1

april2017 Drugsgebruik en gezondheidseffecten

Dejaaromzetvande"hennepindustrie"inTilburgwerdin2013geschattussende750en900miljoeneuro.EenvandehoofdrolspelersindeVogeltjesbuurtverdiende-totdathijopgepaktwerd-zo'n250000europermaandmetzijn'wiethokken'.Inditartikelwordtnietingegaanopdemachtenaantrekkingskrachtvandedrugsindustrie,ooknietopdehiermeesamen-hangendecriminaliteitenderechtshandhaving-problematiek.Hierwordtingegaanopdegezondheidseffecten.Meerkennisisnodigmaareencultuuromslagisbeter.CannabisDehennepplantwordtalduizendenjarengekweektenveredeldondermeervanwegedepsychoactieveeigenschappen.DeplanthoortbijdefamilievanCannabacea.Debelangrijkstestofdiedezecannabis-plantproduceertis∆9-tetrahydrocannabinol(THC).HoeveelTHCeenplantopbrengthangtafvangenetischefactoren,landbouwkundigefactoren(licht,bodem)envandemanierwaaropdeplantwordtgeoogst.Vanafdejaren90steeghetTHC-gehalteinNederlandsecannabis.Inmiddelsisaandiestijgingeeneindegekomen.GemiddeldligthetTHC-gehaltevannederwiettussende15en17%.HasjbevatmeerTHCdanwietomdathasjeenconcentratieproductisvanwiet.MarihuanastaatvoordegedroogdebloemtoppenvandeIndiasehennepplant.Hasjenmarihuanawordenmeestalalssigaretgerookt(joint),maarineenpijpkanook.Eengramvandemeestpopulairenederwietkostdegebruiker€10,23.Watdoetcannabisophetbrein?DehuidigestandvandewetenschapkomtuiteenrecentrapportvanhetTrimbosinstituutinopdrachtvanVWS(dec.2016):Effectenvankortdurendgebruik• Verslechteringvanhetkortetermijngeheugen

(moeilijkhedenbijhetstuderenenbijhetopslaanvaninformatie).• Stoornisseninmotorischecoördinatie

(negatieveinvloedoprijvaardigheidenverhoogdekansopblessures).• Veranderingeninbeoordelingsvermogen.• Ingevalvanhogedoseringen:angstenpaniekaanvallen.

SOLtalk MEDISCHE WETENSCHAP

2

Effectenvanlangdurigofintensiefgebruik• Kansopcannabisverslaving(~9%vanallegebruikers,17%vandegenendiehet

gebruikbeginnenindeadolescentie,25-50%vanhendiedagelijksgebruiken*).• Veranderingeninhersenontwikkeling*.• Lageropleidingsniveau,vergroottekansopschooluitval*.• Mindertevredenenvoldaanoverhetlevenenwatmenheeftbereikt(tovderestvan

debevolking*).• Verhoogdrisicooppsychotischeaandoeningen(woschizofrenie)bijpersonenmeteen

aanleghiervoor.• Verminderdopleidingsniveauonderadolescentendieregelmatiggebruikmaken.• Persistentecognitievestoornissentoteenmaandnastoppenmetgebruik.• Cognitievestoornissenbijdegenendiealvroeginhunlevenmethetgebruikzijn

begonnenengedurendeeenjaaroftieniederedaggebruikten.• Chronischebronchitis.

