:£-.V/. -_____

üfSmni i i■

i

.■ (•; /

V; .;•■ •'■,-•" - • :

10e Jaargang Nr. 240

8 Januari 1955

■ aüvAOloirom:LECTROTECHNISCHE INSTALLATEURS . HANDELAREN IN ELECTRIStHE VERBRUIKSTOESTELLEN N VERLICHTINGSARTIKELEN • HANDELAREN IN RADIOTOESTELLEN EN RADIO-ONDERDELEN

■

iy.

TTTEbi

,1.

■

ii

de stroomvoorziening van het eiland Walcheren. De schakelschema’s van het 50 kVBlik op de controlekamer ten behoeve i en het 10 kV-net zijn duidelijk op de wand aan gebracht. Verder treft men hier de meetinstrumenten aan. Op de bedieningstafel

: "aast de telefoons voor contact met andere stations zijn nog enige meetinstrumenten aanwezig, die voor directe controle kunnen dienen.

van

I;

gigi

2

sRuton biedt U nieuwe

verkoopkansen door: - Centraal

Gerichte

Zuigkracht

Opzienbarend

voordeel van

de nieuwe

;;

Ile De Ruton 12 „Centrofors"

welke In 'n groots opgezette reclame­

campagne aan het publiek wordt

voorgesteld. Hier ziet U een adver­

tentie uit de serie, welke Uw omzet

zal verhogen.

ruton 12

CENTROFORS \

vinding.Hier i* «en■ 2e „Ruton-Financiering", andere totaalwaarmee die allede RUTON 12overtreft:het U extra gemakkelijk wordt gemaakt.

fors",de stofzuiger„CentroFinanciering van huurkoop tot 18 maan- entraal gerichte zuig-met c

N

kracht.den. Volle winstuitkering. Geen IncassoRutonLetterlijk neemt de

12 „Centrofors" U het werk- geen risico..i,

ui, handen. In «en °°9'Uw kleden.wenk zijn

stoelen, traplopers e.d. van alle stof ontdaan. PluUi®»,losse haren, draadjes en

vuil... lij verdwijnende zont \

V»sneeuw voor

WaaromCentraal Gerichte

Zuigkracht

Eén van de grootste krach­ten in de natuur is de wervel­

wind. de natuurlijke, cen­traal gerichte zuigkracht. Ruton post dit principe toe

m de Ruton

Aarzel niet langerUhettre«Mophe,be.te...

op 4. moderne uofcolger moderne mensen

. in miniatuur - ,2 Centrofors". de stof­zuiger die het vuil lo_«- draait, waardoor het

nodeloos wordt opge-

Compleetmet

8hulpstukken

9ef 135.- zogen.KEI MUUnSMlRK

HEI KWALITEITSMERK

— —

=s=

t UITGAVE VAN DEN.V. UITGEVER8MIJ.

DILIGENTIA - AMSTERDAMPostgiro: 136 400

Bankier: Twentschc Bank

ELECTRO RADIO MERCEIJR I l. •

Redactie en Administratie:Kalverstraat 35, Amsterdam C. Telefoon 40453 en 35253

VEERTIENDAAGS VAKBLAD

met de mededelingen van

Abonnementsprijs:Bedrijfsorgaan Electrotechnisch Ambacht en Detailhandel Nederlandse Vereniging van Electrotechnische Werkgevers

Nederlandse Electrotechnische Winkeliersorganisaue Sliclging Centraal Instituut voor de Stofzuigerhandel

(Cistofa) Afd. Detailhandel

Federatie van Electrotechnische Werkgeversorganisaties Nederl. Kath. bond van Electrotechnische Werkgevers

St. AntoniusNederlandse Vereniging van Neon Installateurs

Nederlandse Vereniging van Nettenbouwers

f 7,— per jaar; voor leden van de aangesloten vakorganisaties e.d. f 5,— per jaar.Losse nummers f 0,40

