Mystieke plekken in park GroeneveldMensen uit Baarn en wijde omgeving zijn er aan gewend. Die kennen het kasteelpark. En weten het te waarderen, want elk jaar komen ze met vele tienduizenden. Toch weet slechts een enkeling van de geheimen van het park van Kasteel Groeneveld. Tineke Harlaar is zo iemand. Ze kan het verschil maken tussen kijken en zien. Tussen een stukje lopen en wandelen.oswachter Harlaar leidt regelmatig bezoekers rond over het 131 hectare grote landgoed. Ze werkt al jaren bij Staatsbosbeheer, dat het park beheert, en weet waar wandelaars halt kunnen houden. Om uitleg te geven over zonderlinge zaken. De vreemde bomen, dat wonderlijke water en die onzichtbare bloesem. Neem die enorme tuin vlak voor het kasteel. Je kunt er honderden keren langs lopen, en hem nog niet zien. Maar Harlaar doet doodgemoedereerd het hek open en leidt je binnen. ,,Iedereen mag hier binnen. En zelfs een enkel appeltje plukken, mits het bij die ene blijft, waarschuwt ze, want ze heeft wel eens mensen betrapt die er met zakken vol fruit vandoor wilden gaan. ,,Is natuurlijk absoluut niet de bedoeling. Een stille oase, met een boomgaard met twintig appelrassen, bloemen, kruiden, een moestuin en een insectenhotel. En een slangenmuur, waar in de warmte van de zon net als vroeger vijgen en peren rijp worden. ,,Dit is een van de grootste beschutte kasteeltuinen van ons land, legt de boswachter uit. Touwen hangen tussen de bomen. Kunst van Chiel Kuijl. ,,Deiners zijn het. Om ons eraan te herinneren dat alles wat we doen, ergens anders gevolgen heeft. Trek hier, en kijk, dan beweegt het daar, wijst Harlaar aan. In de verte laat een boomkruiper horen dat wat hem betreft de lente is begonnen. ,,Boomklevers en kruipers, zwarte en groene specht, ransuil en bosuil, houden van het landgoed vanwege de oude bomen. En zelfs de ijsvogel, somt ze enkele gevleu-

B

gelde bewoners van het park op. ,,Net als de vleermuizen, die hier s zomers onder meer in de spouwen van het kasteel zitten, iets waar tijdens de restauratie rekening mee wordt gehouden. Maar ook in onze ijskelder, waar we elk jaar weer een telling houden. Het worden er elk jaar iets meer. Vier soorten hebben we er weer gezien. Vlakbij de ijskelder, die vroeger gevuld werd met ijs uit de vijver, wijst Harlaar op een innig verstrengelde eik en beuk. ,,Twee bomen die in elkaar gegroeid zijn. Is het een beik nu, of een euk?, vraagt ze zich hardop af. Zeldzaam is het wel, die speling van de natuur. Bij de ijskelder in de buurt is een van de meest mystieke plekjes van dit park. Een bos van tulpenbomen. Moet je maar net weten; Harlaar wijst op de poepbruine gespierde en geaderde stammen, die zorgen voor een haast onaardse glans. ,,Een van de vroegere eigenaren heeft deze bomen uit China meegenomen. Ze bloeien werkelijk prachtig, maar als je ze zo dicht op elkaar zet, groeien ze flink omhoog, waardoor de bloemen alleen op 25 meter hoogte zitten. Je hebt hier een hoogwerker nodig om ze te zien, lacht ze. Gelukkig waait er wel eens een naar beneden. Rechts langs het kasteel naar achter lopend zie je hoe een laan in wording eruit ziet. Bijna dertig jaar oud zijn de beukenbomen vooraan, even verderop zijn ze zon acht jaar jonger. ,,Destijds was er verzet, toen bomen gekapt moesten worden. Maar het begint alweer een echte laan te worden, glundert de boswachter, die altijd afwegin-

Tineke Harlaar geeft geheimen prijs van de kasteeltuingen moet maken tussen veiligheid en schoonheid. ,,Een boom in al zijn glorie, niet gesnoeid, heeft iets machtig moois. Oude bomen mogen hier bomen zijn, vertelt ze, wijzend op enkele grote imposante bomen een paar meter van het pad af. Als je denkt achteraan het landgoed te zijn, duikt een klein heuveltje op, dat uitkijkt op de echte grenzen, het spoor en Amerpoort. De bult heet Wijnberg. ,,Ze zullen hier destijds vast geen wijn verbouwd hebben,

Boswachter Harlaar: ,,Een boom in al zijn glorie heeft iets machtig moois. Fotos Studio Kastermans en Kasteel Groeneveld

vermoedt Harlaar. ,,Misschien hebben ze de werklui destijds wel wijn beloofd, als deze berg af zou zijn. Moet je je voorstellen wat een werk destijds. Zon vijver graven, met alleen wat spaden en schoppen en kruiwagens. Vraag me nog steeds af hoe ze dat toen toch deden. Dat water komt altijd meteen omhoog hier. Dat water is een van de charmes hier, want je zit precies op de grens van Heuvelrug en Eemland. Dat zorgt voor afwisseling.

