opinieblad van

jrg. 18 | nr 3mei 2012

Metaalsector ziet lichtpuntjesElektrische auto’s op wegGelukkig tussen de olijven

Ondernemers laten geld liggen

Foodventures-directeur peter de vreede:

‘ Met glastuinbouw onderscheid je je in het buitenland’

3inhoud

OPINIE04 Hans Biesheuvel40 Ruud Koornstra

Q&A10 Michaël van Straalen is optimistisch.

BRANcHEscAN14 Elektrisch vervoer Duurzaamheid

stimuleert elektrisch rijden. Maar een volle tank stroom is ook veel goedkoper.

16 Reportage In een auto van ECE hoor je alleen de wind en de andere auto’s.

20 Rondetafelgesprek Niks kip of ei eerst: laadpunten en auto’s moeten er tegelijk zijn.

stANdPlAAts25 Alie Doorten maakt haar eigen

olijfolie in Italië.

tHEMA INtERNAtIONAAl ZAKENdOEN

26 Inleiding Nederlandse ondernemers vind je over de hele wereld.

30 Interview Peter de Vreede bouwt kassen in Oost-Europa.

34 Expertpanel Nearshoring, hoe doe je dat in Duitsland?

RONdEtAfElGEsPREK36 Ondernemers laten geld liggen;

het belang van cashmanagement.

ElKE MAANd06 start07 Voorwoord40 colofon43 MKB Informeert

branchescanIn de werkplaats van autobouwer ECE in Lochem ruik je geen benzine of olie. Als Willem van der Kooi elektromotoren inbouwt, draagt hij operatiehand-schoenen.

ThemaWie zijn bedrijf wil uitbreiden, moet de grens over. Duitsland is populair, maar de echte kansen liggen buiten Europa.

ronde tafelFailliet gaan terwijl je groeit? Dat kan, als je maar hard genoeg groeit en je klanten te laat betalen.

16

26

36

Alles over pensioenen in 349 seconden.

Vraag Even het gratis luisterboek aan op www.centraalbeheer.nl/luisterboek

of bel ‘Even Apeldoorn’ (055) 579 8395.

Als ondernemer heeft u het waarschijnlijk druk. Maar u wilt wel een goed pensioen voor

uw werknemers regelen. Om u tijd te besparen hebben we daarom alles wat u wilt weten

over pensioenen in een handig luisterboek gezet. Voor in de fi le, thuis op de bank of

op weg naar een klant. Wanneer u wilt. In 349 seconden bent u helemaal op de hoogte.

085_08_240 WT Adv_Pensioenen_210x276mm.indd 1 03-05-12 10:55

ThemabijlageNa pagina 47 van Ondernemen! vindt u de bijlage ‘Het goede leven’, over belangrijke aspecten van la dolce Vita, een uitgave van Rhijnvis Media.

foto

grafi

e Michel G

rollé

04 Hans biesheuvel

Over je eigen schaduw stappen

Ik had een heel andere column klaarliggen, over de Week van de Ondernemer in april en internationaal ondernemen. Toen

barstte zaterdagmiddag 21 april de bom. ‘Wil-ders weggelopen uit het Catshuis’, ‘Onderhan-delingen mislukt’, ‘Verkiezingen in september’ waren kreten die voorbijvlogen in de media.

Het nieuws kwam onverwacht. Slechts twee dagen eerder, op het podium van de Week van de Ondernemer, was premier Mark Rutte mijn gast. Ik vroeg hem, mede namens de duizenden ondernemers in de zaal, naar het bezuinigingsakkoord en maande hem voort te maken. Liever nu een harde klap dan eindeloos moeten wachten. Dat doet pijn en daar zal best even over worden gemord. Maar na een week of twee zoeken wij ondernemers weer die stip aan de horizon op en gaan ervoor. In het belang van de onderhandelingen kon Rutte geen tip van de sluier oplichten. Maar, hij liet wel doorschemeren dat ze er op een haar na uit waren. Hij bevestigde daarmee wat een dag eerder ook vice-premier Maxime Verhagen via een live-verbinding tussen het Utrechtse Beatrixtheater en het Haagse Catshuis zei.

Hoe nu verder? Politieke partijen moeten in het landsbelang over hun eigen schaduw heen stappen en samenwerken. De vraag wanneer we naar de stembus gaan, is on-dergeschikt. Gezamenlijk moeten de parle-mentariërs en het demissionaire kabinet een begroting ontwerpen, waarmee Nederland in 2013 op een overheidstekort van drie procent uitkomt. Blijft zo’n pakket uit, dan is de Nederlandse kredietwaardigheid in het geding en worden de problemen alleen maar groter. Onze reputatie als financieel degelijk land staat echt op het spel. Deze waarschuwing uitte ik al tijdens de Week, nog ongewis van de politieke ontwikkelin-gen die 48 uur later volgden.

Als eerste moeten de partijen structurele maatregelen nemen op het gebied van de woningmarkt en de pensioenen. Bij de Eerste Kamer ligt een wetsvoorstel over dat laatste onderwerp, dat snel moet worden afgerond. Er liggen overigens nog meer belangrijke voorstellen in het parlement, waarvan ik niet hoop dat ze allemaal de ijskast in gaan. Zoals de nieuwe, voor het midden- en kleinbedrijf veel eerlijkere, Aanbestedingswet. Ook daarvoor moet de Senaat nog fiat geven.

De kiezer is straks aan zet. Maar ik roep ondernemers op niet bij de pakken neer te gaan zitten. MKB-Nederland blijft u daarin ondersteunen, crisis of geen crisis, een missionaire of demissionaire regering. Met netwerkevenementen als de Week van de Ondernemer en de nog te volgen onderne-merscongressen. Met concrete producten en diensten. Met informatie. En natuurlijk met onze lobby. In Den Haag, in Brussel en lokaal.

Hans BiesheuvelVoorzitter MKB-Nederland Nederland gaat over op IBAN. Dit langere rekeningnummer gaan we gebruiken voor alle binnenlandse en Europese

betalingen. Begin nu al met het doorvoeren van wijzigingen in uw administratie en software. Weten waar u nog meer rekening mee moet houden? Ga naar www.overopIBAN.nl. ‘Over op IBAN’ is een boodschap van de Nederlandsche Bank.

Iedereen krijgt een langer rekeningnummer.Uw bedrijf ook.Houd er rekening mee.

FHV_92938_zakenvrouw_ONDERNEMEN_210x276.indd 1 03-05-12 14:53

7

Vencomatic, onderdeel van het familiebe-drijf Venco, werd in 1983 opgericht nadat een van de eigenaren een systeem had bedacht om kippeneieren automatisch te rapen. Gaandeweg ontwikkelde het bedrijf ook stallen en andere nestsy-stemen. Het bedrijf uit het Brabantse Eersel heeft inmiddels ook vestigingen in Canada, Brazilië, Groot-Brittannië en Spanje. De jury van de KW I-prijs roemde het doorzettingsvermogen, de innovatie en de aandacht voor duurzaamheid die Vencomatic tentoonspreidt. Ook heeft het goede woorden over voor de manier waarop Vencomatic met kritische organi-saties omgaat. Vencomatic won de prijs in de categorie mkb-bedrijven.Norm-teq, waar dit blad eind 2010 al een reportage over schreef, ontwikkelde een systeem om extra kamers tegen de gevel van oude betonnen flats te monteren.

De flats, die anders afgebroken zouden worden omdat ze niet meer aan de eisen van de tijd voldoen, worden daardoor in korte tijd en tegen lage kosten groter en aantrekkelijker voor bewoners. De me-thode voorkomt immense hoeveelheden sloopafval en behoedt de doorgaans minder draagkrachtige bewoners voor sterk stijgende kosten. Directeur/eige-naar Harrie Evers van Norm-teq wordt door de jury geroemd omdat hij de eisen van deze tijd in een vroeg stadium heeft onderkend. Evers eindigde eerder als eerste in de top-100 van mkb-bedrij-ven en won ook de Nederlandse Bouw-prijs en de Duurzame Dinsdag Award.De KW I-prijs voor grotere bedrijven werd gewonnen door de VDL-Groep. Het metaalbedrijf uit Eindhoven maakt onder meer bussen, machines en half-fabrikaten.

Tom Janssen Editorial

5%VAN dE 390.000 tURKsE NEdER-lANdERs heeft vijf procent een eigen bedrijf. dat aantal groeit snel, maar op het gebied van innovatie en duurzaamheid blijven ze iets achter. Om dat te veranderen wordt dit najaar, samen met syntens en het Ministerie van El&I, een top-25 van innovatieve turks-Nederlandse on-dernemers samengesteld.

Wat is Greenmelon? ‘Een website voor lifestyle, producten, kunst en evenementen, bestemd voor mannen die willen weten wat ín is of wordt. Het begon ruim anderhalf jaar geleden als blog voor vrienden en bekenden. Alles wat ik tegenkwam, deelde ik met mijn lezers. Inmiddels heb ik meer dan zestigduizend bezoe-kers per maand. Dankzij Facebook en Twitter heeft het grote bekendheid gekregen.’

Waarmee verdien je je geld?‘In principe met de verkoop van adver-torials en reclamecampagnes. Merken als Nike, Land Rover of Tommy Hilfiger betalen voor het plaatsen van nieuws-posts waarin wij uitleggen waarom het product ertoe doet. Op de site kun je niets kopen.’

Kun je iets zeggen over de omzet?‘Vorig jaar had ik een omzet tussen de vijftien- en vijftigduizend euro. Greenmelon is winstgevend omdat we relatief weinig kosten hebben, behalve heel veel manuren. Het meeste wordt weer geïnvesteerd. Er werken hier naast mij nog twee mensen, freelan-cers, net als ik studenten. Ik studeer zelf International Communication & Media.’

Waarom heb je je opgegeven voor the Next Entrepreneur, los van de uitgeloofde prijs van vijftienddui-zend euro?‘Ik wil grote bedrijven kennis laten maken met de concepten die ik ont-wikkeld heb, laten zien dat je dankzij sociale media met kleine dingen suc-cesvol kunt zijn.’

Q&A

foto

grafi

e Lex Draijer

Hergebruik‘Duurzaamheid’ is vaak een kwestie van greenwashing, mooipraterij om klanten het gevoel te geven dat een bedrijf goed bezig is. Toch schrijven we er in Ondernemen! met grote regelmaat over. Duurzaam ondernemen is namelijk niet alleen noodzaak, maar ook onontkoombaar. Vervuiling moet worden aangepakt, maar dat is in principe oplosbaar. Schaarste daarentegen is onvermijdelijk.Energieschaarste, vaak genoemd als kernthema, behoort volgens mij binnen niet al te lange tijd tot het verleden. Veel consumenten hebben al zonnepanelen, waarmee ze een groot deel van hun elektriciteitsbehoefte afdekken. Hierdoor, en door andere vormen van duurzame energie, zal het gebruik van fossiele brandstoffen in de nabije toekomst flink worden gereduceerd. Dat geldt ook voor mobiliteit. Nu nog is het best lastig om met een elektrische auto een verre reis te plannen. Maar als de capaciteit van accu’s toeneemt, de technologie voor het opladen voortschrijdt en het netwerk van oplaadpunten groeit, wordt ook tanken achterhaald.

Schoon water wordt ook vaak genoemd als een grondstof die schaars wordt. In veel gebieden zal dat ook zeker een probleem worden, maar in Nederland, en eigenlijk in heel West-Europa zullen we er weinig van merken – behalve dat we installaties kunnen ontwikkelen om zeewater te ontzilten. Het zal daarom geen kwestie zijn van een mondiaal tekort aan zoet water, maar een probleem om het op de juiste plaatsen te krijgen. Schaarste zal vooral ontstaan in grote, ver van zee gelegen gebieden. Voor andere grondstoffen ligt dat anders. In tegenstelling tot energie, die met elke zonnestraal en elk zuchtje wind wordt aangevuld, raken de voorraden zilver, coltan, indium en andere zeldzame metalen snel uitge-put. En dit zijn stofjes waar we in dit technologisch tijdsgewricht steeds meer behoefte aan hebben. Zuinigheid en hergebruik zijn de sleutel-woorden om dat probleem aan te pakken. Ondernemers die verder wil-len, doen er goed aan zich daar op voor te bereiden.

René Bogaarts

hoofdredacteur

Energieschaarste behoort binnen niet al te lange tijd tot het verleden

Vencomatic wintKoning Willem I-prijs

06 Start 07

Guido Gijsbers (21) was de eerste die zich aan-meldde voor de verkiezing van the Next Entrepre-neur van MKB-Nederland. Gijsbers is oprichter van Greenmelon.nl.

PARtIcIPAtIEsHet afgelopen jaar hebben participa-tiemaatschappijen 2,9 miljard euro in Nederlandse bedrijven geïnvesteerd. Daarvan was 1,8 miljard afkomstig van Nederlandse participatiemaatschap-pijen. In 85 procent van de gevallen ging het blijkens onderzoek van de brancheorganisatie NVP om bedragen onder de vijf miljoen euro. In startende bedrijven werd 189 miljoen gestoken tegen 165 miljoen vorig jaar.

BUItENlANdsE BAKKERsOm minder afhankelijk te worden van de overheid, zoekt de vrijwilligersor-ganisatie PUM, waarbinnen ervaren ondernemers bedrijfjes in ontwikke-lingslanden adviseren, sponsors. Het bakkerij-ingrediëntenbedrijf Zeelandia heeft zich als eerste gemeld.

VERsOEPElING HUURdERsInstitutionele vastgoedbeleggers streven naar versoepeling van het huurrecht van winkeliers. Volgens hen is dat nodig om de dynamiek van het winkelaanbod te vergroten en in te spelen op de markttrends. En passant willen ze ook voorkomen dat de zoge-heten Renovatie-bepaling, vaak ge-bruikt om van ongewenste winkeliers af te komen, wordt aangepast.

Vencomatic, gespecialiseerd in pluimveestallen en eierraapsystemen, heeft de Koning Willem I-prijs gewonnen. de KW I Plaquette voor duurzaam Onderne-merschap ging naar het mkb-bedrijf Norm-teq, dat een systeem ontwikkelde om oude flats te renoveren.

Er gaan maar 24 uur in een dag. daarvan ziet de dokter graag dat we er een stuk of acht slapend doorbrengen. Wat er overblijft, willen we zo ef-ficiënt mogelijk benutten. Een programmaatje gemaakt door een bende handige Berlijners kan daar bij helpen. Wunderlist is het digitale equivalent van de papiertjes, bierviltjes, PostIt-notes en papieren servetten, waarop we zaken krabbelen die we nog moeten doen. taken zijn onder te brengen in lijstjes met verplichte nummers voor kantoor, voor thuis of een specifiek project. taken zijn op te roepen voor de dag van vandaag tot binnen zeven da-gen of als we ze al uitgevoerd moesten hebben. de volgorde op een lijst is aan te passen en aan elke taak zijn notities toe te voegen. Wunderlist kan een seintje geven, ook per e-mail, als de deadline voor een bepaalde plichtpleging dreigt te verstrijken. lijsten zijn met collega’s te delen. Wunderlist is er voor Windows-pc’s en iMacs, voor allerlei mobiele telefoons en als webpagina’s die online synchroniseren.

Wunderlist, gratis, www.6wunderkinder.com

Digitale krabbelaar

DE AFGELOPEN TIJD is veel gezegd en geschreven over de nieuwe vakan-tiedagenwetgeving. In januari 2009 deed het Hof van Justitie van de EG een belangrijke uitspraak. Het Hof oor-deelde dat verval van vakantiedagen vanwege doorlopend ziekteverlof niet aanvaardbaar is. Als werkgever kun je dus niet vakantiedagen inhouden, om-dat een werknemer langdurig ziek is. Deze uitspraak bracht aan het licht dat enkele bepalingen in de Nederlandse vakantiedagenwetgeving in strijd waren met het Europees Recht. Volgens de vakantiewetgeving tot 1 januari 2012 kon de werknemer bij ziekte langer dan zes maanden, slechts aanspraak maken op (een vergoeding van) vakantiedagen die waren opge-bouwd tijdens de laatste zes maanden dat de werknemer ziek was. Bij (ontslag na) twee jaar arbeidsongeschiktheid hoefde een werkgever over de periode van arbeidsongeschiktheid, bij een full-time arbeidsovereenkomst, slechts tien wettelijke vakantiedagen uit te betalen.

TOEN HET HOF VAN JUSTITIE bepaal-de dat er geen onderscheid gemaakt mag worden tussen een zieke en een gezonde werknemer, heeft de Neder-landse wetgever de regeling rondom vakantiedagen aangepast. Sinds 1 januari 2012 heeft een zieke werk-nemer recht op net zoveel wettelijke vakantiedagen als een gezonde werk-nemer. Wat betekent dit in de praktijk voor u als werkgever? U heeft wellicht te maken gehad met werknemers die vóór 1 januari 2012 na een periode van ziekte zijn ontslagen? Kunnen die werknemers nu een vordering bij u neerleggen?

DE HAAGSE KANTONRECHTER heeft hierover recent een belangrijke uitspraak gedaan. Gevolg van die uit-spraak is dat werknemers die na twee

jaar ziekte zijn ontslagen, aanspraak kunnen maken op uitbetaling van aanvullende vakantiedagen. Het gaat dan om werknemers die in de periode tussen najaar 2006 en 1 januari 2012 na twee jaar ziekte zijn ontslagen. Een fulltime werknemer heeft per jaar recht op twintig vakantiedagen. Over zes maanden berekend zijn dat tien wet-telijke vakantiedagen. Dit betekent dat de werknemer alsnog uitbetaling van dertig vakantiedagen kan vorderen.

KAN DE WERKNEMER bij u aanklop-pen als voormalig werkgever? Nee, de werknemer moet hiervoor de Staat aanspreken. Reden hiervoor is dat de Staat een Europese Richtlijn niet tijdig in de Nederlandse wetgeving heeft geïmplementeerd. U hoeft zich dus als werkgever vooralsnog geen zorgen te maken. Of de Staat dit wel moet, is de vraag. Er is namelijk hoger beroep ingesteld tegen het vonnis van de kan-tonrechter. Of de hogere rechters de uitspraak van de Haagse kantonrechter bekrachtigen, valt te bezien.

Pascal Besselink,Senior jurist Arbeidsrecht

en Pensioenrecht DAS

Vakantiedagen, ook bij ziekte

AdviesJURIdIscH

09start

D20 80917803 Adv_Ondern_001 25.04.2012 11:32:41 Pdf_Eric

Is een ondernemerpersoonlijk aansprakelijk tussen oprichting eninschrijving van zijn BV?Dirkzwager zorgt dat u het weet.

Het juridische antwoord op een simpele vraag, is vaak gecompliceerder dan verwacht. Met gezond

verstand komt u een heel eind, maar voor een écht antwoord is meer kennis nodig. Dirkzwager deelt

die kennis graag met u. Bijvoorbeeld via onze gratis Dirkzwager kennis App, de juridische kennisportal

www.partnerinkennis.nl en onze geheel vernieuwde website.

Ontdek hoe Dirkzwager kennis deelt op www.dirkzwager.nl!