BIBLIOTHEEKx N.v.h.fl

Overgangsmaatregelen omzetbelastingSpeciale regeling voor onderaannemers

Dc per 1 Januari jl. in werking getreden Wee op de Omzetbelasting 1954 heeft ook voor de lezers van ons blad belangrijke gevolgen. In dit staande vorderingen oninbaar zijn. Er is dan ten artikel zullen wij ons voornamelijk bezig houden onrechte omzetbelasting afgedragen. Billijk- met dc, voor de overgang van dc oude naar de nieuwe situatie, getroffen overgangsmaatrege­len. Deze maatregelen waren nodig omdat vol­gens het besluit op de omzetbelasting 1940, de O.B. verschuldigd werd op bet tijdstip waarop de ondernemer van zijn afnemer of opdracht­gever een betaling ontving. De nieuwe wet hul­digt een ander systeem. Vanaf 1 Januari 1955 wordt de O.B. verschuldigd, op het tijdstip waarop de factuur wordt uitgereikt of had moe­ten worden uirgereikt. Dc factuur moet door de ondernemer worden uitgereikt binnen veertien dagen na afloop van de maand waarin de leve- ring of het verrichten van de dienst heeft plaats gevonden.

Er doet zich echter bij vrijwel elke ondernemer het geval voor, dot in 1954 leveringen en dien­sten plaats vonden die door de cliënt na 1 Januari 1955 worden betaald. De vraag doet zich dus voor of hiervoor de oude dan wel de nieuwe regeling moet worden toegepast. De fiscus heeft dit probleem o]) drastische en eenvoudige wijze opgelost. Terzake van alle vorderingen die op 1 Januari 1955 openstaan wegens leveringen of diensten welke vóór die datum plaats vinden, wordt de omzetbelasting op 1 Januari 1955 ver­schuldigd. Op een speciaal daarvoor verkrijgbaar formulier moet van die belasting aangifte wor­den gedaan vóór 1 April 1955 terwijl het bedrag daarvan ook vóór die datum moet worden af­gedragen. Elke ondernemer moet dus per 1 Januari 1955 een lijst van vorderingen samen- stellcn en daaruit moet ook blijken welk percen­tage daarop toegepast moet worden. Die saldi- lijst zou bijv. kunnen worden ingericht als in de tabel.

Het is niet uitgesloten dat t.z.t. zal blijken dat een of meer van de per 1 Januari 1955 open-

b. op speciaal formulier terugvragen ■%% f750.c. op aangifte-biljet over het le kwarraal 1955 afdragen -J% over de totale prijs van het appa­raat.

Voorraden per 1 Januari 1955In de overgangsbeschikking is bekend ge­

maakt dat geen navordering zal plaats vinden over de per 1 Januari 1955 bij dc handel aan­wezige voorraden. Omdat het door de fabri­kanten af te dragen percentage op 1 Januari 1955 is verhoogd, lijdt de fiscus een verlies op deze voorraden. Het navorderen zou echter wel zeer veel werk opleveren.

Bijzondere overgangsmaatregel voor op­levering van werk in onroerende staat

Voor dc oplevering van werk in onroerende staat is in de overgangsbeschikking een bijzon­dere regeling getroffen. Dit was nodig omdat er op dit gebied een belangrijke wijziging plaats vindt:

Oud: de onderaannemer betaalt 3% over de door hem ontvangen bedragen; de hoofdaan­nemer betaalt 3Z over zijn aannemingssom. verminderd met de aan de onderaannemers be­taalde bedingen.

Nieuw: de hoofdaannemer betaalt 3% over zijn gehele aannemingssom; de onderaannemer betaalt niets voor zover er werkelijk sprake is van het opleveren, in onderaanneming, van een werk in onroerende staat. In de nieuwe wet wordt nl. ook als levering van goederen aan­gemerkt :„de eigendomsovergang van goederen, welke het onderwerp uitmaken van een overeenkomst tot het aanbrengen van die goederen aan enig roerend of onroerend goed.”

Wordt bijv. door een onderaannemer een cen­trale verwarmingsinstallatie geleverd en ge­plaatst dan zal over de waarde van de aan het onroerend goed aangebrachte goederen (ketel, radiatoren e.d.) -J-% O.B. moeten worden afge­dragen. Js de onderaannemer de fabrikant van de aangebrachte goederen, dan is inplaats van -J% door hem 5% verschuldigd.