Utrecht viert feest!In 2013 is het 300 jaar geleden dat in Utrecht de Vrede van Utrecht getekend is, een wereldomspannend vredesverdrag dat tot stand kwam na jaren onderhandelen. Dit wordt in de stad en in de provincie Utrecht groots gevierd met een internationaal, educatief en wetenschappelijk programma. Ook Kasteel Groeneveld viert het feest mee. Dit is een van de locaties waar kunstenaars de bevolking komen opzoeken. Er worden voorstellingen gespeeld en kunstwerken gemaakt. Andere erfgoedlocaties die mee doen zijn: de voormalige vliegbasis Soesterberg, de forten Ruijgenhoek en Rhijnauwen, paleistuinen Soestdijk, Slot Zeist, Huis Doorn, de Hollandse Waterlinie en het kasteel in Amerongen. De viering van de Vrede van Utrecht 2013 staat niet op zich, in 2018 wil Utrecht Culturele Hoofdstad van Europa zijn. Vrede van Utrecht en Utrecht 2018 zijn initiatieven van gemeente en provincie. Meer info: www.vredevanutrecht2013.nl

Foto coverOp de foto op de voorpagina staat een deel van het personeel van Kasteel Groeneveld (van links naar rechts) Aad van Wegen (technische dienst), Mariken Bokeloh (communicatie), Irene Smook (communicatie), Anja Overgaag (team ontvangst), Bianca van Beest (team ontvangst), Boris van Oirschot (projectleider educatie), Gerrit Kars (financin), Ingeborg Snelleman (projectleider tentoonstellingen), John Klok (technische dienst), Hester van der Valk (secretaresse), Petra Barten en Jolanda Tuenter (team ontvangst). Foto: Studio Kastermans

PROGRAMMATijdens de verbouwing van Kasteel Groeneveld blijft het mogelijk om mee te gaan met excursies van Staatsbosbeheer in het park. Woensdag 23 februari: Gezinswandeling met warme chocolademelk, 14.00-15.30 uur. Zaterdag 7 mei: Vroege Vogelexcursie met koffie en krentenbol, 6.00-7.30 uur. Zaterdag 14 mei: Vleermuisexcursie met bezoek aan de ijskelder, 19.30-21.00 uur. Aanmelden: t.harlaar@staatsbosbeheer.nl Startpunt: bij de Ossenstal tegenover de ingang van het Kasteel. Kijk voor meer activiteiten in het park gedurende de verbouwing op www.staatsbosbeheer.nl.

We zijn uit ons jasje gegroeidDeze special staat helemaal in het teken van de verbouwing van Kasteel Groeneveld in Baarn. Het kasteel gaat 1 maart 2011 ruim een jaar lang dicht voor een ingrijpende renovatie. Aan de buitenkant blijft het kasteel hetzelfde, binnen ondergaat het pand een grote metamorfose.

H

et is volgens Herma de Heer, sinds 2008 zakelijk leider van Kasteel Groeneveld, heel simpel: ,,We zijn uit ons jasje gegroeid. Dertig jaar geleden is de buitenkant gerenoveerd. Die is nog prachtig. Nu is de binnenkant aan de beurt. Er zijn in de loop der jaren steeds meer bezoekers gekomen en daar is de indeling niet meer op berekend. De groepen conZakelijk leider Herma de Heer van Kasteel Groeneveld. Foto Studio Kastermans gresgangers, schoolkinderen en gezinnen lopen elkaar voortdurend in de weg. De ineens stil in huis. We beginnen met het entree is een echte flessenhals. We gaan water gekomen. Die waren in 1982 bij het het kasteel eigentijdser en logistiek handi- oud vuil gezet maar een personeelslid vond Koetshuis. Eind juli moet dat afgerond zijn en gaat het restaurant open. Dat wordt ger indelen. dat zonde en blijkt ze toen mee naar huis prachtig. Er wordt fantastisch gekookt met genomen te hebben. Daar zijn we nu heel biologische producten uit de omgeving. Wat gaat er veranderen? blij mee. De keuken wordt de educatieve ,,De ingang wordt veel groter. Ook aan de ruimte voor kinderen. De etage met de histo- Vlees van de familie Tupker van boerderij rechterkant van de trap komt een brede rische zalen de zogenoemde bel-etage zal Ravenstein, kruiden uit de moestuin. Daarna gaat in het hoofdgebouw de boel op de entree. Als je dan in het souterrain binnen- hetzelfde blijven, maar op de eerste verdieschop en wordt ook de Oranjerie verbouwd. komt sta je in een prachtige grote open ping verandert er wel iets. Daar komt in ruimte. Op de plek waar nu het restaurant beide zijvleugels een trap naar de zolderetaZijn bezoekers tijdens de verbouwing heleis komen de ontvangstbalie en de winkel. ge. Daardoor ontstaat er een veel betere maal niet welkom op Groeneveld? Het restaurant verhuist naar het Koetshuis. routing. Nu moet immers iedereen nog via Daar is dan ook plaats om grote gezeleen kleine trap vanuit een tentoonstellings- ,,Jawel hoor. Het park blijft gewoon open. Er zijn wandelingen met de boswachters van schappen te laten vergaderen en eten. Het zaal naar de zolder. Ook dat is onhandig. Staatsbosbeheer en het Koetshuis is vanaf personeel van Groeneveld krijgt onderdak juli weer open. in de Oranjerie. De oude keuken in het Wanneer start de verbouwing? souterrain wordt teruggebracht in originele ,,De deuren gaan 1 maart aanstaande dicht Is er overwogen om het kasteel open te staat. Zelfs de oude kookplaten zijn boven voor het publiek. Raar idee, dan wordt het

