OPDRACHT WERKBLADEN Didactiek aardrijkskunde

15 MAART 2016 UCLEUVEN

Kelsey Fripont 2SA3

1. Kopie werkboek Wdm 3

2. Analyse werkblaadjes Werkblaadjes van WDM zijn zeer uitgebreid, de leerplan doelstellingen komen hier wel duidelijk allemaal aan bod. Voor deze les zijn dat de volgende doelen:

EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN

Situering in de eindtermen:

ET 14 … de herkomst van een aantal producten in diverse informatiebronnen opzoeken en lokaliseren.

Situering in het leerplan:

1 Aan de hand van concrete voorbeelden, van beelden en van andere informatiebronnen de herkomst van een aantal voedingsproducten op kaarten aflezen.

WENKEN

De agrarische producten die de leerlingen ontmoeten in hun dagelijks leven zijn een interessant vertrekpunt. Een aantal voorbeelden:

De leerlingen krijgen als taak een lijst met producten en gaan de herkomst ervan na in een supermarkt.

Daarna duiden ze de landen op een wereldkaart aan.

De leerlingen leiden uit reclamefolders de herkomst van voedingsproducten af en maken er een collage mee rond een wereldkaart.

Via beelden van lokale markten vanuit de wereld leiden de leerlingen typische producten af en situeren ze de plaatsen op een wereldkaart. Bv.:Tropische vruchten,

wortel- en knolgewassen op een Afrikaanse markt.

Rijst, kippen en eenden, groenten op een Aziatische markt.

Vervolgens worden er drie regio's bestudeerd waar de teelt van voedingsgewassen een belangrijk deel van het ruimtegebruik en van het landschap uit- maakt: zo

komen tropische producten, rijst en tarwe aan bod.

Dus de conclusie hier van is, is dat de werkblaadjes het leerplan wel goed omkaderen.

Voor de leerlingen daar en tegen zijn deze werkblaadjes vrij saai. Er worden weinig tot geen kansen geboden voor eigen inbreng of creativiteit. Deze werkblaadjes doen mij

denken aan vlekken oefeningen uit de wiskunde: vul de ontbrekende gegevens in. Het is volgens mij niet echt een werkboek maar meer een leerboek met hier en daar een

woordje weggelaten wat de leerlingen dan dienen in te vullen. Er worden in dit werkboek wel veel gewerkt met goede didactisch beelden, zoals duidelijke kaarten en

grafieken, maar de opdrachten die daar bij aansluiten zijn weinig uitdagend. Meestal is het antwoord dat gegeven moet worden te lezen in de vorige alinea. Deze

werkblaadjes geven mij ook vaak het gevoel dat de leerlingen hier lui van worden. Maar ook als leerkracht wordt je lui bij het gebruiken van deze werkblaadjes. Er wordt

voor de leerkracht ook een PowerPoint voorzien die je kan downloaden op de website. Tot nu toe gebruiken alle leerkrachten deze PowerPoint slaafs die ik al heb ontmoet,

ik kan dit wel ergens begrijpen want wanneer het dan toch tot beschikking wordt gesteld is de verleiding ook heel groot om deze te gebruiken. Op de PowerPoint staan

precies de zelfde vragen en figuren als in de cursus. Het is bijna de cursus die word geprojecteerd maar dan met bijkomende animaties. Ik vind persoonlijk dat de leerlingen

hier heel weinig aan hebben, want ze hebben deze informatie al voor hun neus liggen.

2.1 kijkwijzer voor deze werkblaadjes ingevuld

technische vaardigheden

3. Lesvoorbereiding

Didactisch lesontwerp

Leerdoelen

KRACHTIGE LEEROMGEVING

Lesfasen

& timing Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud

Instapfase 5’

Ik ben Kelsey Fripont, een leerkracht in wording en ga jullie vandaag en volgende week les geven. Ik hanteer de zelfde regels en afspraken als jullie leerkracht, jullie mogen ook snel een naamkaartje

maken. INSTAP: naar een probleemstelling toe werken Lkr duid leerling aan.

Wat heb je gisteren gegeten? Van waar komt dat eten?

PROBLEEMSTELLING 1: van waar komt ons eten?

Producten via beeldmateriaal linken aan het land van herkomst (C4)

Lesfase 1: verwerking

7’

In België geldt dat op de verpakking van voeding het land van herkomst moet staan. We gaan nu een paar producten overlopen en ondertussen mogen jullie de kaart op pagina 103 aanvullen.

Klassikale oefening – van waar komt ons eten? Lkr overloopt de foto’s en llnen vullen de kaart aan. Dit doen de leerlingen met behulp van de atlas, maar voor sommige landen zoals Mauritius help ik de leerlingen op de wandkaart om tijd te besparen.