10 marktveroveraar 11

‘bij mondiale afkoeling, is nederland verkouden’

1111

‘ Sloop eens een computer in de klas’Tegen alle verwachtingen in, blijkt de metaalsector optimistisch te zijn. michaël van Straalen legt uit waarom. Hij maakt zich nog wel zorgen over de banken en het onderwijs.

tekst René B

og

aarts / foto

grafi

e Marcel B

akker

‘VERRASSEND, NIETWAAR? Dat vonden wij ook.’ Voorzitter Michaël van Straalen van de Metaalunie is de eerste om toe te geven dat hij verrast is door de uitkomsten van het onlangs gehouden onderzoek ‘Economische Barometer van het mkb-metaal’. In te-genstelling tot de rest van Nederland, is de metaalsector optimistisch. Als hij gevraagd wordt op korte termijn mee te werken aan een interview, maakt hij meteen tijd vrij. Van Straalen, die ook vice-voorzitter is van MKB-Nederland, heeft namelijk nog wel wat meer op zijn lever. Het levert een boeiend gesprek op over dat optimisme, het potentieel van China, de lakse hou-ding van de banken en het belang van technisch onderwijs.

Waar komt dat optimisme in de metaalindustrie vandaan?‘Onze sector met zijn ruim dertiendui-zend bedrijven kent een gigantische spreiding. Het is afhankelijk van het moment waarop je de thermometer afleest, waar een recessie toeslaat. Het is natuurlijk altijd zo dat een crisis dieper toeslaat bij bedrijven met slechte klanten dan bij bedrijven met innovatieve en exporterende klanten. Bij de bankencrisis in 2008 zagen we enorme stagnatie bij de productiebedrijven, maar draaiden de

toeleveranciers voor de bouw vrolijk door. We zitten nu in een andersoor-tige, meer politiek gerelateerde, mon-diale recessie. En nu zien we dat de productiebedrijven het eigenlijk best weer goed doen.’

Hoe komt dat?‘Het zijn met name de exporterende bedrijven of bedrijven met exporte-rende afnemers, die stabiele omzetten hebben. Binnen die groep zijn de verwachtingen positiever, al moet ik er meteen bij zeggen dat de winstge-vendheid onder druk staat. Maar dat optimisme wordt gevoed door het sentiment in Duitsland. Tachtig procent van onze export gaat naar Duitsland. Ook daar is natuurlijk diversiteit, maar de teneur is positief.‘En er is nog een segment dat positief gestemd is: de onderhoudssector. Dat is ook verklaarbaar. De wijze waarop de banken zich gedragen, niet alleen terughoudend met nieuwe leningen maar ook met rekening-courantkredie-ten, remt de investeringen in machines, de productie en de productinnovatie. Bedrijven moeten de tering naar de nering zetten en geven hun geld dus uit aan onderhoud.‘Maar we hebben ook leden die aan andere segmenten in de markt leve-ren, bijvoorbeeld de toeleveranciers

aan de bouw. Daar is de situatie ver-schrikkelijk, want er wordt bijna niet gebouwd. Aan bouwmarkten leveren onze bedrijven bijna niet. Omdat het vooral goedkoop moet zijn, doen de Chinezen dat wel. Nee, de Neder-landse bedrijven moeten het hebben van innovatieve producten met toege-voegde waarde.’

U zei dat de winstgevendheid onder druk staat. Kunt u dat uitleggen?‘De prijzen zijn dramatisch gedaald, want als er ergens honger is, weet de afnemer dat. Tegelijkertijd zijn de grondstofprijzen op een behoorlijk hoog niveau, maar de afnemers willen geen hogere prijzen betalen. Dat gaat dus ten koste van de marge.’

Vanwaar dan toch dat breed gevoel-de optimisme?‘Als brancheorganisatie brengen we positieve geluiden graag naar buiten. Alleen al daardoor heeft het effect. Er is ook meer onder de zon dan al-leen maar somberen. Ook nu kan er in producerend Nederland wel een stap gezet worden. Kijk maar naar het regeringsbeleid. Kabinet-Rutte heeft duidelijk aangegeven dat onderne-merschap van belang is en produce-rend ondernemerschap helemaal. Dat is jarenlang anders geweest. >

Michaël van straalen:

10 Q&a

Vroeger werd Nederland gezien als dienstenland, maar gelukkig zijn we van dat pad af gegaan. Nederland moet een kenniseconomie blijven, niet alleen met geestelijke, maar ook met fysieke producten. Innovatief blijven.’

Kan dat op het conto van het kabinet-Rutte geschreven worden?‘Nee, ook het vorige kabinet deed dat al. Maar het gebeurt nu iets manifester. Het kabinet-Rutte heeft ook duidelijk gemaakt dat het een bijdrage wil leveren aan de instroom van nieuwe mensen in de technische sectoren. Dat jongens en meiden een duwtje in de rug krijgen om deze richting uit te gaan. Er zijn bij ons namelijk fantasti-sche mogelijkheden, zowel qua car-rière als qua verdiensten. Het sterke van het kabinet-Rutte is dat het niet alleen oog had voor de topsectoren, maar ook voor knelpunten, voor im-perfecties in de arbeidsmarkt.’

Hoe kunnen we de economie weer aan de gang krijgen?‘Dat is helaas volledig afhankelijk van de wereldeconomie, want Nederland heeft een extreem open economie. Als er een mondiale afkoeling plaatsvindt, is Nederland verkouden. Een land als China heeft zo’n achterland dat het zich nog jaren kan ontwikkelen. Dat geldt ook voor India of Brazilië. China kan de wereldeconomie een enorme boost geven, wat ook Europa en Ne-derland ten goede kan komen. Voor machines of bijzondere producten is het nu nog afhankelijk van Duitsland en de VS. Maar het is de vraag of dat over vijftig jaar nog zo is. Het is wel opvallend dat zowel de VS als China, twee grootmachten, relatief self sup-porting zijn. De VS hebben het moei-lijk, maar ze importeren nu minder en produceren meer.’

‘Koopt Amerikaanse waar’. Moet Europa iets soortgelijks doen?‘Was daar de euro niet voor inge-voerd? Om een sterke interne markt te hebben? Maar ja, Europa wordt duur en is niet uniek meer. Voor Nederland maak ik me overigens niet zoveel zor-gen. Je ziet overal Nederlandse bedrij-ven. Die ondernemerszin, die drive, die genen raken we voorlopig niet kwijt. Dat doen wij beter dan onderne-mers in Zuid-Europa. We zoeken altijd ruimte. Neem bijvoorbeeld staaltech-nologie, daar zijn onze bedrijven goed in en je kunt er overal mee terecht. Als het in drie werelddelen slecht gaat, is er altijd nog wel één over.’

Maakt u zich nergens zorgen over?‘Over de banken, die zich meer dan terughoudend opstellen. Onlangs hoorde ik Boele Staal, voorzitter van de Vereniging van Banken, zeggen dat Nederlandse bedrijven moeten uitzien naar andere vormen van financiering dan bankkrediet. Ja, of we daar nou op zitten te wachten? Alle begrip dat banken in deze tijd voorzichtig zijn met de financiering van start-ups. Daar is ook venture capital voor. Maar het merendeel van de bedrijven is gewoon bancair gefinancierd. En die moeten

nu uitkijken naar iets anders? Nou, da’s lekker!‘En dan zegt Staal ook nog dat bedrij-ven in het verleden goedkoop konden lenen. Dat kun je ook omdraaien, banken kwamen naar bedrijven omdat ze daar zo mooi winst konden boeken. Nee, de banken moeten hun plicht doen en normaal draaiende bedrijven ondersteunen. Zeg nu zelf: de groot-ste schadepost voor banken wordt niet gevormd door het mkb.’

Wie moet hierin een besluit nemen?‘Dat kunnen alleen de banken zelf. Ze zeggen dat ze niet kunnen vanwege Basel III. Gek hè? Dat is een afspraak van de banken zelf.‘Ik wil graag nog even een thema noemen. Mag dat? Onderwijs. Het bedrijfsleven draagt daar al jaren aan bij, meestal aan het einde van de ke-ten. We zitten inmiddels ook dichter op het onderwijsveld, onder meer bij het mbo. Maar er kan op termijn alleen aan de vraagbehoefte voldaan worden, als we in het primair onder-wijs beginnen. Daar moet de knop om. Daar moet appreciatie komen voor werken met je handen. Dat dat waardevol is voor Nederland. Als die beweging niet op gang komt, heb-ben we over dertig jaar nog steeds tekorten.’

Hoe ziet u dat voor zich?‘Met techniektalent.nu hebben we een goede start gemaakt. Voor de bewustwording hebben we bijvoor-beeld al een poosje techniekcoaches die in het lager onderwijs techniek-lessen kunnen geven. Maar ook daarmee hebben we de uitdaging nog onvoldoende gepareerd. We moeten jongens en meiden al vroeg met tech-niek in aanraking brengen. Zoals kin-deren op twee- of driejarige leeftijd al gestructureerd taal en rekenen wordt bijgebracht, moet dat zeker ook met techniek en wetenschap gaan gebeu-ren. In het onderwijs is alles ingebed in een theoretisch kader, het gebruik van telefoons en computers. Maar er wordt nooit eens zo’n ding uit elkaar gehaald. Dat is cruciaal.’ <

‘Kinderen moeten vroeg met techniek in aanraking komen’

12 Q&a

Altijd samen met T-Mobile Zakelijk.Frank Barendse is van alle markten thuis. Dat is ook wel nodig, als manager van Ali B. Zijn werkzaamheden lopen uiteen van boekingen en

financiële zaken, tot het bedenken van de AliB-stick. Een usb-stick waarop het nieuwste oeuvre van Ali B wereldkundig gemaakt wordt. Frank is

iemand die vindt dat het altijd nòg beter, leuker en origineler kan. Met als gevolg dat hij elke week minimaal 25 uur onderweg is, 40 uur online,

en 15 uur aan de telefoon hangt. Liefst tegelijk. Op dat vlak helpen we hem daarom een handje. Bijvoorbeeld met Flex Bedrijfsbundel. Een nieuw

abonnement waarmee we de belbundels van Frank en zijn collega’s kunnen koppelen. Op die manier zorgen wij ervoor dat de belminuten altijd

dáár terecht komen waar ze nodig zijn. En zo kan Frank zich gewoon bezig houden met zijn nieuwe plannen, in plaats van zijn telefoonrekening.

Meer weten over Frank, en de manier waarop hij als ondernemer succesvol blijft? Volg hem op t-mobile.nl/ondernemen

Altijd bezig met de volgende stap.(Frank Barendse, manager van Ali B)

10201110_TM Adv zakelijk WT 210x276mm.indd 1 01-03-12 13:59

15

Met de stroom mee

14 branchescanvervoer

elektrisch autorijden vergt nog steeds een goede planning, maar daarin komt snel verandering. duurzaamheid, meer oplaadpunten en hoge brandstofprijzen spelen elektrisch rijden in de kaart.

VRACHTWAGENCHAUFFEURS vin-den duurzaamheid belangrijker dan comfort. Dat blijkt uit een recente enquête van de BedrijfsautoRAI. De meeste transportbedrijven kopen de komende twee jaar een nieuw voer-tuig en volgens 87 procent van de chauffeurs vormt duurzaamheid daar-bij de belangrijkste factor. Comfort komt met 72 procent op de tweede plaats, gevolgd door veiligheid (59 procent) en technische innovatie (53 procent).De chauffeurs vinden dat er eerst iets gedaan moet worden aan hun salariëring en de brandstofprijzen, maar de opvallend hoge score van duurzaamheid bij de aanschaf van nieuwe transportmiddelen geeft aan

dat het thema leeft in die sector. En dat geldt voor het hele bedrijfsleven, met het mkb voorop. Het vorig jaar opgerichte platform Slim Werken, Slim Reizen (SWSR) heeft zich als doel gesteld het zakelijk verkeer zoveel mogelijk terug te dringen.

52 fIlEVRIJE dAGENOp verzoek van het platform heeft MKB-Nederland daarop ingehaakt met de campagne ’52 filevrije dagen’, die tijdens de Week van de Ondernemer werd gelanceerd. Ondernemers wordt gevraagd hun personeel zo ver te krijgen dat ze tenminste één dag per week de auto laten staan, met collega’s meerijden, met het openbaar vervoer reizen of

desnoods buiten de file rijden. Naast tijdwinst vormt het terugdringen van CO2-uitstoot de belangrijkste reden voor de campagne.‘Voor ons is duurzaamheid inderdaad een belangrijke doelstelling’, zegt voorzitter Lodewijk de Waal van SWSR. ‘Maar om het ook aantrek-kelijk te maken voor ondernemers die minder met milieu hebben, leggen we in de campagne ‘52 filevrije da-gen’ de nadruk op kostenverminde-ring, productiviteitsstijging en bereik-baarheid. Bij de grote bedrijven was het idee om de mobiliteit terug te dringen al eerder geland – je wordt daar voor een sufferd versleten als je niet aan mobiliteitsmanagement of het nieuwe werken doet. Maar we

tekst René B

og

aarts

als er geen oplaadpunten zijn, koopt niemand een elektrische auto.’ Het volledig opladen van een accu kost met een gewone aansluiting thuis een uur of zeven, en met een speciaal laadpunt een uur of twee. Bij een zogeheten snellaadpunt heb je na twintig minuten, terwijl je een kopje koffie drinkt en je handen wast, vol-doende ‘getankt’ om er weer 150 tot tweehonderd kilometer mee vooruit te kunnen.

NAUWKEURIG PlANNENDe ANWB, die duurzaam vervoer ook hoog in het vaandel heeft staan, is inmiddels begonnen met twee cam-pagnes. In ‘De grootste proefrit van Nederland’ wordt geprobeerd om 100.000 Nederlanders kennis te laten maken met elektrisch rijden. In de andere campagne worden bedrijven opgeroepen om een oplaadpunt op het terrein te laten plaatsen, zodat werknemers onder werktijd hun auto weer kunnen opladen.Elektrische auto’s hebben tegen-woordig een actieradius van twee- tot driehonderd kilometer. Voor veel ritten is dat voldoende, maar in de praktijk blijkt dat het voor zakelijke rijders vaak wel enige voorbereiding vergt. Automobilisten moeten hun route tot op heden van tevoren goed plannen. Nederland telt nu ongeveer 2500 oplaadpunten en slechts 31 snellaadpunten.

Volgens het kaartje van de ANWB staan de meeste ervan in de Rand-stad. Dat ook Leeuwarden, Goes, Breda en Doetinchem er een hebben, biedt weinig soelaas. In een speciale bijlage bij het dagblad Metro vertelt oprichter Jeroen Komen van het IT-bedrijf Knoworries bijvoorbeeld hoe hij ‘langzaam, binnendoor en zonder kachel’ naar Vliegveld Lelystad rijdt, omdat hij daar niet kan bijladen. Een paar dagen eerder was hij nog vol gas naar afspraken dichterbij huis geracet, ‘super om Audi’s er steeds uit te trekken bij het stoplicht’.

flORIAdE OPlAdERsNiet alleen de ANWB is bezig met het aanleggen van oplaadpunten. Ook energiebedrijven als Essent en Nuon/Vattenfall en de in de stichting E-Laad samenwerkende netwerkbe-drijven zijn er druk mee. In Amster-dam bijvoorbeeld hebben Nuon en Liander samen een heel netwerk van publieke oplaadpunten aangelegd, waar gebruikers nu nog gratis kunnen opladen. De zestig oplaadpunten bij de Floriade in Venlo krijgen na afloop van de tentoonstelling een nieuwe bestemming.Om het elektrische rijders gemak-kelijker te maken, heeft de onafhan-kelijke stichting Oplaadpalen.nl een aparte website in het leven geroepen waarop alle oplaadpunten worden weergegeven. Onlangs is een aparte app gebouwd waarop niet alleen het dichtstbijzijnde oplaadpunt vermeld wordt, maar ook of er niet toevallig een andere automobilist gebruik van maakt. Dat soort ontwikkelingen brengt elektrisch rijden snel dichter-bij. De snel stijgende brandstofprij-zen doen de rest. <

waren aanvankelijk bang dat het mkb de slag zou verliezen.’Als het op duurzaamheid aankomt, speelt elektrisch vervoer een centrale rol. Met elektrische auto’s heb je in de hele keten nauwelijks CO2-uitstoot en al helemaal niet als de auto’s kunnen worden opgeladen met duurzaam opgewekte stroom van bijvoorbeeld zonnepanelen. Volgens gegevens van AgentschapNL reden er eind maart 1700 elektrische auto’s in Nederland, een fractie van de 7,6 miljoen auto’s op benzine, diesel of gas, maar toch al heel wat meer dan de naar schatting vijfhonderd van een jaar geleden.

BAlANsVolgens veel deskundigen is het slechts een kwestie van jaren voordat de balans de andere kant op slaat. Fabrikanten als Mitsubishi, Nissan, Toyota, Opel en PSA (Peugeot en Citroën) brengen sinds begin vorig jaar massaal geproduceerde elektri-sche auto’s op de markt, uiteenlo-pend van kleine stadsautootjes tot grotere zakenauto’s en sportwagens. Volkswagen, die in deze strijd zeker niet voorop loopt, verwacht dat elek-trische auto’s over een jaar of drie goedkoper zijn dan hun door fossiele brandstof voortgedreven concur-renten. En waar je voor een volle tank benzine of diesel tegenwoordig tachtig euro of meer kwijt bent, kost elektrisch rijden vrijwel niets.Maar daarmee zijn we er nog niet, er-kent directeur strategie en innovatie Hans Hubers van de ANWB. ‘Het is een kip-of-ei-situatie met de beschik-baarheid van auto’s en oplaadpun-ten’, zegt hij. ‘Als er geen auto’s zijn, komen er geen oplaadpunten. En

ISTOC

K

als er geen elektrische auto’s zijn, komen er geen oplaadpunten en vice versa

bron: AgentschapNL

SNELLE TOENAME ELEKTRISCHE AUTO’S EN OPLAADPUNTEN

eind 2010 eind 2011 eind jan 2012 eind feb 2012 eind mrt 2012aantal personenauto’s +/- 100 1124 1289 1338 1418aantal bedrijfsauto’s 0 185 217 273 317

publieke laadpunten 400 1250 onbekend onbekend 1634semi-publieke punten onbekend 576 onbekend onbekend 887snellaadpunten onbekend 15 onbekend onbekend 31

reportage

Van petrol junk tot groene predikant eCe begon vier jaar geleden als eerste met de productie van elektrische auto’s. inmiddels rijden er ook auto’s van Willem van der Kooi in amerika, China en israël. ‘een sportuitlaat was mijn visitekaartje. nu maak ik een statement door geen lawaai te maken.’

