Opleidingsplan Interne Geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 's ...

Opleidingsplan Interne Geneeskunde

Jeroen Bosch Ziekenhuis ’s-Hertogenbosch

Opleidingsplan Interne geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010

2


3

Inleiding

Dit document betreft het Opleidingsplan van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) afdeling interne

geneeskunde. Het plan bestaat uit drie delen.

In deel A wordt een toelichting gegeven op de opleiding tot internist en de interne vooropleidingen.

De verschillende onderdelen daarvan, zoals stagemogelijkheden, leerdoelen, leermiddelen,

vaardigheden en toetsen, worden daarin uitgelegd.

Deel B geeft een toelichting op een belangrijk instrument voor een goede opleiding, het

opleidingsportfolio en een beschrijving van de diverse leermiddelen.

Tot slot deel C, een bijlage met de nodige formulieren, zoals die gebruikt worden tijdens de

opleiding in het JBZ.

Naast dit opleidingsplan is er ook een generaal opleidingsplan JBZ dat je krijgt uitgereikt bij de

introductie. Tot slot krijg je voor aanvang van je werkzaamheden op onze afdeling een aparte

introductieklapper met daarin informatie over de geschiedenis van de afdeling Interne geneeskunde,

namen van medewerkers, werkafspraken en regels op de afdeling Interne geneeskunde.

Corry den Rooyen, onderwijskundige

Paetrick Netten, internist-opleider

’s-Hertogenbosch, juni 2010 © Interne geneeskunde JBZ


4


5

Inhoudsopgave INLEIDING 3 DEEL A OPLEIDINGSPLAN INTERNE GENEESKUNDE JBZ 7 1 INLEIDING 9

De afdeling Interne geneeskunde van het JBZ 9 De opleidingsgroep 9 Organisatie, taken en verantwoordelijkheden 10 Communicatie 11 Vooropleiding en stages 12

2 DE OPLEIDING 15 De functie van het specialisme Interne geneeskunde en de interne opleiding in het JBZ 15 Opbouw van de opleiding 16 Competenties, leerdoelen, klinische presentaties en stages 16 Verplichte stages per specialisme 17 Voortgang en beoordelen 18 Wetenschap 19 Cursorische onderwijs 19

OVERZICHT OPLEIDING INTERNE GENEESKUNDE 21 STAGEBESCHRIJVINGEN 23 TOELICHTING VERSCHILLENDE BESPREKINGEN 111

1 Overdracht en ochtendrapport 113 2 Probleempatiëntbespreking 115 3 Chirurgische overdracht 116 4 Bespreking met de patholoog 118 5 Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature) 120 6 Referaat 126 7 Lokale en Regionale Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen 129 8 Overzicht vaardigheden 132 9 Incidentbespreking 133

DEEL B PORTFOLIO 135 INLEIDING PORTFOLIO 136

Individueel opleidingsplan vs opleidingsschema 136 Overzicht begeleiding individuele aios tijdens zijn opleiding 137 Het maken van een curriculum vitae 138 Het maken van een Individueel Opleidings Plan (IOP) 139 Het voeren van een introductiegesprek bij aanvang opleiding en bij aangaan van een stage 140 Het voeren van een voortgangsgesprek en geschiktheidsbeoordeling 141 Het beoordelen d.m.v. Korte Praktijk Beoordelingen (KBP) 142 Het beoordelen van het functioneren d.m.v. 360 feedback 143 Het beoordelen van vaardigheden 144 Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature) 145 De briefbeoordeling 146 Incidentbespreking 147 Het beoordelen van het portfolio 148

DEEL C FORMULIEREN 149


6


7

Deel A

Opleidingsplan Interne Geneeskunde JBZ


8


9

1. Inleiding

De afdeling Interne geneeskunde van het JBZ Het JBZ is een groot opleidingsziekenhuis dat in de nieuwbouw één grote afdeling Interne Geneeskunde (samenvoeging GZG en CLZ) met een aanzienlijke patiëntentoestroom zal hebben. Het adherentiegebied voor de vakgroep Interne Geneeskunde en MDL-ziekten is ongeveer 550.000 mensen. Dit waarborgt dat het vakgebied in de volle breedte en in al zijn aspecten uitgeoefend kan worden. Het meest uitgesproken aandachtsgebied is de oncologie, één van de speerpunten van het JBZ, dat onder meer geleid heeft tot het oprichten van een multidisciplinaire oncologische polikliniek. Tevens zijn vier hematologen betrokken bij intensieve zorg voor patiënten met myeloproliferatieve aandoeningen. Er is een grote dialyseafdeling met nachtdialyses en CAPD. Tot slot beschikt het JBZ over een close format IC. De afdeling MDL-ziekten beschikt eveneens over een opleidingserkenning.

De opleidingsgroep In het JBZ werken 22 internisten. Alle internisten zijn vakinhoudelijk breed georiënteerd op alle aspecten van de eindtermen van de opleiding en velen hebben daarnaast een specifiek verantwoordelijk voor een enkelvoudig profiel zoals: - mevr. dr. Keemink, endocrinologie - dr. Bouter, endocrinologie - mevr. dr. Hoogeveen, nefrologie, tevens klinische epidemiologie - mevr. dr. Koolen, nefrologie - mevr. dr. Smit, nefrologie - dr. Hollander, nefrologie - dr. Beutler, nefrologie – vasculaire geneeskunde - mevr. dr. Smilde, oncologie - mevr. dr. Knibbeler, oncologie - dr. Van Liesum, oncologie - dr. Brada, oncologie - mevr. drs. Herbers, hemato-oncologie - dr. Pruijt, hemato-oncologie - dr. Sinnige, hemato-oncologie - dr. Kemperman, algemeen interne geneeskunde - dr. Netten, algemeen interne geneeskunde - drs. Shamelian, algemeen interne geneeskunde - drs. Lestrade, algemeen interne geneeskunde – vasculaire geneeskunde - mevr. drs. Moviat, intensive care - mevr. drs. Salet, intensive care - drs. Simons, intensive care - drs. De Jager, intensive care De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot internist en de interne vooropleiding voor andere specialisaties in het JBZ. Alle specialisten werken actief samen voor de gewenste kwalitatief hoogstaande opleiding. Hierin hebben een aantal specialisten extra taken en verantwoordelijkheden.


10

Organisatie, taken en verantwoordelijkheden Dr. P.M. Netten, is de opleider. Hij is primair verantwoordelijk voor alle zaken die de opleiding betreffen: - aannemen van a(n)ios; - introductiegesprek bij aanvang opleiding op de afdeling Interne geneeskunde; - stagerooster c.q. individueel opleidingsplan aios; - eerst verantwoordelijke en aanspreekpunt bij problemen van aios betreffende de opleiding; - stuurt de opleidingsgroep aan en bewaakt het nakomen van afspraken gemaakt in het lokaal

opleidingsplan; - onderhoudt de contacten met regionale en landelijke gremia betreffende de opleiding; - lid centrale opleidingscommissie JBZ; - voorzitter opleidingsvergaderingen van de vakgroep; - opstellen en implementeren van het nieuwe opleidingscurriculum; - ontwikkelen en implementeren van nieuwe kwaliteitsinstrumenten, ter verdere verbetering

opleiding; - samenstelling onderwijsrooster; - monitoren en bijhouden van de voortgang van de opleiding van de individuele aios door:

o bespreken portfolio’s aios o houden van voortgangsgesprekken en toetsingsmomenten conform regelgeving

CCMS/MSRC; - aanvragen en voorbereiden van de opleidingsvisitatie. Dr. J. Beutler De plaatsvervangend opleider, neemt de verantwoordelijkheid van de opleider over waar deze niet in staat is deze in te vullen door afwezigheid of ziekte. Daarnaast is hij medeverantwoordelijk voor de voortgangsgesprekken en als eerste verantwoordelijk voor: - het ochtendrapport. Beiden worden secretarieel ondersteund door mevrouw Dianne Pouw, secretaresse Onderwijszaken. Mevr. dr. E. Hoogeveen - coördinatie wetenschappelijk onderzoek van de aios - begeleidt aios bij het verrichten van onderzoek en schrijven van een artikel. Mevr. dr. Smilde - organisatie refereeravonden - incident bespreking Dr. F. Kemperman: - verantwoordelijk voor de co-assistenten Dr. K.P. Bouter / Dr. P. van Liesum: zijn als specialist-manager, samen met de heer E. Smits, clustermanager, verantwoordelijk voor de aansturing van het cluster en borging kwaliteit van de geleverde zorg. Alle internisten superviseren de aios bij (poli) klinische activiteiten en nemen actief deel aan overdrachten en onderwijsmomenten. Hiertoe hebben zij of zullen zij onder meer de Teach the Teachers nascholingsprogramma’s volgen. De opleidingsgroep bewaakt de (individuele) medisch-


11

inhoudelijke en professionele voortgang van de aios en begeleiden hem/haar tijdens de gehele opleiding. De supervisoren worden door de opleider gehoord en waar nodig betrokken bij de beoordelingen en toetsmomenten van de aios. Daarnaast is er binnen de opleidingsgroep een internist - mentor per aios aangewezen (dit is per definitie niet de opleider), als een soort vertrouwenspersoon. Tevens hebben de a(n)ios recent het “assistent buddy systeem” ingevoerd, waarbij een ervaren aios gekoppeld wordt aan een beginnende a(n)ios. De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor het implementeren en bewaken van het lokale opleidingsplan. Dit opleidingsplan is afgeleid van het landelijk opleidingsplan van de opleiding tot internist. Het voldoet aan de daarin gestelde eisen en aan de regelgeving met betrekking tot het specialisme Inwendige geneeskunde (kaderbesluit en specifiek besluit CCMS, KNMG, 2010).

COMMUNICATIE Om de organisatie, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding vorm te geven is het noodzakelijk om met verschillende partijen op bepaalde momenten te overleggen en af te stemmen. Hieronder staan de verschillende overlegmomenten genoemd, inclusief doel, aanwezigen, frequentie, deelnemers en plaats waar notulen zijn te vinden.

Regionaal Opleidersoverleg

Doel: - Volgen ontwikkeling aios over regionale instellingen heen - Toetsing en afstemming opleidingsschema’s regionale opleidingsinstellingen - Toetsing en afstemming lokale opleidingsplannen aan regionaal opleidingsplan - Toetsing en aanscherping regionaal opleidingsplan aan landelijke kaders - Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in regionaal verband - Selecteren van nieuwe internisten i.o., middels een getrapte sollicitatieprocedure Frequentie: 3 x per jaar alle (plv) opleider (tweede sollicitatieronde) en 3 x per jaar een selectie van (plv) opleiders (eerste sollicitatieronde). Deelnemers tijdens de tweede sollicitatieronde anex regionale opleidersvergadering: alle opleiders van de regio Oost Nederland, 1 x per jaar inclusief plaatsvervangende opleiders en 1 x per jaar de hoogleraren van de enkelvoudig profielen. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden aangedragen (o.a. regionaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, verdeling instroom internisten i.o., voortgang aios, selectie aios voor wetenschappelijk onderzoek). Notulen en vergaderstukken worden elektronisch verspreid en gearchiveerd middels www.ROPIN.nl. Centrale Opleidings Commissie (COC) van het JBZ Doel: Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in JBZ-verband met als doel om met elkaar de kwaliteit van de opleiding tot medisch specialist vorm te geven, te bewaken en te bevorderen conform de regelgeving CCMS (Kaderbesluit 2010). Frequentie: 5x per jaar op maandag van 17.00 – 18.30 uur. Deelnemers: Opleiders JBZ of plaatsvervangend opleiders JBZ, afgevaardigde aios, afvaardiging Raad van Bestuur, manager Leerhuis en afhankelijk van de agenda inhoudsdeskundigen (op uitnodiging). Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. lokaal generiek opleidingsplan, discipline overstijgend onderwijs). Notulen: door secretaresse Leerhuis, die ook zorgt voor de archivering.


12

Lokale opleidingscommissie Interne geneeskunde JBZ Doel: Alle opleidingszaken: evaluatie en afstemming opleidingszaken; toetsing en aanscherping lokaal opleidingsplan aan landelijke en regionale kaders. Frequentie: 12x per jaar (2de dinsdag van de maand, 12.30-13.30 uur). Deelnemers: opleider, plv opleider, co-assistenten opleider, 2 aios, opleider MDL en longziekten. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt (o.a. lokaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, stageroosters, etc) Notulen: worden gestuurd naar alle a(n)ios en supervisoren. Archivering door mevrouw Dianne Pouw. Opleidingsvergadering, lunchbespreking Doel: Lopende opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) worden besproken. Frequentie: 6 x per jaar (maandag 12.30-13.30 uur). Deelnemers: a(n)ios, opleider, plv. opleider, internisten en MDL-artsen. Notulen: worden gestuurd naar alle a(n)ios en supervisoren. Archivering door Dianne Pouw. Maatschapvergadering Doel: Alle relevante zaken betreffende de organisatie van de maatschap worden besproken, inclusief opleidingszaken als vast agendapunt. Frequentie: 12 x per jaar. Deelnemers: alle maatschapsleden. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt Notulen: elektronisch terug te vinden op “domein internisten”, archivering door secretaresse maatschap mevrouw Jeanne van Osch. Maatschapslunch Doel: Bijpraten over lopende zaken en bespreking vorderingen aios. Frequentie: iedere maandag lunchbespreking van 13.00 tot 13.30 uur. Deelnemers: alle maatschapsleden. Geen voorbereiding of notulen.

Aios-overleg Doel: Alle relevante zaken betreffende de opleiding worden besproken. Met name afstemming en voorbereiding op het overleg van de opleidingscommissie en opleidingsvergadering. Frequentie: 12 x per jaar. Deelnemers: alle aios. Voorbereiding: niet specifiek. Notulen: elektronisch terug te vinden op “domein assistenten interne”.

Vooropleiding en stages Naast de aios interne geneeskunde (in overleg met het UMC St Radboud), worden ook aios reumatologie, MDL, SEH, klinisch geriatrie, longgeneeskunde en cardiologie aangetrokken. Voor deze vooropleidingen gelden na het eerste jaar algemeen interne geneeskunde andere individuele opleidingsplannen. Deze worden in overleg tussen opleider en aios in samenhang met de opleiding c.q. het opleidingsplan van het desbetreffende specialisme, waartoe de aios na de vooropleiding wordt opgeleid, afgestemd. Naast de verplichte stages zijn er ook mogelijkheden voor specifieke wensen.


13

De verschillende stages buiten de interne geneeskunde voor aios Interne geneeskunde worden verzorgd door: - MDL-ziekten: dr, I. van Munster, opleider MDL-ziekten - Cardiologie: dr. M. Daniëls, opleider cardiologie - Intensive Care: mevr. drs. M. Moviat, internist – intensivist, eerste aanspreekpunt. - Longziekten: dr. A. Schreurs, opleider longziekten. - Klinische geriatrie – ouderenzorg: dr. P. Dautzenberg, opleider klinische geriatrie.


14


15

2 De opleiding

De functie van het specialisme Interne geneeskunde en de interne opleiding in het JBZ Het vakgebied van de internist richt zich op het voorkomen, herkennen en behandelen van ziekten van inwendige organen en orgaansystemen, geïsoleerd en in hun samenhang, bij adolescenten en volwassenen. Interne geneeskundige kenmerkt zich door een integrale benadering van patiënten, waarbij het professionele handelen zo veel mogelijk is gebaseerd op evidence-based medicine en vigerende pathofysiologische en farmacotherapeutische concepten. Ook psychosociale aspecten en maatschappelijke verwachtingen komen ook tot uitdrukking in het handelen van de internist. De interne geneeskunde heeft door haar aard raakvlakken met vrijwel alle andere intramurale specialismen en vervult een centrale rol in de intramurale gezondheidszorg. Acute en chronische ziektebeelden op haar terrein kunnen zich presenteren in klinische, poliklinische en consultatieve setting. De ziektebeelden zijn meer dan eens complex van aard, en zelden terug te brengen tot het falen of disfunctioneren van slechts één enkel orgaan(systeem). Mede door de breedte van het vak dienen zich regelmatig nieuwe ziektebeelden, diagnostische en behandelmethoden en inzichten aan die van invloed zijn op het professioneel handelen van de internist. Bij de diagnostiek en behandeling van patiënten met intern geneeskundige aandoeningen maakt de interne geneeskunde vaak gebruik van de diensten van andere intramurale poortspecialismen en ondersteunende specialismen. De discipline interne geneeskunde heeft intensief contact met medische beroepen in de eerste lijn en kenmerkt zich, door haar centrale rol in het ziekenhuis, ook door participatie in het management van ziekenhuizen en gezondheidszorg. Ten slotte spelen door de aard van het vakgebied internisten vaak een centrale rol bij het onderwijs in de initiële opleiding tot basisarts. De internist werkt direct of indirect samen met verpleegkundigen, functieassistenten, administratief medewerkers, alle in het ziekenhuis aanwezige specialisten en huisartsen. Continuïteit en coördinatie van medische zorg zijn sleutelbegrippen als het om de rol en positie van de internist gaat. De internist is hoofdbehandelaar van de aan zijn zorg toevertrouwde patiënten en coördineert de contacten met alle andere hulpverleners, medisch en paramedisch, in het ziekenhuis en daarbuiten. Hij is daarmee verantwoordelijk voor de coördinatie en continuïteit van zorg voor de aan hem toevertrouwde patiënt. De internist handelt volgens de in het JBZ vastgestelde medische kaders en houdt rekening met de specifieke omstandigheden van de patiënt en zijn begeleiders. De internist ziet erop toe dat hij zich bekwaamt en blijft bekwamen in kennis en vaardigheden die van hem in de uitoefening van zijn functie worden verwacht. Hij participeert in de voor hem relevante overlegstructuren. Voorts zorgt hij voor onderlinge afstemming en overleg met collega internisten en draagt bij aan de ontwikkeling van het vakgebied. De internist draagt zorg voor regelmatig overleg met specialistische vakgroepen en huisartsen. In onderling overleg worden richtlijnen voor behandelingen opgesteld.


16

Opbouw van de opleiding De totale opleiding tot internist duurt 6 jaar, waarvan men maximaal 4 jaar in het JBZ kan doorlopen. In de opleiding krijgen de aios de gelegenheid zich de competenties van de internist eigen te maken, in samenwerking met de opleidingsregio Nijmegen.

Competenties, leerdoelen, klinische presentaties en stages De competenties van de internist zijn uitgewerkt als klinische presentaties, ziektebeelden en vaardigheden voor het medisch handelen (bijlagen 1, 2 van het Opleidingsplan Interne Geneeskunde `Een team een taak` 2009) en als leerdoelen voor de overige competenties (bijlage 3 opleidingsplan). Om al deze leerdoelen te bereiken tijdens de opleiding zijn leermiddelen nodig. Van deze leermiddelen zijn een aantal verplicht en een aantal zijn door de aios te kiezen uit een gevarieerd aanbod. Ook kan het voorkomen dat een aios in overleg met de opleider een specifieke leermodule volgt naar aanleiding van geconstateerde lacunes tijdens het voortgangsgesprek. Een overzicht van de verschillende leermiddelen staat in tabel 1 van het opleidingsplan. Een aantal van deze leermiddelen worden getoetst middels een beoordeling, in de vorm van onder meer een Korte Praktijk Beoordeling (KPB). Tabel 1 Overzicht leermiddelen en toetsen Leermiddelen Toetsen Introductie Leerhuis / opleider aanwezigheid Ochtendoverdracht KPB overdracht Röntgenbespreking KPB algemeen Visite lopen KPB algemeen Statusvoering Fiatteren status door supervisor

Grote visite KPB grote visite

Gesprek met patiënten / familie KPB algemeen en KPB gesprek Dienst KPB dienst Brieven KPB brief Consult / aanvullend onderzoek aanvragen KPB grote visite Chirurgische overdracht KPB overdracht Begeleiden co-assistenten Voortgangsgesprek PA- bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking Probleempatiënt bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking CAT KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking Refereerbijeenkomst KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking Artikel/voordracht Acceptatie/uitvoering Patiëntenvoorlichting voortgangsgesprek Protocollen maken/bijstellen Beoordeling resultaat en werkwijze Laboratorium onderwijs aanwezigheid Incidentbespreking aanwezigheid Oncologie bespreking lokaal en regionaal aanwezigheid Hematologie bespreking lokaal en regionaal aanwezigheid Regionale nefrologie – bespreking aanwezigheid LODIN aanwezigheid RODIN certificaat COIG certificaat Discipline overstijgend onderwijs Leerhuis/BMS/PAOG certificaat Voortgangstoetsen certificaat Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging certificaat


17

De opleiding interne geneeskunde bestaat van oudsher naast het eerste jaar algemeen interne geneeskunde uit het volgen van stages in delen van het vakgebied gedurende zes jaar. Het opleiden vindt met name op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er dan ook geleerd worden. De stages beschrijven samen het gehele vakgebied Interne geneeskunde en vormen de kern van de verplichte leermiddelen. Zij zijn op de werkvloer voor de aios herkenbaar aan de aard van de betrokken patiëntenpopulaties. Alle stages bieden de mogelijkheid tot het groeien in de diverse competenties. Verplicht voor alle aios interne is het eerste jaar algemeen interne geneeskunde. Daarna zijn er verplichtingen die per specialisatie kunnen verschillen. Tevens voorkeurs- en keuzestages. Aan de verplichte stage in het eerste jaar worden leerdoelen gekoppeld, die dus door alle aios moeten worden behaald. De overige leerdoelen zijn verdeeld over de stages na het eerste opleidingsjaar (deels stage en deels opleidingsjaar gebonden). De stages worden vooral gekenmerkt door de competentie medisch handelen, c.q.specifieke klinische presentaties. De aios neemt tijdens de stages deel aan de relevante opleidingsmomenten waar hij op dat moment stage loopt. De planning hiervan is verschillend per stageperiode (zie ook desbetreffende stageomschrijvingen). Sommige activiteiten zullen specifiek aandacht aan het leren besteden, dit zijn m.n. de onderwijsmomenten. Tijdens deze opleidingsactiviteiten komen verschillende zaken aan de orde die door een supervisor beoordeeld kunnen worden. Voor de ontwikkeling van kennis en wetenschap wordt onder andere gebruik gemaakt van referaten, probleempatiëntbespreking en CAT. In Deel B worden de verschillende instrumenten toegelicht. Door de groeicurve van de aios gedurende de gehele opleiding wordt het niveau van een medisch specialist bereikt voor alle competenties. Deze groei wordt bewaakt in de voortgangsgesprekken tussen opleider en aios. Verslaglegging en documentatie ten aanzien van deze groei zijn terug te vinden in het portfolio van de aios. De aios bespreekt de voor hem geldende leerdoelen per stage (stageafhankelijk, stageonafhankelijk en individuele) tevoren met de supervisor die de betreffende stage begeleidt in een begin-stage-blokgesprek. Bijzondere aandacht dient hierbij uit te gaan naar het individuele leerdoel. Deze individuele leerdoelen worden vastgesteld tijdens het voortgangsgesprek met de opleider. Zo wordt niet nodeloos veel energie gestoken in competenties die al op het nodige niveau blijken te zijn ontwikkeld en slechts ‘periodiek onderhoud’ behoeven. Tevens wordt extra aandacht besteed aan achterblijvende competenties, zodat een evenwichtig competentieprofiel ontstaat tijdens de opleiding. Van de aios wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (afname supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties die gedurende de opleiding ontwikkeld worden.

Verplichte stages per specialisme Verplichte stages voor aios Interne geneeskunde en aios reumatologie - Algemeen interne geneeskunde in jaar 1 - Poliklinisch werken minimaal 8 maanden - Consultatief werken minimaal 4 maanden - Intensive care 4 tot 6 maanden

Verplichte stagestages voor aios MDL - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 - IC (of stage met aandacht voor acute problemen circulatie en respiratoir) - nefrologie - oncologie


18

Verplichte stages voor aios longziekten - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 - stage cardiologie - aanverwant aan longziekten: IC, nefrologie, infectiologie, allergologie/immunologie, medische

oncologie Verplichte stages voor aios cardiologie - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 - 4-6 mnd stage IC - 3-4 mnd. stage longgeneeskunde. - 3-4 stage nefrologie Verplichte stages voor aios klinische geriatrie - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 Twee of drie stages keuze uit (in volgorde van voorkeur): - stage cardiologie - MDL - nefrologie - consulten - stage longgeneeskunde

Voortgang en beoordelen Middels zelfreflectie op basis van de ervaringen van de afgelopen periode en het portfolio vinden de voortgangsgesprekken plaats met afwisselend de opleider en plaatsvervangend opleider. Om de ontwikkeling en voortgang van de aios tijdens de stages te monitoren en bij te stellen zullen naast deze voortgangsgesprekken regelmatig gesprekken worden gevoerd. In de volgende tabel zijn deze overzichtelijk opgenomen. Deze gesprekken hebben als doel de totale vorderingen van de aios te bespreken. Op basis van het portfolio (en de directe beoordeling van supervisoren middels KPB´s) wordt de voortgang besproken. Activiteit Instrumenten Actie Voor aanvang opleiding Introductiegesprek Introductie formulier Opleider

en aios Voortgangsgesprekken iedere 3 mnd in eerste jaar, in tweede jaar 2 x en daarna jaarlijks

Beoordeling (plv) opleider in overleg met de opleidingsgroep

RODIN-toets, kennistoets, KPB’s, zelfreflectie verslag en portfolio.

Opleider en aios

Begin stage, halverwege en aan het einde van de stages

Supervisor die verantwoordelijk is voor de structurele begeleiding van de stage

Stagebeschrijving, KPB, zelfreflectie, Eindbeoordelingsformulier

Aios en supervisor


19

Wetenschap Het JBZ is een STZ waarin naast opleiden wetenschap een belangrijke rol speelt in het verzorgen van topklinische zorg. Daarvoor is er een wetenschapsbureau opgericht met een secretaris en epidemioloog. Mevr. dr. Hoogeveen is verantwoordelijk voor de onderzoekslijn cardiovasculiar. Zij begeleidt tevens interne assistenten bij het verrichten van onderzoek, verwerken van gegevens en schrijven van een artikel en/of voorbereiden van een presentatie. Het is voor de afronding van de opleiding vereist dat de aios in een onderzoeksproject tenminste één publicatie in een peer- reviewed tijdschrift gepubliceerd heeft of een voordracht houdt op een internationaal congres. Naast het doen van onderzoek worden er voldoende opleidingsmomenten gecreëerd waarin aandacht is voor het wetenschappelijk denken en werken. Tweemaal per jaar doen de a(n)ios (in eerste jaar 1 maal) een CAT, zijn er refereeravonden en worden aan de hand van probleempatiëntbesprekingen het evidenced based denken en werken gestimuleerd. De verschillende supervisoren die de bijeenkomsten begeleiden c.q.aanwezig zijn geven de aios met name feedback op het wetenschapscomponent (zie KPB CAT/referaat/probleempatiëntbespreking). Daarnaast worden er door het Leerhuis verschillende cursussen aangeboden waarmee aios bepaalde onderzoeks-vaardigheden kunnen ontwikkelen.

Cursorisch onderwijs Cursorisch onderwijs is onderwijs dat zich buiten de patiëntenzorg afspeelt, maar wel een duidelijk verband heeft met de patiëntenzorg. Het gaat hierbij om onderwijs op het gebied van algemene kennis, vakinhoudelijke kennis, vaardigheden en gedrag (waar mogelijk te realiseren deels met behulp van e-learning). Op locatie worden Lokaal Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen (LODIN) gehouden, waarbij naar aanleiding van casuïstiek cursorisch onderwijs wordt gegeven als onderdeel van de Regionale Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen (RODIN). Tot slot zijn er de landelijke verplichtingen in het kader van het COIG onderwijs, dat regionaal wordt voorbereid. Het discipline overstijgend onderwijs (DOO, JBZ-breed, georganiseerd door het Leerhuis, Brabant Medical School en PAOG Nijmegen) is toegankelijk voor de aios (zie hiervoor generiek opleidingplan JBZ). Deelnamecertificaten en behaalde resultaten worden opgenomen in het portfolio. Bij het betrekken van de nieuwbouw zullen ziekenhuisbreed al de lokale onderwijsmomenten plaatsvinden op de woensdagmiddag. Te beginnen met vakspecifiek onderwijs, gevolgd door multidisciplinair onderwijs en eindigend met DOO of ziekenhuisbijeenkomsten.


20

Opleidingsplan Interne Geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 21

Overzicht opleiding Interne geneeskunde

4 jaar opleiding Interne geneeskunde

jaar

1 2 3 4

Algemeen interne geneeskunde Verplichte,voorkeurs- en keuzestages

Verplichte en voorkeurs- en keuzestages

Verplichte en voorkeurs- en keuzestages

Diensten Interne geneeskunde: acute zorg op SEH

Diensten Interne geneeskunde en diensten voor de stages cardiologie, longziekten, geriatrie en IC.



*

- Nefrologie (interne, cardio, MDL, klinische geriatrie, longziekten)

- Hematologie (interne) - Oncologie (longziekten, interne,

MDL-ziekten) - MDL-ziekten (interne,

geriatrie) - IC (interne, cardiologie,

longziekten, MDL-ziekten, reumatologie)

- Cardiologie (interne, klinische geriatrie, longziekten, MDL-ziekten)

- Longgeneeskunde (interne, cardiologie, klinische geriatrie)

- Klinisch geriatrie (interne, longziekten , cardiologie, MDL-ziekten)

- Consulten (interne, reumatologie, geriatrie)

- Poliklinisch werken (interne, reumatologie)

- Nefrologie (interne, reumatologie)

- Hematologie (interne, reumatologie)

- Oncologie (interne, reumatologie)

- MDL-ziekten (interne)

- IC (interne, reumatologie) - Cardiologie (interne) - Longgeneeskunde (interne) - Klinisch geriatrie (interne) - Consulten (interne,

reumatologie) - Poliklinisch werken (interne,

reumatologie)

- Nefrologie (interne) - Hematologie (interne) - Oncologie (interne) - MDL-ziekten (interne) - IC (interne) - Cardiologie (interne) - Longgeneeskunde(interne - Klinisch geriatrie (interne) - Consulten (interne) - Poliklinisch werken (interne)

* Mogelijke ervaring als anios interne geneeskunde, die conform de regelgeving mee mag tellen voor de opleiding.


Schema met overzicht onderwijs- en toetsingsinstrumenten, competenties en beoordelingen

Toetsing Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4

Voortgangsgesprek

Alle competenties 4 x ☺ 2 x ☺ 1 x ☺ 1 x☺

Geschiktheidsbeoordeling

Alle competenties ☺ ☺ ☺ ☺

kennistoets

Medisch handelen. Kennis en wetenschap ☺ ☺ ☺ ☺

Probleempatientbespreking

Medisch handelen. Kennis en wetenschap 1 x☺ 1 x☺ 1 x☺ 1 x☺

Stagebeoordelingen 1 à 3 x☺ 1 à 3 x☺ 1 à 3 x☺

CAT (Critical Appraised Topic)

Kennis en wetenschap, organisatie 2 x ☺ 2 x ☺ 2 x ☺ 2 x ☺

Structurele chirurgie bespreking

Kennis en wetenschap, communicatie 1 x ☺ 1 x ☺

PA bespreking

Kennis en wetenschap, organisatie 1 x ☺ 1 x ☺

Referaat

Kennis en wetenschap, organisatie 1 x ☺ 1 x ☺ 1 x ☺ 1 x ☺

Incidentbespreking

reflectie 5 x ☺ 5 x ☺ 5 x ☺ 5 x ☺

KPB

Alle competenties 12 per jaar 10-12 per jaar 10-12 per jaar 10-12 per jaar

Cursorisch onderwijs

(10 dagen per jaar)

Alle competenties

5 x RODIN

COIG farmacologie

Bijeenkomst

wetenschappelijke

vereniging

DOO

5 x RODIN

COIG water en zout

Bijeenkomst

wetenschappelijke

vereniging

DOO

COIG moleculaire

biologie

Bijeenkomst

wetenschappelijk

vereniging

DOO

COIG klinische

genetica

Bijeenkomst

wetenschappelijk

vereniging

DOO

Artikel of voordracht

Kennis en wetenschap

Minimaal één voordracht of presenteert één poster of publiceert ten minste één artikel in een

wetenschappelijk tijdschrift of medisch vakblad, tijdens de opleiding tot specialist.

Rood: Summatieve toets Blauw: Formatieve toets Groen: de competenties die met betreffende instrument kunnen worden getoetst.


Stagebeschrijvingen In het navolgende gedeelte zijn de stagebeschrijvingen en beschrijving dienstenblok opgenomen. Iedere stage is volgens een zelfde format uitgewekt. Wordt de stage bij een ander specialisme gevolgd dan kan het format enigszins afwijken. Tijdens de stages worden specifieke ziektebeelden geleerd en aan algemene leerdoelen gewerkt. Wanneer een stage in de verschillende opleidingsjaren gevolgd kan worden (bv nefrologie), kunnen de algemene leerdoelen per aios verschillen. Dit geldt ook voor de stages longziekten, cardiologie, etc. Welke leerdoelen dit zijn, staat in het overzicht na de beschrijving van de stages, voor de profielstage nefrologie. Tot slot is een overzicht met de leerdoelen per leerjaar toegevoegd. 1. Algemeen interne geneeskunde 2. Dienstenblok 3. Stage consulten 4. Stage IC 5. Stage poliklinisch werken 6. Stage nefrologie 7. Stage oncologie 8. Stage hematologie 9. Stage MDL-ziekten 10. Stage geriatrie 11. Stage cardiologie 12. Stage longziekten 13. Tabel met overzicht leerdoelen per leerjaar gekoppeld aan toetsinstrument. Behorend bij de

specifieke stages. 14. Profielstage nefrologie 15. Overzicht leerdoelen per leerjaar.

Opleidingsplan Interne Geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010

24

ALGEMEEN INTERNE GENEESKUNDE Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch. Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 12 maanden. Begeleiders/supervisoren: kliniek-internisten COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen, samenwerken, communicatie, organisatie, maatschappelijk handelen kennis en wetenschap, reflectie. LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De aios interne maakt een start met de opleiding op de afdeling interne geneeskunde (E5, E4, E3), op de spoedeisende hulp en tijdens de dienstenblokken. (voor deze laatste twee zie stage beschrijving dienstenstage). De AIOS dient aan het eind van deze periode te beschikken over voldoende kennis betreffende het “internistisch denken”. Toont inzicht te hebben in laboratorium-diagnostiek, beeldvormende diagnostiek en therapeutisch beleid, c.q. farmacotherapie. Heeft een goed probleemoplossend vermogen opgebouwd en is in staat om adequaat informatie aan patiënt en diens omgeving over te dragen. Kan samenwerken met andere zorgverleners rondom de patiënt en kent zijn eigen beperkingen. Specifieke leerdoelen: Het accent ligt tijdens deze stage op het aanleren van de anamnese, lichamelijk onderzoek, aanvragen vervolgonderzoek, statusvoering en het maken van adequaat beleid rondom een interne patiënt. Praktische kennis vergaren van veel voorkomende interne pathologie. Inzicht in aanvraagbeleid en interpretatie van laboratorium- en beeldvormende diagnostiek. Adequaat voorschrijfgedrag medicatie met oog voor interacties en bijwerkingen. Empathisch houding t.a.v. patiënten en familie. Afbakening eigen competenties en leren samenwerken met collegae (aanvragen consulten), verpleging en andere hulpverleners. Leren begeleiden van co-assistenten. Dicteren van ontslagbrieven en maken van korte SEH-brieven middels PAD-brief. Time management en ondersteuning werkzaamheden middels ICT mogelijkheden.

LEERMIDDELEN: - Introductie Leerhuis / opleider - overdrachten, - röntgenbespreking, - visite lopen, - grote visite, - statusvoering, - gesprek met patiënten en familie. - omgang met co-assistenten. - consult aanvragen - röntgen onderzoek aanvragen - zelfstudie nav casuïstiek - ontslag c.q. SEH-brieven. Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als - probleempatiënt bespreking, - referaat en CAT - PA-bespreking


25

- laboratorium onderwijs - chirurgische overdracht - locale Onderwijs Dagen Interne geneeskunde Nijmegen (LODIN) - Incidentbespreking KLINISCHE PRESENTATIES: Daar hier in de eerste fase van de opleiding niet het accent ligt en een zo breed mogelijk palet van de interne geneeskunde aan bod komt wordt dit nu niet nader gespecificeerd. Dit in tegenstelling tot de periode van de dienst of werkzaamheden op de SEH, zie daarvoor beschrijving dienstenstage. VAARDIGHEDEN: - infuusbeleid - reanimatie - ECG beoordeling - arteriepunctie - venapunctie - afname materiaal voor microbiologisch onderzoek - inbrengen maagsonde - non-invasieve bloeddrukmeting en saturatiemeting - voorschrijven van geneesmiddelen TOETSEN: In totaal 12 KPB, verdeeld over: - KPB algemeen (betreffende directe observatie anamnese en/of onderdeel lichamelijk onderzoek) - KPB overdracht - KPB grote visite - KPB dienst - KPB brieven - KPB probleempatiënt bespreking / referaat / PA bespreking / CAT - KPB vaardigheden (aftekenlijst met bovengenoemde vaardigheden) - KPB gesprek met patiënt (en familie)

Verplicht: - 5 x De Regionale Onderwijs Dagen Interne geneeskunde Nijmegen (RODIN) - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) farmacologie - Kennistoets - Deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO) georganiseerd

door: het Leerhuis, Brabant Medical School PAOG Nijmegen.

- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen) ; minimaal 1 dag per jaar - 12 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 4 voortgangsgesprekken met de (plv) opleider. - 2 x CAT, 1 x referaat en 1 x probleempatientbespreking. Daarnaast: - Fiattering statusvoering - Participatie LODIN - Participatie incidentbespeking - Certificaat RODIN 5x in 1e jaar - Certificaat COIG farmacologie - Certificaat discipline overstijgend onderwijs. - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging - Resultaat kennistoets


26

Tijdens de voortgangsgesprekken, in het eerste jaar iedere 3 maanden van de opleiding, wordt bovenstaande besproken en geëvalueerd. WEEK INDELING ZAALSTAGE / WERKZAAMHEDEN SEH OVERDAG: ochtend middag maandag 08.15 - 09.00 overdracht; ’t Narreschip

09.00 - 11.30 visite afdeling of SEH 11.30 - 12.30 uitwerken visite 12.30-13.30 lunch

13.00 - 16.30 opnamen, administratie, gesprekken/overleg en SEH 16.30 - 17.00 chirurgie bespreking Röntgendemonstratiezaal 17.00 – 17.30 overdracht; ‘t Narreschip

dinsdag 08.30 - 09.00 Röntgenbespreking en overdracht; Röntgendemonstratiezaal 09.00 - 11.30 visite afdeling of SEH 11.30 - 12.30 uitwerken visite 12.30 - 13.00 lunch

13.00 - 16.00 opnamen, administratie, gesprekken/overleg en SEH 16.00 – 17.00 eventueel oncologie bespreking 17.00 – 17.30 overdracht‘t Narreschip;

woensdag 08.30 - 09.00 Röntgenbespreking en overdracht; Röntgendemonstratiezaal 09.00 - 11.30 visite afdeling of SEH 11.30 - 13.00 uitwerken visite 13.00 - 13.30 lunch

13.30 – 14.00 overdracht; ‘t Narreschip; 14.00 – 18.00 onderwijs; ‘t Narreschip;

donderdag 08.30 - 09.00 Röntgenbespreking en overdracht; Röntgendemonstratiezaal 09.00 - 11.30 visite afdeling of SEH 11.30 - 12.30 uitwerken visite 12.30 - 13.00 lunch

13.00 - 16.00 opnamen, administratie, gesprekken/overleg en SEH 16.00 – 17.00 eventueel oncologie bespreking 17.00 – 17.30 overdracht; ‘t Narreschip

vrijdag 08.30 - 09.00 Röntgenbespreking en overdracht; Röntgendemonstratiezaal 09.00 - 11.30 visite afdeling of SEH 11.30 - 12.30 uitwerken visite 12.30 - 13.00 lunch

13.00 - 16.00 opnamen, administratie, gesprekkenen/overleg en SEH 16.00 – 17.00 eventueel oncologie bespreking 17.00 – 17.30 overdracht; ‘t Narreschip

Onderstaande lijst toont alle leerdoelen in het eerste jaar conform het nieuwe opleidingsplan Interne Geneeskunde. Het is de bedoeling dat er een aanvang gemaakt wordt met deze leerdoelen in het eerste jaar, gedurende de verdere opleiding kan men zich hier verder in bekwamen.


