31

e j

aa

rga

ng

nu

mm

er

2

1

9 f

eb

rua

ri 2

01

7

t/m

25

ma

art

20

17

Parochieblad Sint-Martinusparochie

ALGEMENE INFORMATIE SINT MARTINUSPAROCHIE

2

Secretariaat en kerkelijk bureau Adres Radesingel 4, 9711 EJ Groningen Telefoon 050 – 3 12 42 15 E-mail secretariaat@stmartinusparochie.nl Website www.stmartinusparochie.nl

In de parochie is pastoraal werkzaam Plebaan/Pastoor drs. R.R.B.M. Wagenaar Telefoon 050 – 3 12 42 15 Spreekuur Dinsdag van 10 tot 12 uur

Kerkbestuur Voorzitter Plebaan drs. R.R.B.M. Wagenaar

Rooms-katholiek kerkhof Adres Hereweg 89, 9721 AA Groningen Telefoon 050 – 5 25 32 28 (tijdens kantooruren)

Rooms-katholieke basisscholen Sint Michaëlschool Adres Butjesstraat 8, 9712 EW Groningen Telefoon 050 – 3 12 52 82 Bisschop Bekkersschool Adres Siriusstraat 1, 9742 KT Groningen Telefoon 050 – 5 77 95 06

Studentenparochie Sint Augustinus Studentenpastor drs. Arjen K.H. Jellema, pr. https://facebook.com/st.augustinus/

Redactie Rondom Louis Lukassen, Dick van der Meijden, Egbert van der Werff, Lars Sanders en Robbert Jan Bron. Vormgeving Meta van Zoelen.

De redactie van ‘Rondom Sint Martinus’ treedt verzamelend op. Het wel of niet opnemen van artikelen of het inkorten ervan wordt zorgvuldig afgewogen, eventueel in overleg met het kerkbestuur. Het is ondoenlijk om met elke schrijver of schrijfster hierover contact op te nemen en/of te corresponderen. We vertrouwen erop dat u hiervoor begrip heeft.

St.-Jozefkathedraal St.-Franciscuskerk Radesingel 2 Tel. 050 – 3 12 42 15

Zaagmuldersweg 67 Tel. 050 – 3 13 79 19 b.g.g Tel. 050 – 3 12 42 15

Rooster Rondom (volgend nummer)

nummer periode kopij voor

3

26 maart 2017 t/m

29 april 2017

4 maart

U kunt de kopij ook mailen redactierondom@stmartinusparochie.nl

Bankrekeningnummers St.- Martinusparochie

IBAN: NL89 INGB 0669 9127 19

t.n.v. St.-Martinusparochie te Groningen

Voor al uw financiële bijdragen zoals:

- Abonnementsgeld Rondom (€ 12,00)

- Giften en stipendia

IBAN: NL92 INGB 0000 0117 50

t.n.v. St.-Martinusparochie te Groningen

Voor uw bijdrage Kerkbalans.

Administratie & verspreiding

Centrum Secretariaat Radesingel 4

Noord Mw. M. Melenhorst - Vroome Noorderhaven 49 Tel. 06 – 22 54 93 46

Selwerd Mw. C. Curiël Duindoornstraat 34 Tel. 050 – 5 77 40 02

Vinkhuizen Dhr. J.R. Kruisman Lijsterbeslaan 79 Tel. 050 – 5 71 51 11

Paddepoel Mw. A.C. ten Voorde, Zonnelaan 241 Tel : 050 – 5 73 10 10

Oost Dhr. J.R. Kruisman Lijsterbeslaan 79 Tel. 050 – 5 71 51 11

HOOFDARTIKEL

3

Vasten nu?

De Kerk heeft het vasten niet uitgevonden maar overgenomen uit het jodendom en uit opvattingen die leefden in de Grieks-Romeinse wereld. De Kerk heeft het vasten wel verder ontwikkeld. Al vroeg werd er gevast als voorbereiding op Pasen, aanvankelijk drie dagen, daarna de hele Goede Week en uiteindelijk, vanaf het einde van de 3de eeuw veertig dagen – zoals Jezus veertig dagen vastte. De monniken verscherpten voor zichzelf de vastenpraktijk van de Algemene Kerk: geen vlees, eieren, melk of kaas, geen wijn – slechts brood, zout en water, peulvruchten, groenten, vijgen en dadels etc. Vasten is een geneesmiddel voor lichaam en ziel en ook ter vrijwaring van demonische invloeden, zoals men bij primitieve volkeren dacht, alsook in de klassieke oudheid. De kerkvaders benadrukken de positieve invloed van het vasten. Immers de mens geeft van nature graag toe aan lusten en houdt zich niet aan maat. Daarom moet hij zich steeds weer innerlijk vrijmaken van het wereldse en zich toeleggen op het geestelijke. Lichamelijke en geestelijke gezondheid vormen een eenheid, is het inzicht van de moderne psychologie. Maar dat wisten de oude monniken en kerkvaders al - b.v. het verdrogen van overtollige lichaamsvochten; schadelijke stoffen worden uitgescheiden. Het gaat natuurlijk om méér. Vasten heiligt het lichaam, maar het gaat om de hele mens, lichaam en ziel. Drieledig is ons vasten. Naast het letterlijke vasten en het geven van aalmoezen (goede doelen, Vastenactie!) is er het bidden en dat heeft innerlijke betrekking op de andere twee aspecten. De ouden zagen het gebed al als een bidden met lichaam en ziel. Het gebaar – knielen, staan, handen heffen tot God – onderstreept het gebed. En nu…? Mensen vasten nu om verschillende motieven, zoals voor de vrede, voor het leven, om zichzelf te bewijzen dat ze zich kunnen beheersen, of om sociale redenen als de gezondheid, om slank te blijven. Maar het vasten mag geen afwijzen van het leven zijn. Vasten moet altijd lichaam en ziel met elkaar verbinden. Dikwijls is vasten verbonden met angst, zeker nu. Eet ik wel gezond, angst voor schadelijke stoffen. Daar waren mensen in de klassieke oudheid ook al bang voor. Zoals nu was het toen, dat er bijna niets vrij werd geacht van demonische infecties, zoals men het toen noemde. Als angst regeert, zijn het demonen die eerder onze gedachten binnendringen dan ons lichaam, zo zeiden de oude monniken. De Kerk is altijd nuchter gebleven over het vasten. Er is nooit een ideologie gemaakt van reine en onreine voedingsmiddelen. Alle spijzen zijn immers door God geschapen en daarom goed, is haar uitgangspunt. Maar ze heeft ook begrepen hoe bepaalde spijzen uitwerkten op het lichaam en de geest van de mensen. En deze kennis heeft zich geuit in haar vastenpraktijk. Ons vasten nu mag zich niet beperken tot geld geven voor de Vastenactie, minder televisie kijken of I-phones etc. minder gebruiken. We zouden de vrijdagen in de 40-dagentijd kunnen vasten: één maaltijd minder, geen vlees, matigheid, geen wijn. Geestelijk kunnen we ons voeden door rozenkransgebed, bijbellezing. Neem een willekeurig bijbelboek en lees er dagelijks een stukje uit b.v. een bladzijde, of een kolom. Het hoeft niet af. Natuurlijk ook naar de kerk gaan, zo trouw mogelijk of juist eens extra. Hoe dan ook en nogmaals: geest en lichaam moeten samenwerken in het vasten. Dat u meer tot God en tot uzelf mag komen, wens ik u toe in de komende veertigdagentijd.

