O nder de z o u t v lak t e v an U y u ni lig t Lithium …...dat rijk is aan olie en gas, heeft...
1
Onder de zoutvlaktes van Bolivia bevindt zich de grootste voorraad lithium ter wereld. Het metaal is cruciaal voor het maken van batterijen in digitale camera’s en mobieltjes. Nu nog een slimme manier vinden om het te exploiteren. S alar de Uyuni 100 km La Paz Cochabamba Cochabamba CHILI ARGENTINIË PARAGUAY BRAZILIË PERU BOLIVIA NRC 140812 / StS Salar de Uyuni Lithium moet Bolivia verlossen van zijn grondstoffenvloek D e Salar de Uyuni is een adembenemende zoutvlakte in het zuidwesten van Boli- via. Op de onherbergzame 12.000 vier- kante meter zout is geen leven te bekennen, afge- zien van wat cactussen en toeristen. Die laatsten benutten de grote leegte van de Sa- lar door met het perspectief te spelen: je kunt er foto’s maken waarop je boven de horizon uit lijkt te springen of wordt aangevallen door een mee- gebrachte speelgoeddinosaurus. Verstopt onder de Salar zit een grote voorraad van de grondstof die de foto’s mogelijk maakt: li- thium. Dit metaal is cruciaal voor het maken van de batterijen in digitale fotocamera’s, mobiele te- lefoons, tabletcomputers en laptops. De volgende grote markt voor lithium zou wel eens de elektri- sche auto kunnen zijn. Het arme Bolivia droomt er nu van een energiegigant te worden. Maar die droom is nog ver van de werkelijkheid. Een eerste stap is al wel gezet. Vier jaar geleden besloot president Evo Morales dat Bolivia zijn li- thiumvoorraad zou industrialiseren. In het zui- den van de Salar staat een proefinstallatie van het Boliviaanse staatsmijnbedrijf COMIBOL. Raúl Martinez mag een rondleiding geven in het laboratorium, maar mag geen uitleg geven. Slechts twee mensen zijn er rond het middaguur aan het werk „de rest is aan het lunchen”. Hoe- veel mensen er normaal werken, mag Martinez ook niet prijsgeven. „Het zijn er verscheidenen.” De voorzichtigheid van Martinez heeft te ma- ken met meer dan alleen het bewaren van be- drijfsgeheimen. Bolivia kent een lange geschie- denis van rijkdommen die door buitenlanders zijn afgenomen. Halverwege de zestiende eeuw ontdekten de Spanjaarden dat de berg bij het dorpje Potosí zilver bevatte. Het duurde niet lang voordat Potosí uitgroeide tot een van de belang- rijkste koloniale bezittingen van Spanje: in 1611 had de stad ongeveer evenveel inwoners als Lon- den. Maar van deze rijkdom is in het huidige Potosí bijna niets over, zegt Rolando Telleria. Hij staat aan het hoofd van de faculteit politicologie aan de Universiteit Mayor de San Simon in Cocha- bamba. „Dat is de tragische cyclus van de Bolivi- aanse economie: een grondstof wordt ontdekt, geëxporteerd, de prijs stort in en net als de econo- mie lijkt te bezwijken komt er als ware het een wonder weer een nieuw product tevoorschijn.” Na het zilver kwamen goud, tin, zink, olie, gas en nu wellicht lithium. Volgens schattingen bevat de Salar de Uyuni meer dan de helft van ‘s werelds lithium. Maar de exploitatie daarvan moet anders worden aange- pakt, zegt Telleria. „We moeten niet alleen ruwe natuurlijke hulpbronnen exporteren, maar er waarde aan toevoegen.” In het geval van lithium: het bouwen en verkopen van batterijen. Wat Bolivia echter mist is de kennis. Daarom heeft COMIBOL begin juli een joint venture op- gericht met enkele Zuid-Koreaanse bedrijven. Het nieuwe bedrijf gaat anodes en cathodes ma- ken voor batterijen. De Zuid-Koreanen leveren de kennis, de Bolivianen de lithium. De lithiumvoorraad van Bolivia is interessant voor het Aziatische land, dat zowel mobiele ap- paraten als auto’s produceert. „Beide landen heb- ben elkaar nodig”, zegt Youn Koan Kim, energie- en handelsattaché op de Zuid-Koreaanse ambas- sade in La Paz. Ook Nederland is geïnteresseerd in samenwer- king met Bolivia en heeft een vertegenwoordi- ging uitgenodigd om later dit jaar Nederland te bezoeken. V