Kasteel Groeneveld in Baarn gaat ingrijpend renoverenhouden voor publiek tijdens de renovatie? ,,Natuurlijk hebben we daar naar gekeken, maar dan zou de verbouwing langer duren en je gasten lopen steeds door de rommel, herrie of verfdampen. Dat kan gewoon niet. Dan maar door de zure appel heen bijten en dicht gaan. Ontzettend jammer, maar we denken dat onze bezoekers er begrip voor hebben, zeker als men in 2012 het resultaat kan zien. Is de openingsdatum al geprikt? ,,Dat zal rond de zomer van 2012 zijn. Je weet dat er altijd dingen tegenvallen. Als we bijvoorbeeld een heel strenge winter krijgen kan alles zomaar een tijd stilliggen. De opening wordt in ieder geval bijzonder feestelijk, die moet klinken als een klok!

Kasteel Groeneveld is Buitenplaats voor stad en land. De stad staat voor dynamiek en het land voor traditie, ruimte en rust. Dit is de plek waar in de 18e eeuw koop- en bestuurslieden uit Amsterdam in de zomermaanden de hitte, drukte en stank van de stad ontvluchtten. Ze kwamen hier genieten van het goede leven. Drie eeuwen later is dat nog steeds zo. We laten bezoekers van Groeneveld zien en ervaren wat dat goede buitenleven is. We verbinden stad en platteland. Het platteland is een onmisbare schakel in dat goede leven. We maken dat verhaal tastbaar. We moeten het land koesteren, dat is de boodschap. Met de verbouwing van Kasteel Groeneveld geven we het verleden een toekomst. Het is fantastisch dat de buitenplaats uit de 18e eeuw er nog steeds is. Nederland telt nog zon 550 buitenplaatsen en daar moeten we zuinig op zijn.Jan Hartholt, directeur Kasteel Groeneveld Foto: Wilma Elmendorp

PROGRAMMAKasteel Groeneveld mag dan vanwege de grootschalige renovatie gesloten zijn, een aantal activiteiten gaat gewoon door! Afsluiting tentoonstelling Gouden Boekjes Beestenboel Joke Linders geeft een voordracht over de geschiedenis van de Gouden Boekjes en hoe deze populaire reeks in Nederland terecht kwam. In 2010 publiceerde Linders het boek Ik hou zo van ... de Gouden Boekjes, dat na afloop van de lezing gesigneerd kan worden. Ook zal zij voorlezen uit de Gouden Boekjes. Voor het bijwonen van de voordracht is een geldig toegangsbewijs voor Kasteel Groeneveld voldoende. Zondag 27 februari, 13.30 uur. Muziek De Baarnse Muziekkring houdt concerten in Kasteel Groeneveld. Vanwege de renovatie verandert Dier en Mens Kasteel Groeneveld laat zich dit jaar inspireren door de discussie rondom het thema Dier en Mens. Leer alles over dit thema in de tentoonstelling Gedomesticeerde Dier en Mens in Natuurmuseum Brabant in Tilburg. Scholenprogramma Vanwege de renovatie is in 2011 en 2012 een beperkt aantal scholenprogrammas mogelijk. Deze zijn op dinsdag, woensdag en donderdag en zijn gratis. Dierenvriendjespad, gr 1 t/m 3 Muziek & landschap, gr 5 t/m 8 Speurtocht landgoed, gr 6 t/m 8 Gps-bomentocht, gr 7 en 8 Maatwerk, alle groepen Meer info: neem contact op via reserveringsbureau@minlnv.nl of bel 035 548 09 94. Reserveringen, minimaal n maand van tevoren.

het programma. Op zaterdag 5 en zondag 20 maart zijn er nog twee concerten in de Hasselaerzaal in het kasteel. De zaterdagavondconcerten worden het komend concertseizoen gehouden in de Paaskerk aan de Oude Utrechtseweg 4a in 3743 KN, Baarn. Reserveren: 035 640 93 92 of info@baarnsemuziekkring.nl.