*Diteffectissterkgeassocieerdmethetbeginnenmetcannabisgebruikindeadolescentie.Deschadelijkheidvanwietgebruikhangtafvanaard,omvangenfrequentievangebruik,maarbovenalvanaanvangsleeftijdenpersoonlijkeaanleg.Metnamedecombinatievandrugsenalcoholisrisicovol.Bijnaeenkwartvandejongvolwassenen(18-25jaar)gebruiktcannabis;1,2%indezeleeftijdscategorieisdagelijksgebruiker.Hoewerktcannabisopdegezondheid?Indehersenenkomeneentweetalcannabisreceptorenvoor.Deene(CB1-receptor)komtvooralvoorinhetCentraleZenuwstelselendeandere(CB2-receptor)inhetimmuun-systeem.Wehebbeneigencannabinoïden,dezogehetenendocannabinoïden,diezichhechtenaandezereceptoren.Bijdeaanmaakenafbraakervanzijnenzymenbetrokken.MetradioactiefgelabeldTHCisaangetoonddatTHCzichbindtaandecannabisreceptoren.Erzijntoenemendaanwijzingendathetendogene(persoons-eigen)cannabinoïdsysteemeenbelangrijkerolvervultindehersenenenbetrokkenisbijtalvanbelangrijkefysiologischefunctiesinhetlichaam.NeurobiologischekijkopverslavingHetstriatumisonderdeelvanhetmesolimbischdopaminesysteeminonsbrein.Naarhetzichlaataanzienveroorzakenverslavendedrugshun'belonendewerking'doorverhogingvandeafgiftevandeneurotransmitterdopamineinhetstriatum.IndiermodellenwasalaangetoonddatdetoedieningvanTHCdeafgiftevandopamineinhetstriatumverhoogt.In2009isdatookbijdemensaangetoond.Ditduidtereenvoudigwegopdatdebeïnvloedingvanhetbeloningssysteemdoorcannabisopvergelijkbarewijzewerktalsbijandereverslavendestoffenzoalsalcohol,cocaïne,amfetamineennicotine.Bekendisdathetbeloningssysteemindehersenenbijverslaafdenminderdopaminereceptorenvaneenbepaaldtypebevat.Sociaal-medischekijkopverslavingIndejaren60en70vandevorigeeeuwheetteCannabisnietverslavendtezijn.Ditideewas

3

gebaseerdophetfeitdaterzoweinigonthoudingsverschijnselenwaren(vergelekenmetnicotine-enalcoholverslaving)endatdetolerantiegelijkbleef.Inmiddelsisdatinzichtveranderddoormeerkennisvandeneurobiologieendooraanpassingvandedefinitievanverslaving.Datweleenverslavendewerkinguitgaatvancannabiswordtinmiddelsgebaseerdop'verminderdecontrole':hetonvermogenvanveeldagelijksecannabisgebruikersomermeetestoppen.Immersafhankelijkheid(leesverslaving)uitzichinverminderdecontroleencontroleverliesinhetalgemeen.Naastditfeitwordtmeegewogendatnaverloopvantijdmaatschappelijkdisfunctionerenvanintensievegebruikerstoeneemt.GenotsmiddelenKenniseninzichtenveranderenindeloopdertijd.Sigarettenrokenvraagtweinigtoelichting.Sommigenuitdegeneratie80-ersen90-erskunnennogvertellendatzealnadebasisschoolbegonnenmetwerkenenmetroken.Datwasnormaalindietijd.Hetbegrip"meeroken"wasuitgenotinplaatsvanuitbezorgdheidomgezondheidsschade.Hetheefteenaantaldecenniageduurd,maardeommekeerinrook-cultuurenrookgedragheeftplaatsgevonden.Rodewijnislangetijdalsgezondaangeprezenalshetzichbeperktetot1a2consumptieperdag.Ditwerdtoegeschrevenaandeschilvandeblauwedruif(resveratrol)dieeengunstigeffectzouhebbenophartenbloedvaten.Britsonderzoekdatdithadaangetoondislaterintwijfelgetrokken.Hetideedatwietgeenkwaadkaniseenhardnekkigbeeld,metnameonderjongeren.Devraagnaarbiologischverantwoordebuitenproductenblijkttoetenementenopzichtevandegecultiveerdewiet(hydrocultuur).Medischgezienisdatmerkwaardigomdaterkennelijkvanuitgegaanwordtdatgezondheidopeenverantwoordemaniernadeligbeïnvloedkanworden.Wachtenopmeerkenniskosttijd.Erisgrotebehoefteaanmeerkennisoverderisico'sopcognitiestoornissen,stoornisseninmotivatieenpsychotischestoornissen.Nogonvoldoendeisduidelijkwelkegezondheidsstoornissengerelateerdzijnaanhetcannabinoïd-profielvandegebruiktecannabis,metnamedehogereconcentratiesTHC.Eenvandestoffendieinmiddelsookdeaandachtheeftishetcannabidiol(CBD),eenanderecannabinoïdenaasthetTHC.BuitenlandsewietbevatveelmeercannabidioldanNederlandsewiet:gemiddeld7,5%vergeleken0,2%inonsland.OmdatderegelgevingvoorrecreatiefcannabisgebruikineenaantalstatenvandeVSenkelejarengeledenverruimdis,magverwachtwordendatmeeronderzoekopditterreingepubliceerdgaatworden.Hetvraagttijdvoordatpasgoedduidelijkkanwordenwatdelangeretermijngezondheidsrisico'szijn,waaronderderisico'sinrelatietothetgeconsumeerdegehalteTHC/CBD.Sociaal-medischonderzoekzoumeerinzichtkunnenverschaffenindeverschillendegebruikersdoelen.VoorsommigenheefthetgebruikeenvergelijkbaareffectalsRitalinofishetgebruikeencopingstrategieommet

