Ouders als ankerpunt bij informatieverstrekking naar kinderen en jongeren

Kinderen en jongeren op zoek naar informatie.

Hoe pakken ze het aan?

Bureau voor jonge zaken

3 decretale opdrachten:

• praktijkontwikkeling en –ondersteuning

van de jeugdsector

• belangenbehartiging van kinderen en

jongeren via de ondersteuning van de

Vlaamse Jeugdraad

• het informeren van kinderen, jongeren

en hun organisaties

Moeten mijn ouders mij

zakgeld geven?

Kunnen meisjes ook verliefd worden op meisjes?

Kan ik

vrijwilligers

werk doen in

het

buitenland?

Ik word gepest!

Wat moet ik nu

doen?

Kan ik

subsidies

krijgen voor

mijn plan?

Help! Voor welke

politieke partij

moet ik

stemmen?

Kunnen meisjes

ook verliefd

worden op

meisjes?

Moeten mijn

ouders mij

zakgeld geven?

Binnenkort stemmen. Maar op welke politieke partij?

Kan ik een beurs krijgen om naar het buitenland

te trekken?

Accurate jeugdinformatie(verstrekking) vraagt inzicht in:

de informatiebehoeften van kinderen en jongeren

de manier hoe ze informatie zoeken en integreren

Terug in de tijd..

Hoe ging JIJ op zoek

naar informatie

toen je 14 was?

Terug in de tijd..

Hoe ging JIJ op zoek

naar informatie

toen je 14 was?

Ontwikkelingen op vlak van informatietechnologie

veranderen de manieren waarop we met

vragen/informatie omgaan.

Kinderen en jongeren op zoek naar informatie.

Hoe pakken ze het aan?

INFOSCAN Onderzoek naar het informatiezoekgedrag bij

kinderen en jongeren tussen 8 en 22 jaar

Centrale vragen

• Hoe zoeken kinderen en jongeren naar informatie

wanneer ze geconfronteerd worden met

informatiebehoeften?

• Wat zijn de implicaties voor het jeugdinformatiewerk?

Wie werd bevraagd en hoe?

Drie vragenlijsten

Tien unieke cases (thema’s)

Aangepaste taal en aanpak

Sterke visuele component

237 kinderen, 199 tieners, 182 jongeren

Dagboeken

8-11 (kinderen)

12-22 (jongeren)

Aangepaste taal en lay-out

Geen gebruik van specifieke cases

37 kinderen en jongeren (24 ♀, 13 ♂)

Negen focusgroepen

Kinderen (11+10)

Tieners (6+8)

Adolescenten (2+8)

Professionele jeugdinformatiewerkers (5+3)

Ouders en leerkrachten (6)

Focus: resultaten van survey en dagboeken dieper bespreken en verklaren

RESULTATEN

Zoekstrategie is complex en niet voorspelbaar

De geraadpleegde bron is afhankelijk van het

onderwerp en de aard van de informatie,

evenals van de context van de informatiezoeker

De eerste bron die kinderen raadplegen is niet

noodzakelijk de bron waar ze denken de beste

informatie te zullen vinden

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Go

ogl

e

An

der

e w

ebsi

tes

Soci

ale

med

ia

Fold

ers/

bro

chu

res/

flye

rs

Tijd

sch

rift

TV, R

adio

, Kra

nt

Bib

lioth

eek

Kin

der

- en

jon

gere

nte

lefo

on

Jon

gere

ngi

ds

An

der

e O

rgan

isat

ie

CLB

An

der

e vo

lwas

sen

e

Leid

er o

f tr

ain

er

Leer

krac

ht

Vri

end

(in

)

Eén

van

mijn

ou

der

s

# als eerste gekozen

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Go

ogl

e

An

der

e w

ebsi

tes

Soci

ale

med

ia

Fold

ers/

bro

chu

res/

flye

rs

Tijd

sch

rift

TV, R

adio

, Kra

nt

Bib

lioth

eek

Kin

der

- en

jon

gere

nte

lefo

on

Jon

gere

ngi

ds

An

der

e O

rgan

isat

ie

CLB

An

der

e vo

lwas

sen

e

Leid

er o

f tr

ain

er

Leer

krac

ht

Vri

end

(in

)

