Opleiding zizo-volwassenen 23 september 2010
-
Upload
bibnet-vzw -
Category
Documents
-
view
974 -
download
4
description
Transcript of Opleiding zizo-volwassenen 23 september 2010
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Opleiding Vlacc-invoerdersZIZO-volwassenen
23 september 2010
1. ZIZO-volwassenen?2. Plaatsing >< beschrijving3. Toekennen ZIZO-rubrieken4. Oefenen in groepjes5. Bespreking oefeningen6. Hoe ZIZO invoeren in Aleph -
invoerafspraken
Agenda
1. ZIZO Volwassenen?
1. ZIZO Volwassenen?
Ontstaan
Hier staat de titel
Ontstaan
• Zonder Inspanning ZOeken • Plaatsingssysteem alle informatieve
media voor volwassenen~ ZIZO Jeugd
• Historiek: – 2000: °werkgroep VVBAD– 2001: VCOB – 2005-2006: Eerste bibs Geel, Bree, Antwerpen– 2010: release 2
• Belang van gebruikersvriendelijkheid – informatiebemiddeling
Hier staat de titel
Ontstaan
• Onderwerpen volgens de VRAAG VAN DE KLANT
=> het bij elkaar plaatsen van informatie
(bijvoorbeeld: zwangerschap, dood)
=> het uit elkaar halen van informatie
(bijvoorbeeld: kruiden)
Hier staat de titel
Ontstaan
ZIZO vs SISO:
ZIZO
• Vraaggestuurde indeling
• Terminologie toegankelijker
• Plaatsing door middel van pictogrammen, trefwoorden, kleur
SISO
• Wetenschappelijke indeling
• Wetenschappelijke terminologie
• Plaatsing dmv cijfers
Hier staat de titel
Ontstaan
ZIZO vs SISO:
ZIZODood: alles wordt zoveel mogelijk bij elkaar geplaatst:
• De dood • Erfenissen• Euthanasie• Rituelen• Rouwen• Stervensbegeleiding
• Zelfdoding
SISOOp verschillende plekken zoeken naar informatie over onderwerp dood:
• Testamenten onder Recht 397
• Biologisch 573.1• Cultuurhistorisch 906.1
• Ethisch 173• Psychologisch 418.7• Godsdienst 244.3• Geneeskunde 603.1 (euthanasie)
1. ZIZO Volwassenen?
Vraagcontexten
Hier staat de titel
Vraagcontexten
• Uitgangspunt ZIZO Volwassenen: – Materialen samenbrengen die antwoord geven
op vragen binnen eenzelfde zoekcontext– Plaatsing belangrijk om informatiebronnen te
ontsluiten– Klant kan zelf trapsgewijs afdalen in de
structuur (-->zelfredzaamheid, via sorteerkoppen naar rubriekwoorden)
– Ideaal voor ‘grasduiners’ en ‘trechterzoekers’
Hier staat de titel
Vraagcontexten
• Zoekstijlen: – Buiszoekers– Trechterzoekers (verengen)– Omgekeerde trechterzoekers (verruimen)
• Sorteerkoppen en rubriekswoorden: context
Hier staat de titel
Vraagcontexten
• ~ baliewerk: doorvragen naar context, vraag
formuleren, verschillende mogelijkheden aanreiken
– Vb: ‘Ik zoek een boek met voornamen.’• Klant is zwangere vrouw• Klant is leerling en maakt taak over voornamen
– Vb: ‘Hebt u een boek over kruiden?’• Klant heeft een kruidentuin• Klant wil koken met kruiden• Klant is verkouden en wil zelf kruidenthee maken
Hier staat de titel
Vraagcontexten
• Context vs Onderwerp: bemerkingen– Onderwerp bvb Voetbal
Context: klant – Is voetbalspeler– Volgt de voetbalactualiteit – Is voetbaltrainer
– Te veel contexten, je kan niet altijd uitsplitsen volgens context
– Bepaalde bronnen in meerdere contexten bruikbaar -> keuze maken (bvb naamkunde)
