Onderzoeksrapport

___

Digimelding

Auditdienst RijkMinisterie van Financiën

Defi nïtief

Colofon

Titel Onderzoeksrapport Digimelding

Uitgebracht aan Directeur Directie Informatiesamenleving en Overheid,

Datum 4 maart 2019

Kenmerk 20 19-0000037007

muchtingenAuditdienst Rijk070-342 7700

Inhoud

Managementsamenvatting—5

Leeswijzer—7

Aanleiding opdracht en doetstelling—8

Tijdlijn—9

1 Delatlaghoog—121.1 Er was een duidelijk veftrekpunt—121.2 Er is een veelomvattend ontwerp gemaakt en Digimelding versie 1 werd gebouwd—

121.3 Er lag vervolgens een strak tljdspad en een ambitieuze aansluitdoelstelling—131,4 Ondertussen wordt er gewerkt volgende versies van Dlglmelding—13

2 Tijdens de ontwikkeling van Digimelding werden de doelen bijgesteld—142.1 De PSB startte haat taak met een brede scope—142.2 Met de start van iNUP werd de scope van Diglmelding vastgesteld op drie

basisregisters waarop alle gemeenten op 1-1-2015 terugmelden—142.3 Er wordt na een proefperiode besloten een minder omvangrijke, flexibele

Digimelding te ontwikkelen—142.4 De doelstelling “Eén generieke voorziening” verandert—iS2.5 Er is geen haast—152.6 Ontwikkeling van terugmeldvoorzienlngen naast Digimelding wordt niet als

probleem opgevat—162.7 iNUP eindigde terwijl het beoogde resultaat niet was bereikt—16

3 Na oplevering van Digimelding-onderdelen nam de bestuurlijke aandachtaf, bij Logius blijft bevorderen van gebruik van Digimelding op de agenda—17

3.1 Na overdracht aan de Digicommissaris kreeg Digimelding aandacht—173.2 De aandacht van de Digicommissaris nam daarna af—173.3 Logius kreeg een ambitieuze aansluitdoelsteliing mee, deze werd later bijgesteld—

173.4 Logius beheert, ontwikkelt door, levert aanslultondersteuning en rapporteert aan

DIa—iS

4 33% is aangesloten op Digimelding, 11% heeft Digimelding in 2017gebruikt—19

4.1 Van de beoogde organisaties is 33% aangesloten, het aantal terugmeldingen isbeperkt— 19

4.2 47 organisaties hebben in 2017 teruggemeld met Digimelding—204.3 Opmerkingen van Logius—21

5 Er worden veel redenen genoemd waarom Digi melding niet wordt gebruikten eigen voorzieningen zijn ontwikkeld—22

5.1 Gemeenten hebben hun redenen om Digimelding niet te gebruiken—225.2 Er zijn veel alternatieven in gebruik die volgens geïnterviewden beter passen—22

5.3 Factoren die volgens Logius het gebruik van Digimetdlng afremmen—29

6 Er zijn ontwikkelingen die het gebruik van Digimelding kunnen latentoenemen— 30

6.1 Er zijn ideeën over verdere ontwikkeling—306.2 Er zijn concrete projecten die het gebruik van Digim&ding op korte termijn kunnen

laten stijgen—306.3 Er zijn plannen bij twee baslsregistratles om op Digimelding over te gaan—316.4 Er wordt verkend of Digimeldîng breder kan worden ingezet—32

7 Verwonderpunten—33

8 Aanbevelingen—34

9 Verantwoording onderzoek—359.1 Werkzaamheden en afbakening—359.2 Gehanteerde Standaard—379.3 Verspreiding rapport—37

10 Ondertekening—38

Bijlage 1 — Managementreadie—39

Bijlage 2 — Wat is Digïmelding—42

Bijlage 3 - Kosten—44

Bijlage 4 — Basisregistraties en de daarbij betrokken organisaties—49

Managementsamenvatting

Aanleiding voor het onderzoekDigimelding is onderdeel van de generieke digitale Infrastructuur. Met Digimeldngkunnen onjuistheden in de gegevens van basisreglstraties worden teruggemeld aande beheerders van die basisreglstraties. Uit analyse van gebruik van Dlgimeldlngblijkt dat Digimelding wordt gebruikt voor een heel beperkt deel van deterug meldingen aan basisregistratles. Veruit de meeste terugmeldingen wordengedaan buiten Digimelding om. De vraag is waarom Digimelding niet wordt gebruikt.

OnderzoeksvragenOnder de centrale vraag “Waarom wordt Digimelding niet gebruikt?” zijn devolgende onderzoeksvragen gehanteerd:- Wat was de bedoeling van Digimelding?- Welke besluiten zijn genomen over de toepassing van Digimelding?- Welke organisaties gebruiken Digimelding voor welke informatiestromen?- Welke organisaties hebben een eigen terugmeidvoorziening ontwikkeld? Voor

welke informatiestromen? Waarom?• Onder welke condities gaan organisaties Digimelding gebruiken In plaats van

een eigen terugme)dvoorzlenlng?Daarnaast zijn kosten voor ontwikkeling en beheer van Diglmeldlng In beeldgebracht.

BevindingenIn 2008 werd een ambitieuze doelstelling geformuleerd om alle onderdelen van deRijksoverheid vanaf 2010 met één terugmeldfaciliteit terug te laten melden op allebasisregistratles. Het gebruik van de terugmeldfaciliteit was verplicht en iederebestuurslaag moest het gebruik stimuleren en bijdragen aan de doorontwikkeling.

De ambities bleken niet haalbaar en tijdens de ontwikkeling van Dlgimelding werdende doelen bijgesteld:- De aandacht werd vanaf 2011 gericht op drie basisregistraties;- Er werd na een proefperiode voor gekozen een minder omvangrijke, meer

flexibele Digimelding te ontwikkelen;- De doelstelling om één generieke voorziening te ontwikkelen voor alle

baslsregistraties, werd losgelaten;- Het Initieel gekozen tijdspad werd bijgesteld. Er werd tot halverwege 2014

doorontwikkeld voordat onderdelen van Dlglmelding in gebruik werdengenomen;

- Gebruik van Digimelding werd niet verplicht;- Het ontwikkelen van voorzieningen voor terugmelden naast Digimelding werd

wel opgemerkt, het leidde niet tot bijstelling van de gevolgde aanpak.

Het programma dat als doel had alle gemeenten v66r 2015 aan te sluiten op driebasisregistratles werd afgesloten zonder dat het doel was bereikt.

Eind 2014 waren de eerste onderdelen van Digimelding klaar en startte het gebruikmet twee aangesloten basisregistraties. In de loop van 2015 werd een derdebasisregistratie aangesloten. Na Ingebruikname nam de bestuurlijke aandacht af. BijLogius bleef het bevorderen van gebruik van Digimelding op de agenda.

Van de beoogde gebruikers van Digimelding is 33% aangesloten op Digimelding eneen derde van de aangesloten organisaties heeft Dlgimeldlng In 2017 gebruikt voorterugmelden op de drie op Digimelding aangesloten basisregistraties. Organisatiesgebruiken Digimeiding niet om o.a. de volgende redenen:

5 van 51 1 Onderzoeksrapport Digimelding

Er bestond al een eigen voorziening voordat Digimelding beschikbaar kwam.Deze eigen voorziening is men blijven gebruiken;eHerkenning (het Identificatiemiddel voor Digimelding) wordt als te omslachtigervaren;Digïmeldlng past slecht in de situatie waarin de behoefte ontstaat om eenterugmelding te doen. Dit speelt vooral als geografische informatie wordtgebruikt;Gebruik van Digimelding heeft een te grote Impact op het proces vanverwerking van terugmeldlngen;

- Digimelding kan geen bestanden met meerdere meldingen verwerken;- De onduidelijke positie van de verschillende landelijke terugmeidvoorzieningen

waardoor gemeenten geen goede keuze kunnen maken.

Positieve ontwikkelingenEen aantal ontwikkelingen kan het gebruik van Digimelding laten toenemen:- De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens heeft een nieuwe terugmeldvoorzlening

ontwikkeld waarbij gebruik wordt gemaakt van Digimelding;- De terugmeldvoorziening van het Kadaster en Digimelding worden op elkaar

aangesloten. Als er een kaart beschikbaar komt In Digimelding kan vervolgensmet Digimeiding worden teruggemeid op de basisregistraties die het Kadasterbeheert;

- Twee basisregistraties maken plannen om Digimeiding te gaan gebruiken;- Logius verkent de mogelijkheden om Digimelding breder In te zetten. D.w.z.

voor meet registers dan de basisregistraties en niet alleen door ambtenarenmaar ook door burgers en bedrijven.

VenwonderpuntenTijdens het onderzoek zijn de volgende verwonderpunten naar voren gekomen:- Bij de ontwikkeling van Digimelding bleek het nodig om drie versies te

ontwikkelen en twee pliots te doen om de haalbaarheid van een gekozenoplossing te toetsen;

- De doorlooptijd van de eerste variant van Digimelding naar werkendecomponenten is vijf tot zes jaar (2009-2014). En een periode waarinbasisregistraties ontstaan waarop teruggemeid moet kunnen worden, lijkt hetdan onvermijdelijk dat organisaties er voor kiezen zelf voorzieningen teontwikkelen naast Digimeiding;

- Uit het onderzoek komen als beeld naar voren:o Oplevering van werkende software wordt opgevat als eindresultaat en

niet de daadwerkelijke invoering waardoor het systeem gaat werken;o Afspraken worden niet nagekomen zonder dat dit leidt tot de vraag

waarom dat gebeurt;- Het dossier Digimelding was binnen DIO in 2016-2017 niet belegd waardoor er

weinig zicht was op de activiteiten van Loglus rondom Digimelding.

AanbevelingenOp basis van het onderzoek worden de volgende aanbevelingen gedaan:- Evalueer met Logius en VNG de aansluitactiviteiten en aanslultresultaten over de

periode 2015-2018. Breng In beeld wat goed ging en wat beter kan. Maak opbasis daarvan in overleg met Logius en VNG een plan voor 2019;

- Stem af wie welke rol heeft bij de verdere aansluiting op en ontwikkeling vanDigimelding (Logius, DIO, VNG, de beheerders van de landelijke voorzieningenvan de basisregistraties, toezichthouders en opdrachtgevers) en bepaal of dehuidige overiegstructuur voldoet of aangepast moet worden om alle partijen tebetrekken.

- Zorg dat de kennis bij DIO over Digimelding op peil is en blijft;- Borg in de besturing dat afspraken die worden gemaakt ook nagekomen

worden;- Onderzoek op korte termijn hoe Digimelding aangepast moet worden om ervoor

te zorgen dat het wei wordt gebruikt voor het doen van terugmeidingen;- Gebruik de positieve ontwikkelingen als vllegwiel om de toepassing van

Digimelding te bevorderen.

6 van 51 1 Onderzoeksrapport DIgmedng

Leeswijzer

Als eerste worden de aanleiding van de opdracht en de doelstelling van hetonderzoek beschreven.

Daarna wordt een tljdlijn geschetst waarin de verschillende fases In de ontwikkelingvan Digimelding en de daarbij betrokken programma’s, overleggen en organisatiesworden toegelicht.

De tijdlijn dient als “kapstok” voor de bevindingen 1, 2 en 3 waarin wordt ingegaanop de onderzoeksvragen: “Wat was de bedoeling van Dlglmelding?” en “Welkebesluiten zijn genomen over de toepassing van Digimelding?”.

Bevinding 4 gaat In op onderzoeksvraag Welke organisaties gebruikenDigimelding?”.

Bevinding 5 belicht de redenen waarom Digimelding niet wordt gebruikt. Daarbijworden de vragen “Welke organisaties hebben een eigen terugmeldvoorzieningontwikkeld?” en “Onder welke condities gaan organisaties Digimelding gebruiken inplaats van een eigen terugmeidvoorziening?” beantwoord.

Bevinding 6 geeft een beeld van de (mogelijke) ontwikkelingen. Er is geenonderzoeksvraag geformuleerd over ontwikkelingen. Ontwikkelingen zijn welrelevant bij verdere besluitvorming over Digimeiding. Daarom zijn ontwikkelingen Inhet rapport opgenomen.

Daarna worden enkele verwonderpunten aangeven en enkele aanbevelingengedaan.

Tenslotte is een verantwoording opgenomen over het uitgevoerde onderzoek.

