OVERHEID

• Vrije markteconomen klassieken:Vrije markteconomen:

De prijs zorgt ervoor dat alle markten ruimen: al het aanbod wordt verkocht. Zij kijken dus alleen naar het aanbod. De overheid moet een kleine rol spelen

• Keynes:In de jaren ’30 bracht de markt geen uitkomst en we belandde in een lange crisis. De economie zakte steeds verder af. Keynes zag het als taak van de overheid om de economie te stabiliseren. Hij keek naar de vraagkant

• Marx:Dacht dat bedrijven steeds groter zouden worden en dat kapitaal in steeds minder handen zou komen. Dit zou uiteindelijk leiden tot een ineenstorting van het systeem.

Omvang collectieve sector

Nadelen grote collectieve sector1. Verminderd keuzevrijheid2. Hoge lasten: minder stimulans om meer te

werken/produceren

Soorten goederenCollectieve goederen:

Goederen waar je mensen niet van kan uitsluiten (dijken, defensie, rechtspraak)

Quasi-Collectieve goederen: Individuele goederen die door de overheid worden gemaakt.

Individuele goederen: Je kan aanwijzen wie er hoeveel gebruik van maakt en je kan mensen ervan uitsluiten

Collectieve lasten

Collectieve sector

• http://www.youtube.com/watch?v=MzCywGh6P30

Belastingen box 1• Stap 1:Bereken belastbaar inkomen:

Bruto inkomenAftrekposten –Bijtellingen +Belastbaar inkomen

Aftrekposten • Arbeidsgerelateerde kosten: de reiskosten

woon-werkverkeer.• hypotheekrenteaftrek.• Buitengewone lasten: bijvoorbeeld hoge

ziektekosten, studiekosten, kinderopvang.• Giften.

bijtellingen-Eigenwoning forfait-Lease-auto

Vervolgens ga je met schijven rekeneneerste schijftweede schijfderde schijfvierde schijf

€ 0 tot en met € 6.800€ 6.801 tot en met € 21.800€ 21.801 tot en met € 48.100meer dan € 48.100

35,7%37,05%50%60%

Bereken belastingen bij belastbaar inkomen van 30.000

Belastbaar bedrag € 30.000,- schijf 1 6.800,- x 35,7% = 2.427,60 over € 23.200,- schijf 2 15.000,- x 37,05% = 5.557,50 over € 8.200,- schijf 3 8.200,- x 50% = 4.100,-- + over 0 belasting: 12.085,10

Belasting

• Aan het eind mag je de heffingskorting ervan afhalen:

• 12.085 – 2.500 =

BOX 3• 30 procent van een fictief rendement van 4%

oftewel 1,2 procent na aftrek van de vrijstelling

• Nivellering: inkomensverschillen worden relatief kleiner

• Denivellering: inkomensverschillen worden relatief groter.

• Proportioneel: inkomensverschillen blijven relatief gelijk.

Nivellering/denivellering• Iedereen betaalt 1000 euro belasting• Iedereen betaalt 30% met een heffingskorting

van 8.000 euro

Sociale zekerheid

Kosten sociale

zekerheid

Uitkeringen: soorten

Voor en nadelen uitkeringen• Voordelen– Armoedebestrijding– Stabilisatie

• Nadelen– Hoge lasten/wig– Concurrentiepositie komt in gevaar– armoedeval

SALDIBegrotingssaldo=Inkomsten – uitgavenFinancieringssaldo = begrotingssaldo + aflossingFinancieringssaldo = inkomsten – uitgaven (excl. Afl.)Financieringssaldo = - verandering staatsschuld

Emu tekort Nederland

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008**

2009*

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

Series1

Schuld Overheid

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008**

2009*

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

Series1

Voor en nadelen schuldVoordeel:

Als het goed wordt gebruikt kan het later tot een hoger inkomen leidenKan stabiliserend werken

Nadeel:Last voor toekomstige generatiesCrowding out effect:hogere rente

Verschillende gedachten overheidstekort

• Klassieken: overheid mag geen tekort hebben. Ze drukken particuliere investeringen weg

• Keynes: overheid moet in tijden van crisis tekorten creëren om de vraag te vergroten

Laatste jaren:Trendmatige begrotingsnorm: Verandering van inkomsten vang je op door bij te lenen of af te lossen. Uitgaven tegenvallers moet je bezuinigen

• http://www.edit-extra.nu

• Zalm norm:Stel je schat de groei van het NI komende 4 jaar in op 3%.

• Als de inkomsten tegenvallen of meevallen doe je niks. Tegenvallers of meevallers in de uitgavenkant compenseer je wel:

Groei per jaar (gem 3%)

Uitgaven Ink Saldo

J1: 2% +4% 3% (bezuin) + 2% Tekort

J2: 4% +2% 3% (extra) + 4% Overschot

J3: 5% +1% 3% (extra) + 5% Overschot

J2: 1% +5% 3% (bezuin) +1% Tekort

Functies overheid• Allocatiefunctie• Stabilisatiefunctie• (her)verdelingsfunctie

Doelstellingen economische politiek

1. Evenwichtige arbeidsmarkt2. Prijsstabiliteit3. Evenwichtige betalingsbalans4. Rechtvaardige inkomensverdeling5. Evenwichtige duurzame groei

Instrumenten economische politiek• Belastingen• Wetgeving• Subsidies