Om nu te voorkomen dat ten aanzien van werken welke op I Januari 1955 onderhanden

(zie verder png. 29)

van

heidshalve is daarom bepaald dat de O.B. over dergelijke oninbare vorderingen kan worden teruggevraagd. Teruggaaf zal echter slechts plaats vinden wanneer de wanprestatie var de debiteur bet gevolg is van diens financiële om­standigheden. Een soortgelijke regeling als voor de per 1 Januari 1955 te vorderen bedragen, is ge­troffen voor de vooruitbetalingen welke voor 1 Januari 1955 werden ontvangen. Over die vooruitbetalingen is, op grond van de oude regeling, reeds O.B. afgedragen. Het is daarom nodig dat de over die vooruitbetalingen afge­dragen O.B. wordt gerestitueerd. Het terug­vragen van deze O.B. vindt plaats op het hier­vóór bedoelde speciale formulier.

Een enkel voorbeeld moge een en ander ver­duidelijken. Een cliënt bestelde in December1954 een televisie-toestel en betaalde daarop f750 vooruit. Het toestel w'ordt eerst in Januari1955 geleverd. Bij de aangifte over het 4e kwar­taal 1954 moet het bedrag van f750 in aanmer­king worden genomen (tarief 3%). Omdat de levering eerst in 1955 plaats vindt kan het aan O.B. afgedragen bedrag op het speciale formu­lier worden teruggevraagd. Dit wordt verrekend met de over de vorderingen per 1 Januari 1955 verschuldigde belasting. Dc levering van het toestel in 1955 heeft geen verdere gevolgen voor wat de O.B. betreft. Het gaat hier om een levering aan een particulier en daarover is na 1 Januari 1955 geen O.B. meer verschuldigd. Zou de cliënt een ondernemer zijn (bijv. een café­houder) dan zou een en ander als volgt ver­lopen :a. op aangifte-biljet over 4e kwartaal 1954 afdragen van f750.

Naam Totaal *% •}%•ï% 1%

4

in ieder geval tc kort om dit werk cc voltooien. Het feit dat een begin is gemaakt moge rot voldoening stemmen.

Laten wij de organisatorische aangelegen­heid verder buiten beschouwing, dan kunnen wij constateren dar 195-4 niet zonder moeilijk­heden is verlopen.

De oorzaak van deze moeilijkheden is tot op zekere hoogte een verheugende: de hausse in het Nederlandse bedrijfsleven heeft ook voor het elccrrotcchnische bedrijf grote ge­volgen gehad. Als dienende en toeleverende bedrijfstak werden aan het productievermogen hoge eisen gesteld.

Terugblik over 1954

Wanneer wij terug zien op het jaar 195-4 dan geloven wij te mogen zeggen, dat dit jaar in organisatorisch opzicht voor het clcctro- technisch bedrijf uiterst merkwaardig en in zekere zin schokkend is geweest. Wij willen hieraan toevoegen dat naar ons gevoel des­ondanks gedurende dit jaar het fundament is gelegd voor een hetere organisatie in dez.e bedrijfstak.

Het begin van dit jaar was schokkend. Vast kwam te staan, dat de plannen tot een federa­tieve samenwerking, zoals men zich deze na het wegvallen van de Vakgroep in 1953 had gedacht, geen doorgang zouden vinden. Over het waar­om zou men lang kunnen discussiëren, maar wij geloven dat het verstandig is dit niet te doen. ’ Beleeft alle dingen en behoudt het goede’. Het goede is in dit geval dat kwam vast te staan, dat men met de federatic-plannen te hoog en te ver had gegrepen, dar men te ver was vooruit gelopen op de natuurlijke groei die nu te enen male nodig is en waar men niet aan kan ont­komen.

Twee feiten waren hier o.i. belangrijk. De verhouding tussen de bestaande installateurs- organisaties was niet zodanig dat men daarop een innige samenwerking, zoals een federatie nu eenmaal bedoelt, kon bouwen. Voorts speel­de een grote rol het feit dat de groot-installateurs niet in een vakorganisatie waren verenigd, en dat deze, voor zover zij bijeen waren in de Electn bond, zich met grote stelligheid tegen de bestaande fcderaticplanr.cn keerden. Zoals

vaak, had deze reactie tot gevolg dat min of meer automatisch werd voorzien in een be­langrijke lacune die sinds jaren in het in­stallatiebedrijf bestond, nl. het ontbreken van een vakorganisatie van de groot-installateurs.