ooralsnog is het Bolivia niet gelukt om op industriële schaal lithium uit de Salar te halen. De voorspelling die president Mo- rales in het Amerikaanse tijdschrift The N ew Y o r- k er deed, is dan ook niet uitgekomen. Volgens de auteur van het artikel ‘Lithium Dreams’ zei Mo- rales dat Bolivia al in 2010 lithiumbatterijen zou produceren. Ook zei Morales – in november 2009 – dat Bolivia binnen „vijf tot zes jaar” elektrische auto's zou produceren. „Belachelijk”, noemt politicoloog Miguel Cen- tellas die laatste uitspraak. „We hébben geen au- to-industrie. Ik denk dat steeds minder mensen nog geloven in dergelijke claims van de rege- ring.” Ook de Amerikaan Jim Shultz twijfelt aan de haalbaarheid van een elektrische auto-industrie in Bolivia. „Als je naar de grootste stad gaat in de buurt van de Salar, naar het beste hotel, dan mag je van geluk spreken als je een kwartier heet wa- ter hebt. Er zit een grote sprong tussen de droom waarin Bolivia plotseling een geïndustrialiseerd land wordt dankzij deze nationale hulpbron en de realiteit”, aldus Shultz, hoofd van de denk- tank Democracy Center. Shultz is mede-auteur van een rapport over of Bolivia met lithium eindelijk de ‘grondstoffen- vloek’ kan verslaan. De conclusie was: „mis- schien ”, maar „er zijn veel dingen die mis kun- nen gaan”. Sinds dat rapport in mei 2010 verscheen, zijn er nauwelijks ontwikkelingen geweest die een aanpassing eisen van die conclusie, vertelt Shultz in zijn kantoor in Cochabamba. „We zijn nog ver verwijderd van de productie van lithium voor batterijen en nog verder weg van de productie van batterijen. Het feit dat er weinig is veranderd in de afgelopen jaren, zegt ook iets.” Oud-president Eduardo Rodríguez Veltzé ziet in lithium een mogelijkheid om de grote armoe- de van het Boliviaanse volk te bestrijden. „Meer dan 50 procent van de Bolivianen leeft in armoe- de”, zegt Rodríguez in een gesprek. Maar Bolivia moet wel opschieten. „We zijn veel tijd aan het verliezen.” Volgens het staatsmijnbedrijf COMIBOL gaat alles echter gewoon volgens het schema. „Er is geen vertraging”, zegt Teddy Franz Aguirre her- haaldelijk. Hij is hoofdadviseur bij het agent- schap Evaporiticos, onderdeel van COMIBOL. In het zuiden van de Salar de Uyuni laat Aguir- re’s collega Raúl Martinez zien hoe het lithium wordt gescheiden van de andere mineralen. Dat gebeurt in grote ‘zwembaden’ die doen denken aan garnalenboerderijen. Het mijnbedrijf maakt gebruik van de natuurlijke verdamping door de zon, die extra fel is dankzij de grote hoogte van de Salar: 3,6 kilometer boven zeeniveau. Overigens mag Martinez alleen de zwembaden laten zien waar kalium wordt gescheiden. „De Salar bevat acht verschillende mineralen die we willen winnen, niet alleen lithium”, aldus Marti- nez. Maar volgens critici laat COMIBOL zich aflei- den door het winnen van kalium. „Het lijkt erop dat de regering niet echt geïnteresseerd is in de ontwikkeling van lithium”, zei de Boliviaanse li- thiumexpert Juan Carlos Zuleta onlangs tegen NRC 140812 / BG / Bron: Bloomberg Prijs lithiumerts, in dollars per metrische ton ’07 0 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 400 500 600 700 800 Vraag drijft prijs op O nder de z o u tv lak te v an U y u ni lig t de g r o o t st e lith iu m voor- r aad v an de w er eld. Foto AP The Guardian. President Morales bezocht vorige week donderdag de Salar om de productie van ka- liumchloride in te wijden. De inwijding van de li- thiumproductie zou pas eind dit jaar volgen. Hoewel Bolivia de grootste voorraad aan lithi- um ter wereld lijkt te hebben, is het niet alleen. Buurlanden als Chili en Argentinië exploiteren het metaal al enige tijd en ook China, Brazilië en de Verenigde Staten hebben lithiumvoorraden. Daarnaast is onzeker of tegen de tijd dat Boli- via zijn lithiumproductie heeft geïndustriali- seerd, de vraag naar het metaal nog