Pastoor R. Wagenaar

VIERINGEN

4

Maandag tot en met vrijdag Zaterdag 12.00: Het Rozenhoedje en aansluitend het middaggebed 12.30: H. Mis 17.30: H. Mis (woensdag)

09.00: H. Mis (Nederlands) 17.00: H. Mis (Engels)

Uitstelling van het Allerheiligste 11.30 – 12.30 uur (donderdag)

Biechtgelegenheid 16.00 – 17.00 uur

Elke zondag is er tijdens de Hoogmis van 11.00 uur een kinder-woorddienst en voor de kleinsten een crèche

Zondag - 19 februari 2017, 7e zondag door het jaar

Lezingen Leviticus 19: 1 - 2, 17 - 18 | 1 Korintiërs 3: 16 - 23 | Matteüs 5: 38 - 48

St.-Franciscuskerk St.-Jozefkerk

09.30 Hoogmis 09.00 Latijnse H. Mis 17.00

H. Mis (Pools)

11.00

Hoogmis

Zondag - 26 februari 2017, 8e zondag door het jaar

Lezingen Jesaja 49: 14 - 15 | 1 Korintiërs 4: 1 - 5 | Matteüs 6: 24 - 34

St.-Franciscuskerk St.-Jozefkerk

09.30 Hoogmis 09.00 Latijnse H. Mis 17.00 H. Mis (Pools) 11.00 Hoogmis

Woensdag - 1 maart 2017, Aswoensdag - vasten- en onthoudingsdag -

St.-Franciscuskerk St.-Jozefkerk

19.00

Gezongen H. Mis met oplegging van askruisje

12.30

Gezongen H. Mis met oplegging van askruisje

19.00

Gezongen H. Mis met oplegging van askruisje

Zondag - 5 maart 2017, 1e zondag van de Veertigdagentijd

Lezingen Genesis 2: 7 - 9, 3: 1 - 7 | Romeinen 5: 12 - 19 | Matteüs 4: 1 - 11

St.-Franciscuskerk St.-Jozefkerk

09.30 Hoogmis 09.00 Latijnse H. Mis 11.30 H. Mis (Papiamento) 11.00 Hoogmis 17.00 H. Mis (Pools)

Zondag - 12 maart 2017, 2e zondag van de Veertigdagentijd

Lezingen Genesis 12: 1 - 4 | 2 Timoteüs 1: 8b - 10 | Matteüs 17: 1 - 9

St.-Franciscuskerk St.-Jozefkerk

09.30 Hoogmis 09.00 Latijnse H. Mis 17.00 H. Mis (Pools) 11.00 Gezinsmis

Sint-Franciscuskerk Zaagmuldersweg 67

Sint-Jozefkathedraal

Radesingel 2

VIERINGEN

5

Zondag - 19 maart 2017, 3e zondag van de Veertigdagentijd

Lezingen Exodus 7: 3 - 7 | Romeinen 5: 1 - 2, 5 - 8 | Johannes 4: 5 - 42

St.-Franciscuskerk St.-Jozefkerk

09.30 Hoogmis 09.00 Latijnse H. Mis 17.00 H. Mis (Pools) 11.00 Hoogmis

Misintenties

St.-Jozefkerk

19 februari: Ton Duijvesteijn Netty Hulscher Anetta Bouman - van Veen Chris Linders

26 februari: Jan van Schaik Netty Hulscher

Anetta Bouman - van Veen Chris Linders

5 maart: Hannie Pijnappels Anetta Bouman - van Veen Chris Linders 12 maart: Overleden zoon Hans Jan van Schaik

Chris Linders 19 maart: Ton Duijvesteijn

Chris Linders St.- Franciscuskerk 19 februari: Annie Kruisman - Meijer 12 maart: Ger Gort

Collecte doeleinden 19 februari: 1. Altaarbenodigdheden

2. Aktie Kerkbalans 26 februari: 1. Ouderenwerk 2. Energiekosten 1 maart: 1. Vastenactie 5 maart: 1. Parochie

2. Priesteropleiding Bisdom 12 maart: 1. Onderhoud Gebouwen

2. Caritaswerk 19 maart: 1. Parochie

2. Vastenaktie

R.K. Kerkhof Op maandag 6 maart 2017 is de maandelijkse H. Mis in de kapel (1ste maandag van de maand) en is er na de Mis gelegenheid om elkaar te ontmoeten onder het genot van een kop koffie of thee. Graag tot ziens.

Eucharistieviering Kapel B.N.C. Iedere eerste donderdagochten van de maand vindt er een gezongen H. Mis plaats om 9.30 uur. Na afloop drinken we samen een kopje koffie in de Plutozaal. Het is altijd een erg plezierig samenzijn. Van harte welkom op donderdag 2 maart 2017.

