Observatie-onderzoek in de Ziekenhuizen/UMC’s · 2020. 10. 1. · werken. Dit speelde met name in...

www.azwinfo.nl

Eindrapportagedrs. H. Hoekstra | drs. S. Boekee | drs. N. van der Veer

11 september 2020

Observatie-onderzoek in de Ziekenhuizen/UMC’s

2

1. Over dit onderzoek p. 3

2. Samenvatting observaties p. 8

3. Impact, trends en thematiek p. 14

4. Hoofdlijnen per thema p. 20

5. Verdieping per thema p. 25

Bijlagen p. 80

11-9-2020

Inhoudsopgave

AZW - Brancherapportage Ziekenhuizen

In de analyses zijn ziekenhuizen en UMC’ssamengenomen. Waar ziekenhuizen genoemd

worden in dit rapport, wordt gedoeld op ziekenhuizen/UMC’s, tenzij specifiek anders vermeld.

1. Over dit onderzoek

3

4

• Opdracht: het observeren en rubriceren van wat zich afspeelt in de diverse branches in de Zorg & Welzijn in deze Coronacrisis, ten aanzien van tien vooraf benoemde thema’s.

• Thematiek: instroom, uitstroom, imago, innovatie & technologie, organiseren van zorg, werkomgeving, psychische druk, opleiden & ontwikkelen, regelgeving en regeldruk, financiering van zorg. Deze 10 hoofdthema’s zijn nader uitgewerkt in 16 subthema’s die in deel 3 aan bod komen.

• Uitgangspunten:• Waardevrij• Feitelijke observatie• Input voor gerichte evaluatie• Geen belasting voor werkgevers en werknemers• Triangulatie van methoden

11-9-2020

De opdracht


5

• Methoden:• Deskresearch• Methode 1: beschrijvende observatie

• Met behulp van tools verzamelen en analyseren van berichten/content in media en op social media

• Methode 2: observatieschema • Verzamelen en analyseren van discussies/berichten

in discussiegroepen/fora

• Methode 3: bronnen en professionals• Verzamelen en analyseren van externe bronnen

(artikelen en rapporten)• Interviews met professionals uit het werkveld• Gericht op het aanscherpen van methode 1 en 2.

Meer details over de methodiek vindt u in de bijlagen (pagina 82-84)

11-9-2020

Onderzoeksmethodiek


6

• Methode 1: beschrijvende observatie• 14.829 berichten geanalyseerd in media (1/3 t/m 4/9)

• 19.372 berichten geanalyseerd in social media (1/3 t/m 4/9)

• Methode 2: observatieschema• 26.972 berichten geanalyseerd in fora/discussiegroepen (week 20 t/m 36)

• Methode 3: bronnen en professionals• 58 gesprekken met professionals verspreid over alle branches

• 510 bronnen artikelen/rapporten geanalyseerd (week 20 t/m 36)

11-9-2020

Overzicht per methode over alle branches


7

• Na de toelichting op het onderzoek (huidig - deel 1), begint de rapportage met een samenvatting van de observaties (deel 2).

• In deel 3 wordt de mate waarin de diverse thema’s aan bod kwamen in de afgelopen maanden grafisch in beeld gebracht. De zogeheten impact per week wordt in beeld gebracht. Ook worden verschillen tussen media enerzijds en social media/fora anderzijds getoond. Daarnaast, wordt aan de hand van een tijdlijn, inzichtelijk gemaakt welke ontwikkelingen in welke periode speelden en zorgden voor eventuele pieken in de berichtgeving. Tot slot bevat dit deel het sentiment ten aanzien van de belangrijkste thema’s.

• In deel 4 worden de hoofdlijnen uit de observaties per thema weergegeven.

• In deel 5 vindt verdieping per thema plaats. Per hoofdlijn worden de ‘onderstromen’ samengevat, waarna steeds een aantal voorbeelden getoond wordt van berichtgeving in de media of discussies op social media/in fora.

11-9-2020

Opbouw van deze rapportage


2. Samenvatting observaties

8

9

• De belangrijkste thema’s die in de Ziekenhuizen speelden sinds maart zijn Organiseren van de zorg en in mindere mate Werkomgeving, Innovatie en Waardering• Over Organiseren van de zorg wordt vooral bericht in de (vak)media en over Waardering wordt vooral gediscussieerd op

social media en in fora.

• Organiseren van de zorg gaat vooral over: Het omhoog brengen van de IC capaciteit , een grotere mate van samenwerking tussen ziekenhuizen (en met andere zorg-organisaties), de zorgen over een mogelijke hausse aan toekomstige zorg. Daarnaast speelt een ethisch vraagstuk omtrent de selectie van patiënten op basis van levensfase. Na het toppunt van de crisis, als de drukte op ic afneemt wordt gesproken over minder solidariteit tussen ziekenhuizen en na het opstarten van de reguliere zorg wordt er vooruit gekeken naar een mogelijke tweede golf, deels met zorgen.• In maart heeft het opschalen van de IC capaciteit prioriteit. De IC capaciteit moet snel omhoog, er wordt een aantal van 2400

bedden genoemd. Deze opschaling van IC capaciteit is structureel van aard omdat er mogelijk meer golven van Corona verwacht worden.