zo groot zal zijn. „Het is alsof je in een leeg zwembad springt in de hoop dat er water in zit voordat je de bodem bereikt”, zegt Jim Shultz. Hij wijst erop dat som- mige problemen met lithium nog niet zijn opge- lost. Er is een flink aantal gevallen bekend van apparaten met lithiumbatterijen die spontaan in de brand zijn gevlogen. Teddy Aguirre van Evaporiticos is echter over- tuigd van de blijvende vraag naar lithium. We weten dat deze apparaten lithium nodig heb- ben”, zegt hij terwijl hij zijn mobiele telefoon te- voorschijn haalt. Want hoewel iPads en laptops voor de meeste inwoners van Bolivia te duur zijn en er nauwe- lijks behoefte is aan elektrische auto’s in het land dat rijk is aan olie en gas, heeft vrijwel iedere Bo- liviaan een mobieltje. Over de gevolgen voor de lokale bevolking rondom de Salar de Uyuni, die er het graan quinoa kweekt en lama’s houdt, maken de au- teurs van het rapport van het Democracy Center zich enige zorgen. „De potentiële en tragische ironie van Bolivia’s lithium is dat in het voorzien van de rijke wereld van groene energie, het eco- systeem dat dat mogelijk maakt, onherstelbaar beschadigd kan raken.” Mede-auteur Shultz licht toe: „Er is veel water nodig voor de lithium- industrie. En wat als het water vervuild raakt, wat betekent dat voor de lokale bevolking?” Geen probleem, zegt Aguirre van Evaporiticos. „We zitten in de buurt van twee rivieren, de Rio Grande en de Rio Colorado. We hebben genoeg water. ” En de milieurisico’s? „Ach, die zijn mini- maal.” Peter Teffer
Transcript of O nder de z o u t v lak t e v an U y u ni lig t Lithium …...dat rijk is aan olie en gas, heeft...
Onder de zoutvlaktesvan Bolivia bevindtzich de grootstevoorraad lithium terwereld. Het metaal iscruciaal voor hetmaken van batterijenin digitale camera’sen mobieltjes. Nu nogeen slimme maniervinden om het teexploiteren.
S alar de U y u n i100 km
La Paz
CochabambaCochabamba
CHILI
ARGENTINIË
PARAGUAY
BRAZILIË
PERUBOLIVIA
NRC 140812 / StS
Salar de Uyuni
Lithium moet Boliviaverlossen van zijngrondstoffenvloek
De Salar de Uyuni is een adembenemendezoutvlakte in het zuidwesten van Boli-via. Op de onherbergzame 12.000 vier-
kante meter zout is geen leven te bekennen, afge-zien van wat cactussen en toeristen.
Die laatsten benutten de grote leegte van de Sa-lar door met het perspectief te spelen: je kunt erfoto’s maken waarop je boven de horizon uit lijktte springen of wordt aangevallen door een mee-gebrachte speelgoeddinosaurus.
Verstopt onder de Salar zit een grote voorraadvan de grondstof die de foto’s mogelijk maakt: li-thium. Dit metaal is cruciaal voor het maken vande batterijen in digitale fotocamera’s, mobiele te-lefoons, tabletcomputers en laptops. De volgendegrote markt voor lithium zou wel eens de elektri-sche auto kunnen zijn. Het arme Bolivia droomter nu van een energiegigant te worden. Maar diedroom is nog ver van de werkelijkheid.
Een eerste stap is al wel gezet. Vier jaar geledenbesloot president Evo Morales dat Bolivia zijn li-thiumvoorraad zou industrialiseren. In het zui-den van de Salar staat een proefinstallatie van hetBoliviaanse staatsmijnbedrijf COMIBOL.
Raúl Martinez mag een rondleiding geven inhet laboratorium, maar mag geen uitleg geven.Slechts twee mensen zijn er rond het middaguuraan het werk „de rest is aan het lunchen”. Hoe-veel mensen er normaal werken, mag Martinezook niet prijsgeven. „Het zijn er verscheidenen.”
De voorzichtigheid van Martinez heeft te ma-ken met meer dan alleen het bewaren van be-drijfsgeheimen. Bolivia kent een lange geschie-denis van rijkdommen die door buitenlanderszijn afgenomen. Halverwege de zestiende eeuwontdekten de Spanjaarden dat de berg bij hetdorpje Potosí zilver bevatte. Het duurde niet langvoordat Potosí uitgroeide tot een van de belang-rijkste koloniale bezittingen van Spanje: in 1611had de stad ongeveer evenveel inwoners als Lon-den.
