D E E E U W I G D U R E N D E P A T A F Y S I S C H E

K A L E N D E R

SLECHTS DE PATAFYSICA IS IN STAAT OM

REKENSCHAP TE GEVEN VAN DE POPANALYSE, DE POËZIE EN DE HELE REST!

DE PATAFYSICA IS DE WETENSCHAP DIE

DENKBEELDIGE OPLOSSINGEN ZOEKT.

DE PATAFYSICA IS DE WETENSCHAP DIE DE WETTEN

BESTUDEERT DIE TEN GRONDSLAG LIGGEN AAN DE

UITZONDERINGEN.

IN DE PATAFYSICA ZIJN ALLE GEBEURTENISSEN

GELIJK.

DE EEUWIGDURENDE PATAFYSISCHE KALENDER

N*A*O*, de Naamloze Achter Ons, het Nihilistisch Anarchistisch Offensief, stelt voor om - aangezien zelfs de lange telling van de Maya kalender (13 periodes van 144.000 dagen) ons in de steek liet en de voortekens bleven wat ze waren: tekens dat er iets zal gebeuren als er voor die tijd niets gebeurt – de new-age leegte waarin we zijn terecht gekomen op te vullen en het dagelijks gebeuren te vieren met de eeuwigdurende patafysische kalender. Zo zal het nieuwe tijdperk een pracht van een klucht gaan worden voor het volgende! Na de oprichting van het Patafysisch College en het startschot voor de uitwerking van de statuten moest ook een nieuwe tijdrekening ingevoerd worden, die beantwoordde aan de wens en de leer van de wetenschap der imaginaire oplossingen, die de patafysica is. De speciaal daarvoor ontworpen kalender verscheen tegelijk met de statuten op 25 Merdre 76 P.T. (Patafysisch Tijdperk) (= 11 juni 1949 vulgair). In artikel 12, §2 van die statuten worden de beginselen van de eeuwigdurende patafysische kalender vastgelegd:

Het patafysisch tijdperk begint op 8 september 1873, die dienovereenkomstig aangeduid wordt als de 1e van de maand Absoluut van het jaar 1 van het Patafysisch Tijdperk ( 1 Absoluut 1 P.T.), en de reeks die de volgorde van de 13 maanden vastlegt (twaalf maanden hebben 28 dagen en één 29) is als volgt bepaald: Absoluut, Haha, Aas, Zand, Onthersening, Bakkes, Pedaal, Clinamen, Palfrenier, Merdre, Balg (29 dagen), Pantoffel, Fallus.

Iedere week heeft 7, iedere maand in totaal 28 + 1 dagen, waarbij telkens de 1e, de 8e, de 15e en de 22e dagen altijd zondagen zijn, en elke 13e een vrijdag is. Elke 29e (d.w.z. dag 28 + 1) wordt Hunyadi genoemd en is, behalve in de maand Balg en in schrikkeljaren in de maand Bakkes, een imaginaire dag, die uitsluitend in de verbeelding bestaat. Daarom wordt hij ook regelmatig aangeduid op de eeuwigdurende patafysische kalender. De naam Hunyadi duikt al op in Alfred Jarry’s “Kalender van Koning Ubu” in de

Ubu-Almanak van 1901 en is afgeleid van het Hongaarse mineraalwater Hunyadi Janos, dat bekend was om zijn laxerende werking. Zo heeft het patafysische jaar met zijn 13 maanden 377 dagen – in schrikkeljaren natuurlijk 378, hetgeen overeenkomt met het gebruikelijke jaar van 365 respectievelijk 366 dagen, als men de 12 imaginaire Hunyadi’s aftrekt. De afzonderlijke dagen zijn ingedeeld in zes verschillende trappen van plechtigheid, waarbij niet onvermeld mag blijven dat élke dag een allerhoogste of hoge hoogdag is. Het onderscheid gebeurt door middel van een indeling in Eerste en Tweede Allerhoogste hoogdagen, in Tweedehoogste, Derdehoogste en Vierdehoogste, en in Vacuaties (een soort lege dagen waarop niets te vieren valt). Er zijn twee Eerste Allerhoogste feestdagen: een op 15 Clinamen (= 6 april vulgair), het Feest van de Uitvinding van de Patafysica, en de andere op 22 Merdre (= 8 juni vulgair), het Feest van de Patafysische Ontogenese. De 15e Clinamen is de geboortedag van de “patafysischste aller Patafysici”, namelijk Julien Torma, die geboren werd op 6 april 1902 vulgair. (Dit betekent niet dat men die dag de uitvinding van de patafysica door Julien Torma viert, maar wel de uitvinding van Julien Torma door de patafysica.) De 22e Merdre kan men in zekere zin als het patafysisch Pasen beschouwen, met dat verschil dat, in tegenstelling tot het christelijke Paasfeest, het patafysische een eeuwig vastgelegde datum heeft. Voor die dag geldt de weerregel: “Regent het op de dag der Ontogenie, veertig dagen lang watermiserie. Koning Ubu’s verschijning, vernietigt de weersvoorspelling.” Doorslaggevend voor deze datum was de traditionele kalender, die deze dag aan de Heilige Medardus wijdde. Patafysisch gezien moet men geen geestelijke capriolen uitvoeren om van Medardus naar Merdardus en dus meteen ook naar het woord Merde (stront) te evolueren, dat dan weer enkel door de toevoeging van één letter het imposante Merdre van Koning Ubu wordt. Elke kalenderdag is aan een heilige gewijd. Veel van deze heiligen stammen uit de omgeving en uit de werken van Alfred Jarry. Maar er zijn ook heilig verklaarde patacessoren, zogenaamde voorlopers van de bewuste patafysica, die deze wetenschap van het voorstellingsvermogen al beoefenden nog voor het College opgericht werd. Hun namen, voorafgegaan door St. (Saint of Sint), hun uitstekende eigenschappen, hun literaire figuren of kunstwerken typeren de betreffende dag. Enkele van deze heiligen zijn Lautréamont, Schwob, Allaïs, Rimbaud, Mallarmé, Carroll, Grabbe, de Sade, de Quincey, Poe, Swift, Rabelais, Bosch, Cranach, Dürer, El Greco, Goya, Nietzsche, Münchhausen, Satie, Roussel, Artaud, Desnos, Daumal. Ook enkele werken, romanpersonages of pseudoniemen van Collegesatrapen, zoals bijvoorbeeld St. Rrose Sélavy (Duchamp) of St. Bébé Toutout (Queneau) geven hun namen als dagheiligen. Hierbij voegen zich ook nog bepaalde persoonlijkheden en plaatsen, zoals St. Landru (gynecoloog) of St. Lazare (station). De namen van de 13 maanden van de kalender hangen samen met het werk van Alfred Jarry: Absoluut heeft betrekking op zijn romans “De absolute liefde” en “Messalina”. Keizerin Messalina zoekt de absolute liefde en stort zich aan het eind op het zwaard van een Romeins soldaat. In deze roman trekt Jarry het woord absolument uiteen in absolu ment, om uit te drukken dat het absolute liegt. Haha is de tautologische zinswending van Bosse-de-Nage uit Jarry’s Faustroll-roman en Aas is de boot waarmee Faustroll en Bosse-de-Nage onderweg zijn. Zand verwijst naar Jarry’s eerste boek, Les Minutes de sable mémorial, en Onthersening refereert aan het ontherseningslied dat Ubu’s palfreniers zingen. Bakkes staat tegelijk voor muilen en voor mondingen en Pedaal huldigt Alfred Jarry’s fiets. Met Clinamen duidt Lucretius de toevallige atoomafwijkingen aan, die Epicurus in zijn natuurfilosofie behandelde. Epicurus verdedigt daarin de theorie dat alles onvoorzien en onbestemd tegen en in elkaar gebotst en gezet is en dus evengoed omgekeerd had kunnen zijn.

