27

XXX XXX

26 Phryso maart 2014

PaardenPortret fokkerij

Normaal gesproken besteedt Phryso in het fokkerijnummer aandacht aan de kampioen van de Hengstenkeurig. Afgelopen twee jaar stond zo de hengst Norbert 444, de familie Van der Zee en het dekstation van Van Manen in de spotlights. Voor dit nummer leek het een mooie gelegenheid om een portret te maken van de reservekampioen én zoon van Norbert: Hette 481. Het is een portret geworden van de hengst, zijn moederlijn en zijn fokkers.

tekSt en foto’S: JANNA KROES

‘Hette was een goed veulen, maar dekhengst had ik niet direct verwacht’

Hette 481

Aansprekende reserve

Die fokkers, familie Van der Zijpp

uit Terkaple, namen drie keer

stralend bloemen en felicitaties

in ontvangst. Bij Hette’s aanwijzing,

goedkeuring en reservekampioenschap.

Menig hengstenhouder wenst zich zo’n

droomdebuut van zijn nieuwbakken

hengst. Hette 481 slaagde als echte

allrounder: Hij is aansprekend en correct

in zijn exterieur, gaf de ruiters een goed

gevoel en toonde in alle disciplines

aanleg. Hij slaagde dan ook als verrich-

tingstopper van de afgelopen jaargang.

Dan een paar maanden daarna direct het

reservekampioenschap op je naam

schrijven, tussen al die sterke en veel

ervarener concurrenten, dat is een

prestatie op zich.

Thuis in Terkaple beleeft het gezin Van

der Zijpp als geheel de Friezenfokkerij en

hobby, de keuringen en de vreugde rond

alle hoogtepunten. Op het grote, in 2010

nog uitgebreide boerenbedrijf werken de

twee zonen Anne en Roelof samen met

vader Johannes en moeder Eppie in

maatschap. Van der Zijpp: ‘We hebben in

totaal zo’n 400 dieren en melken er 200.

De komende tijd willen we nog graag

uitbreiden met zo’n 50 melkkoeien. De

nieuwe stallen zijn ruim opgezet, dus de

huisvesting is er. Ik melk niet iedere dag

meer mee, maar heb de hele dag wel

bezigheid in en rond het bedrijf. ’Er zijn

een vijftal Friezen op dit moment. Uit de

lijn van Hette, vroeger Gerke Z., is niets

meer over. Maar gaandeweg duikelen we

nog foto’s op uit de moederlijn.

Nynke WiekeDe familie Van der Zijpp kreeg bekendheid

in de Friezenfokkerij toen in 2007 hun

driejarige, zelf gefokte Nynke Wieke (Beart

411 x Nykle 309) het kampioenschap

veroverde op de fokdag van It Greidhyn-

der in Drachten. In datzelfde jaar werd

haar halfbroertje Wiepke Z. (Harmen 424)

kampioen bij de hengstveulens. Het was

één van hun eerste keuringen. Nynke’s

moeder, de merrie Wieke van de G. (stam

70), hadden ze gekocht bij Fokke de Glee

in Vegelinsoord.

‘Ik zit samen met Ruurd de Glee, de broer

van Fokke, op de damclub en praten dan

meer over koeien, paarden en schapen

dan dat we op het damspel letten. Ik

wilde graag een Fries paard kopen. De

Glee had nog wel wat. Dat was Wieke en

Hette 481 (norbert 444 x rindert 406).

fot

o:

jaC

oB

MeL

iSSe

n

2928 Phryso maart 2014

Moederlijn Hette 481Dekhengst Hette heeft een ietwat wonderlijke moederlijn: een Stamboekmoeder die

spoorloos verdwenen lijkt, vervolgens een grootmoeder en overgrootmoeder waar

niet al te veel fok in lijkt te zitten. Vervolgens komen we bij Ljurkje Ster Preferent,

de welbekende grootmoeder van de dekhengsten Karel 370 en Ulke 338. Obe Mous

fokte de Prestatiemoeder en tweevoudig hengstenmoeder Fabiolaa uit zijn Ljurkje.

Ljurkje op haar beurt uit Wilma. Een merrie die veulenboek bleef vanwege een witte

sok. Maar de vaders in de verdere lijn zijn mooi en niet zo vaak gezien in de

afstamming van een dekhengst: Kaey 227, Hylke 186, Tiede 158 en de gewenste

luxe Ynte 130. De stam begint met Alvata Stamboek, onbekende afstamming uit

1907. Zij is moeder van Raletta Stamboek (Prins 109), Raletta is de moeder van de

Modelmerrie Onetta. Zij had een witte kol maar kon toentertijd wel Model worden

verklaard. Zij had slechts een dochter, Berendsje die veulenboek bleef.

zij stond ons wel aan. Haar vader Nykle

309 vond ik een goede hengst.’ Van der

Zijpp had wel een beetje idee bij de

paarden, want thuis op het boerenbedrijf

was er een Fries. Bovendien heeft zijn

vader Anne (nu 94) en woonachtig in

Oranjewoud ook nog steeds een paar

Friese merries uit stam 50.