1. ZIZO Volwassenen?
Structuur systeem
Hier staat de titel
Structuur Systeem
Niveau Aantal Aanduiding via
Domein 13 Kleur
Kast 45 Icoon in kleur
Plank 615 Tekst vetgedrukt
Rug +/- 1766 Tekst gewoon gedrukt
Hier staat de titel
Structuur Systeem
Domein: Wetenschap en Techniek
Kast: Aarde - Heelal
Plank: onder andere Heelal
Rug:rubriek + code
AARDE - HEELAL
Hier staat de titel
Structuur Systeem
• Pictogrammen • Nederlandse woorden voor rubrieken:
mensentaal, courante vaak gebruikte termen
Plaatsing bij ZIZO
Plaatsing bij ZIZO
Plaatsing><beschrijvingPlaatsing
Hier staat de titel
Plaatsing
DOMEIN ▼ MensWetenschap – Techniek
Natuur KASTRUBRIEK
Levensvisies ▼… Natuur - Milieu
Planten - Tuin PLANKRUBRIEK Dieren ▼
Planten
Paddestoelen
Bomen – Struiken
TuinierenRUGRUBRIEK
… ▼
Tuinieren
Biologisch tuinieren
Groenten – Fruit
Kruiden
Snoeien - Stekken
“Waterval”
Hier staat de titel
Plaatsing
• Domeinen– Cluster onderwerpen– Aangeduid met kleur (hoeven niet verwoord te
worden)– Kasten binnen één domein aansluitend of in
zelfde ruimtelijke zone, afhankelijk van ruimte en strategische keuzes
Hier staat de titel
Plaatsing
• Kasten– +/- nieuwe kast– Aanduiding door pictogram– Bij voorkeur binnen domein, kan ook gekoppeld
aan andere collectieonderdelenbvb:
• Info over Opvoeding en onderwijs/ kast ouders-kinderen opvoeden bij de prentenboeken
• Boeken over strips bij de strips• Boeken over muziek- muziek maken bij de muziek
Plaatsing><beschrijving
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Plaatsing
• Planken: – +/- nieuwe plank– Aanduiding door vette letters op rugetiket– Algemeen voor specifiek, chronologische
volgorde (geschiedenis, ouders-kinderen volgens opgroeien) of alfabetische volgorde (sporten, ziekten, …)
• Ruggen: – Rugtekst in gewone letters op rugetiket– Volgorde volgens formaat– Alfabetisch volgens hoofdwoord
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Plaatsing
• Etiketsoftware (Biblioprint)
Plaatsing bij ZIZO
Plaatsing><beschrijvingBeschrijving
Hier staat de titel
Beschrijving
• Invoerafspraken/formaat : zie verder (Rosa)
• Belang van toekennen code in beschrijving: keuze voor etiket en plaatsing
• Overname Vlaccrecords door provinciale/lokale systemen:
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Hier staat de titel
Beschrijving
• Beschrijving – Bezitsniveau: 2 x ZIZO code
• Proces overnemen beschrijving uit Vlacc:– ZIZO komt mee in lokale beschrijving, wordt
niet altijd aan publiek getoond – ZIZO code in beschrijving is houvast voor
keuze lokaal plaatskenmerk -> belang JUIST kiezen Vlacc-invoerders
– Weergave in webcatalogus: icoontje/beschrijving plank/rug op bezitsniveau
3. Toekennen ZIZO rubrieken
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Handige hulpvragen: – Waarover gaat dit werk? – Voor wie is dit werk bedoeld?– Waar gaat de klant dit werk zoeken? Zijn er
nog soortgelijke werken in de bib aanwezig? – Bestaat er in ZIZO een rugrubriek voor?
