Pag.

Succesfactoren van krachtige leeromgevingen in het Beroeps Secundair Onderwijs

Inge Placklé, Arno Libotton, Gwendoline Hotton, Nadine Engels, Evelyne De Smet

1

Pag.

Studiegebied

BSO

Focus op Project Algemene Vakken

Link met praktijkvakken

2

Probleemstelling

Pag.

  Aan het einde van het BSO

  een levensecht probleem

  uit hun dagelijks (beroeps)leven

  kunnen oplossen,

  alleen en in groep.

3

Probleemstelling

Krachtige leeromgevingen (KLO) kunnen deze leerprocessen ondersteunen

Pag.

KLO zijn leersituaties en contexten met het doel complexere en hogere orde vaardigheden, dieper conceptueel begrijpen en metacognitieve vaardigheden te ontwikkelen.

Leren wordt bevorderd door een productief gebruik van verworven kennis en vaardigheden en de mogelijkheid om deze te gebruiken in nieuwe probleemsituaties

(van Merriënboer en Paas, 2003, de Corte, 1990)

4

Pag.

Welke kritische succesfactoren zijn er om een KLO vorm te geven in het Beroeps Secundair Onderwijs?

5

Onderzoeksvraag

Pag.

  Literatuurstudie: ontwerpprincipes

  Focusgroepen: met leerkrachten en lerarenopleiders

principes bediscussiëren, verfijnen

  Workshops & roundtables: aanvullende data

6

Methodologie

Pag.7

Gedeelde opvattingen KLO in BSO

Pag.

Wie Wat Data Aantal focusgroepenAantal

deelnemers

Lerarenopleiders

- Wenselijke leeromgeving- Principes KLO

Audio / teksten /(Concept maps)

3(workshop)

11(+ 26 deelnemers workshop)

Leerkrachten- Wenselijke leeromgeving- Principes KLO

Audio / Teksten /(Concept maps)

2(workshop )

11(+ 11 deelnemers workshop)

Leerlingen- Wenselijke leeromgeving- Principes KLO

Video / TekstenInteractieve methodes

2

Table 1: Data collection focus groups

8

Data verzameling focusgroepen

Pag.

  Een bondige schriftelijke ondersteuning was voorzien om de principes te duiden

  Bijvoorbeeld: ontwerpprincipezelfgestuurd leren

   

9

Materiaal

Pag.10

Jongeren uit het beroeps zijn niet in staat hun eigen leerproces in handen te nemen!

Ontwerpprincipe: zelfgestuurd leren

Context : “levenslang leren”

- reflectie een gereedschap om zelfgestuurd leren te bevorderen?-aandacht voor aanleren van reflectievaardigheden? -kunnen aspirant-leerkrachten reflectievaardigheden bijbrengen? - Wat loopt goed? Welke drempels?

Pag.

10 ontwerpprincipes (zie hierna)

Geoperationaliseerd in indicatoren

11

Voorlopige resultaten

Pag.12

“Ik ben een groot voorstander om de lat net iets hoger te leggen. Vooral het denkwerk werkt uitdagend. Laat die leerlingen aub eens denken; ze kunnen dat zo goed! Soms wel heel apart en daarom misschien niet volledig juist volgens het boekje, maar ze kunnen wel heel creatief denken.”

Leerlingen worden uitgedaagd om het beste van zichzelf te geven!

1/Boeiend en uitdagend onderwijs

Pag.

Een authentieke leeromgeving is wenselijk, al is het niet eenvoudig in de praktijk te realiseren.

13

“Je hebt daar projecten voor nodig, uitstappen, maar ook een beetje het probleemgestuurde onderwijs waarin je je laat leiden door problemen, casussen, … die leerlingen dan ook op een levensechte manier moeten oplossen.Om een voorbeeld te geven : het asielcentrum kan je moeilijk leren kennen in de klas of in een boekje. Dat kan je door je leerlingen een voetbaltoernooi te laten organiseren in het asielcentrum.”

2/Authenticiteit leeromgeving

Pag.

Rol van vakgroepwerking

Samenwerking PAV – praktijk

“We moeten de violen goed afstemmen. Wat heeft het voor nut bv oppervlakteberekening te doen als ze in hun praktijk bezig zijn met iets anders?”

Samenwerking met andere levensechte settings

14

3/Gedeelde verantwoordelijkheid

Pag.

Differentiatie werd als een noodzakelijke tool ervaren om om te gaan met verschillen in de klas.