27

Overzicht leerdoelen en koppelingen

12 Leerdoelen conform landelijk plan in het eerste jaar: Toetsing opleidingsmomenten

Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 1; bezit kennis en vaardigheden naar de stand van het vakgebied. 1. De AIOS leert conceptueel te denken aangaande genese en pathofysiologie van aandoeningen in de interne geneeskunde en past dit

conceptueel denken adequaat toe. 2. De AIOS verwerft diepgaande kennis op het gebied van de basale vakken, zoals biochemie, pathologie, immunologie, moleculaire

biologie, genetica, en past deze kennis adequaat toe. 3. De AIOS kent de klinische presentaties van interne ziektebeelden beschreven in het opleidingsplan, en past deze kennis adequaat

toe. 4. De AIOS kent de overige aspecten van de ziektebeelden beschreven in het opleidingsplan, en past deze kennis adequaat toe. 5. De AIOS is in staat:

* de interactie van meerdere (chronische) aandoeningen die gelijktijdig voorkomen, te onderkennen; * de hulpvraag naar urgentie te interpreteren (en zo nodig direct te handelen).

6. De AIOS verwerft deskundigheid op het gebied van de indicatie en/of uitvoering van de in het Opleidingsplan Interne Geneeskunde

genoemde procedures. Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 2; past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe. De aios verwerft specialistische kennis, en past deze adequaat toe, op het terrein van: Diagnostiek: 7. Anamnese: de AIOS beheerst de vaardigheid van de anamnese tot in de details. Tijdens de opleiding wordt daarom aandacht besteed

aan het benadrukken van anamnestische aspecten van interne ziektebeelden. 8. Lichamelijk onderzoek: de AIOS moet bij uitstek de deskundige worden op het gebied van lichamelijk/fysisch-diagnostisch onderzoek. 9. Laboratoriumdiagnostiek: de AIOS leert gegevens uit het laboratoriumonderzoek te interpreteren en heeft kennis van afwijkende

laboratoriumbevindingen behorend bij de specifieke interne ziektebeelden. 10. Beeldvormende diagnostiek: de AIOS leert gegevens uit beeldvormende diagnostiek (radiologie, CT, MRI, echografie,

isotopenonderzoek) te interpreteren en adequaat toe te passen. 11. Functieonderzoek: de AIOS leert gegevens uit functieonderzoek te interpreteren en adequaat toe te passen. Probleemoplossend vermogen: 12. De AIOS beheerst het efficiënt opstellen van een probleemlijst met bijbehorende werkhypothesen in de vorm van een

differentiaaldiagnose, daarbij gebruikmakend van de informatie direct bij de patiënt verkregen, alsmede integratie van overige

- KPB dienst /overdracht /grote visite /probleempatiënt - KPB dienst /overdracht /grote visite /probleempatiënt; participatie LODIN, certificaat RODIN en COIG - Idem - KPB dienst /overdracht /grote visite / probleempatiënt - KPB dienst /overdracht /grote visite /probleempatiënt; KPB vaardigheden; participatie LODIN en certificaat RODIN - Idem - KPB algemeen / dienst / overdracht / grote visite - KPB algemeen - KPB dienst /overdracht / grote visite / probleempatiënt; participatie LODIN / laboratorium onderwijs/ PA-bespreking en certificaat RODIN - KPB dienst /overdracht /grote visite / probleempatiënt; participatie LODIN en certificaat RODIN - Idem - Idem


28

diagnostische gegevens in combinatie met kennis en ervaring. Essentieel hierbij is de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Het bepalen van een effectief en doelmatig diagnostisch beleid behoort tot de specifieke deskundigheden van de internist.

Therapeutisch beleid: 13. De AIOS is in staat om, op grond van de diagnostiek en context van de medische problemen, advies te formuleren over de

behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen en prognose. Speciale aandacht dient de AIOS te geven aan bijwerkingen op korte en lange termijn van het ingestelde therapeutisch beleid. Deskundigheid wordt vereist de evaluatie van het therapeutisch beleid.

Farmacotherapie: 14. De AIOS verkrijgt specifieke deskundigheid op het gebied van de farmacotherapie, stoelend op kennis van de farmacokinetiek en

farmacodynamiek, mogelijkheden en beperkingen van de farmacotherapie, interacties en bijwerkingen van geneesmiddelen en het effect van polyfarmacie. Met name wordt deskundigheid vereist op het gebied van individualiseren van farmacotherapie.

Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 3; Levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg: 15. De AIOS geeft blijk van een gevoel voor uiteenlopende morele opvattingen en respect voor andere meningen en opvattingen.

(Professionaliteit 4) 16. De AIOS handelt in overeenstemming met de eed/belofte die is afgelegd bij het artsexamen. (Professionaliteit 4) 17. De AIOS herkent en incorporeert ethische aspecten die bij medische beslissingen in het geding zijn, en is in staat morele vragen die in

het medisch handelen ontstaan te analyseren. (Professionaliteit 4) 18. De AIOS neemt kennis van het binnen de afdeling geldende medische beleid en de regels, afspraken en protocollen, en past deze

adequaat toe. Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 4; vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe: 19. De AIOS verzamelt op een adequate wijze informatie rondom de zorg van een patiënt waarvoor hij de verantwoordelijkheid heeft

aanvaard; hiertoe weet hij op gepaste wijze gebruik te maken van raadpleging van andere betrokkenen in het zorgproces resp. medische en niet-medische deskundigen ( huisarts, specialisten, thuiszorg, GGZ, etc.).

20. De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot het verkrijgen van medische informatie via ICT ten behoeve van patiëntenzorg en

gebruikt deze mogelijkheden. Deelcompetentie Communicatie 1; bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op: De AIOS geeft blijk van: 21. een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht levensfase, sociale en

economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de

- Idem - KPB grote visite /dienst; COIG farmacologie - KPB dienst /overdracht /grote visite / slecht nieuwsgesprek, participatie incidentbespreking - Idem - KPB dienst /overdracht /grote visite / slecht nieuwsgesprek, participatie incident bespreking, certificaatDOO - KPB dienst /overdracht /grote visite / probleempatiënt / participatie introductie bijeenkomst - KPB dienst /overdracht /grote visite / briefbeoordeling - KPB cat / referaat - KPB algemeen / grote visite / slecht nieuwsgesprek


29

prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap. 22. begrip (empathie) voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond.

Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding.

23. aandacht voor de wijze waarop de patiënt met zijn klacht(en) omgaat en de betekenis die de ziekte voor de patiënt heeft. De AIOS blijkt: 24. een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en autonomie 25. een slechtnieuwsgesprek en een gesprek over beslissingen aan het einde van het leven te kunnen voeren. Deelcompetentie Communicatie 2; luistert goed en verkrijgt efficiënt relevante patiënteninformatie: 26. in staat om staat om een volledige en gedetailleerde anamnese op te nemen (huidige lichamelijke en psychische klachten,

voorgeschiedenis, psychische en sociale omstandigheden) met tevens aandacht voor de zorgen, verwachtingen en (ziekte)ervaringen van de patiënt. Anamnese (verdieping, tot in detail vervolmaking).

27. in staat om staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen en

andere hulpverleners. Deelcompetentie Communicatie 3; bespreekt informatie goed met patiënten en familie (en anderen), de aios blijkt in de praktijk 28. de patiënt, diens omgeving en collegae adequaat op de hoogte te brengen van de aard, alsmede het te verwachten beloop van de

ziekte. 29. adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt voorgesteld. 30. de informatie en toestemmingsvraag in het kader van wetenschappelijk onderzoek of onderwijsactiviteiten adequaat te communiceren. 31. op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden. Deelcompetentie Communicatie 4; doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus: 32. deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst,

differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen en consulten. 33. deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van het schrijven van brieven betreffende de behandeling op het gebied van de

interne geneeskunde (waarin o.a.: reden van opname, anamnese, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, röntgenonderzoek, verder onderzoek, consulten, conclusie, eventueel beloop of bespreking, medicatie bij ontslag, prognose, informatie gegeven aan de patiënt).

- KPB algemeen / grote visite / slecht nieuwsgesprek, participatie incidentbespreking - Idem - Idem - KPB gesprek met patiënt, participatie incidentbespreking - KPB algemeen - KPB algemeen / grote visite / dienst / overdracht - KPB algemeen / grote visite - KPB algemeen / grote visite, participatie incidentbespreking - KPB algemeen / grote visite - KPB grote visite / dienst / briefbeoordeling - Fiattering statusvoering - Fiattering statusvoering / KPB briefbeoordeling


30

34. zorgvuldigheid door in het medisch dossier vast te leggen wanneer en waarover de patiënt is geïnformeerd. Deelcompetentie Samenwerken 2; verwijst adequaat: 35. adequaat consult te vragen en hierbij de juiste vraag te stellen. 36. consulten van andere specialisten juist te interpreteren. Deelcompetentie Samenwerken 3; levert effectief intercollegiaal consult: 37. De AIOS blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren, en daarbij de verschillende hiërarchische en functionele

rollen te herkennen en te respecteren. Deelcompetentie Wetenschap 1; beschouwt medische informatie kritisch: 38. De AIOS heeft een gefundeerde kritische houding ten opzichte van de wetenschappelijke kennis waarop het medisch handelen is

gebaseerd. 39. De AIOS is in staat onderzoek te presenteren, te interpreteren en te evalueren. Deelcompetentie Wetenschap 3; ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan 40. De AIOS is in de praktijk staat eigen blinde vlekken en/of lacunes in de beroepsuitoefening op te sporen en tracht deze (via nascholing

of anderszins) op te heffen. Deelcompetentie Wetenschap 4; bevordert de deskundigheid van studenten, AIOS, collegae, patiënten, verpleegkundigen en andere betrokkenen in de gezondheidszorg 41. onderwijs te geven aan co-assistenten. Deelcompetentie Maatschappelijk handelen 1: kent en herkent de determinanten van ziekte bij het individu: 42. De AIOS heeft begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. 43. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de

gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding. (Professionaliteit 1)

Deelcompetentie Maatschappelijk handelen 3; handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen: 44. De AIOS is in staat om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg en handelt in overeenstemming

- KPB grote visite / dienst; fiattering statusvoering - KPB grote visite / dienst; fiattering statusvoering en participatie chirurgiebespreking - Idem - Idem - Participatie LODIN / certificaat RODIN / COIG / DOO, - KPB cat / referaat / probleempatientbespreking - Participatie LODIN / certificaat RODIN / COIG / DOO, - KPB grote visite; voortgangsgesprek - Idem - Idem - Participatie introductiebijeenkomst / certificaat DOO /


31

hiermee. Voorbeelden van relevante wetgeving anno 2007: Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO); Wet BIG; Wet op de orgaandonatie; Wet op de lijkbezorging; Wet op de privacy (WBP); Wet op de levensbeëindiging (WOLB); klachtenprocedure, o.a. WKCZ, Colofon Klachtenrichtlijn gezondheidzorg 2004; calamiteiten (kwaliteitswet) en FONA; METc en de WMO; regelgeving m.b.t. co-assistenten; beleidsregels gunstbetoon VWS 2003; de eed/belofte bij het artsexamen Deelcompetentie Maatschappelijk handelen 4; treedt adequaat op bij incidenten in de zorg: De AIOS kan verantwoordelijkheid dragen. Deelcompetentie organisatie 1; verdeelt de energie goed tussen patiëntenzorg, opleiding, persoonlijke ontwikkeling en andere (sociale) activiteiten: 45. De AIOS kan omgaan met stress. 46. De AIOS past principes van timemanagement adequaat toe. 47. De AIOS is in staat om medisch handelen in de beroepsmatige en in de privé-sfeer te scheiden. (Professionaliteit 2) Deelcompetentie organisatie 3; werkt effectief en doelmatig in een gezondheidszorgorganisatie: 48. De AIOS heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en

vermogen liggen. (Professionaliteit 3) Deelcompetentie organisatie 4; gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces: 49. De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot de mogelijkheden van verslaglegging met behulp van informatie- en

communicatietechnologie, en gebruikt en past deze mogelijkheden toe. 50. De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot de elektronische communicatie en gebruikt en past deze toe. 51. De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot het verkrijgen van medische informatie via ICT ten behoeve van scholing en gebruikt

deze mogelijkheden. Deelcompetentie reflecteren 1; heeft een onbevangen, niet-oordelende grondhouding:

KPB grote visite - KPB dienst / grote visite - KPB dienst - KPB dienst / grote visite -voortgangsgesprek - Idem - Fiattering status / KPB briefbeoordeling - Idem - KPB CAT / referaat / probleempatiënt


32

52. De AIOS blijkt in de praktijk in staat om onbevangen en met een niet-oordelende grondhouding de interne geneeskunde uit te

oefenen. (knoop C 1.1) 53. De AIOS heeft een open houding ten aanzien van patiënten; ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, levensfase, sociale en

economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap. (Professionaliteit 1) (knoop C 1.1)

54. De AIOS streeft naar excellentie. (Professionaliteit 1) 55. De AIOS toont nieuwsgierigheid en de bereidheid om eigen gewoontes, vooroordelen, houding en fouten kritisch onder de loep te

nemen. 56. De AIOS geeft blijk van een gevoel voor uiteenlopende morele opvattingen en respect voor andere meningen en opvattingen.

(Professionaliteit 4) (knoop M 3.2) Deelcompetentie reflecteren 2; kan reflecteren op eigen functioneren: 57. De AIOS wordt zich bewust van de emotionele aspecten (motieven, waarden, onzekerheid, onmacht, karaktereigenschappen,

levenservaring, irrationele gedachten en gevoelens) in zijn handelen. 58. De AIOS gaat adequaat om met eigen gevoelens, remmingen, normen en waarden, in relatie tot bepaalde gevoelens opgeroepen

door contact met een patiënt (of iemand in diens directe omgeving) zoals gevoelens van erotiek, irritatie, afkeer, schaamte, etc. (Professionaliteit 2)

59. De AIOS signaleert gevoelens van onvrede, aanwezig bij de patiënt en/of zichzelf, met betrekking tot de arts-patiëntrelatie, en maakt deze bespreekbaar. Hij kan adequaat reageren als de relatie verstoord is (of dreigt te raken) of te intiem dreigt te worden. Indien adequaat reageren niet meer mogelijk is, zoekt hij zelf hulp. (Professionaliteit 2)

60. De AIOS handelt in overeenstemming met de eed/belofte die is afgelegd bij het artsexamen. (Professionaliteit 4) 61. De AIOS herkent en incorporeert ethische aspecten die bij medische beslissingen in het geding zijn, en is in staat morele vragen die in

het medisch handelen ontstaan te analyseren. (Professionaliteit 4) (knoop M 3.3) De AIOS blijkt 62. blijkt in de praktijk in staat disbalans in de verhouding tussen werk en privé-leven te herkennen en deze naar waarde te schatten. 63. blijkt in de praktijk in staat die maatregelen te nemen die het beste de disbalans kunnen verhelpen, waaronder eventueel het inroepen

van professionele hulp. (knoop O.1.3) Deelcompetentie reflecteren 3; kan reflecteren met de patiënt en familie; 64. De AIOS levert relatiegeoriënteerde zorg waarbij affectieve, emotionele en cognitieve dimensies van de patiënt een plaats krijgen in

het medisch beleid.

- KPB algemeen / grote viste / voortgangsgesprek - Idem - Voortgangsgesprek - Idem - Voortgangsgesprek, KPB algemeen / grote visite - Voortgangsgesprek, KPB algemeen / grote visite - Voortgangsgesprek - Voortgangsgesprek, KPB algemeen / grote visite - Voortgangsgesprek, KPB algemeen / grote visite - Voortgangsgesprek, KPB algemeen / grote visite - Voortgangsgesprek - Voortgangsgesprek - KPB algemeen / grote visite / slecht nieuwsgesprek


33

65. De AIOS is in staat om in zijn beroepsuitoefening empathie te tonen. (Professionaliteit 1) 66. De AIOS luistert en observeert met aandacht. (knoop C.1.2) 67. De AIOS toont besef van de afhankelijke positie van de patiënt. (Professionaliteit 2) 68. De AIOS gaat adequaat om met gevoelens van de patiënt jegens hem. (Professionaliteit 2) Deelcompetentie reflecteren 4; kan reflecteren met een professional 69. De AIOS is in staat tot het geven en ontvangen van feedback. 70. De AIOS kan fouten van zichzelf of anderen erkennen tegenover collega’s en kan er lering uit te trekken. (Professionaliteit 3) (knoop

Ma.4.1) 71. De AIOS laat zien in staat te zijn om een collegiale relatie op te bouwen, waarbij hij er blijk van geeft open te staan voor

samenwerking, en deskundigheid van anderen te accepteren. (knoop S.4.1) 72. De AIOS laat zien in staat te zijn om eigen taken af te bakenen ten opzichte van die van andere medische disciplines en

verpleegkundige en paramedische professies. (knoop S.4.1)

- Idem - Idem - Idem - Idem - Voortgangsgesprek - Voortgangsgesprek / KPB grote visite - Voortgangsgesprek / KPB grote visite / dienst - Idem


34

DIENSTENBLOK INTERNE GENEESKUNDE EN SEH OVERDAG Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch. Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 2 maanden, voor 5 aios interne tegelijk, gemiddeld drie

maal in 2 jaar Begeleiders/supervisoren: Overdag is er per week een internist vrij gepland voor de SEH en spoedpoli. Er is een rooster per vakgroep, inclusief MDL-ziekten, met wie bij specifieke problemen kan worden overlegd COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: Leren acute interne en MDL-ziekten pathologie juist in te schatten en zorg te dragen voor de eerste opvang van een acuut verwezen patiënt of zelfverwijzer. Analyseren van problemen op internistisch gebied van patiënten verwezen door huisarts en andere specialisten, door gebruik te maken van noodzakelijke aanvullende diagnostiek. Adequaat te overleggen met supervisor en andere bij de acute zorg betrokken collegae en juiste overdracht van patiëntengegevens aan de collegae. Specifieke leerdoelen: Middels anamnese en lichamelijk onderzoek komen tot een probleemlijst en inschatten welk relevant vervolgonderzoeken met spoed dienen te worden ingezet. Begeleiden van patiënt en familie in deze fase in samenwerking met verpleging SEH. Overleg met supervisor of het voorgestelde beleid juist is. Adequaat overdragen van de zorg voor patiënt aan verpleging en de collegae die overdag de zorg hebben voor deze patiënt. Dit middels een adequate statusvoering en een korte computerbrief, die ook gebruik wordt als terugkoppeling naar verwijzer, cq eerste lijn. Leren omgaan met stress tijdens pieken in de werkbelasting, door prioriteiten te stellen in de te verrichten werkzaamheden. Voordragen van patiëntencasuïstiek tijdens het ochtendrapport, onder supervisie van de dienstdoende internist en MDL-arts.

LEERMIDDELEN Overdracht, röntgenbespreking, statusvoering, korte brief in PAT-brief, overleg met supervisor, ECG cursus, reanimatiecursus, onderwijs lokaal (LODIN, probleempatiëntbespreking, PA-bespreking, chirurgische overdracht), regionaal (RODIN) en landelijk (COIG), evenalskennistoets. Evenals discipline overstijgend onderwijs georganiseerd door Leerhuis, Brabant Medical School en PAOG Nijmegen.

KLINISCHE PRESENTATIES - trombose en embolie - thoracale pijn - koorts - hypotensie en shock - collaps


35

- dyspnoe - diabetes mellitus - dorst en polyurie - huidafwijkingen - hypothermie - tr digestivusbloedingen - veranderd defecatiepatroon - buikpijn - intoxicaties - verwardheid - zwangerschap - acute medische problemen - bewustzijnsdaling en coma electrolyt- en zuurbasestoornissen - gewrichtsklachten - hematurie - zwelling in de hals - transfusie - presentaties op grensvlak

Van deze klinische presentaties zal men vooral de acute medische aspecten zien, zich uitent in o.a. de volgende ziektebeelden: Zelfstandige diagnose en therapie i.o. met dienstdoend internist - pneumonie, - pyelonefritis - anafylaxie / allergie - auto-intoxicaties - vasovagale collaps - hypertensieve crisis - CAPD peritonitis - nierinsufficientie

- prerenaal (uitdroging) - renaal (glomerulonefritis, TIN of tubulusnecrose) - postrenaal (prostaathypertrofie, RIP, stenen)

- koorts (bij neutropenie) - ontregelde diabetes mellitus,

- ketoacidose of hyperosmoliare ontregeling - hypoglykemieen.

- Addisonse crisis - gastro-enteritis - diverticulitis - erysipelas en andere huidinfecties - verhoogde bloedingsneiging - autoimuun of verworven thrombopenie / leucopenie / anemie - sikkelcel crise - DVT / longembolie - Acute artritis Initiële diagnose en therapie, tijdige consultatie en eventueel verwijzing - shock - acuut hartfalen en asthma cardiale - hartritmestoornissen - ACS / myocardinfarct - AAAA / dissectie - gastro-intestinale bloeding - acute buik / peritonitis


36

- leverfalen - pancreatitis - colitis - galsteenlijden - niersteenkoliek - ileus - meningitis, sepsis, endocarditis - respiratoire insufficientie - pneumothorax - exacerbatie COPD - zwangerschapstoxicose - coma, CVA, TIA, - acute psychiatrie, agressie, suicide

VAARDIGHEDEN - infuusbeleid - reanimatie - ECG beoordelen - arterie- en venapunctie - afnemen materiaal voor microbiologisch onderzoek - inbrengen maagsonde - non-invasieve bloeddruk- en saturatiemeting - voorschrijven geneesmiddelen.

TOETSEN - Reanimatie certificaat - ECG certificaat - Aanwezigheid X-thoraxcursus - KPB overdracht - KPB dienst - (KPB probleempatiënt bespreking / CAT)* - KPB SEH brieven - Fiattering status - Certificering ECG cursus / reanimatie cursus - (Participatie LODIN / probleempatiëntbespreking en chirurgische overdracht)* - Certificaat RODIN en COIG - Certificaten discipline overstijgend onderwijs. - Voortgangsgesprekken conform fase van de opleiding. * in principe niet voor de a(n)ios in het dienstenblok. In een dienstenblok worden twee KPB overdracht en twee KPB dienst ingevuld, door de directe supervisoren. INDELING WERKZAAMHEDEN: Voor aanvang van een dienstenblok heeft men een reanimatie certificaat, kan de aios een ECG en X-thorax beoordelen. Is hij instaat een korte brief in PAT-brief te maken. Heeft kennis vergaard met het werken met DKS, alwaar ziekenhuisprotocollen te vinden zijn. Heeft minimaal een week overdag dienstgedaan met een internist. Dit wordt in een gesprek met de (plv) opleider geverifieerd. Op werkdagen is er indien mogelijk in de ochtend van 9.00 tot 10.00 overleg met de interne supervisor van de week over patienten die de afgelopen dag gezien zijn op de SEH, n.a.v. de elektronische brieven gemaakt door de a(n)ios. Deze dienstdoend internist is overdag het


37

aanspreekpunt voor huisartsen die een patient willen insturen en bepaalt of de patiënt op de SEH wordt gezien door de a(n)ios of op de spoedpoli, waar de internist zelf of de a(n)ios de patiënt nakijkt en het verdere beleid bepaalt. Assistenten overleggen altijd met de dienstdoend internist. Deze kan besluiten dat voor specifieke problemen overlegd wordt met de behandelend internist, of internist met een enkelvoudigprofiel of MDL-arts. Is deze afwezig dan met een collega van hetzelfde aandachtgebied, c.q. specialisme. Buiten kantooruren zijn er twee aios interne werkzaam voor de interne geneeskunde en MDL-ziekten, met uitzondering van de nacht, dan is er slechts een aios. De afdeling cardiologie, longgeneeskunde en IC hebben een eigen dienstenpoule, waarin een aios interne participeert als hij deze stages loopt. De cardiologie en IC zijn verantwoordelijk voor de reanimaties in huis. Eén aios is verantwoordelijk voor de patiënten in huis, zowel op de afdeling interne geneeskunde, dialyse en afdeling MDL-ziekten, als voor de consulten van opgenomen patiënten op de andere afdelingen. De andere aios is werkzaam op de SEH. Buiten kantooruren is deze aios aanspreekpunt voor verwijzers naar de SEH. Ook onverwezen, niet traumatische patiënten (bij afwezigheid van een SEH-arts) worden gezien door de aios van dienst. Bij niet interne pathologie verricht men bij deze laatste groep alleen triage (geen interne status) en draagt er zorg voor dat de patiënt gezien wordt door de specialist op wiens terrein de pathologie thuishoort. Uiteraard kan men elkaar bij drukte ondersteunen. Alle patiënten gezien op de SEH worden overlegd met de dienstdoende internist of MDL-arts. De keuze voor welke van de twee supervisoren hangt af van de pathologie. De MDL-arts wordt gevraagd bij: - Crohn en colitis - Pancreatitis - Cholangitis, choledochusstenen - Cholecystitis - Hoge bloedingen, hematemesis, melena - Lage bloedingen, rood rectal bloedverlies - Diverticulitis - Problemen met PEG-catheters - Voedselimpactie c.q. acute passagestoornissen van de oesofagus - Leverfalen, hepatitis Voor patiënten met dialyse gerelateerde of nefrologische problematiek buiten kantoouren altijd eerst overleggen met de dienstdoend internist. De dienstdoende internist-nefroloog wordt eventueel gebeld nadat de internist van dienst hier toestemming voor heeft gegeven. TOT SLOT Een aantal patiënten zijn geïnstrueerd bij bepaalde noodsituaties zelf contact op te nemen met het ziekenhuis (altijd laten komen) of direct naar de SEH te gaan. 1. Oncologie patiënten met koorts na chemo 2. Peritoneaal-dialyse patiënten met buikpijn of troebele uitloop, 3. Gastro-enterologie patiënten met een stent in de galwegen en koorts.


38

WEEK INDELING DIENSTENBLOK A B C D E zat WN 1 WK WA WL zon WN 2 WL WK WA ma N A1 A2 di N A1 A2 woe N A1* A2* do N A1 A2 vrij A2 N A1 zat WA WN 1 WL WK zon WA WN 2 WL WK ma A2 N A1 di A2 N A1 woe A2* N A1 do A2 N A1 vrij A1 A2 N zat WL WK WA WN 1 zon WL WK WA WN 2 ma A2 A1 N di N A2 A1 woe N A2* A1* do N A1 A2 vrij N A1 A2 zat WN 1 WL WK WA zon WN 2 WL WK WA ma N A1 A2 di N A1 A2 woe N A1* A2 do N A1 A2 vrij A1 A2 N zat WK WA WN 1 WL zon WK WA WN 2 WL ma A1 A2 N di A1 A2 N woe A1* A2* N do A1 A2 N vrij A1 A2 N zat WN 1 WL WK WA zon WN 2 WL WK WA ma N A1 A2 di N A1 A2 woe N A1* A2* do N A1 A2 vrij A2 N A1 zat WA WN 1 WL WK zon WA WN 2 WL WK ma A2 N A1 di A2 N A1 woe A2* N A1 do A2 N A1 vrij A1 A2 N zat WL WK WA WN 1 zon WL WK WA WN 2 ma A2 A1 N di A2 A1 N woe N A2* A1* do N A1 A2

vrij N A1 A2 UREN 296 299,5 300,0 298,0 298,5


39

De grootste piek in de werkbelasting op de eerste hulp voor de interne geneeskunde ligt tussen 16.00 en 20.00. Vandaar dat gekozen is voor een dubbele bezetting rond dit tijdstip. Door de weeks: 09.00 – 17.00 assistent overdag (8 uur) 15.00 – 22.00 assistent A1 (7 uur) 17.00 – 23.00 assistent A2 (6 uur) 23.00 – 9.00 assistent nacht (10 uur) Op woensdagmiddag (vanaf 14.00 onderwijs ziekenhuisbreed): 09.00 – 14.00 assistent overdag (5 uur + 3 uur onderwijs) 14.00 – 22.00 assistent A1 (8 uur) 16.00 – 23.00 assistent A2 (7 uur) 23.00 – 9.00 assistent nacht (10 uur) Weekends: 09.30 – 20.00 weekend lang (10,5 uur) 09.30 – 17.30 weekend kort (8 uur) 17.00 – 24.00 weekend avond (6 uur) 23.00 – 9.30 weekend nacht (10,5 uur)


40

Dienstenblok interne geneeskunde en SEH overdag

Toetsing opleidingsmomenten

Naast de stage-onafhankelijke leerdoelen afhankelijk van het opleidingsjaar van de aios. Deelcompetentie medisch handelen 1; bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied. 1. De AIOS leert conceptueel te denken aangaande genese en pathofysiologie van aandoeningen in de interne geneeskunde en past dit

conceptueel denken adequaat toe.

2. De AIOS kent de klinische presentaties van interne ziektebeelden beschreven in het opleidingsplan, en past deze kennis adequaat toe. 3. De AIOS is in staat:

* de interactie van meerdere (chronische) aandoeningen die gelijktijdig voorkomen, te onderkennen; * de hulpvraag naar urgentie te interpreteren (en zo nodig direct te handelen).

Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 2; past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe. De aios verwerft specialistische kennis, en past deze adequaat toe, op het terrein van: Diagnostiek: 1. Anamnese: de AIOS beheerst de vaardigheid van de anamnese tot in de details. Tijdens de opleiding wordt daarom aandacht besteed aan

het benadrukken van anamnestische aspecten van interne ziektebeelden.. 2. Lichamelijk onderzoek: de AIOS moet bij uitstek de deskundige worden op het gebied van lichamelijk/fysisch-diagnostisch onderzoek. 3. Laboratoriumdiagnostiek: de AIOS leert gegevens uit het laboratoriumonderzoek te interpreteren en heeft kennis van afwijkende

laboratoriumbevindingen behorend bij de specifieke interne ziektebeelden. 4. Beeldvormende diagnostiek: de AIOS leert gegevens uit beeldvormende diagnostiek (radiologie, CT, MRI, echografie,

isotopenonderzoek) te interpreteren en adequaat toe te passen. Probleemoplossend vermogen: 8. De AIOS beheerst het efficiënt opstellen van een probleemlijst met bijbehorende werkhypothesen in de vorm van een differentiaaldiagnose, daarbij gebruikmakend van de informatie direct bij de patiënt verkregen, alsmede integratie van overige diagnostische gegevens in combinatie met kennis en ervaring. Essentieel hierbij is de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Het bepalen van een effectief en doelmatig diagnostisch beleid behoort tot de specifieke deskundigheden van de internist. Therapeutisch beleid: 9. De AIOS is in staat om, op grond van de diagnostiek en context van de medische problemen, advies te formuleren over de behandeling,

met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen en prognose. Speciale aandacht

Beoordeling op geschiktheid door (plv) opleider voor een dienstenblok. - KPB dienst/overdracht - Idem. - Idem - Idem - KPB algemeen / dienst / overdracht - KPB algemeen - KPB dienst / overdracht - Idem. - KPB dienst / overdracht / brief - Idem.


41

dient de AIOS te geven aan bijwerkingen op korte en lange termijn van het ingestelde therapeutisch beleid. Deskundigheid wordt vereist de evaluatie van het therapeutisch beleid.

Farmacotherapie: 10. De AIOS verkrijgt specifieke deskundigheid op het gebied van de farmacotherapie, stoelend op kennis van de farmacokinetiek en

farmacodynamiek, mogelijkheden en beperkingen van de farmacotherapie, interacties en bijwerkingen van geneesmiddelen en het effect van polyfarmacie. Met name wordt deskundigheid vereist op het gebied van individualiseren van farmacotherapie.

Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 3; levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg; 11. De AIOS neemt kennis van het binnen de afdeling geldende medische beleid en de regels, afspraken en protocollen, en past deze adequaat toe. Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 4; vindt de vereiste informatie en past deze goed toe.

12. De AIOS verzamelt op een adequate wijze informatie rondom de zorg van een patiënt waarvoor hij de verantwoordelijkheid heeft aanvaard; hiertoe weet hij op gepaste wijze gebruik te maken van raadpleging van andere betrokkenen in het zorgproces resp. medische en niet-medische deskundigen ( huisarts, specialisten, thuiszorg, GGZ, etc.).

13. De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot het verkrijgen van medische informatie via ICT ten behoeve van patiëntenzorg en gebruikt deze mogelijkheden.

Deelcompetentie Communicatie 3; bespreekt medisch informatie goed met patiënten en familie (en anderen).

14. De aios blijkt in de praktijk op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden.

Deelcompetentie Communicatie C4; doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over een patientencasus.

De aios geeft in de praktijk blijk van:

15. deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen en consulten.

16. deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van het schrijven van brieven betreffende de behandeling op het gebied van de interne geneeskunde (waarin o.a.: reden van opname, anamnese, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, röntgenonderzoek, verder onderzoek, consulten, conclusie, eventueel beloop of bespreking, medicatie bij ontslag, prognose, informatie gegeven aan de patiënt).

17. zorgvuldigheid door in het medisch dossier vast te leggen wanneer en waarover de patiënt is geïnformeerd.

Deelcompetentie Samenwerken 2; verwijst adequaat.

De aios blijkt in de praktijk:

18. naar de juiste persoon of instantie te verwijzen, zowel in de eerste als in de tweede lijn en de mate van urgentie hierbij te bepalen.

- Idem - Introductie gesprek bij aanvang diensten. - KPB algemeen / dienst / overdracht - Introductie gesprek bij aanvang diensten. - KPB dienst. - Fiattering status. - KPB brief. - Fiattering brief.


42

19. adequaat consult te vragen en hierbij de juiste vraag te stellen. 20. consulten van andere specialisten juist te interpreteren.

Deelcompetentie Samenwerken 3; levert effectief intercollegiaal consult.

De aios blijkt in de praktijk in staat:

21. een intercollegiale consultvraag adequaat te beantwoorden.

Deelcompetentie Samenwerken 4; draagt bij aan een effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg.

22. De AIOS blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren, en daarbij de verschillende hiërarchische en functionele rollen te herkennen en te respecteren.

23. De AIOS is verantwoordelijk voor de patiënt waarvoor hij de zorg heeft aanvaard, tot het moment waarop hij zeker heeft gesteld dat de zorg voor de patiënt op correcte wijze met alle benodigde informatie is overgedragen aan een andere arts. Omgekeerd is de AIOS ook verantwoordelijk voor het verkrijgen van de noodzakelijke informatie indien hij een patiënt krijgt overgedragen van een collega-arts.

Deelcompetentie Organisatie 1; verdeelt de energie goed tussen patiëntenzorg, opleiding, persoonlijke ontwikkeling en andere (sociale) activiteiten.

24. De AIOS kan omgaan met stress. 25. De AIOS past principes van timemanagement adequaat toe.

Deelcompetentie Organisatie 3; werkt effectief en doelmatig in een gezondheidsorganisatie.

26. De AIOS geeft er blijk van op de hoogte te zijn van de wijze waarop de afdeling en het ziekenhuis zijn ingericht, en maakt adequaat gebruik van de diverse informatiestromen, procedures en protocollen.

27. De AIOS heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en vermogen liggen.

Deelcompetentie Organisatie 4; gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces.

28. De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot de mogelijkheden van verslaglegging met behulp van informatie- en communicatietechnologie, en gebruikt en past deze mogelijkheden toe.

- KPB dienst / overdracht - Idem. - Idem. - KPB dienst - KPB dienst - KPB dienst / overdracht - KPB dienst - Idem - KPB dienst - Introductiegesprek / KPB dienst - KPB brief

Zwart indicatief voor eerste opleidingsjaar Groen voor derde opleidingsjaar Blauw voor vierde jaar Oranje voor vijfde jaar


43

Stage Consulten Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 4 tot 6 maanden Begeleiders: alle internisten De stage begint met een gesprek met de directe begeleider. Besproken wordt de stagespecifieke en stageonafhankelijke leerdoelen, evenals de individuele leerdoelen, naar aanleiding van het portfolio. Dit wordt schriftelijk vastgelegd. Halverwege is er een voortgangsgesprek, de stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Ook de resultaten van deze gesprekken worden schriftelijk vastgelegd, gebruikmakend van de formulieren in het portfolio. COMPETENTIESDOMEINEN: medisch handelen samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie

LEERDOELEN Algemene leerdoelen: Tijdens deze stage leert de aios op adequate en efficiënte wijze adviezen te geven, in samenspraak met de aanvrager over internistische vraagstellingen bij patiënten die niet op de eigen verpleegafdeling behandeld worden. Specifieke leerdoelen: Na lezen vraagstelling en eventuele navraag ter verduidelijking, wordt na inzage van de klinische gegevens, anamnese en lichamelijk onderzoek verricht, om een plan van aanpak te maken. Daarbij worden adviezen geven voor aanvullende diagnostiek en voorlopig beleid. In een latere fase worden de resultaten hiervan beoordeeld, om te besluiten tot afronden van het consult of inzetten van een medebehandeling of overname patiënt. Organisatie van de werkzaamheden is hierbij van groot belang evenals samenwerking met de andere zorgverleners op de consultafdeling.

LEERMIDDELEN - overdracht, - röntgenbespreking, - statusvoering, - gesprek met patiënten en familie. - omgang met co-assistenten. - Ontslagbrieven bij zondere pathologie. Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties: - bedside teaching - dinsdagoverleg interne geneeskunde - referaat en CAT, probleempatiëntbespreking, journalclub - chirurgische overdracht, - FCCS - Klinische les aan verpleging - Groot thema-onderwijs aan verpleging - Onderwijs lokaal (LODIN, probleempatiëntbespreking),


44

- Regionaal (RODIN) - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)

georganiseerd door: het Leerhuis, Brabant Medical School PAOG Nijmegen.

- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen); minimaal 1 dag per jaar KLINISCHE PRESENTATIES: - Trombose en embolie - Verhoogde bloedingneiging - Thoracale pijn - Anemie - Koorts - Hypotensie en shock - Oedeem - Dyspnoe - Hypertensie - Diabetes mellitus - Dorst en polyurie - Tractus digestivus bloeding - Klachten bovenste tractus digestivus - Veranderd defeactiepatroon - Buikpijn - Intoxicaties - Verwardheid - Zwangerschapsgerelateerde problemen - Bewustzijnstoornissen en coma - Elektrolyt en zuur-base stoornissen - Transfusie van bloed en bloedbestanddelen - Palliatieve zorg - Afwijkingen bij laboratorium onderzoek - Toevalsbevinding bij beeldvormende diagnostiek VRAAGSTELLING CONSULTEN MET PATHOLOGIE SPECIFIEK VOOR DEZE STAGE

Heelkundige specialismen

- preoperatieve beoordeling - Postoperatieve zorg inclusief infuusbeleid - Profylactische antistolling - Beoordeling voedingstoestand en indicatie (par)enterale voeding - Medicatie, waaronder antidiabetica - Indicatie postoperatieve bewaking - Antibioticaprofylaxe

Neurologie

- Post-CVA zorg - Indicatie sondevoeding / PEG

Gynaecologie / verloskunde

- (Pre)eclampsie, HELPP


45

- Diabetes gravidarum en zwangere diabeten - Zwangerschapshypertensie

Psychiatrie

- Beoordeling delier - Internistische bijwerkingen van psychofarmaca

Cardiologie

- Internistische gevolgen linkerventrikelfalen - Farmacotherapeutische interacties cardiovasculaire medicatie - Preventie contrastnefropathie

VAARDIGHEDEN - infuusbeleid - ECG beoordeling - arteriepunctie - (par)enterale voiding - non-invasieve bloeddruk- en saturatiemeting - voorschrijven geneessmiddelen

TOETSEN - KPB probleempatiënt bespreking / CAT / gesprek / brief - Beoordeling ingevuld consultformulier - Fiattering status - (Participatie LODIN / probleempatiëntbespreking en chirurgische overdracht - Certificaat RODIN en COIG - Certificaten discipline overstijgend onderwijs. - Halverwege en eindbeoordeling van de stagist. - Voortgangsgesprekken. - Eventueel kennistoets Verplicht tijdens deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - Participatie interne bespreking - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking. WERKWIJZE: Indeling : Consulent A-gebouw (telefoon 1645) en consulent E-gebouw/Revalidatie (telefoon 1643) en SEH. Laatstgenoemde doet de SEH tot 13.00 uur, daarna worden de consulten E afgehandeld en worden eventueel onaangekondigde patiënten op de SEH gezien, als er geen SEH-arts is. Hoe te handelen: Maak met de afdelingen duidelijk afspraken wanneer je langs komt voor de consulten, dit voorkomt veel onnodige telefoontjes. Consulten worden opgestuurd naar het secretariaat interne geneeskunde. De status wordt er bij gezocht en klaar gelegd voor de consulent. Van bekende patiënten doorschrijven in de klinische status. Van onbekende patiënten nieuwe interne status maken. Op consultvel voor aanvragend specialist, kort de bevindingen en het vervolgplan. Status op afdeling laten op de plaats “Interne Consulten”. (Per afdeling bij secretaresse/verpleging bekend, zie ook consultenklapper). Het eerste consultvel is voor de aanvragend specialist, de doorslag + sticker (met daarop datum + afdeling) voor onze eigen administratie. Doorslag consultvel moet je in consultenmap


46

houden tot consult beëindigd is, dan in consultenkast op poli, secretariaat maatschap interne geneeskunde. N.B.: van elke patiënt moet dus een status geschreven worden, behalve van diabetesregulatie of een pre-operatief consult waar je geen vervolgbemoeienis mee verwacht. Supervisie: Deze wordt bij toerbeurt gedaan door een van de algemeen internisten. Zie week overzicht internisten / MDL-artsen of schema op de poli algemeen interne geneeskunde. Op dinsdagochtend is er altijd gestructureerd overleg over de consulten met de supervisor. Administratie: Normale gang van zaken: Aanvraag consult met relevante klinische gegevens en gerichte vraagstelling van klinische afdeling naar secretariaat poli (“postbak in”) door aanvragend specialisme. Aldaar wordt consult geregistreerd. Bij bekende patiënt wordt status opgezocht door secretariaat. Consultaanvraag met bekende gegevens naar postvak “consulten”. De consulenten kijken iedere dag of er in dit postvak nieuwe consultaanvragen zijn en behandelen deze binnen 2 dagen. Aanvraag op klinische afdeling : Probeer onderhands aangereikte consulten via bovenstaande aanpak te laten verlopen, door ze naar het secretariaat te laten sturen of brengen. Geldt uiteraard niet voor spoedconsulten. Als je toch direct het consult wilt doen, bij bekende patiënt status opvragen op secretariaat anders nieuwe status maken. Altijd zorgen voor registratie: ponsje + datum op prikker bureau bij postvakjes op secretariaat maatschap internisten. Spoedaanvragen : Bij een spoedconsult dient de aanvrager zelf contact op te nemen met de “consulten-arts”. ALTIJD zorgen voor registratie achteraf d.m.v. ponsje + datum op prikker. Bij bekende patiënt status opvragen op secretariaat. Na afsluiten consult : Eventueel brief dicteren in overleg supervisor. Status zelf meenemen en in consultenkast leggen of via afdelingssecretaresse retour. Wanneer geen brief gedicteerd wordt: consult antwoordformulier in “consultenkast” op secretariaat maatschap interne geneeskunde bij postvakjes. Dus : ALTIJD consult registreren op secretariaat. Werklast komt niet tot uiting wanneer niet geregistreerd wordt ! Zie ook de bijlage protocol consulten van de medisch staf JB


47

STAGE INTENSIVE CARE Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch. Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 4-6 mnd Begeleiders/supervisoren: alle intensivisten COMPETENTIEDOMEINEN: - medisch handelen, - samenwerken, - communicatie, - organisatie, - maatschappelijk handelen - kennis en wetenschap, - reflectie. LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De AIOS dient aan het eind van deze stage te beschikken over voldoende kennis betreffende de systematische benadering van ernstig zieke patiënten. Toont inzicht te hebben in diverse vormen van diagnostiek (beeldvorming en laboratorium) en diverse mogelijkheden tot monitoring cq behandeling op de Intensive Care. Heeft een goed probleemoplossend vermogen opgebouwd en is in staat om een patiënt met een acute bedreiging van een of meerdere orgaanfuncties systematisch en adequaat op te vangen. Kan hierbij samenwerken met andere zorgverleners rondom de patiënt en kent zijn eigen beperkingen. Specifieke leerdoelen: Het accent ligt tijdens deze stage op het aanleren van de specifieke vaardigheden die nodig zijn bij de eerste opvang van ernstig zieke patiënten met een directe bedreiging of falen van een of meerdere vitale orgaanfuncties. Planmatige, systematische analyse van een complexe situatie en prioriteiten kunnen stellen ten aanzien van diagnostiek en therapie. Kunnen werken onder tijdsdruk. Het kunnen stellen van de indicatie voor en de technische uitvoering van het inbrengen van centrale lijnen, luchtwegmanagement, instellen van invasieve en non-invasieve beademing bij verschillende ziektebeelden als status asthmaticus en ARDS en nierfunctievervangende therapie. Het kunnen interpreteren van diverse hemodynamische parameters en het adequaat toepassen van interventies als volumetherapie en inotropica. Het kunnen coördineren van de opvang van ernstig zieke patiënten en reanimaties. Leren werken in multidisciplinair verband en zo nodig coördinerend optreden. Inzicht in aanvraagbeleid en interpretatie van laboratorium- en beeldvormende diagnostiek. Adequaat voorschrijfgedrag medicatie met oog voor interacties en bijwerkingen. Empathisch houding t.a.v. patiënten en familie. Afbakening eigen competenties en reflectie op eigen gevoelens en functioneren. Leren begeleiden van co-assistenten. Leren werken met het elektronisch patiëntendossier en maken van ontslagbrieven. LEERMIDDELEN: - lange-liggersbespreking - overdracht, - röntgenbespreking, - visite aan bed, - statusvoering, - gesprek met patiënten en familie. - omgang met co-assistenten. - ontslagbrieven. Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties: - bedside teaching


48

- theoretisch en praktisch reanimatie onderwijs - multidisciplinaire patiënt bespreking (MDO), - IC-necrologiebespreking, - Complicatie bespreking, - referaat en CAT, probleempatiëntbespreking, journalclub - chirurgische overdracht, - FCCS - Klinische les aan verpleging - Groot thema-onderwijs aan verpleging - Onderwijs lokaal (LODIN, probleempatiëntbespreking), - Regionaal (RODIN) - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)


- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen); minimaal 1 dag per jaar KLINISCHE PRESENTATIES: - Trombose en embolie - Verhoogde bloedingneiging - Koorts - Hypotensie en shock - Oedeem - Dyspnoe - Hypertensie - Hypothermie - Tractus Digestivusbloedingen - Intoxicaties - Acute medische problemen - Bewustzijnsdaling en coma - Electrolyt- en zuurbasestoornissen - Transfusie - Afwijkingen bij laboratoriumonderzoek VAARDIGHEDEN - infuusbeleid - reanimatie - ECG beoordeling - inbrengen lange lijnen - arteriepunctie - afname materiaal voor microbiologisch onderzoek - pleurapunctie - ascitespunctie - inbrengen maagsonde - (par)enterale voeding - non-invasieve bloeddruk- en saturatiemeting - voorschrijven geneesmiddelen TOETSEN: In totaal 4-6 (afhankelijk stageduur), verdeeld over: - KPB overdracht


49

- KPB grote visite /dienst - KPB probleempatiënt bespreking / CAT - KPB brieven - KPB vaardigheden (aftekenlijst met bovengenoemde vaardigheden) - KPB gesprek met patiënt (en familie) Daarnaast: - FCCS toets - Certificaat reanimatie onderwijs - Fiattering statusvoering - Participatie LODIN - Participatie Incidentbespreking - Certificaat RODIN conform leerjaar - Certificaat COIG conform leerjaar - Certificaat discipline overstijgend onderwijs. - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging - Resultaat kennistoets - Halverwege en eindbeoordeling stagist Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - Participatie IC-besprekingen (lange liggersbespreking / IC-Necrologie / complicatiebespreking) - Participatie theoretisch en practisch reanimatieonderwijs - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - Certificaat FCCS - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking.


50

Weekrooster ochtend middag overig

Maandag 07.55 - 08.05 Chirurgie overdracht (IC supervisor) 08.05 - 08.45 Ochtendoverdracht 08.45-10.00 Ontslaan van patiënten, ontslagbrief maken, onderzoek liggende patiënten, afspraken maken en bijschrijven decursus 10.00 - 10.15 Radiologie bespreking 10.15-12.30 vervolg onderzoek patiënten en bespreking met intensivist, bedside eaching

1300-1400 MDO 1400-1700 lijnen prikken, tracheostoma’s, duodenumsondes, bronechoscopieën, familiegesprekken 16.30 - 17.45 Overdracht “Dag naar Avond” (aan bed) 17.00 tot 18.00 u thematisch cursorisch onderwijs SEH (maandag of dinsdag)

Journalclub 2 maandagen/maand verplicht

Dinsdag 07.55 - 08.05 Chirurgie overdracht (IC supervisor) 08.05 - 08.45 Ochtendoverdracht 08.45-10.00 Ontslaan van patiënten, ontslagbrief maken, onderzoek liggende patiënten, afspraken maken en bijschrijven decursus 10.00 - 10.15 Radiologie bespreking 10.15-12.30 vervolg onderzoek patiënten en bespreking met intensivist, bedside eaching

1230-1300 Lunchbespreking (maandelijks 3e dinsdag) verplicht 1300-1400 MDO 1400-1700 lijnen prikken, tracheostoma’s, duodenumsondes, bronechoscopieën, familiegesprekken 16.30 - 17.45 Overdracht “Dag naar Avond” (aan bed) 17.00 tot 18.00 u thematisch cursorisch onderwijs SEH

Woensdag 07.55 - 08.05 Chirurgie overdracht (IC supervisor) 08.05 - 08.45 Ochtendoverdracht 08.45-10.00 Ontslaan van patiënten, ontslagbrief maken, onderzoek liggende patiënten, afspraken maken en bijschrijven decursus 10.00 - 10.15 Radiologie bespreking 10.15-12.30 vervolg onderzoek patiënten en bespreking met intensivist, bedside eaching

1300-1400 MDO 1400-1700 lijnen prikken, tracheostoma’s, duodenumsondes, bronechoscopieën, familiegesprekken 16.30 - 17.45 Overdracht “Dag naar Avond” (aan bed)

1500-1600 IC- onderwijs aan arts-assistenten verplicht*

Donderdag 07.55 - 08.05 Chirurgie overdracht (IC supervisor) 08.05 - 08.45 Ochtendoverdracht 08.45-10.00 Ontslaan van patiënten, ontslagbrief maken, onderzoek liggende patiënten, afspraken maken en bijschrijven decursus 10.00 - 10.15 Radiologie bespreking 10.15-12.30 vervolg onderzoek patiënten en bespreking met intensivist, bedside eaching


Vrijdag 07.55 - 08.05 Chirurgie overdracht (IC supervisor) 08.05 - 08.45 Ochtendoverdracht 08.45-10.00 Ontslaan van patiënten, ontslagbrief maken, onderzoek liggende patiënten, afspraken maken en bijschrijven decursus 10.00 - 10.15 Radiologie bespreking 10.15-12.30 vervolg onderzoek patiënten en bespreking met intensivist, bedside eaching


* T.z.t. onderwijsmiddag ziekenhuisbeleid.


51

STAGE POLIKLINISCH WERKEN INTERNE GENEESKUNDE. Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch. Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 8 mnd Invulling: mogelijk voor twee aios Begeleiders: Iedere aios heeft een begeleider, een van de internisten van de vakgroep algemeen interne geneeskunde of onco-haematologie.

De stage begint met een gesprek met de directe begeleider. Besproken wordt de stagespecifieke en stageonafhankelijke leerdoelen, evenals de individuele leerdoelen, naar aanleiding van het portfolio. Dit wordt schriftelijk vastgelegd. Halverwege is er een voortgangsgesprek, de stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Ook de resultaten van deze gesprekken worden schriftelijk vastgelegd, gebruikmakend van de formulieren in het portfolio. COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen: samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie LEERDOELEN Algemene leerdoelen: De aios leert specifieke poliklinische interne geneeskunde problematiek zoals hypertensie, cardiovasculair risico management, anemie, diabetes mellitus, osteoporose, schildklierziekten, buikklachten, chronische moeheid en afwijkend aanvullend onderzoek te analyseren en behandelen. Middels voor- en nabespreken patiënten casuïstiek en zelfstudie. Specifieke leerdoelen: Analyseren van problemen door huisarts en andere specialisten verwezen. De indicaties van aanvullende onderzoeken (laboratorium, endoscopieën, radiologische en functieonderzoeken) leren kennen en interpreteren. Daarnaast verwerven de aio's specifieke deskundigheid in de behandeling en begeleiding van patiënten met chronische ziekten. Het diagnostisch beleid bij en begeleiding van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. De aios moet besluiten kunnen nemen in beperkte tijd en op basis van eenvoudige technieken. Kunnen beoordelen wanneer de behandeling weer aan de verwijzer kan worden overgedragen, middels een brief. De aios heeft hierbij met name in de tweede fase meer zelfstandigheid. LEERMIDDELEN: - bespreking video-opnamen van policontacten met supervisor - statusvoering - omgang met co-assistenten - brieven - zelfstudie n.a.v. casuistiek Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties: - overdracht en röntgenbespreking - oncologiebespreking


52

- nucleaire bespreking - referaat en CAT, probleempatiëntbespeking - chirurgische overdracht - onderwijs lokaal (LODIN) - regionaal (RODIN) - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien dit in deze periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO) georganiseerd door:

het Leerhuis, Brabant Medical School PAOG Nijmegen.

- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen); minimaal 1 dag per jaar KLINISCHE PRESENTATIES: - verhoogde bloedingsneiging - thoracale pijn - anemie - koorts - oedeem - dyspnoe - hypertensie - diabetes mellitus - dorst en polyurie - schildklierziekten - hepatitis en icterus - klachten bovenste deel tractus digestivus - buikpijn - veranderd defaecatie patroon - chronische moeheid - gewichtsverlies / gewichtstoename - gewrichtsklachten - afwijkende bij laboratorium onderzoek of toevalsbevinding bij beeldvormend onderzoek - hematurie - proteinurie - klierzwelling - zwellingen in de hals - hirsutisme - gynaecomastie - galactorrhoe VAARDIGHEDEN: - voorschrijven geneesmiddelen TOETSEN - KPB overdracht (voorbereiden poli) - KPB algemeen - KPB brieven - Fiattering statusvoering - Beoordeling voordracht voor patiënten vereniging / patiëntenfolder / protocol / artikel en, of

wetenschappelijke voordracht - KPB probleempatiënt bespreking / CAT / PA-bespreking - Participatie bespreking met nucleaire geneeskundige - Participatie LODIN


53

- Participatie incidentbespreking - Certificaat RODIN en COIG - Certificaten discipline overstijgend onderwijs. - Resultaat kennistoets - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging - Voortgangsgesprekken met stagebegeleider en halfjaarlijks met (plv) opleider Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - 8 KPB* verdeelt over de verschillende competenties. - Beoordeling voordracht voor een patiënten vereniging / patiëntenfolder / protocol / artikel en, of

wetenschappelijke voordracht afhankelijk van opleidingsjaar - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking. * Twee maal wordt de aios gevraagd een dagdeel van zijn poli middels apparatuur van het Leerhuis vast te leggen. Hieruit kiest hij zijn beste en slechtste contact om te bespreken met de supervisor, middels een KPB.

WERKINDELING Per week 7 dagdelen polikliniek, twee dagdelen voor studie en administratie, een dagdeel, woensdagmiddag onderwijs. Voor een nieuwe patiënt wordt 45 minuten en voor een controle patiënt 15 minuten ingeroosterd. Poliklinische patiënten worden in de eerste fase voor en na besproken, in de tweede helft van deze stage alleen na. Bij problemen is er uiteraard direct overleg mogelijk met supervisor. maandag 08.15 – 09.00 overdracht ’t Narreschip

09.00 – 12.00 poli 13.00 – 14.00 lunch 13.30 – 17.00 administratie / poli / bespreken poli 17.00 overdracht ’t Narreschip

dinsdag 08.15 – 09.00 overdracht ’t Narreschip

09.00 – 12.00 poli 13.00 – 14.00 lunch 13.30 – 17.00 administratie / poli / bespreken poli 17.00 overdracht ’t Narreschip

woensdag 08.15 – 09.00 overdracht ’t Narreschip

09.00 – 12.00 poli 13.00 – 13.30 lunch 13.30 – 14.00 overdracht ’t Narreschip 14.00 – 18.00 onderwijs ‘t Narreschip

donderdag 08.15 – 09.00 overdracht ’t Narreschip 09.00 – 12.00 poli 13.00 – 14.00 lunch 13.30 – 17.00 administratie / poli / bespreken poli 17.00 overdracht ’t Narreschip

Vrijdag 08.15 – 09.00 overdracht ’t Narreschip

09.00 – 12.00 poli 13.00 – 14.00 lunch 13.30 – 17.00 poli / bespreken poli 17.00 overdracht ’t Narreschip


54

STAGE NEFROLOGIE Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 4-6 maanden Begeleiders/supervisoren; Alle internist-nefrologen De stage wordt begonnen met een introductiegesprek met de nefroloog die verantwoordelijke is voor de gestructureerde supervisie tijdens deze stage. Deze zorgt ook voor de begeleiding van het poliklinische deel. Halverwege en aan het einde volgt met dezelfde persoon een voortgangsgesprek. COMPETENTIEDOMEINEN: - medisch handelen, - samenwerken, - communicatie, - organisatie, - maatschappelijk handelen - kennis en wetenschap, - reflectie. LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De aios interne doet ervaring op in de behandeling en begeleiding van chronische hemo- en peritoneaaldialysepatiënten op de dialyseafdeling en klinische patiënten met acute en chronische nierinsufficiëntie op de intensive care en andere afdelingen. Daarnaast worden poliklinische patiënten gezien verwezen voor nefrologische pathologie. Specifieke leerdoelen: de aios leert het klinisch redeneren en heeft kennis van de diagnostiek en behandeling van nierziekten. Is in staat te bepalen of en welke vorm van dialyse geïndiceerd is. Kan een acute dialyse begeleiden en is in staat om een chronische dialyse patiënt te begeleiden. Kan frequent voorkomende complicaties, als vaattoegang, stoornissen in de calcium- en fosfaat huishouding, behandeling nefrogene anemie en peritonitis bij CAPD, herkennen en behandelen. Gezien de multidisciplinaire behandeling (o.a. verpleging, vaatchirurg, radioloog) van dialysepatiënten zijn de competenties communicatie, samenwerken en organisatie bij uitstek geschikt om in deze stage verder te leren. Daarnaast moet de aios goed op de hoogte zijn van weten regelgeving rondom dialyseren en het stoppen hiervan, idem orgaandonaties. LEERMIDDELEN: - overdracht, - röntgenbespreking, - grote visite, - statusvoering, - overleg supervisor poli, - gesprekken met patiënt en familie, - ontslagbrieven, - zelfstudie nav casuïstiek - nefrologie bespreking op vrijdag - regionale nefrologie bespreking Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als: - probleempatientbespreking - Incidentbespreking


55

- PA-bespreking, - Onderwijs lokaal (LODIN), - Regionaal (RODIN) - Eventueel landelijke kennistoets. - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)


- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen); minimaal 1 dag per jaar

KLINISCHE PRESENTATIES

- oedeem - hypertensie - dorst en polyurie - buikpijn - complicaties tijdens de zwangerschap - acute medische problemen - electrolyt- en zuurbasestoornissen - hematurie - hypertensie - proteinurie - afwijkingen bij laboratoriumonderzoek. Differentiaal-diagnostiek en behandeling van de volgende ziektebeelden: - glomerulonefritis - interstitiële nefritis - nefrotisch syndroom - acute tubulus necrose - postrenale nierinsufficiëntie - nierarteriestenose Diagnostiek en behandeling van acute en chronische nierinsufficiëntie - indicatie nierbiopsie - urine onderzoek - immunologisch onderzoek - verschillende methoden nierfunctiemeting - indicaties plasmaferese - indicaties prednison en cytostatica - analyse en behandeling hypertensie en hypertensieve crisis - analyse en behandeling van secundaire hyperparathyreoïdie tgv nierinsufficiëntie - indicaties en methoden acute/chronische nierfunctievervangende therapie - analyse en behandeling vaattoegang - analyse en behandeling CAPD peritonitis - analyse nierfunctiestoornissen en zwangerschap VAARDIGHEDEN: - infuusbeleid - doorspuiten Perm catheters en inbrengen van lieslijnen - arteriepunctie - non-invasieve bloeddruk- en saturatiemeting - voorschrijven geneesmiddelen


56

TOETSEN - KPB overdracht (voorbereiden poli of nav nefroconsulten) - KPB algemeen - KPB brieven - Fiattering statusvoering - Beoordeling voordracht voor patiënten vereniging / patiëntenfolder / protocol / artikel en, of

wetenschappelijke voordracht - KPB probleempatiënt bespreking / CAT / PA-bespreking - Participatie nefrologie besprekingen / MDO dialyse / shuntbespreking - Participatie LODIN - Participatie incidentbespreking - Certificaat RODIN en COIG - Certificaten discipline overstijgend onderwijs. - Resultaat kennistoets - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging (cq sectie nerologie) - Voortgangsgesprekken met stagebegeleider en halfjaarlijks met (plv) opleider Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - Participatie Nefrologie / dialyse bespreking op vrijdag - Participatie regionale nefrologie bespreking - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking.

WERKZAAMHEDEN Overdag is er een rooster van dienstdoend nefroloog. Daarnaast heeft iedere nefroloog zijn eigen dialyse groep en heeft men afspraken gemaakt, wie bij toerbeurt verantwoordelijk is voor de IC-/CCU-consulten. Er wordt naast de dialyse gewerkt op de afdelingen (nefrologisch consulten), IC (dialyse en CVVH), CCU en op de polikliniek.

Dialyse afdeling

Visite bij hemodialysepatiënten vindt wekelijks plaats samen met de behandelend nefroloog. Tijdens deze visite worden de volgende aspecten altijd bekeken: - hematologische status - calcium/fosfaathuishouding - hemodynamiek en streefgewicht, - medicatie, - vaattoegang, - eventuele intercurrente medische problemen.

Eenmaal per maand vindt bij alle dialysepatiënten standaard bloedonderzoek plaats. Extra bloedonderzoek kan eenvoudig gebeuren bij aanvang van de dialyse. Voor patiënten opgenomen op de afdeling E4 geeft de verpleging de aanvragen voor bloedbepalingen door aan de verpleging van de dialyseafdeling. Hemodialysepatiënten mogen niet worden geprikt in de shuntarm. Bij patiënten met een chronische nierziekte en/of nierinsufficiëntie moet de niet-dominante arm gespaard worden in verband met mogelijke toekomstige shuntaanleg. Ook in deze arm mag dus niet geprikt worden. Gedurende de hele week worden dialysepatiënten gezien en beoordeeld die zich presenteren met een intercurrent probleem. Van alle visites en intercurrente patiëntgebonden activiteiten worden aantekening gemaakt in de dialyse status.


57

Consulten Naast de begeleiding van dialysepatiënten op niet interne afdelingen, wordt er iedere dag visite gelopen op de IC/CCU ter beoordeling dialyse cq CVVHD behoefte van aldaar opgenomen patiënten. Indien hiertoe besloten wordt is de aios ook aanspreekpunt voor het begeleiden hiervan. Polikliniek Onder supervisie van een nefroloog wordt een maal per week gezamenlijk poli gedaan. Daarnaast worden er een maal per week nieuwe patiënten (45 min) gezien met het vermoeden op een nierfunctiestoornis. Na overleg met de supervisor worden deze voor controle gezien (15 min). De aios is ook verantwoordelijk voor de correspondentie over deze patiënten.


58

WEEKINDELING1

Ochtend Middag Bijzonderheden

Maandag

08.15 – 09.00 overdracht 1100-12.30 nefrologiebespreking 09.00 – 16.30 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten

16.30 – 17.00 chirurgiebespreking 17.00 dienstoverdracht

15.30 éénmaal per maand shuntbespreking

Dinsdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 14.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten

14.00 – 15.30 CAPD poli 15.30 – 17.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 17.00 dienstoverdracht

2 a 4 keer per jaar vasculitisbespreking, optioneel (HLD)

Woensdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.30 – 11.30 poli nefrologie + overleg supervisor 11.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 11.30 – 12.30 opleiding nierfunctievervangende therapie

12.30 – 13.30 administratie 13.30 - 14.00 overdracht 14.00 - 18.00 onderwijsmiddag

20.00 drie x per jaar KPC-PA-bespreking

Donderdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 12.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 12.00 – 13.00 IC onderwijs

12.30 – 13.30 onderwijs/zelfstudie opdrachten 14.00 – 17.00 poli nefrologie 17.00 dienstoverdracht

Even weken poli, oneven weken administratie en lopende consulten

Vrijdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 11.00 poli 11.00 – 12.30 nefrologiebespreking

12.30 - 14.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 14.40 – 15.00 MDO dialyse 15.00 – 16.00 multidisciplinair overleg dialyse afdeling/nefrologen overleg 16.00 – 17.00 dialyse afdeling, IC acute dialyse, consulten 17.00 – 17.45 weekendoverdracht

11.00 refereren/patiënt inbrengen op nefrologiebespreking

1 Deel weekindeling is vast en een deel wordt aangepast op de individuele aios. Bovenstaande kan daarmee voor sommigen afwijkend zijn.


59

Stage Oncologie Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 4-6 maanden Begeleiders/supervisoren; alle internist-oncologen De stage wordt begonnen met een introductiegesprek met de oncoloog die verantwoordelijke is voor de gestructureerde supervisie tijdens deze stage. Deze zorgt ook voor de begeleiding van het poliklinische deel. Halverwege en aan het einde volgt met dezelfde persoon een voortgangsgesprek. COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen, samenwerken, communicatie, organisatie, maatschappelijk handelen kennis en wetenschap, reflectie. LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De aios interne doet ervaring op in de multidisciplinaire behandeling en begeleiding van klinische en poliklinische patienten met een maligniteit. Specifieke leerdoelen: Herkennen van oncologische aandoeningen en complicaties van de ingezette behandelingen en weten hoe deze qua diagnostiek aangepakt dienen te worden en behandeld. Kennis vergaren over stadiering van maligne aandoeningen en consequenties hiervan voor de multidisciplinaire behandeling. Daarnaast is tijdens deze stage van groot belang de comunicatie met patienten en familie, onder meer door het houden van slecht nieuws gesprekken. LEERMIDDELEN: - overdracht, - röntgenbespreking, - grote visite, - statusvoering, - overleg supervisor poli, - gesprekken met patiënt en familie, - lokale en regionale oncologie bespreking - ontslagbrieven, - zelfstudie nav casuïstiek Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als: - probleempatientbespreking - Incidentbespreking - PA-bespreking, - Cursorisch onderwijs (clusterbreed); - Onderwijs lokaal (LODIN) - Regionaal (RODIN)


60

- Eventueel landelijke kennistoets. - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)




- koorts - icterus - trombose en longembolie - acute medische problemen - gewichtsverlies - hematurie - klierzwellingen - zwelling in de hals - klachten bovenste tractus digestivus - palliatieve zorg - afwijkingen bij laboratoriumonderzoek. - toevalsbevindingen Dit heeft betrekking op de volgende ziektebeelden: - gemetastaseerd mammacarcinoom - ovariumcarcinoom - solide tumoren tactus digestivus - schildkliercarcinomen - prostaat carcinoom - weke delen maligniteiten Complicaties tgv maligniteit en/of behandeling: - ascites - pleuravocht - obstipatie / diarree - misselijkheid en braken - delier / verwardheid - koorts bij leucopenie - pijn - aneamie en trombopenie - trombose VAARDIGHEDEN: - infuusbeleid - aanprikken portacath, - ascitespunctie - inbrengen maagsonde - (par)enterale voeding - voorschrijven geneesmiddelen TOETSEN - KPB visite - KPB probleempatiënt / CAT / referaat


61

- KPB klinisch handelen - Fiattering statusvoering - KPB Correctie brieven - Halverwege en eindbeoordeling stagist Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - Participatie lokale en regionale oncologie bespreking - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking. WEEKINDELING

Maandag 08.15 – 09.00 overdracht 09.00 – 12.00 grote visite afdeling/gesprekken 12.00 – 13.00 administratie 13.00 – 13.30 lunch

14.00 – 14.30 PA bespreking 14.30 – 15.00 microbiologiebespreking 15.00 - 15.30 polibespreking op kamer een van de oncologen 15.30 – 16.30 afwerken rest opnames, statusvoering 16.30 – 17.00 chirurgiebespreking 17.00 overdracht

Dinsdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.15 – 11.15 visite afdeling 11.15 – 12.30 opnames 12.30 – 13.00 lunch

13.00 - 15.30 poli 15.30 - 16.30 administratie en opname nieuwe patiënten 16.30 - 18.00 oncologiebespreking

Woensdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.15 – 11.15 visite afdeling 11.15 – 13.00 opnames 13.00 – 13.30 lunch

13.30 – 14.00 overdracht 14.00 – 18.00 onderwijsmiddag

Donderdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.15 – 11.15 visite afdeling 11.15 – 13.00 opnames 13.00 – 13.30 lunch

13.30 – 15.30 polikliniek 15.30 – 16.30 administratie en opname nieuwe patiënten 17.00 overdracht

Vrijdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 11.30 kleine grote visite (1 supervisor) aansluitend familiegesprekken 11.30 – 13.00 opnames 13.00 – 13.30 lunch

14.00 – 17.00 opnames, uitwerken samenvattingen voor weekeinde 17.00 – 17.45 weekendoverdracht


62

Stage Hematologie Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 4-6 maanden Begeleiders/supervisoren; alle internist-hematologen De stage wordt begonnen met een introductiegesprek met de hematoloog die verantwoordelijk is voor de gestructureerde supervisie tijdens deze stage. Deze zorgt ook voor de begeleiding van het poliklinische deel. Halverwege en aan het einde volgt met dezelfde persoon een voortgangsgesprek. COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen, samenwerken, communicatie, organisatie, maatschappelijk handelen kennis en wetenschap, reflectie. LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De aios interne doet ervaring op in diagnostiek en begeleiding van klinische en poliklinische patienten met aandoeningen van het bloed, beenmerg, lymfevaatstelsel en stolling. Specifieke leerdoelen: Kennis verkrijgen van de kliniek, diagnostiek en behandeling van een aantal ziekten van het bloed en van de bloedvormende en lymfatische weefsels, alsmede van verhoogde bloedingsneiging en trombotische aandoeningen. Leert de essenties van morfologische, moleculair biologische en hemostatische laboratoriumdiagnostiek. Daarnaast doet de aios ervaring op, op het terrein van de supportieve en de psychologische begeleiding van patiënten met levensbedreigende of terminale ziekten en hun familie. LEERMIDDELEN: - overdracht, - röntgenbespreking, - grote visite, - statusvoering, - overleg supervisor poli, - gesprekken met patiënt en familie, - ontslagbrieven, - zelfstudie nav casuïstiek Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als: - probleempatientbespreking - Incidentbespreking - PA-bespreking, - Cursorisch onderwijs (clusterbreed); - Clusterbreed refereren KGCOM en CAT; - Locaal onderwijs afdeling geriatrie. - Onderwijs lokaal (LODIN, probleempatiëntbespreking), - Regionaal (RODIN)


63

- Eventueel landelijke kennistoets. - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)




- trombose en longembolie - verhoogde bloedingsneiging - anemie - koorts - icterus - klierzwellingen - transfusie - acute medische problemen - palliatieve zorg - afwijkingen bij laboratoriumonderzoek. - toevalsbevindingen Dit heeft betrekking op de volgende ziektebeelden: - acute leukemie - chronisch leukemie - myeloproliferatieve ziekten - myelodysplasie - maligne lymfomen - multiple myeloma en verwante ziekten - auto-immuun trombopenie - overige congenitale of verworven bloeddingsneigingen - thrombo-embolische ziekten - trombofilie - aplastische anemie - trombotische trombocytopenische purpura - anemie door deficienties - anemie bij chronische ziekten

In mindere mate; - thalassemie en sikkelcelziekte - sferocytose en G6PD-deficientie - verworven hemolytische anemie - hemofilie, M von Willebrand - diffuse intravasale stolling - paroxysmale nachtelijke hemoglobinopathie - ijzerstapeling Complicaties tgv haematologische ziekte en/of behandeling: - bloedingneigingen - koorts bij leucopenie - pijn - anemie en trombopenie - trombose - huidafwijkingen


64

- verwardheid en delier VAARDIGHEDEN: - Aanprikken portacath, - Sternumpunctie - cristabioptie TOETSEN - KPB visite - KPB probleempatiënt / CAT - KPB klinisch handelen - KPB beoordeling beenmerg - Fiattering statusvoering - KPB Correctie brieven - Halverwege en eindbeoordeling stagist Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - Participatie lokaal en regionaal haematologisch overleg - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - morfologie onderwijs van beenmergpreparaten. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking.


65

WEEKINDELING

Maandag 08.15 – 09.00 overdracht 09.00 – 11.15 grote visite afdeling 12.00 – 13.00 administratie 13.00 – 13.30 lunch

14.00 – 14.30 hematologie bespreking, PA bespreking 14.30 – 15.00 microbiologiebespreking 15.00 -15.30 polibespreking op kamer een van de hematoom / oncologen 15.30 – 16.30 afwerken rest opnames, statusvoering 16.30 – 17.00 chirurgiebespreking 17.00 overdracht

Dinsdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.15 – 11.15 visite afdeling 11.15 – 12.30 opnames 12.30 – 13.00 lunch

13.00 – 14.00 administratie 14.00 – 14.15 overdracht 14.15 – 18.00 onderwijsmiddag

Woensdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.15 – 11.15 visite afdeling 11.15 – 12.00 opnames 12.00 – 13.00 onderwijs


Donderdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 09.30 beenmerg biopten (meekijken en zelf leren) 09.30 – 11.30 Poli 11.30 – 13.00 voorbereiden grote visite van de middag, kort patiënten zien 13.00 – 13.30 lunch

13.30 – 16.00 kleine grote visite (1 supervisor), aansluitend familiegesprekken 16.00 – 17.00 administratie 17.00 overdracht

Vrijdag 08.30 – 09.00 overdracht 09.15 – 11.15 visite 11.30 – 13.00 administratie en opnames 13.00 – 13.30 lunch

14.00 – 17.00 opnames, uitwerken samenvattingen voor weekeinde 13.30 - 16.00 1e vrijdag van de maand regionale oncologie en hematologiebespreking 17.00 – 17.45 weekendoverdracht


66

Laboratoriumwerkzaamheden/onderwijs door Dr. Péquériaux/Dr. De Jongh Bloedtransfusie - bloedprodukten: samenstelling, houdbaarheid, indicaties, contra-indicaties - pre-transfusie laboratoriumonderzoek (principe, geldingsduur) - directe Coombs reactie: klinische betekenis; beleid bij A-I haemolyse - transfusiereactie: klinische verschijnselen, oorzaken, lab. onderzoek, maatregelen - doornemen consensus bloedtransfusiebeleid Haemostase en thrombose - afnemen van ‘stollingsanamnese’ - basale kennis stollingsschema in vivo en in vitro - basale kennis APTT, PT, INR, normotest, thrombinetijd, fibrinogeenbepaling - basaal begrip interpretatie oriënterend stollingsonderzoek - kennis stollingsparameters bij leverlijden, DIS, nierlijden (asparaginase-therapie) - basale kennis diagnostiek Morbus von Willebrand, haemofilie, thrombocytopathie kort bezoek laboratoria Immunocytologie - indicaties immunocytologisch onderzoek - principe bepalingen - eenvoudige interpretatie halve dag bezoek laboratorium Algemene haematologie - kennis celparameters - anaemiediagnostiek (congenitaal en verkregen) halve dag bezoek laboratorium Morfologie - beoordeling perifeer bloedbeeld in relatie tot vraagstelling - beoordeling beenmergaspiraten (voornaamste ziektebeelden)


67

STAGE MAAGDARMLEVERZIEKTEN Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur : 4-6 maanden Begeleiders supervisoren: MDL-artsen De stage wordt begonnen met een introductiegesprek met de (plv) Opleider MDL-ziekten. die verantwoordelijke is voor de gestructureerde supervisie tijdens deze stage. Deze zorgt ook voor de begeleiding van het poliklinische deel. Halverwege en aan het einde volgt met dezelfde persoon een voortgangsgesprek. COMPETENTIEDOMEINEN: - medisch handelen - samenwerken - communicatie - organisatie - maatschappelijk handelen - kennis en wetenschap - reflectie LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: de aios heeft algemene kennis van de ziekten van maag, darm, alvleesklier, galwegen en lever (tractus digestivus) en kan de presentaties van deze ziekten herkennen. Hiervoor is het noodzakelijk dat de aios kennis verkrijgt van de huidige inzichten in de pathofysiologie, preventie, (differentiële) diagnostiek en therapie van aandoeningen van de tractus digestivus. Na afloop van de stage beschikt de aios over kennis van klinische presentaties op het gebied van de MDL-ziekten, zoals in het opleidingsplan interne geneeskunde 2009 “Eén team één taak” worden genoemd. Specifieke leerdoelen: De aios heeft basiskennis van aetiologie, digestie, absorptie, pathofysiologie, symptomatologie, diagnostiek, behandeling en prognose van chronische en acute MDL-ziekten. De aios is in staat om opgenomen patiënten met aandoeningen tractus digestives onder supervisie adequaat te behandelen. Kenmerkend voor het specialisme MDL-ziekten is het werken in een breed teamverband waarbij samenwerking met medisch specialisten en andere werkers in de gezondheidszorg (met name chirurgen) essentieel is. De aios kan hierin adequaat in functioneren. Een groot deel van de MDL-patiënten zijn chronisch ziek. Dit vraagt van de aios kennis en kunde in het begeleiden van patiënten met deze vaak invaliderende ziekten. De aios heeft kennis van (de indicaties voor) diagnostische en therapeutische endoscopie. LEERMIDDELEN: - verpleegafdeling: zorg voor opgenomen patiënten op de afdeling - overdracht - radiologiebespreking - grote visite - statusvoering - endoscopie afdeling - brieven - incidentbespreking - MDL onderwijs


68

Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als: - oncologiebespreking - chirurgische overdracht - PA-bespreking, - Refereren, CAT en probleempatiëntbespreking (casusbespreking); - Locaal onderwijs (woensdagmiddag) - Onderwijs lokaal (LODIN, probleempatiëntbespreking) - Regionaal (RODIN) - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)


- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen); minimaal 1 dag per jaar KLINISCHE PRESENTATIES CONFORM - thoracale pijn; - anemie; - icterus; - tractus digestivusbloedingen; - klachten bovenste deel tractus digestivus; - veranderd defaecatiepatroon; - buikpijn; - gewichtsverlies; - acute medische problemen; - presentaties op grensvlakken. Dit heeft betrekking op de volgende ziektebeelden: - Acute buik - Pathologie oesophagus - Inflammatoire darmziekten - Galsteenlijden - Hoge en lage bloedingen tractus digestivus - Ferriprieve anemie - Leverinsufficiëntie en –cirrose - Hepatitis (viraal / medicamenteus / auto-immuun) - Ulcuslijden - Diverticulose, diverticulitis en prikkelbaardarmsyndroom - Diarree (acuut / chronisch) - Colonpoliepen en -carcinoom - Cholestatische leverziekten - Malabsorptie - Pancreatitis (acuut / chronisch) - Gastro-intestionale tumoren - Endocriene darmtumoren - Chronische buikpijn Onderzoeks- en behandelmethoden: Indicaties voor: - endoscopie (gastro- sigmo- en coloscopie en endo-echoscopie), - ERCP en kans op complicaties, - Radiologisch onderzoek van de tractus digestivus (o.a. MRCP, CT colon en MR enterografie) - diagnostische en interventieradiologie bij tractus digestivus bloedingen,


69

- in- en uitwendige galwegdrainage - functietesten - chirurgische behandeling van aandoeningen van de tractus digestivus. VAARDIGHEDEN: - Ascitespunctie, - inbrengen maagsonde. TOETSEN In totaal 4-6 (afhankelijk stageduur), verdeeld over: - KPB algemeen (betreffende directe observatie anamnese en/of onderdeel lichamelijk

onderzoek) - KPB overdracht - KPB grote visite - KPB probleempatiënt / referaat / PA bespreking / CAT - KPB brieven - KPB vaardigheden - KPB gesprek met patiënt (en familie) Daarnaast: - Fiattering statusvoering - Participatie LODIN - Participatie Incidentbespreking - Certificaat RODIN conform leerjaar - Certificaat COIG conform leerjaar - Certificaat discipline overstijgend onderwijs. - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging - Resultaat kennistoets - Halverwege en eindbeoordeling stagist Verplicht: - Introductie, halverwege en eindgesprek door opleider MDL-ziekten - Participatie lokaal onderwijs MDL - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking. WERKZAAMHEDEN De stage maagdarmleverziekten omvat de klinische zorg voor 10 tot 15 patiënten, met MDL-pathologie op afdeling E3 onder supervisie van de MDL-artsen en vierde jaar MDL-arts i.o. Overdag is er een rooster van dienstdoend MDL-artsen, waarmee acute pathologie kan worden overlegd. Volgens een schema superviseren de MDL-artsen de zorg voor de klinische patiënten.