Kasteel op de schopOp 1 maart start de grote renovatie van Kasteel Groeneveld. Als over een jaar de deuren weer open gaan voor het publiek heeft er binnen een metamorfose plaatsgevonden. Het nieuwe interieur is ontworpen door Bureau Jonkman Klinkhamer uit Amersfoort en Studio Groen+Schild uit Deventer. Een rondgang met architect Ellen Schild door het kasteel langs de belangrijkste veranderingen.Pieter Cornelis Hasselaer kocht in 1774 Groeneveld voor 71.000 gulden. Illustratie: Kasteel Groeneveld

KeukenDe vertrekken in het souterrain, op de bel-etage, de eerste verdieping en de zolder behouden zoveel mogelijk hun oorspronkelijke karakter. Zo wordt de oude dienstkeuken in het souterrain teruggebracht in oude staat. De keuken, waar de populaire tv-serie Swiebertje werd opgenomen, deed de afgelopen jaren dienst als kantoorruimte. Achter de bureaus, de ladekasten en de ordners zijn de witte antieke tegeltjes nog zichtbaar. In de hoek hangt een waterpomp boven een granieten gootsteen. ,,Hier werden eeuwenlang de maaltijden bereid voor de bewoners. Gelukkig zijn er nog veel originele dingen behouden gebleven. Zoals de keukenkasten, de waterpomp, de kookschouw en de tegeltjes. Alle aangebrachte wandjes gaan er uit en het wordt weer de keuken zoals hij was. Dit wordt de ontvangstruimte voor de groepen schoolkinderen, vertelt Ellen Schild.

Rijke historieKasteel Groeneveld heeft een rijke geschiedenis. Marcus Mamuchet kocht in 1696 een stuk grond in Baarn en liet in 1710 Kasteel Groeneveld bouwen. Het ging om het middengedeelte van het huidige hoofdgebouw en het koetshuis en de oranjerie. ,,Het was een exacte kopie van een pand aan de Keizersgracht in Amsterdam. Rijke Amsterdammers ontvluchtten in de zomer de warme en drukke stad. De complete huisraad ging mee, per boot over de Eem, vertelt architect Ellen Schild. Het park werd in Franse stijl aangelegd. Kasteel Groeneveld was tot 1940 particulier bezit. Het huis en landgoed zijn vaak van eigenaar veranderd. In de tweede helft van de 18e eeuw werden twee halfronde zijvleugels aan het hoofdgebouw toegevoegd. In die periode kreeg het landgoed een stelsel van paden en slingerbosjes. Dat was de aanzet naar een Engelse landschapstuin. Het landgoed werd in 1940 verkocht aan Staatsbosbeheer. Lange periode was de Amsterdamse mecenas Joop Colson huurder. Hij bood vrijzinnige kunstenaars onder wie Karel Appel onderdak. Na het vertrek van de kunstenaars en een grondige restauratie van het gebouw kreeg Groeneveld in 1982 een nieuwe bestemming. Als onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie profileert Kasteel Groeneveld zich nu als Buitenplaats voor stad en land. Jaarlijks bezoeken tienduizenden mensen de lezingen, excursies, exposities en evenementen op en rond Groeneveld.

Materiaal en kleurOm de flinke zolderverdieping beter te ontsluiten komen er vides en grote nieuwe trappen tussen de eerste verdieping en de zolderetage. ,,We hebben gekozen voor stalen trappen. Door eigentijdse materialen te gebruiken voor nieuwe elementen versterken we het karakter van het kasteel. De trappen en vides kunnen ook weer verwijderd worden. Dat is een eis die de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed stelt aan de renovatie van monumenten. De honderden meters leidingen en kabels die door het hele kasteel gelegd moeten worden voor onder meer luchtverversing, verwarming en elektriciteit worden zoveel mogelijk weggewerkt achter lambriseringen. Ook de keuze van de kleur van het vele houtwerk binnen luistert nauw, volgens Ellen Schild. ,,Er wordt uitgebreid kleurenonderzoek gedaan door de lagen oude verf af te krabben. Het zware groen dat nu bijvoorbeeld in de prachtige linnenkamer gebruikt is, is wellicht niet origineel. Op basis van het onderzoek gaan we de kleuren van de verschillende ruimtes bepalen. Bij de renovatie worden zoveel mogelijk duurzame technieken gebruikt, zoals ledverlichting en koude-en warmteopslag. Energie in de vorm van warmte of kou wordt in de bodem opgeslagen en later gebruikt om de gebouwen te verwarmen of juist te koelen.

Kasteel Groeneveld vanuit de lucht, met links het hoofdgebouw met de ingang, boven de Oranjerie en onder het Koetshuis.FOTO ROBERT JAN STOKMAN, ILLUSTRATIES STUDIO GROEN+SCHILD.