IN DE PRODUCTIEHAL van Electric Cars Europe (ECE) in Lochem ver-vangen Wim van der Steeg en Ton Broer met chirurgische precisie een batterijcel van een Lotus Elise. Ter bescherming dragen ze operatie-handschoenen. Het is een wereld van verschil met de geur van olie en het grommende geluid van benzine-motoren in de traditionele garage. ‘Als automonteur zou je hier een eenzaam leven hebben’, zegt Van der Steeg, alsof hij gedachten kan lezen. ‘Maar wij zijn geen automon-teurs. Wij zijn machinebouwers.’ Zijn collega Broer vult aan: ‘De motor, de uitlaat en de benzine-aandrijving vervangen we door een krachtige elektromotor en lithium-polymeer batterijen. Verder is de elektrische auto exact gelijk aan de benzinever-sie.’ Lachend voegt hij er aan toe: ‘Ook deze Lotus bereikt binnen vier seconden de snelheid van nul naar honderd kilometer per uur.’ Het idee voor de groene Lotus is afkomstig van Willem van der Kooi (58). Samen met Hjalmar Engel (47) is Van der Kooi directeur-eigenaar van ECE. ‘Ik wilde een CO2-vrije sportauto bouwen’, zegt hij. ‘Laten zien dat ook mooie snelle auto’s kunnen bijdragen aan een duurzame wereld. Op een autobeurs raakte ik

aan de praat met Tim de Lange van de Technische Universiteit Delft. Hij is de man achter de Nuna 4, de suc-cesvolle raceauto op zonne-energie. Tim was enthousiast over mijn plan. Met zijn bedrijf Innosys Engineering ontwikkelde hij vervolgens de elek-trische aandrijving voor de Lotus.’

GROENE cHINEEsNaast de elektrische sportwagen bouwt ECE ook schone uitvoeringen van de VW Caddy, de Golf Vari-ant en de Citroën C1. De prijzen variëren van dertigduizend euro voor de C1 tot 75.000 euro voor de VW’s en 108.000 euro voor de Lotus Elise. Daarnaast produceert het bedrijf de Qbee. Deze Chinese stadsauto, kostprijs 29.000 euro, wordt zonder motor geïmporteerd en in Lochem voorzien van een elektromotor. Er zijn ondertussen ruim honderd auto’s omgebouwd. Van der Kooi: ‘Ieder mens met het hart op de juiste plaats vindt

dat elektrisch rijden heel goed is voor de wereld. En het is natuurlijk prachtig dat je voor nauwelijks drie cent per kilometer mobiel bent, dat er geen fiscale bijtelling is en dat je geen BPM hoeft te betalen. Maar in het huidige economische klimaat is het prijskaartje de bottleneck in het kwadraat. Dat kan veranderen wanneer de overheid de vraag na-drukkelijker stimuleert, bijvoorbeeld door de consument meteen bij de aanschaf van een elektrische auto financieel te belonen. In Rusland hebben ze ooit iets vergelijkbaars gedaan om de ingezakte verkoop van Lada’s een injectie te geven. Meer vraag leidt tot de productie van grotere aantallen, waardoor de auto steeds voordeliger wordt. Zo simpel is het gewoon. Verder moet er een eenduidig beleid komen over de investeringssubsidie voor de productie van elektrische auto’s. Nu gebeurt dat op provinciaal niveau. Dat werkt niet. Zo krijg je in Brabant alle steun die je nodig hebt, maar in Gelderland hoef je nergens op te rekenen. Elke provincie heeft blijkbaar zijn eigen opvattingen. Ik vind dat vreemd, want het gaat toch over een thema dat in elke hoek van Nederland even belangrijk is: duurzaamheid. Om de productie

‘Het prijskaartje is momenteel de bottleneck in het kwadraat’

tekst Henk D

illing / fo

tog

rafie K

oen Suyk

vervoer

>

16 branchescan

te bevorderen, moet de financiële ondersteuning vanuit Den Haag worden geregeld.’ sNEllAdENDat de elektrische auto een beperk-te actieradius heeft, ontkent hij niet. Toch is het volgens Van der Kooi een merkwaardige redenering. ‘Met een ‘volle tank’ rijd je tweehonderdvijftig kilometer. Dat haalt de doorsnee Europeaan lang niet op een dag. We rijden in Europa dagelijks gemiddeld vijftig kilometer. Veel mensen han-gen hun kritiek op aan het feit dat ze met die auto niet naar Noord-Italië kunnen om daar de tent op te zet-ten. Of naar Schotland om er forel of zalm te vangen. De actieradius is overigens de afgelopen jaren al aan-zienlijk vergroot. Wij maken gebruik van batterijen, die je op elk moment kunt bijladen. Je hoeft dus niet te wachten tot de accu leeg is. Verder zijn er technieken voor snelladen in ontwikkeling, waarmee je in tien minuten de accu hebt opgeladen.’ Van der Kooi heeft grote verwach-tingen van een nieuw type batterij, waarmee het mogelijk is om duizend kilometer te rijden zonder opladen. Het gaat om een innovatie van een internationaal bedrijf, waarvan ‘ik de naam nog niet mag noemen’. ECE heeft twee verschillende auto’s gebouwd die zijn uitgerust met de nieuwe batterij. Het nieuwe product wordt momenteel getest en in de loop van dit jaar moeten de resulta-ten bekend zijn. Voor de doorbraak van het elektrisch rijden, is het volgens Van der Kooi

ook cruciaal dat er op grote schaal oplaadpunten worden gerealiseerd. Om dat te stimuleren, deed hij een beroep op de Nederlandse energie-leveranciers. ‘Alleen Essent zag onze plannen zitten’, zegt hij. ‘Nu zijn we een paar jaar verder en je ziet steeds meer energiebedrijven aanhaken. Maar Essent verdient alle eer. Hun wagenpark kent al jaren elektrische auto’s. Bovendien plaatsen ze in heel Nederland oplaadpalen en voor de rijders van elektrische auto’s hebben ze een laadpas ontwikkeld voor alle openbare laadpunten. Het is de bedoeling dat er op termijn tienduizend openbare oplaadpunten zijn, onder meer bij benzinestations, parkeerplaatsen, hotels, winkels en treinstations.’

flItsENd VOORKOMENOm de markt en de slagkracht te vergroten is ECE een samenwerking aangegaan met Detroit Electric, dat wordt geleid door de voormalige topman van Lotus Engineering, Albert Lam. ECE importeert een aantal merken van Detroit Electric en de Amerikanen op hun beurt halen auto’s uit Lochem. Daarnaast importeert ECE elektrische auto’s uit Azië. Dit zijn modellen van Proton, de bekendste autoproducent van Maleisië en sinds een aantal jaren ook de eigenaar van Lotus.

‘Om de vrij sobere auto een gezicht te geven dat in de smaak valt op de Europese en de Amerikaanse markt, hebben we het befaamde desig-nbureau Pininfarina gevraagd een nieuwe stijl te ontwerpen. Zij hebben nieuwe lampen ontwikkeld, nieuwe bumpers, een nieuw interieur. De ontwerpen zijn uitgevoerd in Malei-sië en worden daarna naar Lochem getransporteerd. Wij maken nu de pre-productiemodellen van het nieu-we type. Op basis hiervan worden ze vervolgens bij Proton in Maleisië geproduceerd. Daarna brengen wij ze in Europa op de markt. Het wordt een leuke, betaalbare auto.’ Als importeur van exclusieve, hand-gebouwde Britse sportauto’s zoals Lotus, Noble en Caterham is Van der Kooi een bekende naam in de automotive branche. Maar ook in de autosport is hij een begrip. Sinds 2008 is hij met meerdere Lotussen actief in de Supercar Challenge. In 2011 werd zijn team kampioen. Zelf reed Van der Kooi in de Lotus Cup Europe, waarin hij in 2007 Europees kampioen werd.

WAtt PEdAAlMaar hoe rijdt zo’n elektrische auto nu echt? Tijd voor een test. Van der Kooi heeft een Golf klaar gezet. Het eerste dat opvalt, is het ontbreken van de koppeling en de versnellings-pook. Gas geven en remmen is voldoende, net als bij de automa-tische transmissie. Eenmaal buiten de bebouwde kom trappen we het ‘watt pedaal’ flink in. Ook bij hogere snelheid maakt de auto nauwelijks

geluid. Het enige dat we horen, is het overige verkeer. Qua prestatie lijkt deze Golf niet onder te doen voor zijn ‘vervui-lende’ broer. ‘Als je een kwart eeuw geleden tegen mij had gezegd dat ik ooit nog eens een promotor van elektrische auto’s zou worden, dan had ik je vreemd aangekeken’, zegt Van der Kooi, terwijl we door het fraaie landschap van de Achterhoek

koersen. ‘Ik was een echte petrol junk. Een sportuitlaat was mijn visite-kaartje. Nu maak ik een statement door geen lawaai te maken. Mijn enige zonde is natuurlijk het race-team. Daarom ben ik bezig om een competitie voor snelle elektrische auto’s van de grond te krijgen.’ Terug in het bedrijf wijst Van der Kooi op een serie foto’s aan één van de wanden. ‘Onze Wall of Fame’, zegt hij. Het zijn foto’s van schaats-kampioenen die een ereronde ma-ken in een elektrische Lotus op het ijs van Thialf in Heerenveen. Maar ook de voormalige PvdA-lijsttrekker Job Cohen, televisiepersoonlijkheid Paul de Leeuw, Prins Maurits en oud-minister-president Ruud Lubbers – ‘hij is al jaren klant en investeert in ons bedrijf’ – zijn glimlachend ver-eeuwigd naast een auto van ECE. ‘Over belangstelling en sympathie hebben we niet te klagen, maar

mooie woorden genereren geen omzet. Elektrisch rijden is nog te vaak window dressing. Een wet-houder, gedeputeerde of minister poseert vol overgave bij een elek-trische auto, maar als de camera is verdwenen, stapt hij vrolijk in zijn benzinebolide. Of in een hybride auto, waar een elektromotor wordt gecombineerd met een conventio-nele verbrandingsmotor. Dat vind ik schone schijn, want er is dan nog steeds CO2-uitstoot. Gemeenten, provincies en Den Haag pakken het niet echt op. Jammer, want de overheid zou het goede voorbeeld kunnen geven.’ <

1918 branchescan

een nieuwe batterij zal het mogelijk maken om duizend kilometer te rijden

‘elektrisch rijden is nog te vaak window dressing’

Algemeen management Arbeidsrecht Arbeidsvoorwaarden Coachend leidinggeven Debiteurenber na de start Effective Leiding Financieel Basisken-nis FinancieelKlantgericht denken en handelen Klantgericht verko-pen Klantvriendelijk telefoneren Liedinggeven en motiveren Marktgericht CommunicerenMiddle management Notuleren Offertes Onderhan-delen Personeelsgesprekken Personeelsmanagement Presenteren Resul-taatgericht vergaderen Succesvol Telefonisch verkopen Vakantierege-lingen Gedragscodes Langer werken Leeftijds terugdringen van verzuim Time Management Train de trainer Verkoop en acquisitie Werving en selectie AAl-gemeen management Arbeidsrecht Arbeidsvoorwaarden Coachend leidinggeven Debiteurenbeheer Doorgroeien na de start Effective Leiding Financieel Basiskennis Financieel management Klantgericht denken en handelen Klantgericht verkopen Klantvriendelijk telefoneren Lie-dinggeven en motiveren Marktgericht Communiceren Middle management Notuleren Offertes Onderhandelen Personeelsgesprekken Personeelsma-nagement Presenteren Resultaatgericht vergaderen Succesvol Telefonisch verkopen Algemeen management Arbeidsrecht Arbeids-voorwaarden Coachend leidinggeven Debiteurenbeheer Doorgroeien na de start Effective Leiding Financieel Basiskennis Financieel management Klantgericht denken en handelen Klantgericht verkopen Klantvrien-delijk telefonerenLiedinggeven en motiveren Marktgericht Communiceren-Middle management Notuleren Offertes Onderhandelen Personeels-gesprekken Personeelsmanagement Presenteren Resultaatgericht vergaderen Succesvol Telefonisch verkopen Vakantieregelingen Gedragsco-des Langer werken Leeftijds terugdringen van verzuim Time Manage-ment Train de trainer Verkoop en acquisitie Werving en selectiesie en overname Bestuurder Achterban Medezeggenschap OR Informatie- en initiatief MR Instemming Beroep Externe deskundigen Arbo Arbeidstijden Vakantierege

Cursusplaatsen door heel Nederland. Ook maatwerk voor groepen en incompany. MKB Cursus & Training is CEDEO-erkend en de partner van MKB-Nederland voor bedrijfsopleidingen.

www.mkbct.nl(015) 219 13 90 • info@mkbct.nl

Wat je vandaag leert, pas je morgen toe!

Nooit tijd en altijd druk, druk, druk...

U kent het gevoel dat de tijd door uw vingers glipt? U werkt steeds langer en u komt nauwelijks aan uzelf toe? Ook uw dag heeft maar 24 uur. Neem nu tijd voor de cursus Time Management en word weer baas over uw tijd!

MKB Cursus & TrainingBlad: Ondernemer1/2 liggend 175x117

ADVERTENTIE

2121

‘ Vooroordelen elektrisch rijden wegnemen’elektrisch rijden stuit nog op veel vooroordelen. maar wie eenmaal om is, wil niet meer terug. ‘voor ondernemers is elektrisch rijden dankzij de fiscale voordelen nu al aantrekkelijk.’

tekst Niels A

chtereekte / foto

grafi

e Mark van d

er Zouw

OVER ENKELE MAANDEN orga-niseert de gemeente Amsterdam een groot promotie-evenement over elektrisch autorijden waar fabrikanten, energieleveranciers en overheden samenkomen. Als senior-projectmedewerker Rob leg-deur van de gemeente Amsterdam uitlegt dat bekendheid volgens hem van doorslaggevend belang is, laat Jan-christiaan Koenders, president van BMW Group Neder-land, meteen merken dat hij die boodschap van harte onderschrijft. ‘Wij willen er met dertig auto’s bij zijn.’ Legdeur: ‘Om mensen te over-tuigen elektrisch te rijden, moet je eerst laten zien waar je bent. In Amsterdam hebben we relatief veel oplaadpunten geplaatst, zodat mensen werkelijk kunnen zien dat er nu al mogelijkheden zijn.’ Het blijkt met name zaak om vooroordelen

weg te nemen. Koenders: ‘Momen-teel zitten we in een lastige periode voor de elektrische auto. Ze worden steeds meer gebruikt, waardoor je ook de problemen meer tegen-komt. Maar daar moeten we door-heen.’Elektrisch rijden vraagt vooral ook om samenwerking tussen partijen. Het verbaast dan ook niet dat Legdeur al Duitse collega’s van Koenders op bezoek heeft gehad, en dat de derde deelnemer, mana-ger e-mobility Joris Hupperets van

energieleverancier Nuon/Vattenfall, op zijn beurt nauw samenwerkt met de gemeente Amsterdam. Ieder heeft vanuit zijn eigen rol belang bij de ontwikkeling, maar die belangen liggen wel in lijn met elkaar. Legdeur heeft naar eigen zeggen voldoende speelruimte en budget gekregen van de gemeente, aangezien deze elektrisch rijden ziet als een oplossing voor het halen van luchtkwaliteitsnormen. Om die reden schreef de gemeente een tender uit voor het plaatsen van op-laadpunten, die Nuon, samen met Heijmans, en Essent binnenhaalden. ‘Ons streven is dat gebruikers overal gemakkelijk en veilig kunnen opladen’, legt Hupperets uit. Dat hij daarmee voor sommige onderwer-pen met concurrent Essent aan tafel zit, is tekenend voor het belang van de ontwikkeling.

ronde Tafel20 branchescanvervoer

‘onze elektrische auto’s hebben bewust geen futuristische vorm’jan-Christiaan Koenders >

ROB lEGdEUR (63) is senior project medewerker bij de gemeente Amster-dam. Door de plaatsing van oplaadpun-ten creëert de gemeente mogelijkheden voor producenten en gebruikers. Momenteel rijden er zo’n 650 elektri-sche auto’s in de regio Amsterdam.

JAN-cHRIstIAAN KOENdERs (47), president van BMW Group Nederland, is door de pilot van dertig elektrische BMW’s nauw betrokken bij de ontwik-keling van elektrisch rijden. In 2013 komt BMW met de BMW i3, de eerste CO2-productievrije auto ter wereld.

JORIs HUPPEREts (34) is manager e-mobility van energieleverancier Nuon/Vattenvall. Dankzij een tender van de Gemeente Amsterdam, werkt Hupperets aan de praktische invulling van elektrisch rijden in de gemeente.

Ook Koenders werkt samen met concurrenten. ‘Maar’, reageert hij eerlijkheidshalve, ‘dat is voor een deel uit nood geboren. Elektrisch rij-den is een gigantische verandering en investering voor ons, producen-ten. Je hebt dubbele kosten, want de ontwikkeling van benzine- en die-selmotoren gaat ook gewoon door.’ En daarbij zijn de verwachtingen van een premium-merk als BMW vol-gens Koenders erg hoog. ‘Daarom zijn wij liever wat later, maar komen we in één keer met een goede auto op de markt.’

de ontwikkeling van elektrisch rijden lijkt onderhevig aan een kip of het ei-discussie. Bij weinig op-laadpunten is het niet aantrekkelijk om een elektrische auto te kopen. Maar zonder auto’s komen er geen oplaadpunten. Een eeuwig dilemma?Hupperets: ‘Zeker niet, de moge-lijkheden zijn er al, maar je moet de kip en het ei tegelijk leveren. Als je zorgt dat mensen in ieder geval thuis hun auto kunnen opladen, dan zien zij het voordeel sneller.’Koenders vult hem hierin aan dat BMW in testtrajecten auto’s aan-bood inclusief een oplaadpunt voor thuis en op het werk. ‘Maar we merk- ten dat mensen hun auto alleen

thuis willen opladen. Net zoals ze omgaan met hun mobiele telefoon. Op het werk is het al gauw te veel gedoe, dan hebben ze hun hoofd er niet naar staan.’ Het is één van de drie punten die BMW opviel bij het testen. Een ander punt was dat de auto’s daadwerkelijk gebruikt wor-den. ‘Dat was een grote opluchting’, zegt Koenders licht cynisch. ‘Maar ook merkten we dat mensen de auto voor dezelfde doelen gebrui-ken als reguliere auto’s. Vooral voor korte afstanden – zo’n veertig tot zestig kilometer per dag – blijken ze momenteel al een goede vervan-ging. Gebruikers willen ze dan ook graag als tweede of derde auto. Ze willen er nog niet volledig van af-hankelijk zijn en dat is eerlijk gezegd ook nog niet handig.’ Legdeur: ‘Het liefste zou ik oplaadpunten rond-strooien, maar dat is financieel niet haalbaar.’