Op 17 Februari 1954 besloten de groot-in­stallateurs, die tevens lid waren van de Electro- bond, tot oprichting van de Vereniging van Electrotcchnischc Installatiebedrijven. Welis­waar werd hiermede het aantal organisaties wederom met één vermeerderd, doch het feit dar er nu een verband bestond dat naar buiten uit namens de groot-installateurs kon optreden, weegt tegen dit bezwaar ten volle op. Want hiermede was vrijwel het gehele, bont ge­schakeerde terrein van het electrotcchnisch installatiebedrijf: via een organisatie vertegen­woordigd. Men kan moeilijk een huis bouwen indien er tc weinig palen zijn geheid. Het aan­vullen van deze palen had tot gevolg, dat althans een hechte ondergrond ontstond, waarop gebouwd zou kunnen worden, waarbij veel van de goede wil en het inzicht van de architect afhangt. Van groot belang in dit opzicht is dat de overige organisaties in het electro- technisch bedrijf elkaar gedurende dit jaar verder hebben gevonden en de tegenstellingen— voor zover aanwezig — konden worden weg­genomen.

01 de bouw van dit huis uiteind, lijk zal slagen zal afhangen van de tact en het inzicht van de bouwmeesters. Hoge eisen zullen aan deze worden gesteld. Het coördineren van zovele uiteenlopende en soms wel eens tegenstrijdige belangen is geen sinecure. Het jaar 1954 was

Men zit in dat opzicht thans wel aan het plafond. En daarmede verplaatst zich her probleem naar dat van de opvoering der pro­ductiviteit. Men komt dan op het punt: ver­groting van het beschikbaar aantal arbeids­krachten. Dit aantal is beperkt en alleen op lange termijn voor uitbreiding vatbaar. Het tekort aan monteurs, aan vaklieden, is dit jaar zeer voelbaar geweest. Het dreigt zo lang­zamerhand het centrale probleem te worden. Efficiency methoden e.d kunnen weinig uit­komst brengen in bet installatiebedrijf. Het werk is hoofdzakelijk karweiwerk en .dat stelt zijn eigen eisen, waaraan weinig valt tc tornen. Het is zaak de arbeidsvoorwaarden dusdanig tc stellen, dat de beschikbare arbeids­krachten niet worden weggezogen naar andere bedrijfstakken die evenzeer met een tekort worstelen. Op dat punt is nog wel het een en ander te verrichten.

Met voldoening hebben wij kunnen consta­teren dat het prijspeil in de bedrijfstak zich ver­betert. Dit peil lag destijds zeer bepaald te laag, ondanks de grote vraag. Het aanpassings­proces voltrekt zich blijkbaar langzaam. Moge dit proces zich in 1955 verder voortzetten.

leggen dan het geldbedrag van de oude marge, verminderd met het bedrag van de niet meer geheven 3% omzetbelasting.

Zoals uit het vorenstaande volgt, zullen be­houdens een enkele uitzondering de wijzigingen in de heffing van de omzetbelasting geen motief opleveren tot verhoging van de winkelprijzen.

Dit geldt voor merkartikelen met vastgestelde prijs evenzeer als voor artikelen waarvan de prijs niet is gefixeerd.

De regering zal de ontwikkeling van het prijs- vcrloop na invoering van de nieuwe wet nauw­lettend volgen en de oorzaken van eventueel geconstateerde prijsverhoging opsporen.

(Voor het overige verwijzen wij naar het ar­tikel van de heer J. L. van Hedcl, elders in dit blad. Red.)

de concrete formulering van bepaalde wensen. Voorts is gepubliceerd een studie van een com­missie van specialisten uit de Beneluxlandcn, op instig tie en onder auspiciën van de desbetref­fende landelijke groepen van de Association Internationale pour la Propriété Industrielle. Deze studie omvat de tekst van een volledig wetsontwerp, bedoeld om door de landelijke groepen aan hun regeringen te worden aan­bevolen als middel tot unificatie van het merken­recht in de Beneluxlandcn.