Kosten voor Digimelding worden in een bijlage toegelicht.1

1 Bijlage 3 - Kosten

7 van 51 1 Onderzoeksrapport DiQimelding

Aanleiding opdracht en doelstelling

Dlglmelding Is onderdeel van de generleke digitale Infrastructuur. Met Digimeldingkunnen onjuistheden In de gegevens van basisregistratles worden teruggemeld aande beheerders van die basisregistraties. Op dit moment zijn de BasisregistratlePersonen, het Handelsregister en de Basisregistratie Adressen en Gebouwenaangesloten op Digimelding.Uit de Informatie die wordt gebruikt voor het samenstellen van de GDI-monitor2018 blijkt dat Dlglmelding wordt gebruikt voor een heel beperkt deel van deterugmeldingen aan basisregistraties. Veruit de meeste terugmeldingen wordengedaan buiten Digimelding om. De vraag Is waarom Digimelding niet wordt gebruikt.De directie Informatiesamenleving en Overheid (DIO) van BZK heeft de AuditdienstRijk gevraagd dit te onderzoeken.

Het doel van de opdracht is het in beeld brengen van factoren die van Invloed zijnop het gebruik van Digimelding en te leren van fouten die mogelijk zijn gemaakt bijbesluitvorming, ontwerp en realisatie van Digimelding.Een mogelijke uitkomst Is dat er een beeld ontstaat van de eisen van gebruikers aaneen echte generieke voorziening om onjuistheden in basistegistratles terug temelden. De uitkomsten van het onderzoek kunnen worden gebruikt bij het besluitom de voorziening voort te zetten of te beëindigen.

Onder de centrale vraag “Waarom wordt Digimelding niet gebruikt?” zijn devolgende onderzoeksvragen gehanteerd:- Wat was de bedoeling van Diglmelding?- Welke besluiten zijn genomen over de toepassing van Digimelding?- Welke organisaties gebruiken Dlgimelding voor welke Informatlestromen?- Welke organisaties hebben een eigen terugmetdvoorziening ontwikkeld? Voor

welke informatiestromen? Waarom?- Onder welke condities gaan organisaties Diglmelding gebruiken in plaats van

een eigen terugmeldvoorziening?

Daarnaast zijn kosten voor ontwikkeling en beheer van Digimelding In beeldgebracht.

8 van 51 1 Onderzoeksrapport Digimelding

Tijdlijn

2004-2008Actieprogramma Elektronische OverheidBetere dienstverlening, minder administratieve lasten met de elektronischeoverheidIn 2004 werd het Actieprogramma Elektronische Overheid gestart door de ministervan Bestuurlijke Vernieuwing en Konïnkrljksrelaties en de minister van EconomischeZaken. Dit vormde een gemeenschappelijke agenda voor de elektronische overheidIn jaren daarna. Eén van de zeven domelnen van het actieprogramma wasBasisregisters.

In april 2006 is de verklaring Betere dienstverlening, minder administratieve lastenmet de elektronische overheid! tussen Rijk, provincies, gemeenten enwaterschappen opgesteld. Met het ondertekenen van deze verklaring committeerdengemeenten, provincies, waterschappen en Rijk zich aan het verbeteren vandienstverlening aan burgers en bedrijven en het bereiken van de geplandeadministratieve lastenverlichting door de inzet van ICT-oplossingen. Er zijn o.a.afspraken gemaakt over de ontwikkeling, realisatie en beheer van en aansluiting opeen aantal overheidsbrede, bruikbare basisvoorzieningen.Op basis daarvan heeft het programma Overheids Diensten Platform In 2007-2008drie gemeenschappelijke voorzieningen voor het stelsel van basisregistratiesontworpen en ontwikkeld: de Overheidsservicebus, de Terugmeldfacilitelt en deGemeenschappelijke Ontsluiting van Basisregistratles.

2009-2010NUP - Nationaal Uitvoerings Programma dienstverlening en e-overheidIn 2008 kwam de staatssecretaris van BZK met een Visie op Dienstverlening en hetActieprogramma Dienstverlening en e-Overheid. De visie omvatte zowel het terreinvan de elektronische overheid als niet op e-overheld gebaseerde verbeteringen vande dienstverlening. Het actieprogramma had o.a. als doel het definiëren van een eoverheid kern-infrastructuur waarop iedere overheid zich aansluit.

Het Actieprogramma Dienstverlening en e-Overheid leidde eind 2008 tot hetNationaal Uitvoerings Programma dienstverlening en e-overheid (NUP). NUP was hetuitvoeringsprogramma voor de jaren 2009 en 2010, dat vooftbouwde op deverklaring Betere dienstverlening, minder administratieve lasten met deelektronische overheid!. Het ging binnen NUP om de ontwikkeling en implementatievan een set geprioriteerde basisvoorzieningen die samen de randvoorwaarden zijnvoor goed elektronisch verkeer tussen overheid en burger.

Formele bestuurlijke besluitvorming rondom NUP vond plaats in de BestuurlijkeRegiegroep dienstverlening en e-overheld (BRG),

201.1-2014INUP - De overheidsbrede implementatie agenda voor dienstverlening en eoverheidNa afloop van het NUP is in 2011 het overheidsbrede programma 1-NUP, deoverheidsbrede implementatie agenda voor dienstverlening en e-overheid gestart. 1-NUP had betrekking op de periode 2011 tot en met 2014. De agenda van i-NUPbestond uit:- Afronden en In beheer brengen van de basisvoorzieningen tot een

overheldsbrede toekomst-bestendige informatie-infrastructuur;- Grootschalige implementatie bij alle overheden.

9 van 51 1 Onderweksrapport DglmeIdng

De volgende overlegorganen waren hier bij betrokken:- Programmaraad Stelsel Basisregistraties (P58) - deze werd ingesteld door

de BRG voor besluitvorming over de verdere doorontwlkkellng en voortgang;- Stuurgroep Oiglmelding — deze is door de PSB In het leven geroepen om een

evaluatie van de pilot Digimelding uit te voeren, de wensen en belangen vanpartijen te Inventariseren en een advies over het vervolg van Digimeldlng uitte brengen.

Formele bestuurlijke besluitvorming bleef plaatsvinden in de BRG.

2014-2017Digicommissa nsIn de periode (tweede helft van) 2014-20 17 heeft de Dlgicommissanis deImplementatie en het gebruik van stelsel-voorzieningen (waaronder Digimeiding)een aantal keren op de agenda geplaatst. Daarnaast Is het belang onderkend vaneen goede verbinding tussen Digicommissaris en afnemers van stelselvoorzieningen.

De volgende overlegorganen waren relevant voor Dlgimelding:- Nationaal beraad — hierin vond de overkoepelende sturing en besluitvorming

plaats van de generieke digitale infrastructuur.- Regieraad gegevens — deze raad had als aandachtsgebied o.a. de

basisregistraties. In deze raad vond de strategische sturing op de voorzieningenplaats. Ook fungeerde de regieraad gegevens als platform waar signalen en/ofissues vanuit de uitvoering naartoe konden worden geëscaleerd

Vanaf 2009Beheer, aansluitondersteuning en doorontwikkeling door LogiusLogius beheert al sinds 2009 componenten van Digimelding. In 2014 werdDigimelding formeel door Logius In beheer genomen, Vanaf dat moment voertLogius het beheer uit, levert aansluitondersteuning en doet de doorontwikkellng vanDigimelding.

In het schema hieronder worden de programma’s, overleggen en organisatIesweergegeven die in de verschillende periodes betrokken zijn geweest.

10 van 51 1 Onderzoeksrapport DigImeIdng

De lat lag hoog

1.1 Er was een duidelijk vertrekpuntin 2004 omschreef het Actieprogramma Electronische Overheid het volgende kader:

Eenduidige opslag en beheer van gegevens vindt plaats in de zogenoemdebasisregisters. Basisregisters zijn de spil in de gegevensuitwisseling over burgers enbedrijven. Bij de basisregisters zit de sleutel tot het bereiken van gegevens-hergebruik en eenmalige uitvraag van gegevens. Een basisregistratie bevat perdefinitie gegevens die ook voor de werkzaamheden van andere verheidsorganisatiesnoodzakelijk zijn.

Een basisregistratie dient aan onder andere de volgende vereisten te voldoen:- Zij fungeert overheldsbreed als unieke bron van bepaalde gegevens;- De gegevens zijn éénduidig gedefinieerd;- De registratie heeft één beheerder (lokaal of landelijk);- De privacyaspecten van de registratie zijn adequaat geregeld;- Bepaalde (overheids-)gebwikers van de gegevens uit de basisregistratie hebben

een terugmeldplicht (het doorgeven van mogelijke wijzigingen van gegevensaan de beheerder van de basisregistratie); op deze wijze wordt in de loop vaneen periode een kwalitatief hoogstaande gegevensverzameling gerealiseerd.

1.2 Er is een veelomvattend ontwerp gemaakt en Dïgimelding versie 1 werdgebouwdHet NUP introduceerde de term Terugmefdfaciliteit en formuleerde de volgendedoelstelling:

Met de Terugmeldfaciliteit wordt het mogelijk om bij een vermoeden van onjuistegegevens in één van de basisregistratles dit op eenduidige wijze te melden via ééncentraal punt aan de registratiehouder. Op deze manier draagt iedere gebruikereraan bij, dat de gegevens in de basisregistraties een zo hoog mogelijke kwaliteithebben en houden. Door één tacilitelt te ontwikkelen wordt voorkomen, dat iederebasisregistratiehouder en- afnemer deze faciliteit apart moet gaan ontwikkelen. Ookhoeft een afnemer niet aan Iedere basisregistratle op een afwijkende manier terugte melden, Daardoor wordt het terugmelden zo gemakkelijk mogelijk gemaakt. Ditkomt ten goede aan de kwaliteit van de basisregistraties. De impiementatie vanterugmelden bij afnemers van basisregistraties kan zo efficiënt en met minimaleInspanning plaatsvinden.

In 2007 is door het Overheids Diensten Platform een generiek terugmeldprocesontworpen. Op basis daarvan Is in 2008 de Terugmeldfacilitelt (TMF, later.Digimelding 1.0 genoemd) ontwikkeld. TMF kende de volgende functionaliteiten:- Portaal (voor afnemers) voor het opstellen van een terugmelding/intrekking;- Ontvangen van terugmeidingen en intrekkingen van afnemers;- Verzenden van terugmeldingen en intrekkingen naar registerhouders;- Informeren van afnemers over de status van een terugmeiding;- Registreren en actualiseren van terugmeldingen:

Ontvangen (van registerhouder) en registreren van statusinformatieover een terugmeiding;Ontvangen (van registerhou der) en registreren vanonderzoeksresultaten;

- Rapporteren: verstrekken van managementinformatle en statistieken;- Bevragen (tijdelijke voorziening): raadplegen van actuele gegevens uit een

basisregistratie;- Stelselinformatie opvragen,

12 van S; Onderzoek5rapport Diglmeldlng

Bij het ontwikkelen en realiseren van de TMF zijn het terugmelden op gang brengenen een eenvoudige generleke voorziening maken als uitgangspunten gehanteerd. Deeerste versie is opgevat (en omschreven) als een pilotversle om ervaring op te doenmet terugmelden.

13 Er lag vervolgens een strak tijdspad en een ambitieuze aansluitdoelstellingHet tljdspad voor de het testen en de Invoering van TMF was krap. Het was debedoeling om in het laatste kwartaal van 2008 een praktijkproef te doen waarnaTMF in 2009 geschikt moest zijn voor grootschalige Inzet.

Binnen het NUP werd het te bereiken resultaat gedefinleerd als het verplicht gebruikvan de TMF-standaarden en voorzieningen per 1 januari 2010. Daarbij gaf het NUPaan dat Iedere bestuurslaag op iedere mogelijke wijze het toepassen van de TMFmoest stimuleren en bijdragen aan de doorontwikkeling. Bij aanbestedingen moestde aansluiting op TMF verplicht worden.

Het kabinetsbesluit over het Nationaal Actieprogramma Electronische Overheid hieldin dat de Rijksoverheidspaftijen v66r 1-1-2010 moesten zijn aangesloten op o.a. deTMF. Dat betekent dat de landelijke voorzieningen van de basisregistraties voor diedatum op de TMF moeten zijn aangesloten en dat partijen dle gebruik maken vandeze basisregistraties mogen veronderstellen dat ze vanaf die datum volgens dezestandaarden met de basisregistraties kunnen communiceren.

