Op weg naar beter begrijpend leesonderwijs

Jos Cöp | Kees Vernooij | Michael van Haaren

Vakgebied in verval?

Het centrale probleem bij begrijpend leeslessen is dat het middel het doel is geworden. Geïsoleerde leesstrategieën staan vaak meer centraal dan van het begrijpen van betekenisvolle teksten.

Een brede tekstgericht benadering

Goed begrijpend leesonderwijs vraagt om een brede tekstgerichte benadering waarin de tekstinhoud centraal staat en niet alleen maar op mechanistische manier leesstrategieën geoefend worden.

Mckeown, Beck & Blake, 2009

Beter begrijpend leesonderwijs

Een goede begrijpend lezer is in staat om kennis, vaardigheden en strategieën te combineren. Dit leer je niet allemaal in de leesles.

Vernooij & Cöp, 2015

BL = …

Wat is begrijpend lezen precies?

Begrijpend lezen = technische leesvaardigheid x leesmotivatie x taal-vaardigheid x voorkennis x woordkennis x leesstrategieën.

Vernooij & Cöp, 2015

BL = TL x LM x TV x VK x WK x LS

Beter begrijpend leesonderwijs

Beter begrijpend leesonderwijs creëren, begint bij het optimaliseren van alle elementen van de begrijpend leesformule.

Vernooij, 2015

De rol van technisch lezen

Besteed veel aandacht aan de automatisering van het technisch lezen, waardoor het werkgeheugen beschikbaar is voor betekenisvorming.

Vernooij, 2015

De rol van leesmotivatie

Maak de leesmotivatie niet kapot door voortdurend alleen strategieën centraal te stellen. Richt vooral op de tekstinhoud waardoor het doorgronden van de tekst ook een beleving wordt.

Guthrie, 2002

De rol van Taalvaardigheid

Taalontwikkeling vormt het hart van leesbegrip. Het herkennen en snappen van tekstsoorten, opbouw, taalstructuren, signaal- en verbindingswoorden en lay out ondersteunt de betekenisvorming.

Perfetti, 2010; Fletcher, 2007

De rol van voorkennis

Guthrie, 2002

Zorg dat er via de teksten altijd sprake is met een interactie met de ‘echte’ wereld. Dit motiveert en stimuleert het proces van het activeren en opbouwen van voorkennis.

De rol van woordkennis

De beste manier om veel woorden te leren is om steeds enkele woorden toe te lichten, ze te verbinden met andere begrippen en ze te gebruiken in de context van de les.

Blachowicz, Baumann, Manyak & Graves 2013

De rol van leesstrategieën

Alle kritische leesstrategieën hebben te maken met het meta-cognitief handelen voor, tijdens en na het lezen

Perfetti, 2010

Leesstrategieën voor het lezen van de tekst

Voor het lezen van de tekst is het belangrijk om doelen te stellen en verwachtingen te vormen. Dit gebeurt door het leesdoel te bepalen en de tekst te verkennen.

Leesstrategieën tijdens het lezen van de tekst

Tijdens het lezen van de tekst is het belangrijk voortdurend het eigen leesgedrag te monitoren (snap ik wat er staat?) en bij te sturen door terug te lezen en tussentijds samen te vatten.

Leesstrategieën na het lezen van de tekst

Na het lezen van de tekst is het belangrijk om terug te blikken, de tekst kort samen te vatten, het leesdoel te evalueren en conclusies te trekken.

Hulpstrategieën

Naast de kritische strategieën zijn er ook hulpstrategieën zoals tussentijds vragen stellen en beantwoorden, visualiseren, onderstrepen, samenvatten en schematiseren.

Literatuur

Foto’s: Stockexchange CL

Muziek: YT Music Exchange

Meer: www.leertijd.nl

Samenstelling:

Jos Cöp, Michael van Haaren en Kees Vernooij

Foto’s:

Stockexchange CL

Muziek:

YT Music Exchange

Meer: www.leertijd.nl