Koetshuis Ingang,,Nu loopt alles door elkaar. De congresdeelnemers, klassen schoolkinderen, andere bezoekers, het personeel. Iedereen komt door de kleine ingang, de oude dienstingang, het souterrain binnen. Groepen lopen elkaar continu in de weg. De entree wordt een stuk ruimer. De smalle trap wordt breder en ook aan de rechterkant van de voordeur komt een ingang. Links van de ingang waar nu het restaurant zit komen de ontvangstruimte en de winkel. Aan de buitenkant van het kasteel verandert niets. Het is een rijksmonument dus er mag ook niks gewijzigd worden. Het is ook niet nodig. Eind jaren zeventig is de buitenkant helemaal opgeknapt en daarna goed onderhouden. We gaan de functies van Groeneveld scheiden door ze onder te brengen in de verschillende gebouwen. Het restaurant komt in het Koetshuis, de kantoren gaan naar de Oranjerie en het hoofdgebouw krijgt museum- en congresfunctie, legt Ellen Schild uit. Op de plek waar vroeger de paarden en de rijtuigen stonden komt het nieuwe restaurant van Groeneveld. De kleine originele klinkertjes op de vloer moeten plaatsmaken voor een gladde vloer. ,,Die klinkertjes zijn prachtig maar het is niet praktisch als restaurantvloer. Dat is niet schoon te houden. Wel blijven de kleurvlakken op de vloer. Die markeren de oude parkeerplekken voor de verschillende koetsen, vertelt architect Ellen Schild. ,,De knechtenkamer in het achterste deel van het koetshuis laten we in tact. In de twee bedsteden onder de trap komt de garderobe. De oude hooizolder wordt banquetingruimte waar grote groepen kunnen vergaderen en eten. De donkerbruine houten zolderkap laten we zoals hij is. Die maken we alleen schoon. Zo heeft de bezoeker echt het gevoel dat hij op een zolder is. Verder komt er in het koetshuis een vide met een trap, zodat het restaurant en de banquetingzaal met elkaar verbonden worden.

OranjerieOver het dagelijks gebruik van de Oranjerie is eigenlijk het minst bekend. De tuinman woonde er en de planten werden er in de winter naar binnen gehaald. Veel meer informatie is er niet. ,,De Oranjerie wordt na de verbouwing het nieuwe onderkomen van het personeel van Kasteel Groeneveld. Het gebouw krijgt kantoorfunctie. Het verlaagde plafond gaat eruit en er komt een vide. Maar de grootste aanpassing komt in het dak. De schuine daken in het hart van het gebouw, die vanaf de buitenkant niet zichtbaar zijn, worden van glas. Zo ontstaat er een prachtige lichte kantoorruimte.

Meekoken met de seizoenenHet oude Koetshuis van Kasteel Groeneveld is al grotendeels aan het zicht onttrokken door een groot scherm. Daarachter zal straks het nieuwe Grand Caf herrijzen, dat nu nog in het hoofdgebouw zit. Bedrijfsleider Patrick Eilert en chef kok Nico Oosterbeek verheugen zich enorm op de nieuwe plek, die half juli open moet gaan. ,,We maken een stap vooruit, voor onze gasten, voor de dienstverlening maar ook voor onszelf, zegt Eilert.

e twee mannen en hun collegas hebben de afgelopen jaren een grote groep vaste klanten aan zich gebonden, die het grand caf weten te vinden voor een (zaken)lunch, een kop koffie met gebak of een aangeklede borrel. Niet alleen binnen, maar ook buiten, op het prachtige terras. De picknickmand en de knapzak en bijvoorbeeld de high tea zijn succesnummers van het grand caf, maar ook groepen kunnen er terecht. ,,Een pannenkoekenfeestje voor kinderen of een zakelijke lunch voor de minister, het is allemaal leuk om te doen en het heeft allemaal een eigen uitdaging, zegt Eilert. Het koetshuis heeft straks meer plek beschikbaar. Eilert: ,,We hadden plek voor 110 gasten, dat wordt nu bijna 150. En we beschikken straks over twee verdiepingen, waardoor we ook in het weekend partijen kunnen hebben, die we kunnen afscheiden van de andere gasten. Dat kon hier niet, de ontvangst van groepen werd hier soms als lawaaierig ervaren, door de moeilijke akoestiek in het kasteel. Bij het samenstellen van tentoonstellingen op Groeneveld denken de mannen van Grand Caf al mee hoe een thema op hun menukaart kan terugkomen. ,,De kaart verandert sowieso regelmatig, omdat we met de seizoenen meekoken, zegt Ooster-

D

Grand Caf verhuist naar Koetshuisbeek. Dat blijft ook in het nieuwe onderkomen zo. De chef wil in zijn nieuwe keuken het assortiment nog iets uitbreiden. Hij denkt bijvoorbeeld aan biologisch ijs, maar wil ook meer gebruik gaan maken van de eigen moestuin van het kasteel. ,,Nu gebruiken we vooral de kruiden, we willen ook groenten gaan verbouwen. Wij houden ons bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen, dus we willen de natuur zo min mogelijk schade aandoen. Dat doe je bijvoorbeeld door streekgerechten te gebruiken. Er is dan eigenlijk niets mooiers dan groenten en kruiden van je eigen landgoed te gebruiken. Onze passie voor echt eten begint bij de producent, staat op de folder van het grand caf. Daarin staan naast het rundvlees van Tupker ook de kaas van de Charlotte Hoeve in Soest, vis van vishandel Bunschoten,