In een visie op het stelsel van basisregistraties wordt 1-1-2011 als einddatum vooreen werkend stelsel genoemd. Hierbij werd de TMF (hierna Digimelding) in eenbredere context geplaatst. Per 1-1-2011 moest het volgende er staan:- Wet- en regelgeving voor een aantal basisregistraties is afgerond;- De stelselvoorzieningen (waaronder Digimelding) zijn ontwikkeld, beschikbaar

en te implementeren voor de overheidsorganisatles dle er gebruik van moetenmaken;

- Met het terugmelden zelf is een substantïeel begin gemaakt.

14 Ondertussen wordt er gewerkt volgende versies van DigimeldingOp Digimelding 1.0 zijn wijzigingen aangebracht t.b.v. de koppeling met een aantalbasisregistraties. Diglmeiding versie 1.1 kwam In 2009 beschikbaar en is doorLogius In beheer genomen. Met deze versie Is een proef uitgevoerd In samenwerkingmet BAG2, GBA (voorganger van de BRP), UWV en de gemeente Rotterdam. Bij heteinde van NUP in 2010 werd Digimelding versie 1.2 afgerond en in beheer gegevenbij Logius. Er werd vastgesteld dat er voor grootschalige benutting ervan nog weleen aantal stappen nodig waren. Besluitvorming over de verdere doorontwikkellngen voortgang werd belegd bij de PSB.

2 Zie bijlage 4 — Basisregistraties en de daarbij betrokken organisatîes voor de gehanteerdearkoftlngen voor de 10 basisregistraties

13 van 511 Onderzoeksrapport Olglmelding

2 Tijdens de ontwikkeling van Digimeldingwerden de doelen bijgesteld

2.1 De PSB startte haar taak met een brede scopeDe PSB startte in 2010 en koos ervoor om de aandacht niet alleen te richten opDAG, GBA (voorganger van BRP) en 1-IR maar ook op basisregistraties metgeografische informatie.

In het jaarplan voor 2011 geeft de PSB aan dat de focus bij projecten o.a. gelegdwordt op de koppeling van administratieve en geografische informatie. Daarbijwordt geredeneerd vanuit de gebruiker; die moet Iets op een kaart kunnenaanwijzen en over dat object vervolgens administratieve gegevens kunnenontvangen. Concreet betekent dit, dat ook BRK en BRT voor zover ze nodig zijn voorde koppeling van administratieve en geografische informatie binnen de focus van deprojecten In 2011 vallen.

De PSB bevestigt In 2011 dat het vertrekpunt is om te streven naar éénterugmeidvoorziening. Volgens de PSB is er voor afnemers van basisregistraties éénkoppeivlak, één voorziening waarmee afnemers terugmelden. Aan de kant van debasisregistraties mag de nodige variatie bestaan. Dat er verschillende invullingen envoorzieningen zijn is niet erg, wanneer afnemers dat maar niet merken.

2.2 Met de start van ÏNUP werd de scope van Digimelding vastgesteld op driebasisregisters waarop alle gemeenten op 1-1-2015 terugmeldenDe Overheldsbrede Implementatieagenda voor dienstverlening en e-overheld f iNUP) bouwde voort op het NUP. De implementatie agenda tot 2015 bevatte devolgende onderdelen:- Afronden en opleveren van de voorzieningen voor zover dit gaat om eerder

afgesproken functionaliteiten;- In beheer brengen van de basisvoorzieningen tot een overheidsbrede,

toekomstbestendlge informatie-Infrastructuur;- Grootschalige impiementatle van de basisvoorzieningen. Daarbij wordt een

Implementatie-programma NUP Ingericht, om de invoering van de elektronischeoverheid in gemeenten te bespoedigen.

Er is voor INUP rondom Digimelding een resultaatverplichting voor 1-1-2015geformuleerd: Alle gemeenten sluiten aan op Digimelding en gebruiken dezevoorziening tenminste voor BAG, GBA (de voorganger van BRP) en HR. Gebruik vanDigimelding voor andere basisregisters wordt niet genoemd.

2.3 Er wordt na een proefperiode besloten een minder omvangrijke, flexibeleDigimelding te ontwikkelenVan Digimeiding zijn twee versies ontwikkeld. Digimelding 1 (met de varianten 1.0-1.1-1.2) en Digimelding 2. Digimelding 1 was een voorzieningen met veel centralefunctionaliteit (zie 1.2. Er is een veeiomvattend ontwerp gemaakt en Digimeldingversie 1 werd gebouwd). In PSB en Stuurgroep Digimeiding werd deze versie de“dikke” voorziening genoemd.

De variant Digimeiding 1.2 (ontwikkeld in 2010) werd in 20 11-2012 in de praktijkuitgeprobeerd met het project Beproeving Digimelding. Dit project had o.a. alsdoelen het uniform en geautomatiseerd terugmelden uit te proberen en inzicht tekrijgen in de consequenties van gebruik van Diglmelding 1.2 voor de organisatie- enprocesinrichting. In die tijd was al bekend dat er behoefte was aan een meetflexibele Digimelding, een variant met minder centrale functionaliteit. Het project

14 van 51 1 Onderzoeksrapport Dlglmeldlng

Beproeving Digimelding werd ook gebruikt om helderheid krijgen over de eisen aandie volgende versie van Digimeldlng.

Digimelding 1.2 werd geëvaiueerd en daaruit kwam een aantal technischetekortkomingen. O.a.:- Hoge implementatielast bij beheerders van de landelijke voorzieningen en bij

afnemers;- Digimelding 1.2 is niet schaalbaar;- Er kunnen berichten kwijtraken;- Alleen bijlagen in pdf-formaat zijn toegestaan.

Daarnaast waren er functionele wensen. O.a.:- Terug kunnen melden van geografische gegevens met gebruik een digitale

kaart;- Actieve terugkoppeling van statusveranderlng aan een terugmelder;- Verschaffen van managementinformatie.

Er bleek bij afnemers weinig vertrouwen dat Digimelding 1.2 zou gaan werken enBZK had onvoldoende doorzettingsmacht bij basisregistraties om het gebruik vandie voorziening af te dwingen. Er bleek behoefte aan een flexibele voorzieningwaarmee afnemers kunnen terugmelden, bestaande uit een set afspraken enkoppeivlakken aangevuld met een beperkte centrale voorziening. In 2012 Is nabrede afstemming besloten de flexibele voorzienIng verder te ontwIkkelen. Hetdagelijks bestuur van de Bestuurlijke reglegroep gaf daarbIj aan dat deresultaatafspraken (geformuleerd In het plan voor INUP) blijven staan

Twee onderdelen van de flexibele voorziening kwamen in 2013 beschikbaar: deBeperkte Laagdrempellge Terugmeidvoorziening (een portaal) en de DigimeldingAnnotatie Specificatie (een protocol)3. Het terug kunnen melden van geografischegegevens met gebruik een dlgltale kaart was nog geen onderdeel van de BeperkteLaagdrempelige Terugmeldvoorzienlng,

2.4 De doelstelling “Eén generieke voorziening” verandertUit de notulen van PSB en stuurgroep Digimelding, blijkt dat de ambities in deperiode 2011-2015 veranderen.

De Stuurgroep Digimelding stelt al in 2011 vast dat het uitgangspunt van ééngenerieke voorziening voor alle basisregïstraties Is veranderd en dat het gebruik vanDigimelding niet (wettelijk) verplicht is.

Ook in de business case voor Diglmeldlng 2 dle In 2012 In de StuurgroepDiglmelding aan de orde komt, Is ervan uitgegaan dat gebruik van Digimelding nietverplicht Is. Volgens de Stuurgroep Digimelding zal verplicht gebruik de businesscase wel sterker maken maar heeft Iedere afnemer keuzevrijheid.

In het jaarplan 2015 van de PSB wordt gesteld dat het niet realistisch om deontwikkelde voorzieningen in hun huidige vorm te zien als enige schakel tussenbasisregistratie en afnemer. De PSB geeft aan dat basisregistraties hun eigenkoppelingen hebben en dat er in toenemende mate een rolls voor knooppunten alsschakel tussen afnemer en registratie. Daarnaast ontstaan volgens de PSB nieuwevragen naar alternatieve wijzen van koppelen met de basisregistraties, zoals hetterugmelden op basis van geografische informatie. Om gebruik te stimuleren is hetvolgens de PSB van belang dat het stelsel zich faclliterend opstelt ten opzichte vandit soort nieuwe ontwikkelingen. Tegelijkertijd zijn er vanuit financieel enbeheersmatig oogpunt vele goede redenen om zoveel mogelijk hergebruik te makenvan bestaande voorzieningen.

2.5 Er is geen haast

Zie bijlage 2 — Wat is Digimelding

15 van 511 Onderzoeksrapport Dgmedlng

Opvallend In de besluitvorming rondom Diglmelding 1.2 en 2.0 is de tijd diegenomen wordt voor de ontwikkeling en het uitproberen. Uit de bestudeerde notulenvan PSB en Stuurgroep Digimelding komt niet duidelijk naar voren dat er haastgemaakt moest worden met de ontwikkeling om het In 2011 geformuleerdeeindresultaat van INUP te halen.In het jaarplan van de PSB voor 2014 worden de in 2014 te behalen resultatenbeschreven. Deze hebben vooral betrekking op het ontwikkelen en in beheer nemenvan componenten. Het daadwerkelijk realiseren van het terugmelden op de driebasisregistraties door alle gemeenten, het te behalen eindresultaat van INUP, komtin het jaarplan voor 2014 niet aan de orde.

2.6 Ontwikkeling van terugmeidvoorzieningen naast Digimelding wordt niet alsprobleem opgevatIn 2014 buigt de Stuurgroep Digimeiding zich over het vraagstuk dat de BRP eenterugmeidvoorziening heeft naast Digimelding voor private partijen met publieketaken. Een concurrerend kanaal kan betekenen dat de toegevoegde waarde vanDigimelding voor het terugmelden op de BRP minder groot is. Vastgesteld wordt datdit niet op korte termijn opgelost hoeft te worden. Het wordt gezien als eenbeleidsvraagstuk dat op termijn behandeld moet worden.

Als in 2014 aan de orde komt dat de Belastingdienst met een aansluiting op eenbasisregister wii afwijken van Digimelding wordt aangegeven dat dan het protocolgevolgd dient te worden. Het feit dat de Belastingdienst een eigen voorzieningontwikkeld, wordt niet als probleem gezien.

Uit de bestudeerde notulen van PSB en Stuurgroep Digimelding Is niet op te makenof er tijdens de ontwikkeling van Diglmelding aandacht was voor wat er gebeurderondom baslsreglstraties bIj het Kadaster, de RDW en de Waarderingskamer.

2.7 ÎNUP eindigde terwijl het beoogde resultaat niet was bereiktIn het dagelijks bestuur van de Bestuurlijke regiegroep wordt in november 2014besloten INUP eind 2014 te stoppen en wordt vastgesteld dat 1NUP succesvol kanworden genoemd.

De in 2011 vastgelegde resultaatverplichting voor 2015 (Alle gemeenten sluiten aanop Digirnelding en gebruiken deze voorziening tenminste voor BAG, GBA (devoorganger van BRP) en HR) was niet gehaald. Het handelsregister was op 1oktober 2014 aangesloten. De bestudeerde documentatie geeft geen Informatiehoeveel gemeentes er vervolgens gingen terugmelden. De aansluiting van BRPvolgde in december 2014 met een pilot met zes aangesloten partijen. De aansluitingvan de BAG volgde in mei 2015.

Bij de decharge van de stuurgroep Digimeiding In september 2015 werd devolgende stand van zaken weergegeven:

1. Basisregistraties aangesloten op Digimelding:- NHR (1 oktober 2014);- BAG (21 mei 2015);- BRP (15 december 2014).

2. Aangesloten afnemers sinds eind mei 2015:- 63 gemeenten;- 6 samenwerkingsverbanden;- 4 provincies;- 2 waterschappen;- 1 manlfestpartij (DUO).

