Ontdekkers leggen de wereld openAtlassen en kaarten

Waldseemüllers kaart , 1507

Het ei van Columbus

Ontdekkingsreizen: chronologie& feiten

• Hendrik de Zeevaarder (Portugal) 1394- 1460, verkende de Atlantische Oceaan

• 1488 Bartholomeus Diaz (Portugal) voer als eerste langs Kaap de Goede Hoop

• Christoffel Columbus (Genua/Spanje) ontdekte in 1492 Amerika

• Vasco da Gama (Portugal) ontdekte in 1498 de route naar India/Indië ofwel de ‘Carreira da India’

• Ferdinand Magalhães (Portugees) voer voor Spanje in 1521 als eerste om de wereld

Thema 1: ColumbusToevalstreffer of berekende gok?

• Columbus was in 1492 ervan over-tuigt dat hij Indië had ontdekt. Hij noemde de bewoners ‘Indianen’

• Voor zijn eerste reis bestudeerde Columbus oceaanwinden- en stromingen; de beschikbare geografische kennis, etc.

• Hij maakte een expeditieplan gebaseerd op de theorie dat de westelijke route naar Indië 4400 km langzou zijn… (is in werkelijkheid 4 x zo lang!)

De aankomst van Columbus in Amerika

Thema 2: motieven ontdekkingsreizen

• Geld – handel (specerijen)• Verspreiding geloof• Eigen zeeroute• Bondgenoten• Meer over de we-reld te weten komen

Thema 3: Spanje vs. Portugal

• Spanje en Portugal streden om de wereld• Verdrag van Tordesillas (1494) = verdeling

Latijns-Amerika• Brazilië > Portu- gees• Azië > Portugees• Rest > Spanje

Thema 4: Geslaagd of niet?

• Tijdens de ontdekkingsreizen werden vaak zware verliezen geleden. Toch werden de tochten dan als succesvol beschouwd.

Hoe kwam dat?

Het ontdekken van zeeroutes waserg belangrijk. Al verging de halvevloot, de route was ontdekt!

Wereldkaart16de eeuw

Kaarten en atlassen Waarom belangrijk?

HET BEWIJS VAN EEN MENTALE REVOLUTIE

- i.p.v. het geloof waren eigen onderzoek en waarnemingen de bron van al het weten

- Waarheidsgetrouwe wetenschap i.p.v. traditionele, symbolische wetenschap

- Het bestaande wereldbeeld moest worden aangepast

Nieuwe kennisdrager: de atlas

15de – 16de eeuw: omslag wereldbeeld

Oudheid: Kaartenmakers brengen nieuwe Ptolemaeus gebieden voor zeevaarders in

kaart

Detail: kaarten vaak staatsgeheim en kostbare kennis!

Voorkant Atlas,18de eeuw

Later: kaart als commerciële handelswaar

• Geheimhouding bleek later onmogelijk- gevolg: kaarten steeds beter• Uitvinding drukpers- gevolg: fabriceren kaarten werd lucratief!• Nederlanders goede kaar- tenmakers

Kaartenmakers: Mercator• Vader en zoon Gerardus en Rumold

• Technische hoogstandjes

• Introduceerde het woord ‘Atlas’

• Begin commerciële kaartenproductie

Kaart Noordpool 1595, Mercator

Wat weet je nog?