Er zijn veel vooroordelen over elektrisch rijden. Zo zouden de auto’s langzaam opladen en pres-teren de batterijen bij gebruik steeds minder. In hoeverre zijn deze terecht?Hupperets: ‘Het beeld dat veel men-sen hebben, klopt maar voor een deel. De grootste angst is dat ze stil komen te staan met een lege bat-terij. Maar door je reis van tevoren te plannen, zal dat niet gebeuren.’ Legdeur valt hem bij: ‘Om dit mak-kelijker te maken, hebben we een app ontwikkeld, waarop je precies kunt zien waar de oplaadpunten staan.’ Hupperets vervolgt: ‘Als ze over de ‘range anxiety’ heen zijn, als ze weten hoever de reikwijdte werkelijk is, dan zien ze alleen maar voordelen. En daarbij geldt dat opladen steeds sneller kan. Bij snellaadpunten kun je de auto al in dertig minuten tachtig procent opladen. Maar soms is het zelfs niet eens nodig om de accu zo ver op te laden.’ Volgens Legdeur is het dan ook een kwestie van gewenning, net zoals dat bij de introductie van die-selmotoren het geval was. ‘Als ik van Groningen naar Amsterdam moest, dan wist ik dat er in de polder geen tankmogelijkheden waren’, blikt hij flink wat jaren terug. ‘Dan gooide ik de tank vol in Heerenveen. Ook

22 branchescan

het feit dat je geen bijtelling hoeft te betalen, is een groot voordeel. Zelfs als je maar enkele elektrische auto’s in je vloot hebt.’ Legdeur schetst als aanvulling een mogelijke ontwikkeling. ‘Het is denkbaar dat vervuilende auto’s op een gegeven moment niet meer de binnenstad in mogen vanwege de luchtkwaliteit’, zegt hij. ‘Momenteel zitten we in de opstartfase en faciliteert de over-heid zaken redelijk vrijblijvend, maar we gaan steeds meer van pull- naar push-regelingen.’Verschillende ondernemers blijken al in de praktijk te werken met elek-trische auto’s. Legdeur noemt als voorbeeld de e-taxi’s die sinds vorig jaar in de stad rondrijden. ‘Maar we zijn in overleg met fabrikanten ook bezig om te kijken of ze elektrische alternatieven voor bestelwagens kunnen ontwikkelen. Er zijn vele loodgieters en bouwbedrijven die binnen een beperkte straal opere-ren, waarvoor elektrisch rijden een uitkomst is.’ Wat Hupperets betreft spelen ondernemers een voortrek-kersrol. ‘De auto’s zijn erg interes-sant als deel- of service-auto’s. En ook kleine ondernemers past het elektrisch rijden nu al, gezien de fiscale voordelen.’

Een elektrische auto kopen is niet de enige mogelijkheid. Er zijn steeds meer mogelijkheden om een elektrische auto tijdelijk te gebruiken. Hoe werkt dat?Legdeur: ‘Vergelijkbaar met Green Wheels zijn er in Amsterdam via Car2Go elektrische auto’s te huur. Je spoort een van de driehonderd auto’s op en gebruikt deze met een

abonnementskaart.’ BMW heeft ervaring met een dergelijk project in Berlijn. ‘Het is dan wel handig dat een auto een tikje groter is dan bij de Car2Go’, reageert Koenders op Legdeur. ‘Een auto is juist erg mak-kelijk als je eens iets groots moet vervoeren, dat je niet mee krijgt in het openbaar vervoer.’ En dat maakt het volgens de betrokkenen ook erg interessant voor zakelijk gebruik. ‘Je neemt een auto af als dienst, zonder je druk te hoeven maken over apk, reparatie en ander beheer.’

Kunnen ondernemers niet beter even wachten tot de mogelijkhe-den groter zijn?Koenders: ‘Niet voor iedere on-dernemer is elektrisch rijden mo-menteel geschikt, dat moet je zelf inschatten. In de regio Amsterdam zijn nu relatief veel oplaadpunten, maar je kunt er nog niet mee door heel Nederland komen. Wel zijn er hybride auto’s, waardoor je zelf kunt kiezen wanneer je elektrisch rijdt en wanneer op brandstof.’ Hoewel er al intensieve testtrajecten voor auto’s zijn geweest en ook een pilot met het gratis opladen van auto’s in Am-sterdam op zijn einde is, lijkt er nog wel sprake van een experimentele fase. Legdeur: ‘Er is nog veel prak-tijkervaring nodig, maar elektrisch rijden is nu al wel aantrekkelijk door de belastingvoordelen.’ Koenders: ‘Voor werkelijke acceptatie is het essentieel dat het gebruik heel ge-makkelijk is en door heel Nederland. We streven dezelfde situatie na die we nu met reguliere auto’s hebben.’ Daar springt Hupperets graag op in. ‘Er is al een systeem met een op-laadpas waarmee je als bestuurder bij ieder oplaadpunt terecht kunt. Of dat nu een punt van E-laad.nl, van ons of van een andere aanbie-der is. Aan de achterkant worden de kosten onderling verrekend. Dat is een vrij unieke situatie. Met onze beperkte landsoppervlakte en goede samenwerking hebben we de eigenschappen in huis om elektrisch rijden tot een succes te maken.’ <

al moest ik er soms een stukje voor terugrijden als ik er niet op tijd aan dacht. Later merkte ik pas, hoever ik werkelijk kon rijden.’Een foutieve aanname over de accu’s blijkt het negatieve beeld te versterken. Koenders: ‘Gebruikers denken dat de accu bij veel opladen achteruit gaat, zoals dat bij mo-biele telefoons het geval is. Maar dat is helemaal niet het geval. De accu’s blijven goed, dus je kunt ook tussentijds kort opladen voor de hoeveelheid die je nodig hebt. Dat is uitvoerig getest.’ Volgens hem is het als producent zaak om zo dicht mogelijk bij de traditionele auto te blijven. ‘Wij hebben er voor gekozen om onze eerste elektrische auto’s te modelleren naar bestaande auto’s en geen futuristische vormen toe te passen. Dat maakt de kennismaking eenvoudiger. De meeste mensen hebben zaken graag zoals ze die kennen. Een tijd geleden maakten we een benzineauto waarmee je heel anders moest schakelen, dat was zeker geen succes. Wij kijken sterk naar wat de klant wil. Zonder businesscase hoef je er niet aan te beginnen.’ Hupperets: ‘Bij vrijwel alle testrijders merken we dat ze na een tijdje niet meer terug willen. Het is even wennen aan de reikwijdte en het opladen kost wat planning, maar ze zijn erg enthousiast over het com-fortabele rijden zonder motorgeluid of versnellingsbak, maar wel met een goed acceleratievermogen.’

stel dat de vooroordelen zijn verdwenen. Wat maakt elektrisch rijden interessant voor zakelijk gebruik?Hupperets: ‘Zoals ik net noemde, is het rijcomfort een groot voordeel. Maar denk ook alleen al aan het ver-schil tussen de prijs van brandstof en die van elektriciteit.’ Ondanks de relatief hoge aanschafprijs zijn er volgens de experts interessante financiële voordelen. ‘Het belasting-beleid en de CO2-doelstellingen zijn nergens zo sterk als in Nederland’, onderstreept Koenders. ‘Alleen al

‘bij laadpunten kun je de auto al in dertig minuten opladen’ joris Hupperets

2323

‘ik zou laadpunten willen rondstrooien, maar dat is onhaalbaar’rob legdeur

25Standplaats italië

ALIE DOORTEN ging in 1985 als student Europese Studies voor de eerste keer naar Italië. Het was liefde op het eerste gezicht. Het landschap, de cultuur, het eten, de mensen; ze stalen het hart van de jonge studente. Ze kon toen nog niet bevroeden dat ze er in 2012 een deel van het jaar zou wonen en leiding zou geven aan San Mauro, een succesvol olijfoliebedrijf.Italiaans was een bijvak tijdens haar studie, internationaal recht het hoofdvak. Ze zou vaak terugkeren naar Italië. Het volgende jaar al kreeg ze een beurs aangeboden om een zomer in Florence te studeren en haar Italiaans verder te verbeteren. In 1995 maakte ze voor het eerst ken-nis met de streek waar ze nu haar be-drijf heeft. Ze werkte in die periode voor KLM aan een project waarvoor ze regelmatig in Rome moest zijn. Iemand raadde haar een overnach-tingsadres aan in de Sabijnse heuvels, iets buiten de stad. ‘Een fantastische plek’, kijkt ze terug. ‘Mijn partner en ik zeiden toen al tegen elkaar: als we nog eens iets willen in Italië, dan is het hier.’Het Italiaanse avontuur begon enige tijd later met de aankoop van een huis dat Doorten en haar echtge-

noot restaureerden, gevolgd door een tweede huis. Bij de woningen stonden ook olijfbomen en uit lief-hebberij verwerkte ze de olijven tot olie. Als aardigheidje stuurde ze in 2004 de opbrengst van de eerste oogst als kerstpresentje naar haar relaties.

fAscINERENd De reacties waren zo lovend, dat langzaamaan het idee opborrelde om het groter aan te pakken. Dat moment kwam in 2008. ‘Ik had zo veel olie, dat ik er ergens mee naartoe moest. Toen ben ik aan de slag gegaan om de Nederlandse markt er rijp voor te maken. Eerst via chefs van restaurants, later ook via geselecteerde delicatessenwinkels. Inmiddels heb ik een aardig dealer-netwerk.’In 2009 – ze was toen directeur bij het advocatenkantoor Baker & Mc-Kenzie – zegde ze haar baan op om zich volledig op de olieproductie te storten. Het ondernemerschap be-valt haar uitstekend. ‘Fascinerend’, zegt ze zelf. Ze heeft een aantal kleine boeren in de omgeving van haar landgoed aan zich verbonden. Die telen en plukken volgens haar instructies en leveren de olijven af

om er olie van te maken. Het afgelo-pen jaar was de productie twaalfdui-zend liter.‘De olijven in deze streek zijn van een bijzondere kwaliteit’, zegt Door-ten. ‘In de Romeinse tijd was hier al een oliecultuur. De olie werd in kruiken met schepen over de Tiber naar de stad vervoerd. De mensen in deze streek zijn verbonden met de olijventeelt. Ze zijn er trots op dat hier heerlijke olie vandaan komt. De mensen hebben goud in handen. Ik help ze om er een afzetkanaal voor te creëren.’

cRIMEHet leven in Italië bevalt haar heel goed. ‘Het is hier fantastisch. De cultuur, de geschiedenis, de ge-bouwen, de natuur. Ze hebben hier gevoel voor schoonheid: mooi en lekker. IJs, pasta, olijven, eenvoudig, maar wel heel goed. Voeg daar het mooie weer en ontspanning bij de mensen aan toe en je hebt een ideale mix.’ Om daar direct aan toe te voegen: ‘Zakendoen is hier wel een crime. De bureaucratie verstikt alles. Alleen al bij het openen van een bankrekening gaat alles mis. Wil je hier een bedrijf beginnen: succes ermee.’ <

alie doorten (51) is eigenaar van olijfoliebedrijf San mauro

‘Bureaucratie verstikt alles’

tekst Jos Leijen

Safari in Afrika?Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!

privé reizen geheel conform uw eigen wensen

Dè Afrika specialist!jambo.nl

• K E N I A • T A N Z A N I A • O E G A N D A

• S E Y C H E L L E N • M A U R I T I U S

• M A D A G A S K A R • M O Z A M B I Q U E

• Z A M B I A • B O T S W A N A

• N A M I B I Ë • Z U I D - A F R I K A

T E L : 0 2 0 ­ 2 0 1 2 7 4 0I N F O @ J A M B O . N L

Jambo.210x276mm.indd 1 17-11-11 09:41

2727

tekst Niels A

chtereekte / illustratie Bas van d

er Schot

DE ADRESGEGEVENS vermelden Sneek, maar op de Friese locatie van Equiplite Europe werken maar vier van de tachtig medewerkers. Ondernemer Lourens Poorter heeft zijn internationaal georiënteerde bedrijf namelijk ondergebracht in drie landen: een kleine kern in eigen land, een fabriek in Sri Lanka met zestig medewerkers en een locatie in Australië met nog eens zestien mensen. Een goed geregeld logistiek netwerk zorgt ervoor dat de lichtge-wicht zeilbootonderdelen die Poorter maakt en verkoopt op de juiste tijd op hun bestemming in één van de 35 landen zijn.Poorter is een van de ondernemers die aan het woord komt in het boekje Eerste hulp bij internationaal onder-nemen, dat MKB-Nederland samen met TNT Express heeft ontwikkeld. TNT Express verbond zich twee jaar geleden aan MKB-Nederland als ken- nispartner voor internationaal zaken-doen. Het boekje past goed bij een opmerkelijke ontwikkeling: ondanks de economische moeilijkheden

zijn de exportcijfers van Nederland gunstig. Schommelingen zijn niet te vermijden, maar de export is volgens het Centraal Planbureau (CPB) de voornaamste reden dat de economie zal groeien. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geeft op haar beurt aan dat export maar liefst zeventig procent uitmaakt van wat de BV Nederland omzet (het bruto bin-nenlands product). Maar wel met de kanttekening dat in de exportcijfers ook wederuitvoer is verwerkt, ofte-wel producten uit het buitenland die wij op onze beurt weer exporteren.

dUBBEl POsItIEfVolgens de Kamer van Koophandel (KvK) onderneemt een kwart van de Nederlandse ondernemers over de grens. En dat percentage lijkt het

komende jaar toe te nemen. De toe-nemende interesse voor internatio-naal ondernemen heeft volgens ver-schillende kenners een eenvoudige reden: de echte groeimogelijkheden liggen niet binnen onze landsgren-zen. Als bedrijf ben je in een klein land als Nederland nu eenmaal eer-der uitgegroeid. Lucratieve goederen of diensten gaan dan ook al gauw de grens over. En dat loont in de meeste gevallen. Uit onderzoek van exportvereniging Fenedex en kredietverzekeraar Atra-dius blijkt dat bijna zes op de tien ondernemers die afgelopen jaar ex-porteerden, de export zag groeien. Bij het overgrote deel groeiden de bestaande orders. De overige groei kwam uit het betreden van nieuwe exportmarkten, het intensiveren van verkoopinspanningen en het verbete-ren van producten en diensten.Positieve cijfers over de afgelopen tijd dus, maar hoe kijken exporteurs naar de komende tijd? Die vraag stelde Fenedex internationaal ge-oriënteerde ondernemers voor haar

jaarlijkse rapport Trends in Export. De ondervraagden blijken bijna dubbel zo positief als het CPB. Zij schatten een groei van zeven procent in. Dat is lager dan de tien procent van vorig jaar, maar gezien de economische omstandigheden is het wel positief. Ruim de helft van de ondernemers ziet kansen om de omzet te vergro-ten in Duitsland. Verder blijkt dat Europa minder kan-sen biedt dan voorheen, dat heeft menig ondernemer afgelopen jaar gemerkt. ‘Als het zwaartepunt van jouw bedrijvigheid in Zuid-Europa ligt, in Griekenland of Spanje bij-voorbeeld, dan merkte je dat zeker’, zegt Bart Jan Koopman, directeur van Fenedex. ‘Maar andersom zie je dat er binnen Europa juist weer extra kansen liggen in het Oostblok.’ Leendert-Jan Visser, directeur van MKB-Nederland ziet die kansen ook. ‘We willen ondernemers helpen die kansen te benutten’, zegt hij. ‘Samen met de ministeries van economische en buitenlandse zaken komt MKB-Nederland met het MKB-programma

Internationale Handel. Onderdeel daarvan is een aantal mkb-handels-missies.’De werkelijke groeimarkten liggen vooral buiten de EU. Volgens Koop-man wint de Nederlandse handels-geest terrein in de rest van de wereld. ‘Steeds meer Nederlandse bedrijven hebben de laatste jaren internationale ervaring opgedaan binnen Europa en durven het nu aan om nog een stap verder te gaan.’

tRANsPARANtERBekende opkomende markten als Brazilië, Rusland, India en China (de BRIC-landen) blijven populair, maar ook van landen als Turkije en Indo-nesië zijn er hoge verwachtingen. De economie groeit er, waardoor de vraag naar producten en diensten toeneemt. Voor Turkije geldt tege-lijkertijd dat de Turkse overheid zich sterk inzet om handelsmogelijkheden beter vorm te geven. Maar dat is niet het enige voordeel, weet Koopman. ‘Net als Nederland is Turkije omringd door andere landen en daardoor

een goede gateway.’ Maar een te positief beeld moeten we er niet van schetsen. Tijdens het laatste bezoek van minister Verhagen (Economische Zaken, Landbouw en Innovatie) aan Turkse collega’s gaf Fenedex hem een lijstje mee, met daarop onder meer de suggestie voor een transparanter douanebeleid.De groei in export neemt dus niet weg dat er knelpunten zijn. Deze zijn met name ingegeven door de economische strubbelingen. Zo betalen klanten veelal later dan voorheen, staan prijzen onder druk en is er grote con-currentie. Als gevolg hiervan moeten ondernemers grotere financiële risico’s nemen, waardoor zij voorzichtiger zijn. Ook het genoemde douanebeleid is een terugkerend knelpunt. Binnen de EU zijn er uiteraard heldere handelsovereenkomsten, maar daar-buiten liggen uitdagingen. Richting de BRIC-landen is er bijvoorbeeld nog geen sprake van uitgekristal-liseerde handelsovereenkomsten, soms vraagt het zelfs om pionierswerk. ‘Buiten de EU heb je te maken met

26

Begeerlijkbuitenland

nederland exportland. maar liefst zeventig procent van onze landelijke omzet komt voort uit export en dit aandeel zal blijven groeien. duitsland blijft belangrijk, maar mede dankzij internet ligt de hele wereld binnen bereik.

export is de reden dat de economie zal groeien

internationaal zakendoen

>

een behoorlijke papierwinkel, die je eigenlijk nooit helemaal zelf kunt doorgronden’, zegt Willem Prinsen, algemeen directeur van TNT Express. Maar dat hoeft volgens hem zeker geen struikelblok te zijn. Hij wijst op het genoemde ondernemersboekje en de webinars die TNT Express, MKB-Nederland en MKB Servicedesk organiseren (zie kader). REcHt OP REtOURNet zoals bij ondernemen binnen de landsgrenzen is vertrouwen winnen onmisbaar. Prinsen benadrukt dan ook het belang dat orders op tijd en in goede staat op de juiste plek zijn. Zeker een eerste order is volgens hem cruciaal. In Nederland is het belangrijk om klanten te overtuigen dat ze volgens afspraak moeten le-veren, op afstand weegt dat belang nog zwaarder. Al helemaal wanneer het contact voornamelijk via internet plaatsvindt, wat het zakendoen min-der persoonlijk maakt. En de inzet van internet is volgens de KvK juist een van de redenen waarom steeds meer bedrijven zich aan export wagen. Door internet liggen export-mogelijkheden beter binnen het bereik van kleine organisaties. Prin-sen ziet door internetontwikkelingen een specifiekere trend: Nederlandse bedrijven exporteren niet alleen naar zakelijke relaties, maar ook steeds meer direct naar de buitenlandse eindklant. Dat biedt kansen maar brengt ook nieuwe vragen met zich mee. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat retouren goed verlopen? Prinsen: ‘Consumen-ten zijn eraan gewend producten eenvoudig terug te kunnen sturen, ongeacht waar deze vandaan komen. Zorgen dat deze processen voor de

consument ongemerkt goed verlo-pen, is essentieel voor de concur-rentiepositie van een ondernemer. Een ontvanger mag niet merken dat het product uit het buitenland komt. Zeker niet als je concurreert met een lokale aanbieder.’