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• “Er bestaat een rugrubriek voor”…– want de klant stelt een concrete, vaak voorkomende
vraag (vb rijbewijs halen)– want er zijn veel bronnen beschikbaar over dat
onderwerp (vb hondenrassen, Bretagne)
• “Er bestaat geen rugrubriek voor”… – dus ik breng het onder in een algemenere rubriek (vb
kattenrassen bij katten, Kiev bij Oekraïne)– want er zijn niet veel bronnen beschikbaar
• “Het werk past bij verschillende rubrieken”– Dus ik kijk welk onderwerp het meeste aandacht krijgt – Dus ik kijk waar het werk het meest rendeert (voor wie
het is bedoeld, waar gaat klant zoeken?) vb koken met kruiden, borduren van wenskaarten
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
Algemene rugrubriek = herhaling van plankrubriek
ADHD, Autisme, dyslexie aparte ruggen
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Geschiedenis van België: annotatieschema: geeft per rugrubriek ‘OMVAT’
‘OMVAT NIET’
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Raadpleegmodule: annotatieschema in waterval
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Register: onderwerp verwijst naar rugrubriek + geeft context
Toekennen ZIZO-rubriek
• Verkennende oefeningen - invulblad• 6 pakketten van 4 objecten• Doorgeven aan volgende groep
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Aandachtspunten bij bepaalde rubrieken:– Biografieën– Dieren/planten-tuin/sport– Talen/verkeer-vervoer/wetenschap-techniek– Eten-drinken– Lichaam – gezondheid/Spiritualiteit-esoterie– Kunst– Recht/relaties – Landen/Politiek– Geschiedenis
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Biografieën
Eén persoon Meerdere personen
Bekend door
onderwerp
Bekend door
periode
Bij dat onderw
erp
Voor 1800
Na 1800
Bij die periode
Bij geschiedenis van het land
Naslagwerken
Bij Encyclopedieën –bij personen
Bekend door
eenzelfde onderwerp
Bij dat onderw
erp
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Dieren– Alle dieren samen: wilde of huisdieren– Bij duiven ook de duivensport
• Planten – tuin– Alle planten samen: wild of in de tuin
• Sport– Sportreisgidsen bij sport (dus duikgidsen,
skigidsen,…)– Wandel- en fietsgidsen voor breed publiek bij
Landen
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Talen– Sommige hebben indeling in rugrubrieken
(vaakst voorkomende talen)
• Verkeer-vervoer– Autosport rubriek bij auto’s (vraag door zelfde
publiek)
• Wetenschap-techniek– Wetenschap en bijhorende techniek staan
samen (scheikunde en toegepaste scheikunde samen)
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Eten-drinken: 2 volgschema’s:
Kookboeken
Wereldkeuken
Europese
keukenDiee
t
Vegetarisch
Beroemde kok
Kookboek
en
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Lichaam-gezondheid– ZIEKTE–KWALEN: Geen onderscheid
lichamelijke of psychische ziekte– BEHANDELING: wel onderscheid tussen
alternatieve en klassieke geneeswijzen– Alternatieve geneeswijze van genoemde
ziekte: bij de ziekte
• Spiritualiteit-esoterie– Populaire onderwerpen, ingedeeld – Indien wetenschappelijke benadering van
inzicht in persoonlijkheid en functioneren: bij ‘psychologie’
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Kunst
Monografie Stroming Thema Discipline Periode Land
• Beeldend kunstenaar
• Architect• Toegepast kunstenaar
• Fotograaf=>A-Z rubriek
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Recht– Bij onderwerp: scheiden bij relaties/huurrecht
bij wonen– Tenzij algemeen: wetboeken, rechtssysteem:
bij ‘Overheid-Politiek>recht
• Relaties– Sekseverschillen, gevoelen in relaties,
communiceren tussen man-vrouw, daten,… bij Mens -> kast relaties
– Vrouwenbeweging, -emancipatie en feminisme: bij Samenleving>sociale groepen>vrouwen