Chef kok Nico Oosterbeek en bedrijfsleider van het Grand Caf Patrick Eilert. Foto: Studio Kastermans

vruchtensap van Schulp, biologische wijnen van Pieksman en duurzame bieren van Gulpener. ,,Duurzaamheid is voor ons belangrijk. Het past ook bij het kasteel en de eigenaar, het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Je hoeft van ons niet vegetarisch te eten, maar je kunt wel nadenken over minder vlees en verantwoorde vis, biologische groenten. Niet alleen omdat het beter is voor het milieu, ook omdat het zo veel smakelijker is. Gezonder ook, trouwens. Alle goede vitaminen en mineralen zitten erin en dat is weer goed voor je weerstand, zegt Oosterbeek. Dat is terug te zien op de menukaart met gerechten als bijvoorbeeld de wraps met bietenzalm en winterpostelein, paddenstoelen wrap, een sandwich met mousse van knolselderij en de overheerlijke salades, zoals die van gewelde peulvruchten en

brandnetelkaas. Maar ook een Groeneveldburger staat op het menu. ,,Het zit niet alleen in de gerechten, ook in de bedrijfsvoering, vult Eilert aan: ,,In de keuken worden verantwoorde keuzes gemaakt bijvoorbeeld over afvalscheiding, gebruik van biologisch afbreekbare zeep en wasmiddel, gerecycled papier en biologische kleding, die niet door Chinese kinderhandjes is gemaakt. Oosterbeek: ,,Het is misschien iets meer moeite, maar als we nog lang van deze aarde willen genieten, moeten we er goed voor zorgen.Het Grand Caf is op 27 februari voor het laatst open. Op 6 maart is er nog een proeverij met culinair journalist Gerrit Jan Groothedde. Reserveren via: 0355480994. De datum van de heropening wordt zo spoedig mogelijk bekendgemaakt.

Wildzwijn met zoete aardappelChef kok Nico Oosterbeek heeft een speciaal recept meegenomen, voor vier personen: Wildzwijn met gegrilde zoete aardappel, flageolets en saus van Gerardus kloosterbier. 4 stuks wildzwijn haasjes +/- 180 gram per stuk 150 gram gedroogde flageolets 2 grote zoete aardappels 1 sjalotje 2 takjes tijm 1 flesje Gerardus klooster bier 100 ml runderbouillon 50 gram suiker Zout, peper 50 gram boter olijfolie Week de flageolets (verfijnde boon) een dag van te voren in water met wat zout. Kook de gewelde flageolets op een laag vuur gaar, giet ze af, snipper het sjalotje en fruit deze aan in olijfolie, wok de flageolets hierin mee met de tijmblaadjes. Maak op smaak met zout en peper. Schil de zoete aardappel en snijd in plakken van n cm, zet een grillpan op het vuur en laat deze goed warm worden, gril de zoete aardappels, draai ze na een paar seconden een halve slag zodat er een ruitvorm ontstaat en gaar ze 10 minuten door in de oven (160 graden). Kook een flesje Gerardus kloosterbier met de suiker in tot ongeveer 1/3. Giet de bouillon erbij en een klein beetje boter, kook dit weer in tot de helft, breng op smaak met zout en peper. Laat een koekenpan goed warm worden, doe hier een scheut olijfolie in, laat in de olie wat boter bruisen en bak de haasjes om en om, laat ze ongeveer 5-7 minuutjes in de pan doorgaren (geregeld omdraaien). Haal de haasjes uit de pan en maak ze op smaak met wat peper en zout. Trancheer (snij) de haasjes vervolgens in schuine plakjes van ongeveer een halve cm dik. Neem vier warme borden, leg in het midden een paar plakjes gegrilde zoete aardappel. Hier bovenop een flinke schep flageolets en daarop de getrancheerde haasjes. Schenk een beetje saus langs het geheel, eventueel ook over het vlees.

PROGRAMMADe eetschrijver Culinair journalist Gerrit Jan Groothedde geeft op zondag 6 maart een lezing op Kasteel Groeneveld. Groothedde schrijft al vanaf de jaren 70 over eten. Van enkele restaurantrecensies in Belgische vakbladen tot stukken in bladen als Special Bite Magazine, Onkruid en Lifestyle Almere. Groothedde heeft een eigen blog op www.eetschrijven.nl en werkt aan een boek over de invloed van de supermarkt op onze nationale eetgewoonten. zondag 6 maart, 12.30 uur Vanaf de zomer is een aantal nieuwe culinaire lezingen gepland. Deze worden gehouden in het nieuwe grand caf dat vanaf dat moment gevestigd is in het totaal verbouwde koetshuis. Zondag 7 augustus Karin Luyten (Koken met Karin), zondag 4 september Pay-Uun Hiu (Volkskeuken), zondag 2 oktober Lizet Kruyff (Spinazieacademie), zondag 6 november

Praten over en genieten van lekker eten.Nadia Zeraouli en Merijn Tol (Cookbook Arabia en Bismillah Arabia), Zondag 4 of 11 december Marjan Ippel, TalkinfoodKosten deelname 25,- voor volwassenen en 12,50 voor kinderen tot 12 jaar. Voor dit bedrag kunt u de lezing bijwonen,krijgt u de lunch n 3 consumpties naar keuze. Reserveren: reserveringsbureau@minlnv.nl of 035-5480994

Esther, Gerda, Jan en Saskia Tupker (vlnr) bij hun Belgische koeien. Fotos Studio Kastermans

Familie Tupker nieuwe bewoners Hoeve Ravenstein

Koeien bewonderen vanuit de skyboxHet mooie boerenleven. Veel mensen hebben er een beeld bij, mede dankzij het populaire tv-programma Boer zoekt vrouw. Wie zelf eens op een boerderij wil kijken kan terecht op Hoeve Ravenstein op landgoed Groeneveld. Deze eeuwenoude boerderij van Staatsbosbeheer is het afgelopen jaar ingrijpend gerenoveerd. De boerderijwinkel is al open, in april zal het hele gezin Tupker de vernieuwde hoeve in gebruik nemen.