De Palfreniers zijn de onbehouwen medewerkers van Koning Ubu, op wie ongetwijfeld de naam van de maand Merdre teruggaat, maar die natuurlijk nog veel meer betekent en opent. Balg betekent enerzijds Ubu’s pompeuze buik met daarop een grote spiraal, die schijnbaar aan zijn navel ontspringt. Anderzijds is de Balg veel ruimer dan deze onmetelijke pens en omvat hij veel meer dan de omvang van Koning Ubu, aangezien hij de dimensies van de Eeuwigheid bezit. De naam van de maand Pantoffel is een pejoratief woord voor “schoeisel” en betekent daarom ook complete traagheid of de weigering om nog maar een vinger te verroeren. De laatste, de dertiende maand van het patafysisch jaar heet en betekent gewoonweg Fallus.

Aldus stelt N*A*O* de tijd voor,

‘Het verleden heeft altijd iets enigszins absurds’, The Cathouse, 4 Onthersening 140 P.T.(*)

(*) Patafysisch Tijdperk

GEBRUIKSAANWIJZING De typografie laat toe om de verschillende soorten Hoogdagen en Vacuaties te herkennen. Eerste Allerhoogste Hoogdagen:

PATAFYSISCHE ONTOGENIE Tweede Allerhoogste Hoogdagen:

NAVIGATIE VAN DR FAUSTROLL Tweedehoogste Hoogdagen:

FEEST VAN DE POLYEDERS Derdehoogste Hoogdagen:

FEEST VAN DE GROENE KAARS Vierdehoogste Hoogdagen:

St Alambiek, Abstraheerder Vacuaties:

D e T e r m e n De * duidt de heiligen van de traditionele kalender aan die bewaard werden.

De volgorde van de weekdagen is: zondag, maandag, dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag, zaterdag. De 1e, de 8e, de 15e en de 22e zijn zondagen. Elke 13e is een vrijdag. Voor diegenen die toch nog belang zouden kunnen hechten aan de futiliteit van de vulgaire kalender, werd er een overeenstemming mee gemaakt (rechter kolom), door middel van de welke men zich meteen kan oriënteren in de kalenders van de Romeinen, Azteken, revolutionairen, positivisten, Chinezen, enzovoort. Jaar 1 van het Patafysisch Tijdperk: 8 september 1873 vulgair. Jaar -1: 8 september 1872 vulgair; jaar 100: 8 september 1972 vulgair; jaar 101: 8 september 1973; jaar 128: 8 september 2000 vulgair, enzovoort.

A B S O L U U T

1 GEBOORTE van ALFRED JARRY 8 september

2 St Ptyx, silentiarius (Afschaffing van) 9

3 St Feniks, solipsist en St Hyx, factotum 10

4 St Lucianos van Samosata, reiziger 11

5 St Bardamu, reiziger 12

6 St Verola, maatschappelijk werkster 13

7 St Alambiek, abstraheerder 14

8 ABSINT, voordien *St Alfred 15

9 Afdaling van de Heilige Geest (van de Wijn) 16

10 V e r d u n n i n g 17

11 St Puree, sportvrouw 18

12 L e e g t e 19

13 St Canterel, verlichter 20

14 St Sofrotatos de Armenier, patafysicus 21

15 EEUWIGHEID 22

16 St Ibricatus de meetkundige, patafysicus 23

17 C e f a l o r g i e 24

18 P a n f l u i t e n 25

19 Sten Hijskranen, slangofielen 26

20 St Melusine, keukenmadelief 27

21 *St Wenceslas, hertog 28

22 EMMANUEL DIEU 29

23 St Varia-Miriam, amfibie 30

24 Sten Rakirs en Rastrons, kotelettendragers 1 oktober

25 Geboorte van Zijne Heerlijkheid Opach 2

26 St Joseb, notaris in de mode in Bretagne 3

27 Sten Keetje en Tippel, gemalinnen van de doge 4

28 X y l o s t o m i e 5

Hunyadi 29 D e M u z i k a l e S t r a a l

A B S O L U U T

Absoluut heeft betrekking op Alfred Jarry’s romans “De absolute liefde” en “Messalina”. Keizerin Messalina zoekt de absolute liefde en stort zich aan het eind op het zwaard van een Romeins soldaat. In deze roman trekt Jarry het woord absolument uiteen in absolu ment, om uit te drukken dat het absolute liegt. De absolute liefde is immers de christelijke liefde bij uitstek, die het best uitgedrukt werd door Jezus: “Zoekt en gij zult gevonden hebben.” Dat is de melancholische liefde, waarover de toch christelijke denker Søren Kierkegaard zei: “De herinnering is een afgedankt kledingstuk, dat, hoe mooi het ook is, toch niet past, omdat je eruit gegroeid bent.” Tegenover de absolute liefde kan men moeilijk de hoop stellen van een “nieuwe liefde”, want diezelfde Kierkegaard merkte terecht op: “De hoop is een nieuw kledingstuk, stijf en strak en prachtig, toch heb je het nooit aan gehad en weet je daarom niet hoe het je zal staan of hoe het zit.” Is dan de patafysische liefde de beste? De liefde van de imaginaire antwoorden of de virtuele liefde? Het Latijnse “virtus” betekent in elk geval “niet geactualiseerde potentie”, zodat – juridisch gezien – de virtuele liefde de (nog) niet formeel gecodificeerde, en daarmee hoogstwaarschijnlijk ook de meeste “reële” liefde is. Zoals Obama zei: “The best is yet to come!” De Franse psychiater Jacques Lacan is een echte patafysische seksuloog: “Il n’y a pas de rapport sexuel!” En eigenlijk ook Søren Kierkegaard: “De herhaling is een onverslijtbaar kledingstuk dat zacht zit en precies past, niet knelt of fladdert.”

Jacques Lacan had dat natuurlijk door, want in 1953, het jaar waarin hij herhaalde wat zijn vriend Georges Bataille eerder deed, namelijk met Sylvia Bataille trouwen, nadat hij haar en haar familie weg smokkelde uit bezet Parijs, benadrukte hij het belang van het freudiaanse concept van de herhaling voor de popanalyse. De patafysische virtuele liefde is geen cynische deconstructie van de liefde als niet meer dan een denkbeeldig bouwsel, dat de enige realiteit van het seksueel verlangen zou bedekken. Neen, juist het lichamelijke seksuele verlangen en alles wat erbij hoort – zichzelf uitkleden, dierlijke bewegingen, schaamte overwinnen, enzovoort – zijn zo ingrijpend, dat er inderdaad liefde voor nodig is om dit te herhalen met dezelfde partner. Liefde bevat alle positieve dingen van vriendschap, maar gaat verder en betrekt alle aspecten van het leven, waaronder ook het lichamelijke.

Juist vanwege de woestheid ervan is de herhaalde lichamelijke seks het sterkste bewijs van patafysische liefde, die – na het orgasme – als beschermengel weer rust brengt.

H A H A

1 LEEFTIJD VAN DR FAUSTROLL 6 oktober

2 Ontbinding van E. Poe, dinomythurg 7

3 St Gibus, vrijmetselaar 8

4 St Berta van Courrière, leidstar 9

5 St België, voedster 10

6 St Sukkel, lyrica en St Flater, socioloog 11

7 St Prot, abt 12

8 FEEST VAN DE HAHA 13

9 T a u t o l o g i e 14

10 St Panmuphle, deurwaarder 15

11 Vertrek van St L. Cranach, apocalypticus 16

12 St Cosinus, geleerde 17

13 Zalige Venkelmans, heilige familie 18

14 Vertoning van de Daromphe 19

15 GEBOORTE VAN DE HORZEL, pyrotechnicus 20

16 St Sloerie, embleem 21

17 St Homais van Aquino, gewichtigdoener 22

18 Geboorte van Zijne Heerlijkheid baron Mollet (*St Pijp) 23

19 *St Rafaël, aperitief en filister 24

20 WURGING VAN BOSSE-DE-NAGE 25

21 ZIMZOEM VAN BOSSE-DE-NAGE 26

22 HEROPSTANDING VAN BOSSE-DE-NAGE 27

23 HOED VAN BOSSE-DE-NAGE 28

24 St Cl. Terrasse, musicus van Fynanciën 29

25 St J.-P. Brisset, filoloog, prins der denkers 30

26 Herdenking van de Tandenstoker 31

27 VERDUISTERING VAN ALFRED JARRY 1 november

28 Vlucht van Ablou 2

Hunyadi 29 A a r d z e e

H A H A

In de neowetenschappelijke roman Gestes et opinions du docteur Faustroll, pataphysicien van Alfred Jarry speelt een baviaan genaamd Bosse-De-Nage een niet onbelangrijke rol. Die hondskopaap, ‘moins cyno-qu’hydrocéphale’, moest onder leiding van doctor Faustroll de Franse taal leren, wat hem maar in zeer geringe mate lukte. In plaats daarvan leek zijn voorkeur uit te gaan naar een andere taal, want Bosse-De-Nage ‘prononçait assez correctement quelques mots belges’, die hij, afgezien van enkele uitzonderingen, nauwelijks gebruikte. ‘Le plus souvent il proférait un monosyllabe tautologique : “Ha ha”, disait-il en français ; et il n’ajoutait rien davantage.’ Zijn hele leven lang bleven dat ook zijn enige woorden, die hij altijd heel gericht wist in te zetten.