70

WEEKINDELING Ochtend

Middag

Maandag 08.15 – 09.00 overdracht 09.00 – 12.00 kleine visite

12.00 – 13.30 uitwerken visite, lopende zaken 14.30 – 16.30 opnamen, studie, brieven dicteren 16.30 – 17.00 chirurgische overdracht 17.00 overdracht

Dinsdag 08.30 – 09.00 röntgenbespreking, overdracht 09.00 – 11.30 visite 11.30 – 13.00 uitwerken visite, lopende zaken

13.30 – 15.00 opnamen, studie, brieven dicteren 15.00 – 17.00 meekijken op scopiekamer 17.00 overdracht

Woensdag 08.30 – 09.00 röntgenbespreking, overdracht 09.00 – 11.30 visite 11.30 – 13.30 uitwerken visite, lopende zaken


Donderdag 08.30 – 09.00 röntgenbespreking, overdracht 09.00 – 11.30 grote visite 11.30 – 13.00 MDL – röntgenbespreking

14.00 – 17.00 uitwerken visites, opnamen, brieven dicteren, 17.00 overdracht

Vrijdag 08.30 – 09.00 röntgenbespreking, overdracht 09.00 – 11.00 visite 11.00 – 13.00 administratie, opnamen

13.30 – 17.00 opnamen, studie, brieven dicteren 17.00 weekendoverdracht


71

Stage klinische geriatrie / ouderengeneeskunde Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch Locatie: Carolus Ziekenhuis Duur: 4-6 maanden Begeleiders/supervisoren; alle klinisch geriaters De stage wordt begonnen met een introductiegesprek met de klinisch geriater die verantwoordelijke is voor de gestructureerde supervisie tijdens deze stage. Deze zorgt ook voor de begeleiding van het poliklinische deel. Halverwege en aan het einde volgt met dezelfde persoon een voortgangsgesprek. COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen, samenwerken, communicatie, organisatie, maatschappelijk handelen, kennis en wetenschap, reflectie. LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De aios interne leert de etiologie, preventie, diagnostiek en behandeling van complexe problematiek bij klinische en poliklinisch oudere patiënten. Hij doet ervaring op in de multidisciplinaire behandeling en begeleiding van de oudere patiënt. Specifieke leerdoelen: Daar de pathologie bij deze patiëntencategorie in de regel gaat om multiple pathologie op somatisch gebied in combinatie met psychisch disfunctioneren en problemen in de sociale sfeer, is er tijdens deze stage veel aandacht voor de interactie tussen soma, psyche en omgeving. Samenwerken met diverse specialismen in een multidisciplinair team is dan ook een belangrijke leermoment in deze stage. Daarnaast is er aandacht voor de farmacotherapie op oudere leeftijd. De aios leert het algemeen geriatrisch onderzoek, beperkt neuropsychologisch onderzoek, assessment vallen tijdens werken op de valpoli en het aansturen van een multidisciplinair team LEERMIDDELEN: - overdracht, - röntgenbespreking, - grote visite, - statusvoering, - overleg supervisor poli, - gesprekken met patiënt en familie, - ontslagbrieven, - zelfstudie nav casuïstiek Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als: - probleempatientbespreking - Incidentbespreking - PA-bespreking, - Cursorisch onderwijs (clusterbreed);


72

- Clusterbreed refereren KGCOM en CAT; - Locaal onderwijs afdeling geriatrie. - Onderwijs lokaal (LODIN, probleempatiëntbespreking), - Regionaal (RODIN) - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)


- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen); minimaal 1 dag per jaar KLINISCHE PRESENTATIETS - anemie - collaps - huidafwijkingen - veranderd defecatiepatroon - buikpijn - intoxicaties - verwardheid - gewichtsverlies - palliatieve zorg - polypharmacie - presentaties op grensvlak - preventief handelen - afwijkingen bij laboratoriumonderzoek Dit heeft betrekking op de volgende ziektebeelden: - frailty, failure to thrive - cognitieve stoornissen, dementie - delirium - incontinentie - vallen, instabiliteit, duizeligheid, syncope - gewichtsverlies, malnutritie - stemmingsstoornissen, apathie - geneesmiddelen interacties. VAARDIGHEDEN: - Voorschrijven geneesmiddelen - Venapunctie - Arteriepunctie - Kort neuropsychologisch onderzoek TOETSEN In totaal 4-6 (afhankelijk stageduur), verdeeld over: - KPB algemeen (betreffende directe observatie anamnese en/of onderdeel lichamelijk

onderzoek) - KPB overdracht - KPB grote visite - KPB probleempatiënt / referaat / PA bespreking / CAT - KPB brieven - KPB vaardigheden (aftekenlijst met bovengenoemde vaardigheden) - KPB gesprek met patiënt (en familie)


73

Daarnaast: - Participatie onderwijsmomenten geriatrie - Fiattering statusvoering - Participatie LODIN - Participatie Incidentbespreking - Certificaat RODIN conform leerjaar - Certificaat COIG conform leerjaar - Certificaat discipline overstijgend onderwijs. - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging - Resultaat kennistoets - Halverwege en eindbeoordeling stagist Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door opleider geriatrie - Participatie lokaal onderwijs geriatrie met lunch op donderdag en cursorisch geriatrisch

onderwijs op woensdag - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking. WERKWEEK: KLINIEK 3 tal verschillende stages op afdeling mogelijk, met ieder een andere tijdinvulling. Taken en tijdsindeling min of meer gelijk, afhankelijk van de te behalen competenties door de aios interne. Wordt bij aanvang van de stage besproken.

POLIKLINIEK 2 verschillende thema poliklinieken zijn mogelijk: valpolikliniek en geheugencentrum, met ieder een eigen weekinvulling, behalve op vrijdag. Afhankelijk van de wensen en nog te behalen competenties van de aios interne geneeskunde is plaatsing op deze polikliniek mogelijk met als voorwaarde ruime klinische ervaring. Mogelijkheid van voornamelijk werkzaamheden op polikliniek worden bij aanvang van stage besproken.


74

Maandag KLINIEK POLIKLINIEK

8.45 - 9.00 Overdracht Overdracht

9.00 - 12.00 Grote visite Geheugencentrum

12.00 – 12.30 Lunch Lunch

13.00 – 17.00 Afdeling Geheugencentrum

Dinsdag


9.00 - 12.00 Afdeling Valpolikliniek


13.00 – 16.00 Geheugencentrum/polikliniek Valpolikliniek

16.00 – 17.00 Afdeling

Woensdag


9.00 - 10.00 Cursorisch onderwijs Cursorisch onderwijs

9.00 - 10.00 Papieren visite Papieren visite


13.00 – 17.00 Administratie* Geheugencentrum

Donderdag


9.00 - 12.00 Afdeling Valpolikliniek

12.00 – 13.00 Lokaal onderwijs met lunch Lokaal onderwijs met lunch

13.00 – 17.00 Afdeling Valpolikliniek

Vrijdag


9.00 - 12.00 Afdeling Administratie

12.00 – 13.00 Weekendoverdracht met lunch Weekendoverdracht met lunch

13.00 – 17.00 Afdeling Poli voorbereidingen/bijspringen

* T.z.t. onderwijsmiddag.


75

STAGE CARDIOLOGIE VOOR AIOS INTERNE GENEESKUNDE (en voor andere medisch specialistische opleidingen met vooropleiding interne geneeskunde)

Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Supervisie: vakgroep cardiologie Duur: 4-6 maanden, afhankelijk van het specialisme waarvoor men in opleiding is ACHTERGROND: Binnen de afdeling cardiologie van het Jeroen Bosch Ziekenhuis locatie Grootziekengasthuis worden diverse medische opleidingen geboden. In samenhang met het UMC Utrecht is er een erkenning voor een gedeeltelijke opleiding cardiologie (voor een maximum van 1 jaar) en er zijn stages voor co-assistenten en Spoedeisende Hulp artsen in opleiding. Daarnaast is er een erkenning voor het bieden van stages cardiologie in de opleiding tot internist en andere specialismen met een interne vooropleiding. ALGEMENE DOELEN VAN DE STAGE: De stage heeft als voornaamste doel dat de aios kennis en kunde opdoet met betrekking tot de meest voorkomende cardiologische aandoeningen, zowel de meer acute als de chronische. Afhankelijk van de achtergrond van de aios, de reeds aanwezige ervaring met cardiologie, en de duur van de stage zal een meer of mindere mate van zelfstandigheid van werken worden verworven. In elk geval zal gedurende de stage zowel theoretische als praktische kennis vergaard moeten worden. Meer specifiek richt de stage zich vooral (maar niet noodzakelijkerwijs limitatief) op: a) het zelfstandig kunnen voeren van een gerichte anamnese bij de patiënt met een vermeend

cardiaal probleem. b) het zelfstandig betrouwbaar kunnen ausculteren van hart en longen en het lichamelijk

onderzoek kunnen uitvoeren van de overige delen van de tractus circulatorius. c) het zelfstandig kunnen herkennen van een normaal ECG en van de meest voorkomende

uitingen van pathologie (waaronder ritme- en geleidingsstoornissen, manifestaties van LVH, ST-T afwijkingen bij acute coronaire syndromen).

d) het verkrijgen van inzicht in de mogelijkheden (en onmogelijkheden) van echocardiografisch onderzoek (zowel transthoracaal als transoesophageaal) en dat van andere imaging modaliteiten binnen de cardiologie.

e) het zelfstandig, gericht en doelmatig kunnen aanvragen en (eventueel met hulp) kunnen interpreteren van aanvullende diagnostische modaliteiten binnen de cardiologie.

f) het verkrijgen van inzicht in de meest voorkomende farmacologische therapieën bij acute coronaire syndromen.

g) het verkrijgen van inzicht in de indicatie tot (spoed)PCI bij acute coronaire syndromen en de plaats van invasieve behandelingen bij chronische vormen van coronaria- en kleplijden.

h) het verkrijgen van inzicht in de meest voorkomende farmacologische therapieën bij supraventriculaire en ventriculaire hartritmestoornissen en het zelfstandig kunnen toepassen van initiële behandelingen.

i) het verkrijgen van inzicht in de therapie van acute en chronische uitingen van hartfalen en het zelfstandig kunnen initiëren van farmacologische behandelingen.

j) het zelfstandig kunnen participeren in het reanimatieteam. k) het adequaat kunnen instrueren van verpleegkundig en ander ondersteunend personeel met

betrekking tot verrichtingen voortvloeiend uit het bovenstaande. l) het adequaat (zowel mondeling als schriftelijk) kunnen rapporteren en overdragen aan

verwijzer of verdere behandelaar.

Om de gestelde doelen te behalen zal de aios ingedeeld worden volgens een wisselrooster op de algemeen verpleegkundige afdeling, spoedeisende hulp, en hartbewaking/chest pain unit. Tevens zullen consultatieve functies worden vervuld.


76

LEERMIDDELEN: Overdrachtsmomenten, gezamenlijk ochtendrapport, grote visite, statusvoering en supervisie daarop, visite aan het bed, gesprek met patiënten en familie. Omgang met co-assistenten en collegae. Schrijven van ontslag c.q. SEH-brieven. Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als probleempatiënt bespreking, referaat en CAT, PA-bespreking. Na de ochtendoverdracht is er een onderwijsmoment, terwijl er tevens cursorisch onderwijs wordt aangeboden door de leden van de vakgroep. KLINISCHE PRESENTATIES: - trombose en embolie - thoracale pijn - hypotensie en shock - oedeem - collaps - hypertensie - klachten bovenste deel tractus digestivus - acute medische problemen - presentaties op grensvlak met andere aandoeningen/tracti zoals buikpijn - afwijkingen bij laboratorium onderzoek TOETSEN: Toetsmomenten met betrekking tot de stage omvatten: 1. Directe beoordeling door de superviserende cardioloog, o.a. mbv KPB’s. 2. Beoordeling van statusvoering en ontslagbrieven, aangevuld met specifieke bespreking

hiervan, door de superviserend cardioloog en de opleider. 3. Beoordeling door de opleider van patiëntbesprekingen tijdens het ochtendrapport en tijdens

specifiek daartoe gereserveerde onderwijsmomenten. 4. Beoordeling door de opleider van referaten. 5. Verslagen van verpleging en patiënten aangaande het functioneren van de aios, uitgebracht op

verzoek van de opleider. PORTFOLIO: In het portfolio wordt in grote lijnen bijgehouden hoeveel patiënten met welke aandoeningen zijn gezien. Ook wordt het aantal lijfelijk bijgewoonde diagnostische en therapeutische verrichtingen genoteerd (te denken valt aan fietstest, echocardiografie, coronairangiografie, PCI, pacemakerimplantatie etc.). De casus welke bij ''probleempatiënt'' besprekingen zelfstandig naar voren werden gebracht worden als zodanig gemerkt, terwijl eveneens de eigen referaten worden genoteerd, alsmede de bijgewoonde referaten en cursorisch onderwijsmomenten. In het portfolio worden tevens de KPB’s en overige beoordelingen opgenomen. Bovendien reflecteert de aios in het portfolio met enige regelmaat op zijn/haar eigen functioneren. LITERATUUR: 1. ESC Textbook of Cardiovascular Medicine (en andere tekstboeken) 2. JBZ assistentenklapper cardiologie 3. medische richtlijnen JBZ, NVVC, ESC, AHA-ACC


77

STAGEBESCHRIJVING VERPLEEGAFDELING DOELEN VERPLEEGAFDELING De aios dient zich minimaal de volgende competenties eigen dient te maken: 1. ten aanzien van medisch handelen: a) de aios kent de pathofysiologie en presentatievorm van niet-acute cardiale ziektebeelden,

waaronder (maar niet limitatief) chronisch hartfalen, kleplijden, boezemfibrilleren en niet-acute vormen van coronarialijden.

b) de aios kan een adequate anamnese afnemen en lichamelijk onderzoek uitvoeren en is in staat de verkregen gegevens georganiseerd te presenteren en te interpreteren, zowel schriftelijk als mondeling.

c) de aios kan efficiënt en doelmatig nader diagnostisch onderzoek aanvragen en kan aangeven wat de risico’s zijn verbonden aan deze onderzoekingen (bijvoorbeeld ten aanzien van coronairangiografie).

d) de aios kan van de diverse onderzoeken aangeven wat de diagnostische, de therapeutische en de prognostische informatie is die kan worden verkregen, en kan dit toepassen op een individuele casus.

e) de aios kan op grond van verkregen gegevens en in relatie tot zijn opleidingsfase een adequaat behandelplan opstellen en kan van de gekozen behandeling aangeven in hoeverre die behandeling symptoomverlichting zal geven danwel de prognose zal verbeteren.

f) de aios is in staat normale en de meest voorkomende pathologische ECG’s en inspannings ECG’s te interpreteren binnen de klinische context van een gegeven casus.

g) de aios is op de hoogte van hartrevalidatie en andere vormen van poliklinische en extramurale follow-up en begeleiding van patiënten met cardiale aandoeningen.

2. ten aanzien van communicatie: a) de aios toont respect voor en een adequate mate van betrokkenheid bij de patiënt b) de aios is in staat om aan de patiënt en diens familie op begrijpelijke wijze de vermoedde

diagnose uit te leggen en grofweg aan te geven wat het aanvullende onderzoek inhoudt (inclusief de eventueel daaraan verbonden risico’s), wat de behandelopties zijn (inclusief de daaraan verbonden risico’s), en wat de prognose van de aandoening is. Bovendien kan de aios ten overstaan van de patiënt en diens familie een begrijpelijk en betrouwbaar overzicht geven van de klinische gebeurtenissen rondom de patiënt.

c) de aios kan ten aanzien van de medische gegevens adequaat zowel schriftelijk als mondeling rapporteren aan andere health care professionals, met inbegrip van een gedegen verslaglegging in de medische status.

3. ten aanzien van samenwerking: a) de aios is in staat een goede relatie te onderhouden met andere personen die bij de patiënt

betrokken zijn, de diverse taken onderling goed te communiceren, en adequate instructies te verschaffen aan ondersteunend personeel.

b) de aios zorgt, tezamen met de verpleegkundige, voor een efficiënt verlopende visite. c) de aios is op de hoogte van de op de afdeling voor paramedisch personeel bestaande

protocollen en voorschriften. 4. ten aanzien van kennis en wetenschap: a) de aios geeft blijk van het kritisch beschouwen van de medische informatie rondom een

casus. b) de aios kan in grote lijnen aangeven welke discussiepunten er momenteel in de literatuur

spelen rondom niet-acute cardiale ziektebeelden, inclusief discussies met betrekking tot invasief ingrijpen bij coronarialijden, hartklepchirurgie, en ritmestoornissen (ablatie, ICD implantatie).

5. ten aanzien van maatschappelijk handelen: a) de aios is grofweg bekend met de epidemiologie van chronische cardiale aandoeningen,

waaronder coronarialijden, hartkleplijden, hartfalen en hartritmestoornissen. b) de aios toont aan nagedacht te hebben over ethische kwesties die de patiëntengroep met

chronische niet-behandelbare cardiale aandoeningen betreffen (bijvoorbeeld aangaande het reanimatiebeleid).


78

c) de aios kan ongeveer aangeven wat de kosten zijn van diverse diagnostische en therapeutische benaderingen.

6. ten aanzien van organisatie: a) de aios overziet het patiëntenaanbod en –bestand op de verpleegafdeling en kan in overleg

met de supervisor de logistiek en efficiënte bezetting van de bedden organiseren. b) de aios weet adequaat prioriteiten te stellen en hulp in te roepen indien geconfronteerd met

gelijktijdig optreden van problemen bij meerdere patiënten. c) de aios is punctueel met betrekking tot afspraken, o.a. betreffende gesprekken met familie. 7. ten aanzien van professionaliteit: a) de aios vertoont adequaat persoonlijk en interpersoonlijk professioneel gedrag. b) de aios kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. INDELING STAGE VERPLEEGAFDELING: Binnen het JBZ wordt met de invulling van de stage rekening gehouden met het werkrooster van alle binnen de afdeling cardiologie werkzame arts-assistenten. Dat wil zeggen dat de aios steeds in blokken van een of enkele weken op de verpleegafdeling ingedeeld zal staan. De werkbelasting op de verpleegafdeling is dusdanig dat werkzaamheden buiten de afdeling zoveel mogelijk beperkt zijn; in voorkomende gevallen worden de op de verpleegafdeling functionerende arts-assistenten gevraagd een bijdrage te leveren aan het doen van consulten. Daarmee kan de stage-indeling als volgt worden gezien: 1. elke ochtend van 08.00 – 08.30 uur ochtendrapport (gevolgd door het ochtendonderwijs); hier

bestaat ook de mogelijkheid om discussies rondom opgenomen patiënten te voeren met de gehele cardiologengroep. Het is aan de aios om een als dusdanig (samen met de supervisor) beoordeelde patiënt te presenteren.

2. de aios volgt alle algemene onderwijsmomenten en verzorgt volgens wisselrooster patiëntbesprekingen en referaten.

3. na het ochtendrapport en – onderwijs wordt tezamen met de supervisor de telemetrisch verkregen gegevens van patiënten op de verpleegafdeling beoordeeld.

4. hierna wordt visite gelopen op de verpleegafdeling, met uitzondering van de woensdag (op deze visiteloze dag worden wel de nieuw opgenomen patiënten beoordeeld en wordt (ook in overleg met de verpleging) aandacht geschonken aan bestaande problemen of openstaande vragen). De visite wordt 2x per week tezamen met de supervisor gedaan, en 2x door de aios zelfstandig. Naarmate de zelfstandigheid van de aios toeneemt zal de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van diverse taken toenemen. In alle gevallen blijft een (dagelijks) gestructureerd overleg met de supervisor bestaan.

5. de aios begeleidt zelf ongeveer 10 fietstesten die aangevraagd worden ten behoeve van ‘eigen’ patiënten.

6. de aios beoordeelt tezamen met de supervisor de bij ‘eigen’ patiënten verkregen andere onderzoeken, zoals echocardiografie en coronairangiografie.

7. de aios draagt zorg voor een gedegen gevoerde medische status en adequate en snelle schriftelijke rapportage naar de 1e lijn bij ontslag van de patiënt, inclusief overdracht voor trombosedienst, revalidatieteam en andere betrokken hulpverleners.

8. de aios voert in voorkomende gevallen (en onder supervisie) consulten uit op niet-cardiologische afdelingen.

TOETSING 1. Directe beoordeling door de superviserende cardioloog, o.a. m.b.v. KPB’s. 2. Beoordeling van statusvoering en ontslagbrieven, aangevuld met specifieke bespreking

hiervan, door de opleider. 3. Beoordeling door de opleider van patiëntbesprekingen tijdens het ochtendrapport en tijdens

specifiek daartoe gereserveerde onderwijsmomenten. 4. Beoordeling door de opleider van referaten. 5. Verslagen van verpleging en patiënten aangaande het functioneren van de aios, uitgebracht op

verzoek van de opleider.


79

PORTFOLIO In het portfolio wordt bijgehouden hoeveel patiënten met welke aandoeningen zijn gezien en welke complicaties tegengekomen zijn bij de diverse ziektebeelden. De casus welke bij het ochtendrapport of patiëntenbesprekingen zelfstandig naar voren werden gebracht worden als zodanig gemerkt. In het portfolio worden tevens de besproken ontslagbrieven, KPB’s, referaten en bijgewoonde verrichtingen opgenomen. Bovendien reflecteert de aios in het portfolio met enige regelmaat op zijn/haar eigen functioneren.


80

STAGEBESCHRIJVING HARTBEWAKING EN CHEST PAIN UNIT DOELEN HARTBEWAKING EN CHEST PAIN UNIT De aios dient zich minimaal de volgende competenties eigen te maken: 1. ten aanzien van medisch handelen: c) de aios kan een adequate anamnese afnemen en lichamelijk onderzoek uitvoeren bij de

patiënt met een (potentieel) acute cardiale aandoening en is in staat de verkregen gegevens georganiseerd te presenteren en grotendeels te interpreteren, zowel schriftelijk als mondeling. Onder de acute cardiale aandoeningen worden begrepen (maar niet limitatief) de acute coronaire syndromen, het acute hartfalen, en nieuw opgetreden hartritmestoornissen.

d) de aios doorziet prioriteiten in de aandacht voor patiënten op de Hartbewaking. e) de aios is in staat de meest voorkomende ECG presentaties van acute cardiale aandoeningen

te beschrijven en te herkennen. f) de aios is bekend met de diagnostiek, risicostratificatie en belangrijkste behandelopties bij het

acute coronaire syndroom (inclusief reperfusie strategieën en ondersteunende therapieën met zuurstof, nitraten, anti-platelet en anti-trombotische middelen, B-blokkers, ACE remmers, statines etc.) en past deze adequaat toe.

g) de aios toont aan bekend te zijn met de indicaties, contraindicaties, toedieningsvorm en – dosering van farmacologische behandelingen van acute coronaire syndromen (inclusief fibrinolytica, aspirine, clopidogrel, GPIIbIIIa receptor blokkers, heparine, LMWH, fondaparinux).

h) de aios is bekend met de mogelijke complicaties van acute cardiale aandoeningen, weet deze te herkennen en nader te evalueren, en kan deze in overleg met de supervisor behandelen.

i) de aios is bekend met de indicaties, contraindicaties, risico’s en mogelijke voordelen van hemodynamische monitoring van de acuut zieke cardiale patiënt.

j) de aios toont aan patiënten met acuut en/of ernstig hartfalen te kunnen beoordelen en een behandelplan op te kunnen stellen, inclusief de toepassing van vaatverwijders en inotrope middelen.

k) de aios kent de belangrijkste indicaties voor het inbrengen van een tijdelijke (uitwendige) pacemaker.

l) de aios is op de hoogte van de initiële behandeling van zowel supraventriculaire als sustained ventriculaire tachycardieën en kan deze, eventueel met hulp van de supervisor, uitvoeren.

m) de aios is aantoonbaar bedreven in Advanced Cardiac Life Support. n) de aios is in staat cardioversie en defibrillatie uit te voeren. 2. ten aanzien van communicatie: a. de aios toont respect voor en een adequate mate van betrokkenheid bij de patiënt. b. de aios is in staat om aan patiënt en diens familie op begrijpelijke wijze de vermoedde

diagnose uit te leggen en in grote lijnen aan te geven wat het aanvullende onderzoek inhoudt (inclusief de eventueel daaraan verbonden risico’s), welke de behandelopties zijn (met de daaraan verbonden risico’s), en wat de prognose van de aandoening is. Bovendien kan de aios tijdens de opname aan de patiënt en diens familie een begrijpelijk en betrouwbaar overzicht bieden van de klinische gebeurtenissen tot op dat moment.

c. de aios kan ten aanzien van de medische gegevens adequaat zowel schriftelijk als mondeling rapporteren aan andere health care professionals, met inbegrip van een gedegen verslaglegging in de medische status.

3. ten aanzien van samenwerking: a. de aios is in staat een goede relatie te onderhouden met andere personen die bij de patiënt

betrokken zijn, de diverse taken onderling goed te communiceren, en (eventueel in overleg met de supervisor) adequate instructies te verschaffen aan ondersteunend personeel.

b. de aios is op de hoogte van de op de afdeling voor paramedisch personeel bestaande protocollen en voorschriften.

4. ten aanzien van kennis en wetenschap: a. de aios geeft blijk van het kritisch beschouwen van de medische informatie rondom een

casus.


81

b. de aios kan in grote lijnen aangeven welke discussiepunten er momenteel in de cardiologie spelen rondom acute coronaire syndromen (inclusief de indicaties voor interventies), acuut opgetreden ritmestoornissen, en hartfalen.

5. ten aanzien van maatschappelijk handelen: a. de aios is grofweg bekend met de epidemiologie van acute coronaire syndromen en andere

acute cardiale aandoeningen. b. de aios toont aan op de hoogte te zijn en nagedacht te hebben over ethische kwesties die de

patiëntengroep met acute cardiale aandoeningen betreffen (bijvoorbeeld aangaande het reanimatiebeleid)

6. ten aanzien van organisatie: a. de aios overziet het patiëntenaanbod en –bestand op de Hartbewaking (en Chest Pain Unit) en

kan in overleg met de supervisor de logistiek en efficiënte bezetting van de bedden organiseren.

7. ten aanzien van professionaliteit: a. de aios vertoont adequaat persoonlijk en interpersoonlijk professioneel gedrag. b. de aios kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. INDELING STAGE HARTBEWAKING EN CHEST PAIN UNIT: Binnen het JBZ wordt met de invulling van de stage rekening gehouden met het werkrooster van alle binnen de afdeling cardiologie werkzame arts-assistenten. Dat wil zeggen dat de aios steeds in blokken van een of enkele weken op de Hartbewaking en Chest Pain Unit ingedeeld zal staan. Binnen de stage valt, als de zelfstandigheid van de aios dit toelaat, ook de zorg voor patiënten die zich op verzoek van de huisarts (of medisch specialist van andere discipline) met ‘enige’ spoed wenden tot de cardioloog. Op de afdeling waar Hartbewaking en Chest Pain Unit gehuisvest zijn is om deze reden een spreekuurkamer aanwezig; dit biedt de mogelijkheid om, in overleg met de superviserend cardioloog, ‘nieuwe’ patiënten zonder acuut probleem te beoordelen. Verder zal de aios in voorkomende gevallen een deel van de consulten op niet-cardiologische afdelingen verrichten. Daarmee kan de stage-indeling als volgt worden gezien: 1. elke ochtend van 08.00 – 08.30 uur ochtendrapport (gevolgd door het ochtendonderwijs); hier

bestaat ook de mogelijkheid om discussies rondom opgenomen patiënten te voeren met de gehele cardiologengroep. Het is aan de aios om een als dusdanig (samen met de supervisor) beoordeelde patiënt te presenteren.

2. de aios volgt alle algemene onderwijsmomenten. 3. na het ochtendrapport en – onderwijs wordt tesamen met de supervisor visite gelopen op de

Hartbewaking en op de Chest Pain Unit. Naarmate de zelfstandigheid van de aios toeneemt zal de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van diverse taken toenemen. In alle gevallen blijft een gestructureerd overleg met de supervisor bestaan.

4. de aios ziet (in overleg met de supervisor) de nieuwe patiënten en/of de ‘semi-spoed’ patiënten op de zogenaamde A6-poli.

5. de aios draagt zorg voor een adequate medische rapportage bij overdracht van een op de Hartbewaking of Chest Pain Unit opgenomen patiënt naar de reguliere verpleegafdeling (of naar huis) middels een samenvatting in de medische status en waarnodig een ‘ontslagbrief’. Indien patiënten worden gezien in het kader van de A6-poli wordt ook voor adequate rapportage naar de verwijzer zorg gedragen.

6. de aios voert elektieve electrische cardioversies uit bij patiënten die daartoe zijn opgenomen op Hartbewaking of CPU.

TOETSING: 6. Directe beoordeling door de superviserende cardioloog, o.a. m.b.v. KPB’s. 7. Beoordeling van statusvoering en ontslagbrieven, aangevuld met specifieke bespreking


specifiek daartoe gereserveerde onderwijsmomenten. 9. Beoordeling door de opleider van referaten.


82

10. Verslagen van verpleging en patiënten aangaande het functioneren van de aios, uitgebracht op verzoek van de opleider.

PORTFOLIO In het portfolio wordt bijgehouden hoeveel patiënten met welke aandoeningen zijn gezien en welke complicaties tegengekomen zijn bij de diverse ziektebeelden. De casus welke bij het ochtendrapport of patiëntenbesprekingen zelfstandig naar voren werden gebracht worden als zodanig gemerkt. In het portfolio worden tevens de besproken ontslagbrieven, KPB’s, referaten en bijgewoonde verrichtingen opgenomen. Bovendien reflecteert de aios in het portfolio met enige regelmaat op zijn/haar eigen functioneren.


83

STAGEBESCHRIJVING SPOED EISENDE HULP DOELEN SPOED EISENDE HULP: De aios dient zich minimaal de volgende competenties eigen te maken: 1. ten aanzien van medisch handelen: a) de aios kan een adequate anamnese afnemen, lichamelijk onderzoek uitvoeren, en in

belangrijke mate het ECG interpreteren bij de op de SEH gepresenteerde patiënt met een vermeend (al dan niet acute) cardiale aandoening en is in staat de verkregen gegevens georganiseerd te presenteren en te interpreteren richting een (differentiaal)diagnose, zowel schriftelijk als mondeling.

b) de aios doorziet prioriteiten in de aandacht voor patiënten op de SEH, kan een adequate triage voeren, en weet op het juiste moment hulp van collegae, supervisor of vertegenwoordigers van andere specialismen in te roepen.

c) de aios kan efficiënt en doelmatig, eventueel in overleg met de supervisor, nader diagnostisch onderzoek aanvragen en kan aangeven wat de eventuele risico’s zijn verbonden aan deze onderzoekingen.

d) de aios is bekend met de diagnostiek, risicostratificatie en belangrijkste behandelopties bij het acute coronaire syndroom (inclusief reperfusie strategieën en ondersteunende therapieën met zuurstof, nitraten, anti-platelet en anti-trombotische middelen en B-blokkers) en past deze adequaat toe.

e) de aios is bekend met de mogelijke complicaties van acute cardiale aandoeningen, weet deze te herkennen en nader te evalueren, en kan deze in overleg of met hulp van de supervisor behandelen.

f) de aios toont aan patiënten met acuut en/of ernstig hartfalen te kunnen beoordelen en een behandelplan te kunnen opstellen, inclusief de toepassing van vaatverwijders, inotrope middelen, en beademing.

g) de aios kent de indicaties voor het inbrengen van een tijdelijke (uitwendige) pacemaker. h) de aios kent de initiële behandeling van zowel supraventriculaire als sustained ventriculaire

tachycardieën en kan deze in overleg of met hulp van de supervisor uitvoeren. i) de aios is aantoonbaar bedreven in Advanced Cardiac Life Support. j) de aios is in staat cardioversie en defibrillatie uit te voeren. 2. ten aanzien van communicatie: a) de aios toont respect voor en een adequate mate van betrokkenheid bij de patiënt. b) de aios is in staat om aan patiënt en diens familie op begrijpelijke wijze de vermoedde

diagnose uit te leggen en in grote lijnen aan te geven wat het aanvullende onderzoek inhoudt (inclusief de eventueel daaraan verbonden risico’s), welke de behandelopties zijn (met de daaraan verbonden risico’s), en wat de prognose van de aandoening is.

c) de aios is in staat om de patiënt adequate uitleg te verschaffen omtrent het vervolgtraject na ontslag van de SEH naar huis of bij opname.

d) de aios kan ten aanzien van de medische gegevens adequaat zowel schriftelijk als mondeling rapporteren aan andere health care professionals, met inbegrip van een gedegen verslaglegging in de medische status en omschrijving van de met de patiënt gemaakte afspraken in het geval van ontslag naar huis.

3. ten aanzien van samenwerking: a) de aios is in staat een goede relatie te onderhouden met andere personen die bij de patiënt

betrokken zijn, de diverse taken onderling goed te communiceren, en adequate instructies te verschaffen aan ondersteunend personeel.

b) de aios is op de hoogte van de op de afdeling voor paramedisch personeel bestaande protocollen en voorschriften.

4. ten aanzien van kennis en wetenschap: a) de aios geeft blijk van het kritisch beschouwen van de medische informatie rondom een

casus. b) de aios kan in grote lijnen aangeven welke discussiepunten er momenteel in de literatuur

spelen rondom acute coronaire syndromen (inclusief de indicaties voor interventies), acuut opgetreden ritmestoornissen, en hartfalen.


84

5. ten aanzien van maatschappelijk handelen: a) de aios is grofweg bekend met de epidemiologie van acute coronaire syndromen en andere

acute cardiale aandoeningen. b) de aios toont aan op de hoogte te zijn en nagedacht te hebben over ethische kwesties die de

patiëntengroep met acute cardiale aandoeningen betreffen (bijvoorbeeld aangaande het reanimatiebeleid)

6. ten aanzien van organisatie: a) de aios overziet het cardiologische patiëntenaanbod en –bestand op de SEH en kan

(eventueel in overleg met de supervisor) de logistiek en efficiënte bezetting van de bedden organiseren, inclusief een snelle doorstroming van de patiënt naar een opname-afdeling of naar huis.

7. ten aanzien van professionaliteit: a) de aios vertoont adequaat persoonlijk en interpersoonlijk professioneel gedrag. b) de aios kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. INDELING STAGE SPOED EISENDE HULP Binnen het JBZ wordt met de invulling van de stage rekening gehouden met het werkrooster van alle binnen de afdeling cardiologie werkzame arts-assistenten. Dat wil zeggen dat de aios steeds in dienstblokken op de Spoedeisende Hulp ingedeeld zal staan. Daar de stage zich met regelmaat buiten reguliere kantooruren afspeelt kan een algemeen geldende tijdsindeling van de stage niet worden gegeven. Wel gelden de volgende punten: 1. bij aanwezigheid dient van 08.00 – 08.30 uur het ochtendrapport (gevolgd door het

ochtendonderwijs) bijgewoond te worden; hier worden de patiënten die op de SEH beoordeeld zijn besproken.

2. de aios probeert zoveel mogelijk algemene onderwijsmomenten te volgen. 3. de aios treedt bij aanvang van een dienst in contact met de overige arts-assistenten teneinde

zich op de hoogte te stellen van aandachtspunten tijdens de dienst. 4. de aios beoordeelt alle patiënten die zich tijdens zijn/haar dienst op de SEH presenteren en

overlegt in alle gevallen met de supervisor. Buiten reguliere kantoortijden geldt hetzelfde voor opgenomen patiënten die een vermeend acuut cardiaal probleem hebben.

5. de aios draagt zorg voor een adequate medische rapportage rond de beoordeelde patiënten en waarnodig een ‘ontslagbrief’.

6. de aios kan in voorkomende gevallen gevraagd worden consulten uit te voeren op niet-cardiologische afdelingen.

TOETSING: 1. Directe beoordeling door de superviserende cardioloog, o.a. m.b.v. KPB’s. 2. Beoordeling van statusvoering en ontslagbrieven, aangevuld met specifieke bespreking


specifiek daartoe gereserveerde onderwijsmomenten. 4. Verslagen van verpleging, andere medisch specialisten werkzaam op de SEH, en patiënten

aangaande het functioneren van de aios, uitgebracht op verzoek van de opleider.