• In deze beginperiode is sprake van een grote mate van samenwerking tussen ziekenhuizen. Zo wordt personeel uitgewisseld om IC capaciteit te regelen. Er is samenwerking en coördinatie tussen IC’s, waarbij patiënten uit Noord-Brabant worden herverdeeld door het hele land heen. Ook de samenwerking met andere zorgorganisaties is groot. Zo worden er zorghotels voor COVID patiënten opgericht, waarbij ook extern zorgpersoneel (zoals huisarts) gaat werken. In deze periode was er minder sprake van bureaucratie en waren de lijnen kort om zaken geregeld te krijgen.

• Eind april trekt Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, aan de bel. De solidariteit tussen ziekenhuizen dreigt af te nemen nu er minder Coronapatiënten op de intensive care liggen. Sommige ziekenhuizen worden zeer zwaar belast.

11-9-2020

Samenvatting observaties Ziekenhuizen (1/5)


10

• Tegen de achtergrond van overvolle ic’s, is er een ethisch vraagstuk. Als artsen moeten kiezen wie zij nog kunnen opnemen, mogen zij dan kijken naar iemands levensfase? Volgens het draaiboek van de Federatie Medisch Specialisten en artsenfederatie KNMG gaat jong dan voor oud. Deze discussie loopt nog door.

• Medio april wil het Landelijk Netwerk Acute Zorg dat alle regio's gelijkmatig de Coronazorg terugschroeven en de reguliere zorg hervatten, zodat binnen Nederland geen verschillen ontstaan

• Door het uitstellen van veel zorg wordt een hausse aan uitgestelde zorg verwacht. In Brabant wordt dit op 40.000 tot 45.000 gevallen geschat (over maart en april). Volgens cijfers van GUPTA zijn in maart en april 350.000 patiënten niet gezien door de Coronacrisis. Mogelijk lopen dit jaar 200.000 hartpatiënten zorg mis door Covid-19. Bijna de helft van de reguliere zorg is uitgesteld en afgezegd om capaciteit vrij te maken voor COVID-patiënten en om besmettingen te voorkomen.

• In juni werd bekend dat huisartsen en medisch specialisten samen het aantal fysieke verwijzingen naar het ziekenhuis gaan beperken.

• Na het toppunt van de crisis gaan Ziekenhuizen zich voorbereiden voor op een tweede golf. Hier gaat veel berichtgeving over. Hierbij maakt men zich zorgen over het stijgende aantal besmettingen en een tweede golf die mogelijk eerder komt (september) dan verwacht. Er is ongerustheid dat de tweede golf te vroeg komt, en men nog niet voldoende voorbereidingen heeft kunnen treffen.

11-9-2020



11

• Werkomgeving gaat vooral over: De hoge werkdruk op de IC’s, het schuiven met personeel om het werk op IC’s voor elkaar te krijgen. Daarnaast is veiligheid een issue: personeel voelt zich onveilig en men maakt zich zorgen over de tekorten aan beschermingsmiddelen. Ziekenhuizen zijn overigens creatief als het gaat om beschermingsmiddelen. Tot slot gaat berichtgeving over hoger verzuim na de eerste golf.• De druk op het IC personeel is enorm groot geweest. Werken op de IC is hectisch en druk. Reguliere zorg in de

ziekenhuizen wordt grotendeels stil gelegd en de focus komt te liggen op het verzorgen van Corona patiënten op de IC. Heel Nederland is in de ban van de zorg op de IC.

• Bij het opschalen van de IC capaciteit wordt geschoven met personeel. Er is extra personeel aangenomen, maar naast deze nieuwe contracten is het eigen personeel herverdeeld. Sommigen hadden het rustiger door het stil leggen van de reguliere zorg, op taken waar zij zich op konden richten. Hier was soms extra training voor nodig. Bij Amsterdam UMC, bijvoorbeeld, zijn in sneltreinvaart korte trainingen opgezet om waar nodig bij te scholen.

11-9-2020



12

• In maart trekken FNV en beroepsorganisatie NU’91 aan de bel en geeft men aan dat de helft van het zorgpersoneel zich onveilig voelt. Personeel maakt zich druk over de voorraden beschermingsmiddelen en over onbeschermd werken. Dit speelde met name in de beginperiode van Coronacrisis. Ook nadien is veiligheid nog steeds een issue: Bij Erasmus MC bijvoorbeeld voelen vrijwilligers en patiënten zich onveilig omdat geen personeel geen 1,5 meter afstand zou houden.

• Per ziekenhuis verschilt de aanpak met betrekking tot beschermingsmiddelen. Sommige ziekenhuizen gaan verder dan de standaard mondkapjes en gaan voor de hoogwaardige FFP2 maskers, hoewel deze schaars zijn.

• Ziekenhuizen moeten creatief zijn om aan mondkapjes te komen. Initiatieven zijn hergebruik van mondkapjes na schoonmaal en inzamelingsacties om aan mondkapjes te komen.

• Van het personeel dat heeft gewerkt tijdens de Coronacrisis in het Brabantse Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) is 10 procent met ziekteverlof. Het is 2 keer zo hoog dan normaal. Niet in alle ziekenhuizen zal het verzuim hoger liggen. De verzuimcijfers bij Noordwest Ziekenhuisgroep, bijvoorbeeld, zijn door de Coronacrisis niet gestegen.