Er werd al veel gespeculeerd over de tautologie “ha ha” van Bosse-De-Nage en daarbij botste men onvermijdelijk op de talen die in België worden gebruikt : het Vlaams en het Frans. Hoewel Jarry in het origineel schrijft dat de baviaan-met-de-hondenkop Bosse-De-Nage zijn “ha ha” op zijn Frans uitsprak, gaan de exegeten ervan uit dat hij, aangezien hij van Belgische afkomst was – hij draagt

zelfs een ‘chapeau belge’ -, zijn voortdurend weerkerende uitdrukking eerlijk verdeelde over de twee talen die in België gebruikelijk zijn. ‘Or donc, le ha ha de Bosse-De-Nage serait éminemment belge ; et le redoublement du monosyllabe serait moins tautologique que traduction dans les deux langues, comme il est officiel. Il y aurait un ha en français et un ha en flamand, la détermination de l’ordre de primogéniture étant une question éminemment politique.’ Uiteindelijk heeft de enkel “ha ha” zeggende tweetalige Belgische aap als belangrijkste functie om als onderbreking van al te lange redevoeringen te fungeren. Volgens de “Littré” is een “haha” inderdaad “elk obstakel dat onverhoeds het voortgaan onderbreekt”. In de Engelse landschapsarchitectuur bijvoorbeeld is de “ha-ha” (in de Franse tuinkunst de “ah-ah”) een vrij diepe greppel, die aan één kant met een stenen muur is verstevigd, en aan de andere kant bestaat uit een oplopende helling, zodat hij een voor de landeigenaar onzichtbare begrenzing van zijn land vormt, die er toch voor zorgt dat grazend vee niet op zijn gazon of in zijn park terecht komt. (De uitvinding van zulke “onzichtbare” grenzen demonstreert op karikaturale wijze dat de natuur – waarin de tuin ‘verdwijnt’ – zelf een tuin is, met andere woorden dat de eerste natuur al een tweede natuur is. In zijn “Gedachten” stelde Blaise Pascal: “Ik ben erg bang dat de natuur zelf niets anders is dan een eerste gewoonte, net zoals de gewoonte een tweede natuur is.”) Eigenlijk is de “ahah” van militaire oorsprong, bedoeld als valkuil voor de cavalerie van de vijand. Daarom kan men geostrategisch België zelf, als een noordelijke buffer van Frankrijk, als een “ha ha” beschouwen: zeer dienstig om een buitenlandse aanval te onderbreken. De naam van de gedienstige Belgische aap “Bosse-de-Nage” is trouwens veelzeggend. De als Manneken Pis alles bevlekkende baviaan is een “kontneuker”. (“Bosser”: er tegenaan gaan; en “nage”: kont.)

A A S

1 GEBOORTE VAN PANTAGRUEL 3 november

2 St Rrose Sélavy, heldin 4

3 Kroning van Lord Patchogue, spiegelmaker 5

4 St Cravan, bokser 6

5 St Van Meegeren, vervalser 7

6 St Omnibus, sater 8

7 St Cyrano de Bergerac, ontdekkingsreiziger 9

8 ST RIMBE, NIETSDOENER 10

9 O n t b o l s t e r i n g v o o r e e n i e d e r 11

10 St Abstract, beul 12

11 St Ossian, namaakbard 13

12 DISPUUT VAN HET TEKEN + EN HET TEKEN - 14

13 SNORREN VAN DR FAUSTROLL 15

14 St P. Bonnard, schilder van Fynanciën 16

15 NAVIGATIE VAN DR FAUSTROLL 17

16 St Kap, kapitein 18

17 St Pangloss, passieve humorist 19

18 St Chambernac, armmaker 20

19 St Courtial des Péreires, luchtschipper en uitvinder 21

20 St Olibrius, augur 22

21 St Mogelijk, schizofreen 23

22 St LAUTRéAMONT 24

23 St Quincey, kunstcriticus 25

24 St Berbiguier, martelaar 26

25 St Lewis Carroll, professor 27

26 St Leugenachtig, bisschop 28

27 St Bezochte, dochter van de voorgaande 29

28 Geboorte van St Swift, kanunnik 30

Hunyadi 29 D o o r t o c h t d o o r d e s p i e g e l

A A S

“Over zee van Parijs naar Parijs of de Belgische Robinson” is de titel van Boek 3 van de neowetenschappelijke roman Roemruchte daden en opvattingen van doctor Faustroll, patafysicus van Alfred Jarry. Het is het verslag van deurwaarder Panmuphle van zijn bootreis over land van Parijs naar Parijs via België met DR Faustroll en diens tweetalig “ha ha” zeggende scheepsmaat. Toen deurwaarder Panmuphle overwoog om pandbeslag te leggen op Faustrolls twaalf meter lange kopergazen bed, onthulde deze laatste dat zijn bed een boot is, die eruit ziet als een langgerekte zeef, en vorderde hij de deurwaarder meteen op als reisverslaggever. Om Panmuphle te kalmeren geeft hij hem de Roemruchte daden en opvattingen van doctor Faustroll, patafysicus mee, dat – behalve de definitie van de patafysica en de introductie van hun belachelijk Belgisch hulpje Bosse-de-Nage – het grotendeels door Panmuphle zelf geschreven verslag bevat. Faustrolls noemt zijn bedboot een “aas”, hetgeen weer meerdere betekenissen heeft. Een aas vervult een belangrijke rol in het kaartspel. Het is een “crack” (in de sport), maar ook een oorlogsvlieger met minstens vijf overwinningen op zijn naam. Als roeiboot is het een “skiff”, die nogal instabiel is en daarom vaak als “zinkerd” herdoopt wordt. DR Faustroll meent dat zijn aas onzinkbaar is, en zet zijn overtuiging kracht bij door aan te kondigen dat de reis over land zal gebeuren. De patafysische landvaartkunde is verankerd in eeuwenoude gewoonten, die al bestonden in Babylonië, zowel als bij de Inca’s in het Andesgebergte, en die via de Europese narrenschepen en via de ‘Omnubu’ waarmee Koning Ubu in de straten van Parijs viste, cumuleerden in Winston Churchills opdracht aan het Engelse ‘Naval Construction’ om experimentele landschepen te bouwen : de eerste tanks. Het schip is met andere woorden een ernstig spel om denkbeeldige oplossingen te zoeken en zich te leren wapenen tegen het opduiken van zijn onbewuste landduikboten of onderaarders. N*A*O* vermeldt hier graag David Helbers spel met landschepen op stoom; of meer hedendaagse vormen van ‘landboating’ : http://www.youtube.com/watch?v=sdBe9AWIspc . Ook andere artiesten zijn echte landvaartkundigen. De Naamloze denkt aan de ‘Marx brothers’, waarvan Harpo bijvoorbeeld over de grond wegroeit in “The Cocoanuts”. Of aan Werner Herzog, die zichzelf “conquistador van het nutteloze” noemde, en zonder trucage een schip over een Peruviaanse heuvel liet trekken in zijn film “Fitzcarraldo” (1982) : http://www.youtube.com/watch?v=F53yUsgVuL0.