3. Het aantal terugmeldingen is toegenomen van 30 (oktober 2014) via 270(februari 2015) naar 1372 (juli 2015).

16 van 51 i Onderzoeksrapport DIgImedIng

3 Na oplevering van Digimelding-onderdelen namde bestuurlijke aandacht af, bij Logius blijftbevorderen van gebruik van Dïgimelding op deagenda

3.1 Na overdracht aan de Digicommissaris kreeg Digimelding aandachtP56 en Stuurgroep Digimelding steken energie In de overdracht naar deDiglcommissarls. De P56 stelt een jaarplan op voor 2015 en de StuurgroepDigimelding blijft in de eerste helft van 2015 projecten aansturen.

In het Nationaal Beraad (eind 2014 — begin 2015) wordt gemeld dat Digimeidingmoet worden afgerond en dat doorontwikkeling van de stelseivoorzieningen nodig is.De Regleraden gaan hierop sturen, Er wordt aangegeven dat de aansluiting vanoverheldsorganlsatles, gemeenten en overige decentrale overheden nog forsachterloopt op de oorspronkelijke doelstelling. In samenspraak met de betrokkenorganisaties en het Nationaal Beraad zal hierop meet focus moeten komen.

In het Digiprogramma 2015 signaleert de Digicommissaris dat het verhogen van dekwaliteit van de gegevens uit de basisregistraties van groot belang is voor eensteeds efficiëntere en effectievere (compacte) overheid. Als aandachtspuntenworden o.a. genoemd het aansluiten van overige registraties en het proces van hetterugmelden.De Digicommissaris wil het gebruik van de basisregistraties en de stelsel-voorzieningen centraal stellen met een scherpe blik op het opheffen vanbelemmeringen die het gebruik niet bevorderen en niet bijdragen aan het bereikenvan maatschappelijke bater.

Ook In het Digiprogramma 2016 wordt aangegeven dat het 5timuleren van hetgebruik en het centraal stellen van de basisregistraties prioriteit heeft. Uitgangspuntis daarbij dat gerealiseerde digitale Infrastructuur overheidsbreed benut moetworden. Er wordt ook geconstateerd dat er nog een restopgave van debasisregïstraties ligt om op de stelselvoorzieningen aan te sluiten.

3.2 De aandacht van de Digicommissaris nam daarna afDe Regleraad gegevens geeft In september 2015 decharge aan de StuurgroepDigimelding. De regieraad wil het terugmelden verder brengen en hick-upsoplossen. Er wordt niet verder uitgewerkt hoe en wanneer.

In juni 2016 meldt de vertegenwoordiger van het Kadaster in de Regieraadgegevens dat er breder wordt gewerkt aan terugmelden, dan met Digimeldinggebeurt. Voor de Basisregistratie Grootschalige Topografle (BGT) is een nieuwetoepassing ontwikkeld, waardoor mensen nu ook op een kaart terugmeldingenkunnen plaatsen. Er wordt niet gereageerd op deze aankondiging dat een“concurrent” van Digimelding is ontwikkeld.

In het Digiprogramma 2017 wordt Digimelding bij de beschrijving van dedoorontwikkeling van de stelseivoorzieningen niet genoemd.

3.3 Logius kreeg een ambitieuze aansluitdoelstetling mee, deze werd laterbijgesteldLoglus kreeg bij het in beheer nemen van Dlglmelding in 2014 van de PSBonderstaande ambitieuze aansluitdoelstelling mee voor 2015-2017:

17 ao 51 1 O1derwekrapport OIgImeIdng

Ambitie Ambitie Ambitie Totaalvoor voor voor 2015-201?2015 2016 2017

Basisregistraties 4 3 2 9Manifestgroep — 8 2 2 12Gemeenten 100 171 87 358Provincies 6 2 1 9Waterschappen 10 9 4 23Totaal 128 187 96 411

Het behalen van deze aansluitdoelstellingen is In hoge mate afhankelijk geblekenvan de wens of urgentie van externe partijen om aan te sluiten. Toen bleek dat hetaantal aansluitingen achterbleef, is de opdracht herijkt. De opdracht aan Logius is Inoverleg met DIO vanaf 2017 verschoven van een resultaatverplichting voor hetaantal aansluitingen naar een Inspanningsverplichting om partijen zo goed mogelijkte ondersteunen en te adviseren.

3.4 Logius beheert, ontwikkelt door, levert aansluitondersteuning enrapporteert aan 1310Vanaf 2015 brengt Logius in beeld wat Loglus doet op het gebied van beheer vanDigimelding, doorontwikkeling en aanslultondersteuning. Jaarlijks wordt vooraf eenopdrachtbrlef opgestetd die wordt geaccordeerd door DTO. Achteraf vindt eenrapportage plaats.Vanaf 2016 wordt DIO via de rapportage o.a. geÏnformeerd over aantallenaangesloten organisaties, aantallen terugmeldingen en de activiteiten dle zijnuitgevoerd op het gebied van aansluitondersteuning.

18 van 51 1 Onderzoeksrapport DgImedng

t.

4

4.1

33°h is aanges’oten op Dïgimeldîng, 11% heeftDigimeldïng in 2017 gebruikt

Van de beoogde organisaties is 33% aangesloten, het aantal

terugmeidingen is beperkt

In 2016 en 2017 waren resp. 134 en 144 organisaties aangesloten. Het aantal aante sluiten partijen Is 439.

Aangesloten op Digimelding 2016 2017 Totale

opgave

van aan te

sluiten

partijenGemeenten 110 118 380Provincies 4 4 12Manifestpartijen4 3 3 15Waterschappen 1 1 21Overige (inspecties, samenwerkingsverbanden 13 15etc.)Basisregistratles 3 3 11Totaal aangesloten organisaties 134 144 439

In de jaren 2015-2017 zijn de volgende terugmeidingen gedaan:

Aantal terugmeldingen per 2015 2016 2017baslsregistratie

BAG 15 31 20

BRP 1.444 1277 961HR 705 597 847Totaal aantal tecugmeldingen via Digimelding 2.164 1905 1828Portaal

Bij de terugmeldingen wordt gebruik gemaakt van Dlglmeldlng Portaal enDigimelding BALI (voor HR en BAG). Over Digimelding webseMces heeft Logiusaangegeven dat op 1-11-2017 Digimelding webservices voor BghU5 beschikbaar isgekomen. Daarmee is BGHU de eerste Organisatie die Digimelding webservices kangaan gebruiken. In 2018 wordt verder Ingezet op het aansluiten van partijen opDigimelding webservices.

Er zIjn 15 Manifestpartljen (grote uitvoeringsorganisaties): Belastingdienst, CBS, C]IB, CVZ,Dienst Regelingen, DUO, IND, Kadaster, KvK, RDW, SVB, UWV, Agentschap NL, CAK en CIZ.Zij kunnen zowel leverancier in de vorm van een basisregistratie zijn als afnemer van degegevens uit het stelsel, of beide.

BghU - Belastingsamenwerking Gemeenten en Hoogheemraadschap Utrecht

Naast het doen van terugmeidingen wordt Digimelding ook gebruikt voor hetintrekken van een terugmelding en het raadplegen van terugmeidingen:

19 van 51 i Onderzoeksrapport Digimeiding

42 47 organisaties hebben in 2017 teruggemeld met DigimeldingLogius registreert welke organisaties terugmelden op welke basisregistratie. Analysevan die informatie levert het volgende beeld op van organisaties dle Digimeldingdaadwerkelijk hebben gebruikt in 201?.

Terugmeldingen op Aantal Welke organisaties6organîsaties

BAG 20 8 6 gemeenten (1 tot 3 terugmeldingen pergemeente)

GBLT7 en BghU (beide 2 terugmeldingen)

BRP 961 10 DUO (528 terugmeldingen)

6 gemeenten (dat zijn 6 anderegemeenten dan de terugmeiders op deBAG)Gemeente Rotterdam is hiervan degrootste melder (357 terugmeldingen), deoverige 5 gemeentes hebben samen 19

keer

terug gemeld

KvK Nederland (36 terugmeldingen)BghU (12 terugmeldingen)GBLT (3 terugmeldingen)

HR 847 41 - 32 gemeenten hebben in totaal 678 keerteruggemeid

Gemeenten met de meesteterugmeldingen zijn: Horst aan de Maas(134 terugmeldingen), Veghel (104terugmeldingen), Groningen (83terugmeldingen)

2 samenwerkingsverbanden vangemeenten hebben teruggemeld:

. Werkorganisatie gemeenten Cuijk,Grave, Miii en Sint Hubeft (125terugmeldingen)

• Dienst Dommelvallei (3 terug

meldingen)

4 belastingsamenwerkingen hebben intotaal 35 terugmeldingen gedaan

Provincie Drenthe (1 terugmeiding)Inspectie Gezondheidszorg (2terugmeldingen)Kamer van Koophandel Nederland (1terugmelding)

& Meldingen van Logius en zijn hier niet meegenomen‘GBLT - Gemeenschappelijk Belastingkantoor Lococensus-Tricijn; heft enint waterschapsbelastingen en gemeentelijke belastingen voor vl]f waterschappen en zesgemeenten

20 van 51 1 Onderzasksrapport Digimelding

In totaal hebben 47 organisaties in 2017 terugmeldingen gedaan op BAG, BRP enHR:- 36 gemeenten;- 2 samenwerkingsverbanden van gemeenten;- S belastingsamenwerkingen;- Provincie Drenthe;- DUO;- Inspectie Gezondheidszorg;- Kamer van Koophandel Nederland.

4.3 Opmerkingen van LogiusLogius heeft een aantal opmerkingen gemaakt bij het in beeld brengen vanaantallen terugmeldingen op basisregistraties met Digimelding en andereterugmeldvoorzieningen tijdens het onderzoek. Deze opmerkingen zijn relevant bijpresentatie van aantallen terugmeldingen met en zonder Digimelding.

- Bij het In beeld brengen van de aantallen terugmeldingen met Digimelding enbuiten Digimelding om speelt een deflnitie-kwestie. Onduidelijk is bij welk deelvan de meldingen buiten Digimelding om sprake is van gerede twijfel bij eenambtenaar (waarvoor Digimelding is ontwikkeld) en welk deel van deterugmeldingen gedaan wordt door anderen (bijvoorbeeld burgers dle via deBAG-viewer een melding doen).

- Logius heeft de indruk dat een groot deel van de terugmeldlngen opbasisreglstratles niet In beeld is en niet wordt meegeteld In de GDI-monitor. Erzijn allerlei terugmeidvoorzieningen en -methoden in gebruik die niet in beeldzijn (bijvoorbeeld mailen, bellen, eigen portalen, eigen formulieren) waaroveronbekende aantallen terugmeldingen worden gedaan.Om daadwerkelijk conclusies te kunnen trekken uit het gebruik van Digimelding,moet meet gedetailleerde informatie worden gebruikt dan nu beschikbaar is.Daarmee kan een duidelijk beeld ontstaan welke terugmeldingen op basis vangerede twijfel van een ambtenaar worden gedaan, welke terugmeldingen eenandere bron hebben en wat de kwaliteit is van de basisregistraties.

21 van 51 l Onderzoeksrapport Digimelding

5 Er worden veel redenen genoemd waaromDigimelding niet wordt gebruikt en eigenvoorzieningen zijn ontwikkeld

5.1 Gemeenten hebben hun redënen om Digimelding niet te gebruikenIn 2017 is door het Kwaliteits Instituut Nederlands Gemeenten (KING) onderzoekgedaan naar ondersteuningsbehoeften bij het Inrichten van een terugmeldproces8.Uit dat onderzoek en de door VNG gegeven toelichting over dat onderzoek blijkt datgemeenten Digimelding niet gebruiken om de volgende redenen:

- De laagdrempeligheid wordt voor een groot aantal gemeenten tenletgedaandoor de voorwaarde eHerkennlng als identificatlemiddel te gebruiken;

- Samenwerkingsverbanden ervaren het als een drempel dat bulkmetdlngenniet worden ondersteund. De enorme aantallen aanslagen die zij verwerken,leiden vaak tot grote aantallen terugmeldingen. Zij hebben er behoefte aandeze meldingen te kunnen bundelen en doorzetten;

- Twijfel over een gegeven (bijvoorbeeld een adres) kan betrekking hebbenop meerdere personen. Er is geen mogelijkheid dit in één terugmelding teverwerken;

- De onduidelijke positie van diverse landelijke terugmeldvoorzieningen(genoemd worden o.a. Digimelding, BAG-viewer, Verbeterdekaaft). Dit helptgemeenten niet een beargumenteerde keuze te maken voor gebruik van devoorzieningen.