Na het overlijden van Prof. Meyers hebben zijn opvolgers als regeringsadviseur de voorbe­reiding van de nieuwe merken wet voortgezet in samenwerking met personen uit de kring waar­uit het A.I.P.P.I. ontwerp is voortgekomen. Naar thans verluidt wordt door ingewijden ver­wacht dat dit ontwerp in belangrijke mate in­vloed zal hebben op het wetsontwerp dat aan de Staten Generaal zal worden aangeboden. Waar bij de reacties uit het bedrijfsleven gebleken is dat de belangstelling voor het onderwerp in deze kringen groot is, wijzen wij onze lezers erop dat de publicatie van het A.I.P.P.I. ontwerp verkrijg­baar is bij het secretariaat van de Vereniging voor Industriële Eigendom, Nederlandse Groep der A.I.P.P.I., gevestigd ten kantore van Mrs. Croon, van Nieuwenhoven Helbach en Stoop. J. P. Coenstraat 10, ’s-Gravcnhage.

Wijziging omzetbelasting geen aanleiding tot prijsverhoging

Op 1 Januari treedt de nieuwe wet op de om­zetbelasting in werking. De wet brengt een aan­tal veranderingen in de wijze, waarop de belas­ting wordt geheven. Deze wijzigingen hebben een hoofdzakelijk technisch karakter en hebben mede tot doel de middenstand moeite en admi­nistratieve beslommeringen re besparen. In het nieuwe systeem zal de detailhandel over leve- ringen aan particulieren geen omzetbelasting meer behoeven af te dragen. Om niettemin de opbrengst van de omzetbelasting op ongeveer hetzelfde peil tc houden, zal daartegenover bij de industrie een hoger percentage worden geheven dan tevoren. In het algemeen gesproken zal hier­door het totale bedrag aan omzetbelasting, dat drukt op de artikelen, die de kleinhandel aan particulieren levert, niet hoger worden dan tot nu toe.

Voorbereiding nieuwe merkenwetOp twee manieren is de laatste tijd het pro­

bleem van een nieuwe Nederlandse Merkenwet in het openbaar aan de orde gesteld. Allereerst zijn in het kader van wijlen Prof. Meyers’ werk­zaamheden ter voorbereiding van een nieuw Burgerlijk Wetboek een aantal van regeringszijde gestelde vragen in de Kamer besproken, waarbij Prof. Meyers zijn denkbeelden heeft toegelicht en de Kamer in beginsel een standpunt heeft bepaald. De openbare discussie heeft aanleiding gegeven tot enige actie van de zijde van het bc- bedrijfsleven welke evenwel niet geleid heeft tot

Hieruit volgr, dat de wijziging in de heffing van de omzetbelasting, voor de industrie geen aanleiding mag zijn om de bestaande marges -uitgedrukt in geldbedragen- te verhogen met een groter bedrag dan hetwelk voortvloeit uit de tariefsverhoging.

Verder ligt het voor de hand, dat de detaillist bij het vaststellen van zijn marges er rekening mede houdt, dat hij geen omzetbelasting hoeft af te dragen. Hij dient dus op zijn

meer -even-

meer te(Gegevens Internationaal Merkenbureau

(Van Der Graaf & Co) N.V.)runnf ïrnifiir /inrrrr- inktmmiis mct

. ! . J ' i

5

ingen in verband met een Vestïgingsbesluit voor de zgn. gemengde bedrijven, de altijd voorko­mende gevallen van overtreding van de Vesti­gingswet, alsmede het uitbrengen van adviezen aan de betreffende instanties inzake het afgeven van Ministeriële Verklaringen voor vakbe­kwaamheid en/of handelskennis.

Naast de opleiding voor Electrowinkelier is er sinds 1953 ook de opleiding voor detailhande­laar in electrische huishoudnaaimachines, welke laatste zich in stijgende lijn ontwikkelt. Ten­slotte kwam op dit gebied in 1954 de Stichting Vakopleiding voor Electro winkeliers tot stand, welke tot doel heeft de opvoering van de vakbe­kwaamheid in onze branche.

In het begin van het jaar 1954 zijn er in de elf afdelingen ledenvergaderingen gehouden, met het doel de aangeslotenen een overzicht te geven van de dingen, die ons, in het kader van het al­gemeen belang van de Electrowinkelier, bezig houden, welke vergaderingen natuurlijk ook dit jaar en de komende jaren zullen worden gehou­den. Moge het belang van de organisatie steeds beter tot de leden doordringen en vooral tot hen die nog geen lid zijn, om dit werk, dat tenslotte geheel in uw eigen belang geschiedt, te steunen, niet alleen financieel, doch ook en vooral door het blijk geven van medeleven, zoals bijv. het bezoeken van vergaderingen, enz.