Paard alleen is naarlingDe Glee adviseerde hem er wel een paard

bij te kopen, want één paard is een

naarling. Van der Zijpp sr. speurde De

Paardenkrant door en vond een advertentie

van een Fries twenter, Trijntje in de

Betuwe. ‘Daar is mijn vader samen met Age

Kalsbeek naartoe gereden. Trijntje, een

Fetse-dochter, was van Florissen. Deze

oudere Friezenfokker leeft inmiddels niet

meer. We vonden het wel een goed

twenter.’ Bij twee paarden bleef het niet.

Trijntje beviel goed en dus wilde de familie

Van der Zijpp ook graag haar enterzusje

Winneke in bezit krijgen. ‘Toen ben ik met

mijn vader opnieuw naar de Betuwe

gereden. Florissen wilde eerst niets van

verkoop weten, maar we hadden de trailer

al mee! Uiteindelijk is het doorgegaan.’

Cursus beoordelenTrijntje werd als driejarige opgenomen in

het stamboek. ‘Tijdens een cursus

beoordelen had ik haar mee en Sybren

Minkema zag in haar toen wel een

Stermerrie. Helaas heeft ze in de training

daarvoor een ongelukje gehad en bleef

altijd iets kreupel. Ster lukte dus niet

meer. Via Eelke Kruis is zij later verkocht.’

Het eerstgeboren veulen op de boerderij

uit Trijntje stikte jammerlijk in het vlies.

‘Ja, ik was daar nog niet zo op bedacht.

Maar ik denk, dat gebeurt me geen tweede

keer dus schaften we een birthalarm aan.

Het tweede veulen, Menno, redde het tot

de Tweede Bezichtiging.’

Winneke J.Volle zus Winneke betekende meer geluk.

Zij werd op de fokdag wel Ster met een

tweede premie. Daar waar Trijntje wat

degelijker, klassieker was, had Winneke

wat meer het rijpaardtype. Winneke haar

eerste veulen in Terkaple was een Tije 401

uit 2003. Helaas is zij afgevoerd met de

heup uit de kom. Daarna volgden twee

hengsten. De in 2006 geboren merrie

Tsjikke Z. (Rindert 406), uiteindelijk

Hette’s moeder, was Winneke’s vierde

nakomeling. Tsjikke heeft nog een één

jaar jongere volle broer, Ype Z. Deze kwam

niet in aanmerking voor Ster. Winneke

werd in 2010 verkocht aan Jippe Holwer-

da. ‘De Friese paardenhobby is voor ons

kleinschalig en moet dat ook blijven. Ik

wil niet meer dan drie paarden hebben.

Dus moet je ook weer wat verkopen.’

Tsjikke Z.Inmiddels had Tsjikke Z. ook de drieja-

rige leeftijd bereikt en zij werd door

Petra Zeelen klaargemaakt voor de

fokdag. Van der Zijpp: ‘Ze stond er niet

goed voor, vond Petra. Tsjikke had een

scheur in de hoef gehad, die nog niet

helemaal dicht was. Petra adviseerde om

haar niet te laten keuren. Dat is ook niet

gebeurd en we hebben haar een jaar later

voor laten brengen. Maar toen was ze

drachtig en deed ze zwaar aan. Eigenlijk

al wat te ver in de dracht achteraf denk

ik. Ze liep ook niet. Op een late keuring

in Ermelo is ze zo alleen stamboek

verklaard’, aldus Van der Zijpp.

Gerke Z.Het jaar erop kreeg Tsjikke haar Norbert-

veulen Gerke Z. Achteraf is het altijd

makkelijk praten. Hadden ze bij Van der

Zijpp direct door dat het een goed veulen

was? ‘Het was wel een goed veulen, maar

dit? Zoiets verwacht je niet’, aldus Van

der Zijpp. Gerke liep zichzelf in de kijker

op de fokdag. Hij haalde een eerste

premie en prima punten: ras 7,5, bouw

7,5, ontwikkeling 7, stap 7 en draf een 8.

‘Hij viel op en Peter Visser wilde hem

kopen. Dat is toen ook gebeurd. In

hetzelfde jaar is ook Hyltsje Z. geboren,

de Norbert uit Nynke Wieke. Die is naar

Louwrens Mellema gegaan. Met hem heb

ik ook de afspraak dat we de hengsten

samen aanhouden. Gerke had hij eigen-

lijk ook moeten hebben. Dat heb ik niet

goed gedaan.’Gerke vertrok dus van het

erf met Peter Visser en kwam uiteindelijk

bij Jan Folmer terecht. Het verdere

verhaal is bekend.

