Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter...

14
Centre on Strategies for Public and Civil Entrepreneurs www.publicspace.nl @stevendewaal Dr. Steven P.M de Waal Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurren;e? Lezing voor Avans Hogeschool Den Bosch 15 mei 2017

Transcript of Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter...

Page 1: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

CentreonStrategiesforPublicandCivilEntrepreneurs

www.publicspace.nl

@stevendewaalDr.StevenP.MdeWaal

OverheidenMaatschappelijkLeiderschap:TangoofConcurren;e?LezingvoorAvansHogeschoolDenBosch15mei2017

Page 2: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

1 1

Ac;eveWebsitemetAgenda,Tweets,BlogsenArchief:www.publicspace.nl

Page 3: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

2 2

DenkNetwerkmetMissie:“Crea&ngWinningStrategiesfortheCommonGood”SPACE:CentreonStrategiesforPublicAndCivilEntrepreneurs

Hoofdthema:BevorderenAcIefBurgerschapen(Maatschappelijk)OndernemerschapMiddelen:AcIevewebsite,socialmedia,debatbijdragen,lezingen,congressen,boeken/publicaIes,eigenresearch,eigendebaQen,studies

Opgericht2001.Zelfstandiges;ch;ngsinds2004Geenexternefinanciersofopdrachtgevers;geencompromisteksten:OnaPankelijkGeenraIonelepretenIe:MissiegedrevenNietwinst-ofsubsidiegericht:Non-ProfitPercasus/issueopzoeknaarbesteexperIseenmeningen:DenkNetwerk,geenDenkTank

Page 4: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

3 3

Thethreeaxesinthetypologyofgovernance

FOR-PROFIT

Not-for-profit

PRIVATE

Public

Page 5: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

4 4

Matchingleadershiptypestogovernancecontexts

PRIVATE PUBLIC

FOR-PROFIT NOT-FOR-PROFIT

ORGANIZATIONAL INFORMAL

Ac;veCi;zenprivate|informal|not-for-profit

DirectorNon-ProfitOrganiza;on

private|organiza;onal|not-for-profit

DirectorProfitOrganiza;on

private|organiza;onal|for-profit

PublicOfficialpublic|organiza;onal|not-for-profit

Page 6: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

5 5

Dedrivesachtermaatschappelijkondernemerschap

Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, recreatie

Leemten in maatschappelijk aanbod

Diensten

Doelgroepen

Alle

Lange termijn profitmotieven

Instellings-motieven

Burgerzin Ideologisch gedreven

‘Maatschappelijke verantwoordelijkheid’ ‘Nieuw elan’

’Eigen verantwoordelijkheid’

‘Behoeften in de samenleving’

Page 7: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

6 6

Cruciaalnieuwframeondermijndefini;evanmaatschappelijkleiders

MaatschappelijkleiderszijnprominenteburgersdiezichopenlijkenindringendmetdepubliekezaakbemoeienZezijntendeledaarmeeconcurrentvanpoli;ekeleidersindepubliekeruimte/arena.Staathaaksopretoriekvan‘gewoneburger’,‘zelfredzameburger’of‘man/vrouwindestraat/wijk’Zedoenditopvrijwillige,minofmeeraltruïsIschebasis,maarzezijngeen‘vrijwilliger’inklassiekezinMaatschappelijkleiderskunnendusgoedwordenaangetroffeninboardrooms,profitennon-profit,vanuitgoedburgerschap(BurgerschapindeBoardroom).Staathaaksopcultuurenprofessionaliseringvanmanagementafgelopendecennia*, maar ook op elitekritiek rechts-extremisme*Zie SPM de Waal in S&D oktober 2013, De publieke sector verdient goed management; www.publicspace.nl/publicaties/essays

Page 8: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

7 7

KlassiekCivilSociety:ArieSchagen

•  ExCPN•  BegonnenalsacIevoerdernamens

dewijk,rondschoonmaakenpubliekehygiëne,laterviaBOMReVa*inveelmeer:opknapbeurt,tennisterrein,zwembad,parkeren