Daarnaast worden in het onderzoek de volgende redenen gegeven waarom hetterugmelden binnen gemeenten niet op gang komt:

- Uitblijven van een terugmeldproces binnen de gemeente en uitblijven vanafstemming met externe bronhouders;

- Medewerkers die een terugmelding doen, krijgen onvoldoendeterugkoppeling wat er gebeurt met een terugmelding;

- Het terugmelden Is binnen de gemeente nIet belegd. Medewerkers bijgemeenten weten niet hoe ze moeten terugmelden. Er zijn (binnengemeenten en met samenwerkingsverbanden) geen breed gedragenafspraken over terugmelden;

- Bronbeheerders geven aan dat meet terugmeldingen, meer werk betekent.Dat betekent dat er meer capaciteit nodig Is;

- Het ontbreken van invloed op ontwikkelIngen van basisregistraties.

5.2 Er zijn veel alternatieven in gebruik die volgens geïnterviewden beterpassenTijdens het onderzoek is d.m.v. Interviews met beheerders van de landelijkevoorzieningen van basisregistraties In beeld gebracht welke terugmeidvoorzieningener zijn naast Digimelding, waarom deze er zijn en welke situatie overgegaan wordtop gebruik van Digimelding in plaats van de eigen voorziening. In de Interviews isdoor de beheerders van de landelijke voorzieningen van basisregistraties ook eeninschatting gemaakt van de kwaliteitsaspecten van Digimeldlng.

Van basis naar keten — Onderzoek naar ondersteuningsbehoeften bij het inrichten van eenterugmeldproces - KING — juli 2017

22 van 51 1 OnderzDeksrapport Oig)m&dlng

BRP - Basisregistratie personenTerugmeldingen 28544buiten Dlgimeldingom9Eigen voorziening RvIG (en voorganger Agentschap BPR) heeft sinds 2007 een

eigen terugmeldvoorzlenlng voor de BRP (en voorgangerGBA).

De 28544 meldingen bulten Digimelding worden via eenwebservice en de eigen terugmeidvoorziening van RvLG inde BRP verwerkt. De eigen terugmeldvoorzlenlng heeft geenportaal.

Voor welke De terugmeldingen van gemeenten die niet via Digimeldingterugmeldingen verlopen.Waarom bestaat deze Deze terugmeidvoorziening bestaat sinds 2007. Eenvoorziening gemeente die al vanaf 2007 Is aangesloten op de eigen

terugmeidvoorziening van RvIG zal deze koppeling in detegel blijven gebruiken.

Wanneer wordt Dat gaat gebeuren met de nieuwe terugmeldvoorzlening.Digimelding gebruikt Zie 6.2 Er zijn concrete projecten die het gebruik vani.p.v. de eigen Digimelding op korte termijn kunnen laten stijgen.voorzieningOpmerkingen De schatting van RvIG Is dat er> 60.000 tewgmeidlngen

op de BRP zijn die niet via Digimelding of deterugmeidvoorziening van de RvIG verlopen maat viaandere routes door de gemeenten in de gemeentelijkebasisadministratie worden verwerkt. Het gaat hierbij omterugmeldingen van woningcorporaties,energlemaatschappijen en diensten binnen een gemeente.

HR - HandelsregisterTerugmeldingen 10918buiten DiglmeldingomEigen voorziening Een webformulier op .kvk.nl.

doorneven/meIdinc-oniuistheid-vns -r/mfnnij[r/

Voor welke — Terugmeldingen anders dan die vanuit overheid (bv.terugmeldingen terugmeldingen van burgers, ondernemers e.d.).

Waarom bestaat Digimelding kan alleen worden gebruikt door overheden.deze voorziening Voor andere partijen (burgers, ondernemers) is het

webformulier beschikbaar. Dit Is laagdrempelig en voor eenbredere doelgroep geschikt. Ook overheden maken gebruikvan het webformulier.

Wanneer wordt KvK ziet Digimelding als dé landelijke voorzieningen voorDigimeiding gebruikt overheden om (verplicht) terug te melden. KvK meldt aani.p.v. de eigen overheden om niet het webformulier te gebruiken maarvoorziening Digimelding,

Naast Digimetding zal KvK het webformuiier blijvengebruiken voor de overige doelgroepen die onjuistheden inhet HR terug willen melden.

GDI-monltor 2018

23 van 51 1 Onderzoeksrapport Digimelding

BAG - Basisre jistratles Adressen en GebouwenTerugmelding 9575en bultenDigimeldingomEigen De 9575 terugmeldingen op de BAG worden gedaan met de faculteitvoorzienïng Terugmelden op kaart in de BAG-viewer (een systeem van het

Kadaster)kadaster. nl/lvbao[g

mlevei=0

De terugmeldingen worden verwerkt fo.a. routering naar degemeentelijke bronhouder) via de terugmeldvoorzlening die hetKadaster heeft ontwikkeld.

Voor welke Terugmeldingen van burgers, bedrijven, makelaars, overhedenterugmelding (gemeenten, belasting samenwerkingsorganisatles).enWaarom Inloggen met eHerkenning is een te hoge drempel.bestaat dezevoorziening Terugmelden binnen een functionele voorziening (BAG-viewer,

Verbeterdekaaft, andere toepassingen waar kaarten wordengebruikt) Is veel effectiever dan een afzonderlijke faciliteit voorterugmelden waar iemand die wil terugmelden zich afzonderlijkvoor aan moet melden.

Wanneer Tewgmelden op kaart moet dan een integraal onderdeel zijn vanwordt Dlglmelding en je moet er niet afzonderlijk voor In hoeven te loggenDigimelding met eHerkennlng. De drempel om te gaan terugmelden moet dangebruikt l.p.v. net zo laag zijn als nu met de faculteit Terugmeiden op kaart in dede eigen BAG-viewer.voorziening

BRT - Basisregistratie TopografleTerugmel- 539dingenbuitenDigimeldingomEigen De 539 terugmeldingen op de BRT worden gedaan met de faculteitvoorziening Verbeterdekaart.ni. (1:10.000) (een systeem van het Kadaster)

?ceornetryxr=4550OO&zoom lev&=3

De terugmeldingen worden verwerkt via de terugmeidvoorziening diehet Kadaster heeft ontwikkeld.

Voor welke Over de BRT worden weinig terugmeldingen gedaan. Het betreft eenterugmeldin 1 op 10.000 kaart die voor burgers niet zo Interessant is, behalve alsgen achtergrondkaart. Terugmeldingen worden gedaan door

particulieren, gemeenten, overige overheden mci. Kadaster,bedrijven/stichtingen.

Waarom Direct te gebruiken in de toepassing waar de behoefte/noodzaakbestaat deze ontstaat om een terugmeiding te doen d.w.z. In Verbeterdekaaft,voorziening zonder dat daarvoor hoeft te worden aangemeld met eHerkenning. —Wanneer Hier geidt hetzelfde als bij de BAG. Digimelding moet dan direct te

24 van 51 1 Onderzoeksrapport Oiglmeldfng

BRT - Basisregistratle Topograflewordt gebruiken zijn In de toepassing waar de behoefte/noodzaak ontstaatDigimelding om een terugmetdlng te doen d.w.z. in Verbeterdekaaft, zonder datgebruikt daarvoor hoeft te worden aangemeld met eHerkenning.i.p.v. deeigenvoorzieninoOpmerking Het standpunt van het Kadaster is dat elke melding via

Verbeterdekaart een terumeldinq is.

EGT - Baslsreolstratle Grootschalioe ToooarafieTerug meldingenbultenDigimelding omEigenvoorziening

Voor welketerugmeldingen

WaarombestaatdezevoorzieninqWanneerwordtDigimelding gebruiktLp,v. deeigenvoorziening

4309

De 4309 terugmeldingen op de BGT worden gedaan met de faculteitVerbeterdekaart.nl. (1:500)htn J/vrh rdk rtcUter nI/?npnmrv r= 1 flflflflPnPrmPFry

.y—455000&zoom

De terugmeldingen worden verwerkt via de terugmeldvoorzlening diehet Kadaster heeft ontwikkeld.

Terugmeidingen door particulieren, gemeenten (bijv. de afdelinggroenvoorzieningen van een gemeente), bedrijven/stichtingen,overige overheden mci. Kadaster, netbeheerdersDe BGT Is gedetailieerder dan de BRT en wordt door de bronhoudersmeer gebruikt binnen hun eigen werkprocessen. Dit leidt tot veel meetterugmeldingen.

Direct te gebruiken in de toepassing waar de behoefte/noodzaakontstaat om een terugmelding te doen d.w.z. in Verbeterdekaaft,zonder dat daarvoor hoeft te worden aangemeld met eHerkenning.

Hier geldt hetzelfde als bI] de BAG en de BRT, Digimelding moet dandirect te gebruiken zijn in de toepassing waar de behoefte/noodzaakontstaat om een terugmelding te doen d.w.z. in Verbeterdekaart,zonder dat daarvoor hoeft te worden aangemeld met eHerkenning.

BRK - Basisregistratie KadasterTerugmeldingen 37997bulten Digimelding Het Kadaster geeft hierbij als toelichting dat er naastom terugmeldingen ook klachten en bezwaren worden gemeld

met deze voorziening.

Eigen voorziening De terugmeidvoorziening voor de BRK Is een formulier op deKadaster-website; http/formuhererkadaster.rijjkchtindienen.

Bij de terugmelding kunnen bijiages worden meegestuurd.

Voor welke Terugmeldingen komen van notarissen, particulieren, internterugmeidingen Kadaster, makelaardij, gemeenten.

Redenen om terug te melden zijn o.a. fouten In de

25 van 51 1 Onderzoeksrapport OgmeIdIng

BRK - Basisregistratie Kadasterregistratie van koopaktes en hypotheekaktes, huizen die nietgoed zijn ingetekend op de kaart.

Waarom bestaat Voor terug melden op de BRK wordt geen gebruik gemaaktdeze voorziening van Digimelding. De afdeling die de bijna 38.000

terugmeldingen verwerkt, heeft nu een gestroomlijnd procesmet gebruik van de be5taande terugmeidvoorziening. Deverwachting is dat gebruik van Diglmelding een te groteaanpassing van het proces zal vragen. Digimelding biedt nogniet voldoende voordelen.

Wanneer wordt Kadaster noemt hier een multi channel approach, zieDigimelding gebruikt 6.; Er zijn ideeën over verdere ontwikkeling.i.p.v. de eigenvoorziening

BRV - Basisregistratie VoertuigenTerugmeldingen 1307buiten DigimeidingomEigen voorziening De Belastingdienst gebruikt een terugmeidvoorziening van

de RDW die te vergelijken is met Digimeiding ni. een portaalwaar de Belastingdienst toegang toe heeft. Deze voorzieningis specifiek voor terugmeidingen van de Belastingdienstontwikkeld.

Terugmeldingen van de overige terugmelders gaan veelalvia de mail.Daarnaast is voor tecugmeldingen een formulier op RDW.nibeschikbaar.

htJtvçø nl/over-rdwjfocrnulicrn/tErugeidngsJregjtrije voertu

Voor welke Terugmeldingen van Belastingdienst, CJIB, UWV/SVB (eenterugmeldingen klein aantal terugmeldingen die gaan over betwist

houderschap), Overige partijen, onder andere devoertuigbranche en gebruikers van Open Data.

Waarom bestaat RDW heeft bi] de start van de BRV in 2008 aangegeven zichdeze voorziening voor het gebruik van de generleke terugmeldfacillteit op te

stellen als volger van ontwikkelingen. RDW wil aansluiten opeen voorziening die bewezen stabiel is.

Wanneer wordt Zie 6.3 Er zijn plannen bij twee basisregistraties om opDigimelding gebruikt Digimelding over te gaan.i.p.v. de eigenvoorzieningOpmerkingen Er zijn veel meer terugmeldingen op de BRV dan de 1307 in

de GDI-monitor 2018. Veel terugmeldingen ontstaan binnende bedrijfsprocessen van de RDW (bijv. bij APK-keuringen).

BRI - Basisregistratie InkomenTerugmeldingen De BRI kent geen terugmeldingen. Afnemers geven zelf aanbuiten Digimelding dat ze geen aanleiding hebben voor gerede twijfel (deom reden voor een terugmeiding) omdat ze geen aanvullende

informatie hebben waaruit afgeleid kan worden dat eenwaarde in de BRI mogelijk niet klopt.