PORTFOLIO: In het portfolio wordt bijgehouden hoeveel patiënten met welke aandoeningen zijn gezien en welke complicaties tegengekomen zijn bij de diverse ziektebeelden. De casus welke bij het ochtendrapport zelfstandig naar voren werden gebracht worden als zodanig gemerkt. In het portfolio worden de met de opleider besproken ontslagbrieven en KPB’s opgenomen, evenals de gehouden referaten en patiëntenbesprekingen. Het aantal bijgewoonde verrichtingen wordt eveneens genoteerd (bijvoorbeeld het aantal bijgewoonde of uitgevoerde reanimaties). Bovendien reflecteert de aios in het portfolio met enige regelmaat op zijn/haar eigen functioneren.


85

STAGE LONGZIEKTEN EN TUBERCULOSE Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch. Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 4 –6 maanden Begeleider: superviserende longarts

De vakgroep longziekten en tuberculose verzorgt voor de opleiding interne geneeskunde de stage longziekten. De stage vindt plaats na het eerste jaar van de opleiding voor onder meer internisten i.o. cardiologen i.o., reumatologen i.o en geriaters i.o. Aan het begin van de stage worden door de (plv) opleider longziekten samen met de aios de leerdoelen van deze stage vastgesteld. Halverwege en aan het eind van de stage vindt beoordeling plaats door de (plv) opleider longgeneeskunde. Hierbij worden de opleidingsverplichtingen en de KPB’s in de beoordeling betrokken. COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen, samenwerken, communicatie, organisatie, maatschappelijk handelen, kennis en wetenschap, reflectie. LEERDOELEN Algemene leerdoelen: Aan de hand van patiënten met pulmonale pathologie op de afdeling, SEH en indien mogelijk polikliniek leert de aios veel voorkomende longziekten herkennen en de eerste aanzet te geven voor diagnostiek en behandeling. Dit alles in afstemming c.q. overleg met de longarts. Specifieke leerdoelen: aan het einde van de stage heeft de aios voldoende kennis verkregen van de pathofysiologie, diagnostiek en therapie van de obstructieve longziekten (inclusief astma, COPD en bronchiëctasieën) maligne aandoeningen van long en pleura, interstitiële longziekten, ziekten van de pleura (inclusief pneumothorax en empyeem), pulmonale vaataandoeningen (longembolie, pulmonale hypertensie), lagere luchtweginfecties en pneumothorax. Verder moet de aios voldoende toegerust zijn om de klinische presentatie dyspnoe, haemoptoë, thoracale pijn en (chronische) hoest naar behoren te analyseren. Tevens wordt tijdens de stage voldoende aandacht besteed aan het interpreteren van thoraxfoto en (HR)Ctscan thorax, evenals gangbaar longfunctie onderzoek. Tot slot verkrijgt de aios tijdens de stage kennis en competentie in de indicatiestelling en uitvoering van pleurapuncties en thoraxdrainage. LEERMIDDELEN: - Verpleegafdeling en SEH: zorg voor opgenomen patiënten op de afdeling longziekten en

patiënten SEH. - radiologiebespreking - dagelijkse visite, - grote visite, - voor- en nabespreking casuïstiek met directe supervisor. - longbehandelkamer en meekijken bij longfunctie onderzoek - multidisciplinaire chirurgisch/oncologische bespreking2

Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als:

2 aanwezig: radiologie, chirurgie, nucleaire geneeskunde, pathologie, radiotherapie, alle longartsen en aios


86

- Algemeen oncologische bespreking - PA-bespreking, - Refereren, CAT en probleempatientbespreking (casusbespreking); - Locaal onderwijs longziekten (woensdagmiddag). - Onderwijs lokaal (LODIN, probleempatiëntbespreking) - Regionaal (RODIN) - Commissie Onderwijs Interne Geneeskunde (COIG) conform leerjaar - Kennistoets (wanneer deze in de periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)


- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging (bv Internisten Dagen); minimaal 1 dag per jaar KLINISCHE PRESENTATIES - Thoracale pijn - Dyspnoe - Hemoptoe - Thrombose en embolie - Acute longgeneeskunde (o,a respiratoire insufficiëntie) - Presentaties op grensvlak - Klachten bovenste deel tractus digestivus/respiratorius VAARDIGHEDEN Pleurapunkties (diagnostisch en therapeutische) uit te voeren en pleuradrains te plaatsen. TOETSEN In totaal 4-6 (afhankelijk stageduur), verdeeld over: - KPB algemeen (betreffende directe observatie anamnese en/of onderdeel lichamelijk

onderzoek) - KPB overdracht - KPB grote visite - KPB probleempatiënt / referaat / PA bespreking / CAT - KPB brieven - OSATS (betreffende vaardigheden) - KPB gesprek met patiënt (en familie) Daarnaast: - Fiattering statusvoering - Participatie LODIN - Participatie Incidentbespreking - Certificaat RODIN conform leerjaar - Certificaat COIG conform leerjaar - Certificaat discipline overstijgend onderwijs. - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging - Resultaat kennistoets - Halverwege en eindbeoordeling stagist Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door opleider longziekten - Participatie lokaal onderwijs longziekten (woensdagmiddag) - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking.


87

WERKINDELING De aios draagt zorg voor de hem toegewezen patiënten. Visite: dagelijkse visite eerst op papier en daarna bij de patiënt aan bed (zie ook document artsenvisite). Tweemaal per week vindt dit onder begeleiding van de supervisor c,q, de longarts plaats en tweemaal per week door de aios zelfstandig. Op woensdag is van 1100-12.30 een grote multidisciplinaire visite. PRAKTISCHE ASPECTEN Status. Statusvoering vindt in een aparte klinische status plaats. Brief. Bij opname SEH brief daarna aanvullende ontslagbrief. De voorlopige ontslagbrief en medicatielijst worden op de dag van ontslag verzonden en meegegeven. De definitieve ontslagbrief wordt zsm gedicteerd en door het secretariaat verwerkt. Verzending binnen 2 weken na ontslag.


88

Rooster vaste overlegmomenten c.q opleidingsactiviteiten ochtend middag overig Maandag Weekendoverdracht

11.30 1x per 4-6 w assistentenoverleg/opleider(s) visite

Avondoverdracht, inclusief radiologie bespreking foto’s

1700-1830 multidisciplinaire chirurgisch/oncologische bespreking3

Dinsdag Ochtendoverdracht, visite Polibespreking Algemene oncologie

Avondoverdracht, inclusief radiologie bespreking foto’s

Algemeen oncologische bespreking op afroep

Woensdag Ochtendoverdracht 1100-1300 “grote” papieren visite inclusief casusbesprekingen met alle longartsen en aios

Onderwijs bloksgewijs volgens rooster Avondoverdracht, inclusief radiologie bespreking foto’s 12.30-13.30 1ste woensdag v/d maand PA bespreking4

1700 cursorisch onderwijs volgens rooster

Donderdag Ochtendoverdracht, visite Avondoverdracht, inclusief radiologie bespreking foto’s

1700 cursorisch onderwijs/refereeravond volgens rooster

Vrijdag Ochtendoverdracht, visite Avondoverdracht, inclusief radiologie bespreking foto’s

Overig: - PA bespreking 1/mnd. - Refereren: 4 /jaar met cluster Utrecht en lokaal JBZ 3-4/jaar - Refereren: 3 maal per jaar Noord Brabantse longartsen (ieder referaat door assistenten) - Assistenten-opleidersoverleg 1 maal per 6 weken (opleider, plv opleider, verpleegkundig hoofd afdeling) - Opleidingscommissie met vertegenwoordigers van assistenten

3 aanwezig: radiologie, chirurgie, nucleaire geneeskunde, pathologie, radiotherapie, alle longartsen en aios 4 t.z.t. onderwijsmiddag


89

Leerdoelen tijdens stages

8 Leerdoelen

Toetsing opleidingsmomenten

ZIE OOK DE STAGE-ONAFHANKELIJKE LEERDOELEN AFHANKELIJK VAN HET OPLEIDINGSJAAR VAN DE AIOS. Deelcompetentie medisch handelen 1; bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied. 1. De aios begrijpt epidemiologische principes en kan die toepassen in de patiëntenzorg. Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 2; past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe. De aios verwerft specialistische kennis, en past deze adequaat toe, op het terrein van: Diagnostiek:

2. Anamnese: de AIOS beheerst de vaardigheid van de anamnese tot in de details. Tijdens de opleiding wordt daarom aandacht besteed aan het benadrukken van anamnestische aspecten van interne ziektebeelden..

3. Lichamelijk onderzoek: de AIOS moet bij uitstek de deskundige worden op het gebied van lichamelijk/fysisch-

diagnostisch onderzoek. 4. Laboratoriumdiagnostiek: de AIOS leert gegevens uit het laboratoriumonderzoek te interpreteren en heeft

kennis van afwijkende laboratoriumbevindingen behorend bij de specifieke interne ziektebeelden. 5. Beeldvormende diagnostiek: de AIOS leert gegevens uit beeldvormende diagnostiek (radiologie, CT, MRI,

echografie, isotopenonderzoek) te interpreteren en adequaat toe te passen. Probleemoplossend vermogen:

6. De AIOS beheerst het efficiënt opstellen van een probleemlijst met bijbehorende werkhypothesen in de vorm van een differentiaaldiagnose, daarbij gebruikmakend van de informatie direct bij de patiënt verkregen, alsmede integratie van overige diagnostische gegevens in combinatie met kennis en ervaring. Essentieel hierbij is de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Het bepalen van een effectief en doelmatig diagnostisch beleid behoort tot de specifieke deskundigheden van de internist.

- Participatie stage gebonden onderwijs/ LODIN; certificaat RODIN / DOO EBM en epidemiologie. - KPB algemeen / dienst*, participatie stagegebonden onderwijs / LODIN, certificaat RODIN. - KPB algemeen - KPB algemeen / brief, participatie stagegebonden onderwijs / LODIN, certificaat RODIN. - Idem - Idem


90

Therapeutisch beleid: 7. De AIOS is in staat om, op grond van de diagnostiek en context van de medische problemen, advies te

formuleren over de behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen en prognose. Speciale aandacht dient de AIOS te geven aan bijwerkingen op korte en lange termijn van het ingestelde therapeutisch beleid. Deskundigheid wordt vereist de evaluatie van het therapeutisch beleid.

Farmacotherapie:

8. De AIOS verkrijgt specifieke deskundigheid op het gebied van de farmacotherapie, stoelend op kennis van de farmacokinetiek en farmacodynamiek, mogelijkheden en beperkingen van de farmacotherapie, interacties en bijwerkingen van geneesmiddelen en het effect van polyfarmacie. Met name wordt deskundigheid vereist op het gebied van individualiseren van farmacotherapie.

Behandeling op lange termijn van patiënten met chronische ziekten:

9. De aios verwerft praktische deskundigheid op het gebied van effectieve diagnostiek en therapie op lange termijn bij chronische ziektebeelden.

10. De aios verwerft praktische deskundigheid op het gebied van de persoonlijke begeleiding van patiënten met chronische ziekten op lange termijn.

Deelcompetentie C1; bouwt effectieve behandelrelatie met patiënten op;

11. De aios geeft blijk van specifieke deskundigheid in de begeleiding van patiënten met onverklaarbare lichamelijke klachten

Deelcompetentie Medisch handelen en kennis 3; levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg;

12. De aios is in staat om de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken tegenover patiënten en

collegae-gezondheidsmedewerkerst te verantwoorden. Deelcompetentie C3; bespreekt medisch informatie goed met patiënten en familie (en anderen);

13. De aios blijkt in de praktijk een psychische en/of sociale genese goed bespreekbaar te maken. 14. De aios blijkt in de praktijk de gevolgen van lichamelijk, psychisch en sociaal gebied goed bespreekbaar te

maken. 15. De aios blijkt in de praktijk op een begrijpelijke manier en humane wijze te kunnen adviseren en voorlichten,

met als doel om de patiënt zo veel mogelijk te betrekken bij de besluitvorming over het diagnostisch en therapeutisch beleid.

- Idem - stagegebonden onderwijs / Certificaat COIG farmacologie - KPB overdracht / brief

- Idem - KPB algemeen (video) - KPB overdracht/gesprek, certificaat DOO, participatie incidentbespreking - KPB algemeen/gesprek - Idem - Idem


91

16. De aios blijkt in de praktijk op grond van een gemeenschappelijk begrip ten aanzien van de medische problemen een motiverend advies te formuleren aan patiënt, familie en andere relevante hulpverleners over de behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen en prognose.

Deelcompetentie S2; verwijst adequaat;

17. De aios blijkt in de praktijk naar de juiste persoon of instantie te verwijzen, zowel in de eerste als in de tweede lijn en de mate van urgentie bepalen.

Deelcompetentie S3; levert effectief intercollegiaal consult;

18. De aios blijkt in de praktijk in staat een intercollegiaal consultaanvraag te beantwoorden. 19. de gezondheidszorg van een patient te optimaliseren in relatie tot de operatieve zorg. 20. de postoperatieven patiënt goed te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het postoperatieve

traject

DEELcompetentie W1; beschouwt medische informatie kritisch;

21. De aios toont in de praktijk een gezondheidsprobleem systematisch te benaderen aan de hand van: theorieën over hypothesevorming en probleem oplossen; modellen ; besliskunde theorieën. 22. De aios beschikt over kennis met betrekking tot: de beginselen van de klinische epidemiologie; de ontwikkeling van nieuwe (moleculaire) onderzoekstechnieken om de medisch informatie kritisch te beschouwen.

Deelcompetentie W3; ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan;

23. De aios houdt eigen wetenschappelijke kennis op pijl en vermeerdert deze kennis in een continu leerproces

Deelcompetentie Ma1; kent en herkent de determinanten van ziekte bij het individu;

24. De aios laat in de praktijk zien te beschikken over praktische kennis en inzicht met betrekking tot: - de somatische, psychische en sociale structuur en functies van mannen, vrouwen en kinderen, individueel en

- Idem - KPB overdracht / brief / dienst*, fiattering status - Idem - Idem - KPB overdracht / dienst* - KPB overdracht / brief / dienst*, participatie stagegebonden onderwijs / LODIN, certificaat RODIN, beoordeling artikel / protocol - Certificaat DOO / COIG moleculaire biologie - Voortgangsgesprek, KPB CAT, certificaat deelname wetenschappelijke vereniging, beoordeling artikel / protocol - KPB overdracht / algemeen (video) / gesprek; participatie LODIN, certificaat


92

in onderlinge relatie; - de levensfasen en de mogelijke verstorende factoren daarin; - menselijk gedrag in verschillende omstandigheden met name in probleemsituatie en bij verschillende culturele achtergronden.

25. De aios toont in de praktijk te beschikken over specifieke deskundigheid op het gebied van de sociale en maatschappelijke gevolgen van intoxicaties en verslaving; (geneesmiddelen, roken, alcoholmisbruik, verslavende middelen, eet- en gokverslaving.

Deelcompetentie Ma2; draagt bij aan een betere gezondheid van patiënten (en de gemeenschap als geheel);

26. De aios beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de volksgezondheid: - het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van behoud van arbeidsgeschiktheid.

- de relatieve omvang van ziekten, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de bevolking. - de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en economische factoren.

27. De aios laat in de praktijk zien te beschikken over: - deskundigheid op het gebied van preventieve interne geneeskunde, gericht op het voorkomen van ziektebeelden zoals atherosclerose, hypertensie, trombose, maligniteiten en obesitas.

- deskundigheid m.b.t. complicaties van chronische ziektenbeelden. Deelcompetentie Ma3; handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen;

28. De aios is in staat om te gaan met binnen Nederland vigerende gedragscodes en handelt in overeenstemming hiermee.

Deelcompetentie O2; besteedt de beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord; 29. De AIOS laat zien over de kennis en vaardigheden te beschikken om op passende wijze gebruik te maken van de beschikbare middelen en voorzieningen in de zorg, en bij te dragen aan een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering en gezondheidszorgsysteem door:

� de indicatie voor eventueel aanvullend onderzoek adequaat te stellen. De AIOS houdt daarbij in de afweging tussen wel of geen aanvullend onderzoek rekening met:

- de te verwachten opbrengst (inclusief fout-positieve/fout-negatieve uitkomsten); - de relevantie voor het verdere besluitvormingsproces;

- de wensen van de patiënt; - de belasting voor de patiënt en zijn sociale omgeving:

� de eventuele complicaties en de kosten.

RODIN - Idem - Idem - Idem - Certificaat DOO, KPB overdracht / dienst* - KPB overdracht / brief / CAT; participatie stagegebonden onderwijs / LODIN / incidentbesepreking, certificaat RODIN / DOO


93

30. waar mogelijk volgens richtlijnen te werk te gaan. 31. een behandelingsvoorstel te doen, waarbij uitdrukkelijk ook de mogelijkheid van niet-behandelen wordt overwogen, en bij deze afweging ook het kostenaspect te betrekken. 32. rekening te houden met invloeden die het instellen van een behandeling positief en negatief kunnen beïnvloeden (onder andere inschatten van mate van therapietrouw, persoonlijke omstandigheden). 33. de betekenis van behandeling af te wegen in relatie tot levenskwaliteit en levensduur.

Deelcompetentie O3; werkt effectief en doelmatig in een gezondheidszorgorganisatie;

34. De AIOS geeft er blijk van op de hoogte te zijn van de wijze waarop de afdeling en het ziekenhuis zijn ingericht, en maakt adequaat gebruik van de diverse informatiestromen, procedures en protocollen. 35. De AIOS registreert en verwerkt gegevens die van belang zijn voor bedrijfsvoering c.q. de organisatie van de patiëntenzorg. 36. De AIOS levert een bijdrage aan de kwaliteitszorg en ontwikkeling in de patiëntenzorg van het ziekenhuis als geheel en op de afdeling.

Deelcompetentie reflectie R2; kan reflecteren op eigen functioneren: de aios

37. wordt zich bewust van de cognitieve aspecten (vaardigheden, beperkingen, denkgewoontes, voorkeuren) in zijn handelen. 38. geeft blijk van besef dat voor het functioneren als internist vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen. (Professionaliteit 3). 39. toont een actieve instelling, waarbij hij eigen blinde vlekken en/of lacunes in de beroepsuitoefening opspoort en tracht deze (via nascholing of anderszins) op te heffen. (knoop W.3.1) 40. kan de analyse van eigen ervaringen omzetten in nieuwe perspectieven en daarnaar handelen. (knoop W.3.1) 41. kan omgaan met fouten van zichzelf of anderen en kan er lering uit trekken. (Professionaliteit 2) (knoop W.3.1) 42. is zich bewust van het belang van non-verbale signalen, kan deze bij zichzelf herkennen en hier adequaat mee omgaan. 43. laat zien over de kennis en vaardigheden te beschikken om op passende wijze gebruik te maken van de beschikbare middelen en voorzieningen in de zorg, en bij te dragen aan een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering en gezondheidszorgsysteem. (knoop Ma.4.1)

39. geeft blijkt van het besef dat het voor het functioneren als internist vereist is dat hij kan omgaan met onzekerheid, eigen beperkingen kan onderkennen. (Professionaliteit 2) 40. kan omgaan met onmachtsgevoelens. (Professionaliteit 3) (knoop O.2.1)

- Idem - Idem - Idem - Idem - KPB overdracht / dienst*; voortgangs-gesprekken - Idem - Idem - Certificaat DOO, KPB overdracht / dienst* - Voortgangsgesprek, certificaat DOO, participatie incidentbespreking - Idem - Idem - Idem - KPB algemeen, certificaat DOO - Voortgangsgesprek, certificaat DOO - Voortgangsgesprek, participatie incidentbespreking - Idem


94

41. is in staat irrationeel gedrag te herkennen, en past zijn handelen daarop aan. 42. benoemt en analyseert de cognitieve en emotionele aspecten in zijn handelen, inclusief de effecten daarvan voor de interactie en communicatie met patiënten, familie en andere professionals. (knoop W.3.1)

Deelcompetentie R3; kan reflecteren met de patiënt/familie; 43. De AIOS kan onderhandelen over het medisch beleid. 44. De AIOS durft fouten van zichzelf te erkennen tegenover patiënten en kan er lering uit trekken. (Professionaliteit 3) 45. De AIOS controleert voortdurend of de patiënt begrijpt wat er wordt gezegd en houdt rekening met evt. voorkennis en angsten over de aard van de ziekte en de consequenties van de ziekte voor alle levensdomeinen. (knoop S.4.4 + Ma.4.1) 46. De AIOS is in staat de eigen morele standpunten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidsmedewerkers te verantwoorden. (Professionaliteit 1) (knoop M 3.1) Deelcompetentie R4; kan reflecteren met eenprofessional; 47. De AIOS herkent affect en emoties in intercollegiaal overleg.

48. De AIOS laat zien in staat te zijn om zijn oordeel op te schorten bij intercollegiaal overleg. 49. De AIOS gaat, zowel in de rol van meerdere als van mindere, adequaat om met hiërarchische professionele relaties zoals een opleidingsrelatie of hiërarchieën gebaseerd op macht, structuur of expertise. (knoop S.4.1) 50. De AIOS is in staat de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidsmedewerkers te verantwoorden. (Professionaliteit 4)

- Idem - KPB overdracht / algemeen / dienst*, participatie incidentbespreking - Idem - Idem - Idem - KPB overdracht, participatie incidentbespreking - KPB overdracht / dienst*, voortgangsgesprek, participatie incidentbespreking - Idem - Idem - Idem

dienst* voor zover deze gedaan worden tijdens de stage. Lila = leerjaar 2 Groen = leerjaar 3 Blauw = leerjaar 4


95

Profielstage Nefrologie Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 8 maanden Begeleiders/supervisoren; alle internist-nefrologen De stage wordt begonnen met een introductiegesprek met de nefroloog die verantwoordelijke is voor de gestructureerde supervisie tijdens deze stage. Deze zorgt ook voor de begeleiding van het poliklinische deel. Halverwege en aan het einde volgt met dezelfde persoon een voortgangsgesprek. COMPETENTIEDOMEINEN: - medisch handelen, - samenwerken, - communicatie, - organisatie, - maatschappelijk handelen - kennis en wetenschap, - reflectie. LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De nefrologie is het onderdeel van de interne geneeskunde dat zich bezighoudt met de diagnostiek en behandeling van nierziekten, van renale en renovasculaire hypertensie, van verstoringen van het milieu intérieur, elektrolyten en het zuur-base-evenwicht, de diagnostiek en behandeling van acute en chronische nierinsufficiëntie, alsmede met de niervervangende behandeling met hemodialyse, hemo(dia)filtratie, peritoneale dialyse en niertransplantatie. De aios doet ervaring op in de behandeling en begeleiding van deze patiënten. Specifieke leerdoelen: De internist in opleiding in het stage profiel Nefrologie (IO-nefrologie) heeft kennis van de klinische presentatie, de diagnostiek en de behandeling van nierziekten, hypertensie en van verstoringen van het milieu intérieur, elektrolyten en het zuur-base-evenwicht, acute en chronische nierinsufficiëntie inclusief de voedingsaspecten en de diagnostiek en behandeling van bloedarmoede en botstofwisselingsstoornissen, en kent de aspecten van de niervervangende behandeling met hemodialyse, hemo(dia)filtratie, peritoneale dialyse en niertransplantatie. Hij heeft daartoe kennis van de nierfysiologie, relevante immunologie en nefropathologie en beeldvormende technieken. Hij is in staat een urinesediment te beoordelen en centraalveneuze katheters in te brengen. Hij heeft kennis van de indicaties, contra-indicaties, resultaten en complicaties van de verschillende nierfunctievervangende behandelingen. Daarnaast heeft hij kennis van de pathofysiologie en de basisprincipes van de therapie van hemo- en peritoneaaldialyse. De opleiding in de dialysebehandeling is zodanig dat hij zelfstandig visite kan lopen op een dialyseafdeling in samenspraak en in overleg met de internist-nefrologen in het dialysecentrum. LEERMIDDELEN: - overdracht, - röntgenbespreking, - grote visite, - MDO nefrologie - statusvoering, - overleg supervisor poli, - gesprekken met patiënt en familie,


96

- ontslagbrieven, - zelfstudie nav casuïstiek - nefrologie besprekingen op vrijdag - regionale nefrologie bespreking - NIO onderwijs te Nijmgen - activiteiten voor de patiëntenvereniging, maken van een patiëntenfolder, - maken van protocol of beschrijven casuïstiek of doen van onderzoek. Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als: - probleempatientbespreking - Incidentbespreking - PA-bespreking, - Eventueel landelijke kennistoets. - Kennistoets (indien in periode valt) - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO)



KLINISCHE PRESENTATIETS

- oedeem - hypertensie - dorst en polyurie - buikpijn - complicaties tijdens de zwangerschap - acute medische problemen - electrolyt- en zuurbasestoornissen - hematurie - hypertensie - proteinurie - afwijkingen bij laboratoriumonderzoek. Differentiaal-diagnostiek en behandeling van de volgende ziektebeelden: - glomerulonefritis - interstitiële nefritis - nefrotisch syndroom - acute tubulus necrose - postrenale nierinsufficiëntie - nierarteriestenose De aios kent de pathofysiologie, klinische presentatie, diagnostiek, therapie, preventie en begeleiding van de volgende aandoeningen en behandelingsmodaliteiten: - Verstoringen van het milieu intérieur, elektrolyten, zuur-base-evenwicht - Hypertensie - Congenitale, erfelijke en verworven ziekten van de nier en urineafvoerwegen - Nierafwijkingen tijdens zwangerschap - Infecties van de nier en urineafvoerwegen - Nierstenen - Acute nierinsufficiëntie - Chronische nierinsufficiëntie - Nefrotisch syndroom - Acuut glomerulonefritisch syndroom - Chronische glomerulonefritis - Asymptomatische hematurie en/of proteïnurie


97

- Acute interstitiële nefritis - Chronische interstitiële nefritis VAARDIGHEDEN: Doorspuiten Perm katheters en inbrengen van lieslijnen.

TOETSEN

- KPB overdracht (voorbereiden poli of nav nefroconsulten) - KPB algemeen - KPB grote visite (dialyse visite lopen) - KPB brieven - Fiattering statusvoering - Beoordeling onderwijs gegeven aan aios, verpleging etc. - KPB probleempatiënt bespreking / CAT / PA-bespreking - Participatie nefrologie besprekingen / MDO dialyse / shuntbespreking - Participatie incidentbespreking - Participatie complicatie bespreking - Certificaten discipline overstijgend onderwijs. - Resultaat kennistoets - Goedkeuring protocol - Acceptatie artikel / voordracht op een internationaal congres - Beoordeling voordracht of folder patientenvereniging - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging (cq sectie nefrologie) - Voortgangsgesprekken met stagebegeleider en halfjaarlijks met (plv) opleider Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - Participatie MDO Nefrologie / dialyse / shunt bespreking op vrijdag - Participatie regionale nefrologie bespreking - Participatie NIO onderwijs te Nijmegen - 6 - 8 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - activiteiten voor de patiëntenvereniging, maken van een patiëntenfolder, maken van een protocol of beschrijven casuïstiek of doen van onderzoek. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking.

WERKZAAMHEDEN Overdag is er een rooster van dienstdoend nefroloog. Daarnaast heeft iedere nefroloog zijn eigen dialyse groep en heeft men afspraken gemaakt, wie bij toerbeurt verantwoordelijk is voor de IC-/CCU-consulten. Er wordt naast de dialyse gewerkt op de afdelingen (nefrologisch consulten), IC (dialyse en CVVH), CCU en op de polikliniek.

Dialyse afdeling

Visite bij hemodialysepatiënten vindt wekelijks plaats samen met de behandelend nefroloog. Tijdens deze visite worden de volgende aspecten altijd bekeken: - hematologische status - calcium/fosfaathuishouding - hemodynamiek en streefgewicht, - medicatie, - vaattoegang, - eventuele intercurrente medische problemen.


98

Eenmaal per maand vindt bij alle dialysepatiënten standaard bloedonderzoek plaats. Extra bloedonderzoek kan eenvoudig gebeuren bij aanvang van de dialyse. Voor patiënten opgenomen op de afdeling E4 geeft de verpleging de aanvragen voor bloedbepalingen door aan de verpleging van de dialyseafdeling. Hemodialysepatiënten mogen niet worden geprikt in de shuntarm. Bij patiënten met een chronische nierziekte en/of nierinsufficiëntie moet de niet-dominante arm gespaard worden in verband met mogelijke toekomstige shuntaanleg. Ook in deze arm mag dus niet geprikt worden. Gedurende de hele week worden dialysepatiënten gezien en beoordeeld die zich presenteren met een intercurrent probleem. Van alle visites en intercurrente patiëntgebonden activiteiten worden aantekening gemaakt in de dialyse status. Consulten Naast de begeleiding van dialysepatiënten op niet interne afdelingen, wordt er iedere dag visite gelopen op de IC/CCU ter beoordeling dialyse cq CVVHD behoefte van aldaar opgenomen patiënten. Indien hiertoe besloten wordt is de aios ook aanspreekpunt voor het begeleiden hiervan. Polikliniek Onder supervisie van een nefroloog wordt een maal per week gezamenlijk poli gedaan. Daarnaast worden er een maal per week nieuwe patiënten (45 min) gezien met het vermoeden op een nierfunctiestoornis. Na overleg met de supervisor worden deze voor controle gezien (15 min). De aios is ook verantwoordelijk voor de correspondentie over deze patiënten. Besprekingen Naast algemene besprekingen en opleidingsactiviteiten van de afdeling interne geneeskunde kent de afdeling nefrologie een aantal specifieke besprekingen: Op de woensdagen samen met de NIO en op vrijdagmiddag, de wekelijkse patiëntenbespreking over acute en chronische hemodialyse en peritoneaal dialysepatiënten. Tijdens deze bespreking worden ook de interessante nefrologische problemen van andere patiënten besproken. Ook is de regionale nierbiopt bespreking, samen met het UMC St Radboud en omgevende klinieken verplicht voor de aios die deze stage loopt. Achterwacht Tegen het einde van deze 8 mnd stage zijn er mogelijkheden om te participeren in de achterwachtfunctie voor nefrologische problematiek buiten kantooruren, onder supervisie van een internist-nefroloog.


99

WEEKINDELING5

Ochtend Middag Bijzonderheden

Maandag

08.15 – 09.00 overdracht 1100-12.30 nefrologiebespreking 09.00 – 16.30 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten

16.30 – 17.00 chirurgiebespreking 17.00 dienstoverdracht

15.30 éénmaal per maand shuntbespreking

Dinsdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 14.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten

14.00 – 15.30 CAPD poli 15.30 – 17.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 17.00 dienstoverdracht

2 a 4 keer per jaar vasculitisbespreking, optioneel (HLD)

Woensdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.30 – 11.30 poli nefrologie + overleg supervisor 11.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 11.30 – 12.30 opleiding nierfunctievervangende therapie

12.30 – 13.30 administratie 13.30 - 15.30 poli nefrologie 14.00 – 14.15 overdracht 15.00 – 18.00 onderwijsmiddag

20.00 drie x per jaar KPC-PA-bespreking

Donderdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 12.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 12.00 – 13.00 IC onderwijs

12.30 – 13.30 onderwijs/zelfstudie opdrachten 14.00 – 17.00 poli nefrologie 17.00 dienstoverdracht

Even weken poli, oneven weken administratie en lopende consulten

Vrijdag

08.30 – 09.00 overdracht 09.00 – 11.00 poli 11.00 – 12.30 nefrologiebespreking

12.30 - 14.00 dialyse afdeling, IC/CCU acute dialyse, consulten 14.40 – 15.00 MDO dialyse 15.00 – 16.00 multidisciplinair overleg dialyse afdeling/nefrologen overleg 16.00 – 17.00 dialyse afdeling, IC acute dialyse, consulten 17.00 – 17.45 weekendoverdracht

11.00 refereren/patiënt inbrengen op nefrologiebespreking

5 Deel weekindeling is vast en een deel wordt aangepast op de individuele aios. Bovenstaande kan daarmee voor sommigen afwijkend zijn.


100

Leerdoelen 5e en 6e jaar tijdens profielstage nefrologie

8 Leerdoelen Toetsing opleidingsmomenten

Deelcompetentie medisch handelen 2. Past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe. 1. De internist in opleiding in het stage profiel ncfrologie (IO-nefrologie) heeft kennis van de klinische presentaties, de

diagnostiek en de behandeling van nierziekten, hypertensie en van verstoring van het milieu interieur, elektrolyten en het zuur-base-evenwicht, acute en chronische nierinsufficiëntie inclusief de voedingsaspecten en de diagnostiek en behandeling van bloedarmoede en botstofwisselingsstoornissen, en kent de aspecten van de niervervangende behandeling met hemodialyse, hemo(dia)filtratie, peritoneaal dialyse en niertransplantatie.

2. Hij heeft daartoe kennis van de nierfysiologie, relevante immunologie en nefropathologie en beeldvormende technieken. Hij is in staat een urinesediment te beoordelen en centraalveneuze katheters in te brengen. Hij heeft kennis van de indicatie, contra-indicatie, resultaten en complicaties van de verschillende nierfunctievervangende behandelingen.

3. Daarnaast heeft hij kennis van de pathofysiologie en de basisprincipes van de therapie van hemo- en peritoneaaldialyse. De opleiding in de dialysebehandeling is zodanig dat hij zelfstandig visite kan lopen op een dialyseafdeling in samenspraak en overleg met de internist-nefroloog in het dialysecentrum.

Deelcompetentie Samenwerken 1; overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners: 4. De AIOS blijkt in de praktijk collegiale relaties op te bouwen, waarbij hij eigen inbreng en die van anderen blijkt te

kunnen combineren bij zijn handelen. 5. De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de organisatie van multiprofessionele zorgverlening, en

past deze kennis adequaat toe. 6. De AIOS levert in de praktijk een adequate bijdrage aan de continuïteit van zorg voor de patiënt. 7. De AIOS is verantwoordelijk voor de patiënt waarvoor hij de zorg heeft aanvaard, tot het moment waarop hij zeker heeft

gesteld dat de zorg voor de patiënt op correcte wijze met alle benodigde informatie is overgedragen aan een andere arts. Omgekeerd is de AIOS ook verantwoordelijk voor het verkrijgen van de noodzakelijke informatie indien hij een patiënt krijgt overgedragen van een collega-arts.

Deelcompetentie W4; bevordert de deskundigheid van studenten, aios, collegae, patiënten en andere betrokkenen in de gezondheidszorg;

- KPB overdracht, participatie nefrologie onderwijs en nefrologiebesprekingen, certificaat bijeenkomsten wetenschappelijk vereniging (sectie nefrologie)

- Idem - KPB grote visite, KPB overdracht, participatie nefrologie onderwijs en nefrologiebesprekingen, certificaat bijeenkomsten wetenschappelijk vereniging (sectie nefrologie). - Voortgangsgesprekken. KPB grote visite. - Idem - KPB overdracht, participatie MDO dialyse, certificaat DOO - Idem


101

De aios is in de praktijk in staat; 8. samen met anderen de onderwijsbehoeften en de door dezen en door derden gewenste leerdoelen vast te stellen. 9. effectieve onderwijsmethoden te selecteren en het leerproces van anderen te faciliteren. Deelcompetentie Maatschappelijk handelen: 4; treed adequaat op bij incidenten in de zorg; 10. De AIOS kan omgaan met fouten van zichzelf of anderen, durft bij eigen fouten deze te erkennen tegenover patiënten

en collega’s en kan daar lering uittrekken. 11. De AIOS kan omgaan met complicaties ten gevolge van het klinisch handelen Deelcompetentie Organisatie 2; besteedt de beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord; 12. De AIOS beschikt over praktische kennis met betrekking tot:

- mogelijkheden van interventie door paramedici; - taakverschuiving c.q. delegatie

13. De AIOS geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is dat hij grenzen en mogelijkheden van

de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening daarin, en van de medische professie in het algemeen daarin kan beoordelen.

Deelcompetentie Organisatie 3; werkt effectief en doelmatig in een gezondheidszorgorganisatie; 14. De AIOS participeert in de organisatie van de gezondheidszorg door deel te nemen aan overleg, werkgroepen etc.

gericht op het verbeteren van de werkorganisatie en samenwerking met anderen. Deelcompetentie reflecteren 1: Heeft een onbevangen, niet oordelende houding; 15. De AIOS is in staat om in alle omstandigheden met onverdeelde aandacht te werken Deelcompetentie reflecteren 2; kan reflecteren op eigen functioneren: De aios; 16. geeft er blijk van eigen gevoelens, normen en waarden te onderkennen in relatie tot existentiële vragen over leven,

dood, ziekte en gezondheid en kan omgaan met medisch-ethische vragen. 17. geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de

gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening daarin, en van de medische professie in het algemeen daarin, kan beoordelen.

- Beoordeling geven van onderwijs - Idem - Participatie incident bespreking, voortgangsgesprekken - Participatie complicatie bespreking - Voortgangsgesprek, KPB overdracht - Idem - Participatie nefrologie besprekingen, maken van een protocol, patientenvoorlichtingsmateriaal. - Voortgangsgesprekken - Certicaat DOO, participatie incidentbespreking, voortgangsgesprekken - Idem


102

Deelcompetentie Reflecteren 4; kan reflecteren met een professional; 18. De AIOS herkent irrationeel gedrag tussen professionals en maakt dit bespreekbaar

- Idem

Zwart indicatief voor eerste opleidingsjaar, Paars voor tweede opleidingsjaar, Groen voor derde jaar, Blauw voor vierde jaar, Oranje voor vijfde jaar


103

Doelen voor de AIOS gesorteerd per opleidingsjaar

Jaar 1

M1 De AIOS leert conceptueel te denken aangaande genese en pathofysiologie van aandoeningen in de interne geneeskunde en past dit conceptueel denken adequaat toe.

M1 De AIOS verwerft diepgaande kennis op het gebied van de basale vakken, zoals biochemie, pathologie, immunologie, moleculaire biologie, genetica, en past deze kennis adequaat toe.

M1 De AIOS kent de klinische presentaties van interne ziektebeelden beschreven in het opleidingsplan, en past deze kennis adequaat toe.

M1 De AIOS kent de overige aspecten van de ziektebeelden beschreven in het opleidingsplan, en past deze kennis adequaat toe.

M1

De AIOS is in staat: de interactie van meerdere (chronische) aandoeningen die gelijktijdig voorkomen, te

onderkennen; de hulpvraag naar urgentie te interpreteren (en zo nodig direct te handelen).

M1 De AIOS verwerft deskundigheid op het gebied van de indicatie en/of uitvoering van de in het Opleidingsplan Interne Geneeskunde genoemde procedures.

M2

Diagnostiek: Anamnese: de AIOS beheerst de vaardigheid van de anamnese tot in de details. Tijdens de

opleiding wordt daarom aandacht besteed aan het benadrukken van anamnestische aspecten van interne ziektebeelden.

Lichamelijk onderzoek: de AIOS moet bij uitstek de deskundige worden op het gebied van lichamelijk/fysisch-diagnostisch onderzoek.

Laboratoriumdiagnostiek: de AIOS leert gegevens uit het laboratoriumonderzoek te interpreteren en heeft kennis van afwijkende laboratoriumbevindingen behorend bij de specifieke interne ziektebeelden.

Beeldvormende diagnostiek: de AIOS leert gegevens uit beeldvormende diagnostiek (radiologie, CT, MRI, echografie, isotopenonderzoek) te interpreteren en adequaat toe te passen.

Functieonderzoek: de AIOS leert gegevens uit functieonderzoek te interpreteren en adequaat toe te passen.

M2

Probleemoplossend vermogen: De AIOS beheerst het efficiënt opstellen van een probleemlijst met bijbehorende werkhypothesen in de vorm van een differentiaaldiagnose, daarbij gebruikmakend van de informatie direct bij de patiënt verkregen, alsmede integratie van overige diagnostische gegevens in combinatie met kennis en ervaring. Essentieel hierbij is de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Het bepalen van een effectief en doelmatig diagnostisch beleid behoort tot de specifieke deskundigheden van de internist.