Dan zouden we na dit zeer beknopte over­zicht over 1954 ook nog even vooruit willen kijken naar 1955. Natuurlijk zouden we dit liefst nog veel beter willen zien worden dan 1954 is geweest, doch hoewel wij niet pessimistisch willen zijn met te zeggen, dat de situatie in het komende jaar veel ongunstiger zal worden, ge­loven we toch te mogen stellen, dat het jaar 1955 niet dat beeld zal geven als 1954 ons gegeven heeft. Vanzelfsprekend is dit slechts , een ver­onderstelling, die niet met cijfers is aan te tonen, doch er zijn bepaalde symptomen die ons te den­ken geven en waaruit wij deze conclusie hebben getrokken en als wij een en ander goed beschou­wen, dan lijkt ons deze conclusie wel gerecht­vaardigd.

We moeten ons door deze veronderstelling echter niet terneer laten drukken en rustig en vol goede moed verder gaan en van de situatie profiteren zolang dit mogelijk is. Ons zou niets aangenamer zijn, dan het volgend jaar te móe­ten constateren dat wij ons vergist hebben, want dan heeft u het voordeel hiervan gehad.

Buigbare geleiderDruno Alcrtcns uit Bilchovcnis de uitvinder van eenbuigbare geleider, tevens lampboudcr,die men in alle denkbarebochten kan draaien.Deze vinding was tentoongesteld op de onlangs gehouden expositie „De Gouden Schakel” te Rotterdam. De geleider is vervaardigd van alluminium, alhoewel een plastic-uitvocring mogclijk is.

dat de marges over de gehele linie geen gelijke tred gehouden hebben met de gestegen kosten van de zaak en . . . wat nog wel eens vergeten wordt, met de gestegen kosten voor levenson­derhoud van de ondernemer en zijn gezin. Voorts is het euvel van de pcrsoneelsinkoopver- enigingen nog actueel en het is zeer betreurens­waardig, dat er nog steeds enkele grossiers zijn, die hun waren — met passeren van de detail­handel — rechtstreeks aan deze verbruikers leveren.

De Vestigingswet was gedurende het gehele jaar weer een punt, dat doorlopend onze aan­dacht vroeg. De Vestigingswet Bedrijven kwam tot stand, die straks de Vestigingswet Klein­bedrijf 1937 zal vervangen. Ook ons Vestigings- besluit moet hieraan worden aangepast en zo­dra dit voor iedere branche is geschied zal de nieuwe Vestigingswet Bedrijven in werking tre­den. Verder releveren wij dan nog onze bemoci-

MEDEDELINGVAN DE NEDERLANDSE

ELECTROTECHNISCHEWINKELIERSORGANISATIE

BIJ DE JAARWISSELINGEr zijn in het leven bepaalde momenten en

gebeurtenissen, die we populair mijlpalen noe­men. Dit zijn in feite bijzondere ogenblikken, waarop we 'ons ten aanzien van een of meerdere punten gaan bezinnen, hetgeen vanzelfsprekend zonder enig sentiment, doch op realistische ba­sis dient te worden gedaan. Thans — bij het ver­schijnen van dit blad — hebben we de jaarwisse­ling juist achter de rug en zijn we hiermede een dergelijke mijlpaal weer eens gepasseerd.

Alvorens tot een nadere beschouwing over te. gaan, willen wij van deze gelegenheid gaarne gebruik maken u zowel zakclijk als persoonlijk een voorspoedig 1955 toe te wensen. Tevens zou­den wij hieraan de wens willen koppelen, dat de verschillende verlangens van de middenstand öf in vervulling mogen gaan óf in een dcrgclijk stadium zullen komen, dat de uitvoering ervan althans in 1956 tegemoet kan worden gezien. Hoewel we als detaillisten de zaak meestal voor een groot deel vanuit onze eigen gezichtshoek beschouwen, zijn we toch niet blind voor het geheel. 1954 was over de gehele linie een jaar van hoogconjunctuur; productie en werkgelegen­heid bereikten een zeer hoog peil. En dit betreft niet alleen de productie voor de binnenlandse markt, doch ook die voor de export was zeer be­langrijk.