V

oor het echtpaar Jan (53) en Gerda (52) Tupker en hun drie volwassen kinderen komt een droom uit. Wat begon als de hobby van Gerda, het verzorgen van koeien, is in 25 jaar uitgegroeid tot een familiebedrijf waar Belgische Witblauwe dikbillen een fijn leven hebben, voordat ze naar de slachterij gaan. Hoeve Ravenstein ligt op landgoed Groeneveld in Baarn, vlakbij het kasteel. Op het terrein wordt nog hard gewerkt om alles af te krijgen. Op de plek van de voormalige deel, achter het woonhuis, is een ruime winkel gekomen, waar boerderij-, biologische- en streekproducten worden verkocht. Er is een koffiehoek en bij goed weer is het terras open. Vanaf dat terras is de kinderboerderij goed te zien, die onder de oude hooiberg is gehuisvest. Helemaal nieuw is de grote koeienstal, waar het publiek van buitenaf en ook van bovenaf, vanuit een skybox, de koeien kan bewonderen. De stal past zo in het plaatje dat je bijna zou ver-

geten dat hij zo nieuw is. Intussen is ook een begin gemaakt met een grote opknapbeurt van een oude schuur, waar groepen kunnen worden ontvangen en die gebruikt wordt voor educatieve doeleinden. De veestapel van Tupker stond afgelopen jaren verspreid over zeventien verschillende weilanden in Soest, Baarn en Lage Vuursche. Vanaf dit voorjaar staan alle dieren in de weilanden rond Groeneveld. Alleen koeien die moeten kalveren en de jongste kalfjes, die nog bij hun moeder drinken, blijven bij mooi weer in de stal. Vanuit de skybox zijn de dikke vleeskoeien goed te zien. Ze eten en drinken bij het voerhek, of liggen gezellig samen op een schoon strobed, achterin de potstal. De koeienkoppen met grote ogen, lange wimpers, glanzende neuzen, rulle vacht en gele oormerken steken uit de voerhekken. Het is een prachtig plaatje. Alle leden van het gezin hebben een eigen rol in het bedrijf. Boerin Gerda houdt zich

vooral bezig met de koeien, kalveren en de verkoop van het natuurlijke en smaakvolle vlees; vader Jan - die ook in de buitendienst van de gemeente Soest werkt - zorgt voor het onderhoud op de landerijen en de verzorging van de dieren. Zoon Jeroen (25) studeerde landbouw mechanisatie. Hij is de man van de logistiek en is monteur van de landbouwmachines. Dochter Saskia (24) runt de winkel. Zij werkte na haar opleiding in de detailhandel zes jaar in de boerderijwinkel van Charlotte Hoeve in Soest, die onlangs de deuren sloot. De familie Tupker heeft de inventaris van deze winkel overgenomen en vult het assortiment aan, met diverse biologische- en streekproducten, waaronder het vlees van eigen dieren. Haar zus Esther (22), die marketing en evenementenmanagement studeert, doet de pr van Ravenstein en gaat er evenementen organiseren. ,,Zo kan iedereen hier zn ei en passie kwijt, zegt Esther, die met broer Jeroen nog bij haar ouders woont. ,,Wij verhuizen hiernaartoe zodra de verbouwing van de boerderij klaar is. Een partner zoeken is op deze boerderij trouwens geen item. ,,We zijn allemaal al voorzien, lacht Esther.

Hoeve Ravenstein, Ravensteinselaan 3 in Baarn. De openingstijden van de boerderijwinkel zijn: dinsdag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur en zaterdag 10.00-16.00 uur.

GRNVLD: magazine over de band tussen stad en land,,Mensen die vinden dat er in het leven meer is dan geld en materile zaken. Mensen voor wie schoonheid, liefde en vriendschap echte waarden zijn. Dat zijn de mensen voor wie wij GRNVLD maken. Caroline van der Lee is verantwoordelijk voor de pr van Kasteel Groeneveld en hoofdredacteur van het magazine dat vier keer per jaar verschijnt.