M2

Therapeutisch beleid: De AIOS is in staat om, op grond van de diagnostiek en context van de medische problemen, advies te formuleren over de behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen en prognose. Speciale aandacht dient de AIOS te geven aan bijwerkingen op korte en lange termijn van het ingestelde therapeutisch beleid. Deskundigheid wordt vereist de evaluatie van het therapeutisch beleid.

M2

Farmacotherapie: De AIOS verkrijgt specifieke deskundigheid op het gebied van de farmacotherapie, stoelend op kennis van de farmacokinetiek en farmacodynamiek, mogelijkheden en beperkingen van de farmacotherapie, interacties en bijwerkingen van geneesmiddelen en het effect van polyfarmacie. Met name wordt deskundigheid vereist op het gebied van individualiseren van farmacotherapie.

M3 De AIOS geeft blijk van een gevoel voor uiteenlopende morele opvattingen en respect voor andere meningen en opvattingen. (Professionaliteit 4)

M3 De AIOS handelt in overeenstemming met de eed/belofte die is afgelegd bij het artsexamen. (Professionaliteit 4)


104

M3 De AIOS herkent en incorporeert ethische aspecten die bij medische beslissingen in het geding zijn, en is in staat morele vragen die in het medisch handelen ontstaan te analyseren. (Professionaliteit 4)

M3 De AIOS neemt kennis van het binnen de afdeling geldende medische beleid en de regels, afspraken en protocollen, en past deze adequaat toe.

M4

De AIOS verzamelt op een adequate wijze informatie rondom de zorg van een patiënt waarvoor hij de verantwoordelijkheid heeft aanvaard; hiertoe weet hij op gepaste wijze gebruik te maken van raadpleging van andere betrokkenen in het zorgproces resp. medische en niet-medische deskundigen ( huisarts, specialisten, thuiszorg, GGZ, etc.).

M4 De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot het verkrijgen van medische informatie via ICT ten behoeve van patiëntenzorg en gebruikt deze mogelijkheden.

C1

een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.

C1

begrip (empathie) voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding.

C1 aandacht voor de wijze waarop de patiënt met zijn klacht(en) omgaat en de betekenis die de ziekte voor de patiënt heeft.

C1 een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en autonomie.

C1 een slechtnieuwsgesprek en een gesprek over beslissingen aan het einde van het leven te kunnen voeren.

C2

in staat om staat om een volledige en gedetailleerde anamnese op te nemen (huidige lichamelijke en psychische klachten, voorgeschiedenis, psychische en sociale omstandigheden) met tevens aandacht voor de zorgen, verwachtingen en (ziekte)ervaringen van de patiënt. Anamnese (verdieping, tot in detail vervolmaking).

C2 in staat om staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen en andere hulpverleners.

C2 de anamnestische aspecten van interne ziektebeelden te beheersen.

C3 de patiënt, diens omgeving en collegae adequaat op de hoogte te brengen van de aard, alsmede het te verwachten beloop van de ziekte.

C3 adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt voorgesteld.

C3 de informatie en toestemmingsvraag in het kader van wetenschappelijk onderzoek of onderwijsactiviteiten adequaat te communiceren.

C3 op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden.

C4 deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen en consulten.

C4

deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van het schrijven van brieven betreffende de behandeling op het gebied van de interne geneeskunde (waarin o.a.: reden van opname, anamnese, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, röntgenonderzoek, verder onderzoek, consulten, conclusie, eventueel beloop of bespreking, medicatie bij ontslag, prognose, informatie gegeven aan de patiënt).

C4 zorgvuldigheid door in het medisch dossier vast te leggen wanneer en waarover de patiënt is geïnformeerd.

S2 adequaat consult te vragen en hierbij de juiste vraag te stellen. S2 consulten van andere specialisten juist te interpreteren.

S4 De AIOS blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren, en daarbij de verschillende hiërarchische en functionele rollen te herkennen en te respecteren.

W1 De AIOS heeft een gefundeerde kritische houding ten opzichte van de wetenschappelijke


105

kennis waarop het medisch handelen is gebaseerd. W1 De AIOS is in staat onderzoek te presenteren, te interpreteren en te evalueren.

W3 De AIOS is in de praktijk staat eigen blinde vlekken en/of lacunes in de beroepsuitoefening op te sporen en tracht deze (via nascholing of anderszins) op te heffen.

W4 onderwijs te geven aan co-assistenten. Ma1

De AIOS heeft begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding. (Professionaliteit 1)

Ma3

De AIOS is in staat om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg en handelt in overeenstemming hiermee. Voorbeelden van relevante wetgeving anno 2007: Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO); Wet BIG; Wet op de orgaandonatie; Wet op de lijkbezorging; Wet op de privacy (WBP); Wet op de levensbeëindiging (WOLB); klachtenprocedure, o.a. WKCZ, Colofon Klachtenrichtlijn gezondheidzorg 2004; calamiteiten (kwaliteitswet) en FONA; METc en de WMO; regelgeving m.b.t. co-assistenten; beleidsregels gunstbetoon VWS 2003; de eed/belofte bij het artsexamen.

Ma4

De AIOS kan verantwoordelijkheid dragen.

O1 De AIOS kan omgaan met stress. O1 De AIOS past principes van timemanagement adequaat toe.

O1 De AIOS is in staat om medisch handelen in de beroepsmatige en in de privésfeer te scheiden. (Professionaliteit 2)

O3 De AIOS heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en vermogen liggen. (Professionaliteit 3)

O4 De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot de mogelijkheden van verslaglegging met behulp van informatie- en communicatietechnologie, en gebruikt en past deze mogelijkheden toe.

O4 De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot de elektronische communicatie en gebruikt en past deze toe.

O4 De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot het verkrijgen van medische informatie via ICT ten behoeve van scholing en gebruikt deze mogelijkheden.

R1 De AIOS blijkt in de praktijk in staat om onbevangen en met een niet-oordelende grondhouding de interne geneeskunde uit te oefenen. (knoop C 1.1)

R1

De AIOS heeft een open houding ten aanzien van patiënten; ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap. (Professionaliteit 1) (knoop C 1.1)

R1 De AIOS streeft naar excellentie. (Professionaliteit 1)

R1 De AIOS toont nieuwsgierigheid en de bereidheid om eigen gewoontes, vooroordelen, houding en fouten kritisch onder de loep te nemen.

R1 De AIOS geeft blijk van een gevoel voor uiteenlopende morele opvattingen en respect voor andere meningen en opvattingen. (Professionaliteit 4) (knoop M 3.2)

R2 De AIOS wordt zich bewust van de emotionele aspecten (motieven, waarden, onzekerheid, onmacht, karaktereigenschappen, levenservaring, irrationele gedachten en gevoelens) in zijn handelen.


106

R2 De AIOS gaat adequaat om met eigen gevoelens, remmingen, normen en waarden, in relatie tot bepaalde gevoelens opgeroepen door contact met een patiënt (of iemand in diens directe omgeving) zoals gevoelens van erotiek, irritatie, afkeer, schaamte, etc. (Professionaliteit 2)

R2

De AIOS signaleert gevoelens van onvrede, aanwezig bij de patiënt en/of zichzelf, met betrekking tot de arts-patiëntrelatie, en maakt deze bespreekbaar. Hij kan adequaat reageren als de relatie verstoord is (of dreigt te raken) of te intiem dreigt te worden. Indien adequaat reageren niet meer mogelijk is, zoekt hij zelf hulp. (Professionaliteit 2)

R2 De AIOS handelt in overeenstemming met de eed/belofte die is afgelegd bij het artsexamen. (Professionaliteit 4)

R2 De AIOS herkent en incorporeert ethische aspecten die bij medische beslissingen in het geding zijn, en is in staat morele vragen die in het medisch handelen ontstaan te analyseren. (Professionaliteit 4) (knoop M 3.3)

R2 blijkt in de praktijk in staat disbalans in de verhouding tussen werk en privéleven te herkennen en deze naar waarde te schatten.

R2 blijkt in de praktijk in staat die maatregelen te nemen die het beste de disbalans kunnen verhelpen, waaronder eventueel het inroepen van professionele hulp. (knoop O.1.3)

R3 De AIOS levert relatiegeoriënteerde zorg waarbij affectieve, emotionele en cognitieve dimensies van de patiënt een plaats krijgen in het medisch beleid.

R3 De AIOS is in staat om in zijn beroepsuitoefening empathie te tonen. (Professionaliteit 1) R3 De AIOS luistert en observeert met aandacht. (knoop C.1.2) R3 De AIOS toont besef van de afhankelijke positie van de patiënt. (Professionaliteit 2) R3 De AIOS gaat adequaat om met gevoelens van de patiënt jegens hem. (Professionaliteit 2) R4 De AIOS is in staat tot het geven en ontvangen van feedback.

R4 De AIOS kan fouten van zichzelf of anderen erkennen tegenover collega’s en kan er lering uit te trekken. (Professionaliteit 3) (knoop Ma.4.1)

R4 De AIOS laat zien in staat te zijn om een collegiale relatie op te bouwen, waarbij hij er blijk van geeft open te staan voor samenwerking, en deskundigheid van anderen te accepteren. (knoop S.4.1)

R4 De AIOS laat zien in staat te zijn om eigen taken af te bakenen ten opzichte van die van andere medische disciplines en verpleegkundige en paramedische professies. (knoop S.4.1)


107

Jaar 2

M2

Behandeling op lange termijn van patiënten met chronische ziektebeelden: � De AIOS verwerft praktische deskundigheid op het gebied van effectieve diagnostiek en

therapie op lange termijn bij chronische ziektebeelden. � De AIOS verwerft praktische deskundigheid wordt vereist op het gebied van de persoonlijke

begeleiding van patiënten met chronische ziekten op lange termijn.

C1 specifieke deskundigheid in de begeleiding van patiënten met onverklaarbare lichamelijke klachten.

C3 een psychische en/of sociale genese goed bespreekbaar te maken. C3 gevolgen op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied goed bespreekbaar te maken.

O2

De AIOS laat zien over de kennis en vaardigheden te beschikken om op passende wijze gebruik te maken van de beschikbare middelen en voorzieningen in de zorg, en bij te dragen aan een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering en gezondheidszorgsysteem door: � de indicatie voor eventueel aanvullend onderzoek adequaat te stellen. De AIOS houdt daarbij in de afweging tussen wel of geen aanvullend onderzoek rekening

met: de te verwachten opbrengst (inclusief fout-positieve/fout-negatieve uitkomsten); de relevantie voor het verdere besluitvormingsproces; de wensen van de patiënt; de belasting voor de patiënt en zijn sociale omgeving:

o (bijvoorbeeld mantelzorg) en/of verwanten; o (bijvoorbeeld genetisch onderzoek);

de eventuele complicaties en de kosten. O2 waar mogelijk volgens richtlijnen te werk te gaan.

O2 een behandelingsvoorstel te doen, waarbij uitdrukkelijk ook de mogelijkheid van niet-behandelen wordt overwogen, en bij deze afweging ook het kostenaspect te betrekken.

O2 rekening te houden met invloeden die het instellen van een behandeling positief en negatief kunnen beïnvloeden (onder andere inschatten van mate van therapietrouw, persoonlijke omstandigheden).

O2 de betekenis van behandeling af te wegen in relatie tot levenskwaliteit en levensduur.

O3 De AIOS registreert en verwerkt gegevens die van belang zijn voor bedrijfsvoering c.q. de organisatie van de patiëntenzorg.

R2 wordt zich bewust van de cognitieve aspecten (vaardigheden, beperkingen, denkgewoontes, voorkeuren) in zijn handelen.

R2 geeft blijk van besef dat voor het functioneren als internist vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen. (Professionaliteit 3)

R2 toont een actieve instelling, waarbij hij eigen blinde vlekken en/of lacunes in de beroepsuitoefening opspoort en tracht deze (via nascholing of anderszins) op te heffen. (knoop W.3.1)

R2 kan de analyse van eigen ervaringen omzetten in nieuwe perspectieven en daarnaar handelen. (knoop W.3.1)

R2 kan omgaan met fouten van zichzelf of anderen en kan er lering uit trekken. (Professionaliteit 2) (knoop W.3.1)

R2 is zich bewust van het belang van non-verbale signalen, kan deze bij zichzelf herkennen en hier adequaat mee omgaan.

R2 laat zien over de kennis en vaardigheden te beschikken om op passende wijze gebruik te maken van de beschikbare middelen en voorzieningen in de zorg, en bij te dragen aan een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering en gezondheidszorgsysteem. (knoop Ma.4.1)

R2 De AIOS herkent affect en emoties in intercollegiaal overleg. R2 De AIOS laat zien in staat te zijn om zijn oordeel op te schorten bij intercollegiaal overleg.


108

Jaar 3 M1 De AIOS begrijpt epidemiologische principes en kan die toepassen in de patiëntenzorg

C3 Op een begrijpelijke en humane wijze te kunnen adviserenen voorlichten, met als doel om de patiënt zo veel mogelijk te betrekken bij de besluitvorming over het diagnostisch en therapeutisch beleid.

C3

op grond van een gemeenschappelijk begrip ten aanzien van de medische problemen een motiverend advies te formuleren aan patiënt, familie en andere relevante hulpverleners over de behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen en prognose.

S3 een intercollegiale consultvraag adequaat te beantwoorden. S3 de gezondheidstoestand van een patiënt te optimaliseren in relatie tot de operatieve zorg.

W1

De AIOS beschikt over kennis met betrekking tot: de beginselen van de klinische epidemiologie; de ontwikkeling van nieuwe (moleculaire) onderzoekstechnieken om de medische

informatie kritisch te kunnen interpreteren.

W3 De AIOS houdt eigen wetenschappelijke kennis op peil, en vermeerdert deze kennis in een continu leerproces.

Ma2

De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de volksgezondheid: het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud

van arbeidsgeschiktheid; de relatieve omvang van ziekte, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de

bevolking; de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en

economische factoren. Ma De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over:

deskundigheid op het gebied van preventieve interne geneeskunde, gericht op het voorkomen van ziektebeelden zoals atherosclerose, hypertensie, trombose, maligniteiten en obesitas;

deskundigheid m.b.t. complicaties van chronische ziektebeelden.

O3 De AIOS geeft er blijk van op de hoogte te zijn van de wijze waarop de afdeling en het ziekenhuis zijn ingericht, en maakt adequaat gebruik van de diverse informatiestromen, procedures en protocollen.

R3 geeft blijkt van het besef dat het voor het functioneren als internist vereist is dat hij kan omgaan met onzekerheid, eigen beperkingen kan onderkennen. (Professionaliteit 2)

R3 kan omgaan met onmachtsgevoelens. (Professionaliteit 3) (knoop O.2.1) R3 is in staat irrationeel gedrag te herkennen, en past zijn handelen daarop aan.


109

Jaar 4

M3 De AIOS is in staat om de eigen morele standpunten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae-gezondheidsmedewerkers te verantwoorden. (Professionaliteit 1)

M3 De AIOS is in staat om de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidswerkers te verantwoorden. (Professionaliteit 4)

S2 naar de juiste persoon of instantie te verwijzen, zowel in de eerste als in de tweede lijn en de mate van urgentie hierbij te bepalen.

S3 de postoperatieve patiënt goed te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het postoperatieve traject.

W1

De AIOS toont in de praktijk een gezondheidsprobleem systematisch te benaderen aan de hand van: theorieën over hypothesevorming en probleemoplossen; modellen; besliskundetheorieën.

Ma1 De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over praktische kennis en inzicht met betrekking tot: de somatische, psychische en sociale structuur en functies van mannen, vrouwen en

kinderen, individueel en in onderlinge relatie; de levensfasen en de mogelijk verstorende factoren daarin; menselijk gedrag in verschillende omstandigheden met name in probleemsituaties en

bij verschillende culturele achtergronden. Ma1 De AIOS toont in de praktijk te beschikken over specifieke deskundigheid op het gebied

van de sociale en maatschappelijke gevolgen van intoxicaties en verslaving; (geneesmiddelen, roken, alcoholmisbruik, verslavende middelen, eet- en gokverslaving).

Ma3 De AIOS is in staat om te gaan met binnen Nederland vigerende gedragscodes en handelt in overeenstemming hiermee. Voorbeelden van relevante codes anno 2007: FMWV gedragscode gezondheidsonderzoek 2004; Colofon gedragscode goed gebruik 2002 (lichaamsmaterialen); KNAW werkgroep opdrachtonderzoek, rapport wetenschap op bestelling, sept. 2005.

O3 De AIOS levert een bijdrage aan de kwaliteitszorg en ontwikkeling in de patiëntenzorg van het ziekenhuis als geheel en op de afdeling.

R2 benoemt en analyseert de cognitieve en emotionele aspecten in zijn handelen, inclusief de effecten daarvan voor de interactie en communicatie met patiënten, familie en andere professionals. (knoop W.3.1)

R3 De AIOS kan onderhandelen over het medisch beleid.

R3 De AIOS durft fouten van zichzelf te erkennen tegenover patiënten en kan er lering uit trekken. (Professionaliteit 3)

R3 De AIOS controleert voortdurend of de patiënt begrijpt wat er wordt gezegd en houdt rekening met evt. voorkennis en angsten over de aard van de ziekte en de consequenties van de ziekte voor alle levensdomeinen. (knoop S.4.4 + Ma.4.1)

R3 De AIOS is in staat de eigen morele standpunten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidsmedewerkers te verantwoorden. (Professionaliteit 1) (knoop M 3.1)

R4 De AIOS gaat, zowel in de rol van meerdere als van mindere, adequaat om met hiërarchische professionele relaties zoals een opleidingsrelatie of hiërarchieën gebaseerd op macht, structuur of expertise. (knoop S.4.1)

R4 De AIOS is in staat de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidsmedewerkers te verantwoorden. (Professionaliteit 4) (knoop M 3.5)

Jaar 5

S1 De AIOS blijkt in de praktijk collegiale relaties op te bouwen, waarbij hij eigen inbreng en die


110

van anderen blijkt te kunnen combineren bij zijn handelen.

S4

De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de organisatie van multiprofessionele zorgverlening, en past deze kennis adequaat toe. - De AIOS levert in de praktijk een adequate bijdrage aan de continuïteit van zorg voor de

patiënt. De AIOS is verantwoordelijk voor de patiënt waarvoor hij de zorg heeft aanvaard, tot het moment waarop hij zeker heeft gesteld dat de zorg voor de patiënt op correcte wijze met alle benodigde informatie is overgedragen aan een andere arts. Omgekeerd is de AIOS ook verantwoordelijk voor het verkrijgen van de noodzakelijke informatie indien hij een patiënt krijgt overgedragen van een collega-arts.

S4 De AIOS geeft blijk van een adequaat vermogen ten aanzien van het voorkomen, onderhandelen en oplossen van een interprofessioneel conflict en respecteert daarbij verschillen, misverstanden en beperkingen van anderen.

W2 De AIOS levert een bijdrage aan de ontwikkeling, verspreiding en toepassing van nieuwe medische kennis.

W2 De AIOS beschikt over kennis van ethische en medisch maatschappelijke aspecten van onderzoek.

W4 samen met anderen de onderwijsbehoeften en de door dezen en door derden gewenste leerdoelen vast te stellen.

W4 effectieve onderwijsmethoden te selecteren en het leerproces van anderen te faciliteren. 5 De AIOS is in staat om in alle omstandigheden met onverdeelde aandacht te werken. Ma4

De AIOS kan omgaan met fouten van zichzelf of anderen, durft bij eigen fouten deze te erkennen tegenover patiënten en collega’s en kan daar lering uittrekken.

Ma4

De AIOS kan omgaan met complicaties ten gevolge van het klinisch handelen.

O2 De AIOS beschikt over praktische kennis met betrekking tot: mogelijkheden van interventie door paramedici; taakverschuiving c.q. delegatie.

O2 De AIOS geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening daarin, en van de medische professie in het algemeen daarin kan beoordelen. (Professionaliteit 3)

O3

De AIOS participeert in de organisatie van de gezondheidszorg door deel te nemen aan overleg, werkgroepen etc. gericht op het verbeteren van de werkorganisatie en samenwerking met anderen.

R2 geeft er blijk van eigen gevoelens, normen en waarden te onderkennen in relatie tot existentiële vragen over leven, dood, ziekte en gezondheid en kan omgaan met medisch-ethische vragen. (Professionaliteit 2)

R2

geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening daarin, en van de medische professie in het algemeen daarin, kan beoordelen. (Professionaliteit 3) (knoop M3.1-5) (knoop O 2.8)

R4 De AIOS herkent irrationeel gedrag tussen professionals en maakt dit bespreekbaar.


111

Toelichting verschillende besprekingen In de volgende paragrafen worden de verschillende overlegmomenten/besprekingen besproken hoe deze optimaal gehanteerd kunnen worden voor het leerproces van de aios. Het betreft de volgende activiteiten: 1. Overdracht en ochtendrapport

2. Probleempatiëntbespreking 3. Bespreking met chirurg 4. Bespreking met de patholoog 5. Critically Appraised Topic 6. Referaat 7. LODIN en RODIN 8. Vaardigheden 9. Incidentbespreking


112


113

1 Overdracht en ochtendrapport

Het ochtendrapport is een belangrijk leermoment en goede gelegenheid voor de beoordeling van de vorderingen van de aios, vooral wat betreft het klinisch denken. Het nodigt de aios uit tot reflectie op de klinische keuzes tijdens de dienst. Op deze wijze wordt er gewerkt aan verdieping van kennis en inzicht, tevens worden lacunes zichtbaar. Leerdoelen - Informatieoverdracht - Verantwoording afleggen over diagnostisch en therapeutisch handelen. Kader Maandag: 45 minuten (08.15-09.00) in ’t Narreschip: 1. 2 patiënten worden uitvoerig besproken (bij voorkeur 1 interne en 1 MDL) 2. Rest wordt kort overgedragen: naam, afdeling en werkdiagnose met eventueel bijzonderheden

voor de collega die de zorg overneemt Dinsdag t/m vrijdag (08.30-09.00) demonstratieruimte op de röntgenafdeling. 1. Röntgenoverdracht: alleen kort indicatie vermelden, er volgt eventueel terugkoppeling op de

aanvraag of indicatiestelling 2. niet-verslagen CT en echo’s worden niet besproken tijdens röntgenoverdracht (aios en/of

supervisor nemen zonodig na overdracht contact op met desbetreffende radioloog) 3. Een patiënt wordt uitvoerig besproken (interne of MDL) 4. Rest idem als bovenstaande bij punt 2. Structuur ochtendoverdracht In overleg met de ochtendrapportvoorzitter worden patiënten geselecteerd voor nadere bespreking; overige patiënten worden tbv bedrijfsvoering genoemd. Van de aios wordt verwacht dat de volgende gegevens kort en bondig worden verteld: - Naam, leeftijd, verpleegeenheid en specialisme (interne of MDL-ziekten) waarvoor patiënt is

opgenomen; - Relevante voorgeschiedenis - Anamnese: klachten patiënt bij presentatie. Benoem alle positieve en negatieve bevindingen

die de werkdiagnose ondersteunen; - Gegevens uit het lichamelijk onderzoek: algehele indruk, bloeddruk, pols,

lichaamstemperatuur alleen die positieve (en z.n. negatieve) bevindingen die de werkdiagnose ondersteunen

- Laboratoriumonderzoek: alleen die afwijkende (en z.n. normale) uitslagen noemen die de werkdiagnose ondersteunen;

- Geef de conclusie, c.q.werkdiagnose; bevindingen samenvatten die tot werkdiagnose hebben geleid; expliciet die zaken uit probleemlijst noemen die niet in de werkdiagnose zijn onder te brengen!

- Geef in het kort de ingestelde diagnostisch en therapeutisch beleid weer. Aandachtspunten voor feedback door de superviserende specialist (= dienstdoende achterwacht algemene interne geneeskunde). Tijdens overdracht van zorg, de aios: - Kan hoofd- en bijzaken onderscheiden - Benoemt reële differentiaal diagnose - Benoemt expliciet die zaken uit de probleemlijst die niet binnen de werkdiagnose vallen - Doet voorstellen voor aanvullend onderzoek - Betrekt prognose van patiënt in het gevoerde beleid - Neemt verantwoording voor gevoerd beleid - Benoemt eigen twijfels over diagnostisch en therapeutisch handelen - Is actief bij selectie van de te bespreken patiënten met rapportvoorzitter - Kan uit de voeten met instructie om patiënten zonodig kort te bespreken - Maakt problemen in de organisatie van zorg bespreekbaar (hulponderzoeken, samenwerking

andere specialismen)


114

AANDACHTSPUNTEN VOOR DE OCHTENDRAPPORTVOORZITTER De voorzitter: - bewaakt de structuur van de overdracht (bepaalt in overleg welke patiënten er uitvoerig

worden besproken) en bewaakt de tijd; - stelt vragen die uitnodigen te reflecteren over zaken die bovengenoemde leerdoelen betreffen; - tracht de aanwezigen in de zaal actief hierin te betrekken, waarbij altijd de aios als eerste

uitgenodigd worden te reageren; - supervisoren worden gevraagd relevante terminologie, interpretaties, denkprocessen of

handelen te expliciteren; - draagt zorg voor veiligheid:

o feedback op actueel gedrag en niet op beleving o positieve feedback o vermijdt gezichtsverlies o NB: 1 aios tegenover 4-15 supervisoren, 15-20 collega’s en meerdere co-

assistenten!; - aios moet werken (verhoogt daarmee het leerrendement) en niet de supervisor of voorzitter:

o aios die overdraagt moet leren een patiënt over te dragen en verantwoording af te leggen over diagnostisch en therapeutisch handelen en niet de supervisor of voorzitter;

o aios in het gehoor wordt actief betrokken; - fouten maken mag:

o de geneeskunde gaat niet vooruit door allesweters en alleskunners, maar juist door de erkenning van niet weten en niet kunnen en de bereidheid daar iets aan te doen.

Lacunes Vaststellen lacunes in kennis en kunde (concretisering probleemstelling en wanneer rapporteren over oplossing of een zoekvraag die door een aios wordt beantwoord middels een CAT (naam van aios die het gaat uitwerken, inclusief probleemstelling noteren) Frequentie De aios in het dienstenblok moeten twee maal beoordeeld worden op een weekenddienst overdag door de dienstdoende internist van dat weekend en worden twee maal beoordeeld na de ochtendoverdracht. De bevindingen worden op de KPB formulieren (KPB diensten en overdracht) genoteerd door respectievelijk de dienstdoende internist en voorzitter ochtendrapport. De zaalsupervisor doet dit met de zaalarts over de presentatie tijdens de röntgenoverdracht. De aios neemt de KPB op in het portfolio.


115

2 Probleempatiëntbespreking Op woensdagmiddag is er altijd een mogelijkheid om een probleempatiënt te bespreken. De bedoeling is dat de a(n)ios de casus presenteert, waarbij het van belang is eerst het probleem te benoemen. Daarna worden de relevante gegevens uit de anamnese verteld, evenals de bevindingen bij lichamelijk onderzoek. In overleg met de aanwezigen wordt een differentiaal diagnose opgesteld. Vervolgens worden de laboratoriumgegevens (Mirador) en eventuele foto’s getoond. Tot slot wordt in samenspraak met de aanwezigen een plan van aanpak vastgesteld. NB In belang van het leerproces is het relevant om in een latere fase terug te komen op de casus, zeker als er een diagnose gesteld wordt.


116

3 Chirurgische overdracht Locatie: Groot Ziekengasthuis; röntgen demonstratieruimte. Voorzitter: MDL-arts, die tevens verantwoordelijk is voor het archiveren van de te bespreken

patiënten. Ieder maandagmiddag is van 16.30 tot 17.00 uur overleg met de chirurgen over patiënten die in aanmerking komen voor een operatieve ingreep. Daarbij is het van belang dat mondeling en schriftelijk alle gegevens worden uitgewisseld, zodat op een verantwoorde wijze de patiënt kan worden overgedragen aan de chirurg. Tevens is terugkoppeling gewenst van door de interne voorgedragen patiënten, die een operatieve ingreep hebben ondergaan. Aanwezig: aios MDL-ziekten / interne en chirurgie; (plv) opleiders, MDL-artsen, chirurgen en internisten. In ieder geval is de internist aanwezig die verantwoordelijk is voor de supervisie van de aios interne die een patiënt voordraagt. Middels een sheet wordt de patiënt gepresenteerd door aios interne, internist, MDL-arts en eventueel röntgenonderzoek dat van belang is wordt getoond. Indien wenselijk kan van tevoren een radioloog worden gevraagd bij de bespreking aanwezig te zijn. De in onderling genomen beslissing wordt genoteerd op een doorslag van de sheet en bewaard in de aanwezige klapper. Er wordt gezorgd dat de chirurg binnen een week na de bespreking een brief heeft betreffende de besproken patiëntencasuïstiek. De bespreking wordt afgerond met een terugkoppeling van geopereerde patiënten, die door de Interne geneeskunde / MDL-ziekten zijn voorgedragen. Vandaar dat er een archief wordt bijgehouden van overgedragen patiënten. Een maal per 2 maanden wordt 15 minuten ingeruimd om indicatiestelling voor veel voorkomende operaties onderling te bespreken. De aios MDL-ziekten / interne en chirurgie worden hiervoor ingedeeld, om dit gezamenlijk onderling voor te bereiden. Mogelijke onderwerpen - cholecystectomie - acute buik - schildkliernodus - maligniteiten dikke darm en sigmoid - miltextirpatie - diagnostische laparotomie


117

Overdrachtsformulier chirurgie Datum: Naam: Allergieën: Geb Datum: Leucovrije/irreg al: Patiëntennr : Voorgeschiedenis: Medicatie: Klinisch probleem:

Lichamelijk onderzoek: Relevant laboratorium onderzoek: Aanvullend onderzoek: Conclusie: Voorstel:


118

4 Bespreking met de patholoog Twee maal per maand vindt er een bespreking plaats met de afdeling pathologie. Rondom een thema worden er biopten besproken. Daarnaast is er 4 maal per jaar een bespreking van meerdere obducties (obductiebespreking) Bespreking biopten Aan de hand van de lijst met onderwerpen is er een cyclische bespreking gedurende 2 jaar van de meest voorkomende PA diagnoses op het gebied van de interne geneeskunde en MDL-ziekten. De opzet van deze bespreking is als volgt: 1. Een a(n)ios houdt gedurende 10 minuten een inleidende bespreking over de klinische

aspecten van het te bespreken onderwerp. 2. Daarna volgt de patholoog met het bespreken van PA materiaal ter illustratie, gedurende 20

min. Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan manier van aanvragen PA-onderzoek, insturen materiaal en problemen bij de PA-diagnostiek. Het materiaal wordt geselecteerd uit ingestuurd materiaal door de afdeling Interne geneeskunde / MDL-ziekten.

3. Daarna volgt een afsluiting van 10 minuten over de leermomenten van hetgeen besproken is, door de a(n)ios of door de begeleider.

De besprekingen worden een half jaar van tevoren gepland. Wanneer een a(n)ios onverhoopt verhinderd is, dient hij/zij dit zelf te ruilen met een collega. De aios neemt twee weken van tevoren contact op met de afdeling pathologie (telefoon 2750/1; mailadres [email protected]), om een afspraak te maken met de patholoog. Het secretariaat van de afdeling pathologie zorgt voor een selectie van patiëntenmateriaal dat voor de onderhavige bespreking in aanmerking komen. Enkele dagen later selecteren assistent en patholoog een 5-10 tal patiënten ter illustratie. Obductiebespreking Tijdens deze bespreking worden 3 à 4 obducties besproken, waarbij een a(n)ios, internist of MDL-arts middels een sheet de casus presenteert en afsluit met enkele concrete vragen aan de patholoog betreffende de obductie. De te bespreken obducties worden twee weken van tevoren door Dianne Pouw geselecteerd uit het aanbod en doorgeven aan het secretariaat van de afdeling pathologie. Daarna worden deze verdeeld onder de a(n)ios en/of supervisoren. Bij de voorbereiding geeft de persoon die de casus presenteert zijn vragen één week van tevoren door aan de patholoog, zodat deze zich kan voorbereiden en eventueel extra kleuringen kan inzetten. In afwachting van de invoering van de ziekenhuisbrede onderwijsmiddag op de woensdag, vinden deze besprekingen plaats op woensdagen van 12.30 tot 13.30 uur in de demonstratieruimte van de afdeling pathologie op de derde etage.


119

Lijst van PA diagnoses relevant voor de internist Algemeen interne geneeskunde: - Artritis temporalis - Schildkliernodus - Bijschildklier nodus / hyperplasie - Bijnier adenoom / carcinoom - Carcinoid /pheochromocytoom MDL-ziekten: - Dikke darmpoliepen - Barret oesophagus - Coeliakie - IBD; Crohn / colitis ulcerosa - Leverpathologie :

- virale hepapti - autoimuun hepatitis - levercirrhose - primaire biliaire cirrhose

Nefrologie: - Glomerulonefritiden - Diabetische nefropathie - Tubulusnecrose - Afstoting transplantatienier Oncologie: - Lymfomen: reactief / maligne - Hodgkin / non-Hogkin - Mammaca - Colonca - Adenocarcinoom van onbekende orgine


120

5 Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature)

Doel De Critical Appraisal of Literature en Critically Appraised Topic (CAL/CAT) zijn vormen om de algemene competentie “kennis en wetenschap” te ontwikkelen. De principes van evidence based medicine met het kritisch beschouwen van de verschillende onderdelen van wetenschappelijke publicaties wordt hiermee beoordeeld. Daarnaast is het een instrument om de vakkennis te verbreden en de deskundigheid van collega en andere professionals in de gezondheidszorg te bevorderen. Uitwerking De aanleiding voor een CAT is een patiëntencontact, naar aanleiding waarvan een vraag gerezen is met betrekking tot de directe medische zorg aan die patiënt. Een CAT bestaat uit zeven onderdelen, zoals hieronder weergegeven. Een CAT bestaat uit zeven vaste onderdelen zoals weergegeven in figuur 1.2 1. Klinisch scenario Voor het beschrijven van een goed scenario is het noodzakelijk dat de patiënt helder en bondig wordt gepresenteerd en dat duidelijk wordt waarom het probleem relevant is. Het beschrijven van zo’n patiëntenpresentatie kan goed ondersteund worden met behulp van een lijst met noodzakelijke onderdelen: - naam - geslacht - leeftijd - anamnese - lichamelijk onderzoek - uitslag diagnostische tests - aandoening (of verdenking daarop) - specialisatie arts en setting - belangrijke aspecten uit medische voorgeschiedenis (o.a co-morbiditeit en medicatie - relevante leefstijlfactoren (roken, bewegen, alcohol, voeding etc) - verwachting patiënt - voorkeur patiënt en arts - klinisch dilemma/spanningsveld waaraan klinische vraag zijn relevantie ontleent.

Trefwoorden

Patiënt (Praktijk)

1 Klinisch scenario

2 Klinische vraag

7 Bottom line

Vertaalslag (expert) Wetenschap (literatuur)

3 Literatuur search

4 Kritisch beoordelen artikel

5 Evidence table

6 Commentaar: besluitvormings proces EBM


121

2. Klinische vraag De vragen kunnen betrekking hebben op de diagnose, prognose, therapie en evaluatie van het gevoerde beleid betreffende een specifieke patiënt. Voor het vinden van het juiste antwoord is het van belang dat de vraag is opgebouwd uit concrete meetbare elementen, waardoor voor aanvang van de search duidelijk is wat belangrijk is bij de selectie van een artikel. 3. Literatuur search Het bewijs dat men zoekt moet verkregen zijn binnen een kwalitatief goed wetenschappelijk onderzoek (best evidence), om met voldoende zekerheid het antwoord op de klinische vraag te kunnen onderbouwen. 4. Kritisch beoordelen artikel In welke mate is een gevonden resultaat (een schatting van de werkelijkheid) reproduceerbaar als dat onderzoek opnieuw wordt uitgevoerd en binnen welke marges bevindt zich, met een bepaalde mate van zekerheid, werkelijke waarde van die uitkomstmaat (zie beoordelingsformulieren). 5. Evidence table Samenvatten en interpreteren van relevante cijfers uit een wetenschappelijke publicatie. Methodologische kwaliteit hoog of laag; geldigheid voor de patiëntencasus hoog of laag. 6. Commentaar De weging van alle componenten is een complex proces, evenals het goed verwoorden hiervan het leggen van de juiste accenten daarbij. 7. Bottom line Terugvertalen van conclusies uit het besluitvormingsproces naar de patiënt uit de klinische vraag. Wanneer Iedere week wordt tijdens de overdracht of visite een onderwerp uitgekozen die volgens een vast rooster door een A(N)IOS wordt uitgewerkt en op een woensdag middag gepresenteerd. Praktische aanpak in het kort: CAT’s zijn bedoeld als oefening in het wetenschappelijk denken over het klinisch handelen (aanvraaggedrag, therapiekeuze). Een CAT omvat de volgende stappen. - Beschrijving van een klinisch scenario (aan de hand van een patiënt van het ochtendrapport of

naar aanleiding van casuïstiek besproken tijdens een grote visite). - Formuleren van een relevante klinische vraag naar aanleiding van dit scenario. - Beschrijven van het zoekproces met databronnen, sleutelworden en inclusiecriteria voor de

gevonden artikelen. - Beschrijven van opzet en uitvoering van een wetenschappelijk onderzoek en beoordeling van

de kwaliteit ervan. - Weergeven van de mate van ‘evidence’. - De CAT voorzien van commentaar en conclusie over het toepassen van de bevindingen voor

het geschetste scenario. - Middels een PowerPointpresentatie van maximaal 15 minuten wordt het resultaat

gepresenteerd. De presentatie wordt bewaard en verspreid onder alle a(n)ios en leden opleidingsteam.


122

De CAT’s hebben betrekking op vier klinisch relevante domeinen: - Diagnostiek - Prognose - Therapie en (contra)indicaties - Evaluatie van het gevolgde beleid Toets Supervisor en overige aanwezigen vullen naar aanleiding van de presentatie het KPB-formulier CAT in. De aios neemt dit op in zijn portfolio. Literatuur: Training critical appraisal of a topic. Een onmisbare handleiding in het tijdperk van Evidence Based Medicine. CPM de Brouwer, IJ Kant, LJM Smits, AC Voogd. Mediview BV, Maastricht augustus 2009. ISBN 978-90-77201-31-2.


123

Beoordelingsformulier CAT Diagnostiek Onderdeel CAT Beoordeling Opmerking Klinisch scenario: Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, sexe, kenmerken/symptomen patiënt, relevante risicofactoren, setting, range van priorkansen + bronvermelding)

O V G

Is het klinisch probleem/dilemma goed benoemd? (focus gelegd bij een of meer van de volgende punten; risico missen diagnose, risico ten onrecht behandelen, kosten, belasting, plaats in diagnostisch traject)

O V G

Goed geformuleerd? (helder, beknopt, juiste medische/epidemiologische terminologie

O V G

Klinische vraag: Bevat vraag alle elementen: belangrijke symptomen en patiëntenkenmerken, die bepalend zijn voor prior-range, test, aandoening, gouden standaard en is vraag helder geformuleerd?

O V G

Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario en klinisch probleem/dilemma?

O V G

Search: Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? O V G Is gekozen zoekstrategie goed opgebouwd? O V G Is de motivering van keuze artikel toegelicht? (Diagnostiek: gouden standaard, patiëntenpopulatie, omvang populatie, primair artikel, taal, evt. datum+argumenten voor datum)

O V G

Is het gekozen artikel een relevant artikel gezien het voorafgaande klinische probleem

O V G

Beoordeling artikel: Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten uit de bijdrage hier genoemd?