Simon Starling won in 2005 de Engelse Turner prijs voor zijn ‘Schuurbootschuur’ (‘Shedboatshed’, Mobile Architecture n°2). Starling vond in het Zwitserse Schweizerhalle een houten schuur die hij vertimmerde tot een boot, deed het resterende materiaal erin, en roeide zeven mijl de Rijn af naar een museum in Bazel, waar hij de schuur herbouwde. Dergelijke amfibie-achtige camouflagetechnieken lijken N*A*O* overigens de beste verdediging van de kunst tegen het verlies aan autonomie, zoals men kan nalezen in “Razzle Dazzle”, deel III van zijn “F***-art - theorie”:

http://de-naamloze-achter-ons.blogspot.be/2009/10/naos-f-art-theory-iii-razzle-dazzle.html

Z A N D

1 HUWELIJK VAN BALKIS EN SALOMON 1 december

2 St Dubbelhand, ideoloog 2

3 St Flegmone, doctrinair 3

4 *St Barbe (vrouw met), vrouw-kanon 4

5 St Sloef, advocaat 5

6 St Raap en St Pruik, humanisten 6

7 St Sul, rechter 7

8 VERWEKKING VAN P. UBU (A. J.) 8

9 St Viezerik, staatsman 9

10 LOF VAN KONING UBU (winter Ubu) 10

11 Geboorte van St Grabbe, scherzist 11

12 St Tsjoep, huisvrouw 12

13 St Flaive, concierge 13

14 Don Quichotte, wereldkampioen 14

15 KHURMOOKUM VAN DR FAUSTROLL 15

16 St Nul, vrijgestelde 16

17 St Gemiddeld, Fransman 17

18 St Allang, mona lisa 18

19 ZWANGERSCHAP VAN MOEDER UBU 19

20 St Pik, allopaat 20

21 St Stomp, tipsy 21

22 CESAR – ANTICHRIST 22

23 *St Verkrachting, maagd en martelaar 23

24 St Stommiteit, huishoudster 24

25 GEBOORTE VAN DE ARCHEOPTERYX 25

26 Mijnheer Sisyphus 26

27 St Tik, echtgenoot 27

28 St Cervela, weetgierige 28

Hunyadi 29 A l e f

Z A N D

Zand verwijst naar Alfred Jarry’s eerste boek Notities met gedachtenzand (Les Minutes de sable mémorial), een verzameling ideeën (ter voorbereiding van Cesar – Antichrist en van Elementen van de patafysica) die eindigt met het gedicht De zandloper. Cesar – Antichrist verscheen een jaar later in 21 PT, maar de Elementen bleven uit. Die verschenen vier jaar na zijn dood in 38 PT als Roemruchte daden en opvattingen van doctor Faustroll, patafysicus. Jarry kreeg pas bekendheid na de eenmalige opvoering van Koning Ubu op 8 sable 23 PT, die al vanaf het eerste woord – Merdre! – voor kabaal zorgde. Koning Ubu vertolkte de naar tirannie neigende gemeenheid van het instinct en de preutsheid, de deugd, het patriotisme en het ideaal van mensen die goed gegeten hebben. Met Koning Ubu zette Jarry ook het toenmalig kunstwereldje te kijk. Ubu wordt door drie dingen gedreven: fysiek, financiën en merdre. Zijn fysiek wordt vooral gekenmerkt door een enorm vette pens, waaruit een spiraal ontstaat, zodat hij zich dokter in de patafysica kan noemen, maar ook door zijn minimum aan denkvermogen bij een maximum aan hersenwerkzaamheid. Hij heeft financiën nodig om zijn buik en zijn lusten te bevredigen en om zich oneindig te verrijken. Merdre! drukt zijn mening en zijn commentaar op alles uit. Hij is machtsbelust, hebzuchtig, moordlustig, zonder scrupules, vulgair en eenvoudig en lijkt daarom zowel op een beul als op een burgerman, een tiran en een anarchist, een lafaard en een massamoordenaar. Opgejut door zijn vrouw, moeder Ubu, stoot hij de Poolse koning van de troon. Met pijn in het hart geeft hij het volk wat financiën, maar kan het toch niet laten het op zijn beurt uit te persen. Wanneer het volk zich ten langen leste tegen hem keert, vlucht hij naar Frankrijk met de bedoeling om daar minister van Financiën te worden. Het is duidelijk dat Jarry in 23 PT met Koning Ubu tegelijk 20e eeuwse dictators met verschillende ideologieën voorspelde én de opportunistische filisters, die toestaan dat tirannen de macht grijpen. Alfred Jarry strooide zijn gedachtenzand uit om de wereld te verwarren met zijn eigen nonsens, om daar groteske spelletjes mee te spelen en daarboven uit zijn katastrofale noodlottige macht te ontlarven. Tegenover het zogenaamd gezond mensenverstand plaatste hij het briljante anti-verstand van de patafysica, zodat hij het conventionele wereldbeeld kon verstoren door een kombinatie van diepgaande geleerdheid en grappenmakerij. Omdat voor Jarry dromen en waken hetzelfde waren en hij geen onderscheid maakte tussen visioen, verbeelding en schijnbare feiten, probeerde hij buiten ruimte en tijd te leven in een zuiver gecontempleerde toestand, gesimuleerd door de slaap of door hallucinaties. Hiervoor experimenteerde hij graag met opium en hasjiesj, maar vooral met alcohol, maar bepaald absint, die zijn leven serieus verkort heeft.