Eigen voorziening jtaftvafIis een handmatig proces ingericht voor

26 van 51 1 Onderzoeksrapport Otgimelding

BRI - Baslsregistratie Inkomende verwerking van terugmeldingen, Afnemers kunnen eenformulier invullen en dat opsturen of mailen. Datterugmeldproces wordt niet gebruikt.

Voor welke Waarom bestaat deze Wanneer wordt i.p.v. deeigenvoorziening -______Opmerking Gebruik van Digimelding kan in beeld komen als gemeenten

de SRI gaan gebruiken. Dan kan er gerede twijfel ontstaanover het inkomen omdat een gemeente meet Inzicht kanhebben of het inkomen in de SRI past bij een persoon_

WOZ - Basisregistratie Waarde Onroerende ZakenTerugmeldingen >5000buiten DigimeldingomEigen voorziening De Belastingdienst krijgt van het Kadaster per gemeente 10

bestanden per jaar en verwerkt deze. Elke verwerking leidttot een signaieringslijst (4000 per jaar). Waterschappenkrijgen ook bestanden aangeleverd van het Kadaster. Deverwerking van deze aanleveringen leidt ook totsignaleringslijsten (1000 per jaar). De 5000signaleringslijsten worden gezien terugmelding.

Voor welke Aanleidingen voor gemeentes om een melding te doen aanterug meldingen de WOZ zijn o.a.

- Een nieuw gebouw;- Verkoop/aankoop;- Mutatie van de woningwaarde.

Waarom bestaat deze Deze voorziening bestaat omdat nog niet via de Kadastervoorziening Terugmeldvoorziening of met Digimelding teruggemeld kan

worden op de WOZ.Wanneer wordt Als Digimelding gekoppeld wordt aan de KadasterDigimelding gebruikt terugmeldvoorziening.l.p.v. de eigen Zie 6.3 Er zijn plannen bij twee basisregistraties om opvoorziening Digimelding over te gaanOpmerking Partijen meiden nu niet officieel terug. Ze wisselen

onderling informatie uit: gemeenten enbelastingsamenwerkingen zijn vaak één organisatie, deBelastingdienst en waterschappen melden terug aangemeenten in de vorm van signaleringsrapporten,gemeentes en waterschappen wisselen onderling uit.

Een aantal kwaliteitsaspecten van Digimelding is tijdens de interviews met debeheerders van de landelijke voorzieningen van basisregistraties als volgt verwoord:

unctionaliteit Digimelding is te compleet. )e moet te veel informatie —Functionele afstaan. Het kan veel simpeler en dat leidt tot meercompleetheid terugmeldingen.Functionele correctheid

Goed, met Digimelding kunnen bijlagen meegestuurd

27 vn 51 1 Onderzoek5rapport Otgimetding

worden en met Diglmelding kunnen gegevens vancontactpersonen worden opgenomen. Dat is handig bi]grote organisaties die melden. Daarnaast heeftDigimelding een portaal voor het doen en afhandelen vaneen melding.

Functionaliteft Is laag omdat je niet op de kaart kuntaanwijzen waar de terugmelding over gaat.

Met één generieke voorziening kom je niet tegemoet aanspecifieke behoeftes.

De mogelijkheid ontbreekt om bijlagen met de melder uitte wisselen.

Prestatie efficiency In orde.Snelheid De inschatting is dat dit wel goed is.Middelenbeslag -

__________________________________________________

Uitwisselbaarheid De gebruikte standaard DMKS is te complexKoppelbaarheld (functionaliteit, manier van berichtuitwisseling, te

uitgebreide mechanismes om opnieuw te proberen eentransactie af te handelen).

0K, er zijn goede afspraken over standaarden.

Dat Digimelding de standaard is, Is geen voordeel. Vooralomdat de standaard de afgelopen jaren een aantal kerenveranderd is.

Bruikbaarheid Digimelding is niet gebruiksvriendelijk genoeg; hetBedienbaarheid inloggen met eHerkenning is een blokkade.Voorkomen vangebrulkersfouten Toegang via eHerkenning is gebonden aan personen.

Medewerkers rouleren veel en dat maakt gebruik vaneHerkennlng omslachtlg omdat telkens nieuwe toegangaangevraagd moet worden.

Te strenge beveiligingseisen.

Als een melder eerste moet aanioggen met eHerkenningzal dat een belemmerende factor zijn om Digimelding tegaan gebruiken.

Digimelding Is overgedimensloneerd vanwegebevelligingseisen van BRP. Voor het overgrote deel vanterugmeldingen op basisregistratles zijn geen strengebeveiligingseisen nodig, voor BRP wei. Omdat het eengenerieke voorziening is, worden beveiligingseisen ook“opgedrongen” aan overige terugmeldingen.

Bruikbaarheld van Digimelding is prima.

Betrouwbaarheid Hoog.Beschikbaarheid Digimelding is een stabiele voorziening.Herstelbaarheid

Beveiliging Goed.VertrouwelijkheidIntegriteit Te goed, voor open data is de huidige beveiliging niet

nodig, het belemmert

28 van 51 1 Onder2oeksrapport DQImeId Ing

Onderhoudbaarheid Wljzigbaarheld

Overdraagbaarheid De beveiliging ligt op het zwaarste niveau en je moet teInstalleerbaarheid veel stapjes door om een bericht te verwerken. DieAanpasbaarheld kenmerken maken Digimelding minder goed aanpasbaar.

Ook is belangrijk dat we Digimelding niet kunnenconfigureren naar een lichtere variant van vatidatie enverplicht in te vullen gegevens.

Overdraagbaarheld Is laag, het is maatwerk.

Samengevat geven de beheerders van de landelijke voorzieningen vanbasisregistraties de volgende redenen aan om een eigen terug meldvoorziening tegebruiken:

3Ju0 0

t.

3-, —

-0 0 ,t> >u 0.

tEv t. uu u,21°1 jgm0 0) 4-° CflEi0L

E .D LQ -cÜJ Oi3

Reglster’° : : CI) E aj o ci : u —w>O O wo -t >OBRP XHR XBAG X XBRT X XBGT X XBRK XBRV X X

X

5.3 Factoren die volgens Logius het gebruik van Digimelding afremmenLoglus ziet de volgende remmende factoren bij doorontwikkellng van Digimeiding;- Alleen terugmeldingen van een ambtenaar met gerede twijfel kunnen met

Digimelding worden verwerkt (zie 4.3 Opmerkingen van Loglus);- De Rijksoverheid geeft geen eenduidig signaal over het belang van gebruik van

Digimelding en heeft daar lang niet op gestuurd;- Leveranciers worden geconfronteerd met meerdere ontwikkelingen binnen de

Rijksoverheid op het gebied van terugmelden en wachten dan af.

10 BRI Is hier niet meegenomen, BRI kent geen terugmeidingen

29 van 51 Onderzoeksrapport Digimelding

6 Er zijn ontwïkkelingen die het gebruik vanDigimelding kunnen laten toenemen

6.1 Er zijn ideeën over verdere ontwikkelingUit de interviews blijkt dat er goede ideeën zijn over de verdere ontwikkeling vanDigimelding.

Logius ziet een model voor zich waarbij het gebruik van Digimelding webservice enDigimelding Koppelvlakspecificatle wordt afgedwongen, maar dat leveranciers en/ofbronhouders zelf gebruikerstoepassingen kunnen maken om te melden: apps,poftalen etc. die passen bij hun specifieke dienstverlening. Deze werkwijze zorgtervoor dat door de overheid vanuit een reglsseursrol wordt gestuurd op de juisteafspraken en standaarden. In de praktijk wordt hier al naartoe gewerkt, doorbijvoorbeeld de kaartfunctionalltelt van Kadaster aan te passen aan de Digimeldingstandaard.

Over eHerkenning merkt Logius op dat het Inloggen op een separaat portaal kanworden ervaren als drempel bij het gebruik van Digimelding Portaal. Inloggen opDigimelding Portaal werkt met eHerkenning betrouwbaarheidsnlveau 3, Bijdoorontwikkeling van Digimelding kan het betrouwbaarheldsnlveau mogelijkaangepast worden. Immers, het gaat om een melding van gerede twijfel waar laterin het proces nog onderzoek naar wordt gedaan. Wellicht voldoet een lagerbetrouwbaarheidsnlveau dan ook.

Het Kadaster omschrijft een multi channel approach. D.w.z. dat er naastDlglmelding eigen terugmeldvoorzlenlngen kunnen worden gebruikt. Voor de ERKbetekent dat concreet dat Digimelding zou kunnen worden gebruikt voorterugmeldingen op het administratieve deel van de BRK waarbij geen kaaftgegevensnodig zijn. Mogelijke gebruikers zijn dan de Belastingdienst en de Politie. Deze tweeInstanties kunnen op basis van hun werkzaamheden twijfel hebben over wieeigenaar is van onroerend goed en wijzigingen via Digimelding doorgeven.Terugmeldingen voor de BRK met kaartgegevens kunnen dan gedaan worden via deKadaster Terugmeldvoorziening.

6.2 Er zijn concrete projecten die het gebruik van Digimelding op korte termijnkunnen laten stijgenIn 2018-2019 Is een stijging van het aantal terugmeldingen via Dtgimeldlng teverwachten. Hiervoor zijn twee redenen:

Nieuwe terumeIdvoorzieninp RvtGRvIG heeft een nieuwe terugmeidvoorziening ontwikkeld. In de loop van 2019moeten alle terugmeldingen op de BRP via Digimelding Webservice of DigimeldingGebruikerspoftaal lopen. De huidige terugmeidvoorziening wordt dan uitgezet. RvIGkiest om de volgende redenen voor Digimelding als basis voor de nieuweterugmeldvoorziening:- Door meer gebruik te maken van Digimelding wordt voorkomen dat Digimelding

een desinvestering Is;- Bevorderen dat er binnen gemeenten wordt teruggemeld;- Een generieke voorziening kan alleen maar succesvol zijn als iedereen aansluit;- Vliegwieleffect — het is mogelijk dat meer organisaties aansluiten als de BRP

aangesloten is.

30 van 51 1 Onderzoeksrapport DIgmeIdIng

RvIG gaat geen gebruik maken van Digimeld Ing BALI. RvIG bouwt dat onderdeelopnieuw om de volgende redenen:

- BI] de start van de ontwikkeling kwam RvIG tot de conclusie dat de opzetvan Digimelding BALI niet matchte met de eisen die DICTU(verantwoordelijk voor het technisch beheer) aan de opzet stelde. Daarom iservoor gekozen om de applicatie opnieuw op te bouwen en daarbij te kiezenvoor een meet toekomstbestendlge architectuur (het datamodel en defunctionaliteit uit Digimelding BALI zijn wel hergebruikt);

- De gebrulkersinterface van Digimelding BALI Is niet hergebruikt omdat RvIGdle niet gebruikersvriendelijk vindt.

I2ppellna Diolmelding - Kadaster TeruomeldvoorzlenlnQEr komt een voorziening dle de Kadaster Terugmeidvoorziening en Digimelding metelkaar synchronlseeft. Een terugmeldec kan dan zelf kiezen of hij/zij via Digimeldingof de Kadaster Terugmeidvoorzienlng gaat terugmelden op BAG, BRT en BGT.Daarvoor moet in Digimelding een kaart beschikbaar komen i.v.m. coördinaatgegevens.

Digimelding BALI kan dan voor de BAG worden uitgefaseerd omdat Kadaster-medewerkers de terugmeldingen die via Digimelding zijn gedaan, met de KadasterTerugmeldvoorziening kunnen verwerken.

6.3 Er zijn plannen bij twee basisregistraties om op Digimelding over te gaan

RDWDe RDW ziet nu dat Digimelding zich ontwikkelt naar een stabiele voorziening en hetlijkt nu een goed moment om gebruik van Digimelding (met name Digimeidingwebservice) te overwegen.

Of de introductie van Diglmeldlng bij de RDW een succes wordt, is onder andereafhankelijk van de houding van de Belastingdienst t.o.v. Diglmelding. De BRV heeftca. 80 attributen. Daar moet op teruggemeld kunnen worden en de mogelijkheidmoet bestaan om plaatjes/foto’s als bijlage mee te sturen. Voor terugmelding doorde Belastingdienst is de mogelijkheid van bulk-teruglevering (buy. 80terugmeldingen in één keer aanbieden) gewenst.