Eén

van

mijn

ou

der

s

# als beste gekozen

KINDEREN

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Go

ogl

e

An

der

e w

ebsi

tes

Soci

ale

med

ia

Fold

ers/

bro

chu

res/

flye

rs

Tijd

sch

rift

TV, R

adio

, Kra

nt

Bib

lioth

eek

JIP

Kin

der

- en

jon

gere

nte

lefo

on

Jon

gere

ngi

ds

An

der

e O

rgan

isat

ie

CLB

An

der

e vo

lwas

sen

e

Leid

er o

f tr

ain

er

Leer

krac

ht

Vri

end

(in

)

Eén

van

mijn

ou

der

s

# als beste gekozen

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Go

ogl

e

An

der

e w

ebsi

tes

Soci

ale

med

ia

Fold

ers/

bro

chu

res/

flye

rs

Tijd

sch

rift

TV, R

adio

, Kra

nt

Bib

lioth

eek

JIP

Kin

der

- en

jon

gere

nte

lefo

on

Jon

gere

ngi

ds

An

der

e O

rgan

isat

ie

CLB

An

der

e vo

lwas

sen

e

Leid

er o

f tr

ain

er

Leer

krac

ht

Vri

end

(in

)

Eén

van

mijn

ou

der

s

# als eerste gekozen

TIENERS

JONGEREN

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Go

ogl

e

An

der

e w

ebsi

tes

Soci

ale

med

ia

Fold

ers/

bro

chu

res/

flye

rs

Tijd

sch

rift

TV, R

adio

, Kra

nt

Bib

lioth

eek

JIP

Kin

der

- en

jon

gere

nte

lefo

on

Jon

gere

ngi

ds

An

der

e O

rgan

isat

ie

CLB

An

der

e vo

lwas

sen

e

Leid

er o

f tr

ain

er

Leer

krac

ht

Vri

end

(in

)

Eén

van

mijn

ou

der

s

# als beste gekozen

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Go

ogl

e

An

der

e w

ebsi

tes

Soci

ale

med

ia

Fold

ers/

bro

chu

res/

flye

rs

Tijd

sch

rift

TV, R

adio

, Kra

nt

Bib

lioth

eek

JIP

Kin

der

- en

jon

gere

nte

lefo

on

Jon

gere

ngi

ds

An

der

e O

rgan

isat

ie

CLB

An

der

e vo

lwas

sen

e

Leid

er o

f tr

ain

er

Leer

krac

ht

Vri

end

(in

)

Eén

van

mijn

ou

der

s

# als eerste gekozen

Sociaal netwerk als cruciale bron

Ouders, vrienden en leerkrachten spelen een belangrijke rol

bij informatieverstrekking

Kinderen, tieners en adolescenten zoeken naar experts in hun

omgeving voor specifieke vragen

Sociaal netwerk = onmiddellijke

omgeving

Sociaal netwerk als cruciale bron

Ouders als ankerpunt in informatieverstrekking

Ouders als niet te onderschatten informatiebron bij alle leeftijdsgroepen

Eerste, meest frequent geraadpleegde en op één na beste bron bij kinderen

Tweede belangrijkste bron bij tieners en jongeren

Ze worden geconsulteerd als experten

bij onderwerpen die aansluiten bij hun

beroep, interesses of ervaringen

Ouders als ankerpunt in informatieverstrekking

Erg belangrijke informatiefunctie wanneer het gaat om

onderwerpen/problemen mbt leeftijdsgenoten

(bv. vriendschap, verliefdheid of pesten)

Duidelijke meerwaarde bij gevoels- en contextgebonden informatie

Belangrijke bron om eerder verkregen informatie te checken

Digitale informatie steeds belangrijker

Digitale informatie steeds belangrijker

Google is dé toegangspoort naar informatie

Bij tieners en jongeren is google de eerste en de beste informatiebron

Naarmate men ouder

wordt, wordt google

meer aangewend

Digitale informatie steeds belangrijker

Google als snelle en eenvoudige

manier om een zoektocht naar

informatie te starten

Sociale media?