O N T H E R S E N I N G

1 ST ALAODINE, virtuoos 29 december

2 Sten Oordenaars, practici 30

3 A s t u 31

4 ONTHERSENING 1 januari

5 Sten Driehoek, Omgekeerde punt en Schuinbalk, palfreniers 2

6 Sten Polen, proletariërs 3

7 Sten Dwangarbeiders, belegeringstechnici 4

8 ST BORDUUR, KAPITEIN 5

9 Ontslapen van Jacques Vaché, vertolker 6

10 B a n d i e r ( o p r i c h t i n g v a n ) 7

11 *St Eustachius, bevrijder 8

12 St Landru, gynecoloog 9

13 St Guillotin, arts 10

14 Sten 4 Zonder-Hals, tovenaars 11

15 GEWETEN VAN UBU 12

16 St Slecht, onderdaan 13

17 St Mandrin, dichter en filosoof 14

18 Sten Piraten en Boekaniers, wonderdoeners 15

19 Sten Cartouche, dierenartsen 16

20 St Outlaw, aristocraat 17

21 LEERSTOEL VAN DR FAUSTROLL 18

22 VERTOON VAN DE PAAL TER FYSICA 19

23 St Tank, dier 20

24 St Weidman, patriarch 21

25 St Petiot, expert 22

26 G e s c h e r m 23

27 Sten Spoorwegen, moordenaars 24

28 H e r b e v o l k i n g 25

Hunyadi 29 P r o c r u s t e s b e d

O N T H E R S E N I N G

J. J. Slauerhoff (naar Jarry)

Ik fabriceerde al jaren lang lijkkisten - Allerheiligenparochie, Marsveldstraat -, Mijn vrouw was een hoogst bekwame modiste: We verdienden op leven en dood, dat ging niet kwaad. Als 't mooi weer was op een Zondagmorgen, Dan trokken we onze beste spullen aan, Om te gaan zien naar het hangen en worgen En onthersenen al op de galgenbaan. Onze vieze wurmpjes gooiden met dadelpitten En zwaaiden geestdriftig poppetjes van karton; Wij gingen deftig in ons rijtuig zitten En rolden naar de baan zoo vlug als 't kon. Daar begon 't gedrang, we sloegen ons er doorhenen En stonden met eksteroogen op goeden voet; Ik klom altijd boven op een hoop steenen, Anders kreeg ik mijn bottines vol bloed. Weldra zijn wij met hersenbrij bespat, Mijn gade, ikzelf en onze stumpertjes; Die juichen: de Justitie zwaait zijn lat Tegen de lui met de looden nummertjes. - Daar zie 'k, haast aan de beurt, bij de machien' Een paap die collecteerde aan kerkedeuren; Jou ouwe schurk, jou heb ik meer gezien, Je hebt me afgezet, dat zal niet weer gebeuren Zie, de machine gaat van tiereliere, De hersenbrij kronkelt als een hoop pieren! Zie, hoe verbleeken de rentenieren! Hoera! Roept luidkeels uit: Leve Vader Ubu! Mijn vrouw trekt me aan de mouw, ik snauw: verrek! Zij: dooie pier, nu kun je onsterflijk worden, Gooi hem een vuilnishoop voor zijn bek! - De Justitie draait zich om, nu is 't aan de orde. Die uitstekende raad stijgt mij naar 't hoofd, En ik grijp heldenmoed en nog wat met Beide handen aan - 't was den burger beloofd, Maar 't ploft de Justitie op zijn platte pet. Zie, de machine gaat van tiereliere, De hersenbrij spat door de schedelkieren! Zie, hoe verbleeken de rentenieren! Hoera! Roept luidkeels uit: Leve Vader Ubu! Al daadlijk word ik over 't hek gesmeten; 't Geëerd publiek, verstoord om de euvle daad, Slingert mij, met het hoofd naar beneden, 't Groot gat in dat je levenslang niet weer verlaat. Dat komt er van als fatsoenlijke luiden Op Zondag wandlen al naar de galgenbaan, Om te zien naar 't scalpeeren, kophakken, onthuiden: Je gaat levend heen, je komt er dood vandaan.

B A K K E S

1 ONTMAAGDING VAN MOEDER UBU 26 januari

2 St Cicisbeo, eunuch 27

3 St Anthropoïde, politieagent 28

4 *St Muil of Smoel, lerares 29

5 St Schurft, abdis 30

6 St Aanraken, postulant 31

7 St Bakkes, abt 1 februari

8 FEEST VAN DE GROENE KAARS 2

9 St Pannenkoek, vrijzinnige 3

10 St Voorbehoedsmiddel, koster 4

11 St Baobab, vrijgezel 5

12 St Lid, compilator 6

13 C o p u l a t i e 7

14 Geboorte van St J. Verne, kamerglobetrotter 8

15 ALICE IN WONDERLAND 9

16 St Münchhausen, baron 10

17 Le Bétrou, wonderdadige 11

18 Geboorte van St Delbier, goochelaar 12

19 St Sade in de relaties 13

20 St Lafleur, knecht 14

21 L a v e m e n t 15

22 ST SEKSE, PILAARHEILIGE 16

23 Verduistering van St J. Torma, opgetogene 17

24 Bekering van St Matorel, acrobaat 18

25 St Marmelade, bezielde 19

26 DE ABSOLUTE LIEFDE, bezwijmen 20

27 St Rookhol, kosmogenetica 21

28 Sten Hylactor en Pamfagus 22

Hunyadi 29 E e u w i g e b e w e g i n g° ° Vette hunyadi om de 4 jaar vanaf het jaar 1 voor het Patafysisch Tijdperk.

B A K K E S

25 Haha was de feestdag van St. J.-P. Brisset, die de eretitel “Prins der Denkers” kreeg van de vriendenkring rond schrijver Jules Romains. Brisset werd beschouwd als “vernieuwer van de biologische filosofie, de religieuze wetenschappen en de filologie”, maar men dient er rekening mee te houden dat Brisset zijn verkiezing dankte aan de deelname van filosofische verenigingen als De Idiote Kinderen van Bécon-les-Bruyères, De Berouwvolle Maagden, De Denkers van Passy, De Onverschrokken Karmelieten, De Denkers van Auteuil en De Filosofische Sectie van de Brandweer van Bagnolet, die collectief op hem stemden. Brisset werd geboren in -36 PT en deed tot -2 PT dienst in het leger van Napoleon. In zijn diensttijd ontwikkelde een zwemstijl gebaseerd op de “kikkerslag”. Tijdens zijn veldtochten leerde hij verschillende talen en raakte ervan overtuigd dat niet de grammatica, maar de muziek essentieel is om talen aan te leren. Hij kwam ook tot de conclusie dat het Latijn een tegennatuurlijke geheimtaal is, ontwikkeld door de machthebbers en de intelligentsia om het gewone volk buiten te sluiten. Niet voor niets gebruiken onderdanen veel Latijnse

citaten als ze heersers willen imiteren! Het Frans is trouwens niet van het Latijn, maar van het Indisch afgeleid. Maar Brissets grote moment breekt aan in Bakkes 11 PT, wanneer zijn taalkundige analyses tot het besef leiden dat de mens van de kikker afstamt en alle talen kunnen teruggevoerd worden tot kikkerkreten. Het is onduidelijk hoe Brisset op het idee van de kikker gekomen is. Hij schrijft wel dat menselijke spermatozoa op kikkervisjes lijken. Wellicht las hij “Essai sur la physiognomie” van de Zwitser Jean Gaspard Lavater, die de metamorfose van een kikkerkop tot het hoofd van Apollo in vierentwintig stappen beschrijft. Datzelfde jaar heeft Brisset in Angers een mystieke ervaring, die hem er een goede tien jaar later toe brengt zichzelf te beschouwen als de Zevende Engel van de Apocalyps, die het einde van de wereld aankondigt en de zevende trompet laat schallen: hem is het namelijk gegeven de oertaal van de eerste goden op te diepen uit de Franse taal, waarin de waarheid ligt besloten over begin en einde. Ook anderen gebruikten uiterlijke menselijke trekken om van alles af te leiden. De Italiaanse psychiater en criminoloog Césare Lombroso beschouwde bijvoorbeeld misdadigheid als een stap terug in de evolutie: evenals de oermens had de crimineel een geringe schedelinhoud, een asymmetrisch gezicht, vooruitstekende wenkbrauwen, hangende oogleden en een grote onderkaak.

Raymond Queneau

P E D A A L

1 ERECTIE VAN SUPERMAN 24 of 23 februari°

2 St André Marcueil, fietsasceet 25 of 24

3 St Ellen, navel 26 of 25

4 St Michet, idealist 27 of 26

5 St Vanm’nreet, minnezanger 28 of 27

6 Belgische verzen 29 of 28

7 St Straatjongen, buitenlander 1 maart

8 DE MACHINE OM LIEFDE IN TE BOEZEMEN 2

9 *St Remezy, bisschop in partibus 3

10 Geboorte van St Tancredus, jonge man 4

11 Testament van P Ucceilo, de slecht verlichte 5

12 St Hari Seldon, galactisch psychohistoricus 6

13 *St Walburgis, vrouwelijke demon 7

14 S a b b a t 8

15 STEN ADELFOI, ESOTERISTEN 9

16 Sten Tempeliers, aanhangers 10

17 St Dricarpe, proseliet 11

18 St Ziekenhuisinfectie, medicijnstudentje 12

19 St Jicht, militair feest 13

20 St Dij, liefdadige vrouw 14

21 St Ingeschreven, bekeerling 15

22 ST SINGLE, DESERTEUR 16

23 St Maskerade, uniform 17

24 Geboorte van St Stefaan, faun 18

25 St Poligraaf Poligravovitch, hond 19

26 St Bleek, mijnwerker 20

27 ST VALENS, DROOMBROEDER 21

28 W i j d i n g v a n d e D r i e p o o t 22

Hunyadi 29 Zalig ertussenuit knijpen, dynamiteerder ° Naargelang 29 Bakkes al dan niet een vette hunyadi is.

P E D A A L

De Kruisweg gezien als bergrit Barrabas, die toegezegd had, gaf forfait. Seingever Pilatus – in de weer met zijn waterchronometer of klepshydra, hetgeen zijn handen nat gemaakt had

(tenzij hij er gewoon in gespuwd had) – gaf het startschot. Jezus ging er in volle vaart van door. Volgens de grote sportverslaggever sint Mattheus was het in die tijd de gewoonte om de sprinters bij de start te

geselen, zoals onze koetsiers doen met hun paardenmotoren. De zweep is zowel een pepmiddel als een hygiënische massage. Jezus, die erg in vorm was, schoot dus weg, maar werd al snel slachtoffer van een lekke band. Een strooisel van doornen doorboorde de hele omtrek van zijn voorwiel.