11-9-2020



13

• Innovatie gaat vooral over: De inzet van digitale innovatie bij directe zorg en de versnelling van innovatie. Innovatie wordt ook gebruikt om patiëntstromen te managen.• Zorg op afstand neemt toe in de vorm van digitaal consult. De NZa heeft de regels hiervoor versoepeld vanaf medio

maart. Thuismonitoring is eveneens gegroeid, bijvoorbeeld bij COPD patiënten. Digitale techniek wordt ingezet bij zorgprocessen, bijvoorbeeld het medisch regieteam van OLV dat ingezet wordt bij triage en monitoring van COVID patiënten op afstand.

• Om de zorg te laten voldoen aan de richtlijnen van RIVM is innovatie te gebruiken bij de planning van zorg. Zo kan voldaan worden aan de 1.5 meter richtlijn door het plannen van bezoek.

• Waardering gaat vooral over: De waardering voor het zorgpersoneel.• Algemeen wordt grote waardering uitgesproken voor de helden van de zorg. Van massaal applaus op de balkonnen

en op straat tot veel berichten via social media om steun te betuigen.

11-9-2020



3. Impact, trends en thematiek

14

0

50

100

150

200

250

300

0

50

100

150

200

250

300

Wk10

Wk11

Wk12

Wk13

Wk14

Wk15

Wk16

Wk17

Wk18

Wk19

Wk20

Wk21

Wk22

Wk23

Wk24

Wk25

Wk26

Wk27

Wk28

Wk29

Wk30

Wk31

Wk32

Wk33

Wk34

Wk35

Wk36

Wk37

Impact berichten in de tijd (media, social en fora)

Media Social media & fora

De berichtgeving over de Ziekenhuizen is met name omvangrijk tot week 16 met daarna een piek in week 20.

11-9-2020 AZW - Brancherapportage Ziekenhuizen

aantal in media aantal in social/fora

15

43%

16% 14% 12%8% 8% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2%

12%16% 18%

26%

5% 6%2%

7% 8%

0%

13%

3% 0%

Thema's - Waar gaat de aandacht naar toe?


De aandacht gaat vooral uit naar het Organiseren van de zorg en mindere mate naar werkomgeving, innovatie en waardering.


Berichten kunnen over meerdere thema’s gaan. Percentages kunnen optellen tot meer dan 100%

Thema’s die zowel in media als in social media/fora minder dan 2% behalen zijn weggelaten uit de grafiek.

16

17

11-9-2020

Tijdlijn Ziekenhuizen

Maart April Mei Juni Juli


Tekort aan beschermingsmiddelen (Werkomgeving)

Ziekenhuizen worstelen met oplopende tekorten; Zorgen om continuïteit financiering (Financiering zorg)

Reguliere zorg wordt uitgesteld (Organiseren zorg)

‘Patiënten mijden de ziekenhuizen (uit angst) (Imago)

Zorg op afstand neemt toe in de vorm van digitaal consult. De NZa heeft de

regels hiervoor versoepeld vanaf medio maart (Innovatie)

Ziekenhuizen bereiden zich voor op een tweede golf(Werkomgeving)

Interesse in opleiding HBO verpleegkundige neemt toe

(Instroom)

Augustus

Akkoord over de compensatie van het omzetverlies en kosten (Financiering)

Extrahandenvoordezorg initiatief(Instroom)

‘Helden van de zorg’ leeft sterk (Imago)

Declaratie digitaal consult verlengd tot einde jaar (Financiering)

Reguliere zorg hervat(Organiseren zorg)

0

50

100

150

200

250

300

0

50

100

150

200

250

300

Wk10

Wk11

Wk12

Wk13

Wk14

Wk15

Wk16

Wk17

Wk18

Wk19

Wk20

Wk21

Wk22

Wk23

Wk24

Wk25

Wk26

Wk27

Wk28

Wk29

Wk30

Wk31

Wk32

Wk33

Wk34

Wk35

Wk36

Wk37


De grote pieken in het begin van de berichtgeving zijn gerelateerd aan waardering en drukte op de ic.


Reacties/retweets n.a.v. het een tweet van de Minister President: ‘In een Haags ziekenhuis sprak ik vanochtend met

mensen van het ondersteunend personeel die essentieel werk verrichten om onze zorg draaiende te houden. Ik heb mijn grote bewondering en waardering voor hun harde werk uitgesproken’

18

Veel over waardering en drukte op de ic

Reacties/retweets n.a.v. het onderzoek naar betrokkenheid van verpleegkundigen bij

management van Coronacrisis (Ziekenhuisbestuur zet verpleegkundige

buitenspel in crisismanagement)

2% 4%

28%

75%84%

68%

23%11%

4%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Innovatie Waardering Werkomgeving

Sentiment per thema (social/fora)**

Negatief Neutraal Positief

Op social media/fora was het sentiment overwegend neutraal, maar aangaande Werkomgeving vaak negatief.


UitlegBij sentimentanalyse wordt geanalyseerd of een bericht positief, neutraal of negatief van karakter is.

Nadere uitleg vindt u in de bijlagen.

De analyse heeft alleen betrekking op social media & fora.

* Heeft betrekking op alle berichten op socialmedia & fora die gaan over de Ziekenhuizen. ** Alleen de meest voorkomende thema’s zijn getoond.

19

4. Hoofdlijnen per thema

20

21

Deel 4: hoofdlijnen

In deel 3 hebben we laten zien over welke thema’s het binnen de branche vooral ging in de afgelopen zes maanden. In deel 4 worden de observaties per thema genoemd. Het gaat hierbij om het antwoord op de vraag:

• ‘Welke ontwikkeling(en) hebben we binnen de branche geobserveerd ten aanzien van thema X?’