WEREldROlMet positieve vooruitzichten in zowel staatscijfers als ondernemersplannen ziet ons land het komende export-jaar positief tegemoet. En wie zich bedenkt dat onze Europese collega’s gemiddeld twee keer zoveel exporte-ren naar de groeiende BRIC-landen,

die weet dat er zelfs nog een schepje bovenop kan. De eigen organisatie voor een groot deel over de lands-grenzen tillen zoals Equiplite Europe heeft gedaan, is daarvoor niet eens essentieel. Maar het mag duidelijk zijn dat de wereld ons land veel mogelijkheden biedt en wij als kleine natie met onze gunstige ligging een nog belang-rijkere rol op wereldniveau kunnen spelen. ‘En je hoeft het niet eens zo ver te zoeken’, besluit Prinsen. ‘Ook een land als Duitsland blijft volop mo-gelijkheden bieden, zolang je je maar goed verdiept in de lokale markt.’ <

28

‘buiten de eUkamp je meteen behoorlijkepapierwinkel’

t-shirts en muesli op maatInternationaal ondernemen betekent een vergroting van de markt en de mogelijkheid om je netwerk uit te breiden. En dan kun je interessante kansen tegenkomen zonder dat je het wiel opnieuw uit hoeft te vinden. Zo dacht Bas Verhoogt van weGOdutch een tijd geleden eraan om geperso-naliseerde t-shirts te verkopen. tijdens het maken van een concurrentie-analyse liep hij tegen het duitse spreadshirt aan, dat al bezig was met wat Verhoogt in gedachte had. Ook bleek het bedrijf net internatonaal te willen uitbreiden. In de vorm van een commercieel agentschap ging Verhoogt als ondernemer in zee met spreadshirt. En het importeren van concepten bevalt goed. Zo zijn nu ook MyMuesli (voor zelf samen te stellen biologische muesli) en designskins (gecustomizede folies voor laptop en telefoon) naar Nederland gehaald. ‘We doen veel op gevoel’, zegt Verhoogt in het boekje Eerste hulp bij internationaal ondernemen. ‘de duitse markt is redelijk vergelijk-baar met de Nederlandse, al moeten er wel wat details worden aangepast. Uiteindelijk is het zaak om gewoon te starten en gaandeweg te ondervin-den wat wel en niet werkt.’

Eerste hulpIn Eerste hulp bij internationaal ondernemen geven verschillende onderne-mers tips die ze opgedaan hebben in hun eigen praktijk. Enkele ervan zijn:• Zoeksneleenlokalepartnerenfocusopsales• Geefzakendetijd.Hetisessentieelvakercontactmetelkaartehebben

voor je afspraken maakt• Eendistributeurdiegoedingevoerdisindemarkt,kaneengoedepar-

tij zijn om marktonderzoek uit te voeren• Stelje–afhankelijkvandecultuur–ookopenvoorinformeelcontact.

dat zorgt voor minder problemen bij betalingen en voor betere service• Startklein,maarzorgdatjeklaarbentvoorsnellegroei

Eerste hulp bij internationaal ondernemen is in boekvorm te bestellen en als Pdf te downloaden via: www.mkbservicedesk.nl/internationaalon-dernemen. Op die plek zijn ook de webinars te vinden, met thema’s als douane en wetgeving en zakendoen in china, turkije, duitsland, Polen, het Verenigd Koninkrijk en frankrijk.

internationaal zakendoen

Mobiel bellen zonder vast contractEen ZZP’er wil geen knellende contracten, die wil vrij en fl exibel zijn.

Dat hebben wij bij Intercity Zakelijk goed begrepen. Daarom bieden

wij de zelfstandig onder nemer nu bellen en internet met maandelijks

opzegbare abonnementen. Wel de service en de smartphone, maar

geen vast contract. Bepaal zelf je bel- en databundel en geniet van je

vrijheid. Kijk meteen op zondercontract.nl en ontdek zelf het voor deel

van Intercity Zakelijk. www.zondercontract.nl

De vrijheid van Intercity Zakelijk

IZ_Adv_Ondernemen_210x276_v6.indd 1 03-04-12 11:44

31

Twee nederlandse ondernemers verbouwen verse groenten in oekraïne. ‘de lokale bevolking moet een beetje van je houden. dat is je beste bescherming.’

PETER DE VREEDE (63) is al lang actief in Oost-Europa. Toen de Muur viel en de landen aan de andere kant van het voormalig IJzeren Gordijn open gingen voor de rest van de wereld, was hij betrokken bij verschillende projecten om deze nieuwe economieën om te vormen van planeconomie tot liberale markteconomie. Doorgaans liepen deze projecten via het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken. ‘Het zag in Oost-Europa kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en gaf honderden projecten uit, meestal rela-tief kleinschalig van omvang. Het ging dan bijvoorbeeld om de reorganisatie van het openbaar vervoer in Praag of het opzetten van een nationale lucht-vaartmaatschappij in Estland.’ Nadat KPMG hem vroeg een groot Europees project in Oekraïne onder zijn hoede te nemen, werd het land zijn vaste uit-valsbasis. Nog altijd woont De Vreede de helft van zijn tijd in het land aan de Zwarte Zee. Hij zette er een KPMG-kantoor op, was onder meer actief bij diverse investeringsfondsen en zette er ook zelf een ontwikkelingsfonds op.

NEdERlANdsE KRAcHtIn FoodVentures, een project waar De Vreede sinds 2009 mee bezig is, is deze regionale ervaring essentieel. Het doel van dit project is het opzet-ten van agrifood-initiatieven in landen rondom de Zwarte Zee. In Oekraïne, waar FoodVentures verwacht de eerste

zes hectares glastuinbouw te reali-seren, zijn de plannen tot dusver het meest concreet gemaakt. ‘Ik ben al zolang in deze omgeving dat ik goed kan indexeren wat een niche is, waarin Nederlandse bedrijven zich kunnen onderscheiden’, vertelt De Vreede. ‘Op andere gebieden ben je al snel bezig te concurreren met de Fransen, Amerikanen en natuurlijk ook de Chi-nezen. Het gaat er juist om een balans te vinden tussen expertise en ervaring. Iedereen kan bijvoorbeeld stoeltjes maken, maar niet iedereen kan groen-ten in een kas verbouwen. Daar zijn wij Nederlanders goed in.’Het contact met zijn partner in Food-Ventures, Dirk Aleven, ontstond via MeetIn, een bureau waarvan laatstge-noemde mede-eigenaar en oprichter is. MeetIn organiseert netwerkreizen naar het buitenland, met name naar de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China). Zo speelt De Vreede bij MeetIn een rol in programma’s gericht op Oost-Europa. De Vreede: ‘Je kunt deze reizen vergelijken met een handelsmissie, maar dan zonder de politiek en met gebruik van plaat-selijke netwerken. Het blijkt dat voor veel deelnemers deze reizen een echte

eyeopener zijn. De situatie ter plekke is vaak veel minder droevig dan men zich had voorgesteld. Ze zien er juist kansen.’

INGEstORtE VERsPROdUctIEAleven gaf aan zelf zo’n kans te willen benutten, maar dan wel op voor-waarde dat er een goede business-case achter zat. ‘De businesscase voor FoodVentures is simpel’, vertelt De Vreede. ‘Na de instorting van het systeem van coöperatieve winkels hebben zich in Oost-Europa grote internationale retailers gevestigd en lokale retailers hebben zich ontwikkeld volgens hetzelfde model. Er is een sterke retailmarkt ontstaan met daarin hele grote bedrijven die megasuper-markten bouwen.’ Hij geeft een voorbeeld van het Duitse Metro Cash & Carry, dat dertig van dergelijke supermarkten heeft ge-bouwd in Oekraïne en van plan is er nog eens twintig bij te bouwen. Een ander voorbeeld is de Franse retailer Auchan, die sterk in vestigingen in Oekraïne investeert. De Vreede: ‘Hun grootste probleem is hoe ze aan versproducten moeten komen voor hun klanten. Aan zuivel, vlees, fruit en groente. De productie daarvan is vrijwel volledig ingestort en er is de laatste twintig jaar nauwelijks in geïn-vesteerd.’ Door het uiteenvallen van het com-munistische samenwerkingsverband

Nederlandse kassen in Oekraïne

tekst Ko

os P

legt / fo

tog

rafie Lex D

raijer >

30

‘We weten waarin we ons kunnen onderscheiden’

interviewinternationaal zakendoen

Comecon zijn bovendien grote gaten in markten ontstaan. ‘Dat was een geïntegreerde relatie. Het ene land maakte bussen, het andere land pro-duceerde tarwe. Het was een afhanke-lijkheidsrelatie waarin landen niet voor hun eigen, maar voor de gezamenlijke markt produceerden.’

GROEIENdE MIddENKlAssENaast de aanwezigheid van een sterke retailmarkt en een ingestorte produc-tie van versproducten is er nog een derde factor die het produceren van versproducten aantrekkelijk maakt: de groeiende middenklasse. ‘Dan heb je een echte businesscase’, stelt De Vreede. ‘Ik leef een deel van mijn tijd in het westen van Oekraïne. Daar, maar ook in de hoofdstad Kiev, kan ik nauwelijks versproducten vinden in de supermarkten. De businesscase stond bij wijze van spreken bij mij op de stoep.’ Hierdoor werd het idee geboren de focus te richten op de teelt van groenten. Maar dan wel in kassen, zodat de productie het hele jaar kan doorgaan. Een partnerschap met twee Nederlandse telerscoöpe-raties (Prominent en Rainbow) zorgt ervoor dat De Vreede en Aleven de export van Nederlandse groente kun-nen combineren met het starten van de lokale productie. ‘We verkrijgen stabiele kwaliteit en volume door te importeren van onze aandeelhouders en voor hen is het interessant zich op deze manier op een nieuwe markt te profileren. Ze zijn niet langer afhanke-lijk van buitenlandse handelaren, want ze produceren nu immers zelf op de lokale markt.’Het bouwen van de kassen is inmid-dels begonnen, maar het project heeft nogal wat voeten in de aarde gehad. Na de eerste plannen in 2009 ontwik-kelden partners De Vreede en Aleven deze in 2010 en een jaar later kregen deze ideeën hun huidige vorm. Dit jaar staat in het teken van implementatie. ‘Voor de mensen die denken: je gaat gewoon even. Dat is niet waar. Het is een complex verhaal, onder meer op het gebied van land kopen en het verkrijgen van vergunningen.’

Zo zijn er ook verschillende investeer-ders bij het project betrokken: private investeerders, de Nederlandse ontwik-kelingsbank FMO en lokale banken. Er is bovendien een Nederlandse tuinder gecontracteerd, die lokaal het project gaat runnen. In oktober moeten de kassen in West-Oekraïne klaar zijn. Er is twintig hectare grond aangeschaft, maar de eerste fase bestaat uit zes hectare. ‘We kunnen nu niet meer doen, want er is te weinig lokale ex-pertise in glastuinbouw. Er zijn geen ervaren mensen. Deze moeten we dus zelf opleiden. De samenwerking met coöperaties is daarom onmisbaar, want door hen beginnen de eerste Nederlandse stagiaires dit voorjaar al.’ Om het initiatief tot volle wasdom te laten komen, is betrokkenheid over een langere periode essentieel, beseft ook De Vreede. ‘Wij hebben als manage-ment afgesproken er in ieder geval de komende drie jaar volle tegenaan te gaan. Daarna is het afhankelijk van hoe ver de lokale mensen zijn. Waarschijn-lijk zijn we de komende tien jaar nog wel bezig dit project uit te bouwen.’

fINANcIERINGAls ontwikkelaar, aandeelhouder en verantwoordelijke voor het ma-nagement neemt FoodVentures het voortouw in het Oekraïense project. Andere aandeelhouders zijn de coö-peraties en particuliere investeerders, afkomstig uit netwerken en contacten van De Vreede en Aleven. Een belang-rijk onderdeel van het project was de financiering. FoodVentures werkte aan verschillende voorwaarden, voordat het bij FMO binnenstapte. ‘Als je lo-kale partners hebt, gecombineerd met een plan en miljoenen particulieren, dan kun je naar een bank.’ FMO stelde nog een aantal aanvullende voor-waarden, zoals de aanwezigheid van een Nederlandse tuinder en goede juridische beheersing. ‘Wat wij doen

is lastig, want er is geen trackrecord en er zijn geen cijfers van voorgaande jaren. Ook is het risico groot, wat je probeert te ondervangen met lokale expertise en de betrokkenheid van twee groepen zeer ervaren telers. Het ging om een substantieel bedrag, maar omdat agrifood en kassenbouw echte Nederlandse expertisegebieden zijn, was het voor FMO interessant. Dat FMO een groter aandeel heeft genomen dan de gebruikelijke dertig procent in een dergelijk project, heeft me positief verbaasd.’

tRANsItIElANdZijn er specifieke valkuilen voor onder-nemers in Oekraïne? Op deze vraag toont De Vreede zich een rasonder-nemer: ‘Hoewel Oekraïne nu naast Nederland echt mijn thuisland is, is eigenlijk de businesscase de uitdaging, niet het land. Overal zijn interessante kansen te vinden. Je moet alleen wel scherp kijken naar de businesscase, want die is heilig.’ Van lastige om-standigheden in zijn tweede thuisland wil hij dan ook niets weten. ‘Ook in Duitsland en Frankrijk krijg je te maken met regelgeving en bijzonderheden waar je niet bekend mee bent. Wel is Oekraïne nog steeds een transitieland. Er is veel regelgeving in overgang. Je komt hier nog dingen tegen waarvan je als Nederlander zou vinden: ‘Dat zou niet zo moeten’. Er zijn bijvoorbeeld politieke plekken bezet door mensen met zakelijke belangen. Als onderne-mer heb je daar echter weinig mee te maken.’ Belangrijker is de lokale situ-atie, vindt hij. Als lokale werkgever kan een ondernemer ook als buitenlander belangrijk zijn voor de plaatselijke economie. De Vreede: ‘We zitten in een kleine agrarische gemeente, niet ver buiten Lviv. Als werkgever moet je belangrijk zijn voor je omgeving. In eerdere projecten hebben we bijvoor-beeld geholpen met het doortrekken van gasleidingen, computers voor het dorpshuis en het opknappen van een schooltje. Mensen moeten een beetje van je houden en trots zijn op het project. Zij zijn de beste vorm van bescherming die je kunt krijgen. <

interview32 internationaal zakendoen

‘politieke plekken zijn bezet door mensen metzakelijke belangen’

expertpanel 34

tekst Kristel H

urenkamp

op het gebied van internationaal zakendoen heeft iCT-dienst-verlener iSdC al jaren ervaring. Sinds kort is het bedrijf ook actief op de duitse markt. maar hoe dring je door in een markt waar voorzichtigheid troef is?

Terughoudendmet nearshoring

ISDC, IN 1990 OPGERICHT in Hilver-sum, kwam voor het eerst in aanra-king met zakendoen over de grens toen de toenmalige directeur verliefd werd op Roemenië en merkte dat het aantal gekwalificeerde ICT’ers er hoger was dan in Nederland. Van-wege capaciteitstekort in Nederland en de uitstekende kwaliteit van de ICT-professionals in Roemenië is het bedrijf in 1999 uitgeweken naar de Zuidoost-Europese republiek, waar momenteel negentig procent van de bedrijfsvoering plaatsvindt. Met een omzet van tien miljoen euro in 2011 en tweehonderd medewerkers is ISDC een pionier in ICT-nearshoring.

GRONdIG VEldWERKEen half jaar geleden maakte ISDC de stap naar de buurlanden België en Duitsland. Hoewel het ook al actief was in het Verenigd Konink-rijk, was het een logische keuze voor ISDC ook hier zaken te doen. ‘In Engeland hadden we te maken met koerswisselingen tussen de euro en de pond, waardoor we ineens veel duurder waren. Dat probleem hebben we met België en Duitsland niet’, vertelt bestuursvoorzitter Eddy Vermeire. ‘Bovendien hadden we al

een netwerk in beide landen.’Een half jaar lang is ISDC bezig ge-weest met het verkennen van de markt. De omvang van de Duitse markt is groter dan die van België, waardoor de ICT-dienstverlener er momenteel over nadenkt België ‘even in de koelkast te zetten’. Het eerste contract in Duitsland is inmid-dels een feit, maar dat heeft lang geduurd. Tussen het eerste salescon-tact en een daadwerkelijk contract zit volgens Vermeire meer tijd dan wij in Nederland gewend zijn. ‘De Duitsers zijn met alles voorzichtiger. Ze willen er hoe dan ook zeker van zijn dat ze met een gedegen leverancier in zee gaan.’ Opvallend vond de CEO dan ook dat gedegen veldwerk voor de Duitsers heel nor-maal is. ‘Ze zijn op bezoek geweest in Roemenië en hebben zelfs een pilottraject gedaan. Ze zijn nog meer gefocust op kwaliteitsaspecten dan Nederlanders.’

ANdERE REGElsISDC richt zich bij onze oosterburen voornamelijk op de marktsectoren telecom en het bank- en verzekerings-wezen. Wat betreft telecom is alles redelijk gelijk aan Nederland. Voor

het bank- en verzekeringswezen geldt dat niet. ‘De regelgeving en markt zijn anders dan in Nederland. We moeten ons erg verdiepen in wat er lokaal speelt’, vertelt Ver-meire. Daarbij komt ook dat Duitsland niet één markt is, maar sterk regionale netwerken kent. ‘Je kunt niet vanuit één plek heel Duitsland bedienen. Het kiezen van een strategische plek is essentieel wil je in het land groeien.’ Een ander verschil met zakendoen in Nederland is dat ze in Duitsland het begrip nearsho-ring nog niet zo omarmen als in ons land. De Duitsers moeten de beweging naar outsourcing nog maken en zijn ook hier voorzichtig mee. Voor een bedrijf als ISDC is dat lastig. ‘We proberen vertrouwen te winnen door een aantal van onze medewerkers daar te detacheren.’ Dat is eigenlijk de grootste uitda-ging waar het bedrijf momenteel voor staat. ‘Nederlanders zijn veel commerciëler. Wij willen onze commerciële activiteiten ook in Duitsland beter faciliteren. Maar hoe kunnen we onze contacten uit-breiden, zodat onze dienstverlening doordringt in Duitsland?’ <

‘ISDC PAKT DE groeistrategie in Duitsland voorzichtig aan en dat past bij de marktsituatie. Duitsland bestaat uit een groot aantal deel-markten. De keuze welke deelmarkt per sector en geografisch gezien het beste past, is van groot belang. Het bank- en verzekeringswezen is met name vertegenwoordigd in Frankfurt, terwijl bijvoorbeeld indu-strie hoofdzakelijk in het dichtstbe-volkte gebied Noordrijn-Westfalen gehuisvest is. Een overname van een lokale partij zou ISDC een versnelling geven, maar wel met een verhoogd risicoprofiel. Het starten met een strategische samen- werking is dan een verstandige keuze. In alle gevallen heeft het internationale zakendoen een finan-cieringscomponent bestaande uit aanloopkosten, investeringen en op het moment dat de eerste klanten binnen komen, een behoefte aan werkkapitaal. Deels is dit bancair in te vullen door internationale banken. Maar gedeeltelijk zal dit met risicodragend kapitaal moeten worden gefinancierd, gegenereerd uit de winsten in Nederland of ex-tern opgehaald moeten worden bij investeerders.’