In onze tijd valt de sterke gelijkenis op tussen deze echte doornenkroon en de reclame voor niet kapot te krijgen banden in de uitstalramen van fietsfabrikanten. Die van Jezus, een gewone enkele pistetube, was dat duidelijk niet.

De twee bandieten, die onder één hoedje speelden, namen voorsprong. Het klopt niet dat er nagels aan te pas kwamen. De drie die men op de beelden ziet zijn bandafnemers van het

merk “1 Minuut”. We moeten hier ook de voorafgaande valpartijen verslaan. Maar laat ons beginnen met een

korte beschrijving van de machine. Het kader is een tamelijk recente uitvinding. De eerste fietsen met kaders verschenen in 1890.

Vroeger bestond het lichaam van de machine uit twee loodrecht aan elkaar gesoldeerde buizen. Dat was de tweewieler met recht lichaam of met kruis. Dus na de bandenpech beklom Jezus de berg te voet en legde zijn kader, of zo men wil zijn kruis, over zijn schouder.

Gravures uit die tijd geven deze scène weer op basis van fotomateriaal. Maar het lijkt erop dat de wielersport als gevolg van dit goed gedocumenteerd ongeval, dat de koers van de Kruisweg zo tragisch beëindigde en dat bijna op zijn verjaardag weer zeer actueel werd door het gelijkaardige ongeval van graaf Zborowski in de bergrit van Turbie – het lijkt er dus op dat deze sport een hele tijd verboden werd bij verordening door de prefect. Dit verklaart dan weer waarom in de geïllustreerde bladen, die de vermaarde scène reproduceren, eerder verzonnen rijwielen te zien zijn. Zij verwarden het kruis van het lichaam van de machine met dat ander kruis, het rechte fietsstuur. Ze stellen Jezus daarbij voor met zijn twee handen ver uiteen op zijn stuur, waarbij hij zelfs op zijn rug liggend koerste, met de bedoeling om de luchtweerstand te verminderen.

Het kader of kruis van de machine was in hout, zoals er tegenwoordig ook houten velgen zijn. Sommigen insinueerden verkeerdelijk dat Jezus’ machine een loopfiets was, hetgeen heel onwaarschijnlijk was

in een bergrit met zo’n klimmen. Volgens de oude wielerliefhebbende hagiografen sint Brigitte, Gregorius van Tours en Irénée, was het kruis voorzien van wat zij een “suppedaneum” noemden. Men moet geen bolleboos zijn om dit te vertalen als “pedaal”.

Justus Lipsius, Justinus, Bosius en Erycius Puteanus beschrijven ook een ander accessoire, dat men volgens Cornelius Curtius nog in 1634 terugvond in Japanse kruisen: een uitsteeksel van het kruis of kader, in hout of in leer, waarop de wielrenner ging zitten als op een paard; duidelijk het zadel.

Deze beschrijvingen zijn trouwens niet meer onbetrouwbaar dan de definitie die de Chinezen vandaag van de fiets geven – “Klein muildier dat men met de oren bestuurt en dat men in beweging zet met voetstampen.”

Het verslag van de rit zelf, zoals dat in gespecialiseerde werken verhaald wordt en tentoongesteld in “ad hoc” monumenten met beelden en schilderijen, zullen we samenvatten:

De tamelijk lastige beklimming van de Golgotha heeft veertien bochten. In de derde bocht ging Jezus de eerste keer tegen de grond. Zijn moeder begon zich in de tribune al hevig ongerust te maken.

De gereputeerde trainer Simon van Cyrene – wiens rol het zou geweest zijn, zonder het ongeluk met de doornen, om hem “vooruit te trekken” en hem uit de wind te zetten – droeg zijn machine.

Jezus zweette, ofschoon hij niets droeg. Het blijft onzeker of een toeschouwster zijn aangezicht afdroogde, maar het klopt dat de verslaggeefster Veronica met haar Kodak een momentopname maakte.

Zijn tweede val was in de zevende bocht op glad gesteente. En Jezus slipte een derde keer tegen een rail in de elfde.

In de achtste hadden de Israëlische vrouwtjes van lichte zeden nog met haar zakdoeken gezwaaid. Het betreurenswaardige accident dat we kennen vond plaats in de twaalfde bocht. Op dat moment was Jezus op gelijke hoogte met de twee misdadigers. Men weet dat hij de wedstrijd vervolgde als vliegenier… maar dit valt buiten ons bestek.

Alfred Jarry (31 PT)

C L I N A M E N

1 ST ABLOU, EDELKNAAP en ST HALDERN, HERTOG 23 maart

2 Sten Uilen, meesterzangers 24

3 De Mandragora, nachtschadeachtige robot 25

4 St Lendendoek, vertrouweling 26

5 Sten Aster en Vulpian, schenders van het Niets 27

6 St Ganymedes, professioneel 28

7 D e G e r o e m d e H a n d 29

8 DE SCHILDERMACHINE 30

9 St Knuppel, waanzinnige 31

10 Vergeving van de Vissen 1 april

11 St Makreel, bemiddelaar 2

12 St Georges Dazet, inktvis met zijden blik 3

13 Geboorte van Maldoror, kaper met gouden lokken 4

14 Vertrek van A. Dürer, hermetisch filosoof 5

15 UITVINDING van de PATAFYSICA 6

16 Exit St Domenico Theotocopouli, el Greco 7

17 St Hiëronymus Bosch, demonarch 8

18 D e 2 7 w e z e n s u i t d e G e l i j k e B o e k e n 9

19 St Barbeel, procureur en St Kabeljauw, rechtvaardige 10

20 V a n g s t v a n h e t f o r n u i s 11

21 St Doctor Moreau, eilander 12

22 FEEST VAN DE POLYEDERS 13

23 L o c u s S o l u s 14

24 *St Tupetu van Tu-pe-tu, loterijorganisator 15

25 Exit St Goya, alchemist 16

26 St Huisjesslak, levensgenieter 17

27 St Kuisheidsmoel, boetelinge 18

28 St Opgezwollen, beeldenstormer 19

Hunyadi 29 C y m b a l u m M u n d i

C L I N A M E N

Er is iets en niet niets dankzij een ramp. Volgens Lucretius is de kosmos geboren uit een toevallige afwijking van vallende atomen, het clinamen. De orde, de wereld, die gekenmerkt wordt door een relatieve stabiliteit van atomaire combinaties die we steen, plant of mens noemen, is een particulier geval van wanorde. Met “clinamen” duidt Lucretius dus de toevallige atoomafwijkingen aan, die Epicurus in zijn natuurfilosofie behandelde. Epicurus ging ervan uit dat de atomen zich niet loodrecht in vrije val bewegen en in botsing komen met er tegenover liggende om een nieuwe eenheid te vormen. Zij treffen eerder blindelings andere atomen, die horizontaal of schuin hun weg kruisen, waarmee ze dan tot een nieuw en toevallig geheel versmelten.

In zijn doctoraat doet Karl Marx deze Epicurische natuurfilosofie uit de doeken: “Over het verschil tussen de Democritische en de Epicurische natuurfilosofie”. Dit principe van het toeval resulteerde in een filosofie van het niet-zijn, zoals de sofist Gorgias (circa -2356/-2248 PT) propageerde in zijn verhandeling Over wat niet is of over de natuur. Gorgias toont aan dat het zijn niets is, want: 1. niets bestaat, 2. ook als iets bestaat, kan het door de mens niet begrepen worden, 3. ook als het begrepen wordt, kan het niet overgedragen en vertolkt worden aan de ander. De alomtegenwoordigheid van het stomme toeval is onlosmakelijk verbonden met het door de Antwerpse burgemeester (vanaf 4 Onthersening 140 PT) Bart De Wever geherwaardeerde begrip idiotie (in de oorspronkelijk Griekse betekenis van: enig in zijn soort). Al het bestaande is uniek in tijd en ruimte, en daarom ondenkbaar. Het idiote biedt geen enkel aanknopingspunt. Het kan slechts door zichzelf worden aangeduid: dit is dit en dat is dat. Hier ligt de oorzaak van het falen van de interpretatie, want elke uitleg geschiedt via iets anders, dat zelf weer door iets anders gewaarborgd moet worden, enzovoort. Het denken heeft kortom de keus tussen tautologie en dwaling, tussen het uitwisselen van banaliteiten of het dolen in de coulissen van het elders en het andere. De dingen vallen alleen te benaderen door middel van beschouwingen die niets verklaren dan hun eigen kunstmatigheid. Waarmee overigens niets tegen theorieën is gezegd: het zijn denkbeeldige oplossingen, kunstgrepen die hun vruchten afwerpen, getuige onze beschaving.