Ook de detailhandel mag terugzien op een heel behoorlijk jaar, hetgeen natuurlijk niet wil zeggen, dat de tevredenheid algemeen is en dat er geen wensen ten aanzien van bepaalde punten zouden zijn overgebleven. Het is nog steeds zo

rVoor een Vele vragen kreeg Electro Radio Mercuur ook

dit jaar weer te beantwoorden en deed dit graag. Mogen wij ditmaal eens een vriendelijk ver­zoek tot u richten?

Mankt ons uw abonnementsgeld voor 1955 voor 15 Januari a.s. over, bij voorkeur per giro U wordt verzocht na 16 Januari niet meer te gireren aangezien na die datum dc kwitanties zullen worden aangeboden.

Ons postgironummer is 136400 r.n.v. Uitgeversmij Diligentia te Amsterdam. U be­spaart zich de incassokosten met spoedig han­delen.U weet het bedrag: f 5,— voor de leden van de Organisaties, waarvan de Electro Radio Mer­cuur het orgaan is; voor niet-leden f7,- per jaar.

De administratie

heeljaarvoorlichting

U bewijst onze administratie een grote dienst, wanneer u behalve uw naam, straat, huis­nummer en woonplaats tevens de letters en het nummer op- geeft, zoals deze voorkomen op dc adresband waarmee u Electro Radio Mercuur ontvangt. Dit geschiedt op de bij-strook van het giro-stortingsformulier.

N.V.

J“^ • 'Irtl llll I

6

Reflecterendelichtreclame

Misschien is er in de lichttcchnick geen gebied waarin zo weinig nieuws ontwikkeld wordt als' de lichtreclame, en waar nieuws zo noodzakelijk is. Even- ; als op het gebied van woonhuisverlichting, wordt en grote vlakken verlicht kunnen worden, isreclamcverlichting nog steeds toegepast, zoals dit juist de reflecterende lichtreclame bij uitstekreeds /aren geschiedt. Om in de grote steden de aan- geschikt v00r de verlichting van grote en klei- dacht te trekken, is een bewegend, een intermitterend, ° ... ... 9. . °of een schrijvend effect noodzakelijk. Ook langs de ™ere vlakken. Hiervoor zijn gloeilampen en grote wegen is het gewenst om de gespannen aandacht fluorescentielampen beter geschikt dan neon- van de autobestuurder even te onderbreken door een buizen. De lange buisvorm en de betrekkelijke lichteffect, die in een uiterst korte tijd, het gewenste wcrvingseffcct bereikt.

Verschillende media op lichtreclame gebied staan nu ter beschikking:

Hoewel ook met zelflichtende reclame figuren

MINKES - DEN HAAGfabriek van beschermd schakelmateriaal. Kantoor: Hoef kade 667-671. Telefoon (K 1700) 391563-395898

Verdeelkasten, walsschakelaars, ka­bel moffen, overgangskasten enz. enz. alles In GIETIJZEREN uitvoering.

PLAATSTALEN kasten op aanvraag. Vraagt vrijblijvend offerte

geringe lichtopbrengst per meter, doet de keus al spoedig vallen op gloeilampen, kwik en na- triumlampen of op fluorescentiebuislampen.

F -3

De belangstelling „Hi-Fi”

LUIDSPREKERS neemt snel toe.

i,

voor

Electrospiege-lings-kegel

RadioNu ook de 10" (Type HF 1010) met een universele spreekspoel

van 3/15 Ohm. f 57.— bruto.