Niet veel waarde in het kader van actief informatiezoekgedrag Niet beschouwd als een informatiebron, enkel als communicatieplatform Frequent gebruikt bij onderwerpen als vrijetijd en vriendschap

Virtuele overload

Sommige jongeren melden moeite te

hebben met de enorme dagelijkse

digitale stroom van informatie en vinden

het niet altijd eenvoudig om goede

informatie te vinden op internet

Ook professionele jeugdinformatiewerkers

en ouders getuigen van

een overaanbod aan

informatie op het internet

Digitale informatie niet op maat

De digitale informatie die kinderen, tieners en jongeren raadplegen

wordt vaak ervaren als niet aangepast aan hun niveau

‘Oude’ media behoudt sterke positie

Tastbare media welkom

doorheen virtuele overload

De oudere leeftijdsgroepen melden vaker de kwaliteiten van folders en brochures. Vooral belangrijk bij onderwerpen gerelateerd aan studierichting en gezondheid (en werken, wonen en politiek)

Bibliotheek minder populair naarmate men ouder wordt

‘Oude’ media behoudt sterke positie

Klassieke jeugdinformatieorganisaties of -initiatieven gekend maar minder gebruikt

Het lagere gebruik van de organisaties moet worden gekaderd binnen de alomtegenwoordigheid, beschikbaarheid, laagdrempeligheid en vanzelfsprekendheid van andere informatiebronnen zoals digitale bronnen en het sociale netwerk

Onmiddellijke omgeving als uitgangspunt!

Klassieke jeugdinformatieorganisaties of -initiatieven gekend maar minder gebruikt

Ontwikkelen van zoekstrategieën

Jonge leeftijdsgroepen exploreren volop het aantal te raadplegen informatiebronnen

Hoe ouder, des te meer overeenstemming in hoeveel bronnen en welke bronnen worden geraadpleegd

Wie zich ooit vragen stelde over een thema, heeft de intentie om daarover meer bronnen te raadplegen dan wie zich nog niet eerder vragen stelde over dat thema

Verder opzoeken en verifiëren van verkregen informatie is bij jongeren

zes keer zo hoog als bij kinderen en dubbel zo hoog als bij tieners

Meerdere bronnen raadplegen

Check-dubbel check

Kinderen vertrouwen vaak op hun sociaal netwerk

Vooral oudere leeftijdsgroepen vermelden vaker

de hogere kwaliteit van gedrukte media

(i.e. folders, brochures, maar ook boeken)

in vergelijking met digitale media

Geloofwaardigheid van informatie op internet

is afhankelijk van specifieke website

Betrouwbaarheid

Kritische ingesteldheid

Digitale bronnen worden frequent gebruikt, maar best wel kritisch bekeken en vergeleken met andere bronnen, zeker naarmate men

ouder wordt.

Kritische ingesteldheid

Bij het beoordelen van betrouwbaarheid van informatie(bronnen)

hanteren tieners en jongeren enkele criteria

Professioneel design

Officiële website of organisatie

Geen banners of reclame

Up-to-date en correcte informatie

Bronvermelding

Relevante feedback van sociale netwerk

(bv. ouders, leerkracht)

Formeel en informeel leren

Het complexe zoekpatroon waarmee jongeren informatie zoeken en gebruiken ontwikkelen ze voornamelijk op informele basis (i.e. trial en error), maar ook op formele wijze (i.e. via aangeleerde methoden zoals school, tools etc.) Beide methoden zijn aanvullend en belangrijk

Gebruik verschillende kanalen voor informatieverspreiding

Het sociale netwerk

Traditionele media

Digitale media

Pas de boodschap van de informatie en de manier van bekendmaken aan aan de leeftijdsgroep en het thema, bv. kinderen via ouders, adolescenten via folders en digitale media, vrije tijd via sociale media, etc.