‘ER IS GEEN VASTE route voor nieuwe organisaties die voet aan de grond zetten in Duitsland. Het is erg belang-rijk om over een goede markt- en om-gevingsanalyse te beschikken en de afweging te maken of een lokale part-ner gewenst is. Met name wanneer het gaat om een vrij onbekend concept is marketing erg belangrijk. Via welke kanalen kan het concept op de juiste wijze bij de juiste organisaties bekend worden gemaakt? Dat verschilt per branche en kan via verschillende me-dia. Op het gebied van nearshoring is het wellicht mogelijk via aanverwante netwerken online een groot publiek te benaderen. Veel mkb’ers maken ge-bruik van onze Duitse virtuele kanto-ren, zodat zij diverse contactgegevens op de Duitse webpagina’s gebruiken. Op deze manier voelt een veel groter Duits publiek zich geroepen contact met hen op te nemen. Voor ISDC kan dat ook werken. Een transparantere manier om op diverse locaties het concept van nearshoring bekend te maken – met eventueel lokale con-tactpersonen – zou een samenwerking kunnen zijn met lokale recruitmentbu-reaus, waarmee ISDC tijdens bekende Duitse evenementen en beurzen in contact kan komen.’

‘DE INTERNATIONALISERING van ISDC voltrekt zich volgens de tekst-boekjes. Veel mkb’ers doorlopen dezelfde stappen bij de beslissing om te internationaliseren en komen voor soortgelijke uitdagingen te staan. De marktomvang van Duits-land is een cruciale pull-factor en het wisselkoersrisico in het Verenigd Koninkrijk maakt deze markt minder aantrekkelijk. Vooral in financieel turbulente tijden als deze. Boven-dien kiest ISDC voor een stapsge-wijze benadering die ze in staat stelt te leren van elke gezette stap. En de beste manier van vertrouwen winnen, is door te laten zien dat het bedrijf zich committeert. De aan-wezigheid van ISDC-medewerkers in Duitsland is een krachtig signaal dat dit vertrouwen bevordert. Te-gelijkertijd kiest ISDC daarmee wel voor een culturele uitdaging. Duit-sers en Nederlanders hebben veel gemeen, maar de gelijkheid op de Nederlandse werkvloer en de hiërar-chische relaties op de Duitse werk-vloer kunnen tot spanningen leiden. Die spanningen overbruggen is de volgende uitdaging. Het opbouwen en verder uitbouwen van de vertrou-wensrelatie is daarbij cruciaal.’

sJOERd BEUGElsdIJKhoogleraar International Business & Management, Rijksuniversiteit Groningen

JAN WIllEM JONKMANmanaging partner BlueMind Corporate Finance

dENNIs VERMEUlENconsultant bij Internationaal Zakendoen

‘ de aanwezigheid van medewerkers is een krachtig signaal’

‘ start met een strategische samenwerking’

‘ Maak nearshoring bekend via lokale recruiters’

35internationaal zakendoen

37dR onde tafel

carlos Mendes Aguiar, leendert-Jan Visser en Bernd damme

jaarlijks boeken mkb’ers een miljard euro af aan niet-betaalde facturen. achterblijvende betalingen zijn goed voor een kwart van alle faillissementen. ‘bedrijven groeien soms het faillissement in en het draait altijd om cashflow.’

BEDRIJVEN – groot en klein – laten geld liggen. Veel geld. Facturen worden laat of soms helemaal niet betaald. Door te weinig te focussen op de cashflow van hun bedrijf, zitten ondernemers met oninbare facturen en achterblijvende betalingen. Het is zelfs zo dat een kwart van de fail-lissementen in Nederland niet wordt veroorzaakt door een tekort aan klan-ten, orders of opdrachten, maar door achterblijvende betalingen. PostNL, MKB-Nederland en onder-nemer bernd damme willen deze boodschap uitdragen: zorg dat je als ondernemer op tijd betaald krijgt. Jaarlijks boeken mkb’ers een miljard euro af aan niet-betaalde facturen, weet Carlos mendes aguiar, di-recteur zakelijke markt bij PostNL. En dat is volstrekt onnodig. Als ondernemers er voor zorgen dat ze sneller betaald krijgen, voorkomen ze problemen. En snelheid levert ook geld op.Mendes Aguiar, die met PostNL on-dernemers helpt bij het versturen en tijdig innen van facturen, wil onderne-mers laten zien dat strak management

van de cashflow alleen maar positieve kanten heeft. Met de nieuwe online cashflowtool laat PostNL onderne-mers de rekensom zelf maken: zoveel dagen eerder betaald krijgen, levert zoveel winst op. Directeur van MKB-Nederland, leendert-jan visser, schuift ook aan tafel en hij weet als geen ander hoe belangrijk aandacht voor cashflow is. En de 22-jarige ondernemer Bernd Damme, oprichter van Eye-wear.nl en Cravatta Pelliano, is ervaringsdeskun-dige. Hij heeft met vallen en opstaan geleerd hoe belangrijk het is om zicht te hebben op geldstromen. Na twee keer op het randje te hebben gebalan-ceerd, buigt Damme zich nu elke week met zijn compagnons over de cijfers: woensdag cashflowdag.

Wat ging er mis?damme: ‘Heel simpel, een bijna-faillissement. Bij Eye-wear.nl had ik niet gekeken naar de voorwaarden van een klant die een betaaltermijn hanteerde van negentig dagen. Pre-cies in die periode boekten we steeds meer business-to-businessomzet en

mijn leverancier paste een termijn toe van veertien dagen. Dan kan ik dat verschil financieren, maar je raakt dan je zuurstof kwijt. Bij Cravatta Pelliano dachten we vooral aan consumenten te gaan verkopen, dan heb je binnen vier dagen je geld ontvangen, omdat ze online betalen. Het werd zeventig procent retail en als je dan ook nog eens drie keer zoveel verkoopt dan ingeschat, dan heb je een probleem met je werkkapitaal.’

Waarom is het zo belangrijk dat we het juist nu over cashflowmanage-ment hebben?visser: ‘In crisistijd is liquiditeit de sleutel. Als een onderneming echt in de gevarenzone terechtkomt, dan gaat het over liquiditeit. Daarom heeft MKB-Nederland veel in Den Haag

Laat ontvangen, laat betalen

‘Cashflow is de taak van de ondernemer zelf’leendert-jan visser

tekst Jan Ko

oistra / fo

tog

rafie M

arcel Bakker

>

39

cARlOs MENdEs AGUIAR (43) is direc-teur zakelijke markt bij PostNL. PostNL biedt haar klanten diensten op het gebied van post en pakketten, maar ook andere diensten als direct marketing, facturatie en incassodiensten.

Reen factuur te sturen, helemaal niet gezien als cadeau.’damme: ‘Helderheid werkt vaak heel goed. Dit doen wij voor jullie, dat doen jullie voor ons. Het is de goed-koopste liquiditeit die er is. En toch is factureren vaak een sluitpost.’mendes aguiar: ‘Ondernemers zijn vaak druk bezig met ondernemen zelf, dan lijkt die factuur minder belangrijk. Maar na het leveren van je product of dienst, moet je een klant kunnen aan-spreken op het ontvangen van geld.’ damme: ‘Veel ondernemers durven dat niet.’mendes aguiar: ‘Maar iedereen is gebaat bij duidelijkheid. Zowel de leverende partij als de klant.’

Het gekke is dat ondernemers zelf ook laat of niet betalen, terwijl zij er zelf net zoveel last van hebben als hun facturen niet worden betaald.visser: ‘Het lijkt wel alsof die twee kanten van het verhaal niet worden gecombineerd. Niet alleen bij be-drijven. Gemeenten halen vaak hun betalingstermijnen niet. Diezelfde gemeenten zoeken wel naar manieren om ondernemerschap te stimuleren en dan met name de kleinere. Nou, betaal je facturen eens op tijd.’damme: ‘Als je geld laat krijgt, ga je ook laat betalen.’visser: ‘Je moet wel. Grote concerns zijn bezig met duurzaamheid, met een langetermijnstrategie, met hun imago en goede relaties met hun leveran-ciers. En op tijd betalen is op een of andere manier geen issue.’damme: ‘Multinationals zijn steeds meer op de centen gaan letten. Negentig dagen is heel normaal, er zijn ook concerns die op 120 dagen zitten.’mendes aguiar: ‘Je ziet dat de be-talingsmoraal achteruit gaat. In 2010 stonden facturen gemiddeld veertig dagen open, in 2011 was dat opge-lopen naar 49 dagen. Om ons heen zijn er overigens voldoende landen waar facturen nog langer openstaan.’

Wat kun je als ondernemer dan doen om sneller betaald te krijgen?

mendes aguiar: ‘Breng heel goed je facturatie- en incassoproces in beeld. Wanneer factureer je? Is dat direct na levering of zit daar tijd tussen? Con-troleer je de kredietwaardigheid van nieuwe klanten? Hoe is je manings-proces ingericht? Door hier inzicht in te hebben, heb je tevens zicht op het verbeterpotentieel. Dit is nu precies, waarmee wij onze klanten helpen.’damme: ‘Discipline is het belangrijk-ste. Bij ons komt elke woensdag een liquiditeitsrapport op tafel. Wat heb-ben we gedaan? Wanneer krijgen we geld? Zijn er issues?’visser: ‘Het gaat om bewustwording. Het kost je gewoon geld, als je geld later binnenkomt.’mendes aguiar: ‘Wij helpen onze klanten met de cashflowtool in het bewustwordingsproces. Door het in-vullen van een aantal simpele vragen, is meteen het verbeterpotentieel in beeld.’

Heeft het ook met omvang te ma-ken? Een groot bedrijf heeft toch iemand voor de administratie?visser: ‘Dan nog. De cashflow hoort de taak van de ondernemer zelf te zijn.’ mendes aguiar: ‘Binnen ons bedrijf is er natuurlijk ook iemand verant-woordelijk voor de administratie, maar ik houd me hier zelf ook actief mee bezig.’damme: ‘Het gaat echt om het nemen van verantwoordelijkheid. Ik ben ook helemaal niet van de financiën, maar zet gewoon op een A4’tje hoe je procedure in elkaar zit. En kijk wat je beter kunt doen.’visser: ‘Ja, dat is al een hele goede stap.’damme: ‘Kijk op je facturen, staan daar betaaltermijnen op? Zorg dat je algemene voorwaarden op orde zijn.

Dat kan elke ondernemer morgen doen, daar hoef je niet heel slim voor te zijn of een medewerker voor aan te nemen. En kijk of je het zelf wel kunt. Ik ben niet competent wat geld innen betreft, dus doe ik dat ook niet.’ visser: ‘Je regelt wel dat het gebeurt. Op een of andere manier denken we bij liquiditeit ineens dat je daarvoor een financiële wizzkid moet zijn. Dat is helemaal niet zo. Het is gewoon handel, je levert iets en daar komt wat voor terug.’

Zolang het goed gaat, is het waar-schijnlijk geen probleem?mendes aguiar: ‘Er zijn voldoende voorbeelden van bedrijven met een enorme orderportefeuille die failliet gaan. Ze hebben geleverd, maar nooit betaald gekregen. Juist als het goed gaat, moeten ondernemers voorkomen dat ze in een situatie terechtkomen waar ze niet in willen belanden. Je koopt een paraplu als het droog is.’ visser: ‘Bedrijven groeien soms het faillissement in. Cashflow is altijd de sleutel, in hoogconjunctuur, maar ook als het minder gaat.’

Banken geven in crisistijd ook moei-lijker leningen. Is dat een reden om extra op cashflow te letten?damme: ‘Als je de liquiditeit op orde hebt en dat kunt aantonen, dan krijg je veel sneller geld. Bij een bank kij-ken ze goed naar je cijfers.’visser: ‘Banken doen extra lastig als je dit soort cijfers niet op orde hebt.’mendes aguiar: ‘Een klant die zijn kasstroom op orde had gebracht en hierdoor 85.000 euro extra in kas had, had zestigduizend euro nodig om te investeren. Dat speelt hij in zijn bedrijfsvoering vrij door zijn cashflow op orde te brengen. En daardoor hoefde hij niet eens naar de bank.’ damme: ‘En dat zorgt weer voor extra dynamiek. Met eigen geld kun je direct aan de slag.’ <

Wilt u weten hoe uw financiële positie is,

ga dan naar postnl.nl/cashflow.

onde tafel

gepleit voor regelingen die een po-sitief effect hebben op de liquiditeit van bedrijven, zoals de willekeurige afschrijving.’damme: ‘En een overheid die facturen sneller betaalt.’visser: ‘Inderdaad. Het ontbreekt bij veel bedrijven toch aan inzicht, het management van elk bedrijf moet zich bewust zijn van zijn debiteuren en crediteuren. Daar valt veel te winnen.’

Hoe krijg je als ondernemer dat inzicht dan?mendes aguiar: ‘We hebben het facturatieproces goed onderzocht. Met deze informatie helpen wij onze klanten om hun proces te verbeteren. Dat doen we bijvoorbeeld met de ‘cashflowtool’, een internettoepassing waarmee een ondernemer in een aan-tal simpele stappen zijn facturatiepro-ces in beeld brengt. Na het invullen is meteen helder welke verbetering haalbaar is.’damme: ‘Dat het geld oplevert is voor veel ondernemers een eyeopener, merk ik.’

mendes aguiar: ‘Een klant van ons ging na het invullen van de tool met onze tips aan de slag. Door sneller betaald te krijgen, verbeterde zijn liquiditeit met 85.000 euro.’damme: ‘Bewustwording, daar gaat het om. Cashflowmanagement gaat niet alleen om oninbare goederen en diensten, het gaat ook om geld niet te laat ontvangen. Bedrijven gaan niet alleen failliet omdat ze geld niet krijgen, ook gewoon omdat ze geld te laat krijgen. En nog steeds werken hele industrieën doodleuk zonder algemene voorwaarden. Of ze verstu-ren pas na zeven dagen een factuur. Joost mag weten waarom. Misschien uit gewoonte. Terwijl het echt een slok op een borrel scheelt als je op tijd betaald krijgt.’

BERNd dAMME (22) startte op zijn vijf-tiende Eye-wear.nl, een webwinkel voor zonnebrillen die nu op het punt staat te worden overgenomen. Damme stort zich nu met Cravatta Pelliano op gehaakte dassen, pochets en jasjes.

mendes aguiar: ‘Helemaal mee eens. Ondernemers kunnen bijvoorbeeld naar de bank gaan voor werkkapitaal, maar soms zit het geld al in het bedrijf: als ze eerder factureren en incasseren.’visser: ‘Er is een wereld te winnen. Iedereen weet dat de relatie tussen de ondernemer en de bank vaak een spannende is. En die relatie wordt op korte termijn niet veel makkelijker. Ik denk dat vijftien tot twintig procent van de ondernemers helemaal geen bank nodig heeft als ze hun liquidi-teitsstroom onder controle hebben.’

Is het misschien zo dat onder-nemers een zakelijke relatie zo persoonlijk mogelijk willen houden en niet graag snel facturen en herin-neringen versturen?mendes aguiar: ‘Dat speelt zeker een rol’.visser: ‘Het is soms ook bescheiden-heid of niet weten hoe je het moet aanpakken. Als je vooraf duidelijk bent, dan krijg je daar ook waardering voor terug. En vaak wordt het cadeau, dat je geeft door pas na tien dagen

lEENdERt-JAN VIssER (47) is directeur van MKB-Nederland en werkt samen met ‘fantastische bedrijven’, zoals hij het zelf graag noemt. Visser is de zoon van een mkb’er, die een bedrijf met onge-veer tachtig medewerkers had.

‘de betalingsmoraal gaat achteruit’Carlos mendes aguiar

‘als de liquiditeit op orde is, krijg je sneller een lening’ bernd damme

foto

grafi

e Lex Draijer

IN HET VERLEDEN is door veel filosofen en wetenschappers gesproken over 2012 als Het Einde Der Tijden. Er zijn massa’s spannende films over gemaakt en hele boekenkasten over vol geschreven en die rampspoed maakt ons bang. En angst is onze slechtste raadgever. Een crisis wordt gezien als een noodsituatie, waarbij het functioneren van het hele systeem ernstig wordt verstoord. Paniek, onrust, angst, onzekerheid en geen vertrouwen zijn gevoe-lens die daar direct bij horen. Tijdens de pogingen de huidige financiële crisis te beslechten, wordt er op veel plaatsen al geruime tijd bestuurlijk aan alle knoppen gedraaid, maar de oplossing lijkt nog niet gevonden. Toen de hoeders van ons land, die zich hadden teruggetrokken op het Cats-

huis, er vorige maand niet uitkwamen, heeft een ondernemer – die toevallig ook onze Minister van Financiën is – iets ondernomen waar iedereen versteld van stond. Jan Kees de Jager had het lef, de visie, de sympathie en de overredings-kracht om tot de noodzakelijke beslis-sing te komen.

Ik was ook onder de indruk van de toespraak van Paul Polman, de baas van Unilever. Hij herinnerde de toehoorders aan de recente revolutie in Egypte die, gepusht door jonge mensen en gefaciliteerd door sociale media, in zes-tien dagen een feit was. Hij waarschuwde dat binnenkort een multinational binnen een nanoseconde weggevaagd zal worden als het niet spoedig kiest voor transparantie en duurzaamheid. Vandaag tweeten klanten dat je sham-poo moet kopen omdat Unilever zo’n goed verhaal heeft; morgen raden ze het je af als het verhaal niet deugt. Crisis kan een impuls geven om het schijnbaar onmogelijke, zelfs in een dag mogelijk te maken. Het woord crisis komt van het Griekse ‘krinomai’, wat ‘het moment van de waarheid’ betekent. Het Chinese karakter voor crisis heeft nog een tweede betekenis: ‘kans’.Naast de angst voor de toekomst is onze tweede grote angst, de angst voor verandering en dat is nu precies wat we moeten doen, veranderen. We moeten de oude criteria loslaten. Dit oude paradigma dat uit gaat van econo-mische groei en persoonlijke materiële rijkdom, past niet meer in deze tijd. Er komen nu andere tijden, gebaseerd op nieuwe uitgangspunten. Survival of the fittest betekent dat alleen zij die zich aanpassen aan de veranderde situatie, overleven. Hoewel veel mkb-bedrijven de duurzame koerswijziging al hebben ingezet, roep ik al mijn collega-ondernemers op om mee te veranderen. Suc-ces verzekerd!

Survival of the fittest

40 column

Ruud Koornstraduurzaam ondernemer, mede-oprichter Tendris

COLOFON

Ondernemen!Opinieblad van MKB-Nederland18e jaargang, nr. 3,mei 2012www.ondernemen.nl directie Walter Vesters Redactie René Bogaarts (hoofdredacteur),Chantal Doezie (coördinator), Marc van Dinther (eind- redacteur), Katja Lamers (MKB Informeert) Vormgeving Thielenpeters salesJotta Erath, Simone Wismansadvertentie@scopebusinessmedia.nl

Medewerkers Niels Achtereekte, Henk Dilling, Kristel Hurenkamp, Jan Kooistra, Ruud Koornstra, Jos Leijen, Koos Plegt

Beeld Marcel Bakker, Mark van den Brink, Tom Janssen, Jeroen Poortvliet, Bas van der Schot, Koen Suyk, Mark van der Zouw, Hollandse Hoogte, Nationale Beeldbank

UitgaveOndernemen! is een uitgavevan Scope Business Media b.v.Amstelzijde 85a, 1184 TZ Amstelveentel: 020 311 37 99

In opdracht vanKoninklijke VerenigingMKB-NederlandBezuidenhoutseweg 122594 AV Den HaagPostbus 930022509 AA Den Haagtel: 015 219 12 12www.mkb.nl

AbonnementenDe abonnementsprijs vanOndernemen! bedraagt E 66,50per jaar (inclusief 6% BTW).