Deel 5: verdieping per thema

In deel 5 worden de hoofdlijnen uit deel 4 verder uitgediept en van voorbeelden voorzien. Een ontwikkeling kan bestaan uit verschillende onderstromen die de hoofdlijn onderschrijven. Het aantal onderstromen binnen een ontwikkeling is vaak een indicatie voor de mate waarin een bepaald thema speelt of speelde binnen de branche. In deel 5 gaat het om het antwoord op de volgende vragen:

• ‘Welke onderstromen kunnen we onderscheiden binnen de betreffende hoofdlijn?’

• ‘Onder wie speelt het/op wie heeft de ontwikkeling betrekking?’

• ‘Wanneer speelt of speelde deze ontwikkeling?’

• ‘Speelt deze ontwikkeling regionaal of landelijk?’

11-9-2020

Introductie bij deel 4 en 5


22

11-9-2020

Hoofdlijnen Ziekenhuizen per thema (1/3)1. Instroom 2. Uitstroom 3. Imago 4. Innovatie

• Groot aantal spontane aanmeldingen (extrahanden initiatief)

• Er wordt gepleit voor een flex pool voor ic verpleegkundigen

• Interesse in opleiding HBO verpleegkundige neemt toe

• De helft van de jonge artsen overweegt wel eens te stoppen

• Helden van de zorg• Patiënten blijven weg

van zorg uit angst

• De inzet van digitale innovatie bij directe zorg is op verschillende manieren versneld.

• Innovatie wordt gebruikt om patiëntstromen te managen

• Het landelijk digitaal delen van patiëntgegevens is nu mogelijk


23

11-9-2020

Hoofdlijnen Ziekenhuizen per thema (2/3)5. Organiseren van zorg 6. Werkomgeving

• Grote mate van samenwerking tussen ziekenhuizen/zorg-organisaties en ook binnen ziekenhuizen

• De IC capaciteit moet enorm omhoog• Zorgen om toekomstige inhaalslag aan reguliere zorg• Minder solidariteit tussen ziekenhuizen als drukte op

ic afneemt• Een ethisch vraagstuk: draaiboek selectie levensfase• De reguliere zorg wordt weer opgestart en er wordt

vooruit gekeken, deels met zorg• Verpleegkundigen worden onvoldoende betrokken

bij het crisismanagement in de Coronacrisis

• Er wordt geschoven met personeel om het werk op IC’s voor elkaar te krijgen

• De werkdruk (op IC’s) is hoog• Personeel voelt zich onveilig/maakt zich zorgen over

de voorraden beschermingsmiddelen• Ziekteverzuim na eerste golf omhoog• Ziekenhuizen zijn creatief met beschermings-

middelen


24

11-9-2020

Hoofdlijnen Ziekenhuizen per thema (3/3)

7. Psychische druk/nazorg8. Opleiden en ontwikkelen

9. Regelgeving en regeldruk

10. Financiering van zorg

• Er is aandacht en ondersteuning voor zorgperspersoneel met psychische problemen

• Speciale (online) bijscholing om personeel snel in te kunnen zetten

• Ziekenhuizen zijn terughoudender bij het aanbieden van stageplaatsen

• Coassistenten hebben vertraging opgelopen

• Interprofessioneel opleiden kreeg een boost

• Tijdelijke versoepeling van de regels omtrent raadpleging van patiëntendossiers voor HAP en SEH

• Minder bureaucratie tijdens de crisisperiode

• Zorgen om continuïteit van financiering


5. Verdieping per thema

25

26

11-9-2020

1. Instroom (1/2)

Ontwikkeling Richting/onderstroomOnder wie speelt het?

Wanneer speelt/ speelde het?

Landelijk/ regionaal?

Groot aantal spontane aanmeldingen (extrahanden initiatief) en oud medewerkers die zich aanmelden of worden benaderd

• Op 30 juni hadden 22817 mensen aangeboden om te helpen. Daarvan hebben 7873 een BIG registratie. 404 zorgorganisaties hebben een ondersteuning gevraagd, voor in totaal 4828 fte. In totaal werden 7974 personen voorgesteld aan zorgorganisaties.

• Ziekenhuizen benaderen Gepensioneerde verpleegkundigen, oud-zorgverleners en verplegers die hun BIG-registratie niet meer hebben.

• extrahandenvoordezorg.nl

• Maart - Juni • Landelijk


27

11-9-2020

1. Instroom (2/2)




Er wordt gepleit voor een flex pool voor ic verpleegkundigen

• Om een flexibele schil te kunnen vormen voor de IC die bestaat uit verschillende soorten verpleegkundigen, is het nodig om de kwaliteitsstandaarden minder strikt te hanteren.

• AMC • Juni • Landelijk

Interesse in opleiding HBO verpleegkundige neemt toe

• De hbo-opleiding tot verpleegkundige is steeds meer in trek. Het aantal aanmeldingen voor de opleiding nam in vergelijking met vorig jaar toe.

• Bijna 8500 studenten meldden zich aan de studie hbo-V. In vergelijking met vorig jaar is er sprake van een groei van vijf procent. De opleiding werd afgelopen jaren sowieso populairder, gezien deze trend al even bezig was. Dat bevestigt de Vereniging Hogescholen.