Familieberichten

Door het H. Doopsel opgenomen in onze geloofsgemeenschap: Evann Ruhange Lucas Beemsterboer Elisa Toader Lennon Brink Door het H. Doopsel en het H. Vormsel opgenomen in de kerk: Elisabeth Toxopeus - Lubbers In de vrede van de Heer is overleden: Netty Hulscher (94 jaar) Wilhelmina Herman - Schriever (97 jaar) Anetta Bouman - van Veen (88 jaar) Chris Linders (75 jaar)

AGENDA

6

Februari 2017

21 Lezing door Pastoor Wagenaar over de

betekenis van het vasten. Om 20.00 uur in

de parochiezaal.

26 Een Uurtje Eeuwigheid: koor Septem. Om

14.00 uur in de St.-Jozefkathedraal.

28 Carnavalsmiddag voor Senioren. Om

15.00 uur in de Parochiezaal.

28 Lezing door Lambert Hendriks over de

status van het embryo. Om 20.00 uur in

de parochiezaal.

28 KVG avond in Wijkcentrum de Berk.

Maart 2017

02 H. Mis in de kapel van het Bisschop

Niermancentrum om 9.30 uur.

06 H. Mis in de kapel van het R.K. kerkhof om

9.30 uur.

18 Stille Omgang in Amsterdam.

21 Lezing door Arjo Vanderjagt over

humanisme en hervorming in het

Groningen van voor de Reformatie. Om

20.00 uur in de parochiezaal.

21 KVG avond in Wijkcentrum de Berk.

28 Lezing door René van der Linden over een

christen-democraat in de politiek. Om

20.00 uur in de parochiezaal.

Van de bestuurstafel - Op naar de 500! Beste medeparochianen, Vorig jaar tijdens de parochieavond hebben wij ons Beleidsplan 2016 – 2020 vastgesteld. Daarin geven wij onder andere aan dat wij er rekening mee houden dat het de komende jaren moeilijker zal worden om tot een sluitende begroting te komen. Bij het opstellen van de begroting voor 2017 blijkt dit daadwerkelijk het geval te zijn.

De afgelopen jaren waren de totale inkomsten, met een jaarlijkse fluctuatie naar boven of naar beneden, min of meer stabiel. Dit gold ook voor de kosten. Uit de voorlopige cijfers van 2016 blijken de inkomsten zo’n 9,2% lager te liggen dan begroot; het gaat dan om een bedrag van circa € 18.500. De totale kosten lagen 0,5% lager dan begroot; een bedrag van circa € 800. De daling van de inkomsten komt vooral door de afname van de opbrengsten uit collectes, circa € 10.000. Het is onze ambitie om de inkomsten uit collectes weer op het niveau te krijgen van de afgelopen jaren. Verder zien wij dat in 2016 het aantal deelnemers aan de Actie Kerkbalans is gedaald na een stijging in de jaren daarvoor. Wij hebben als ambitie 500 deelnemers aan de Aktie Kerkbalans. Het aantal deelnemers bedroeg in de jaren 2014, 2015 en 2016 respectievelijk 315, 304 en 240. De totale inkomsten uit de Aktie Kerkbalans bleven min of meer gelijk. Dit betekent dat minder mensen meer geven. In een parochie met bijna zevenduizend huishoudens moet het toch mogelijk zijn om het aantal deelnemers aan de Aktie Kerkbalans te vergroten. Het weer op het oude niveau brengen van de inkomsten uit collectes plus het vergroten van het aantal deelnemers aan de Aktie Kerkbalans is voor de toekomst van onze parochie van groot belang. Met onze vaste kosten voor met name personeel, organisatie, beheer en onderhoud hebben we het minimum zo langzamerhand bereikt. Verdere verlaging van deze posten zal ten koste gaan van de kwaliteit die wij als kerkbestuur nastreven. De inkomsten moeten dus omhoog. Voor de begroting van 2017 gaan wij voor de inkomsten uit collectes uit van het niveau van 2015. Ook hebben wij begroot dat het aantal deelnemers aan de Aktie Kerkbalans zal toenemen. Begroten is echter eenvoudig, het zijn wat letters en cijfers op papier. Om ze waar te maken, en daar mee de huidige kwaliteit te kunnen behouden, zijn wij afhankelijk van uw bijdragen. Wij rekenen op u! Het kerkbestuur

VRIJWILLIGERS

7

Poetsen in Gods Huis - De schoonmaakploeg van de St.-Jozefkerk

Door Egbert van der Werff

De redactie van Rondom besteedt aandacht aan de werkgroepen die in onze parochie actief zijn. Wat

doen ze? En draagt het vrijwilligerswerk bij aan hun geloof? Uiteraard krijgt ook de schoonmaakploeg

van de St.-Jozefkerk een beurt.

Wie op een vrijdagmiddag in de St.-Jozefkerk komt - net na de H. Mis - valt midden in de activiteiten van

de Schoonmaakploeg, bestaande uit een aantal dames en een jongeman. In het kerkgebouw wordt dan

gestoft, geveegd, gezogen en soms ook gedweild.

Een afspraak maken met de Schoonmaakploeg werkt niet echt. Dus wandelt de verslaggever door de

ruimte en onderbreekt af en toe één van de poetsers voor een kort praatje. Ze werken niet volgens een

vast takenschema of rooster. Dat werkt gewoon niet, omdat pas op de dag zelf duidelijk is wie er zijn.

Wel hebben de meesten een paar vaste (en vermoedelijk ook favoriete) taken.

Het valt op dat het een veelkleurig gezelschap is, afkomstig uit verschillende landen: Ghana, Kongo,

Nigeria, Indonesië (én Nederland): Geertje, Stella, Maame, Viviane en Jacintha. Geertje doet het al jaren.

Ze poetste al met de Zusters Josephita en Paolo, die het schoonmaken jarenlang alle zaterdagen

getweeën deden. De enige man in dit gezelschap is Paul, een jongeman eigenlijk. Hij heeft op

vrijdagmiddag nog wel wat tijd over en komt sinds een maand of drie ook helpen.

De 'Poetsgroep', zoals Geertje de Schoonmaakploeg aanduidt, onthoudt gewoon waar ze vorige keer

niet aan toe kwamen. De ploeg weet wat er elke week minimaal moet gebeuren: altaren, priesterkoor,

gangpaden, entree en Mariakapel. En wanneer iedereen er is, kunnen ze meer doen; bijvoorbeeld een

keer de paden dweilen, liefst eenmaal per maand.