ISSN 1383-3391

Crisis kan het onmogelijke mogelijk maken

Koop, verkoop uw zaak - Zonder commissiemet ARGUS VOOR HANDELSZAKEN EN ONDERNEMINGEN

www.argus-benelux.com

VOEDINGOmg. Meppel/Steenwijk • WOONBOERDERIJ MET GROEPSACC.

R5 vergunning. 5x 2 prs kamers, 3 met bdk. Vrijst. vakantie woning slpken bdk met ligbad. Verd. met vide en slpk. Vrijst. recreatier. 5,5x10,50m2.Prijs 575 000 € K.K. (Perceel 2641 m2) Ref. 409987

Zeeland. Centrumloc belangrijke plaats • REISBUREAU (ALGEMEEN)Begrip en enige in regio. Opp. 45 m2. Stijgende omzet. Lage huur 800 €

p/mnd. ANVR en SGR erkend. Nette inr. Alle faciliteiten (geen franchise).Vraagprijs 59 000 € inventaris, goodwill Ref. 409622

Regio Alkmaar • VISHANDELHuurpand 120 m2. Dorpscentrum. Volledig nieuwe inrichting.

100 % vast klantenbestand.Vraagprijs 98 000 € Ref. 41050

Noord Limb • RESTAURANT ZALENCENTR. BRASSERIE WOONHUISPerceel 10 ha. Beb. 3 500 m2. Mog. + toest. om bij te bouwen. Gem.

omzet 2009-2010: 950 000 €. Taxatierapp. 2007, taxatiew. 2 300 000 €. 1 800 000 € grond, opstallen, inv., activiteit Ref. 410474

Nederland • UNIEK PRODUCT IN DE HEALTH EN CARE SECTORMet licentie en ISO certificering. Alleenrecht vr de Benelux en Duitsland.

Voordelige verkoopsprijs met hoge marge. Wegens geen opvolging.Vraagprijs 17 000 € inv., goodwill, voorraad Ref. 409656

Midden Brabant. Op camping met veel bezoekers • SUPERMARKTAlle faciliteiten. Opp. ± 300 m2. Mag. ± 60 m2. Keuken + kantine ± 20 m2.In perfecte staat met o.a. koel en vriescel. Bakoven. Food + non-food.

Vraagprijs 45 000 € inv., goodwill (ged. voorr.) Ref. 409623

Duitsl. Tussen Bernkastel en Cochem • GASTHAUS - MOTORHOTEL19 kamers met eigen bdk. Restaurant 55 zitpl., ontbijtzaal met uitzichtop de Moezel. Open keuken + bar. Terras 40 zitpl. Incl. privé woning.

Vraagprijs 485 000 € Ref. 409922

Provincie Utrecht. Op prachtige locatie • KAPSALONModerne inr. (2 jr oud). 25 behandelpl. Waarde 150 000 €. Opp. 150 m2.Gekwalificeerd pers. Omzet 900 000 €. Huurprijs pand 2 500 € p/mnd.

Vraagprijs 395 000 € inclusief inventaris Ref. 410597Utrechtse Heuvelrug • WIJNKOPERIJ - SLIJTERIJ

Gr. vast klantenbest. Compl. ass. Winkelruimte tot. 242 m2 incl. mag. Incl.grote woonr. boven. Eigen grond 488 m2. Evt ook als bedrijfspand TK.

695 000 € pand, eigen parkeerpl. inv., excl. voorr. Ref. 409959

Assen. Aan de rand van het centrum • ITALIAANS RESTAURANTTot. opp. 125 m2. 32 zitpl. Terras 20 zitpl. Eventueel huur boven gelegen

woning bespreekbaar. Huur restaurant 1 250 € p/mnd incl.Vraagprijs 75 000 € Ref. 410000

Oost Nederland. Toplocatie • KAPSALON Hoog segmentZr modern interieur. Groot vast klantenbest. Opp. salon 200 m2. Kantine,

opslag 17m2. Toiletgroep. Grote kelder. Huur 3850 € excl. p/pmnd.Vraagprijs 196 000 € exclusief voorraad Ref. 410604

West Brabant. A1-locatie. In centrum plaats • DELICATESSENWINKELNieuwe fraaie inrichting van 2008. Airco, koel en vriescel, alarm, soft-

ware. Gratis parkeren. Opp. ± 125 m2. Voorr. 20 000 €. Huur 1 750 € p/mnd.59 000 € inv., goodwill (pand 200 000 €) Ref. 409629

Den Haag • COFFEESHOPGoed lopende zaak inclusief vergunning.

Vraagprijs 3x jaaromzet.Vraagprijs 360 000 € Ref. 409842

Reeuwijk • SCHOONHEIDSSALON ANNEX WOONHUIS95 % vast cliënteel, bestand 175 klanten. Woonhuis: behandelkamer

incl. alle app., zonnebankkamer. Liv. , keuken, 4 slpks, bad, tuin. 290 000 € inventaris, goodwill, pand Ref. 409657

Z-Holland. Gr. plaats • PROF. AMBACHTELIJKE BANKETBAKKERIJBroodverkoop en chocolaterie. Ruimte vr workshops. Incl. bedrijfs-wa-

gens. Opp. 430 m2. Stab. omzet 1,8 milj. €. O.G. 450000 €, optie huur.620 000 € inventaris, goodwill, voorraad Ref. 409637

In nwbouwwijk Nesselande. Toplocatie • IJSSALON ANNEX CREPERIEOpp. 60 m2. Terr. 36 m2. Airco, espressomach., ijsvitr. 24 baks, crêpepla-

ten, vaatwasser, slagroommachine... Huur 1250 € incl. btw p/m. 99 000 €inventaris, goodwill ( www.la-porte.nl ) Ref. 409659

't Gooi. • ECO - COSMETISCH BEHANDELCENTRUMO.a. tandheelkunde, orthodontische beh., huidverjongingen, littekenbeh.,shiatsu, tanden bleken. Huurpand 150 m2. 3x behandelruimtes. Voll. inr.

Vraagprijs 219 000 € (80 % vast klantenbestand) Ref. 409950't Gooi. A-locatie • WIJNHANDEL

Verkoop wijnen en import. Huurpand 100 m2. Volledig nieuwe inrichting.Vast klantenbestand. Jaarlijks verhoogde omzet. Incl. voorr. inkoop.

Vraagprijs 297 000 € Ref. 409945

Oosten van het land. Aan invalsweg van grote plaats • RESTAURANTGeheel vrijstaand. Ruim zonnig terras. Grote magazijnruimte. Grote vaste

klantenkring. Incl. grote bovenwoning, 5 slpks. Huur tot. 3200 € p/mnd. 270 000 € inclusief gehele inrichting en inventaris Ref. 410596

Centrum van het land • PRAKTIJK VOOR HUIDVERBETERINGCompleet en modern inger. Groot en vast klantenbestand. 4 behandel-

ruimtes, met allerhande apparatuur. Huurprijs 1 320 € incl. btw. Vraagprijs 110 000 € incl. inventaris, voorraad Ref. 410594

KLEDING - ACCESSOIRES HUISHOUDARTIKELEN

Op 15 km van Arnhem • VLAAIENZAAK - KONDITOREICompleet in bedrijf. Met terrastuin. Groot bezorgingsgebied.

Inclusief auto. Huurpand. Huurprijs 795 € p/mnd all incl.Vraagprijs 40 000 € Ref. 409958

Zuid NL. Uitstekende locatie • BEWEGINGS- EN AFSLANKSTUDIO270 m2. Alle app. Werkpl. Activiteitsuitbr. mog. Incl. bovenw. (210 m2).

Dakterras 60 m2, zolder. 3 slpks, zr grote living, keuken, kantoor.Vraagprijs 450 000 € all in Ref. 409895

Purmerend centrum. A-locatie • DAMES KLEDINGZAAK GROTE MATEN

Huurpand 60 m2. Volledig nieuwe inrichting. Hoek locatie. Vraagprijs 98 000 € inclusief voorraad inkoop Ref. 409946

Purmerend. Centrum. A1-locatie. Koemarkt • SUSHI RESTAURANTBezorging, catering. Huurpand 100 m2. Voll. nwe inr. Restaurant pl. 28.Terras pl. 48. Groeiende omzet. Hoog netto resultaat. Vast klantenbest.

Vraagprijs 178 000 € Ref. 409741

Zuid-Holland. Middelgrote stad • SCHOONHEIDSSALON7 volledig inger. ruimtes. Massage, nagels, gezicht, sauna, douche,2x afslank, zonnebank en pedicure ruimte met alle app. Huur 883 €.

Vraagprijs 14 900 € Ref. 409840Sneek • MODEZAAK

Leuke zaak op toplocatie midden in het centrum in de looproute. Opp.winkel 80 m2. Mog. huur bovenwoning. Recht van koop totale pand.

Vraagprijs 29 000 € + voorraad Ref. 409996

Gooi en Vechtstreek. A-loc. Aan het water. Centrum • RESTAURANT35 jaar gevestigd. Huurpand 300 m2. Restaurant 180 plaatsen. Terras 35

plaatsen. 2x bar. Bourgondische inrichting. Vrij parkeren.Vraagprijs 795 000 € Ref. 409949

Buitenwijk Utrecht • DAMES EN HERENKAPSALONCompl. en moderne inv. 10 bedienings pl. + 4 wasunits. Personeels-

ruimte. Vast cliënteel. Goede omzet. Huur 1278,72 € excl. btw. Vraagprijs 55 000 € excl. voorraad Ref. 409956

Amsterdam. A-locatie • JUWELIERSZAAK - GOUDSMID40 jaar gevestigd. Huurpand. Zeer lage huur. Inclusief alle

instrumenten en gereedschappen. Inclusief voorraad inkoop.Vraagprijs 219 000 € Ref. 410650

Haaksbergen. In een buurtwinkelcentrum • SNACKBAR + CATERINGRestaurant 50 m2. Keuken 36 m2. Mag. 60 m2. Grote koelcel + vriescel.

Transportauto. Terras 30 zitpl. Huur 1 546 € excl. p/mnd.Vraagprijs 135 000 € Ref. 410602

Omgeving Arnhem • SCHOONHEIDSSALON - BEAUTYINSTITUUT4 stoelen in 3 ruimtes. Vast cliënteel. Huurprijs 1270 € incl./mnd. Over-name volledige moderne inventaris/app. bespreekbaar. Incl. website.

Vraagprijs 80 000 € Ref. 409954Beverwijk. A-locatie. Winkelcentrum • LEDEREN SPECIAALZAAK

O.a. kleding, tassen, riemen, suede. 30 jaar gevestigd. Huurpand 60 m2.Groot vast klantenbestand. Inclusief voorraad inkoop.

Vraagprijs 89 000 € Ref. 409937DIENSTEN EN DIVERSEN MKB

Zwanenburg. Industriezone • GARAGEBEDRIJF APK + reparatiesHuurpand 230 m2. Werkpl. + kantoren. Kooppand 450 m2, 450 000 €.

Werkpl., opslagr. Incl. 5x 4 kolombr. + 1x 2 kolombr. Bedrijf 120 000 €. Totale vraagprijs 570 000 € Ref. 409933

Regio Twente. In middelgrote plaats. A1-locatie • MODEZAAKModerne inrichting. Groot vast klantenbestand. Met optie op franchise

formule. Winkel oppervlakte ±95 m2. Kantoor ±12 m2. Opslag ± 40 m2.Vraagprijs 55 000 € + voorraad Ref. 409991

't Gooi. A-locatie. Centrum • BEDRIJF MAATWERK MEUBELENWinkel in verkoop maatwerk in meubelen + accessoires. Huurpand

130 m2. 32 jaar gevestigd. Inclusief voorraad inkoop.Vraagprijs 129 000 € Ref. 409944

Amsterdam; • AUTOHANDEL - GARAGEBEDRIJFO.a. BV, handelspl./groene pl. Afgifte vrijwaringsbewijs. Verzekeringenhandelsvoorwaarden. RDW erkend. Handelspas. BCA. Vrije vestiging.

Vraagprijs 49 000 € Ref. 409939Midden Overijssel. Midden grote plaats • DAMES MODEZAAKMidden tot hoog segment. Winkel 70 m2. Keuken, toilet 10 m2.

Geheel onderkelderd 80 m2. Omzet 310 000 €. Huur 1 000 € p/m.Vraagprijs 115 000 € + voorraad Ref. 409918

Centrum van het land. A1-locatie • BADKAMER SPECIAALZAAKModerne en complete inr. van showroom. Goede omzet met groei-po-tentieel. Samenw. mog. betreft verkoop mag.ruimte, uitlevering, install.Vraagprijs 75 000 € inclusief voorraad Ref. 409863

Groningen • TAXIBEDRIJFWegens gezondheidsredenen ter overname aangeboden.

Groot vast klantenbestand.Vraagprijs 115 000 € inclusief auto's Ref. 409992

't Gooi. A-locatie. Centrum • BIJOUTERIEO.a. verkoop horloges, tassen en accessoires. 40 jaar gevestigd.

Huurpand 66 m2. Inclusief voorraad inkoop 75 000 €.Vraagprijs 149 000 € Ref. 409942

Zuid-west Nederland • ZONWERINGSBEDRIJFKlantenbest. 600 met veel vaste klanten en orderport. Showr. ± 140 m2

incl. kantoor. Mag. ± 70 m2. Huur 620 € p/mnd. Inv. o.a. div. gereedsch. Vraagprijs 39 000 € inv., goodw., voorraad Ref. 409630

Noord Brabant • EUROPESE MERKENGARAGE MET CARWASHStab. omzet. Gebouwen conform normen importeur. Gekw. pers.

Opp. 5 000 m2. Showr. 400 m2. Garage 350 m2. Self + autom. carwash.In 2 BV's overname 100 % aandelen 550 000 € Ref. 409624

Regio Rotterdam. Toplocatie • 2 DAMESMODEZAKENVeel vaste klanten, bestand 7000 mailadr. Opp. 115 + 115 m2. Alle voorz.

Instapkl. Groeiende omzet. Excl. merken. Voorr. 550 000 €Overname beide zaken 490 000 € inv., goodw. Ref. 409655

Regio Twente • KEUKEN SPECIAALZAAKIn het midden tot hoog segment. Ass. up-to-date. Showroom 550 m2.

Kantoor. Mag. 200 m2. Ruime parkeergelegenheid. Huurpand.Vraagprijs 325 000 € incl. voorraad Ref. 409917

Overijssel. Zichtlocatie • SIERBESTR. - BLOKHUTTEN - TUINHOUT Perceel 5 800 m2. Bedrijfsr. 300 m2. Showr. 1 500 m2. In monumentale

boerderij. Woonkeuken, liv., 2x bdk, 4 slpks, inloopkast. Vraagprijs 775 000 € Ref. 409983

Centrum Breda. Omringd door publiekstrekkers • DAMESMODE ZAAKMidden segment. Winkel ± 50 m2, mag. ± 25 m2. Veel vaste klanten.

Instapklaar. Huur 4 000 € p/mnd (borgsom 15 000 €). Vraagprijs 79 000 € inv., goodwill, voorraad Ref. 409652

Op de Veluwe. A-locatie • WOON - DECORATIE WINKELVeel vaste klanten en potentie. Goede omzet. Oppervlakte 450 m2.

Huurpand. Exclusief voorraad. Overname wegens leeftijd.Vraagprijs 55 000 € incl. inventaris Ref. 410598

Noord-Brabant • PRODUCENT VAN TAALKUNDIGE BRONNENOntw. en verkoopt taalkundige bronnen voor het gebruik in zoekmach.,

woordenboeken, kunstm. intelligentie, tekstanalyse en virtuele agenten.Vraagprijs 500 000 € Ref. 409632

Omg. Hengelo • KLEDING-SCHOENEN-TASSEN-BIJOUX-GIFT ZAAKGelegen op A1-locatie, tegenover de Hema. Oppervlakte winkel

± 80 m2. Magazijn 10 m2. Huur 1 171 € excl. p/mnd.Vraagprijs 20 000 € + voorraad 410605

Zuid-Holland • ZONWERINGBEDRIJF (Exclusieve merken)70% part. en 30% bedr. Showr. 120 m2, atelier 900 m2, kantoren 200 m2.

Huur 3500 € p/m. Goede omzet. Pers. dient meegenomen.250 000 € inv., goodwill (voorraad ± 150 000 €) Ref. 409620

Nederland • BESLOTEN VENNOOTSCHAPBV met 110 000 €. Compensabel verlies.

In de uitzendbranche.Vraagprijs 55 000 € Ref. 410506

LOKALENAlkmaar • PANDJESHUIS

O.a. inkoop, verkoop en terugkoop van duurzaam gebruikte producten.Huurpand 220 m2. Lage kosten. Hoog nette resultaat.

Vraagprijs 239 000 € Ref. 409941

NL. • HANDELSVEILING+CASH&CARRY BOOMKW. BLOEMEN/PL.1) Ca 1 km van de snelweg. Bedrijfspand 800 m2. Bloemenkas 460 m2.

Huur in overleg. 2). Op 7500 m2. Kantoor 35 m2. Huur in overleg. 1) 490 000 € (ook separaat TK) 2) 130 000 € Ref. 409997

Amersfoort. A1-locatie. Langestraat 93. • HUURCONTRACTHuurprijs 6 095 €

inclusief btw. 30 000 € Ref. 409960

Regio Zwolle. A1-locatie • FOTOZAAKReeds lang een begrip in de regio. Winkel oppervlakte 80 m2.

Fotostudio 25 m2. Magazijn/kantoor 40 m2.Vraagprijs 49 000 € + voorraad € Ref. 409990

Nederland • GROOTHANDEL FOOD EN NON FOODVast klantenbest., 1 300. Met multifunctionele site en webshop. Groot

ass. Goede omzet en rendement. Wegens ander objectief (optie: pand).Vraagprijs 1 200 000 € inventaris, goodwill Ref. 409653

Emmen. In het nieuwe centrum. • WINKELPANDOp A1-locatie. Oppervlakte winkel 120 m2.

Overname in overleg.Contract: prijs 30 000 € exclusief btw Ref. 409995

Midden Limb. Gelegen in dorpskern • ELECTRA EN WIT/BRUINGOEDRep., service, onderh. + huish., kantoorart. Winkel 235 m2, mag. 60 m2.

Bovenwoning 3 slpks, opp. 150 m2. Taxatiew. pand 325 000 €.725 000 € O.G., voorraad, bedrijfsinventaris Ref. 410379

Nederland • ANTI ZONNEBRAND PRODUCTEN OP B10 BASIS9 formules, allen gecertificeerd. Gedeponeerd bij fabriek en productie.

Alle prod. direct beschikbaar voor de intern. markt. www.nl-europe.com.Vraagprijs 330 000 € Ref. 409940

Zuiden v/h land • GROTE BOERDERIJ MET KLEINE CAMPINGIn goede staat. Max. 25 staanpl. 7000 m2 grond. Klein chalet (4 p.), stenenvakantiew. (6 p.). RVS san. Nwe, luxe recreatier. B&B toest., mog. 2 app.