• Vereniging Hogescholen

• Juli • Landelijk


28

11-9-2020

Voorbeelden Instroom (1/3)


Bron: nos.nl, 16 maartBron: pzc.nl, 25 maart

29

11-9-2020



Bron: .extrahandenvoordezorg.nl, 30 juni

Bron: .extrahandenvoordezorg.nl, 18 maartBron: . haarlemsdagblad.nl, 18 april

30

11-9-2020



Bron: zorgvisie.nl, 15 juniBron: linda.nl, 9 juli

31

11-9-2020

2. Uitstroom




De helft van de jonge artsen overweegt wel eens te stoppen

• De helft van de jonge artsen overweegt te stoppen door hoge werkdruk. Dit komt uit een onderzoek onder ruim 600 jonge artsen.

• Onderzoek van Artsenorganisatie De Jonge Dokter

• Augustus • Landelijk


32

11-9-2020

Voorbeelden Uitstroom


Bron: nos.nl, 7 augustus

33

11-9-2020

3. Imago




Helden van de zorg

• Algemeen wordt grote waardering uitgesproken voor de helden van de zorg. Van massaal applaus tot veel berichten via social media om steun te betuigen.

• Branche breed • Maart -april • Landelijk

Patiënten blijven weg van zorg uit angst

• Patiënten mijden uit angst en voorzorg het ziekenhuis en worden opgeroepen toch vooral te komen.

• Begin maart was het aantal doorverwijzingen 73% lager dan in dezelfde periode een jaar geleden.



34

11-9-2020

Voorbeelden Imago (1/3)


Bron: nos.nl, 16 maart Bron: Twitter.com, 19 maart

35

11-9-2020



Bron: destentor.nl, 3 april

Bron: nos.nl, 27 maart

36

11-9-2020



Bron: zorgvisie.nl (cijfers van zorgplatform ZorgDomein), 3 april

37

11-9-2020

4. Innovatie (1/2)




De inzet van digitale innovatie bij directe zorg is op verschillende manieren versneld.

• Zorg op afstand neemt toe in de vorm van digitaal consult. De NZa heeft de regels hiervoor versoepeld vanaf medio maart.

• Thuismonitoring is eveneens gegroeid, bijvoorbeeld bij COPD patiënten.

• Digitale techniek wordt ingezet bij zorgprocessen, bijvoorbeeld het medisch regieteam van OLV dat ingezet wordt bij triage en monitoring van COVID patiënten op afstand.

• Nza

• Branche breed

• Maart/april op gang, daarna voortgezet

• Landelijk


38

11-9-2020

4. Innovatie (2/2)




Innovatie wordt gebruikt om patiëntstromen te managen

• Om de zorg te laten voldoen aan de richtlijnen van RIVM is innovatie te gebruiken bij planning van zorg (zie voorbeelden Martini ziekenhuis /RUG en RDG).

• Nza

• Branche breed• Mei • Landelijk

Het landelijk digitaal delen van patiëntgegevens is nu mogelijk

• Landelijk worden digitale patiëntgegevens via een portaal over gedragen tussen ziekenhuizen. Inmiddels is meer dan 95 procent van alle ziekenhuizen aangesloten.

• Branche breed• Medio april • Landelijk


39

11-9-2020

Voorbeelden Innovatie (1/4)


Bron: ijmuidercourant.nl, 13 maart

Bron: medemblikactueel.nl, 8 mei Bron: ad.nl (over Bravis ziekenhuis), 17 juli

Bron: smarthealth.nl, 9 juli

40

11-9-2020



Bron: zorgvisie.nl, 11 april

Bron: icthealth.nl, 28 april

41

11-9-2020



Bron: medicalfacts.nl, 20 meiBron: zorgvisie.nl, 20 mei

42

11-9-2020



Bron: zorgvisie.nl, 15 april

43

11-9-2020

5. Organiseren van zorg (1/4)




Grote mate van samenwerking tussen ziekenhuizen/zorg-organisaties en ook binnen ziekenhuizen

• Personeel wordt uitgewisseld om IC capaciteit te regelen.

• Zorghotels voor COVID patiënten worden opgericht, waarbij ook extern zorgpersoneel (zoals huisarts) kan werken.

• Er is samenwerking en coördinatie tussen IC’s: patiënten worden landelijk herverdeeld.

• Afdelingen binnen een ziekenhuis werken beter samen.

• Sector zorg & welzijn breed

• Maart-april • Landelijk

De IC capaciteit moet enorm omhoog

• De IC capaciteit moet snel omhoog, er wordt een aantal van 2400 bedden genoemd.

• De opschaling van IC capaciteit is structureel van aard.

• IC’s • Maart-mei• Landelijk/

regionaal


44

11-9-2020





Zorgen om toekomstige inhaalslag aan reguliere zorg

• Door het uitstellen van veel zorg wordt een hausse aan uitgestelde zorg verwacht. In Brabant wordt dit op 40.000 tot 45.000 gevallen geschat.

• Volgens cijfers van GUPTA zijn in maart en april 350.000 patiënten niet gezien door de Coronacrisis. Bijna de helft van de reguliere zorg is uitgesteld en afgezegd om capaciteit vrij te maken voor COVID-patiënten en om besmettingen te voorkomen.

• Huisartsen en medisch specialisten gaan samen het aantal fysieke verwijzingen naar het ziekenhuis beperken.