De Schoonmaakploeg gunt zich geen tijd voor

gezamenlijk koffiedrinken. Af en toe, wanneer

de pastoor ook tijd heeft, beginnen ze wel met

koffie. Ze werken rustig maar gestaag door,

maar bijna altijd blijft er wel iets liggen. De

grote heiligenbeelden hebben al een jaartje of

wat geen stof- en wasbeurt meer gehad. De

communiebanken zijn eigenlijk ook aan een

schoonmaakbeurt toe. De verslaggever krijgt de

vraag of dat niet iets voor hem is.

Bij allen hoor je dat ze het fijn vinden om de kerk schoon te houden. Voor kerkgangers is het mooi dat

het Huis van God proper en op orde is. Voor de poetsers is het zelfs belangrijk om te doen. Het is een

concrete manier om iets voor God te doen. Het geeft vreugde om iets te kunnen geven vanuit wat je

kunt. Dat mensen misschien neer kijken op het nederige werk, malen ze niet om. De grootste beloning is

immers niet van deze wereld.

Hulp kan de ploeg altijd wel gebruiken. Wie tijd heeft en mee wil doen. graag! Gewoon iedere vrijdag na

de H. Mis.

LEZINGEN

8

Lezingen in de Sint Martinusparochie

Alle avonden beginnen om 20.00 uur in de pastorie, Radesingel 4, Groningen 21 februari: Over het vasten Door pastoor Rolf Wagenaar Hoe komen we aan de vastentijd? Rooms of bijbels? – Wat is de zin ervan en hoe geven we het vorm? 28 februari: De status van het embryo: wanneer is er een mens? Door Lambert Hendriks, moraaltheoloog en voorzitter van de stichting medische ethiek De vraag naar het moment van ontstaan van de mens houdt velen bezig, omdat er zoveel gevolgen verbonden zijn aan het antwoord op die vraag. In wetgeving waarbij embryo’s een rol spelen, lijkt de voorzichtigheid soms te verdwijnen en geven eerder pragmatische overwegingen de doorslag. Voor gewone mensen is het een ingewikkelde materie, die het moeilijk maakt om een goed oordeel te hebben over kunstmatige bevruchtingstechnieken of experimenten met embryo’s. Toch valt er wel iets te zeggen over de ontwikkelingsstadia van een mens. In de loop van de geschiedenis heeft men daar weliswaar steeds verschillend tegen aangekeken, al naargelang de wetenschappelijke inzichten. Er is ook een constante factor: de waardigheid die toekomt aan ieder stadium van de mens. 21 maart: Humanisme en Hervorming vóór de Reformatie in Groningen: Gansfort, Agricola en Praedinius. Door Prof. Em. Arjo Vanderjagt Gedurende de Middeleeuwen werden heterodoxe religieuze opvattingen vaak met vuur en zwaard bestreden: denk bijvoorbeeld aan de Albigenzen in zuidelijk Frankrijk. Maar de kerkelijke leer was toch breder dan vandaag vaak wordt gedacht. Er waren zowel institutioneel als religieus tal van onderscheiden ‘hervormings-bewegingen’ en opvattingen die voor ’n levendig debat zorgden. Aan het einde van de Middeleeuwen – voor de Reformatie van 1517 – waren de Groningers Wessel Gansfort (+1489) en Rudolf Agricola (+1485) exponenten van hervorming binnen de Kerk. En tussen 1517 en de Reductie van Groningen in 1594 was er

ruimte voor gesprek tussen de Kerk en de jonge Hervorming, o.a. door Regnerus Praedinius (+1559). Zelfs werd een van de Groningse kerken aangewezen voor ‘evangelische diensten’ binnen de Katholieke Kerk.

Wie waren Wessel Gansfort, Rudolf Agricola en Regnerus Praedinius? In zijn lezing van 21 maart a.s. zal professor Arjo Vanderjagt ingaan op de geschiedenis van de reformatie in Groningen. Wessel Gansfort (Groningen 1419 - Groningen 1489) kreeg zijn scholing van de moderne devoten in Zwolle. Daar ontmoette hij Thomas a Kempis. Hij studeerde in Keulen, waar hij Grieks en Hebreeuws leerde. Hij verbleef jaren in het buitenland (o.m. Parijs, Rome, Bazel en Heidelberg). Na 1482 keerde hij terug naar Groningen en behoorde tot de Aduarder Kring. Door zijn kennis van Grieks en Hebreeuws was hij in staat grondige Bijbelstudie te doen en bijbelkritiek te leveren. Men beschouwt hem als een van de grondleggers van het bijbels humanisme. Rudolf Agricola (Baflo 1443/4 - Heidelberg 1485) kreeg zijn schoolopleiding aan de St. Maartensschool in Groningen. Hij studeerde in Erfurt, Keulen, Leuven, Pavia en Ferrara (op een studiestipendium van het klooster Selwerd). Na 1479 was hij weer in Groningen en behoorde hij tot de Aduarder Kring. Agricola legde zich toe op klassiek Latijn en Grieks en vertaalde verschillende werken uit het Grieks in het Latijn. Zijn hoofdwerk De inventione dialectica maakte hem beroemd als humanist. Regnerus Praedinius (Winsum 1510 - Groningen 1559) studeerde in Leuven. Hij doceerde in Groningen en Erfurt en werd in 1545 rector van de St. Maartenschool in Groningen.

Vooraankondiging lezing i.v.m. gewijzigde datum 28 maart: Europa Quo Vadis – Een christen-democraat in de politiek Door René van der Linden, oud-voorzitter van de Raad van Europa, oud voorzitter van de Eerste Kamer

THEMA

9

Waarom Erasmus geen Lutheraan werd Door Zweder von Martels

Luthers stellingen tegen de boeteaflaten wekten in de jaren na 1517 grote onrust. Daarbij keken velen

vragend naar Erasmus, de meest gezaghebbende humanist van die tijd. Ook hij had voorheen de

kerkelijke misstanden gehekeld: de weelde en hebzucht van de kerk, het bijgeloof, en de achterlijke

priesters die de in het Latijn geschreven Bijbel niet begrepen. Zou Luther zijn steun krijgen?

