Olyfnadleerlingen ? Oolyfnaat ollifamt oleivant olievamdOoleifand olyfnat Olliefamt ooli3fant...
-
Upload
christiaan-bogaert -
Category
Documents
-
view
213 -
download
0
Transcript of Olyfnadleerlingen ? Oolyfnaat ollifamt oleivant olievamdOoleifand olyfnat Olliefamt ooli3fant...
Olyfnadleerlingen ?Olyfnadleerlingen ?Olyfnadleerlingen ?Olyfnadleerlingen ?
Oolyfnaat ollifamt Oolyfnaat ollifamt oleivant oleivant
olievamdOoleifandolievamdOoleifandolyfnat Olliefamt olyfnat Olliefamt
ooli3fant Ollievand?ooli3fant Ollievand?
Het protocol Dyslexie voortgezet onderwijs
• Is ontwikkeld in opdracht van OCW in samenwerking met scholen
• Doel: aanbieden van een effectieve werkwijze voor de
begeleiding van dyslectische leerlingen.
Wat is dyslexie? Een stoornis in het functioneren
van de hersenen die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van het lezen en/of spellen
3 taalcentra Bij mensen met dyslexie is de
verbinding tussen de taalcentra trager.
Dyslexie heeft neurologische oorzaken
• Het corpus collosum is aantoonbaar verdikt
• De uitwisseling van signalen tussen de linker - en rechterhersenhelft verloopt niet soepel
• Dyslexie is vaak erfelijk
Geactiveerde hersengebieden
Boven =in stilte tot 5 tellenLinks = 5 woordjes onthouden
Hersenen? Hersunnun?
Belemmeringen in het onderwijs
A Technisch lezen: moeite met nieuwe en onbekende klanken en woorden bij alle vakken
B Spellen: moeite met spelling door onvoldoende automatisering
C Luisteren: moeite met het verstaan van snelle spraak
D Schrijven: moeite met het schrijven van gestructureerde teksten
Gevolgen bij:
• Lezen: energie gaat naar het decoderen in plaats van naar het begrip
• Schrijven: veel spelfouten en onsamenhangende teksten
• Nauwkeurigheid:bij werken onder druk neemt dit af
Taalhandelingen kosten veel tijd
Dyslexie heeft niets met intelligentie te
maken Zo dyslectisch
als........
of als...
of als...
of als...
of als...
Wat valt U op bij een dyslectische leerling?
Taak- en werkhouding
• ongestructureerd• onvoldoende werkverzorging• vergeetachtig• onvoldoende zelfsturing• soms onvoldoende
doorzettingsvermogen• inadequate leerstijlen
Sociaal-emotioneel functioneren
1. Faalangst2. Weinig zelfvertrouwen3. Stress4. Gedragsproblemen5. Motivatieverlies6. Onderpresteren
In de praktijk
Investeren in de relatie– Toon begrip– Spreek duidelijke verwachtingen uit– Reageer voorspelbaar en
consequent– Reageer op signalen van de leerling– Bespreek problemen samen– Zoek samen naar oplossingen– Geef de leerling een actieve rol– Beloon de enorme inzet
De praktijkWat,Wanneer,Waarom en HoeWat: agenda op vaste plaats op het bord activeer voorkennisWanneer: geef een lesstofoverzicht met
tijdsaanduidingWaarom: bespreek het lesdoel en het
leerdoel in relatie tot het grote geheelHoe: leg uit hoe ze de lesstof moeten
verwerken en de leerstof kunnen leren
Algemene taakaanpak• Varieer in aanbod van uitleg (auditief -
visueel - handelend)• Laat een woordenlijst maken van vaktermen• Herhaal nieuwe woorden en gebruik ze
actief• Kopieer aantekeningen om verkeerd leren te
voorkomen• Laat kernwoorden opschrijven• Benoem hoofd- en bijzaken• Laat in tweetallen werken• Gebruik software van methodes Geef extra tijd
Toetsen:• Minimaal een week van te voren
opgeven• Alleen over besproken lesstof• Geef mondelinge toelichting• Toets ook mondeling• Geen onverwachte toetsen• Niet teveel leerstof• Foutenanalyse maken• Geef extra tijd of 30% minder
opdrachten
Beoordeling toetsen• Spelfouten en zwakke formuleringen
mogen beoordeling niet beïnvloeden als zij geen onderdeel van de toetsing zijn
• Woordspin, schema of tekening accepteren
• Aangepaste beoordeling wanneer spelling getoetst moet worden
Nederlands•Lezen•Spelling•Grammatica
Lezen
• Bevorderen van het leesplezier • Laat ze op eigen niveau lezen• Help leerlingen bij hun boekkeuze• Laat leerlingen herhaald lezen
Spelling
Dictee jongen
Spelling Sectieafspraken :• Tel spelfouten minder zwaar• Reken spelfout slechts een keer• Reken fonetische spelling goed• Reken spelling alleen in bepaalde
onderdelen mee (b.v. dictee)• Reken spelfouten niet mee• Verleen dispensatie
Grammatica Door moeizaam automatiseren
worden regels en begrippen niet onthouden en/of worden verkeerd toegepast
Ontleden is daardoor vaak moeilijk
Tips• Laat leerlingen zelf kopieën
verkrijgen als het handschrift niet leesbaar is
• Laat leerlingen hun werk controleren m.b.v. een correctiemodel
• Sta hulpmiddelen toe b.v. regelkaarten
• Geef feedback
Feedback geven:
– Leg het probleem bij de taak en niet bij de leerling
– Wees constructief; geef aan wat beter kan en bespreek hoe
Algemene maatregelen
• Compenserende faciliteiten (minder stof, meer tijd, gatendictee)
• Ondersteunende technologie (Daisyrecorder, Kurzweil)
• Dispensaties • Dyslexiekaart of –pas
Moderne vreemde talen
• Woordbetekenis• Spelling• Grammatica• Lezen/schrijven/luisteren
Moderne vreemde talen
Belemmeringen: dezelfde problemen bij het leren
van de moedertaal zijn ook aanwezig bij het leren van een vreemde taal.