15

4/Differentiatie

Pag.

Belangrijk principe!

Echter leerkrachten stellen zich vragen over hoe ze hun evaluatie kunnen aanpassen aan de noden van hun leerlingen.

16

5/Aangepaste evaluatie

Pag.

Belangrijk principe!- de opbouw ervan verloopt nog niet systematisch in de klaspraktijk- lerarenopleiders uit de focusgroepen besteden aandacht aan een leerlijn

17

6/Coöperatief leren

“Ik probeer het leren ontwerpen van groepstaken ook in het curriculum centraal te stellen. Er zijn heel veel deelvaardigheden die daar onder vallen en die echt beheerst moeten zijn vooraleer je echt aan een volwaardige groepstaak kan beginnen”

Pag.

  Zelfgestuurd leren wordt beschouwd als een belangrijk principe, maar blijkt moeilijk om te ontwikkelen.

  Reflectie wordt gezien als een manier om zelfgestuurd leren te bevorderen, maar (aspirant)leerkrachten hebben geen systematische benadering om te reflecteren met leerlingen in het BSO.

18

7/Zelfgestuurd leren

Pag.

  Belangrijk principe! Maar hoe...?

19

8/Problemen oplossen

  In een workshop met leerkrachten stelden we de vraag hoe ze probleemoplossende vaardigheden trachten te ontwikkelen….we kregen een blanco flap…

Pag.

  Belangrijk principe! Maar hoe…?

20

9/Coaching

  “Veelal is het een kwestie van onwetendheid. Met een duwtje in de rug aangeven wat coachen betekent. Leerkrachten zijn dan wel bereid om te coachen, maar men weet niet zo goed waar of hoe te beginnen. Ik denk dat het onze taak voor een stukje is leerkrachten daarin te begeleiden.”

Pag.

  Als belangrijk ervaren. Maar hoe…?

21

10/(Beroeps)identiteit

De term is gekend maar is blijkbaar nog niet gedragen door het werkveld

Pag.

Voorlopig model KLO in BSO

22

Kerncompetenties1 Zelfsturing en reflectie2 Problemen oplossen3 Cooperatief leren

Kerncompetenties1 Zelfsturing en reflectie2 Problemen oplossen3 Cooperatief leren

Leeromgeving4 Authentiek 5 Boeiend en uitdagend6 Gedeelde verantwoordelijkheid

Leeromgeving4 Authentiek 5 Boeiend en uitdagend6 Gedeelde verantwoordelijkheid

Zorg op maat7 Differentiatie8 (Aangepaste) evaluatie9 Coaching10 (Beroeps-)identiteit

Zorg op maat7 Differentiatie8 (Aangepaste) evaluatie9 Coaching10 (Beroeps-)identiteit

Pag.

 

Hoe kunnen we onze leerlingen  voorbereiden om  op een zelfstandige basis,  een probleem op te lossen,  in team ???

???

Niet?Of Toch?

Stapje voor stapje opbouwen …

23

Pag.

eilandenhoeken - Sleutelcompetenties - Leeromgeving

- Zorg op maat

gespreksleider

verslaggever

plenair presentatie enkele flappen

24

Uitdagingen voor lerarenopleiders

Pag.

Hoe verticale samenhang van sleutelcompetenties nastreven ?

Bv Werken met leerlijnen ? Andere mogelijkheden?

25

Eiland 1 Sleutelcompetenties

Pag.

Hoe horizontale samenhang van sleutelcompetenties nastreven?

Bv Werken met geïntegreerde leerlijn? Andere mogelijkheden?

26

Eiland 2 Sleutelcompetenties

Pag.

Hoe een levensechte, uitdagende leeromgeving vormgeven ?

Inspiratie? MIX Reizen door studenten? Andere?

27

Eiland 3 Leeromgeving

Pag.

  Hoe het leerproces op een meer continue manier op volgen?

  Voorbeeld: via portfolio als leerinstrument?

Andere?

28

Eiland 4 Zorg op maat

Pag.29

Plenair/ presentatie flappen

Pag.

Aanzet tot een project!

- Ieder vanuit zijn expertise…

- Project naar keuze

30

Pag.

Presentatie flappen

31

Pag.32

Wat neem je mee naar huis?

Pag.

DANKJEWEL !

IPLACKLE@VUB.AC.BE

EVELYNE.DE.SMET@VUB.AC.BE

33