Luthers theologie was Erasmus uiteindelijk te rigoureus: voor hem was de eendracht van de kerk

belangrijker dan zijn eigen gelijk; een breuk binnen de kerk bleef zelden tot één breuk beperkt.

In 1524 schreef Erasmus zijn Studie over de vrije wil, een subtiele aanval op de kern van Luthers

theologie. Heeft de mens een vrije wil, zoals Erasmus verdedigde? Of bepaalt God alleen, zoals Luther

stelde, ons handelen, en ook of ons handelen, ja zelfs of onze goede werken goed of slecht zijn?

Al in 1523 schreef Erasmus aan Zwingli niet te willen sterven voor de paradoxen van Luthers denken,

omdat hij ze niet begreep: “Luther geeft bepaalde raadsels op die er als absurditeiten uitzien. Zoals: alle

werken van de heiligen zijn zonden, die Gods vergeving en ontferming nodig hebben; de vrije wil is een

woord zonder inhoud; de mens wordt alleen door het geloof gerechtvaardigd, de werken doen niet ter

zake. Ik zie niet in welk nut het heeft te discussiëren over de vraag hoe men dit alles volgens Luther

dient op te vatten. Verder bespeur ik bij de meesten die hem zijn toegedaan een buitengewone

koppigheid” (vert. H. Trapman).

Wat het evangelie van de gelovige verwacht, leren ons ook Erasmus’ Parafrasen van het Nieuwe

Testament. In deze grote hervertelling klinken ook zijn eigen opvattingen zacht mee. Een toepasselijk

voorbeeld is de uitleg van Paulus, 1Timotheus 20-21, over het bewaren van de ware evangelische leer

tegenover dogmatici en nieuwlichters:

“O Timotheus, ik bezweer je keer op keer, bewaar deze evangelische leer, zoals ze is toevertrouwd. Sta

niet toe dat menselijke dogma’s haar bederven. Bewaren lukt niet, als je niet het ijdele en lege gepraat

verwerpt van lieden die met slimme vraagjes en spitsvondigheden de waan van valse kennis najagen.

Want die kennis die mensen voortdurend onderling bestrijden verdient de naam van kennis niet. Wij

bereiken de hoogste waarheid bij die kennis waarvan de leer van het evangelie en het geloof ons

overtuigde. Enkele mensen doen hun best om geleerd en wijs te schijnen. Met menselijke redeneringen,

met sofistische woordenwisselingen, met nieuwe zelfverzonnen dogma’s zijn ze afgedwaald van de

zuiverheid van het evangelische geloof. Die zuiverheid gelooft, disputeert niet, en laat zich niet door

decreten van mensen wegvoeren van de voorschriften van God.”

Nu, na eeuwen van strijd, staan de kerk van Luther en die van Rome gelukkig meer voor elkaar open. In

Groningen heeft C.J. Munter, dominee van de Lutherse kerk in de Haddingestraat, al in 1946 Erasmus en

Luther met elkaar willen verzoenen door de plaatsing van twee symbolische ramen. Hij schreef hierover:

“Erasmus legt de accenten anders. Hij zag Christus vooral als het hemelse voorbeeld dat tot navolging

roept. Wij zijn van mening dat dit type christendom in ons volk niet mag ontbreken naast de

dogmatische prediking. Het christelijke humanisme zal de boodschap van de Reformatie niet kunnen

ontberen, evenmin de wijsheid en verdraagzaamheid van Erasmus. De twee ramen in onze kerk, het

Luther- en het Erasmusraam zullen daarvan de symbolen zijn”.

THEMA

10

Aswoensdag

Door Dick van der Meijden

Op Aswoensdag laten Rooms-katholieken en sommige protestantse gelovigen in de kerk een kruis met

as op hun voorhoofd tekenen, het zogenaamde askruisje. De as is het overblijfsel van verbrande

palmtakken (vaak buxustakken), die het jaar daarvoor gebruikt werden voor de viering van Palmpasen

op Palmzondag.

Terwijl de priester het askruisje zet, zegt hij doorgaans tegen iedere gelovige afzonderlijk: “Gedenk,

mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren” (in het Latijn: “Memento, homo, quod pulvis es, et in

pulverem reverteris”). Deze formulering is afkomstig uit Genesis 3:19,

wanneer Adam en Eva uit het paradijs wordt verjaagd: “Zweten zul je voor

je brood, totdat je terugkeert tot de aarde, waaruit je bent genomen: stof

ben je, tot stof keer je terug.” Ondanks de begrenzing van het aardse leven

dat eindigt met de dood, geeft het kruis echter hoop op het eeuwig leven.

Vanaf 1979 kan ook als tekst worden gebruikt: “Bekeert u en geloof in het

Evangelie”.

Oud-katholieken en Oosters-Orthodoxe christenen laten zich de as op het

hoofd strooien. Dit is een uiting van een zeer oude traditie. In Gallië (het

huidige Frankrijk) werden boetelingen een boetekleed (een soort zak)

aangedaan en bestrooid met as. Hier komt de uitdrukking ‘in zak en as

zitten’ vandaan. De boetelingen werden uit de kerk gezonden en mochten pas met Pasen weer

terugkomen.

Zowel het boetekleed als het bestrooien met as komt men al tegen in het Oude Testament. Zie Ezechiël

27: 30-31: “Ze verheffen hun stem en beklagen je bitter. Ze zullen stof over hun hoofd werpen en zich

wentelen in het vuil, ze zullen zich kaalscheren om jou, zich met een rouwkleed omgorden en bitter over

je wenen, in een bittere rouwklacht.” En Job 2: 12: “Toen ze Job vanuit de verte zagen herkenden ze

hem niet, en ze barstten uit in luid geweeklaag, ze scheurden hun kleren en wierpen stof omhoog over

hun hoofd.” Zie ook Mattheüs 11: 21, waar Jezus twee steden verwijt dat ze zich niet bekeren: “Wee

Chorazin, wee Betsaïda, want als in Tyrus en Sidon de wonderen waren gebeurd die bij jullie gebeurd

zijn, dan zouden de inwoners van die steden zich allang in een boetekleed hebben gehuld en met stof op

hun hoofd tot inkeer gekomen zijn.”