775 000 € (deel v/d boerderij apart verhuurb.) Ref. 409707

Scheveningen. Boulevard • OOSTERSE GIFTS EN INTERIEURMogelijkheid wellness uitbreiding. Huurpand 200 m2. Magazijn 50 m2.

Voorraad inkoop in overleg.Vraagprijs 90 000 € (evt partnership mogelijk) Ref. 409736

Regio Amsterdam • FABR. VAN HYDRAULISCHE COMPONENTENInternationale markt o.a. VS, Rusland en Europa. 80 % verzekerde jaar

omzet. Huurpand 1 400 m2. Productiehal, expeditiehal + kantoren. Vraagprijs 295 000 € excl. financieringskosten Ref. 409938

Veluwe zoom a/d IJssel • WINKEL - WOONHUISWinkel 68 m2. Gratis parkeren. Woonh.: ruime woonkamer, serre, keuken,

2 slpks, bdk, vliering, droge kelder. Vrije tuin. Moderne grote schuur.Vraagprijs 295 000 € Ref. 409870

Rotterdam • STOMERIJ ANNEX KLEDINGREP. 80% vaste klantenNwe app. Krachtstroom. Opp. 55m2. Huur 1250 € p/m. Electrolux droger4300S, reiniger AMA 216SP (2006) strijktafel, Elektr. stoomketel. 3 wasm. Vraagprijs 69 000 € inventaris en goodwill Ref. 409654

Z-Holl • AUDIO + VISUAL RENTAL BEDRIJF (verhuren prof. prod.)Geluid, licht, toneel vr festivals, concerten,.. Klantenbest. 300. Zeer

uitgebreide inv. Hard+ software. Pand 400 m2. Huur 1850 € p/m. 1) inv.+gw. 495000 € 2) 1/2 inv. + gw 340 000 € Ref. 409638

HORECAIn directe omgeving Leeuwarden • BLOEMEN EN DECORATIEZAAKWinkel opp. 100 m2 + binderij. Kantoor, koelcel, mag. Woning 180 m2,

3 slpks. Perceel 1078m2. Tevens vrijst. woonhuis, 3 slpks. Perceel 485 m2.Zaak+woning 450 000 € kk + voorr. Huis 269 000 € kk Ref. 409998

Nederland • LEGE BVMet invoer en verkoop van transportmiddelen.

Schuldenvrij.Vraagprijs 5 000 € Ref. 409625

N-O Drenthe • SPECIALITEITEN RESTAURANT ANNEX DANCINGOpp. 100 m|2. Huiskamer, rest. met bar, openhaard 25 zitpl. Serre 40 zitpl.

Terr. 60 zitpl. Keuken 100 m2. Koel/vriescel 20 m2. Woonhuis 3 slpks. VP 85 000 € (Huur voor het geheel 2500 € p/m) € Ref. 409989

Amsterdam • BEAMER VERHUURBEDRIJFO.a. verhuur audio visuele apparatuur. 4 jaar gevestigd. Groeiende markt.

Toppositie Google. Hoog netto resultaat. Inclusief voorraad inkoop.Vraagprijs 149 000 € Ref. 409947

Zeeland. In centrum dorp van 3 000 inwoners • BRUIN CAFEIs het enige café. Alle verg. Bar 10 zitpl. Opp. 90 m2, mag. + keuken,

kelder. Terr. 200 m2, 2 kamers op verd. Tevens biljart. Huurpand. Vraagprijs 46 000 € inventaris, goodwill Ref. 409658

NL. • FITNESS APP.-ZWEMBADEN-SAUNA'S EN TOEBEHORENGoed lopende zaak. Showroom 500 m2. Kantoor. Magazijn. Incl. webs-

hop. Ook verkoop in België en Lux. Huur 1 694 €. Op zichtlocatie.Vraagprijs 180 000 € Ref. 410610

EEN ZAAK INTERESSEERT U ?WILT U UW ZAAK

VERKOPEN ?

Tel. 020 31 20 480E-mail argus-ned@argus-ned.nl

Internet www.argus-benelux.com

Advertorial

Maquette Ondernemingen N°6_Mise en page 1 11/05/12 11:09 Page1

Hans biesheuvel over val kabinet

‘Parlement moet aan de slag, zonder bekvechten’

43 lobbyMKB

INfORMEERt

‘Ontzettend onverwacht. De weken ervoor had ik veel, meerdere keren per dag, contact met de onderhandelaars in het Catshuis. Ook zij zijn erdoor overvallen.’ De val van het kabinet Rutte op 21 april kwam voor de voorzitter van MKB-Nederland Hans Bies-heuvel volkomen uit de lucht vallen. Daags na de breuk tussen VVD/CDA en gedoogpartner PVV is Biesheuvel boos en bezorgd. ‘Onverantwoord’ zo kwalificeert hij het weglopen - terwijl er al een akkoord lag - van PVV-voorman Wilders. ‘De rente die ons land moet betalen is in de zeven weken die de onderhandelingen duurden al opgelopen. Wat als er een afwaardering van onze kredietstatus komt? De rekening daarvoor komt bij het bedrijfsle-ven terecht.’

Er lag dus een akkoord met een aantal stevige maatregelen, dat ook voor het bedrijfsleven een lastenverzwaring zou bete-kenen. Wat vindt u van de voorstellen?‘Je moet zo’n pakket in zijn geheel bekijken, niet elk onderdeel bediscussiëren. Het totale plaatje was goed. In minder dan 1,5 jaar zou het begrotingstekort zijn teruggedrongen van 4,6 procent naar nog geen 3. En dat zonder al te veel koopkracht-verlies, maximaal 2,5 procent. Dat is vervelend, maar nodig om snel uit de gevarenzone te komen. De lastenverzwaring voor het bedrijfsleven doet natuurlijk pijn, maar is niet zo ernstig dat we die niet voor onze rekening kunnen nemen. Andere maatregelen zijn maar tijdelijk. Een verhoging van de btw bijvoorbeeld, wordt vanaf 2014 gecompenseerd door een verlaging van de inkom-stenbelasting. Het allerbelangrijkste aan het pakket waren de voorstellen om de woningmarkt te hervormen, iets waar wij altijd voor hebben gepleit.’

Hoe noodzakelijk is het de drie procent aan te houden?‘Dat heeft topprioriteit. Wij hebben in Brussel altijd gehamerd op begrotingsdiscipline en het nakomen van afspraken. Het is slecht als we daar zelf niet aan voldoen.’

Hoe nu verder?‘Dit pakket is verstandig en moet eigenlijk integraal worden doorgestuurd naar de Europese Commissie. We hebben nog maar een paar dagen voor de deadline van 30 april (dit interview vond plaats op 24 april, redactie). Er is dus geen tijd om op onderdelen opnieuw te onderhandelen. Vervolgens moet de het parlement een begroting opstellen voor 2013. Daar kunnen dan wellicht hier en daar nog aanpassingen worden gemaakt. Het landsbelang moet voorop staan. Ik hoop dat politici in staat

zijn over hun eigen schaduw heen te springen. We zitten in een recessie, de werkloosheid loopt op, onze ranking is in het geding. Als eerste moet de woningmarkt worden aangepakt. Verder zijn een vernieuwing van de arbeidsmarkt en de zorgmarkt belangrijk en moet het pensioenakkoord worden ingevoerd. Dat zijn grote, belangrijke stappen. Mijn boodschap is simpel: aan de slag zon-der teveel bekvechten en ruzie.’

Op de Week van de Ondernemer zei u wel wat te voelen voor een zakenkabinet à la Italië. Hoe serieus meent u dat?‘Een tijdelijk zakenkabinet zou eigenlijk heel goed zijn. De poli-tiek heeft de laatste tijd laten zien heel moeilijk tot besluiten, echte hervormingen te komen. Een regering van deskundigen die minder dicht op de partijen zitten, kan knopen doorhakken. De politiek kan zich dan concentreren op verkiezingen. Vooralsnog hoop ik dat dit niet nodig is, politici zelf zo verstandig zijn. Ik zal dat in ieder geval zo veel mogelijk stimuleren. De nood is hoog!’

Kijk op www.mkb.nl voor een reactie op de nieuwe voorstellen van de ‘Kunduz-coalitie’.

FOTO

: HO

LLAN

DSE

HO

OG

TE

Wilt u € 17.035,- verdienen? Word dan lid van het Nive. Want dat kan een lidmaat-schap u opleveren. Althans, volgens het rekensommetje hieronder, dat we even snel tussen neus en lippen door op een bierviltje gemaakt hebben. Maar wellicht is dit een beetje kort door de bocht.

Maar waar kunt u dan wel op rekenen met een Lidmaatschap van het Nive? U wordt lid van de oudste managersvereniging van Nederland met 500 bedrijfsleden en persoon lijke leden. Dat is een netwerk van meer dan 30.000 managers.

Uw managers krijgen toegang tot 45 bijeen-komsten per jaar, waaronder 12 gratis Mas-terclasses. Kortingen op onze Workshops. En, u ontvangt kosteloos 12 uitgaven van Management Scope.Kijk, dat zijn hele andere getallen!

Oh, u wilt keiharde cijfers? Kijk op http://www.nive.org/website/lid-worden/wat-mag-dat-kosten of scan de QR code.

Lid worden van het Nive? Wij rekenen op u!

45 managerswat kan je daar mee doen?wat mag dat kosten?

Bezuidenhoutseweg 187 e2594 AH Den Haagt 070 7118729 •f 070 33 51 080info@nive.org • www.nive.org

1

Regionale ondernemers- congressen23 mei maastricht30 mei rotterdam14 juni almelo20 juni den bosch

20 september apeldoorn3 en 4 oktober groningen7 november eindhoven21 en 22 november amsterdamvoor alle ondernemers in nederland. Kijk voor meer infoop www.ondernemerscongres.nl

2

Algemene ledenvergadering (besloten)27 juni / 21 november den Haagvoor aangesloten organisaties

3

Algemeen Bestuur MKB-Nederland (besloten)18 september (prinsjesdag) / 12 november

MKB INfORMEERt

Kalender Meer informatie: evenementen@mkb.nl

1

1

12, 4 en 5

1

1

1

1

1

Duurzaam inzetbaarMKB-Nederland start later dit jaar een voorlichtingscampagne over duurzame inzetbaarheid in het midden- en kleinbedrijf, samen met het ministerie van sociale zaken en werkgelegen-heid. Minister Kamp heeft tijdens de Week van de Onderne-mer in april bekendgemaakt hiervoor een bedrag van 600.000 euro beschikbaar te stellen.de arbeidsmarkt koerst af op een permanente krapte als gevolg van ontgroening en vergrijzing, waardoor iedereen straks langer dan zijn 65ste zal moeten doorwerken. dan is het uiteraard van belang dat medewerkers ook in staat zijn om vitaal de ‘eindstreep’ te halen. MKB-Nederland gaat zich daarom actief inzetten om dat bewustzijn onder ondernemers te vergroten en hen te ondersteunen om de duurzame inzet-baarheid van hun medewerkers te verbeteren.

Hans Biesheuvel is de nieuwe voorzitter van de Stichting On-dernemersklankbord. Ondernemersklankbord zet ervaren oud-ondernemers in om ondernemers die tegen problemen oplopen te helpen. Zo kan worden voorkomen dat deze bedrijven het niet redden.Starters vormen een belangrijke doelgroep. Ook zijn adviezen mogelijk over bedrijfsvoering, bedrijfsoverdracht en financiële kwesties. Ongeveer 300 adviseurs helpen per jaar 3.000 onder-nemers en zzp’ers. De adviseurs zijn ondernemers, managers en specialisten met ruime ondernemerservaring, vaak op direc-tieniveau. Ze krijgen een kleine onkostenvergoeding voor hun werk en stellen hun tijd, ondernemerskennis en -ervaring en hun netwerken geheel belangeloos ter beschikking.www.ondernemersklankbord.nl

44 lobbyOproep aan gemeentes

Ondernemersklankbord

Jongeren moeten ervan overtuigd worden dat een carrière in de techniek toekomst heeft. Het bedrijfsleven en onderwijsinstel-lingen zijn daarom medio april met het (toen nog zittende) kabinet een charmeoffensief gestart om de toekomstige tekorten aan bètatechnici terug te dringen.Het kabinet stelt voor om meer voorlichting te geven op scholen over carrièremogelijkheden. Techniek heeft vaak een onterecht imago. Daarnaast zal gewerkt worden aan professionalisering van docenten, die over up-to-date kennis van de beroepspraktijk moe-ten beschikken. Om onderwijs en arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen, zal de arbeidsmarktrelevantie van opleidingen wor-den vergroot, en de studievoorlichting voor studenten verbeterd. Ook wordt ingezet op versterking van de samenwerking tussen onderwijsinstellingen en bedrijfsleven.MKB-Nederland is blij dat het techniekonderwijs beter en aantrek-kelijker wordt door vernieuwende vormen van technisch onderwijs aan te bieden, zoals de vakmanschapsroute en de technologieroute. De mkb-koepel wil, aanvullend op de plannen, een verplicht meldpunt voor scholen die een technische afdeling/studierichting willen sluiten. Veel VMBO-instellingen schrappen techniekop-leidingen zonder dat zij dat van elkaar weten. Het gevolg is dat er in verschillende regio’s totaal geen aanbod meer is van een bepaalde opleiding. Zonder meldpunt kunnen branches niet tijdig ingrijpen.

toekomst in techniek

Strafbaar

Mr Harm Jan Keijer is bij zijn afscheid als directeur van de Koninklijke Metaalunie benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij kreeg de versierselen op-gespeld tijdens het Metaaluniecongres ‘Smart Future’ dat 26 april plaatsvond, door Chris Buijink secretaris-generaal van het ministerie van economische zaken, landbouw en innovatie. Harm Jan Keijer sluit een loop-baan binnen de Metaalunie van ruim 37 jaar af, sinds 1 april 1987 vervulde hij de functie van directeur. Bert Jaarsma (54) is per 1 mei benoemd als opvolger van Keijer.

Officier

MKB-Nederland daagt colleges van burgemeester en wethouders uit het aanbestedings- en inkoopbeleid mkb-vriendelijker te maken. Volgend jaar wordt (mits goedkeuring van de Eerste Kamer) een nieuwe Aanbestedingswet van kracht, gecombineerd met flanke-rend beleid zoals een klachtenregeling, een gids proportionaliteit en richtsnoeren voor leveringen en diensten. Dit heeft ook consequenties voor gemeenten.Als de wet er definitief door is, is dat

landelijk gezien een belangrijke en langverwachte doorbraak. Maar aanbestedingsbeleid wordt voor een groot deel gemaakt door lagere overheden: provincies en gemeenten. De uitwerking zal dan ook voor lokale overheden gevolgen hebben.Een gemiddelde gemeente besteedt zo’n 1.000 euro per inwo-ner per jaar aan inkoop en aanbestedingen. Het lokale bestuur is daarmee een belangrijke aanjager van stimulering van de lokale en regionale economie. Echter, lang niet altijd gaat een evenre-dig deel van de bestedingen naar het midden- en kleinbedrijf. Binnenkort ontvangen alle colleges van B&W een brief met sug-gesties en aanbevelingen voor een mkb-vriendelijker aanbeste-dingsbeleid.

MKB-Nederland staat pal achter de initiatiefnota van cdA tweede Kamerlid Ad Koppejan om acquisitiefraude strafbaar te stellen. Met het voorstel wil de partij onder meer malafide bedrijven aanpakken die andere bedrijven en organisaties bestoken met spookfacturen. MKB-Nederland verzet zich al jaren tegen dit soort misleidende praktijken en is vorig jaar nog een proefproces gestart tegen telefoondsgids.com en Bedrijvengidsonline.nl. die zaak loopt nog steeds. Koppejan wil reclameverkopers verbieden om ondernemers te werven voor gidsen of telefoonboeken zonder dat expliciet duidelijk is dat het aanbod tegen betaling is. fraudeurs mogen wat hem betreft aan de schandpaal genageld worden door openbaar-making op internet. Het cdA wil daarnaast nog de positie van het slachtoffer verbeteren door hen de mogelijkheid te geven schadevergoeding te vorderen. MKB-Nederland is opgetogen dat het probleem nu op de politieke agenda is gezet. de ondernemersorganisatie hoopt dat alle andere partijen zich zullen aansluiten bij dit initiatief om deze problematiek aan te pakken en zo de economische schade terug te dringen.

Laat medewerkers ten minste één dag per week niet in de spits met de auto naar het werk reizen. Dàt is de boodschap van de campagne ‘52 filevrije dagen’ van MKB-Nederland en het Platform Slim Werken Slim Reizen. De campagne richt zich op mkb-onder-nemers. Woensdag 18 april, tijdens de Week van de Ondernemer in Utrecht, vond de aftrap plaats. Nederland telt zo’n acht miljoen werkenden. De helft daarvan kan in potentie slim werken en reizen: op een ander tijdstip reizen, thuis of op een locatie onderweg werken, of andere vervoersmiddelen kiezen. Als werknemers de auto één dag in de week laten staan, levert dat veel op. Tijdwinst (minder vaststaan in de file en stijging van de productiviteit) en duurzaamheid zijn twee voor de hand liggende voordelen. Maar er is meer te behalen voor ondernemers. Zo kunnen ze efficiënter gebruik maken van hun bedrijfsruimtes, voelen werknemers zich fit-ter en kunnen deze hun werk en privé beter combineren. Dit maakt ondernemers tot een aantrekkelijker werkgever voor nieuwe mede-werkers, maar ook voor huidig personeel. Het is bovendien goed voor het imago van de onderneming. www.52filevrijedagen.nl

filevrije dagen

Nieuwe hulpIn de reeks boeken ‘Eerste Hulp bij’ van MKB-Nederland en haar kennispartners zijn twee nieuwe delen gelanceerd. leren Excel-leren gaat over het beste uit je werknemers halen en geeft inspirerende voorbeelden van succesvolle ondernemers. Eerste Hulp bij financiering laat zien hoe je een geslaagde kredietaanvraag doet en biedt informatie over alternatieve financie-ringsvormen. Beide zijn gratis te downloa-den van www.mkbservicedesk.nl/tools.

4

Prinsjesdagborrelvoor leden en relaties van vno-nCW en mKb-nederland op persoonlijke uitnodiging18 september, den Haag

5

Jaarcongres MKB-Nederlandvoor politiek, overheid, bedrijfsleven en pers5 november, den Haag

6

Eindejaarsborrel VNO-NcW en MKB-Nederlandvoor politiek, overheid, bedrijfsleven en pers20 december

cOlOfON

Redactie

Katja Lamers / k.lamers@mkb.nl / www.mkb.nl

Adreswijzigingen: ledenadministratie@mkb.nl

Volg MKB-Nederland op Twitter:

www.twitter.com/MKBNL.

Elke eerste donderdag van de maand in uw

mailbox: de nieuwsbrief van MKB-Nederland

met nuttige tips en informatie.

Meld u aan op www.mkb.nl/nieuwsbrief.

Een vraag over ondernemerschap? Stel hem aan

de MKB Servicedesk: 088-6520020 (lokaal tarief).

Lid worden van MKB-Nederland?

Bel dan 088-6520026.

46 Week van de Ondernemer17 - 20 april 2012