•  DoorHendriks/Topsin‘HetsloeginalseenBOM!’(2002),beschrevenals‘alledaagsedoener’

•  Ookwel‘wijkburgemeester’genoemd;inbeginveelpoliIekeweerstand

* BuurtOntwikkelingsMaatschappijRegentesse

Valkenbosch(wijkinDenHaag)

Page 9: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

8 8

Ac;efBurgerschap:YolandaEijgenstein:PionierIederwijs

GeinspireerddooreigenervaringenmetkinderenenmanagementcoachingKaraktercentraalinleerconceptInsItuIoneleenpubliekeweerstand,lateracceptaIeGedreven,gewendaanmarktomgevingendaardoorongeduldig.Awardvoormarketeervanhetjaar

Page 10: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

9 9

WimvanderMeeren:bestuurdermaatschappelijkeonderneming*:Ziekenhuis

•  DesIjds:ElisabethZiekenhuisTilburg,nuCZZorgverzekeringen

•  InspiraIe:waardengedrevenondernemen,noodzakelijkeinnovaIesenrelevanIeinsItuten

•  InnovaIes:Het‘liefste’ziekenhuisvanNederlandmaken.Later:inkoopborstkankerzorg&voorafinzichtintarievenzorg

*Geïntroduceerdin‘Nieuwestrategieënvoorhetpubliekedomein’SPMdeWaal(2000)

Page 11: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

10 10

CamilleOostwegel:HotelondernemerbrachtLimburgstrotsdoorherstelruïnes

Succesvolhotelondernemer,vanoorspronguitLimburg,teruggekeerd:ChateauhotelsOostwegelDoorherstelruïnes,gevenvanduurzamecommerciëlebestemminglandschapenregiosterkverbeterdSharedValueenPublicValuedriven

Page 12: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

11 11

Bekendenega;evekenmerkenvancivilsociety(soms)

•  ZoekennaarOnsSoortMensen.Discriminerend•  NadelenInformeelLeiderschap:-  Tepersoonsgebondenen-alankelijk-  Nietzakelijk-  OmkoopbaarofVriendendiensten-  Tedominant-  Vervangingnietgoedmogelijk•  Con;nuïteitnietvoorzien,laatstaangegarandeerd•  UitdeCommonsliteratuur(ElinorOstrom):Strenge

governanceonderlingjuistnodigtervermijdingvanfreeriders

Page 13: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

12 12

NederlandseCivilSocietyisnietmeerzoals100jaargeleden

-  gewendaandominanteenopdringerigeoverheid(oastrenge

governanceonderlingafgeleerd)-  gewendaanpubliekenood-enachtervang,inclusiefzorgvoor

kwetsbarenenmindermondigen-  gewendaanprotestorganisa;e(pressiegroep)endona;es/

gigen,nietaanzelforganisa;eofcoproduc;e

Page 14: Overheid en Maatschappelijk Leiderschap: Tango of Concurrene? · 5 5 De drives achter maatschappelijk ondernemerschap Onder andere: zorg, cultuur, onderwijs, ... • Inspirae: waardengedreven

13 13

Kwes;esbijbevorderingburgerini;a;efvanuitNLoverheid

• Erkenbelangmaatschappelijkepioniers,ookuitboardrooms• Zieburgersnietals‘volk’of‘massa’,maaralsmede-leiderinpubliekedomein• Maakonderscheidinins;tu;oneelniveau,organisa;ekwes;esenoordeeloverpersonen/maatschappelijkleiders• Faciliteerkleinschaligheid,nieuwini;a;efennieuwecoöpera;es;gavancontroleenbeheersingsplanningnaars;muleren,faciliteren,openbreken,aanmoedigen:publiekeruimtewordtongewisser• FormeelheegNLgrotehistoriein‘bigsociety’,maarwetremmendevoorsprong.Grootsteweerstandzitvaakbij-  onzekereofzichzelf‘mach;g’voelendepoli;ci-  bureaucra;e/lobby:beschermingenregels-  geves;gdmiddenveldToestaanentoelatenburgerini;a;efiseenmachtsgevecht!