• Branche breed• Met name

maart t/m mei • Landelijk


45

11-9-2020





Minder solidariteit tussen ziekenhuizen als drukte op ic afneemt

• De solidariteit tussen ziekenhuizen dreigt af te nemen nu er minder Coronapatiënten op de intensive care liggen (Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care). Sommige ziekenhuizen worden zeer zwaar belast.

• Nederlandse Vereniging voor Intensive Care

• Berichtgeving eind april

• Landelijk

Een ethisch vraagstuk: draaiboek selectie levensfase

• Als de ic’s overvol zijn en artsen moeten kiezen wie zij nog kunnen opnemen, dan mogen zij dan kijken naar iemands levensfase en gaat jong voor oud, aldus een voorstel van de Federatie Medisch Specialisten en artsenfederatie KNMG. Er wordt hier nog over gesproken.

• Federatie Medisch Specialisten en artsenfederatie KNMG

• Berichtgeving juni

• Landelijk


46

11-9-2020





De reguliere zorg wordt weer opgestart en er wordt vooruit gekeken, deels met zorg

• Het Landelijk Netwerk Acute Zorg wil dat alle regio's gelijkmatig de Coronazorg terugschroeven en de reguliere zorg hervatten, zodat binnen Nederland geen verschillen ontstaan (medio april).

• Ziekenhuizen bereiden zich voor op een tweede golf.

• Er is ongerustheid dat de tweede golf te vroeg komt.

• Landelijk Netwerk Acute Zorg

• Branche breed

• Medio april -Juli

• Landelijk

Verpleegkundigen worden onvoldoende betrokken bij het crisismanagement in de Coronacrisis

• Het ziekenhuisbestuur betrekt verpleegkundigen onvoldoende bij het crisismanagement in de Coronacrisis. Dat vindt 38 procent van de Verpleegkundige adviesraden (VAR), blijkt uit onderzoek.

• Verpleegkundige adviesraden

• Medio mei • Landelijk


47

11-9-2020

Voorbeelden Organiseren van zorg (1/10)


Bron: grootnissewaard.nl, 27 maart

Bron: destentor.nl, 1 aprilBron: zorgvisie.nl, 5 augustus

48

11-9-2020



Bron: gelderlander.nl, 17 maart Bron: maasstadziekenhuis.nl, 18 maart

49

11-9-2020



Bron: haarlemsdagblad.nl, 2 april

Bron: haarlemsdagblad.nl, 29 maart

Bron: goudsdagblad.nl, 4 mei

50

11-9-2020



Bron: ad.nl, 6 april

Bron: medischcontact.nl, 7 mei

Bron: zorgvisie.nl, 2 juni

51

11-9-2020



Bron: Ziekenhuizennederland.nl, 18 juni

Bron: consultancy.nl, 27 mei

52

11-9-2020



Bron: wnl.tv, 29 april

Bron: rd.nl, 17 juni

53

11-9-2020



Bron: tvdrenthe.nl, 17 april

Bron: parool.nl, 30 juni

54

11-9-2020



Bron: rijnmond.nl, 20 juli

Bron: parool.nl, 30 juniBron: bndestem.nl, 23 juli

55

11-9-2020



Bron: omroepbrabant.nl, 20 augustus

Bron: medemblikactueel.nl, 26 augustus

56

11-9-2020



Bron: zorgvisie.nl, 11 mei

57

11-9-2020

6. Werkomgeving (1/3)




Er wordt geschoven met personeel om het werk op IC’s voor elkaar te krijgen

• Schuiven met personeel (inzet van verpleegkundigen uit het eigen huis/gespecialiseerde collega’s van andere afdelingen/differentiatie).

• Branche breed • Maart-april • Landelijk

De werkdruk (op IC’s) is hoog

• De druk op het IC personeel is enorm groot geweest.

• IC • Maart-april • Landelijk


58

11-9-2020





Personeel voelt zich onveilig/maakt zich zorgen over de voorraden beschermingsmiddelen

• Volgens FNV en beroepsorganisatie NU’91 voelt de helft van het zorgpersoneel zich onveilig. Personeel maakt zich druk over de voorraden beschermingsmiddelen.

• Per ziekenhuis verschilt de aanpak m.b.t. beschermingsmiddelen.

• FNV en beroepsorganisatie NU’91

• Branche breed

• Maart • Landelijk

Ziekteverzuim na eerste golf omhoog

• Van het personeel dat heeft gewerkt tijdens de Coronacrisis in het Brabantse Elisabeth-TweeStedenZiekenhuis (ETZ) is 10 procent met ziekteverlof. Het is 2 keer zo hoog dan normaal. De verzuimcijfers bij Noordwest Ziekenhuisgroep zijn door de Coronacrisis niet gestegen.

• ETZ• Noordwest

Ziekenhuisgroep • Juli • Regionaal


59

11-9-2020





Ziekenhuizen zijn creatief met beschermings-middelen

• Ziekenhuizen moeten creatief zijn om aan mondkapjes te komen. Initiatieven zijn hergebruik en inzamelingsacties.



60

11-9-2020

Voorbeelden Werkomgeving (1/6)


Bron: dtvnieuws.nl, 1 april

61

11-9-2020



Bron: nursing.nl, 14 mei Bron: gelderlander.nl, 17 juni

62

11-9-2020



Bron: bnnvara.nl, 24 april

Bron: destentor.nl, 12 maart

Bron: bnr.nl, 30 juli

63

11-9-2020



Bron: Twitter.com, 21 maart

Bron: Twitter.com, 30 juli

Bron: Twitter.com, 6 april

64

11-9-2020



Bron: noordhollandsdagblad.nl, 31 juli

Bron: metronieuws.nl, 27 juli

65

11-9-2020




Bron: weblogzwolle.nl, 3 april

66

11-9-2020

7. Psychische druk/nazorg




Er is aandacht en ondersteuning voor zorgperspersoneel met psychische problemen

• Psychologen zijn beschikbaar en bellijnen zijn geopend voor medewerkers met psychische problemen (ETZ).

