Ouders in de rol van stakeholdersEen democratisch tekort ?

Programmalijn 5: School en omgevingDoelgroep PO/VO

6 april 2011, De Reehorst te Ede

Oogst 3

Jaap van GilstJosée von Weijhrother

Programma

• Welkom, introductie• Begrip • Doelstelling presentatie, doelstelling R&D• Aanleiding onderzoek• Stellingen• Bevindingen onderzoek• Dialoog over vervolgstappen• Afronding

Begrip stakeholderWerkdefinitie:Ouders als partner bij vormgeven, uitvoeren en verantwoorden van beleid en praktijk.

Kenmerken van het partnerschap:1. gelijkwaardigheid in relatie wordt ervaren door ouders en

school2. dialoog waarbij wederkerigheid voorop staat 3. duurzame relatie met de groep ouders,4. cyclische aanpak over gezamenlijk afgesproken thema’s,

Doelstelling presentatie

In de eigen school een professionele dialoog tot stand brengen over het betrekken van ouders bij de ontwikkeling van de beleidscyclus.

Doelstelling R&D

Het door een (explorerend) onderzoek aan scholen bieden van een kader voor het realiseren van ouders in de rol van stakeholder.

AanleidingDrie factoren gaven aanleiding voor onderzoek naar en een dialoog met scholen over ouders in de rol van stakeholders:

a. bestuurlijke schaalvergroting en meer autonome ontwikkeling van besturen, waarbij steeds meer nadrukkelijk deskundigen uitgenodigd worden in het bestuur zitting te nemen. Bestuursleden die niet vanzelfsprekend ook belanghebbende zijn of vertegenwoordiger van de achterban i.e. oorspronkelijke eigenaars (ouders).

b. doortrekken van de ontwikkeling in het bedrijfsleven naar het onderwijs als het gaat om het realiseren van goed bestuur, policy governance en het afspreken van een gedragscode (Tabaksblat) etc.

Aanleiding 2

c. Ontwikkelingen, waaronder wetgeving m.b.t. toezicht en medezeggenschap

De urgentie voor dit thema is toegenomen door de ontwikkeling van passend onderwijs. Waarbij de rol van ouders bij de beleidsvoorbereiding en beslissingen in de wet verankerd gaat worden.

Stellingen om te komen tot een dialoogStelling 1:

Ouders moeten zo min mogelijk betrokken worden of invloed hebben op het professionele domein van de schoolleiding en leerkrachten / docenten.

Stelling 2:De discussie over governance wordt over de hoofden van de schoolleiders gevoerd

Stelling 3: De overheid hecht meer aan invloed van stakeholders, maar of stakeholders dit zelf ook willen !?

Stelling 4:Ouders betrekken bij het schoolbeleid ? Wat een gedoe en werk halen we ons op de hals !

OnderzoekHet onderzoek kende twee fasen:

Fase A. Het waarom: onderzoek naar opvattingen en draagvlak voor ouders in de rol vanstakeholders

Fase B. Het hoe : als je besluit dit beleid te ontwikkelen en uit te voeren

Fase AFase A van de brochure bevat onderzoek naar de opvattingen en draagvlak voor ouders in de rol van stakeholders

a. Maatschappelijke context ouders in de rol van stakeholders- maatschappelijk belang- onderwijsontwikkeling: schaalvergroting- rollen ouders- fasen binnen de school- Policy Governance- Gegevens Monitor

b. Hoe in andere landen vorm gegeven wordt aan stakeholderschap

Fase BIn Fase B van de brochure worden de bevindingen, conclusies en aanbevelingen weergegeven van het onderzoek bij scholen hoe in de praktijk vormgegeven kanworden aan ouders in de rol van stakeholders ?

1. Zes onderzoeksvragen explorerend !2. Doel: vinden van antwoorden en genereren van ideeën

hoe dit, als alle scholen hiertoe overgaan, praktisch vormgegeven zou kunnen worden. De vraag is dan: stel dat scholen het willen, hoe kunnen zij ouders in de rol van stakeholders effectief realiseren ?

OnderzoeksbevindingenHoe geef je vorm aan stakeholderschap ?Onderzoek leidt tot handvatten voor actief betrekken van ouders bij de beleidscyclus:

a. Procesgang / beleidscyclus : de stappen die de school zet om met het thema een de slag te gaan.

b. Panelgesprekken / klankbordgroepenals middel om de dialoog aan te gaan en feedback te organiseren.

c. Centraal-decentraal: een zoektocht naar welke betrokkenheid van ouders op welk niveau kan worden georganiseerd (van ouderraad naar klankbordgroep).

Gaan we het doen ? Niet vanzelfsprekend. Ambitie beperktHoe gaan we het doen ? Varieert maatwerk

Vormen van stakeholderschap

1. Panelgesprekken2. Klankbordgroepen, 3. Themabijeenkomsten, 4. Versnellingskamer5. Ledenraad

Vorm en aggregatieniveau (centraal-decentraal) = maatwerk

Bevindingen over wat werktSuccesfactoren klankbordgroepen: (kwetsbare) opstelling, openheid en basishouding

Visie op ouderdialoog: doelstellingen helder afspreken en communiceren, wederkerigheid in dialoog (bv agenda door beide kanten invullen)

Randvoorwaarden: Verwachtingen duidelijk maken en communiceren, focus aanbrengen, geen individuele zaken, geen klachtenforum, wel signaalfunctie, afspraken uitvoeren (betrouwbare partner) en goede voorbereiding van de leiding.

Conclusies en aanbevelingen1. Scholen moeten de dialoog met ouders en dus de

inbreng van ouders een waardevolle toevoeging vinden aan de professionele discussie over beleid en praktijk

2. Dialoog kan alleen over thema’s die bij ouders leven.3. Invulling “Vensters voor Verantwoording” biedt goede

aanknopingspunten voor dialoog met ouders. Er is een handreiking wenselijk op welke wijze de dialoog op welk niveau gevoerd kan worden.

4. Als je hier vorm aan wilt geven betekent het dat je ouders vooral moet betrekken op het concrete locatie, afdelings- of sectorniveau.

Conclusies en aanbevelingen 25. De schoolleider of teamleider moet bereid en in

staat zijn werkelijk de dialoog aan te gaan met en nieuwsgierig te zijn naar de opvattingen van ouders (Dus het stellen van open vragen in plaats van invullen wat ouders willen en geven van allerlei wellicht ongewenste informatie).

6. De schoolleider of teamleider is (vooralsnog) de spil. Maak ook teamleiders en afdelingsleider mede verantwoordelijk voor de dialoog met de ouders. (wederkerigheid in initiatief / investering is lastig)

Dialoog over vervolgstappen

Vragen A. Met welke aanbeveling kunt u zich verbinden, waarom ?

B. Wat heeft uw organisatie nodig om dit te kunnen doen ?

C. Welke school gaat hier op korte termijn echt een start mee maken ?

Oefening:Waar vindt nu de dialoog al plaats en waarover (en op welk niveau) is het wenselijk deze te ontwikkelen ?

AfrondingGelegenheid tot stellen van vragen.

Hartelijke dank voor uw komst

Voor nadere toelichting / vragen kunt u contact opnemen metJaap van Gilst: j.vangilst@cps.nl Josée von Weijhrother: j.vonweijhrother@cps.nl