O V G

Zijn de belangrijkste methodologische criteria, zoals uitgebreid besproken in de bijlage, beknopt weergegeven en geïnterpreteerd in de CAT

O V G

Evidence table: Zijn de belangrijkste uitkomsten samengevat in een tabel?

O V G

Commentaar: Is een samenvattend oordeel over de methodologische kwaliteit van het beschreven onderzoek enerzijds en de methodologische kwaliteiten van de test anderzijds gegeven?

O V G

Is kritische gekeken naar de bruikbaarheid van de test (kosten, belasting,behandelbare aandoening, invloed op beleid door toegenomen zekerheid over aan/afwezigheid aandoening?

O V G

Zijn de overeenkomsten en verschillen tussen onderzoekspopulatie uit artikel en patiënt uit het scenario bediscussieerd?

O V G

Zijn de DW+ en/of DW- zoals gevonden voor de patiënt vertaald in termen van medisch handelen?

O V G

Bottomline: Wordt in de bottomline een zinvol antwoord geformuleerd op de klinische vraag?

O V G

Is de formulering van de bottom line kort, krachtig en toch volledig?

O V G

Totaal CAT:

Eindoordeel CAT*:

O V G U

Beoordeling CAT: *als >6 O: onvoldoende, <=2 0 en 7-10 G: goed, als > 10 G en <=1 O: uitstekend, anders: voldoende


124

Beoordelingsformulier CAT prognostiek Onderdeel CAT Beoordeling Opmerking Klinisch scenario: Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, geslacht, aard en ernst aandoening, klinische setting, moment van presentatie, beschrijving prognostische probleem, belangrijkste prognostische variabelen)

O V G

Volledig en beknopt geformuleerd? O V G

Klinische vraag: Bevat vraag alle elementen: patiënt, moment, uitkomst, periode?

O V G Is de vraag als een goedlopende vraag geformuleerd? O V G Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario? O V G

Search: Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? O V G Is gekozen zoekstrategie goed opgebouwd? O V G Is de motivering voor keuze artikel gegeven? (Past patiënt in patiëntenpopulatie, uitkomst, lengte follow-up, omvang populatie, primaire literatuur)

O V G

Beoordeling artikel: Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten van het artikel hier genoemd?

O V G

Zijn de belangrijkste methodologische criteria, helder, volledig en beknopt gepresenteerd en geïnterpreteerd?

O V G

Evidence table: Zijn de voor de prognostische vraag belangrijkste uitkomsten op heldere wijze weergegeven?

O V G

Bondig samengevat O V G

Commentaar m.b.t. toepasbaarheid: Is aangegeven in hoeverre de methodologische kwaliteit de bruikbaarheid van het artikel beïnvloedt?

O V G

Is kritisch gekeken naar de bruikbaarheid van het artikel voor de patiënt (t0, setting, overeenstemming studiepopulatie- patiënt, verouderde diagnostiek / behandelingsmethoden)?

O V G

Heeft student gekeken naar de implicaties van relevante prognostische factoren bij de patiënt? (ook als ze niet zijn vermeld in artikel)

O V G

Heeft de student beredeneerd of prognose patiënt beter of somberder is o.b.v. afweging van algemeen oordeel in toepasbaarheid artikel en prognostische factoren?

O V G

Bottom line: Wordt in de bottomline een zinvol relevant geformuleerd op de klinische vraag?

O V G

Is de bottomline kort, krachtig en volledig geformuleerd?

O V G

Eindoordeel CAT*:

O V G U

Toelichting: *als >5 O: onvoldoende, als 8-11 G en <2 O: goed, als > 11 G en geen O: uitstekend, anders: voldoende


125

Beoordelingsformulier CAT therapie Naam student: Beoordelaar:

ID: Cluster:

Run:

Onderdeel CAT Beoordeling Opmerking Klinisch scenario: Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, geslacht, aard en ernst aandoening, klinische setting, moment van presentatie, beschrijving therapeutisch probleem en met de interventie na te streven doel)

O V G

Volledig en beknopt geformuleerd? O V G

Klinische vraag: Bevat vraag alle elementen: patiënt, intervention, control, outcome, time (PICOT)?

O V G

Is de vraag als een goed lopende vraag geformuleerd? O V G Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario? O V G

Search: Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? O V G Relevante combinatie van (voldoende) methodologische en medische zoektermen?

O V G

Is de motivering voor keuze artikel gegeven? (Past patiënt in patiëntenpopulatie, interventie, uitkomst, lengte follow-up, omvang populatie, primaire literatuur, redenen van eliminatie overige artikelen)

O V G

Beoordeling artikel: Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten van het artikel hier genoemd?

O V G

Zijn de belangrijkste methodologische criteria, helder, volledig en beknopt gepresenteerd en geïnterpreteerd?

O V G

Evidence table: Zijn de voor de prognostische vraag belangrijkste uitkomsten en effectmaten op heldere wijze weergegeven?

O V G

Bondig samengevat O V G

Commentaar m.b.t. toepasbaarheid: Is aangegeven in hoeverre de methodologische kwaliteit de bruikbaarheid van het artikel beïnvloedt?

O V G

Is kritisch gekeken naar de bruikbaarheid van het artikel voor de patiënt (t0, setting, uitvoering interventie, co-interventies, subgroepanalyses)?

O V G

Heeft student gekeken naar eventuele praktische toepasbaarheid, kosten-effectiviteit, juridische en/of ethische dilemma’s?

O V G

Bondig geformleerd? O V G

Bottomline: Wordt in de bottomline een relevant antwoord geformuleerd op de klinische vraag?

O V G

Is de bottomline kort, krachtig en volledig geformuleerd?

O V G

Eindoordeel CAT*:

O V G U

Toelichting: Beoordeling CAT:*als > 4 O: onvoldoende, als 9-12 G en geen O is goed, als > 12 G en geen O: uitstekend, anders: voldoende


126

6 Referaat Maandelijks wordt er op de eerste maandag van de maand van 17.30 tot 19.00 uur een refereeravond gehouden. Drie a(n)ios bespreken een artikel rondom een thema, dat in overleg met de internist / MDL-arts / reumatoloog wordt gekozen, die aangewezen is om de avond te begeleiden. Deze supervisor vult na afloop ook een KPB formulier (KPB referaat) in en bespreekt dit kort na met de de a(n)ios. Mevr. dr. Smilde is verantwoordelijk voor de indeling. Als een a(n)ios verhinderd is om een presentatie te houden regelt zij/hij zelf dat dit geruild wordt.

Tips PowerPointpresentatie

Leesbare didactische dia’s in PowerPoint maken is een kunst. Besef dat veel collega’s ’s avonds niet op hun best zijn, dus houd het boeiend en gemakkelijk leesbaar. - De ‘leesbaarheid’ van de dia’s blijft belangrijk. Denk er met name aan om tabellen uit een

artikel sterk te vergroten en de belangrijke getallen duidelijk te markeren. Een andere mogelijkheid is om zelf een nieuwe tabel te maken met alleen de relevante getallen.

- Letters dienen tenminste 18 punts en vet (bold) te zijn. - Beperk de tekst tot de essentie: vermijd volle tabellen (met ranges en

betrouwbaarheidsintervallen, SD’s). Geef in de kop aan waar de tabel over gaat. Maak niet meer dan 5 kolommen. Verdeel een grote relevante tabel over meerdere dia’s.

- Geef in de grafieken aan: o Waar het over gaat o Zorg dat bij de X- en Y-as staat wat ze voorstellen. o Zorg dat bij een serie grafieken de lay-out consequent is. o Geef bij een lijn aan wat deze voorstelt: vermijd aparte legenda o Gebruik niet te dunne lijnen of te fijne arcering

- Houd gemiddeld 1 dia per minuut spreektijd aan. - Wanneer informatie van een dia later in de presentatie nodig is, maak dan meer dan één kopie

van deze dia om die op de juiste plaats in de presentatie te zetten. Ga nooit terug naar de oorspronkelijke dia.

- Een kleurendia is slechts zelden beter dan een zwart-wit of blauw-witte presentatie. Wil je toch in kleur werken, weersta dan de verleiding om veel kleuren te gebruiken. Maak het niet te “fancy”. Gebruik nooit rood tegen een blauwe achtergrond.

Hoe presenteer ik boeiend....?

- Praat naar het publiek toe. - Articuleer duidelijk, leg accenten, vermijd monotoon stemgebruik en gemompel. - Maak gebruik van pointer / aanwijsstok. - Bespreek tabellen en grafieken waarbij je eerst benoemd wat er wordt weergegeven,

vervolgens bespreek je de resultaten, eventueel gevolgd door de conclusie. - Houd je aan de tijd. - Presenteer jezelf, straal enthousiasme uit.

Format presentatie algemeen

- Begin met een beknopte inleiding en stem deze af op die van je voorganger. - Formuleer de vraagstelling helder in vragende vorm (zelfs al doen de auteurs dit niet).

Bespreek methoden, patiëntenselectie, design van de studie en resultaten (durf wat weg te laten!).

o Methodologie Is de theorievorming goed uitgewerkt? Is/zijn de hypothese(n) duidelijk beschreven? (onderstreep die in het artikel) Hoe zijn de te meten begrippen geoperationaliseerd? Zijn de condities goed beschreven en duidelijk onderscheiden? Hoe is de afname van de meetinstrumenten beschreven?

o Patiëntenselectie


127

Hoe is de selectie van de onderzochten tot stand gekomen? Voldoende proefpersonen aan de doelgroep in de hypothese? Is er geen bias in de selectie? Is de uitval van onderzochten vermeld, hoeveel en waardoor? Is er geen

selectie drop-out. o Design

Is duidelijk beschreven hoe het onderzoek verloopt? Is er controle o neveninvloeden (andere behandelingen e.d.)? Is er controle op neveneffecten (bijwerkingen)?

- Houd de grote lijnen aan, wie het precies wil weten moet het artikel maar lezen! - Geef aan wat de auteurs concluderen en wat jij ervan vindt.

o Conclusie; Zijn de resultaten in lijn met de hypothese Zijn de conclusies terecht Sluiten de conclusies aan bij de hypothese en theorievorming? Is generalisatie mogelijk?

- Bediscussieer de resultaten. o Wordt de hypothese bevestigd en is deze juist? o Welke omstandigheden worden genoemd die het onderzoek hebben beïnvloed o Welke omstandigheden (bias) kun je zelf noemen o Wat is je oordeel over het onderzoek in het algemeen o Hoe zou het beter opgezet en uitgevoerd kunnen worden.

- Voor specifieke artikelen zie onderstaande.

Format presentatie specifiek naar onderwerp

Artikel over prognose

I. Are the results in the study valid? • Primary Guides ◦ Was there a representative and well-defined sample of patients at a similar point in the course

of the disease? ◦ Was follow-up sufficiently long and complete? • Secondary Guides ◦ Were objective and unbiased outcome criteria used? ◦ Was there adjustment for important prognostic factors? II. What are the results? • How large is the likelihood of the outcome event(s) in a specified period of time? • How precise are the estimates of likelihood? III. Will the results help me in caring for my patients? • Were the study patients similar to my own? • Will the results lead directly to selecting or avoiding therapy? • Are the results useful for reassuring or counseling patients?

Artikel over therapie

I. Are the results of the study valid? • Primary Guides: ◦ Was the assignment of patients to treatments randomized? ◦ Were all patients who entered the trial properly accounted for and attributed at its conclusion? ◦ Was follow-up complete? ◦ Were patients analyzed in the groups to which they were randomized? • Secondary Guides:


128

◦ Were patients, health workers, and study personnel "blind" to treatment? ◦ Were the groups similar at the start of the trial? ◦ Aside from the experimental intervention, were the groups treated equally? II. What were the results? • How large was the treatment effect? • How precise was the estimate of the treatment effect? III. Will the results help me in caring for my patients? • Can the results be applied to my patient care? • Were all clinically important outcomes considered? • Are the likely treatment benefits worth the potential harms and costs? Artikel over diagnostische test . Are the results in the study valid? • Primary Guides ◦ Was there an independent, blind comparison with a reference standard? ◦ Did the patient sample include an appropriate spectrum of patients to whom the diagnostic test

will be applied in clinical practice? • Secondary Guides ◦ Did the results of the test being evaluated influence the decision to perform the reference

standard? ◦ Were the methods for performing the test described in sufficient detail to permit replication? II. What are the results? • Are likelihood ratios for the test results presented or data necessary for their calculation

provided? III. Will the results help me in caring for my patients? • Will the reproducibility of the test result and its interpretation be satisfactory in my setting? • Are the results applicable to my patient? • Will the results change my management? • Will patients be better off as a result of the test?

Artikel over kwaliteit van leven I. Are the recommendations valid? • Primary Guides ◦ 1. Have the investigators measured aspects of patients' lives that patients consider important? ◦ 2. Did the HRQL instruments work in the way they are supposed to? • Secondary Guides ◦ 3. Are there important aspects of HRQL that have been omitted? ◦ 4. If there were tradeoffs between quality and quantity of life, or an economic evaluation, have

they used the right measures? II. What are the results? • 1. What was the magnitude of effect on HRQL? III. Will the results help me in caring for my patients? • 1. Will the information from the study help me inform my patients? • 2. Did the study design simulate clinical practice?


129

7 Lokale en Regionale Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen Het onderwijs in de regio Nijmegen is vormgegeven in Lokale en Regionale Onderwijsdagen Interne geneeskunde Nijmegen (LODIN en RODIN). Volgens een vaste cyclus van 4 jaar (zie tabel) wordt onderwijs verzorgd. In het LODIN wordt voorafgaand aan RODIN met het desbetreffende onderwijs gestart. Dit houdt in dat het onderwijs op lokaal en regionaal niveau is afgestemd en elkaar aanvult c.q. versterkt. In bijgevoegd overzicht staan de onderwerpen van de afgelopen jaren vermeld. Alle aios zijn verplicht dit onderwijs te volgen. De certificaten worden opgenomen in het portfolio.


130

Datum Onderafdeling Onderwerp - suggesties Casus pro diagnosi

10januari 24Januari

Haematologie/transfusie-geneeskunde

Transfusie / coagulatie 10 jan: Ton Dofferhoff 24 jan: Warmold van den Wall Bake

14 Maart 28 Maart

Nefrologie I Acute en chronische nierinsufficientie 14 maart: Paetrick Netten 28 maart: Aart Mudde

6 Juni 27 Juni

Vasculaire geneeskunde Trombo-embolie / Atherogenese en inflammatie 6 juni: Louis Verschoor 27 juni: Hoo Goey

12 Sept 26 Sept

Cardiologie Ischaemisch hartlijden en hartfalen / ECG en risicostratificatie

12 sept: Warmold van den Wall Bake 26 sept: Jos van der Meer

2007

7 Nov 21 Nov

Algemeen interne geneeskunde Functionele buikklachten/ CVS patiënt-arts communiciatie / co-assistenten begeleiding

7 nov: Ton Dofferhoff 21 nov : Paetrick Netten

9 Januari 23Januari

Reumatologie Weke delen en gewrichts-reuma (PMR/RA)/nieuwe medicamenteuze therapie

9 jan: Aart Mudde 23 jan: Louis Verschoor

12 Maart 26 Maart

Infectieziekten II Anti-virale middelen; endocarditis; virale infecties; ziekte uit tropen; nieuwe antibiotica

12 mrt: Hoo Goey 26 mrt: Jos van der Meer

4 Juni 25 Juni

Pulmonologie Astma+ COPD / longfunctieonderzoek 11 juni: Warmold van den Wall Bake 25 juni: Ton Dofferhoff

10 Sept 24 Sept

Geriatrie Cognitievestoornissen / valneiging/loopstoornissen/pre-operatief beleid/CVD

10 sept: Jaap Beutler 24 sept: Aart Mudde

2008

12 Nov 26 Nov

Vasculaire geneeskunde

Hypertensie / dyslipidemie / cardiovasculair risicomanagement

12 nov: Louis van Schoor 26 nov: Hoo Goey


131

Datum Onderafdeling Onderwerp - suggesties Casus pro diagnosi

14januari 28Januari

Nefrologie II Water /Zout en zuur/base evenwicht 14 jan: Warmold van den Wall Bake 28 jan: Jos van der Meer

11 Maart 25 Maart

Intensive Care Shock en respiratoire insufficientie 11 mrt: Ton Dofferhoff 25 mrt : Paetrick Netten

10 Juni 24 Juni

Gastroenterologie Bloeding tractus digestivus / icterus 10 juni: Aart Mudde 24 juni: Louis Verschoor

9 Sept 23 Sept

Endocrinologie Schildklierziekten/diabetes mellitus 9 sept: Hoo Goey 23 sept: Cees Tack

2009

11 Nov 25 Nov

Medische oncologie Mammacarcinoom (familiaire tumoren) / palliatieve zorg

11 nov: Warmold van den Wall Bake 25 nov: Ton Dofferhoff

13Januari 27Januari

infectieziekten Immuungecompromitteerde patiënt / febris eci 13 jan: Paetrick Netten 27 jan: Aart Mudde

10 Maart 24 Maart

Haematologie/transfusie-geneeskunde

Transfusie / coagulatie 10 mrt: Vera Mattijssen 24 mrt: Heidi van Ojik

9 Juni 23 Juni

AIG Consulten en Acute geneeskunde

9 juni: (ter bespreking in februari 2010) 23 juni: Jos van der Meer → Corine Delsing

8 Sept 22 Sept

Cardiologie Ischaemisch hartlijden en hartfalen / het ECG 8 sept: Ton Dofferhoff 22 sept : Paetrick Netten

2010

10 Nov 24 Nov

Algemeen interne geneeskunde Functionele buikklachten/ CVS patiënt-arts communiciatie / co-assistenten begeleiding

10 nov: Aart Mudde 24 nov: Vera Mattijssen


132

8 Overzicht vaardigheden

Vaardigheid

1 Infuusbeleid

2 Reanimatie

3 ECG (+ beoordeling)

4 Inbrengen lange lijnen: vena-subclaviakatheter, vena-jugulariskatheter

5 Arteriepunctie

6 Venapunctie

7 Afname materiaal voor microbiologisch onderzoek

8 Pleurapunctie

9 Ascitespunctie

10 Cytologische punctie

11 Inbrengen maagsonde

12 (Par)enterale voeding

13 Non-invasieve bloeddrukmeting en saturatiemeting

14 Het voorschrijven van geneesmiddelen

15 Beenmergpunctie (stage hematologie)

16 Intubatie(non-invasieve) beademing (stage IC)


9 Incidentbespeking De incidentbespreking is een vorm van intervisie met de aios. Tijdens deze besprekingen worden werkgerelateerde problemen en vraagstukken bespreekbaar gemaakt. Het gaat hierbij niet om medische zaken, maar om ervaringen op het terrein van communicatie, samenwerking, etc. Het zijn vooral de emotionele ervaringen, die aan bod komen. Hierdoor betreft het dan ook het professioneel handelen van de aios. De besprekingen worden gevoerd onder begeleiding van een staflid samen met een communicatietrainer volgens de incidentmethode. Deze methode zorgt ervor dat iedereen actief deelneemt. Werkwijze - Elke aios meldt een voorval wat hij/zij de afgelopen periode heeft meegemaakt (actuele

problemen/gebeurtenissen gaan voor) - Keuze van het incident; de groep maakt een keuze welk incident wordt besproken - Informatiefase: de inbrenger vertelt de feitelijke inhoud van het incident en de reden waarom

hij het inbrengt - Vragenronde: open vragen om een duidelijker beeld van de situatie te krijgen en de relatie

met de inbrenger: wat is zijn rol, wat zijn de beweegredenen en achterliggende gedachten? Iedeeeen komt aan de beurt.

- Standpuntbepaling dor de groep: wat speelt hier en waarom? De inbrenger luistert - De inbrenger: wat deed/doet hij? - Afsluitende discussie - Afronding: welke inzichten en adviezen heeft deze bespreking opgeleverd? Voorbeelden van situaties: reanimatie, VIM, slecht nieuwsgesprekken, ontevreden of agressieve patiënten of familie, problemen tijdens overleg met andere werknemers in de zorg, moeilijke patiënten, etc. Eénmaal per 2 jaar wordt er in het kader van deze incidentbespreking een communicatiecursus gehouden. Hierbij wordt er ingegaan op alle aspecten van (non-)verbale communicatie, en ieders rol hierin.

Frequentie: 5 x per jaar


134


135

DEEL B

PORTFOLIO


136

Inleiding portfolio Overeenkomstig de richtlijnen is de aios verplicht een verzameling bij te houden van documenten waarin op systematische wijze de voortgang in de opleiding wordt gedocumenteerd. Het portfolio en het voortgangsgesprek hangen nauw met elkaar samen. Het portfolio levert de informatie op basis waarvan het voortgangsgesprek wordt gevoerd. Daarmee vormen zij een leidraad in de opleiding. Het portfolio is een verzameling van informatiebronnen en beoordelingsgegevens op basis waarvan leerdoelen geformuleerd kunnen worden en reflectie op het functioneren van de aios door zichzelf en anderen kan plaatsvinden. Tevens worden verplichte onderdelen hierin afgetekend en toetsuitslagen verzameld. Aan het eind is een schema opgenomen dat laat zien wat er op welk moment in de opleiding minimaal in het portfolio opgenomen moet zijn. Daarin is tevens een overzicht opgenomen met de minimale toetsing gedurende de opleiding. Het portfolio van de aios omvat ten minste de volgende onderdelen: - een individueel opleidingsplan (IOP) inclusief opleidingsschema - reflectieverslagen - de documenten ten behoeve van de toetsing / beoordeling van de aios (KPB, CAT, verslagen

voortgangs- en beoordelingsgesprekken etc.) - stagebeoordelingen - de gehouden voordrachten en/of referaten - de gepubliceerde artikelen - de gevolgde cursussen, inclusief certificaten - deelname certificaten lokale, regionale en landelijke onderwijsdagen

Individueel opleidingsplan vs opleidingsschema Bij aanvang van de opleiding stelt de aios in samenspraak met de opleider een individueel opleidingsplan (IOP) op. In een begeleidend opleidingsschema worden de verschillende stages aangegeven (zie overzicht opleiding JBZ). Daarnaast zijn in het IOP de individuele leerdoelen van de aios opgenomen. De inbreng van de aios in het individueel opleidingsplan (IOP). De aios dient over zijn ontwikkeling te reflecteren. Dit kan enerzijds aan de hand van de gekregen feedback (KPB, CAT), maar daarnaast is het noodzakelijk dat de aios bijhoudt welke ervaringen aan de ontwikkeling van de competenties gedurende de stages hebben bijgedragen. De doorgemaakte ontwikkelingen dienen in een individueel opleidingsplan (IOP) bijgehouden te worden. Hierin dient de aios per stage aan te tekenen hoe er aan is gewerkt: bijvoorbeeld welk soort patiënten of pathologie er is gezien, wat er is geleerd en hoe dit is ervaren. Naast de toetsingsverslagen (KPB, CAT etc.) reflecteert de aios middels het IOP over de vorderingen in de opleiding en bespreekt dit met de opleider tijdens de voortgangsgesprekken. De aios is zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn eigen portfolio. Zoals eerder gezegd is het portfolio een middel om tot een gefundeerd oordeel te komen, het is geen doel op zich. Daarom zijn slechts minimumeisen opgesteld waaraan de inhoud van het portfolio moet voldoen Naar eigen wens en noodzaak kan de opleider dit (laten) uitbreiden.


137

Overzicht begeleiding individuele aios tijdens zijn opleiding Onderstaande figuur geeft de globale structuur weer van de begeleiding van de individuele aios gedurende zijn opleiding.

b. Overzicht van het

Kennismakingsgesprek met de opleider Bespreken:

- CV - Opleidingstructuur - Modelinstructie aios - Opleidingsschema - Leerdoelen voor de komende

periode - Klinische presentaties - Toetsing (KPB, CAT etc.)

IOP

Tijdens introductiegesprek stage afspreken conform plan: - Leerdoelen - Klinische presentaties

Voortgangsgesprek bespreken: - KPB’s (waaronder KPB van

Critical incidents/complicaties) - CAT - Verrichtingen – - Briefbeoordelingen - Reflectiegesprek - Leerklimaat - Dynamisch CV: - cursussen - voordrachten - publicaties - etc. - Afspreken: - Leerdoelen - Voorkeurstages - Toetsing - IOP - bijstelling - Toekomst

Opleidingsactiviteiten: - Stage – KPB’s/ - CAT / referaten - Uitvoering taken - Onderwijs - Referaat etc.


138

HET MAKEN VAN EEN CURRICULUM VITAE Zie CV formulier Doel Curriculum vitae volgens vast stramien, zodat voor iedereen een snel te bekijken overzicht ontstaat. Wanneer De aios werkt het CV bij voorafgaand aan elk voortgangsgesprek en geschiktheidsbeoordeling. Werkwijze Opbouw van CV: - Statisch deel (voornamelijk): - Algemeen - Opleiding en diploma’s - Werkervaring Dynamisch deel: - Cursussen - Voordrachten - Publicaties - Lidmaatschappen, nevenactiviteiten, interesses Aandachtspunten Het dynamische deel wordt voor elk gesprek bijgewerkt door de aios.


139

HET MAKEN VAN EEN INDIVIDUEEL OPLEIDINGS PLAN (IOP) Zie IOP formulier stages Doel Overzicht over het opleidingsniveau van de aios en het beloop hiervan. Concrete beschrijving van (persoonlijke) leerdoelen. Wanneer De aios maakt in samenspraak met de (plv)opleider tijdens de voortgangsgesprekken zijn/haar individueel opleidingsplan. Werkwijze De aios blikt gestructureerd terug op zijn functioneren gedurende de afgelopen periode van 3 of 6 maanden, met name voor wat betreft zijn niveau van functioneren op de 7 verschillende competentiegebieden. Daarbij wordt de informatie gebruikt van de themakaarten, de toetsmomenten gedurende die periode en bewijsmaterialen dat is vergaard in de afgelopen periode (gevolgde cursussen, gegeven presentaties e.d.). De aios analyseert deze gegevens en schrijft zijn bevindingen op in het IOP formulier. Aandachtspunten - Wat waren de afspraken bij het vorige gesprek? - In hoeverre zijn de afspraken geëffectueerd? - Hoe kijkt de aios nu terug op de afgelopen 3-6 maanden? - Welke sterkte-zwakte analyse wordt nu gegeven en op basis van welk bewijs (bijv. worden

alle competenties in de analyse betrokken; worden uitspraken gedaan die voortvloeien uit de verzamelde bewijsmaterialen; worden activiteiten genoemd die bijdragen tot het verbeteren van het functioneren voor wat betreft de “zwakke” punten dan wel het verder ontwikkelen van de “sterke” punten).

- Welke afspraken dienen gemaakt te worden tot het volgende voortgangsgesprek. - Maak de afspraken zo specifiek mogelijk, haalbaar binnen een bepaalde tijdsperiode en

toetsbaar.


140

HET VOEREN VAN EEN INTRODUCTIEGESPREK BIJ AANVANG OPLEIDING EN BIJ AANGAAN VAN EEN STAGE Zie formulieren introductiegesprek en stagegesprek Doel Afspraken te maken tussen de aios en opleider, c.q.supervisor over wederzijdse verwachtingen ten aanzien van het functioneren op de afdeling. Wanneer Bij de start van de opleiding en bij de start van de stages. Werkwijze Afgesproken wordt, afhankelijk van de voorgeschiedenis van de aios, welke (onderdelen van) leerdoelen in de komende periode aan bod zullen komen en getoetst zullen gaan worden. Zowel stagespecifiek (zie stageomschrijving) en stage onafhankelijke leerdoelen. Ook het aantal Korte Praktijk Beoordelingen en brief beoordelingen wordt afgesproken. Richtlijn is dat per aios per maand één KPB wordt afgenomen tot een totaal van 12 KPB’s per aios/ jaar. De aios en opleider bewaken beide of er tijdens de komende periode ook nog andere beoordelingen dienen te worden gegeven (360o feedback, CAT’s, vaardigheidstoetsen etc.). Aandachtspunten introductiegesprek - Wat waren de sterke en zwakke punten van de aios in de voorafgaande periode. - Wat zijn de leerdoelen van de aios in deze periode. - Wat kan de aios leren in komende periode. Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan

medisch handelen, maar ook aan andere competenties als communicatie, samenwerking en organisatie.

- Afspraken over welke leerdoelen worden getoetst. - Afspraken over hoeveel KPB’s worden afgenomen. Ook worden afspraken gemaakt over het

inhoudelijk domein waar de KPB’s over gaan. - Afspraken over hoeveel briefbeoordelingen zullen worden afgenomen. - Afspraken over het eventueel gebruik van andere beoordelingsinstrumenten tijdens de stage.

Tijdstip van eerstkomend voortgangsgesprek. - Alle gebruikte formulieren van de introductiegesprekken dienen te worden opgenomen in het

portfolio.


HET VOEREN VAN EEN VOORTGANGSGESPREK EN GESCHIKTHEIDSBEOORDELING Zie voortgangsformulier Doel De aios en opleider bespreken het functioneren van de aios van de afgelopen periode en meer specifiek: de voortgang en het niveau van de verschillende competenties die de aios ontwikkelt. Het voortgangsgesprek kan beschouwd worden als een tussentijdse evaluatie gericht op specifieke leermomenten voor de komende periode. Bij de geschiktheidsbeoordeling wordt door de opleider een oordeel uitgesproken over de geschiktheid van de aios als toekomstig specialist. Wanneer Voortgangsgesprekken: jaar 1: iedere drie maanden, jaar 2: iedere zes maanden en daarna éénmaal per jaar. De aios wordt ieder jaar in zijn opleiding door de opleider beoordeeld of hij geschikt is de opleiding voort te zetten. Dat is een unilateraal oordeel. Op deze momenten kan de opleiding van de aios tussentijds worden gestaakt. Deze beoordeling vindt plaats conform formulieren van de MSRC (geldt dit nog steeds, A/B formulier). Bij een onvoldoende oordeel wordt dit formulier naar de MSRC gestuurd (geschiktheidbeoordeling). Werkwijze De aios en opleider bereiden beiden het voortgangsgesprek voor. De opleider stelt de agenda samen, mede op basis van de punten die door de aios worden aangedragen. Vraagt na bij leden opleidingsteam en andere medewerkers hoe de betreffende aios functioneert. De aios levert uiterlijk 1 week van tevoren de volgende stukken bij de opleider in: 1 Agendapunten voortgangsgesprek 2 Portfolio waaronder:

a Zelfbeoordeling competenties (algemeen en specifiek); b Individueel Ontwikkelings Plan; c Leerdoel stageperiode; d Beoordeling KPB’s; e Andere beoordelingen; f CV g informatie met betrekking tot relevante activiteiten op één of meerdere

competentiegebieden; h reflectie op eigen functioneren op basis van voorafgaande informatie.

3 Leerklimaat 4 Toekomst Aandachtspunten voortgangsgesprek/geschiktheidbeoordeling - Identificeren sterke en zwakke punten. - Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd. - Vastleggen hoe deze verbetering getoetst wordt. - Bespreken van zelfreflectie en mate van overeenkomst en eventuele discrepanties met het

oordeel van de opleidingsgroep - Bespreken leerklimaat voor de aios - Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio - De opleider ziet erop toe dat er van het voortgangsgesprek / de geschiktheidsbeoordeling een

schriftelijke verslag gemaakt wordt dat zowel door de opleider als door de aios ondertekend wordt. Dit verslag wordt aan het portfolio toegevoegd.

- Onvoldoende oordeel dient in het dossier dat opleider van de aios heeft opgenomen te worden


142

HET BEOORDELEN D.M.V. KORTE PRAKTIJK BEOORDELINGEN (KPB) Zie diverse KPB formulieren Doel Het vastleggen en het nabespreken van het functioneren van aios op onderdelen van competenties door middel van observatie m.b.v. een gestructureerd beoordelingsformulier. Wanneer Op ieder moment tijdens de opleiding kan een aios geobserveerd worden op onderdelen van het functioneren. Dat betekent dat de observatiemomenten primair worden bepaald door de mogelijkheden die de bedrijfsvoering biedt. Binnen deze conditie verdient het aanbeveling de observatiemomenten zoveel mogelijk te spreiden. Zwakkere onderdelen kunnen dan vaker geobserveerd worden om te beoordelen of er verbetering is opgetreden. Werkwijze Het initiatief tot het afnemen van een KPB kan zowel door de aios als door de opleider/ supervisor genomen worden. Als regel geldt dat bij elke aios eenmaal per maand een KPB wordt afgenomen minimaal 10 per jaar. Waarover de KPB gaat wordt deels bepaald door wat de aios wil leren en deels door de klinische presentaties en de voor de opleiding relevante activiteiten van de betreffende stageplek. De inhoud van een KPB beperkt zich tot het beoordelen van een beperkt aantal competenties. Mogelijkheden voor KPB - poli/SEH/afdeling consult (anamnese, LO, probleem, DD) (KPB algemeen) - overdracht (KPB overdracht) - (grote) visite (KPB grote visite) - dienst (KPB dienst) - status (fiattering door supervisor) - brief (KPB brief) - patiënt/familie/-gesprek (KPB gesprek) - slecht nieuwsgesprek (KPB gesprek) - probleempatienbespreking/voordracht/referaat/CAT (KPB

Cat/referaat/probleempatientbespreking) Aandachtspunten bij de beoordeling van de KPB - Bepaal welke activiteiten waardevol zijn om aios te observeren en feedback te geven. - Houdt bij de observatiemomenten rekening met de leerdoelen van de aios genoemd in het

introductie- en voortgangsgesprek. - Spreek tijdens introductie- of voortgangsgesprek al af wanneer en over welke taken in ieder geval

een KPB wordt afgenomen. - Beoordeel aios op een beperkt aantal competenties. - Bespreek de observatie direct na met de aios. - Alle gebruikte formulieren dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Neem tijd voor de toetsing en de aansluitende bespreking van de resultaten. - Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de aios heeft opgenomen te

worden.


143

HET BEOORDELEN VAN HET FUNCTIONEREN D.M.V. 360° FEEDBACK Zie formulier voor 360° feedback Doel Het verkrijgen van informatie over eigen functioneren door professionals die veel met de aios te maken hebben aan de hand van een gestructureerde vragenlijst. Wanneer In principe in het vierde jaar van de opleiding. De aios en opleider kunnen besluiten dit frequenter te doen. Zeker bij twijfel over functioneren is dit een wenselijke optie. Werkwijze De aios overlegt met de opleider welke personen gevraagd dienen te worden om een oordeel te geven over het functioneren. De waarde van de beoordeling zit in het aantal en de diversiteit van de personen die gevraagd worden. Als richtlijn wordt voorgesteld om twee oordelen te verzamelen van twee aios, van twee stafleden van het opleidingsteam, van een medewerker van de behandelkamer en van iemand uit de verpleegkundige staf. Uit deze minimaal 6 oordelen destilleert de opleider een sterkte/zwakte analyse en bespreekt deze met de aios. Deze analyse met de onderliggende beoordelingen wordt opgenomen in het portfolio. Er bestaan momenteel goede digitale mogelijkheden voor het afnemen van een 360° feedback. Aandachtspunten bij de beoordeling 360° feedback formulier - Tussen aios en opleider wordt afgesproken welke personen bijdragen aan de 360° feedback. - De aios vraagt de professionals de formulieren in te vullen voor zover mogelijk; - De beoordelingen worden in principe gegeven door personen die niet wezenlijk bijdragen aan het

beoordelingsproces van de aios. - De formulieren worden verzameld door de opleider - De aios is verantwoordelijk voor het verkrijgen van de informatie en de analyse ervan. - De opleider bepaalt welke weging wordt gegeven aan de verzamelde beoordelingen. - Alle gebruikte formulieren dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de aios heeft opgenomen te

worden.


144

HET BEOORDELEN VAN VAARDIGHEDEN Zie formulier KPB Vaardigheden Doel Inzicht krijgen in het vaardigheidsniveau van de aios met betrekking tot relevante vaardigheden binnen de interne geneeskunde. Wanneer/werkwijze Tijdens de werkzaamheden van de aios op de afdeling en interne functie kan er door de supervisor een KPB vaardigheden worden ingevuld. Dit wordt uiteraard toegevoegd aan het portfolio van de aios. Aandachtspunten bij beoordeling vaardigheden - Maak de criteria aan de hand waarvan getoetst wordt van tevoren duidelijk aan de aios.


145

CRITICALLY APPRAISED TOPIC (EN CRITICAL APPRAISAL OF LITERATURE) Zie KPB CAT/referaat/probeempatiëntbespreking Doel De Critical Appraisal of Literature en Critically Appraised Topic (CAL/CAT) zijn vormen om de algemene competentie “kennis en wetenschap” te ontwikkelen. De principes van evidence based medicine met het kritisch beschouwen van de verschillende onderdelen van de wetenschappelijke publicatie wordt hiermee beoordeeld. Daarnaast is het een instrument om de vakkennis te verbreden en de deskundigheid van collegae en andere professionals in de gezondheidszorg te bevorderen. Wanneer Iedere week wordt tijdens de overdracht of visite een onderwerp uitgekozen die volgens een vast rooster door een A(N)IOS wordt uitgewerkt en op een woensdagmiddag gepresenteerd. Werkwijze - CAT's zijn bedoeld als oefening in het wetenschappelijk denken over het klinisch handelen

(aanvraaggedrag, therapiekeuze). Een CAT omvat de volgende stappen: - Beschrijving van een klinisch scenario (aan de hand van een patiënt van het ochtendrapport of naar

aanleiding van casuïstiek besproken tijdens een grote visite); - Formuleren van een relevante klinische vraag naar aanleiding van dit scenario; - Beschrijven van het zoekproces met databronnen, sleutelwoorden en inclusiecriteria voor de

gevonden artikelen; - Beschrijven van opzet en uitvoering van een wetenschappelijk onderzoek en beoordeling van de

kwaliteit ervan; - Weergeven van de mate van 'evidence'; - De CAT voorzien van commentaar en conclusie over het toepassen van de bevindingen voor het

geschetste scenario. - Middels een PowerPointpresentatie van maximaal 15 minuten wordt het resultaat gepresenteerd.

De presentatie wordt bewaard en verspreid onder alle a(n)ios en leden opleidingsteam. De CAT's hebben betrekking op vier klinisch relevante domeinen: - Diagnostiek; - Prognose; - Therapie en (contra)indicaties; - Evaluatie van het gevolgde beleid. Toets Supervisor en overige aanwezige vullen nav de presentatie het KPB-formulier CAT in. De aios neemt dit op in zijn portfolio.


146

DE BRIEFBEOORDELING Zie KPB briefbeoordeling Doel Het vastleggen en nabespreken van de kwaliteit van de brieven (ontslag-, polikliniek-, consultbrieven etc.) d.m.v. een gestructureerd beoordelingsformulier. Wanneer Op ieder moment van de opleiding kan een briefbeoordeling plaats vinden. Hiermee kunnen met name de competenties medisch handelen en communicatie getoetst worden. De aios en opleider waken ervoor dat de briefbeoordelingen verhoudingsgewijs min of meer gelijkelijk (ontslag-, polikliniek-, consultbrieven e.d.) verdeeld is. Werkwijze Het initiatief voor een briefbeoordeling kan zowel bij de aios als bij een lid van de opleidingsgroep liggen. Alle briefbeoordelingen worden samen met de aios nabesproken.


147

INCIDENTBESPREKING Doel Bespreken van situaties waar de aios veel van geleerd heeft / kan gaan leren. Wanneer Wanneer zich een bepaalde situatie heeft voortgedaan. Werkwijze De aios benoemt het incident tijdens deze bespreking. Te samen met alle aanwezigen wordt een keuze gemaakt welk incident besproken wordt. Met name de wat rol van de aios was en wat hier goed in was, wat er beter had gekund en wat het leerdoel van deze situatie is/is geweest. Voorbeelden van situaties: reanimatie, VIM, slecht nieuwsgesprekken, ontevreden of agressieve patiënten of familie, problemen tijdens overleg met andere werknemers in de zorg, moeilijke patiënten, etc. Aandachtspunten: - Beperken tot kern van de zaak; - Beperken in aantal; - Geen waarde oordeel, maar alternatieve oplossingen.