P A L F R E N I E R

1 STEN KROKODILLEN, KROKODILLEN 20 april

2 Feest van de Sluizen 21

3 Sten Trollen, marionetten 22

4 St Susan Calvin, arts 23

5 St Handvat, weduwe en St Jutte, teruggetrokkene 24

6 St Oneille, vrouw van lichte zeden 25

7 St Fénéon in de relaties 26

8 ST BOUGRELAS, PRINS 27

9 Sten Boleslas en Ladislas, Polen 28

10 St Oorworm, barnabiet 29

11 E x p l o s i e v a n d e P a l f r e n i e r 30

12 V e r d o e m e n i s v a n d e A r b e i d 1 mei

13 Ontwijking van St Leonardo (da Vinci), illusionist 2

14 St Woordspeling, sansculotte 3

15 AANBIDDING VAN DE PAL 4

16 Bewening van St Achras, Polyederfokker 5

17 St Macrotatorus, slippendrager 6

18 R o e i s p o r t 7

19 Verduistering van St Gauguin, zeenimf 8

20 St Ti Belot, sectariër 9

21 Verduistering van Zijne Heerlijkheid Dr Sandomir 10

22 STEN PALFRENIERS van FYNANCIëN 11

23 Sten Quatrezoneilles, Herdanpo, Mousched-Gogh, palfreniers 12

24 St Lumelle, amazone 13

25 Sten Blokken, acolieten 14

26 St Escapade, deugdzame maagd 15

27 St Hooi, coryfee 16

28 Geboorte van St Satie, Overal Aanwezige van de Kunstkerk 17

Hunyadi 29 E r r a t u m

P A L F R E N I E R

Een palfrenier is een koetsbediende (tweede koetsier), een livrei- of een stalknecht. De maand Palfrenier dankt zijn naam aan de onbehouwen medewerkers van koning Ubu. De Antwerpse burgemeester (vanaf 4 Onthersening 140 PT) Bart De Wever herwaardeerde, zoals gezegd, het begrip idiotie. Wie in zijn spoor de domheid zoekt, mag de gemeenplaatsen niet vermijden, integendeel. Het is echter zaak ze in een nieuwe samenhang te tonen. De patafysica zoekt het avontuur op de gebaande paden!

Wederom twee zotten-gezigten, die ook in het voorhoofd reeds den stempel van natuurlijke domheid hebben. Het voorhoofd des eenen I is te hoog en te smal, des anderen 2 te dik en te breed. – Naar beneden schijnt de een goedaartig, boosartig de ander. Beiden zouden reeds door de atonie hunner spieren als zotten te erkennen zijn. (J. C. Lavater)

Silhouet van een domkop.

(J. C. Lavater)

I. Edel, trots, moedig, vermeeten. 2. Nog al edel, evenwel niet van den edelsten aart. 3. Zwynachtig, valsch, onedel, ezelachtig, traag. 4. Middelbaar karakter, verre van traagheid, en onderwerpinge, - en evenwel niet edel en groot, meêr vuurig, dan edel, meêr wild, dan groots. (J. C. Lavater; Dierlijke Bylaage)

Enerzijds vormt de domheid een bedreiging, anderzijds is domheid de mystieke grondslag van ons bestaan: cultuur is niets anders dan het product van een reeks min of meer mislukte pogingen greep te krijgen op de zelfdestructieve idiotie. Domheid dwong de mens zijn intelligentie te ontwikkelen.

M E R D R E

1 BEVALLING VAN ST JEANNE, PAUSIN 18 mei

2 D e m o s t e r d m a k e r v a n d e P a u s 19

3 St Stoel, onder-paus 20

4 Geboorte van St H. Rousseau, douanier 21

5 St Aarskeutel, piot 22

6 *St Lulletje Rozewater, mecenas 23

7 Geboorte van M. Pluim, eigenaar 24

8 HOORNDRAGING VAN DHR. P. UBU 25

9 A f v o e r 26

10 St Luizenbaard, minnaar 27

11 St Memnon, afvoerder 28

12 Sten Tieten, catechisanten 29

13 St Bril, eenzaat 30

14 St Sluitspier, kloosterling 31

15 STEN SLANGEN VAN BRONS 1 juni

16 Geboorte van *St Donatius A. François 2

17 St Woland, professor 3

18 St Anaal, minderbroeder en St Schijterij, anagoog 4

19 St Tollig, over 5

20 St Colombine, gezuiverde 6

21 St Vuurwerkerij, zieneres 7

22 PATAFYSISCHE ONTOGENIE 8

23 INTERPRETATIE VAN DE UMOR 9

24 St Purgatie, verloskundige 10

25 VERSCHIJNING VAN KONING UBU 11

26 St Vlees, waternimf 12

27 Sten Korten en Langen, rijkswachters 13

28 St Raca, schijnheilige 14

Hunyadi 29 N e d e r l a a g va n d e s c h o f t

M E R D R E

In de Roemruchte daden en opvattingen van doctor Faustroll, patafysicus van Alfred Jarry leest men ondermeer hoe Dr. Faustroll de beslag leggende deurwaarder Panmuphle inscheept in zijn bed, dat een boot blijkt te zijn voor een landvaart van Parijs naar Parijs over België. Naast Panmuphle neemt hij nog de idiote Belgische baviaan Bosse-de-Nage, die enkel het tweetalige “ha ha” kan zeggen, mee als scheepsmaat, maar ook de “essenties” van de zeventwintig boeken, waarop Panmuphle pandbeslag had willen leggen. Het vierentwintigste boek is Alfred Jarry’s Koning Ubu, waarvan de “geest” of de “essentie” “de vijfde letter van het eerste woord van het eerste bedrijf” is: dat is dus de “r”.

Ubu is koning van Polen, dat curieus genoeg in 1896 vulgair nog niet bestond. In 1772 vulgair vond de eerste Poolse deling plaats, in 1795 de derde, waarbij Polen compleet van de kaart werd geveegd, terwijl in 1815 vulgair na de vierde deling een koninkrijk Polen ontstond, dat constitutioneel verbonden was met Rusland en dus niet autonoom. De opstandige Polen lieten dat niet op zich zitten, maar ze werden bloedig onderdrukt, wat tot een opbloei van romantische literatuur leidde en tot de vlucht van menig kunstenaar (onder wie Chopin), naar met name Frankrijk.

Jarry voert Ubu op als een gewelddadig koning die elke opstandigheid (of wat hij daarvoor aanziet) meteen met de ontherseningsmachine aanpakt. Het personage werd geboren op het lyceum van het Bretoense Rennes, waar een paar van Jarry’s medeleerlingen, de gebroeders Morin, de natuurkundeleraar père Hébert vereeuwigden in een satirisch toneelstuk, getiteld Les Polonais. Jarry werkte père Heb uit tot hoofdpersonage van Ubu Roi, dat in op 10 december 1896 vulgair een legendarische oeropvoering kende in het Théatre

de l’Oeuvre. De decors waren van Bonnard, Vuillard, Toulouse-Lautrec en Jarry zelf, die met groen geschminkt gezicht de inleiding hield voor het nog dichte doek. Hij vertelde dat het stuk zich in Polen afspeelde, dat wil zeggen: “nulle part”, nergens. Het doek ging open en het eerste woord dat Père Ubu zei, was: “Merdre.” De vijfde letter van dat eerste woord, de “r”, was aan “merde” toegevoegd om de vloek te maskeren. Tevergeefs, want het publiek nam de voorstelling over en verdeelde zich in voor- en tegenstanders. Dr. Faustroll scheept dus de “r” in en in de loop van het boek komt men de “r” nog tegen als een man uit Pamfilië en als een eiland.