RDW wil de backoffice bedienen vanuit Digimetding:- Intern routeren;- Zonder tussenkomst van medewerkers;- Met een terugmelding over de verwerking.

In 2019 Is een Impactanalyse gepland over Digimelding. Daarbij zullen aan de ordekomen:- Wat is de toegevoegde waarde van de generieke voorziening Digimelding voor

de RDW;- Wat vinden de terugmelders (met name de Belastingdienst en de Politie) van

het idee om Digimelding te gaan gebruiken;- Wat is de (functionele en technische) Impact van het aansluiten op Digimelding.

Daarnaast speelt dat RDW terugmelder is voor ERP en HR. RvIG gaat met de nieuweterugmeldvoorziening over naar Digimelding webservices dus RDW zal binnenkortmet Digimelding gaan terugmelden aan RvIG, Ook de Kamer van Koophandel heeftaan RDW gevraagd om via Digimelding terug te gaan melden op hetHandelsregister.

WaarderingskamerDe Waarderingskamer wil gebruik gaan maken van Digimelding. Er zijn geen goedeervaringen met de rol van voorloper die de Waarderingskamer had bij Digikoppeling.Dat is de reden dat de Waarderingskamer wat afwachtend is bij de inzet vanDigimelding.

31 van 51 1 Ondcroeksrapport OgImeIdIn

Het Kadaster heeft aangegeven dat ze voor de verwerking van terugmeidingen opde basisregistratie WOZ via Digimelding gebruik wil maken van de KadasterTerugmeidvoorziening die nu ook wordt gebruikt voor BAG, BRT en BGT.Terugmelden via Digimeiding op de basisregistratie WOZ is dus afhankelijk van dekoppeling tussen Dïglmelding en de Kadaster Terugmeidvoorziening. Als diegerealiseerd is, kan de terugmelding op de WOZ via Digimeiding op gang kDmen.Potentieel gaat het om tienduizenden meldingen per jaar.

De Waarderingskamer geeft aan dat er wei vijf jaar overheen gaat voordatgemeenten en waterschappen overgestapt zijn op Digimelding voor het terugmeldenop de WOZ. Daarbij ligt het voor de hand dat vooral Digimelding webservicesgebruikt gaat worden en niet Digimeiding Portaal.

6.4 Er wordt verkend of Digimelding breder kan worden ingezetLogius geeft aan dat met potentiele afnemers van Digimelding wordt verkend of hetmogelijk is het gebruik van Digimeiding te verbreden door:- Digimelding niet alleen inzetten voor terugmeldingen op basisregistraties maat

ook voor terugmeldingen op sectorregistraties en andere regIsters;• Gebruik van Digimelding ook mogelijk maken voor burgers en bedrijven dus niet

alleen voor ambtenaren met gerede twijfel.

32 van 51 i Onder2oeksrapport Dlglmelding

7 Verwonderpunten

Tijdens het onderzoek zijn de volgende verwonderpunten naar voren gekomen:

- Bij de ontwikkeling van Digimeiding 1 bleek het nodig om drie versies teontwikkelen (Digimelding La, 1.1 en 1.2) en twee pilots te doen (metDigimelding 1.1 en 1.2) voordat volledig duidelijk werd dat er voor variantDigîmelding 1 geen toekomst was. Dit roept de vraag op waarom het niet metéén versie en één pilot mogelijk is om de haaibaarheid van een gekozenoplossing te toetsen.

- De doorlooptijd van de eerste variant van Digimelding naar werkendecomponenten van Dlgimeidlng 2.0 is vijf tot zes jaar (2009-2014). In eenperiode waarin basisregistraties ontstaan waarop teruggemeld moet kunnenworden, lijkt het dan onvermijdelijk dat organisaties er voor kiezen zelfvoorzieningen te ontwikkelen naast Digimelding.

- Uit de bestudeerde notulen van overleggen komt het beeld naar voren datoplevering van werkende software wordt opgevat als eindresultaat en niet dedaadwerkelijke invoering waardoor het systeem gaat werken.

- Uit het onderzoek komt het beeld naar voren dat afspraken niet nagekomenkunnen worden zonder dat dit leidt tot de vraag waarom dat gebeurt en eendiscussie of dat wenselijk is

- Tijdens het onderzoek is gebleken dat het dossier Dlglmelding binnen DIO in2016-2017 niet was belegd waardoor er weinig zicht was op de activiteiten vanLoglus voor de doorontwikkeling van Digimelding, de aanslultondersteuning ende daarbij behorende kosten.

.‘

r

33 van 51 1 Onderzoek5rappoft Digimelding

$ Aanbevelingen

Evalueer het aansluiten op DigimeldingBespreek met Loglus en VNG de aansluitactMteiten en aansluitresultaten over deperiode 2015-2018. Betrek hierbij de uitkomsten van het onderzoek van KING in2017. Breng in beeld wat goed ging en wat beter kan. Maak op basis daarvan inoverleg met Loglus en VNG een plan voor 2019.

Stem af wie welke rol heeft en welk overleg nodig is bi] de verdereontwikkeling van DigimeldingStem af wie welke rol heeft bij de verdere aansluiting op en ontwikkeling vanDigimelding: Logius, DIO, VNG, de beheerders van de landelijke voorzieningen vande basisregistraties (ook als deze niet zijn aangesloten op Digimelding),toezichthouders en opdrachtgevers.Bepaal of de huidige overlegstructuur voldoet of aangepast moet worden om allepartijen te betrekken. Met heldere rollen en overleg tussen de juiste partijen kanworden bevorderd dat alle betrokken partijen gezamenlijk werken aan de verdereontwikkeling van Digimelding.

Kennis op peil houdenZorg dat de kennis bij 010 over Digimelding op peil is en op peil blijft om de rol vanopdrachtgevende beleidsdirectie in te kunnen vullen.

Zorg dat afspraken worden nagekomenBorg In de besturing van de verdere aansluiting op en ontwikkeling van Diglmeldingdat afspraken die worden gemaakt ook nagekomen worden.

Onderzoek op korte termijn de gewenste aanpassingen aan DigimeldingOnderzoek op korte termijn hoe Digimelding aangepast moet worden om ervoor tezorgen dat het wel wordt gebruikt voor het doen van terugmeldingen. Dit rapportbiedt daarvoor de nodige aanknopingspunten. O.a.:

- Toepassing van eHerkenning;- Verplicht in te vullen gegevens bij een terugmelding.

Gebruik komende ontwikkelingenLaat de ontwikkelingen in 2018 en 2019 plaatsvinden: de nieuwe terugmeldvoorziening voor de BRP, de koppeling van Digimelding aan de Kadaster Terugmeldvoorziening, RDW die een business case maakt voor gebruik van Digimelding en hetop gang brengen van het terugmelden op de WOZ via Dlgimelding. Gebruik dit alsvliegwiel voor de verdere ontwikkeling van Digimelding:

- De Digimelding BALI die RvIG ontwikkelt bij de nieuwe terugmeidvoorzieningvoor de BRP, Is mogelijk ook goed bruikbaar voor de verwerking vanterugmeldingen op het Handelsregister;

- Het plan van de RDW kan een goede aanleiding zijn om Digimelding zodanig uitte breiden dat buikmeldingen mogelijk zijn;

- De koppeling van Digimelding en de Kadaster Terugmeidvoorziening is eengoede aanleiding om te verkennen of Digimelding uitgebreid ken worden meteen kaart voor de terugmeldingen op BAG, BRT, BGT en BRK.

34 van 51 1 Onderzoeksrapport DgImeIdIng

9 Verantwoording onderzoek

9.1 Werkzaamheden en afbakening

Doel van het onderzoekHet doel van het onderzoek was het in beeld brengen van factoren die van invloedzijn op het gebruik van Digimelding en te leren van fouten die mogelijk zijn gemaaktbij besluitvorming, ontwerp en realisatie van Digimelding. Als mogelijke uitkomstenworden genoemd dat dat er een beeld ontstaat van de eisen van gebruikers aan eenechte generieke voorziening om onjuistheden in basisregistraties terug te melden.Aangegeven is dat de uitkomsten van het onderzoek kunnen worden gebruikt bij hetbesluit om de voorziening voort te zetten of te beëindigen.

Onder de centrale vraag “Waarom wordt Digimelding niet gebruikt?” zijn devolgende onderzoeksvragen gehanteerd:

1. Wat was de bedoeling van Digimelding?2. Welke besluiten zijn genomen over de toepassing van Digimelding?3. Welke organisaties gebruiken Digimelding voor welke lnformatiestromen?4. Welke organisaties hebben een eigen terugmeldvoorziening ontwikkeld? Voor

welke informatiestromen? Waarom?5. Onder welke condities gaan organisaties Digimelding gebruiken In plaats van

een eigen terugmeldvoorziening?

Daarnaast zijn kosten voor ontwikkeling en beheer van Dlglmelding in beeldgebracht.

Object van onderzoekObject van onderzoek was de aanloop naar Digimelding in de periode 2008-2014;het gebruik van Digimelding (bestaande uit de onderdelen Digimelding portaal,Digimelding webservice, Digimelding BALI en Digimelding Koppeivlak Specificatie)en de terugmeldvoorzieningen naast Digimelding voor zover die In beeld zijn bij debeheerders van de landelijke voorzieningen van basisregistraties.

Bij het onderzoek zijn de in bijlage 4 (Basisregistratles en de daarbij betrokkenorganisaties) aangegeven basisregistraties betrokken m .u .v. de BasisregistratieOndergrond (deze Is nog ontwikkeling).Kosten voor ontwikkeling en beheer van Digimelding zijn in beeld gebracht voor deperiode 2015-2018.

Voor het onderzoek zijn de volgende interviews gehouden:

Organisatie — Rol — Interviewmet

Logius Ontwikkelaar en beheerder vanDigimelding

RvIG Beheerder Landelijke voorzieningBasisregistratie Personen —

Kamer van Beheerder Landelijke voorziening van hetKoophandel HandelsregisterKadaster Beheerder Landelijke voorziening van de

Basisregistraties Adressen en Gebouwen,Topografle, Kadaster, GrootschaligeTopografie en Waarde Onroerende Zaken

35 van 51 1 Onderzoeksrapport DgFm&dlng

Organisatie Rol Interviewmet

RDW Beheerder Landelijke voorzieningBasisregistratie voertuigen —

Belastingdienst Beheerder Landelijke voorzieningBasisregistratie InkomenAfnemer van WOZ

Vereniging Vertegenwoordiger van de gemeentenNederlandseGemeentenWaarderingskamer Toezichthouder voor de basisregistratie

wOzDIO Verantwoordelijk voor de ontwikkeling van

DigimeidingOpdrachtgevende beleidsdirectie voorLogius

ICTU Uitvoeren onderzoek voor de GDI monitor

Directie Opdrachtgever van BAG, BGT, BRT en BRORuimtelijke en beleidsverantwoordelijk voor BRKOrdening(BZK)

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode 1 augustus 2018 — 1 oktober 2018.

ReferentiekaderVoor onderzoeksvraag 4 en 5 is gebruik gemaakt van NEN-ISO/IEC 25010 -Systems and software engineering — Systems and software Quality Requirementsand Evaluatlon (een norm voor kwaliteitskenmerken van software).Voor de overige onderzoeksvragen is geen referentiekader gehanteerd.

UitvoeringDe detaiivragen zijn op de volgende wijze onderzocht:

Vraag Methode van onderzoek1. Wat was de bedoeling van Digimetdirig? Documentanalyse

2. Welke besluiten zijn genomen over de toepassing Documentanalysevan Digimelding?

3. Welke organisaties gebruiken Digimelding voor Interview ICTUwelke lnformatiestromen? Interview Logius

Documentanalyse

4. Welke organisaties hebben een eigen Interview RvIGterugmeldvoorziening ontwikkeld? Voor welke Interview KvKinformatiestromen? Waarom? Interview Kadaster

Interview RDW5. Onder welke condities gaan organisaties Interview VNG

Digimelding gebruiken in plaats van een eigen Interview Belastingdienstterugmeidvoorziening? Interview

WaarderingskamerInterview DRO

6. Wat zijn de kosten voor ontwikkeling en beheer Interview Logiusvan Digimelding? Documentanalyse

36 van 51 1 Onderzoeksrappart Olgimelding

De voor vraag 1 en 2 benodigde documentatie is afgestemd met DIa.Alle bevindingen zijn afgestemd middels hoor-wederhoor:

- De verslagen van Interviews zijn teruggelegd bij de geînterviewde vooreen reactie;

- De analyses van kosten en gebruik van Digimelding zijn voor een reactieteruggelegd bij Logius.