Onvoldoende vermogentotaanpassing

Dewensoptegaanindesubcultuur vanmedegebruikers

Ontsnappenaan(te)hogeverwachtingen

DRUGSGEBRUIK

DRUGSgebruikalsmiddelvoorkorte termijndoelen

Tijdelijkaangepastfunctioneren

Tijdelijkonaangepastfunctioneren(‘breinvakantie’)

4

dewerkelijkheidomtegaan.Vooranderenisheteenmiddeltoteenzelfgekozendoel.Datkanzijnafwezigheidvanpijnofmeedoenineengrotere'scene'vanmedegebruikers.Juistdezelaatstegroep,degrootstegroep,iswellichtontvankelijkvooradequaatgekozenvormenvanvoorlichtingenopvoeding.Methetoogopdevolksgezondheidiseenbredecultuuromslagsnellerenbeterdanwachtenopmeerkennis.Devraagisofeenbredecultuuromslaguitsluitendkanopbasisvanmeerkenniseninzichtwatbetreftlangetermijngezondheidsschade.

PolitiekenoverheidNederlandheefteenwereldreputatieophetgebiedvandrugs.Nederlandkanerookvoorkiezenomzijnreputatiehoogtehoudenwatbetreftaandachtvoorwetenschappelijkonderzoek,aandachtvoordevolksgezondheid,enaandachtvoorpreventie.ZostelikmevoordatmetfunctioneleMRIofandereneuro-imagingtechniekenisvasttestellenwelkecategoriemenseneenhoogrisicoprofielhebbenvoorblijvendeschade.Datheefteenaanleg(genetisch)eneenontwikkelingscomponent('puber-brein').Ookde'thresholdvalue'dieaangeeftwaardeomslagligttussenreversibeleenirreversibeleschadekanenmoetbeterinkaartgebrachtworden.Hetgrootsterisicolopenjongerendiejuistindezefasevanhunontwikkelinghetminstontvankelijkzijnvoorgezondheidsvoorlichtingen-opvoeding.Omwillevanmeervolksgezondheidismeerfocusnodigvoordezegroep.Dandenkiknietalleenaanwetenschappelijkonderzoek,maarookaanGGD-takenenaanhetvermeerderenvangezondheidsvaardigheid(‘healthliteracy’)d.m.v.onderwijs.BovenalmoetdepolitiekditverkiezenzodatfinanciëlemiddelenbeschikbaarkomenvanuitVWSenOCW.Somsmagdatwelwatminderliberaal.Watermetsigarettenrokenindepubliekeruimteisgebeurddathieldenwe20jaargeledennietvoormogelijk.Bronnen:DeAchterkantvanNederland.Hoeonder-enbovenwereldverstrengeldraken.auteurs:PieterTopsenJanTromp,2017.https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/12/01/thc-cbd-en-gezondheidseffecten-van-wiet-en-hasj-update-2016https://assets.trimbos.nl/docs/95bec8d1-4879-4aa5-ba59-3c4a0695bb01.pdfhttps://www.trimbos.nl/producten-en-diensten/webwinkel/product/?prod=af1128https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2017/04/jongvolwassenen-roken-drinken-en-blowen-meer-dan-25-plussersDopamine,learningandmotivation(Wise,2004)http://documentslide.com/download/link/cannabis-en-verslaving-feiten-en-misverstandenhttp://www.nature.com/nrn/journal/v5/n6/abs/nrn1406.htmlNeuralmechanismsofaddiction:theroleofreward-relatedlearningandmemory(Hymane.a.,2006)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16776597MetdankaanCharlesDorpmans(NovadicKentron)enaanRaymondNiesink(TrimbosInstituut).EenverkorteversiehiervanwerdgeplaatstinLABconnect