Maar van deze rijkdom is in het huidige Potosíbijna niets over, zegt Rolando Telleria. Hij staataan het hoofd van de faculteit politicologie aande Universiteit Mayor de San Simon in Cocha-bamba. „Dat is de tragische cyclus van de Bolivi-aanse economie: een grondstof wordt ontdekt,geëxporteerd, de prijs stort in en net als de econo-
mie lijkt te bezwijken komt er als ware het eenwonder weer een nieuw product tevoorschijn.”Na het zilver kwamen goud, tin, zink, olie, gas ennu wellicht lithium.
Volgens schattingen bevat de Salar de Uyunimeer dan de helft van ‘s werelds lithium. Maar deexploitatie daarvan moet anders worden aange-pakt, zegt Telleria. „We moeten niet alleen ruwenatuurlijke hulpbronnen exporteren, maar erwaarde aan toevoegen.” In het geval van lithium:het bouwen en verkopen van batterijen.
Wat Bolivia echter mist is de kennis. Daaromheeft COMIBOL begin juli een joint venture op-gericht met enkele Zuid-Koreaanse bedrijven.Het nieuwe bedrijf gaat anodes en cathodes ma-ken voor batterijen. De Zuid-Koreanen leveren dekennis, de Bolivianen de lithium.
De lithiumvoorraad van Bolivia is interessantvoor het Aziatische land, dat zowel mobiele ap-paraten als auto’s produceert. „Beide landen heb-ben elkaar nodig”, zegt Youn Koan Kim, energie-en handelsattaché op de Zuid-Koreaanse ambas-sade in La Paz.
Ook Nederland is geïnteresseerd in samenwer-king met Bolivia en heeft een vertegenwoordi-ging uitgenodigd om later dit jaar Nederland tebezoeken.
Vooralsnog is het Bolivia niet gelukt om opindustriële schaal lithium uit de Salar tehalen. De voorspelling die president Mo-
rales in het Amerikaanse tijdschrift The N ew Y o r-k er deed, is dan ook niet uitgekomen. Volgens deauteur van het artikel ‘Lithium Dreams’ zei Mo-rales dat Bolivia al in 2010 lithiumbatterijen zouproduceren. Ook zei Morales – in november 2009– dat Bolivia binnen „vijf tot zes jaar” e l e k t r i s ch eauto's zou produceren.
„B elachelijk”, noemt politicoloog Miguel Cen-tellas die laatste uitspraak. „We hébben geen au-to-industrie. Ik denk dat steeds minder mensennog geloven in dergelijke claims van de rege-ring .”
Ook de Amerikaan Jim Shultz twijfelt aan dehaalbaarheid van een elektrische auto-industriein Bolivia. „Als je naar de grootste stad gaat in debuurt van de Salar, naar het beste hotel, dan magje van geluk spreken als je een kwartier heet wa-
ter hebt. Er zit een grote sprong tussen de droomwaarin Bolivia plotseling een geïndustrialiseerdland wordt dankzij deze nationale hulpbron ende realiteit”, aldus Shultz, hoofd van de denk-tank Democracy Center.
Shultz is mede-auteur van een rapport over ofBolivia met lithium eindelijk de ‘grondstoffen-vloek’ kan verslaan. De conclusie was: „mis-s ch i e n ”, maar „er zijn veel dingen die mis kun-nen gaan”.
Sinds dat rapport in mei 2010 verscheen, zijner nauwelijks ontwikkelingen geweest die eenaanpassing eisen van die conclusie, vertelt Shultzin zijn kantoor in Cochabamba. „We zijn nog ververwijderd van de productie van lithium voorbatterijen en nog verder weg van de productievan batterijen. Het feit dat er weinig is veranderdin de afgelopen jaren, zegt ook iets.”
Oud-president Eduardo Rodríguez Veltzé zietin lithium een mogelijkheid om de grote armoe-de van het Boliviaanse volk te bestrijden. „Meerdan 50 procent van de Bolivianen leeft in armoe-de”, zegt Rodríguez in een gesprek. Maar Boliviamoet wel opschieten. „We zijn veel tijd aan hetverliezen.”