Als we nu naar het overzichtskaartje kijken is het wel heel opvallend van hoever en hoeveel eten wordt ingevoerd van de rest van de wereld. Als we dan event terug gaan op wat jullie gisteren

hebben gegeten is het wel gek om te weten dat u eten waarschijnlijk al meer gereisd heeft dan jullie in jullie hele leven.

Verbanden leggen tussen het voedselpatroon in rijke landen en de voedselroos (C3) Verbanden leggen

tussen het voedselpatroon in armelanden en de voedselroos. (C3)

Lesfase 2: verwerking

5’

Nu we al weten dat ons voedsel van over de hele wereld komt gaan we nu eens kijken naar de samenstelling van de voeding in verschillende landen. We vergelijken hier arme en rijke landen.

PROBLEEMSTELLING 2: hoe ziet de samenstelling van de voeding eruit in een rijk en in een arm land? Demonstratie: foto’s what the World Eats

Deze foto’s zijn van een fotograaf genaamd Peter Menzel. Hij ging de wereld rond om gezinnen te fotograferen in bijzijn van het voedsel wat zij eten gedurende een week.

De eerste foto is genomen in Luxemburg. Wat valt er jullie op? de 2de foto is genomen in Duitsland. Wat valt jullie hier op? De volgende foto is genomen in North Caroline, een staat in de VS. Wat valt jullie hier op? Over wat voor landen gaat het hier? We gaan nu eens naar landen kijken die armer zijn, aan jullie om te kijken waar het verschil zit. Deze foto is genomen ik Kouakourou, een stad in Mali, net boven Burkina Faso.

Wat valt er jullie op bij deze foto? Welk verschil is heel duidelijk met de rijkere

landen? De volgende foto is genomen in Chad, een land net onder Libië.

Wat zien we in overdaad in deze foto? Was dit ook voor rijke landen zo? De laatste foto wat ik bij heb is ook genomen in Chad, maar meer zuidelijk. Wat kunnen we besluiten bij het zien van deze

foto’s? Wordt er overal even veel graanproducten

gegeten?

In rijke landen valt het op dat er meer suikers, vlees, eieren, melkproducten wordt gegeten. Er wordt wel minder koolhydraten gegeten. Bij de VS valt op dat er veel fastfood wordt gegeten. In arme landen eten ze veel minder divers, er word veel koolhydraten gegeten en bijna

geen suikers of vlees of andere melkproducten. Er wordt ook minder gegeten.

Het verschil in voedselpatroon in rijke en arme landen herkennen op een kwalitatieve en kwantitatieve manier (C2)

15’

5’

Wordt er overal even veel vlees gegeten? Oefening – Kwantitatieve en Kwalitatieve samenstelling van voedingspatroon in arme en

rijke landen. We hebben al heel wat kunnen concluderen aan de hand van de foto’s maar om dit echt op een juiste manier te bestuderen gaan we de samenstelling van de voeding in arme en rijke landen bestuderen aan

de hand van voedselrozen. Lkr legt de opbouw van een voedingsroos uit en maakt de eerste oefening samen met de leerlingen.

De leerlingen maken de rest van de oefening alleen tot aan ‘waar overweegt het tekort?’ Lkr overloopt de antwoorden aan de hand van de ppt. OLG – vraagjes werkboek samen oplossen. Waar overweegt het tekort? Waar overweegt de overdaad? Waar is een kwalitatief probleem? Waarin verschillen ontwikkelende en

ontwikkelingslanden kwantitatief van elkaar? Waarin verschillen de ontwikkelde en de

ontwikkelingslanden kwalitatief van elkaar? Komt dit overeen met de foto’s die we hebben

gezien? Lkr overloopt de antwoorden aan de hand van de powerpoint.

In Burkina Faso, India overweegt het tekort. In België en de VS overweegt de overdaad. Er is een kwalitatief probleem in Burkina Faso. Ontwikkelingslanden en ontwikkelde landen verschillen in voedselopname. - in kwantitatieve zin: Ontwikkelingslanden hebben onvoldoende voeding. Ontwikkelde landen hebben

overdaad aan voeding. - in kwalitatieve zin: Ontwikkelingslanden hebben vooral tekort aan eiwitten. Ontwikkelde landen hebben een ongezond teveel aan vlees, vetten en

suikers.

Lesfase 3: verwerking

De samenstelling van het voedsel in verschillende landen is dus niet altijd evenwichtig, dat is een probleem. Een ander probleem wat te maken heeft met voeding is de ondervoeding. Om dit te bestuderen gaan we 2 kaarten analyseren.

Verbanden leggen

tussen basiskennis en gegevens op de kaart (C3)

3’

5’

2’

PROBLEEMSTELLING 3: hoe zit het met ondervoeding in de wereld? OLG – analyse kaarten ondervoeding.