De in Opdrachtbevestiging onderzoek Digimelding - definitief- 30-7-2018 (kenmerk2018-0000130959) overeengekomen werkzaam heden zijn hiermee uitgevoerd.

Welke waarde kan de opdrachtgever hechten aan de uitkomsten van het onderzoekOp basis van de uitgevoerde documentanalyse was het mogelijk een goed beeld tekrijgen wat de bedoeling was van Digimelding en welke besluiten zijn genomen. Ofde personen die betrokken waren bij besluitvorming, ontwerp en realisatie vanDigimelding daarvan gaan leren, is de vraag. Daarvoor ligt de belangrijkstebesluitvorming te ver achter ons.De interviews met de beheerders van de landelijke voorzieningen, Logius en de VNGgeven een goed beeld van de redenen waarom er naast Digimelding anderevoorzieningen worden gebruikt, welke wensen er zijn er t.a.v. Digimelding en welkeideeën er zijn voor verdere ontwikkeling. Dat kan het gebruik van Digimeldingverder helpen.

9.2 Gehanteerde StandaardDeze opdracht is uitgevoerd in overeenstemming met de InternationaleStandaarden voor de Beroepsultoefening van Internal Auditing.

In dit rapport wordt geen zekerheid verschaft, omdat er geen assurance-opdtacht isuitgevoerd.

9.3 Verspreiding rapportDe opdrachtgever, de directeur DIO, is eigenaar van ditrapport.

De ADR is de interne auditdienst van het Rijk. Dit rapport is primair bestemd voorde opdrachtgever met wie wij deze opdracht zijn overeengekomen. In deministerraad is besloten dat het opdrachtgevende ministerie waarvoor de ADR eenrapport heeft geschreven, het rapport binnen zes weken op de website van deRijksoverheid plaatst, tenzij daarvoor een uitzondering geldt. De minister vanFinanciën stuurt elk halfjaar een overzicht naar de Tweede Kamer met de titels vandoor de ADR uitgebrachte rapporten en plaatst dit overzicht op de website.

37 van 51 l Onderzoeksrapport DgimeIding

10 Ondertekening

Den Haag, 4 maart 2019

AuditmanagerAuditdienst Rijk

38 van 51 Onderzoeksrapport DIgmeIdIng

- -‘t-,” — -.

Bijlage 1 — Managementreactie

Ministerie van Binnenlandse Zaken enKoninkrijbrelacies

Relo,Id.1 Pe1 30011 0500 EO oe 1fla

O(rcUeS

Ot,e d

TwErarkt 1430*4 fl503P033500003133000EA 0*49*39nw fl353003Owd nwww tlEcDool C0ft’Jfn4nb1034W 10133ff L34rJmf300k

CWottooøo.,

Datum 14 februari 2019Betreft B&eidsreactle onderzoeksrapport Digimeiding

2039 00000V5-.

Uw U*.m,k

Hierbij doe Ik u de beieidsreactie toekomen op het ‘OnderzoeksrapportDigimeiding’ dat wij op 1? oktober 2016 van uw medewerkerontvingen.

Ik dank voor het uttvoron van het onderzoek en hetuitbrengen van het rapport en zie de deflnlUeve versie graag tegemoet

Vriendelijke groet,

directeur Directie lntormatIdenIeving & Overheid

Bijlage 1.

P33)o*l 3

39 van 51 1 Onderzoeksrapport Olgimeiding

DIrcctaraat-aenoraalOvrhIdsi’aanIs.tIOrect tItr nat sa.ne& rgOt’h d

1ireaIaPj1eL 0nderzoeksrpoort Diolmeldinci van de ADRDalnm

De directie Informatiesamenieving en Overheid (010) en Logius danken de ‘“ 2019Auditdienst Rijk voor het uitvoeren van het onderzoek en het uitbrengen van het H»markonderhavige rapport. 201g 0000052564

Het rapport geeft een goed histansch overzicht van de bestuurlijke eninhoudelijke factoren die een rol hebben gespeeld bij de positie die de voorzieningDlgimeiding heden ten dage inneemt in het veld van terugmeldlngen op deBasisregistraties.

Op basis van het rapport neemt BZK de volgende lessen ter harte:

1. In de bestuurlijke context van Dlglmelding zijn eerder gemaakte afsprakenover het gebruik ervan niet altijd nagekomen, zonder dat hier overleg ofnieuwe besluitvorming aan te pas Is gekomen. Daardoor liepen theorie enpraktijk van het gebruik van Diglmeidlng uit elkaar.

Actie: 010 herpakt, op basis van een beleidskader, de regie op het stelsel vanbasisregistraties en de voor het stelsel noodzakelijke atspraken, standaardenen voorzieningen. In het beieldskadet worden ook afspraken opgenomen overde rolverdeling binnen het stelsei en over de aansturing van dedoorontwikkellng van het stelsel, Daarbinnen zal bestuurlijke aandachtworden besteed aan het nakomen, dan wei expliciet heroverwegen vangemaakte afspraken (‘campiy or expiain’)

2. Met Digimeiding is gestreefd naar een voorziening voor alle terugmeldingenop alle Basisregistratles. Het rapport laat zien dat er een grote variatie interugmeidingen is, afhankeiijk van de inhoud van de terugmeiding, van depotentiële terugmelders en van de afnemende bronhouders

Actie: Logius herijkt doelstelling, doelgroepen en functies van Digimeiding,onder meer gebaseerd op de visie op stetseldiensten die recent door Logius inafstemming.met 010 is ontwikkeld. Daarbij worden de belanghebbenden,waaronder de VNG, nauw betrokken.In dat kader onderzoeken 010 en Cogius ook een breder gebruik vanDigimelding, bijvoorbeeld door de voorziening te laten gebruiken door burgersen bedrijven.

3. Digimelding is nu een losstaande voorziening dle apart moet wordenaangeroepen. In de praktijk blijkt dat hinderlijk te zijn.

Actie: BIJ het herijken van de steiseldiensten, waaronder Diglmeldlng, gaatLogius bekijken op welke wijze de voorzieningen het beste kunnen wordenaangesloten en geïntegreerd met de processen en/of systemen van deafnemers. Doel daarbij 5 het wegnemen van obstakels in het gebruIk van devoorzieningen. Nu al gaan de terugmeidvoorzieningen van BRP en Kadasteren Digimeiding met elkaar samenwerken, zoals In het rapport te lezen isDaarnaast loopt een aantal verkenningen naar het gebruik van modernetechnologieën, zoals API’s, hij benchtenverkeer van en naar basisregistratlesWanneer een basisregi5tratie op deze manier in het primaire proces wordtgebruikt, neemt de bereidheid tot meiden naar verwachting toe, omdat hetimmers in het directe voordeel van de gebruikers Is om de kwaliteit van deregistratie te verbeteren, Deze verkenningen worden door BZK en VNG inafstemmIng uitgevoerd.

40 van 51 1 Onderzoeksrapport Digimelding

OIredorIt1antaiOvrheIdorçanIaU.OrO,tInrornaiiewnitr. &Ovcihtld

4. De ontwikkeling van Digimelding heeft (te) lang geduurd.

Actie: L0g1u5 pakt de (door)ontwlkkeiing van voorzieningen veel moderner,kortcyclischer aan, volgens de Agile/Scwm methodiek. Daarbij worden allehuidige en toekomstige gebruikers van de respectleveiijke voorzieningen 2019 0000092554direct betrokken.

In NL DlGibeter staat de juistheid van de gegevens van de overheid, waaronderdie in de Basisreglstraties nadrukkelijk op de agenda van de (dlgitale) overheid.Burgers en bedrijven hebben er recht op dat de Overheid zorgt dat ze haargegevens op orde heeft, zeker als op basis van dle gegevens beslissingen wordengenomen. Daarnaast is het belangrijk dat het (tewg)melden van onjuisthedenlaagdrempelig en efficiënt mogelijk Is.

DIO is binnen BZK verantwoordelijk voor het Stelsel van Basisregistraties,Indusief de stelseivoorzienlngen waar Digimeiding er één van is. DO neemt dezebeleldsverantwoordelijkheld zeer serieus en zal samen met Logius een vervolggeven aan de aanbevelingen in het rapport.

41 van 51 1 Onderzoeksrapport Digimeiding

Bijlage 2 — Wat is Digim&Uing

Digimelding bestaat nu (2018) uit de volgende componenten:

lyere

! <

Een oude term voor dit onderdeel van Digimelding is BeperkteLaagdrempelige Terugmeidvoorziening (BLT)

Digimeiding BALt f in de tekening Administratieportaal) — dit is eenportaalfunctie voor de beheerder van de landelijke voorziening voor HR enBAG bij resp. KvK en Kadaster. Hiermee kunnen de met DigimeldingIngevoerde meldingen op BAG en HR worden bekeken en afgehandeld. Voorinloggen wordt eherkenning betrouwbaarheidsniveau 3 gebruikt.

Digimelding Webservice - een webservice waarmee machine-machinecommunicatie wordt gerealiseerd. Dit stelt partijen in staat om in de eigenappilcatle een terugmeidknop in te bouwen. Deze voorziening Is operationeelsinds november 2017. Digimelding Webservice maakt gebruik vanDigikoppeling.

Digimeiding Koppelviak Specifcatie — de standaard voor alle uitwisseling vaninformatie binnen Digimeiding Webservice en Digimeiding Portaal

Een oude term voor dit onderdeel van Digimelding is Diglmeiding AnnotatieSpecificatie.

armet,— Jns

Digimeiding Portaal (in de tekening Gebruikersportaal) - Het portaal waaropgebruikers kunnen inioggen om een terugmelding te doen. Er is één portaalmet per basisregistratie de relevante In te vullen gegevens. Voor inioggenwordt eHerkenning betrouwbaarheidsniveau 3 gebruikt.

42 van 51 1 Onderzoeksrapport DigImeIdng

Welke mogelijkheden zijn er nu om terug te melden op een basisregistratle?

1. Via het Digimelding Portaal (op BRP, BAG en HR);2. Door een mogelijkheid binnen een eigen applicatle van een afnemer om een

terugmelding te doen via Digimelding Webservice - Dit is nu ingericht bijBelastingsamenwerkÎng Gemeenten en Hoogheemraadschap Utrecht voorhet terug melden op BRP, BAG en HR;

3. Door een eigen terugmeldvoorziening;4. Door een eigen terugmeidvoorziening die is gekoppeld aan Digimelding, Dit

is gerealiseerd door RvIG en Logius voor TMV 2.0, de nieuweterugmeldvoorziening op de BRP.

Het Kadaster is van plan de eigen terugmeldvoorziening te koppelen aanDigimelding.

43 van 51 1 Onderzoeksrapport DfmeIUng

Bij

lage

3-

201$

-B

egro

ting

Kos

ten

2017

-B

egro

ting

Acti

vit

eit

Budget

Opm

erk

ing

CC)

Beh

eer

&E

xp

loit

atie

1.1

36

.00

0B

ron:

Opdta

chto

msc

hri

jvin

g0

10

—L

ogiu

sS

tels

elv

oo

rzie

nin

gen

2017

10059

Beh

eer

&E

xp

loit

atie

en50030

Aan

slu

ito

nd

erst

eun

ing

1.0

;3

maa

rt2017

-B

lz.

13(P

241)

Alg

emen

epro

ject

kost

enzi

jnm

etb

ehu

lpvan

een

Ver

wijz

ing

naa

rhe

ton

derz

oeks

doss

ler

van

deA

DR

Toe

licht

ing

van

Log

ius:

De

kost

endi

eL

ogiu

sm

aakt

voor

het

beh

eer

van

Dlg

imel

ding

zijn

niet

exac

tto

ete

reke

nen.

Van

uit

effï

clen

cyov

erw

egln

gen

heef

tL

oglu

sde

afge

lope

nja

ren

deIn

fras

tru

du

rele

enar

beid

skos

ten

zove

elm

ogel

ijk

Inel

kaar

gesc

hove

nvo

orde

vi