AANBEVELINGEN VOOR JEUGDINFORMATIEWERK

Aanwezigheid in de onmiddellijke omgeving van de doelgroep

Bekendmaking van producten en dienstverlening

Betrek ouders. Belangrijke rol in informatieverspreiding en

aanleren van informatiezoekvaardigheden, vooral bij kinderen

Beklemtoon het belang van informatiegeletterdheid

Bij kinderen, tieners en jongeren

Bij informatiewerker, leerkracht en ouder

MAATSCHAPPELIJK KWETSBARE JONGEREN

Kinderen, tieners of jongeren die niet op hun ouders of breder sociaal netwerk kunnen terug vallen zijn een kwetsbare groep !

Onderzoek maatschappelijk kwetsbare jongeren in het kader van informatiebehoeften en –tactieken (2011) Ruth Soenen

Informatie zoeken en verkrijgen = de juiste persoon kennen

Probleem echter is dat de informele netwerken van deze jongeren vaak te homogeen zijn samengesteld en weinig openingen vertonen voor nieuwe relaties.

Cf gering gebruik sociale media.

Jeugdwelzijnswerkers vaak het enige externe informatiekanaal. Belangrijk om diversiteit in de netwerken van deze jongeren te brengen!

-> Horizonverbreding

Belang van informele netwerken

Deze jongeren zoeken altijd eerst naar een informele connectie en pas later of zelfs helemaal niet naar formele informatieverstrekkers. Fijngevoeligheid voor formele informatieverstrekkers, laten zich niet graag in een (vaak goedbedoelde) richting sturen. Brochures, infomomenten, websites,… worden niet echt opgepikt. Zelfs al

wordt de taal, stijl en communicatie op maat van de doelgroep gebracht. Ervaren het bijna als een dwang om goed geïnformeerd te zijn in verband

met werk en studiekeuzes.

Deze jongeren maken dan ook amper gebruik van formele informatieverstrekking.

Een neus voor interventies Traditionele informatiediensten of specifieke maatregelen gericht op hun doelgroep worden gemeden.

Ze gaan niet snel vooraf iets opzoeken. Vaak weten ze ook niet goed hoe ze iets moeten opzoeken.

Google wordt meestal gebruikt om iets dat reeds gekend is te kunnen tonen aan anderen.

Entertainment primeert bij het PC- en internetgebruik

Zoeken op het internet

Informatie zoeken en verkrijgen is iets dat ter plekke gebeurt, in een concrete situatie.

Dagelijks omgaan met deze jongeren en doorheen die omgang veelvuldig verwijzen naar andere werelden, knooppunten en velden.

Kernwoorden: vertrouwen en authenticiteit

Investeren in alledaags contact

BELANG VAN INFORMATIEGELETTERDHEID

Steeds meer kanalen

Steeds toegankelijker

Van consumenten naar producenten

Nieuwe uitdagingen

Digitalisering

Digital natives?

Online survey bij meer dan 2500 jongeren tussen 12 en 25 jaar

Kinderen

verdwalen vaak in hun zoektocht op het internet

krijgen moeilijk overzicht op een website

hebben het moeilijk om inhoud van reclame te onderscheiden

maken weinig verschil tussen opinies, nieuws en achtergrondinformatie

stellen zich niet de vraag of de inhoud wel correct is

weten niet hoe Google zich verhoudt tot andere websites en hun inhoud

vertrouwen er onterecht op dat Google de beste resultaten bovenaan zet

moeite bij het formuleren van zoektermen

…

Vinden van relevante informatie is moeilijk!

http://www.youtube.com/watch?v=ramT_xu2K40#t=1030

TIPS OM SLIM TE ZOEKEN

Scherp je informatievaardigheden aan ! Hoe werken zoekmachines als Google? Hoe analyseer je een website? Hoe weet je of informatie betrouwbaar is? … Brochure slimmer zoeken: http://dcr.bibliotheek.nl/binaries/content/assets/bibliotheek-opschool/open-toolkit/mediawijsheid/20130918---brochure-slimmer-zoeken.pdf

Jeugdinformatie en opvoedingsondersteuning hand in hand

VRAGEN?