Moderne vreemde talen
• Lezen: moeite met nieuwe en onbekende klank- tekenkoppelingen
• Schrijven: moeite met spelling en zinsconstructies
• Luisteren: moeite met het verstaan van snelle spraak
Gevolgen• Energie gaat naar decoderen van
tekst in plaats van naar begrip • Grammaticale fouten (syntax)• Woordjes leren gaat moeizaam en
kost veel tijd (uitspraak, betekenis, spelling)
• Fouten bij overschrijven van het bord
• Nauwkeurigheid neemt af bij werken onder druk
Woordbetekenis
Woordleerstrategieën:
1. Expanding rehearsalmethode2. Woordjes leren in woordgroepjes3. Nederlandse betekenis kennen4. Kaartjesmethode5. Flapmethode
Ondersteuning bij spelling• Software (Teach 2000, Overhoor,
Words, www.wrts.nl, )• Klankspellingschrift• Spellingregels• Ezelsbruggetjes• Regelkaarten
Grammatica moderne vreemde talen
• Geef heldere aantekeningen• Internetsite bij methode• (methodegebonden) software • Visualiseer waar mogelijk regels
Visualiseer regels
- ami-
e amie
s amis
s amis
es amies
KlankspellingschriftDuits:
u ü Der Hund fünf Das Buch Die Brücke Die Mutter brüllen Husten füllen
Rijmwoorden Engels
ight a –k- e
night cakeright snakesight lake fight wake
fade made
Klankspellingschrift Frans
oubonjour journée chouettela courla tour
tout nouveau
qu
quartier quatre quelle cinquième quoimagnifique la mosquée
Frans ‘regeltje’
j’ a i allemaal a tu a s il a nous a vons vous a vez ils o nt maar deze o
Toetsen• Geef extra toetstijd• Verminder toetsstof als minder tijd geen
optie is (b.v. 30 % minder)• Geef opdrachten op papier• Verzorg heldere lay-out• Toets ook mondeling• Geef vergrotingen• Verdeel omvangrijke idioom- en
vocabulairetoetsen in kleinere stukken• Laat geen hele zinnen overschrijven• Maak afspraken over de beoordeling
van spelling
Wiskunde
WiskundeWiskunde doet een sterk beroep op de taalvaardigheid van de leerlingen.
De technische aspecten van het schrijf -en leesproces nemen te veel ruimte in beslag van het werkgeheugen zodat er relatief weinig ruimte over blijft voor begripsprocessen.
Gevolgen
• Vaak minder effectieve strategieën
• Moeite met de automatisering van de basisvaardigheden (b.v. optellen, vermenigvuldigen)
• Een traag werktempo en soms lagere prestaties.
Technieken om een wiskundetekst te
structureren
• Activeren van de voorkennis • Aangeven stappenplan en
strategieën• Leg een wiskundebegrippenlijst aan.• Onderscheid maken in de
verschillende soorten opdrachten:
Technieken om een wiskundetekst te
structureren• Kan dit verhaal in stukjes opgedeeld
worden? Wat is belangrijke informatie? • Doevragen gericht op de uitwerking
zoals het maken van een grafiek• Rekenvragen, gericht op het
antwoord. Hoe groot, hoeveel keer?• Denkvragen, gericht op de uitleg
Compenserende maatregelen
Het gebruik van hulpmiddelen is wenselijk om de cognitieve belasting te verminderen zodat de leerling meer ‘ruimte’ heeft voor het begrijpen van wiskunde/rekenen en het oplossen van de vraagstukken.
Hulpmiddelen bij les en toets
• Toestaan van hulpmiddelen zoals de Daisyrecorder en Kurzweil, Dragonspeach.
• Regelkaarten• Een kleinere hoeveelheid stof
aftoetsen.• Extra mondeling uitleg of
mondelinge overhoring• Extra werktijd
Tips bij wiskundeproefwerken-en
examens
• Het gebruik van een rekenmachine. • Werken met voorbedrukte bladen
en • Strategieverandering aangeven b.v. Laat leerlingen minsommen en
plussommen met verschillende kleuren markeren.
Bedankt voor uw aandacht
• Meta van den Brink-Ruigrok• Gerda Schmidt• Djonina Wiebenga
Einde