– Holebi’s – transgenders: bij Samenleving>sociale groepen>holebi’s-transgenders (ook relationele)
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Landen: – Alles bij die vraagcontext: reisgidsen,
portretten van een land, kennismaking met een land
– Geschiedenis van een land bij ‘geschiedenis’– 2 of 3 gebieden: eerstvermelde kiezen– Meer dan 3 gebieden: land of werelddeel
hiervan– Stad niet benoemd: kies regio die wel
benoemd wordt
• Politiek– Theoretische en beschouwende werken +
politieke visies. Ook biografieën van actuele politici
– Concrete politieke gebeurtenissen in het verleden: bij geschiedenis (land of periode)
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
• Geschiedenis– Bvb geschiedenis van de geneeskunde: bij het
onderwerp (Lichaam-gezondheid>geneeskunde>geneeskunde)
– Domein geschiedenis: • Kast Geschiedenis algemeen
– bevat o.a. Geschiedenis van België, thema’s, volkskunde, streken, landen,…
• Kast Oude culturen – Traditionele volken– Prehistorie en niet-westerse beschavingen– Ook religie, mythologie en kunst– Joodse en Arabisch-Islamitische gesch. en cultuur: bij
‘Religies-levensbeschouwingen’
• Kast Westerse Geschiedenis (ca. 500-1900)• Kast 20ste – 21ste eeuw
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
– Geschiedenis van landen: in kast geschiedenis bij landen indien:
• Overzichtwerk van de geschiedenis van een land• Recente geschiedenis van een land• GELAAZ (zelf in te typen: Vlacc laat GELAAZ staan)
—Geschiedenis bepaald onderwerp bepaalde periode bepaald land voor 1800: bij de periode
—Koloniale geschiedenis: bij het koloniserende land
—Figuren uit WO I of WO II komen bij die rubrieken
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek
—Biografieën:
Eén persoon
Bekend door
periode
Voor 1800
Na 1800
Bij die periode
Bij geschiedenis van het land
Hier staat de titel
Toekennen ZIZO-rubriek: speciaal bij Vlacc
• A-Z rubrieken: zelf in te vullen lokaal, Vlacc laat AZ staan– Bijvoorbeeld bij Architecten: ARAZAZ ‘Bureau
7’– Bijvoorbeeld bij Beroemde koks : EDBKAZ ‘Piet
Huysentruyt’
• Vlacc gebruikt ‘Onze gemeente’ niet (neutraal voor Vlaanderen invoeren)– Kies voor ‘streekgeschiedenis’ GESTAZ– Kies algemenere rubriek die bijvoorbeeld Stad
of Provincie weergeeft
Toekennen ZIZO-rubriek
• Tweede reeks oefeningen:– A-Z rubrieken– Geschiedenis– Onze gemeente– Kunst
4. Verbeteren Oefeningen
Toekennen ZIZO-rubriek
• Derde reeks oefeningen:– Mengeling van allerlei (makkelijk en minder
makkelijk)
4. Verbeteren Oefeningen
5. Invoeren in Aleph
invoerafspraken
Hier staat de titel
Invoerafspraken
• Belang van meteen JUIST toekennen code (plaatsing!)
• ZIZO aanpassen = melden trefwoordenforum– Wijziging van … naar … + motivatie– Vlaccnummer en LOW-tags aangeven
• Fout >< verschil in interpretatie --> doel: – gebruikersvriendelijke ontsluiting– consistentie
Hier staat de titel
Invoerafspraken
• Maak gebruik van hulpmiddelen: – Codes (Bijlage A)– Geannoteerd schema (Bijlage B)– Register (Bijlage C)– Raadpleegmodule online
Hier staat de titel
Invoerafspraken
– Raadpleeg andere werken in Open Vlacc– Raadpleeg collega’s via Trefwoordenforum
bij twijfel (ZIZO werkgroep ontbonden maar nog even paraat voor vragen over release 2)
– Werkgroep Trefwoorden = Werkgroep ZIZO volw.
– Geannoteerd schema -> enkel aanvullingen/wijzigingen door Bibliografisch Centrum
Hier staat de titel
Invoerafspraken
• ZIZO-code in beschrijving in veld 693 (indicator 2)
• Kiezen uit de lijst (F3)• Nooit code toevoegen• A-Z rubrieken niet aanvullen• Onze gemeente niet gebruiken
– Geschiedenis > kies ‘streekgeschiedenis’ GESTAZ
– Landen > kast België + onderverdeling
Contact
© BibnetPriemstraat 511000 BrusselTel +32(0)2 213.10.20Fax +32(0)2 213.10.39
Klaar Leroy
[email protected] 223 42 11