VerdwenenOver Hette’s moeder gaan de wildste

verhalen de ronde. Zo zou ze ergens in

Rusland of Israël zitten en onvindbaar

zijn, nog in Lunteren lopen of inmiddels

geslacht zijn omdat het een stamboek-

merrie was en zo de hengst beschermd

kon worden. ‘Ja, dat hebben wij ook

gehoord. Ik zou het echt niet weten. Jan

Folmer is hier op het erf geweest en heeft

toen geld geboden voor drie paarden.

Tsjikke, haar enter van Norbert, Hette’s

fot

o: a

rC

Hief fa

MiLie Va

n d

er Z

ijPP

Onetta (Ynte 130)

Berendsje (Tiede 158)

Neene (Hylke 186)

Wilma (Kaey 227)

Ljurkje (Ygram 240)

Jetske B. (Bendert 281)

Winneke J. (Fetse 349)

Tsjikke Z. (Rindert 406)

Model Veulenboek Ster Veulenboek Ster Preferent Ster Ster Stamboek

1934 1943 1953 1968 1975 1985 1999 2006

1,57 m / nvt kol

12,70% 1,54 m / 6,84% 2,15%witte sok

1,55 m / 3,71% 1,58 m / 4,88% / 17,2%

1,61 m / 4,30% / 17,8%

1,64 m / 3,71% / 17,8%

Berendsje neene Ster en itje Ster(Held 140)

6 nakomelingen:

jaikjen Ster (eelke 183)

en eelkjen Ster (tabe 203)

6 nakomelingen:Ljurkje, 2 Vb

merries, 2 rb en Grietje

Ster (Ygram 240)

15 nakomelingen:2 Vb merries,

3 Vb hengsten, 1 rb, 1 rb Ster, 2 Stb merries, 4 Stermerries:

Wallie (franke 251), jetske B., katharina

(Bendert 281), Petronella r.

(reitse 272) en Margreta (olof 315),

fabiolaa Ster Pref Prestatie- moeder van Ulke

en karel

9 nakomelingen: 4 Vb hengsten, Mariska M. Ster

(olof 315), Winneke j. Ster en

3 Stb merries

8 nakomelingen: 2 Vb merries, 5

Vb hengsten (wv 2 geen Ster)

1 Stb merrie tsjikke Z.

2 nakomelingen: Hette 2010 en

jildau Z. (norbert 444) 2011

volle zus en een ruin uit Winneke. Het was

een laag bod. Uiteindelijk hebben we wel

ja gezegd. We hadden er toen een paar

teveel en er moest wat weg. Eerlijk is

eerlijk, het was geen topmerrie, maar ze

kwam natuurlijk wel uit een goede

moederlijn. Het stammetje van Karel en

Ulke is immers goed genoeg. Bovendien

vind ik de hengst Rindert in de lijn

positief. Hij heeft een goede sportindex en

dat blijkt nu ook met Hette. Die heeft toch

een hoge verwachtingswaarde en heeft

zelf ook een heel beste test gelopen, ook

al was hij nog maar drie.’

SpijtAchteraf heeft Van der Zijpp wel spijt van

zijn beslissing. ‘Ja, toen wist je nog niet

wat je nu weet. Wie kon toen denken dat

Hette dekhengst zou worden? Het Norbert-

zusje Jildou Z. heb ik zeker spijt van, dat

was best wel een goede merrie. Die had ik

eigenlijk toch wel graag willen houden,

maar helaas. Ook zij is onvindbaar.’

Al met al blijft dit een onduidelijk

verhaal en jammer is het ook. De lijn

daarachter is mooi genoeg. Winneke is

Ster, Jetske B. is Ster en was ook een

goede merrie. Zij was namelijk veulen-

kampioen in Blauwhuis en reserve-jeugd-

kampioen op de Centrale Keuring. Haar

moeder Ljurkje Ster Preferent kennen we

vooral als grootmoeder van Karel 370 en

Ulke 338. Jetske B. is namelijk een

halfzus van de Prestatiemoeder en

tweevoudig hengstenmoeder Fabiolaa

Ster Preferent (Reitse 272). Zo’n merrie

heeft toch niet iedere hengst in zijn

moederlijn!

Hette’s grootmoeder Winneke j. (fetse 349 x Bendert 281) als driejarige en net Ster verklaard.

jetske B. Ster (Bendert 281), samen met haar moeder trijntje (Ygram 240) en eigenaar florissen. jetske was veulenkampioen in Blauwhuis en reserve-jeugdkampioen op de Centrale keuring.

familie Van der Zijpp met nynke Wieke Ster (Beart 411), hoogdrachtig van tsjalle 454.

fot

o:

ar

CH

ief

faM

iLie

Va

n d

er Z

ijPP

PaardenPortret fokkerij