Volgens het staatsmijnbedrijf COMIBOL gaatalles echter gewoon volgens het schema. „Er isgeen vertraging”, zegt Teddy Franz Aguirre her-haaldelijk. Hij is hoofdadviseur bij het agent-schap Evaporiticos, onderdeel van COMIBOL.
In het zuiden van de Salar de Uyuni laat Aguir-re’s collega Raúl Martinez zien hoe het lithiumwordt gescheiden van de andere mineralen. Datgebeurt in grote ‘zwembaden’ die doen denkenaan garnalenboerderijen. Het mijnbedrijf maaktgebruik van de natuurlijke verdamping door dezon, die extra fel is dankzij de grote hoogte vande Salar: 3,6 kilometer boven zeeniveau.
Overigens mag Martinez alleen de zwembadenlaten zien waar kalium wordt gescheiden. „DeSalar bevat acht verschillende mineralen die wewillen winnen, niet alleen lithium”, aldus Marti-nez.
Maar volgens critici laat COMIBOL zich aflei-den door het winnen van kalium. „Het lijkt eropdat de regering niet echt geïnteresseerd is in deontwikkeling van lithium”, zei de Boliviaanse li-thiumexpert Juan Carlos Zuleta onlangs tegen
NRC 140812 / BG / Bron: Bloomberg
Prijs lithiumerts,in dollars per metrische ton
’070 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12400
500
600
700
800
Vraag drijft prijs op
O nder dez o u t v lak t ev an U y u ni li g tde g r o o t st eli t h i u m v o o r -r aad v an dew er eld.Foto AP
The Guardian. President Morales bezocht vorigeweek donderdag de Salar om de productie van ka-liumchloride in te wijden. De inwijding van de li-thiumproductie zou pas eind dit jaar volgen.
Hoewel Bolivia de grootste voorraad aan lithi-um ter wereld lijkt te hebben, is het niet alleen.Buurlanden als Chili en Argentinië exploiterenhet metaal al enige tijd en ook China, Brazilië ende Verenigde Staten hebben lithiumvoorraden.
Daarnaast is onzeker of tegen de tijd dat Boli-via zijn lithiumproductie heeft geïndustriali-seerd, de vraag naar het metaal nog zo groot zalzijn. „Het is alsof je in een leeg zwembad springtin de hoop dat er water in zit voordat je de bodembereikt”, zegt Jim Shultz. Hij wijst erop dat som-mige problemen met lithium nog niet zijn opge-lost. Er is een flink aantal gevallen bekend vanapparaten met lithiumbatterijen die spontaan inde brand zijn gevlogen.
Teddy Aguirre van Evaporiticos is echter over-tuigd van de blijvende vraag naar lithium. Weweten dat deze apparaten lithium nodig heb-ben”, zegt hij terwijl hij zijn mobiele telefoon te-voorschijn haalt.
Want hoewel iPads en laptops voor de meesteinwoners van Bolivia te duur zijn en er nauwe-lijks behoefte is aan elektrische auto’s in het landdat rijk is aan olie en gas, heeft vrijwel iedere Bo-liviaan een mobieltje.
Over de gevolgen voor de lokale bevolkingrondom de Salar de Uyuni, die er het graanquinoa kweekt en lama’s houdt, maken de au-teurs van het rapport van het Democracy Centerzich enige zorgen. „De potentiële en tragischeironie van Bolivia’s lithium is dat in het voorzienvan de rijke wereld van groene energie, het eco-systeem dat dat mogelijk maakt, onherstelbaarbeschadigd kan raken.” Mede-auteur Shultzlicht toe: „Er is veel water nodig voor de lithium-industrie. En wat als het water vervuild raakt,wat betekent dat voor de lokale bevolking?”
Geen probleem, zegt Aguirre van Evaporiticos.„We zitten in de buurt van twee rivieren, de RioGrande en de Rio Colorado. We hebben genoegwa t e r. ” En de milieurisico’s? „Ach, die zijn mini-maal.”
Peter Teffer
![.Lc[,e- ('t ,--t ] ')#'' · f^ -t^ "p*-^."] -', Ge1{;^,. c'^^ .{ t\ '^ ,)^^u"^ o_j a^".l"^l"** _., (r^\)Lx: :T1"^^Y.,''"' - -'r 'r,^o{i,*r.^ I Ar^Dd^,^-0..,-.^A U{ ll^r u":r,pl](https://static.fdocuments.nl/doc/165x107/607d3aaa10495b4a5c0da770/lce-t-t-f-t-p-ge1-c-t-u.jpg)