In 602 heeft paus Gregorius de Grote bepaald dat de vasten begint met Aswoensdag. Dat is 46 dagen

voor Pasen, maar omdat op de zondag niet hoeft gevast, blijven er 40 dagen over. In de 9de en 10de

eeuw gingen ook de mensen, die niet tot de officiële boetelingen behoorden, zichzelf met as bestrooien,

want iedereen was een zondaar jegens God. Voor de vrouwen was een gewoonte om een askruisje te

tekenen op het voorhoofd, terwijl de bestrooiing van het gehele hoofd beperkt werd tot mannen. In de

loop van de tijd ontstond echter de gewoonte dat iedereen, zowel mannen als vrouwen een askruisje

kregen. In 1091 bepaalde de synode van Benevento onder paus Urbanus II dat op Aswoensdag eenieder,

clerus en leken, mannen en vrouwen, een askruisje moesten krijgen.

Bron: Bart Lauvrijs, Een jaar vol feesten, Antwerpen, 2004.

WAT BIDDEN WIJ

11

Vervolg ‘Wees Gegroet’

Door pastoor R. Wagenaar

“Gij zijt de gezegende onder alle vrouwen en gezegend is Jezus, de vrucht van uw schoot.”

Dit is de tweede zin in het Wees gegroet. Deze is zoals de eerste zin eveneens bijbels. Het zijn immers de

woorden waarmee Elizabeth Maria begroet bij haar komst (Lucas 1: 39-56).

Het is meer dan een familiaal treffen,

méér dan een gewone, hartelijke

begroeting. Het is ingegeven door de

Heilige Geest. Aan beide vrouwen is een

kind van Godswege beloofd. Elizabeth en

Maria zijn door God met elkaar

verbonden, ze zijn lotgenoten. Precies

zoals hun twee kinderen, Jezus en

Johannes, lotgenoten zijn vanaf de doop

in de Jordaan tot de marteldood.

De vreugde die van God komt, breekt het hart open. Ze vloeit vanzelf naar buiten en mondt uit in de

dienst aan de naaste. Na het woord van de engel had Maria een prima reden om zich in zichzelf te

keren. Heel haar rijkdom droeg ze nu in zich. Terecht mocht ze toch even naar zichzelf kijken. Maar dat

doet ze juist niet. Nee, Maria gaat op stap en wel met spoed, zegt Lucas. Het heeft iets van blijheid,

vrolijkheid. Met spoed loopt Maria over de bergen; en zie, daar klinkt Elizabeth’s groet, het kind spring

op in haar schoot van vreugde. Elizabeth sprak tot Maria: “Gezegend zijt gij en zalig, omdat gij geloofd

hebt wat u van Godswege is gezegd”.

De Kerk voegt er in het getijdengebed van het feest der Visitatie (31 mei) nog een dartel stuk uit het

Hooglied aan toe (Hoogl. 2: 8-9):

Maria beantwoordt de groet van Elisabeth met een jubellied dat wij kennen als het Magnificat: Hoog

verheft nu mijn ziel de Heer (…) zijn keus viel op zijn eenvoudige dienstmaagd, (…) van nu af prijzen alle

geslachten mij zalig want grote dingen heeft Hij aan mij gedaan!

Echte vreugde die van God komt, zit niet stil. Wie zich door God bemind weet, kan niet anders dan

anderen liefhebben.

Zo mogen ook wij door alle zorgen en pijnen heen, in dankbaarheid vertrouwen op Hem die ons het

leven heeft gegeven, en méér nog: alles!

“Hoor, daar is mijn lief!

Kijk, daar komt hij aan:

springend komt hij over de bergen,

over de heuvels komt hij aangesneld.

Mijn lief is als een gazel,

hij lijkt wel het jong van een hert.

Daar staat hij achter de muur van ons huis,

hij ziet door het venster

en kijkt door de tralies naar binnen”

THEMA

12

Vastenactie 2017: Bruggen bouwen in El Salvador

In 2017 staat de Salvadoraanse hoofdstad San Salvador centraal tijdens de Vastenactie-campagne. San Salvador is met tientallen moorden per dag de meest gewelddadige stad ter wereld. We steunen hier een aantal initiatieven van katholieke organisaties, die in deze zee van geweld ‘eilanden van hoop’ willen bouwen. Jeugdcentrum in Apopa “Wie lid wordt van een bende, heeft maar drie opties: je belandt in het ziekenhuis, in de gevangenis of op het kerkhof.” Aldus Pablo Rafael Andasol Paiz. Hij is coördinator van het Jeugdcentrum dat de Zusters van Angel de la Guarda hebben opgericht in een van de meest beruchte wijken van de stad: Apopa. Dagelijks ziet hij hoe de bendes het leven in San Salvador beheersen en hoe volwassenen en kinderen daaronder te lijden hebben: “Kinderen en jongeren hebben hier geen veilige plaatsen om te spelen en te leren vanwege de constante dreiging van geweld. Daarom is het Jeugdcentrum zo belangrijk: hier zijn kinderen en jongeren veilig en we geven ze de handvatten om zichzelf te ontwikkelen zodat ze later een positieve verandering in onze samenleving kunnen bewerkstelligen.” Sociaal centrum in Mejicanos Ook in Mejicanos hebben de mensen zwaar te lijden onder de bendes. Hier werken – onder andere - de paters Passionisten. Zij hebben een sociaal centrum waar jongeren en volwassenen diverse opleidingen en workshops kunnen volgen. Het doel: een eigen bedrijfje opstarten zodat mensen in hun eigen onderhoud kunnen voorzien en de verleidingen van de bendes beter kunnen weerstaan. Pater Carlos san Martin: “We kunnen hiermee mensen een toekomst vol mogelijkheden bieden en we hebben al veel voorbeelden van jongeren die nu voor hun familie kunnen zorgen.” Met de bijdrage van Vastenactie willen de paters ook workshops ontwikkelen gericht op hergebruik van materialen. Jeugdcentrum Mejicanos In Mejicanos is nog geen jeugdcentrum zoals in Apopa. De wens daarvoor is er wel. Vrijwilligers Daniel Vallecillo en David Martinez van CBC (Centro Bartholomé de las Casas) gaan nu de scholen langs en geven lessen ‘vreedzaam samenleven’ in de klassen. Dat dit effect heeft, vertelt directrice Sara Pacheco Ortiz van de Colonia San Simon: “Voordat David en Daniel hun lessen kwamen geven, hadden we grote problemen met de kinderen. Ze waren agressief en gebruikten grove taal. En als je bij de ene groep hoorde, was je automatisch de vijand van kinderen uit een andere groep. Via CBC kwamen Daniel en David met de kinderen werken en het verschil is levensgroot: de kinderen hebben meer respect voor elkaar, werken samen en zijn veel minder agressief.” Ook de kinderen zijn enthousiast over de lessen vertellen Daniel en David: “Het is vaak voor het eerst dat iemand belangstelling voor ze heeft. Veel kinderen leven in moeilijke omstandigheden en hun ouders hebben de handen vol aan zichzelf. Voor de kinderen is het heel emotioneel te ervaren dat iemand echt aandacht voor ze heeft. Dat biedt veel ruimte om met ze te werken. Met een eigen centrum hebben we daarvoor natuurlijk veel meer mogelijkheden.” Het werk van Centro Bartholomé de las Casas Centro Bartholomé de las Casas (‘CBC’) is ontstaan uit het sociaal werk van de Dominicanen in San Salvador. Met het Vastenactie-project wil CBC ‘bruggen bouwen’ tussen mensen, met name jonge mensen in Mejicanos en Apopa. Walberto: “Vanwege de situatie in ons land leven de mensen gescheiden van elkaar. We werken aan preventieprogramma’s om geweld te voorkomen, maar ook aan programma’s waarin jongens en meiden samenwerken Uw gift U kunt uw bijdrage in de bus achter in de kerk doen of overmaken op rekeningnr. NL89 INGB 0669 9127 19 t.n.v. Sint Martinusparochie o.v.v. Vastenactie 2017.