148

HET BEOORDELEN VAN HET PORTFOLIO Doel Inzicht krijgen in en zicht krijgen op alle competenties van de aios Interne geneeskunde. Werkwijze Het portfolio is het verzamelpunt van alle informatie die over de aios beschikbaar is. De aios is verantwoordelijk voor deze informatie. Het portfolio wordt gebruikt als onderliggend document bij het voortgangsgesprek. Het portfolio dient naast andere formulieren (zie voortgangsgesprek) een week van tevoren te worden ingeleverd zodat de opleider de tijd heeft deze informatie te bekijken en nog om aanvullende informatie te vragen. De hieronder vermelde aandachtspunten vormen voor een belangrijk deel de agenda van het voortgangsgesprek. Aandachtspunten - Is het portfolio op tijd ingeleverd? (Zegt iets over de competenties organisatie en

timemanagement.) - Bevat het portfolio minimaal de volgende informatie:

o Zelfbeoordeling algemene competenties; o Individueel Ontwikkelings Plan; o Beoordelingen KPB; o Andere beoordelingen; o Informatie met betrekking tot relevante activiteiten op één of meerdere

competentiegebieden; o Reflectie op eigen functioneren op basis van voorafgaande informatie.

- Het bespreken van discrepanties in de beoordeling van de opleider/supervisor o De kwaliteit van de reflectie wordt beoordeeld: o Goede aansluiting met sterke en zwakke punten; o Juiste conclusies uit reflectie; o Er worden toetsbare voornemens gemaakt. o Identificeren sterke en zwakke punten. o Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd. o Vastleggen hoe deze verbetering getoetst wordt.

- Wat is de kwaliteit van het totale portfolio. De opleider dient de informatie ten opzichte van elkaar te wegen. Is er twijfel over de kwaliteit van het portfolio dan is het wenselijk leden van de opleidingsgroep in het oordeel te betrekken.

- Hoe ervaart de aios het “leerklimaat” op de afdeling? - Komen de afspraken gemaakt bij het introductiegesprek overeen met de werkelijk verrichte

activiteiten? - Wat dient voor de volgende keer te worden afgesproken? En hoe kan dit getoetst worden? - Neem tijd voor de bespreking van de resultaten (minimaal 30 minuten). - Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de aios heeft opgenomen te

worden.


149

Deel C

Formulieren


150

Curriculum Vitae

Algemene informatie Datum gesprek

Curriculum Vitae bij aanvang opleiding

Naam: Geboortedatum: Adres: BIG registratie: Telefoonnummer: E-mail:

Ingeschreven opleiding In opleiding tot: In opleiding sinds: Lid van ...

Behaalde diploma’s:

Werkervaring: Voorgeschiedenis aios, reeds gelopen stages binnen Interne geneeskunde als anios of elders, of op een andere afdeling als cardiologie/ longziekten/IC

Presentaties/congressen:

Publicaties en werken aan promotie, doen van onderzoek (idem wensen en mogelijkheden)

Opleidingsschema: schema tot op heden: huidige stage: opleidingsschema vervolg: wijzigingen opleidingsschema

Sociale omstandigheden en andere specifieke omstandigheden bv ten aanzien van gezondheid,

Andere relevante gegevens:


151

Introductie/aanvangsgesprek Bespreekpunten bij aanvangsgesprek tussen opleider en aios: 1. Beoordeling reeds aanwezig portfolio, formulieren, punten van aandacht en van zelf benoemde

leerdoelen 2. CV ingeleverd, gedateerd en gesigneerd? Arbeidscontract geregeld? 3. Verwachtingen van aios mbt (voor-)opleiding en eventuele specifieke wensen 4. Wijzen op assistentenklapper 5. Toewijzen persoonlijk emailaccount en geven van aanwijzingen tot gebruik: wens om eigen JBZ

emailadres te gebruiken voor correspondentie. 6. Werktijden, reeds geplande vakanties. Afspraken bespreken tav vakantieplanning. 7. Wat te doen bij ziekte 8. Uitleg opleidingsplan (stages, manier van visite lopen conform afspraken op de afdeling) 9. Verwachtingen mbt :

a. verslaglegging, statusvoering, brieven: samenvatting status op vrijdag b. overleg met supervisor c. ontslagprocedures: trombosedienst, voorlopige ontslagbrief en dicteren ontslagbrief

binnen 2 weken d. volgen onderwijs, casuspresentatie, refereren, intervisie, RODIN, COIG en

voortgangstoets (boekje NIV) 10. Verantwoordelijkheid mbt diensten, dienstrooster, vakantie, vrije dagen 11. Voor de dienst ECG, X-thorax kunnen beoordelen, procedure op interne afdelingen consulten,

SEH-dienst meelopen. 12. Verantwoordelijkheid naar co-assistenten, wensen en ambitie mbt geven onderwijs. 13. Kennismaking met specialisten, unithoofden, secretariaat, omgangsvormen met verpleging en

andere medewerkers. 14. Formele positie in zorgketen, verwijzen naar desbetreffende hoofdstukken assistentenklapper,

omgangsvormen naar patiënten, duidelijk maken van positie 15. Wat te doen bij:

a. Problemen b. Een klacht (zie gedragscode generiek plan) c. Prikaccidenten d. agressieve patiënten

16. Portfolio uitreiken en bespreken: a. Lokaal opleidingsplan, stagebeschrijvingen b. Toetsinstrumenten: KPB, CAT, etc c. Introductie- en voortgangsgesprekken d. Besprekingen e. IOP

17. Voortgangsgesprekken: melding van voorbereiding hierop middels invullen zelfbeoordelingformulier en formulier tav beoordeling opleiding. In het eerste jaar in ieder geval 4 beoordelingen door directe supervisor.

18. Diverse opmerkingen


152

Formulier introductiegesprek stage Introductiegesprek Naam aios

Naam supervisor

Stage

Datum gesprek

Periode/jaar

Samenvatting gesprek Leerdoelen/competenties uit vorige stages

Leerdoelen/competenties bij komende stage

Te toetsen leerdoelen/competenties binnen deze stage, inclusief hoe

Opmerkingen


153

Competentiekaart voor zelfbeoordeling door AIOS met de opleiders t.b.v. het voortgangsgesprek Naam AIOS: datum: Handtekening AIOS: ……………………………………………………………………………. Toelichting bij de beoordeelde competenties Medisch handelen

- bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied - past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed

toe - levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg - vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe

Communicatie - bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op - luistert goed en verkrijgt efficiënt relevante patiënteninformatie - bespreekt medische informatie goed met patiënten en familie - doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus

Samenwerking - overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners - verwijst adequaat - levert effectief intercollegiaal consult - draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg

Organisatie

- verdeelt uw energie goed tussen patiëntenzorg, opleiding en andere activiteiten

- besteedt de beperkt beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord

- werkt effectief en efficiënt in een gezondheidszorgorganisatie - gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen

leerproces Maatschappelijk handelen - kent en herkent de belangrijkste determinanten van ziekte

- draagt bij aan een betere gezondheid van patiënten en de gemeenschap als geheel

- handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen - treedt adequaat op bij incidenten in de zorg


- beschouwt medische informatie kritisch - bevordert de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke

vakkennis - ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan - bevordert de deskundigheid van studenten, collegae, patiënten en andere

betrokkenen bij de gezondheidszorg Professionaliteit

- levert hoogstaande patiëntenzorg op integere, oprechte en betrokken wijze

- vertoont adequaat persoonlijke en interpersoonlijk professioneel gedrag - kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen - oefent de geneeskunde ethisch uit naar de normen van het beroep


154

Toelichting op de competentiekaart bij voortgangs-gesprek door AIOS Naam AIOS: Naam opleider(s): Datum: Competentie Medisch handelen/Zelfreflectie AIOS

Competentie Communicatie/Zelfreflectie AIOS

Competentie Samenwerking/Zelfreflectie AIOS

Competentie Organisatie/Zelfreflectie AIOS

Competentie Maatschappelijk handelen/Zelfreflectie AIOS

Competentie Kennis en wetenschap/Zelfreflectie AIOS

Competentie Professionaliteit/Zelfreflectie AIOS

Handtekening AIOS: Handtekening opleider:


155

Competentiekaart voor beoordeling door opleider t.b.v. het voortgangsgesprek Naam opleider: datum: Naam AIOS: Handtekening AIOS: ……………………………………………………………………………. Handtekening opleider: ……………………………………………………………………………. Toelichting bij de beoordeelde competenties Medisch handelen

- bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied - past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed

toe - levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg - vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe

Communicatie - bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op - luistert goed en verkrijgt efficiënt relevante patiënteninformatie - bespreekt medische informatie goed met patiënten en familie - doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus

Samenwerking - overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners - verwijst adequaat - levert effectief intercollegiaal consult - draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg

Organisatie

- verdeelt uw energie goed tussen patiëntenzorg, opleiding en andere activiteiten

- besteedt de beperkt beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord

- werkt effectief en efficiënt in een gezondheidszorgorganisatie - gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen

leerproces Maatschappelijk handelen - kent en herkent de belangrijkste determinanten van ziekte

- draagt bij aan een betere gezondheid van patiënten en de gemeenschap als geheel

- handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen - treedt adequaat op bij incidenten in de zorg


- beschouwt medische informatie kritisch - bevordert de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke

vakkennis - ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan - bevordert de deskundigheid van studenten, collegae, patiënten en andere

betrokkenen bij de gezondheidszorg Professionaliteit

- levert hoogstaande patiëntenzorg op integere, oprechte en betrokken wijze

- vertoont adequaat persoonlijke en interpersoonlijk professioneel gedrag - kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen - oefent de geneeskunde ethisch uit naar de normen van het beroep


156

Toelichting op de competentiekaart bij voortgangsgesprek door opleider Naam AIOS: Naam opleider(s): Datum: Competentie Medisch handelen/Evaluatie opleiders

Competentie Communicatie/Evaluatie opleiders

Competentie Samenwerking/Evaluatie opleiders

Competentie Organisatie/Evaluatie opleiders

Competentie Maatschappelijk handelen/Evaluatie opleiders

Competentie Kennis en wetenschap/Evaluatie opleiders

Competentie Professionaliteit/Evaluatie opleiders

Handtekening AIOS: ……………………………………………………Handtekening opleider: …………………...


157

Gezamenlijke evaluatie van competenties voortgangsgesprek

Naam AIOS: Naam opleider(s): Datum: Belangrijke discrepanties

Aandachtspunten

Afspraken

Handtekening AIOS: ………………………………………………………………………… Handtekening opleider: ……………………………………………………………………..


Vooruitblik komend jaar bij voortgangsgesprek Naam AIOS: Datum: Opleider: Visie AIOS Visie opleider

Wensen stages 1. 2. 3. 4.

Deeltijd/verlof

Ambitie aandachtsgebied Ambitie wetenschap Ambitie na de opleiding

MSRC-correspondentie

Naam mentor

Nadere afspraken


159

Formulier samenvatting voortgangsgesprek oordeel opleider/AIOS algemene competenties Stage: Opleider: Aios: Datum: Basisarts Internist Schrijf uw overwegingen bij dit oordeel voor iedere competentie kort op. Welke individuele leerdoelen komen hieruit naar voren in de reflectie met de aios? Handtekening gezien aios: Handtekening gezien opleider:


160

Korte Praktijk Beoordeling algemeen Naam Aios: Supervisor: Datum: Type Patiënt: Focus van het contact: Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor


Korte Praktijk Beoordeling algemeen Deelcompetentie 1: Bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied - De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te

verwoorden Deelcompetentie 2: Past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe. De AIOS verwerft specialistische kennis, en past deze adequaat toe, op het terrein van: - Diagnostiek:

Anamnese: de AIOS beheerst de vaardigheid van de anamnese tot in de details. Lichamelijk onderzoek: de AIOS is deskundig op het gebied van lichamelijk/fysisch-diagnostisch onderzoek. Laboratoriumdiagnostiek: de AIOS leert gegevens uit het laboratoriumonderzoek te interpreteren en heeft kennis van afwijkende laboratoriumbevindingen behorend bij de specifieke interne ziektebeelden. Beeldvormende diagnostiek: de AIOS leert gegevens uit beeldvormende diagnostiek (radiologie, CT, MRI, echografie, isotopenonderzoek) te interpreteren en adequaat toe te passen. Functieonderzoek: de AIOS leert gegevens uit functieonderzoek te interpreteren en adequaat toe te passen

- Probleemoplossend vermogen: De AIOS beheerst het efficiënt opstellen van een probleemlijst met bijbehorende werkhypothesen in de vorm van een differentiaaldiagnose, daarbij gebruikmakend van de informatie direct bij de patiënt verkregen, alsmede integratie van overige diagnostische gegevens in combinatie met kennis en ervaring. Essentieel hierbij is de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Het bepalen van een effectief en doelmatig diagnostisch beleid behoort tot de specifieke deskundigheden van de internist.

- Therapeutisch beleid: De AIOS is in staat om, op grond van de diagnostiek en context van de medische problemen, advies te formuleren over de behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen en prognose. Speciale aandacht dient de AIOS te geven aan bijwerkingen op korte en lange termijn van het ingestelde therapeutisch beleid. Deskundigheid wordt vereist de evaluatie van het therapeutisch beleid.

- Farmacotherapie: De AIOS verkrijgt specifieke deskundigheid op het gebied van de farmacotherapie, stoelend op kennis van de farmacokinetiek en farmacodynamiek, mogelijkheden en beperkingen van de farmacotherapie, interacties en bijwerkingen van geneesmiddelen en het effect van polyfarmacie. Met name wordt deskundigheid vereist op het gebied van individualiseren van farmacotherapie.

Deelcompetentie M3: Levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg. De aios: - herkent en incorporeert ethische aspecten die bij medische beslissingen in het geding zijn, en is in staat morele

vragen die in het medisch handelen ontstaan te analyseren. - is in staat om de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae

gezondheidswerkers te verantwoorden. - neemt kennis van het binnen de afdeling geldende medische beleid en de regels, afspraken en protocollen, en past

deze adequaat toe nover patiënten en collegae gezondheidswerkers te verantwoorden Deelcompetentie 4: vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe - De AIOS verzamelt op een adequate wijze informatie rondom de zorg van een patiënt waarvoor hij de

verantwoordelijkheid heeft aanvaard; hiertoe weet hij op gepaste wijze gebruik te maken van raadpleging van andere betrokkenen in het zorgproces resp. medische en niet-medische deskundigen ( huisarts, specialisten, thuiszorg, GGZ, etc

Communicatie deelcompetentie 1 - Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en

autonomie - Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht

levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.

Communicatie deelcompetentie 2

- Is in staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen en andere hulpverleners.

- Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt voorgesteld.


162

Korte Praktijk Beoordeling Vaardigheid Naam Aios: Supervisor: Datum: Type Patiënt: Vaardigheid: Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor


Korte Praktijk Beoordeling Vaardigheid Medisch Handelen De AIOS is deskundig op het gebied van de vaardigheden uit het Opleidingsplan Interne Geneeskunde genoemde procedures. Deskundigheid blijkt uit: - Voert de handeling conform richtlijn/protocol c.q.werkinstructie uit - Neemt alle noodzakelijke maatregelen in verband met hygiëne en persoonlijke veiligheid - Hanteert vloeiende bewegingen, kundig Communicatie deelcompetentie 1 - Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor

vertrouwelijkheid, privacy en autonomie - Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de

patiënt, ongeacht levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.

Communicatie deelcompetentie 2

- Is in staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen en andere hulpverleners.

- Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt voorgesteld.


164

KPB Overdracht Naam aios: Supervisor: Datum:

Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien aios: Handtekening gezien supervisor:


Leerdoelen Overdracht Communicatie deelcompetentie 4: - Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. - De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten. Samenwerking deelcompetentie 2: Verwijst adequaat. - De aios is in staat naar de juiste persoon of instantie te verwijzen zowel in de eerste als in de tweede lijn en de mate van urgentie hierbij te bepalen. - De aios vraagt adequaat consult en stelt hierbij de juiste vraag. - De aios is in staat tot het interpreteren van consulten. Deelcompetentie 3: Levert effectief intercollegiaal consult. - De aios is in staat een intercollegiale consultvraag adequaat te beantwoorden. - De aios is in staat de gezondheidstoestand van een patiënt te optimaliseren in relatie tot de operatieve

zorg - De aios is in staat de post-operatieve patiënt te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het

post-operatieve traject. Deelcompetentie 4: draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg - De aios blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren en daarbij de verschillende hiërarchische en functionele rollen te herkennen en te respecteren. - De aios levert in de praktijk een adequate bijdrage aan de continuitiet van zorg voor de patiënt. Reflectie deelcompetentie 3: Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. - De aios geeft blijk van besef dat voor het functioneren als internist vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen - De aios geeft blijk om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens. - De aios geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het algemeen kan beoordelen. - De aios geeft blijk van om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te erkennen tegenover ten en collega’s en er lering uit kan trekken. - De aios heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en vermogens liggen. Aandachtspunten voor supervisor (= dienstdoende achterwacht algemene interne geneeskunde) - Tijdens overdracht van zorg de aios kan: - Hoofd- en bijzaken onderscheiden - Benoemt reële differentiaal diagnose - Benoemt expliciet die zaken uit probleemlijst die niet binnen de werkdiagnose vallen - Doet voorstellen voor aanvullend onderzoek - Betrekt prognose van patiënt in het gevoerde beleid - Neemt verantwoording voor gevoerd beleid - Benoemt eigen twijfels over diagnostisch en therapeutisch handelen - Is actief bij selectie te bespreken patiënten met rapportvoorzitter - Kan uit de voeten met instructie om patiënten zonodig kort te bespreken - Maakt problemen organisatie zorg bespreekbaar (hulponderzoeken, samenwerking andere

specialismen)


KPB Dienst Naam aios: Supervisor: Datum:

Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien aios: Handtekening gezien supervisor:


Leerdoelen Dienst Communicatie deelcompetentie 4: Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. - De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag

anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten.

- De aios geeft in de praktijk blijk van zorgvuldigheid door in het medisch dossier vast te leggen wanneer en waarover de patiënt is geïnformeerd.

Samenwerking Deelcompetentie 2 Verwijst adequaat - De aios is in staat naar de juiste persoon of instantie te verwijzen zowel in de eerste als in de tweede lijn en de mate van urgentie hierbij te bepalen. Deelcompetentie 3: Levert effectief intercollegiaal consult. - De aios is in staat de gezondheidstoestand van een patiënt te optimaliseren in relatie tot de operatieve

zorg - De aios is in staat de post-operatieve patiënt te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het

post-operatieve traject. - De aios vraagt adequaat consult en stelt hierbij de juiste vraag. - De aios is in staat tot het interpreteren van consulten. - De aios is in staat een intercollegiale consultvraag adequaat te beantwoorden. Deelcompetentie 4 draagt bij aan een effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg. - De AIOS blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren, en daarbij de verschillende

hiërarchische en functionele rollen te herkennen en te respecteren. - De aios levert in de praktijk een adequate bijdrage aan de continuïteit van zorg voor de patiënt Deelcompetentie Besteedt de beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord - De aios laat zien over de kennis en vaardigheden te beschikken om op passende wijze gebruik te maken

van de beschikbare middelen en voorzieningen in de zorg, en bij te dragen aan een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering en gezondheidszorgsysteem door: de indicatie voor eventueel aanvullend onderzoek adequaat te stellen.

De aios houdt daarbij in de afweging tussen wel of geen aanvullend onderzoek rekening met: - de te verwachten opbrengst (inclusief fout-positieve/fout-negatieve uitkomsten); - de relevantie voor het verdere besluitvormingsproces; - de wensen van de patiënt; - de belasting voor de patiënt en zijn sociale omgeving:

- (bijvoorbeeld mantelzorg) en/of verwanten; - (bijvoorbeeld genetisch onderzoek);

- de eventuele complicaties en de kosten. - waar mogelijk volgens richtlijnen te werk gaan Deelcompetentie 3 Werkt effectief en doelmatig in een gezondheidszorgorganisatie - De aios geeft er blijk van op de hoogte te zijn van de wijze waarop de afdeling en het ziekenhuis zijn ingericht en maakt adequaat gebruik van de diverse informatiestromen, procedures en protocollen Reflectie deelcompetentie 3: Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. De aios geeft blijk: - van besef dat voor het functioneren als internist vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen - om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens. - van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de

gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het algemeen kan beoordelen.

- om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te erkennen tegenover patiënten en collega’s en er lering uit kan trekken. - De aios heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die

buiten zijn kennis en vermogens liggen.


168

KPB (grote) visite Naam aios: Supervisor: Datum:



Leerdoelen (grote) visite Communicatie deelcompetentie 1 - Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en

autonomie - Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht

levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.

Communicatie deelcompetentie 2 - Is in staat om staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de

familie, artsen en andere hulpverleners. Communicatie deelcompetentie 2 - Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere

behandeling wordt voorgesteld. Communicatie deelcompetentie 4 - Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. - De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese,

lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten.

- De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden

Samenwerking deelcompetentie 4: - De aios blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren, en daarbij de verschillende hiërarchische en functionele rollen te herkennen en te respecteren. Deelcompetentie 3: Levert effectief (inter-)collegiaal overleg. - De aios is in staat een vraag adequaat te beantwoorden. - De aios is in staat de gezondheidstoestand van een patiënt te optimaliseren in relatie tot de operatieve zorg - De aios is in staat de post-operatieve patiënt te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het post-

operatieve traject. Maatschappelijk handelen deelcompetentie 1: - De AIOS heeft begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding. Deelcompetentie 2 De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de volksgezondheid: het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud van arbeidsgeschiktheid; de relatieve omvang van ziekte, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de bevolking; de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en economische factoren. De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over: deskundigheid m.b.t. complicaties van chronische

ziektebeelden. Deelcompetentie 3: - De AIOS is in staat om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg en handelt in overeenstemming hiermee Deelcompetentie 4 - De AIOS kan omgaan met complicaties ten gevolge van het klinisch handelen


170

KPB gesprek met patiënt Naam aios: Supervisor: Datum:



171

Leerdoelen gesprek met patiënt Communicatie deelcompetentie 1 - Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en autonomie - Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht levensfase, sociale en

economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.

Communicatie deelcompetentie 2 - Is in staat om staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen

en andere hulpverleners. - Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt

voorgesteld. Communicatie deelcompetentie 3 - Op een begrijpelijke en humane wijze te kunnen adviseren en voorlichten, met als doel om de patiënt zo veel mogelijk te

betrekken bij de besluitvorming over het diagnostisch en therapeutisch beleid. Communicatie deelcompetentie 4 - Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. - De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk

onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten. - De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te

verwoorden Maatschappelijk handelen deelcompetentie 1: De AIOS heeft begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding. De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over praktische kennis en inzicht met betrekking tot: - de somatische, psychische en sociale structuur en functies van mannen, vrouwen en kinderen, individueel en in onderlinge

relatie; - de levensfasen en de mogelijk verstorende factoren daarin; - menselijk gedrag in verschillende omstandigheden met name in probleemsituaties en bij verschillende culturele achtergronden. Deelcompetentie 2 De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de volksgezondheid: - het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud van arbeidsgeschiktheid; - de relatieve omvang van ziekte, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de bevolking; - de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en economische factoren. - De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over: deskundigheid m.b.t. complicaties van chronische ziektebeelden. Deelcompetentie 3: - De AIOS is in staat om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg en handelt in overeenstemming

hiermee Deelcompetentie 4 - De AIOS kan verantwoordelijkheid dragen - De AIOS kan omgaan met complicaties ten gevolge van het klinisch handelen Reflectie deelcompetentie 3 - geeft er blijk van eigen gevoelens, normen en waarden te onderkennen in relatie tot existentiële vragen over leven, dood, ziekte

en gezondheid en kan omgaan met medisch-ethische vragen. - geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven

situatie, van de eigen beroepsuitoefening daarin, en van de medische professie in het algemeen daarin, kan beoordelen. - De AIOS herkent irrationeel gedrag tussen professionals en maakt dit bespreekbaar. Reflectie deelcompetentie 3: - Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. - De aios geeft blijk van besef dat voor het functioneren als internist vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen - De aios geeft blijk om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens. - De aios geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als internist vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de

gegeven - situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het algemeen kan beoordelen. - De aios geeft blijk van om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te erkennen tegenover - patiënten en collega’s en er lering uit kan trekken. - De aios heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en

vermogens liggen. - De aios kan onderhandelen over het medisch beleid - De aios is in staat eigen morele standpunten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidsmeedwerk te

verantwoorden.


172

CAT/referaat/probleempatiëntbespreking Naam aios: Reflectant: Datum:

Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien aios: Handtekening gezien supervisor:


173

Leerdoelen CAT/referaat/probleempatiëntbespreking Communicatie Deelcompetentie 3 Bespreekt medische informatie goed De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden Aandachtspunten - Technische aspecten: lay-out dia’s, bewaken tijd, heldere agenda, afgebakend onderwerp, - vermijd afdwalen, gebruik pointer - Verbale communicatie: Contact met zaal, intonatie, tempo, dia’s ter ondersteuning dwz niet - voorlezen van..., woordkeus - Houdt rekening met kennisniveau publiek - Presentatie, houding, uitstraling, boeiend? - Het adequaat samenvatten - Kan met powerpoint een presentatie vorm geven Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 1 Beschouwt medische informatie kritisch. Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 2 Bevordert de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke vakkennis. Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 4 Bevordert de deskundigheid van studenten, AIOS, collegae, patiënten, verpleegkundigen en andere betrokkenen in de gezondheidszorg. Organisatie Deelcompetentie 4 Gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces (incl. bij- en nascholing). Aandachtspunten - Focus, afbakenen onderwerp - Relevantie - Samenhang - Niveau van detaillering - Wetenschappelijk niveau (kritische waardering (appraisal): beoordelen van de - wetenschappelijke kwaliteit van de literatuur, inclusief design, methode en analyse; dit gaat - over interne en externe validiteit en vormen van vertekening (bias en confounding) CAT: formuleert PICO; licht zoekstrategie toe; licht selectie literatuur toe - Is in staat elektronische databestanden te ontsluiten - Begripsverduidelijking (uitleggen methodologische of fysiologische begrippen bv ROC curve, kappawaarde, LH ratios etc.) Reflecteren Deelcompetentie 2 Kan reflecteren met zichzelf. Reflecteren Deelcompetentie 4 Reflecteren met een professional. Aandachtspunten - Wetenschappelijke reflectie: - wat is de betekenis van deze kennis, wat zijn de implicaties, wat voegt het toe aan de - praktijkvoering, zowel persoonlijk als in het algemeen. Eigen visie, onderkent - onzekerheden. - ‘reflection-on-action’: terugkijkend op handelingen uit het verleden, de ‘evidence’ - plaatsen in de context van een individuele klinische gebeurtenis; dat kan ook betekenen - gemotiveerd afwijken van deze “evidence” . - Autonomie : - Selectie onderwerp (CAT: door eigen praktijk ingegeven; Referaat: doet voorstel dat past - bij het thema van de week) - Geeft onzekerheden of onduidelijkheden aan - Kan omgaan met feedback en vragen uit gehoor. Heeft zich hierop voorbereid - Volgt eerder gegeven adviezen ter verbetering op, zoekt wanneer aangewezen hulp bij - derden - Nodigt inhoudsdeskundigen actief uit om aanwezig te zijn


174

KPB Briefbeoordeling Naam Aios: Reflectant: Datum: Wat is er goed? Wat kan er beter?

Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor:


175

Leerdoelen Briefbeoordeling Medisch Handelen deelcompetentie 2 Past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe De aios geeft blijk dat hij pathofysiologisch kan denken en juiste conclusies heeft getrokken op basis van (differentiaal) diagnose, onderzoeken, ziekteverloop en behandeling. Dit wordt kort, bondig en op heldere wijze weergegeven: de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Voorgeschiedenis: - Is chronologisch en volledig weergegeven met vermelding van jaar ziekte/operatie. (Tip: controleer op volledigheid oa mbv

oudere correspondentie. Zie ook in de PC en verwijs typiste hiernaar, vul ontbrekende gegevens aan). Anamnese: - De relevante, ernstige hoofdklacht(-en) is kort bij de tractus anamnese (dus niet alle tracti vermelden) beschreven - De huidige status-quo is duidelijk vermeld - De ziektegeschiedenis is bondig en adequaat weergegeven - Onderzoeksbevindingen en conclusies - Bevindingen lichamelijk onderzoek is bondig en volledig beschreven, inclusief bloeddruk, etc - Bevindingen van diagnostiek zijn helder weergegeven: - volledig, vermeld ook aanvullend laboratorium onderzoek na de dag van opname! - Bij afwijkende waarden: vermeld de hoogte en de eenheden van de bepaling. - Bij verbetering of verslechtering van bepaalde bepalingen: beschrijf beloop: dus bijv. Hb 3,2 stijgend tot 7,0 mmol/l na

transfusie. - Bij normale waarden: vermeld niet de uitslag, maar alleen dat de bepalingen normaal waren: bijv. normaal bili, AF, GammaGT,

ASAT, ALAT, Amylase . Vergeet urine onderzoek niet: algemeen onderzoek (of sediment) en 24 uurs verzameling. - Kweken: Kort met datum en uitslag - Röntgen onderzoek: vermeld kort de conclusie. - ECG: idem - relevante conclusies zijn helder weergegeven - Bespreking: - hoofddiagnose is kort beschreven - therapie en in het kort het verloop staan beschreven - vervolgens zijn neven diagnosen met therapie en verloop beschreven - Medicatie bij ontslag: - volledig met juiste dosering, inclusief evt. stopdatum van medicatie - Follow-up - gepland follow-up beleid is goed aangegeven - de reden van follow-up is aangegeven Communicatie Deelcompetentie 4 Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus De aios geeft in de praktijk blijk van: deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van het schrijven van brieven betreffende de behandeling op het gebied van de kindergeneeskunde (waarin o.a.: reden van opname, anamnese, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, röntgenonderzoek, verder onderzoek, consulten, conclusie, eventueel beloop of bespreking, medicatie bij ontslag, prognose, informatie gegeven aan de patiënt). Aandachtspunten Communicatie familie - het inlichten van familie/omgeving is vermeld Helderheid brief - De brief is compact - Aanhef brief is correct: opnameperiode en reden van opname - De brief heeft een logische opbouw: adressering aan huisarts, aanvang, voorgeschiedenis, anamnese, bevindingen lichamelijk

onderzoek, bespreking en samenvatting - kopie gestuurd aan: - Specialisten waar patiënt onder controle is (of recent nog was) - Specialisten, die patiënt in consult hebben gezien tijdens opname - Dialyse afdeling als patiënt behandeld wordt met hemodialyse of peritoneaal dialyse - De brief bevat geen irrelevante informatie - overbodig jargon is vermeden Samenvatting: - medische diagnose is puntsgewijs beschreven (geen nadere toevoegingen als therapie noodzakelijk) Tot slot aandachtspunten bij dicteren: - Bandjes verkrijgbaar op ..... - Binnen 2 weken na ontslag moet de brief aan de huisarts gedicteerd zijn en bij de huisarts en andere behandelaars binnen zijn! - Er mogen geen statussen van de polikliniek meegenomen worden naar huis of naar de afdeling. - Dicteer de brief namens de specialist die “kliniekarts/supervisor” was tijdens opname. Meld daarbij: specialist die de huidige

opname superviseerde. Patiënt wordt teruggezien door: (naam van specialist bij wie patiënt bekend is) Deze brief bevat de informatie die ik graag heb als ik de volgende arts ben die de patiënt ziet


176

IOP begin stage Naam Aios: Supervisor: Datum: Stage: Stage specifieke leerdoelen zie stagebeschrijving Individuele leerdoelen: Handtekening gezien AIOS: Handtekening supervisor:


177

IOP einde stage Naam Aios: Supervisor: Datum: Stage: Stage specifieke leerdoelen: Wat is er goed? Wat kan er beter? Individuele leerdoelen: Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien AIOS: Handtekening supervisor:


178

Overzicht vaardigheden

6 Paraaf opleider/supervisor bekwaamheidsverklaring

Vaardigheid Paraaf6 1 infuusbeleid 2 reanimatie 3 ECG (+ beoordeling) 4 inbrengen lange lijnen: vena-subclaviakatheter, vena-

jugulariskatheter

5 arteriepunctie 6 venapunctie 7 afname materiaal voor microbiologisch onderzoek 8 pleurapunctie 9 ascitespunctie 10 cytologische punctie 11 inbrengen maagsonde 12 (par)enterale voeding 13 non-invasieve bloeddrukmeting en saturatiemeting 14 Het voorschrijven van geneesmiddelen 15 Beenmergpunctie (stage hematologie) 16 Intubatie(non-invasieve) beademing (stage IC)


179

Formulier 360 graden feedback

Naam aios: (medicus) Datum:

Uw naam: (medicus) Functie:

Afdeling:

Periode waarover u aios beoordeelt: afgelopen… (omcirkel) week / 2 weken / maand / > 1 maand / > 3 maanden

1= Geheel mee oneens; 2= Mee oneens 3= Deels mee eens/deels mee oneens 4= Mee eens; 5= Geheel mee eens NVT: Niet te beoordelen of niet van toepassing

Deze AIOS ken ik goed genoeg om zijn/haar functioneren te beoordelen:

Diagnosticeert patiëntproblemen effectief 1 2 3 4 5 NVT

Handelt complexe patiëntproblemen zelfstandig af 1 2 3 4 5 NVT MH

Weegt kosten en baten bij diagnostiek en behandeling goed af 1 2 3 4 5 NVT

Communiceert goed met patiënten en familie 1 2 3 4 5 NVT

Communiceert goed met collegae 1 2 3 4 5 NVT

Staat open voor verbale en non-verbale reacties en emoties 1 2 3 4 5 NVT

Presenteert tijdens besprekingen patiëntencasus accuraat en beknopt 1 2 3 4 5 NVT

Com

mu

nic

atie

Is zowel duidelijk als volledig in schriftelijke verslaglegging 1 2 3 4 5 NVT

Draagt de zorg voor patiënten effectief en zorgvuldig over 1 2 3 4 5 NVT

Overlegt tijdig met andere zorgverleners 1 2 3 4 5 NVT

Waardeert en respecteert de kennis en ervaring van anderen 1 2 3 4 5 NVT

Houdt zich aan afspraken en aan afgesproken beleid 1 2 3 4 5 NVT

Neemt verantwoordelijkheid voor het eigen handelen 1 2 3 4 5 NVT Sam

enw

erk

ing

Draagt bij aan de samenwerking en conflictoplossing in het team 1 2 3 4 5 NVT

Coördineert de zorg voor patiënten op effectieve wijze 1 2 3 4 5 NVT

Is bereikbaar en toegankelijk 1 2 3 4 5 NVT

Deelt de tijd effectief in met juiste prioriteiten 1 2 3 4 5 NVT

Org

anis

atie

Organiseert het werk naar een balans in patiëntenzorg en persoonlijke ontwikkeling 1 2 3 4 5 NVT

Is bereid en in staat anderen te trainen of onderwijs te geven 1 2 3 4 5 NVT

Handelt evidence-based waar mogelijk* 1 2 3 4 5 NVT

K&

W

Geeft correct feedback op het functioneren van anderen 1 2 3 4 5 NVT

Stelt tijdens de dagelijkse werkzaamheden het belang van de patiënt centraal 1 2 3 4 5 NVT

Is op de hoogte van het dossier en de toestand van de patiënt 1 2 3 4 5 NVT

Is zich bewust van eigen grenzen en handelt daarbinnen 1 2 3 4 5 NVT

Accepteert feedback van anderen 1 2 3 4 5 NVT

Handelt volgens de ethische gedragsregels 1 2 3 4 5 NVT Pro

fess

ion

alit

eit

Deze arts zou ik aanraden aan mijn eigen familie of vrienden 1 2 3 4 5 NVT

Deze collega vertrouw ik de volgende kritische verantwoordelijkheid toe om zelfstandig uit te voeren:

Voeren van een slecht nieuwsgesprek 1 2 3 4 5 NVT

Het leveren van een intercollegiaal consult 1 2 3 4 5 NVT

Tips of opmerkingen om het functioneren van deze arts te verbeteren. Gebruik zo nodig de achterzijde.


180

Naam aios:

Uw naam: (collega uit de zorg) Datum:

Functie:

Afdeling:

Periode waarover u aios beoordeelt: afgelopen… (omcirkel) week / 2 weken / maand / > 1 maand / > 3 maanden

OMCIRKELEN (hoe hoger hoe beter)1: 1= Geheel mee oneens; 2= Mee oneens 3= Deels mee eens/deels mee oneens 4= Mee eens; 5= Geheel mee eens NVT: Niet te beoordelen of niet van toepassing

Deze aios ken ik goed genoeg om zijn/haar functioneren te beoordelen:

1. Communiceert goed met patiënten en familie 1 2 3 4 5 NVT

2. Communiceert goed met collegae 1 2 3 4 5 NVT

3. Staat open voor verbale en non-verbale reacties en emoties 1 2 3 4 5 NVT

4.Geeft heldere en volledige mondelinge opdrachten 1 2 3 4 5 NVT

5. Geeft helder geformuleerde schriftelijke opdrachten 1 2 3 4 5 NVT Com

mu

nic

atie

6. Is duidelijk en volledig in schriftelijke verslaglegging 1 2 3 4 5 NVT

7. Draagt de zorg voor patiënten effectief en zorgvuldig over 1 2 3 4 5 NVT

8. Overlegt tijdig met andere zorgverleners 1 2 3 4 5 NVT

9. Waardeert/respecteert de kennis en ervaring van anderen 1 2 3 4 5 NVT

10. Houdt zich aan afspraken en aan afgesproken beleid 1 2 3 4 5 NVT

Sam

enw

erk

ing

11. Neemt verantwoordelijkheid voor het eigen handelen 1 2 3 4 5 NVT

12. Coördineert de zorg voor patiënten effectief 1 2 3 4 5 NVT

13. Is bereikbaar en toegankelijk 1 2 3 4 5 NVT

14. Deelt de tijd effectief in met de juiste prioriteiten 1 2 3 4 5 NVT

Org

anis

atie

15. Geeft afspraken en/of wijzigingen in beleid tijdig door 1 2 3 4 5 NVT

16. Is bereid en in staat anderen te trainen of onderwijs te geven 1 2 3 4 5 NVT

K&

W

17. Geeft correct feedback op het functioneren van anderen 1 2 3 4 5 NVT

18. Stelt tijdens de dagelijkse werkzaamheden het belang van de patiënt centraal 1 2 3 4 5 NVT

19. Houdt bij lichamelijk onderzoek rekening met de privacy van patiënten 1 2 3 4 5 NVT

Pro

fess

.

20. Kent het dossier en de toestand van de patiënt 1 2 3 4 5 NVT

21. Is zich bewust van eigen grenzen en handelt daarbinnen 1 2 3 4 5 NVT

22. Accepteert feedback van anderen 1 2 3 4 5 NVT

23. Handelt volgens de ethische gedragsregels 1 2 3 4 5 NVT

Tips of opmerkingen om het functioneren van deze arts te verbeteren. Gebruik zo nodig de achterzijde.

Opleidingsplan Interne Geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 's ...

Documents

Transcript of Opleidingsplan Interne Geneeskunde Jeroen Bosch Ziekenhuis 's ...