B A L G

1 ST BOUZINE, GEEST 15 juni

2 St Lucullus, amateur (Bloomsday) 16

3 St Dikke Tante, amazone 17

4 St Pens, republikeinse 18

5 St Ugolin, zachtmoedige 19

6 St God, gepensioneerd 20

7 St Bébé Toutout, evangelist 21

8 ST HANGBUIK, TEMPELDANSERES 22

9 St Elders, psychiater 23

10 St Bloedworst, rector 24

11 Kroning van Talou VII, keizer der Ponukele 25

12 St Konfituur, godvruchtige en St Cliché, schenkster 26

13 Sten Ingewanden, intieme raadgevers 27

14 St Colon, artillerist 28

15 ST BUIK, ACHTBARE MEESTER 29

16 St Inventaris, dichter 30

17 St Vrouwtje, technica 1 juli

18 VISITATIE VAN MOEDER UBU 2

19 St Borst, tautoloog 3

20 St Bilnaad, ijveraar 4

21 St Speculum, biechtvader 5

22 FEEST VAN DE BALG 6

23 St Navel, yogi 7

24 St Amulet, buik 8

25 St Dikzak, opperpriester 9

26 St Goelasj, odalisk 10

27 St Ontlasting, hygiëniste 11

28 B o b b e l v a n V a d e r U b u 12

Hunyadi 29 NAAM VAN UBU° 13 ° Vette hunyadi.

B A L G

“Ubu is zuig- en straalkracht van de spiraal, geheel en alleen impuls, drift, Ik. Centrum en periferie willen in hem identiek zijn, trekken elkaar aan en ontwikkelen daarbij een onuitputtelijke beweging.” (Thomas M Scheerer)

De Eeuwigheid wordt in de patafysische wetenschap en het bijhorende College voorgesteld met de spiraal, die het embleem van de patafysica zelf werd. Volgens Docter Faustroll draagt de “vooruitgangsidee” het “beeld van de spiraal in zich”. De spiraal staat voor de permanente verandering, het onveranderlijke draaien van binnen naar buiten en van buiten naar binnen. Trouw aan het motto “Eadem mutata resurgo” (om het met Bart De Wever te zeggen: ofschoon veranderd, zal ik onveranderd opduiken), dat rond een spiraal op de grafzerk van de Zwitserse wiskundige Jacob Bernoulli gebeiteld is. In zijn “Lofrede op de logaritmische spiraal” noemt hij deze “effectief voor iedereen het embleem voor de op zijn ouders gelijkende spruit: de heel erg op haar moeder lijkende dochter”, omdat hij een altijd identieke draaiing voortbrengt, “zo ver als hij zich kan oprollen, uitrollen of uitstralen”. Bernoulli beschrijft de spiraal als “symbool van de geesteskracht of van de weerstand tegen tegenspoed of van ons lichaam”, dat “na verscheidene transformaties en tenslotte na de dood ertoe bestemd is om onveranderd weer te verrijzen”. De spiraal blijft in zijn onafgebroken draaiing of transformatie altijd identiek. Een spiraal met de spreuk “Eadem mutata resurgo” tooit ook de nummers 1 tot 28 van de Subsidia Pataphysica en van Organographes du Cymbalum Pataphysicum van het Patafysisch College.

P A N T O F F E L

1 FEEST VAN P. UBU (zomer Ubu) 14 juli

2 Nagedachtenis van P. Ébé 15

3 St Krapuul, puriste en St Fantomas, aartsengel 16

4 Hemelvaart van de Spion, statisticus, psychiater en politieagent 17

5 St Smeerlap, patriciër 18

6 Sten Robot en Hoorndrager, burgers 19

7 St Strafcompagnie, hotelhouder 20

8 VERHEFFING VAN DE VERDROMSE KROK 21

9 Sten Wals Plat-Verdromme, sekteleden 22

10 Sten Vernikkelde Voeten, drievuldigheid 23

11 Sten Hondsdagen en Holle Naald, jonge meisjes 24

12 Sten Kannibalen, filantropen 25

13 St Dada, profeet 26

14 St Anne, pelgrim, bezetene 27

15 PROCESSIE BIJ FYNANCIëN 28

16 Transfiguratie van St V. Van Gogh, gedaanteveranderaar 29

17 St Zwaard, zieneres 30

18 St Gat, chauffeur 31

19 St Oorvijg, matrone 1 augustus

20 St Tiberge, collectemonnik 2

21 Sten Catoblepas, lord en Anoblepas, admiraal 3

22 UBU IN DE RELATIES 4

23 St Pissembock, oom 5

24 St Pissedoux, korporaal der vrije mannen 6

25 St Panurg, moralist 7

26 St Glé, neuroloog-psychiater 8

27 St Strontpistool, jubileum vierder 9

28 Geboorte van St Bruggle 10

Hunyadi 29 D e s o l i d e k o u d e z o n

P A N T O F F E L

F A L L U S

1 ST FLUIT, ORDONNANS 11 augustus

2 *St Ruth, ijveraarster 12

3 St Zebb, passe-partout 13

4 St Mnester, biechtvader 14

5 TENHEMELOPNEMING VAN ST MESSALINA 15

6 P e n i s A n g e l i c u s 16

7 *St Nietelaag, brandweerman 17

8 ST LEDA, JUSTEERSTER 18

9 St Dildo, econoom 19

10 St Niaankome, biddende maagd 20

11 St Likm’nlul, doelmaakster 21

12 St Eikel, amfibologe 22

13 St Zwans, ouvreuse en St Hengst, dakdekker 23

14 SLAG BIJ MORSANG 24

15 DOOD VAN DIONYSOS, SUPERMAN 25

16 Geboorte van St Vibescu, poheet en Nagedachtenis van St Cucullina van Ancona

26

17 St Hoenderachtige, kippetje 27

18 St Lingam, plaatsvulling 28

19 St Preloot, kapucijn 29

20 *St Pius VIII, varende 30

21 ST ERBRAND, POLYTECHNICUS 31

22 ST SABELKWAST, VUUREETSTER 1 september

23 *St Lazare, station 2

24 St Orchidee, gordelbeursje 3

25 Schijnbare geboorte van Artaud de Mômo 4

26 Verdwijning van de Oude Breughel, brandstichter 5

27 *St Priapus, guerrillero 6

28 TRANSFIXIO VAN ST MESSALINA 7

Hunyadi 29 D e T e r m i e t

F A L L U S

Zoals volgende maand Absoluut opnieuw zal blijken maakt de patafysische virtuele liefde het ons mogelijk om een reële – dus geen melancholische, noch hoopvolle - relatie te hebben. Absoluut gezien is het hebben van seks met eeuwig dezelfde partner het bewijs van deze échte verbintenis.

Maar terwijl we zelf naar een ander verlangen, weten we dat ook die ander naar een ander verlangt. Als we nu te dicht komen bij het verlangen van die ander, vragen we ons automatisch af welk beest daarin schuilt en hoe dat van ons wil genieten. De ander is gemaskerd, maar wij ook: en we weten niet met welk masker we zelf getooid zijn… misschien dat van de “prooi”? Beide partners hebben seks om te bewijzen dat ze elkaar nodig hebben, maar om te verhinderen dat ze te dicht komen en zo te weten komen wat ze eigenlijk zoeken, hebben ze een orgasme. De “fallus” – die in de popanalyse een abstract begrip is voor het fundamenteel onbekende tekort van onszelf en van de ander – wordt weer slap en beide partners hebben hun maskers weer aan, absolu ment. De ander wordt weer virtueel en onbekend, en ook man en vrouw zijn weer radicaal anders. Met zijn slappe penis kán de man niet meer dichter komen, terwijl het vrouwelijk genot ook geen enkel complement meer toelaat… … hier moet wel geconstateerd worden dat, aangezien de vrouw niet slap wordt – zij theoretisch verder zou kunnen gaan, om over de angst heen de confrontatie aan te gaan met hetgeen de man écht verlangt. De mannelijke fallus echter: hij bleef slap.