INTERVIEW

13

Op weg naar het Heilig Land - Een interview met Joris van Voorst Door Egbert van der Werff

Kerk in Nood organiseert voor de Sint

Martinusparochie in mei 2017 een bedevaart

naar het Heilig Land. Deze bedevaart wordt

begeleid door Joris van Voorst tot Voorst,

directeur van Kerk in Nood. Aan hem stellen we

een aantal vragen over de activiteiten van Kerk

in Nood in Israël en de bedevaart.

Kerk in Nood is in Israël betrokken bij een

aantal projecten. Kunt u er enkele noemen?

Kerk in Nood is al sedert de jaren '60 van de

vorige eeuw betrokken bij projecten in Israël.

Basis van die projecten is ondersteuning in

pastorale zorg. Dat christenen hun geloof

kunnen blijven belijden en naar de kerk kunnen.

Zo wordt een contemplatieve orde van zusters

op de Olijfberg ondersteund, zodat zij hun

biddend leven op die plek kunnen voortzetten.

Van educatieve aard is een project waarbij de

bijbel in het Arabisch wordt verstrekt aan

Palestijnse christenen. Ook ondersteunen wij

projecten ter verbetering van de relatie van

christenen en joden. Op de bedevaart zal een

joodse vrouw daarover een toelichting geven.

Kerk in Nood ondersteunt ook concreet, zoals

de aanschaf van een auto voor een priester die

in een groot gebied zijn parochianen moet

kunnen bezoeken.

Kerk in Nood organiseert ook bedevaarten?

Kerk in Nood zet zich in waar christenen

vervolgd worden. We willen hulp bieden waar

gelovigen pastorale ondersteuning nodig

hebben. Daarbij werken we vanuit drie pijlers.

Het eerste is door informatie te geven over de

vervolgde groepen, vervolgens doen we dat

door ons gebed voor hen en ten derde door

fondsenwerving.

De bedevaart biedt kansen om op heilige

plaatsen te bidden, de H. Mis te vieren en de

levende stenen van die plek te ontmoeten. Dat

het heilige plaatsen zijn, is natuurlijk niet

onbelangrijk. Maar de levende stenen zijn

minstens even belangrijk. Dát zijn de mensen

die de plek levend houden. Door hen te

bezoeken geven we hen aandacht, kunnen we

hen moed inspreken en ook financieel

ondersteunen.

Bij onze projecten krijgen we echt persoonlijk

contact met de mensen daar. We nemen de tijd

om naar hun verhaal te luisteren. Van die

verhalen word je vaak niet zo vrolijk, maar ik

heb veel ontzag voor velen die ik in Israël en het

Midden-Oosten heb ontmoet. Hoe ze zich

staande weten te houden en toch hoop

uitstralen. Dat is in één woord: indrukwekkend.

Daar worden wij westerlingen stil van. Neem

bijvoorbeeld in Israël de Palestijnse christenen.

Zij zitten écht in de verdrukking. Allereerst is er

het Israëlisch-Palestijnse conflict en daarbij

vormen zij als christenen een zeer kleine

minderheid onder de Palestijnen.

Hoe veilig is Israël?

Israël is in mijn ogen normaal veilig. Ook in de

metro in een West-Europese stad kun je je

onveilig voelen. Eens ben ik 's avonds met mijn

gezin zonder verdere begeleiders dwars door

Bethlehem gewandeld; we hebben ons toen niet

onveilig gevoeld.

Kerk in Nood is mede door onze lokale

contacten goed geïnformeerd over de

veiligheidssituatie. We zouden er niet heen

gaan, wanneer we daarmee mensen in gevaar

zouden brengen. Mijn advies is: wanneer het je

interessant lijkt, ga gewoon mee! Onveiligheid is

absoluut geen reden om thuis te blijven.

Informatie over de bedevaart naar het Heilig Land (19-28 mei) vindt u op de website van de parochie: www.stmartinusparochie.nl en op de folder in de kerk.