H

et magazine GRNVLD is strak en hip vormgegeven. Allesbehalve geitenwollen sok. Een tikje elitair? ,,Het lijkt wel of elitair tegenwoordig een scheldwoord is, reageert Caroline van der Lee. ,,Er is op dit moment zn boosheid tegen kunst en cultuur. De verwijdering die in de loop der tijd is ontstaan tussen het platteland en de stad heeft daar alles mee te maken. Vroeger waren die twee werelden veel meer met elkaar verbonden, in balans. Als je chargeert kun je zeggen dat de stad in de loop der tijd steeds arroganter, zelfs decadent is geworden en het platteland steeds conservatiever. Dit moet je zien als een metafoor. En het geldt natuurlijk lang niet voor iedereen. In sommige opzichten is de grens tussen stad en platteland helemaal vervaagd. Kijk alleen maar naar de vele stadsboeren en stedelijke

activiteiten op het platteland. Het verbinden van twee culturen de stad en het platteland dat is waar Kasteel Groeneveld zich al jaren voor inzet. Het is een lange zoektocht naar het vinden van de juiste woorden, de juiste toon, aansprekende evenementen, tentoonstellingen, symposia, de discussie over een thema als duurzaamheid aanzwengelen. Caroline: ,,Wij willen op Kasteel Groeneveld the best of both worlds laten zien en bij elkaar brengen. Vroeger, toen Groeneveld nog een buitenplaats was voor welgestelde Amsterdamse families had het ook die functie. Op een buitenplaats als deze werd eeuwen geleden al genoten van het goede leven, er werd goed gegeten en gedronken. Er kwamen schrijvers, dichters, illustrators, schilders, filosofen bij elkaar. Dat vind ik niet elitair. Het goede leven is niet per se

Caroline van der Lee maakt vier keer per jaar het blad GRNVLD. Foto: Hans van Oudenaardeneen gemakkelijk leven. Je mag best eens ergens wat langer over moeten nadenken, je hersens gebruiken. In het magazine GRNVLD gaan we dan ook niet op onze knien. Absoluut niet. De artikelen moeten wel ergens over gaan. Maar de onderwerpen moeten goed te begrijpen zijn. Als dat niet het geval zou zijn, dan sla je de plank mis, dan haak ik zelf ook af. Dat heb ik ook bij kunst. Als ik er helemaal niets van snap, dan schiet een kunstenaar wat mij betreft zijn doel voorbij. Het magazine GRNVLD staat vol met diepte-interviews over bijvoorbeeld biologisch eten en drinken, de relatie tussen mens en dier, en de rol van het landschap in het leven. Ook is er volop ruimte voor groen nieuws over onder meer nieuw verschenen boeken, concerten, films en wandelingen met de boswachter. ,,Wij proberen ook in dit magazine de discussie over onze groene ruimte levend te houden, zodat onze kinderen landschap kunnen blijven ervaren en de natuur kunnen leren kennen, zegt Caroline.

Kasteel Groeneveld kan uw steun gebruiken!Kasteel Groeneveld is een aantrekkelijke buitenplaats waar u kunt genieten van alles wat met het goede leven te maken heeft: een rustieke omgeving, goede gesprekken, waardevolle ontmoetingen, mooie tentoonstellingen, kunst en natuur, lekker eten en drinken. Met zijn activiteiten wil Kasteel Groeneveld stad en land (opnieuw) met elkaar verbinden. Voelt u zich betrokken bij onze themas en wilt u dat Kasteel Groeneveld doorgaat met het organiseren van debatten, tentoonstellingen en activiteiten, wordt dan donateur van de Stichting Groeneveld. Als donateur ontvangt u vier keer per jaar het magazine GRNVLD, over het verbinden van stad en land en krijgt u eens per kwartaal de nieuwsbrief met informatie over de ontwikkelingen omtrent de renovatie van Kasteel Groeneveld en over de activiteiten die gedurende deze periode worden georganiseerd. Ook wordt u uitgenodigd voor onze jaarlijkse donateursdag en voor de heropening van het kasteel in 2012. Ook tijdens en na de renovatie is uw steun onontbeerlijk. Donateur van Kasteel Groeneveld bent u al vanaf 25,per jaar. Hoe wordt u donateur? Knip de bon uit en stuur hem op! Ja ik word donateur Heer/mevrouw Naam Adres Postcode en plaats Telefoonnummer Email Stichting Groeneveld Antwoordnummer 586 3740 VB SOEST-NIJVERHEIDSWEG. Postzegel niet nodig Bellen kan ook naar: 035 5420446 Of mail kasteelgroeneveld@minlnv.nl Uw steun wordt zeer gewaardeerd! Kasteel Groeneveld - het goede leven!

ContactKasteel Groeneveld Groeneveld 2 3744 ML Baarn 035 - 542 04 46 www.kasteelgroeneveld.nlKasteel Groeneveld, buitenplaats voor stad en land, is onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

ColofonDeze special is een uitgave van HDC Media in opdracht van Kasteel Groeneveld en verschijnt op 17 februari 2011 bij dagblad De Gooi-en Eemlander. Concept en eindredactie: Susanne van Velzen, Marit Versteeg en Marjolein Vos; specialeproducties@gooieneemlander.nl Vormgeving: Peter van den Elshout Teksten: Hans van Keken, Susanne van Velzen, Marit Versteeg en Marjolein Vos Kasteel Groeneveld: Caroline van der Lee (pr)