We bekijken deze kaart. Wat kunnen we aflezen van deze kaart? Hoe geeft deze kaart de ondervoeding weer? Welke regio valt sterk op als sterk ondervoede

regio?

We bekijken nu een 2de kaart. Wat kunnen we aflezen van deze kaart? Hoe geeft deze kaart de ondervoeding weer? Welke landen kent volgens deze kaart de meeste

ondervoeding?

Wanneer we nu deze 2 kaarten naast elkaar leggen. Wat valt er dan op?

Gaan deze kaarten over het zelfde? Waarin verschillen deze kaarten? Hoe zou het komen dat India en China dan op

de stippelkaart meer ondervoeding kent? Oefening – klassikaal Wanneer we nu deze gegevens in een tabel zouden gieten ziet het er zo uit. Hieruit kan je nogmaals de verklaring halen. Leerkracht legt tabel uit. Leerkracht laat de llnen de tabel analyseren a.d.h.v. vraagjes:

Als we kijken in procent, welke regio kent dan de meeste ondervoeding?

Wanneer we naar het aantal ondervoede inwoners kijken, welke regio heeft er dan het meest?

Vergelijk dit met de totale bevolking, wat kan je daar uit afleiden?

Komt dit overeen met en conclusie van daarnet? Lkr laat llnen besluit noteren.

Analyseren – cirkeldiagram

Beide kaarten gaan over ondervoeding,

maar op de ene kaart is dit weergegeven in procent en op de stippelkaart is dit weergegeven in aantal mensen. Daarom lijkt het dat deze kaarten verschillende informatie bevatten. Dit is echter niet zo

omdat in India meer mensen wonen en daarom ook meer mensen ondervoed zijn. Maar procentueel gezien heerst er een grotere ondervoeding in Zwart-Afrika.

Wanneer we de laatste tabel in een cirkeldiagram gieten bekomen we dit. Ik wil hier wel even bij stilstaan dat 1/7 mensen in de wereld hongerlijden, als ik dat ik de klas ga bekijken zouden er hier 3

leerlingen zijn die ondervoed moeten zijn.

slot positieve afronding

3’

We hebben verschillende problemen gezien in deze les gelukkig zijn er ook veel instanties die deze problemen aanvechten. Voorbeelden hiervan zijn

11.11.11, broederlijk delen en world food programme. Zo vechten deze organisaties niet alleen maar voor de honger in de wereld maar ook bijvoorbeeld voor eerlijke prijzen. Maar daar gaan we verder op in

volgende les.

4. Reflectie lesvoorbereiding in functie van werkbladen

Ik vond het een uitdaging om een leuke les te maken met deze werkblaadjes. Natuurlijk moest ik van mijn vakmentor het hoofdstuk afkrijgen. Doordat er zo veel

oefeningen dienden gemaakt te worden was er heel weinig ruimte voor iets creatief er in te stoppen. Gelukkig heb ik nog iets relevant en afwijkend van het werkboek erin

gestoken, namelijk foto’s van hungry planet. Ik heb dit ook alleen maar kunnen doen omdat dit ontzettend dicht aanleunde bij de voedingsrozen die de leerlingen moesten

bestuderen.

Ik vind WDM een heel tricky werkboek omdat ik me er zelf steeds op betrap dat ik tijdens het maken van een lesvoorbereiding het boek slaafs aan het volgen ben. Wanneer

dit gebeurd moet ik er even afstand van nemen en brainstormen. Want het werkboek zit zo in elkaar dat je in een routine geraakt, de routine van WDM.

Maar niet alles is slecht aan WDM, zo volgt het boek nauwkeurig het leerplan en bevat het goede bronnen.

In deze les rade de vakmentor mij aan om de PowerPoint van WDM te gebruiken, dit omdat de leerlingen deze gewoon zijn, en omdat het makkelijk te volgen is wanneer

de leerlingen precies de zelfde afbeeldingen op de PowerPoint zien dan in het boek. Natuurlijk ben ik hier niet mee akkoord en vind ik het vaak heel zinvol om andere

kaarten en afbeeldingen ook te gaan bekijken, zodat het beeld van de leerlingen verruimd, en het in de toekomst ook makkelijker gaan hebben om kaarten te interpreteren

(want de kaarten in het werkboek van WDM zijn principe altijd de zelfde) .

Wanneer ik de kans had gekregen zou ik deze les helemaal anders aanpakken en meer werken actualiteit. Maar helaas voor deze mentor was dit geen goed idee. Ik heb wel

het gevoel dat ik in mate van het mogelijke toch een leuke les heb kunnen maken. Maar in doe toekomst ga ik zeker meer verschillende werkvormen inplannen.