BERICHTEN

14

Stille Omgang In de nacht van zaterdag 18 op zondag 19 maart 2017 vindt in Amsterdam weer de Stille Omgang plaats. Dit jaar met de intentie: "Voor u in ootmoed, met U in geloof, in U in stilte". We willen met een grote groep per bus naar Amsterdam afreizen. U kunt op twee plaatsen instappen: - om 17.30 uur in Uithuizen, Kennedylaan 33 - om 18.00 uur in Groningen, verzamelen in de hal van het hoofdstation. De kosten zijn € 22,- per persoon. Inlichtingen bij Dhr. H. Mulder (050 – 5251294) of Dhr. A. Lukassen (050 - 3134872) Opgave bij: Dhr. A. van den Hende E-mail: stilleomgang.bisdomgroningen@gmail.com Algemene informatie: www.stille-omgang.nl

K.V.G. Nieuws Dinsdag 28 februari: Gevlucht uit Iran, en het leven daarna. Mevrouw Tagvael was lerares in Iran. Zij gaat ons vertellen over haar geboorteland en het leven na haar vlucht naar Nederland, nu al 18 jaar geleden. Dinsdag 21 maart: Lezing over engelen. Een engeltje op je schouder? In de Bijbel treden engelen vaak op als boodschapper. Pastor Nellie Hamersma – Sluis gaat ons hier meer over vertellen. De avonden worden gehouden in wijkcentrum De Berk, Berkenlaan 238. Introducés zijn van harte welkom. Betsy Dietvorst (050 - 5711343)

Seniorenmiddag 28 februari Uitnodiging Carnaval Op dinsdagmiddag 28 februari 2017, vieren we weer Carnaval. We maken er een gezellige middag van. Onder begeleiding van de heer Dré Meijer zullen er weer Nederlandse liedjes worden gezongen en mocht u een leuke voordracht hebben, dan horen we dat graag van u. Wij zorgen ervoor dat de keeltjes gesmeerd blijven door middel van een drankje en een hapje. Aanvang 15.00 uur – sluiting 16.30 uur. Graag tot ziens. Werkgroep Seniorenmiddagen Sint Martinus Parochie

Ontmoetingsdag voor mensen die hun partner hebben verloren

De werkgroep Partnerverlies van ons Bisdom organiseert elk half jaar een ontmoetingsdag voor mensen, die hun partner door de dood hebben verloren. De volgende ontmoetingsdag is op dinsdag 28 maart 2017 van 10.00 tot 15.30 uur in het parochiehuis van Wolvega, aan de Lycklamaweg 12. Pastor Bernard Buit zal een inleiding houden over verliesverwerking en de plaats die God daarbij inneemt. We sluiten af met een korte viering. Voor koffie/thee en een lunch wordt gezorgd. De kosten zijn € 12,00. U kunt iemand uit uw omgeving meenemen. Opgave tot 21 maart 2017 bij de afdeling Pastorale Dienstverlening van het Bisdom Groningen-Leeuwarden: tel. 050-4065888, e-mail: l.winter@bisdomgl.nl Voor meer informatie kunt u bellen met: Mevr. G. Schotanus-ten Berge, tel. 050-3012620

Projectkoor Lorenzo Perosi Koorzangers zijn van harte uitgenodigd om deel te nemen aan een projectkoor dat op zondagochtend 11 juni de Missa Pontificales van Lorenzo Perosi zal uitvoeren in de Salvatorkerk. We repeteren op zes maandagavonden: 27 februari, 10 april, 1, 8, 22 en 29 mei in Helpman. Bladmuziek en oefen mp3-bestanden zijn beschikbaar. U kunt contact opnemen met Cas Straatman. E-mail: c.a.v.straatman@gmail.com

ADVERTENTIES

15

Websites

www.stmartinusparochie.nl

www.sintfranciscuskerk.nl

www.bisdomgl.nl

www.vatican.va

www.friezenkerk.nl

www.katholieknederland.nl

www.RKKerk.net

www.rknieuws.net

www.rorate.com

www.willibrordbijbel.nl

Wories

Voor al uw tegel en kitwerk (nieuwbouw en renovatie)

□ Telefoon : 06 – 55 55 43 91

□ Telefoon : 0598 – 35 20 14

□ E-mail : info@tegelzetenkitbedrijf.nl

□ Website : www.tegelzetenkitbedrijf.nl

U doet toch ook mee?

In twee kloosters in Polen verzorgen de zusters 90 gehandicapte kinderen en vijftig jongeren. Door uw gift kunt u de zusters in hun zware taak bijstaan. Gaarne uw bijdrage op :

IBAN NL67INGB0006560476 of op

IBAN NL50RABO0306503344

t.n.v. Stichting Pools kindertehuis Lagow-Lubusk te Assen

www.stipokin.nl

€ 12,00 kunt u storten op

IBAN : NL89INGB0669912719

T.n.v. Sint-Martinusparochie,

Radesingel 4 9711 EJ Groningen

Rondom St. Martinus

Uw bijdrage voor het maken van

“Rondom St.Martinus”

Stichting vrienden

van de

St. Jozefkerk Groningen

Uw bijdragen zijn welkom als steun voor onze Sint Jozefkerk

IBAN NL23ABNA0641188188

16

Kapsalon

Kapsoones

Openingstijden

Maandag : 13.00 – 18.00

Dinsdag t/m Vrijdag : 09.00 – 18.00

Donderdag : 09.00 – 20.00

Zaterdag : 09.00 – 17.00

Folkingestraat 56 9711 JZ Groningen Tel : 050 – 3 18 24 21

www.kapsoones.nl

Groningerweg 42

9738 AB Groningen Tel : 050 – 5 77 08 92

Voor aankoop van uw nieuwe auto

en/of reparatie, onderhoud en

APK keuringen.

Aanbod gebruikte auto’s op:

www.garagetnoorden.nl

Alles onder Bovag garantie

Dick van der Meijden juridisch adviseur

Langs de Tocht 17, 9771 BR Sauwerd

050–3061291 d.vandermeijden

@online.nl

Dick van der Meijden adviseert, geeft cursussen en lezingen en heeft ruim 160 boeken op zijn naam. Hij is gespecialiseerd in het omgevingsrecht en houdt zich de laatste jaren bezig met godsdienstwetenschappen. Twee boeken, die ik geschreven heb, zijn wellicht interessant voor U: “Verstandig geloven” geeft mijn zoekproces weer naar Christelijke geloofswaarden: € 18,90. “Tekst en uitleg van het Evangelie van Marcus” geeft uitleg aan dit evangelie: € 9,99 in pdf en € 9,99 in epub (e-book). Deze boeken zijn te bestellen op www.boekenbestellen.nl.