• Personeel van RDG deelt actief ervaringen.

• ARQ IVP heeft een team van gespecialiseerde psychologen klaar zitten om een luisterend oor en adviezen te bieden voor zorgmedewerkers die stress ervaren tijdens hun werk.

• Bij Gelderse Vallei werkt men met een buddy systeem.

• ETZ• RDG• Gelderse Vallei• ARQ IVP

• Maart-april • Regionaal


67

11-9-2020

Voorbeelden Psychische druk/nazorg (1/2)



Bron: omroepwest.nl, 1 april

Bron: rtlnieuws.nl, 3 april

68

11-9-2020

Voorbeelden Psychische druk/nazorg (2/2)


Bron: edestad.nl, 31 maart

Bron: ed.nl, 8 juli

69

11-9-2020

8. Opleiden en ontwikkelen (1/2)




Speciale (online) bijscholing om personeel snel in te kunnen zetten

• Om oud personeel (en andere) verpleegkundigen zo snel mogelijk te kunnen inzetten, ontwikkelde het speciaal opgezette coördinatiepunt van Amsterdam UMC scholing Covid-19 in sneltreinvaart korte trainingen om hen daar waar nodig bij te scholen.

• LUMC komt met online basisscholingen over palliatieve zorg en covid-19 ontwikkelde het expertisecentrum palliatieve zorg van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).

• Amsterdam UMC• LUMC

• Eind maart • Landelijk


70

11-9-2020

8. Opleiden en ontwikkelen (2/2)




Ziekenhuizen zijn terughoudender bij het aanbieden van stageplaatsen

• Volgens het Landelijk Overleg Opleidingen Verpleegkunde (LOOV) twijfelen ziekenhuizen of ze wel voldoende begeleiding kunnen bieden aan toekomstige stagiaires.

• (LOOV) • Juli • Landelijk

Coassistenten hebben vertraging opgelopen

• Midden maart kregen bijna alle coassistenten bericht dat hun coschappen per direct werden stopgezet. Nu lopen veel geneeskundestudenten vertraging op.

• Coassisenten• Vanaf medio

maart • Landelijk

Interprofessioneel opleiden kreeg een boost

• Tijdens de COVID-crisis was werken en leren over grenzen heen heel gewoon. Rangen en standen vielen weg.

• Zorgpersoneel • Continu • Landelijk


71

11-9-2020

Voorbeelden Opleiden en ontwikkelen (1/3)


Bron: vumc.nl, 21 april Bron: nursing.nl, 22 mei

72

11-9-2020



Bron: nationalezorggids.nl, 14 juli Bron: nationalezorggids.nl, 4 augsutus

73

11-9-2020



Bron: demedischspecialist.nl, 13 augustus

74

11-9-2020

9. Regelgeving en regeldruk




Tijdelijke versoepeling van de regels omtrent raadpleging van patiëntendossiers voor HAP en SEH

• Het instemmingsvereiste voor het raadplegen van digitale patiëntgegevens is voorlopig opgeschort tot in ieder geval 1 juni. Hierdoor mogen zorgverleners op de HAP en SEH gedurende de Coronacrisis ook de medische gegevens van patiënten delen die daarvoor geen expliciete toestemming hebben gegeven.

• VWS, de Autoriteit Persoonsgegevens, de IGJ en het Openbaar Ministerie

• April • Landelijk

Minder bureaucratie tijdens de crisisperiode

• In het Bernhoven ziekenhuis heeft gezorgd voor veel minder bureaucratie: overleggen gingen sneller en er was überhaupt minder overleg nodig.

• Bernhoven • April • Regionaal


75

11-9-2020

Voorbeelden Regelgeving en regeldruk (1/2)


Bron: .skipr.nl, 9 april

76

11-9-2020

Voorbeelden Regelgeving en regeldruk (2/2)


Bron: . zorgvisie.nl, 25 mei

77

11-9-2020

10. Financiering van zorg




Zorgen om continuïteit financiering

• Begin mei wijst de NVZ erop dat de omzet van de gewone ziekenhuizen de afgelopen maanden met 47 procent is gedaald, omdat de zorginstellingen veel niet-acute en planbare zorg niet meer konden uitvoeren.

• Verzekeraars geven aan met steunmaatregelen te komen. Begin juli wordt gepubliceerd dat NVZ, ZN en NFU hebben een akkoord bereikt over de compensatie van het omzetverlies en de extra kosten die ziekenhuizen dit jaar maken door de Coronacrisis.

• In juli heeft de NZa de regels voor declaratie digitale zorg verlengd tot einde jaar.

• NVZ, ZN en NFU• NZa

• Mei-juli • Landelijk


78

11-9-2020

Voorbeelden Financiering van zorg (1/2)


Bron: rtlnieuws.nl, 7 mei

Bron: omroepflevoland.nl, 18 mei

Bron: demedischspecialist.nl, 21 juli

79

11-9-2020

Voorbeelden Financiering van zorg (2/2)


Bron: skipr.nl, 3 juli

Bron: skipr.nl, 3 juli

www.azwinfo.nl

Bijlagen

Onderzoeksmethodiek in detail

81

82

• Gedurende 6 maanden is de berichtgeving in de media gevolgd, met behulp van een geavanceerde tool. Op basis van zoekopdrachten (zoekwoorden), zijn relevante mediaberichten geïdentificeerd en van zogeheten tags voorzien. De tags maken het mogelijk om berichten te rubriceren per branche en per thema.

• De berichtgeving in media betreft zowel grote ‘mainstream’ media als vakgerichte media. Alle denkbare media worden door de tool gevolgd.

• Ook social media zijn met behulp van deze tool in beeld gebracht. Het betreft Facebook en Twitter, maar ook blogs. Bij het volgen van social media is geen gebruik gemaakt van zogeheten tags, maar wel van zoekwoorden. Verder is de methodiek vergelijkbaar met media.

• Het bepalen van relevantie, het voorzien van tags en het rubriceren van berichtgeving is gedaan door senior onderzoekers.

• Deze methode omvat de periode van 1 maart tot en met 4 september.

11-9-2020

Methode 1: beschrijvende observatie


83

• Met behulp van een observatieschema zijn discussiegroepen en fora in beeld gebracht. Een observatieschema betreft een semi-gestructureerde vragenlijst met een aantal vragen over een specifiek bericht/een post in een discussiegroep/forum. Met de vragenlijst is vastgesteld over welk (sub)thema het bericht ging, over welke branche het bericht ging en wat het sentiment was.

• Voorafgaand aan en tijdens de observatieperiode is bepaald welke groepen, fora en topics relevant zijn. De lijst is steeds aangevuld, onder andere met groepen die door AZW zijn genoemd.

• Een vast team heeft de berichten in de discussiegroepen gescand en de relevantie bepaald. Een bericht is als relevant gezien als het over één of meer vooraf bepaalde onderzoeksthema’s ging.

• Het gaat hier om discussiegroepen op LinkedIn en Facebook, maar ook over ‘algemene’ fora met branche- of vakspecifieke topics.

• Deze methode omvat de periode van week 20 (half mei) tot en met week 36 (begin september).

11-9-2020

Methode 2: observatieschema


84

• Bronnen betreffen externe artikelen en rapporten die in de periode van week 20 (half mei) tot en met week 36 (begin september) verschenen/gepubliceerd zijn. De bronnen kunnen ingedeeld worden in drie categorieën:

1. Artikelen en rapporten die gepubliceerd zijn door brancheorganisaties of beroepsverenigingen

2. Artikelen en rapporten die gepubliceerd zijn door externe partijen, zoals CBS, UWV, Regioplus, maar ook door partijen als ABN Amro, KPMG en andere (onderzoeks)instellingen

3. Cijfers met betrekking tot arbeidsmarktontwikkelingen verkregen van (o.a.) Regioplus, UWV, CBS.

• Bij professionals gaat het om gesprekken met professionals die werkzaam zijn in de diverse deelsectoren. In deze gesprekken is geobserveerd wat er in de afgelopen maanden gebeurd en gezien is in de organisaties en branches waar deze professionals werkzaam zijn. Het doel was om de andere 2 methoden aan te vullen, te zorgen dat we ‘niets misten’ en nuances aan te brengen.

• In totaal zijn 60 gesprekken met professionals gehouden. De respondenten vallen in drie groepen:1. HR-managers (grote organisaties) of bestuurders/managers (kleine organisaties)

2. Professionals met expertise op een bepaald onderwerp (bv. innovatie) of een bepaalde beroepsgroep

3. Vertegenwoordigers ondernemingsraden

11-9-2020

Methode 3: bronnen en professionals


85

• Bij sentimentanalyse van sociale media & fora wordt geanalyseerd of een bericht positief, neutraal of negatief van karakter is. Hierbij zijn door ons twee methoden gehanteerd:• Social media: geautomatiseerde sentimentanalyse waarbij, op basis van woorden en zinnen in een bericht, middels

de techniek Natural Language Processing (NLP) bepaald wordt wat de tonaliteit van een bericht is. De woorden en zinnen in het bericht worden afgezet tegen een vooraf gedefinieerde database met bepaalde woordwaardes. De nauwkeurigheid van deze methode ligt rond de 75%.

• Fora/discussiegroepen: handmatige sentimentanalyse waarbij, op basis van woorden, zinnen en gebruik van leestekens en andere symbolen, door een medewerker van het onderzoeksbureau bepaald wordt of een bericht negatief, neutraal of positief van aard is.

• Het doel van de sentimentanalyse is voornamelijk om te bepalen ten aanzien van welke thematiek er vooral negatief dan wel positief sentiment overheerst binnen de discussie. De mate waarin berichten neutraal zijn dan wel een negatieve of positieve toonzetting hebben, is een indicatie voor de mate waarin bepaalde thematiek betrokkenen ‘raakt’.

11-9-2020

Uitleg sentimentanalyse (pagina 19)


www.azwinfo.nl

Bedankt voor uw aandacht

Observatie-onderzoek in de Ziekenhuizen/UMC’s · 2020. 10. 1. · werken. Dit speelde met name in...

Documents

Transcript of Observatie-onderzoek in de Ziekenhuizen/UMC’s · 2020. 10. 1. · werken. Dit speelde met name in...