Importeur:Mulder-Hardenberg, Amsterdam

V Detaillisten

' t

TreflectiebandFig. 1

a. zelflichtende reclame, waarbij de gloeilamp ol de ontladingsbuis direct zichtbaar is;

Bij lichtreclame op schuttingen, borden en gevels is het gewenst veel aandacht te besteden aan het gelijkmatig verlichten van het gehele

reclame-mcdium bij avond en nacht verlicht, zoals vlak, waarbij een ongelijkmatigheid van ca. 1 :4 de zon dit overdag doet;

b. reflecterende reclame, waarbij de lichtbron het♦ +

nog als gelijkmatig aandoet. Een grotere onge­lijkmatigheid verlaagt de wervingswaarde enc. transparante reclame, welke in feite een tussen­

is tussen zelflichtende en reflecterende reclame; de leesbaarheid.i ■. mm♦ S* + F AG ET

STEENWIJK

vormVeelal wordt de lichtbron aangebracht boven

het vlak. Hierbij dient opgelet te worden dat In het nummer van 25 December werd geschreven de spiegeling niet valt in de OOglijn, zodat

over lichtreclame met gloeilampen, als zelflichtende (ook bij maKC vlekken) geen hinderlijke spie-reclame, waarbij de Lampen ot ontladmgsbuizcn 1 , ~ r i ‘ v u- 'direct zichtbaar waren. ’ gellng optreed. De afstand tussen twee licht-

Thans is aan de orde de reflecterende lichtreclame. bronnen dient l/3 van de hoogte van het vlak

d. combinaties van deze drie grondvormen.• ~"m" ‘ "X “ij• «fr

♦

Electrische

Meelinstrumenten-

en Apparaten Fabriek

Telef: K 5210N?2032

Reflectiewaarde van kleuren

refl. %kleur kleu r refl. %

okergeeloranjerooddonkerblauwdonkergroendonkerroodzware

70 25wit55geel

lichtgroenhelderblauwhelderbruinbeige

2348 2045 1640 1038 4

I li

£ reflectieband

spiegelings-kegel

>4

LEVERT UIT VOORRAAD:/„PALMTAG”electrische wekkers,

in diverse uitvoeringen„PALMTAG” klokken,

meer dan 100 modellen■i ►

„PALMTAG” uurwerken „PALMTAG”ze!fstartende

werken„PALMTAG”automatische was-

machineschakelaars

/ x h uur-Fig. 2

te zijn. De afstand tussen het vlak en de licht- De oppervlakte is 600 x 0,75 = 4.50 m2. bron dient minimum de helft van de hoogte Dit bedrag vermenigvuldigd met de gevraagde

verlichtingssterktc van 300 lux geeft 1 350; gedeeld door het rendement van de gehele ver-

de lichtpunten bepaald. De vcrlichtingssterkte lichting, zijnde 0,50 wordt dit 2 700 lumen. van het vlak zal moeten afhangen van de om- De reflectiewaarde van de hoofdkleur echter gevingsverlichting en de afstand waarop de reclame leesbaar moet zijn. Deze verlichtings­sterktc zal moeten variëren tussen 300 en 1 200 lux. Per vierkante meter zal dan een lichtstroom van 1 000 tot 4 000 lm per m2 nodig zijn, d.w.z. voor eën verlichtingsstcrkte van 300 lux is nodig 75 watt per m2, voor kwikdamp- licht 25 W/m2 en voor natrium 15 W/m2.

Het aanbrengen van een Teflectieband onder of boven het te verlichten vlak zal de gelijk­matigheid bevorderen (zie hg. 1). Indien de afstand van de lichtbron tot het vlak groter is dan l/2h, dan kan ook de afstand tussen de lichtbronnen groter genomen worden en wel max. h=l. (fig. 2). Indien de afstand tussen de lichtbron en het vlak kleiner moet zijn, is het gewenst het vlak te buigen (fig. 3).

Bij het vaststellen van de verlichtingssterktc, beïnvloedt de verlichtingssterkte, zodat 2 700 :dient de kleur van het vlak in de rendements- 0,45 = 6 000 lumen noodzakelijk zijn om hetfactor verwerkt te worden. Neemt men als vlak te verlichten met 300 lux. Als de plaatsingvoorbeeld een vlak met een helderblauwe on- van de lampen kan plaatsvinden op 35 cm af-dergrond en witte letters van 6 m lang en 75 cm stand van het vlak, zullen 24 lampen van 25hoog dat verlicht moet worden met een ver- watt nodig zijn. Hierdoor ontstaat in feite eenlichtingssterkte van 300 lux. De reflectiewaarde aaneengelotcn rij armaturen, dus moet de op-van het vlak bedraagt 0,45. Het rendement lossing liggen bij het maken van een koof.van de verlichting wordt gesteld op 0,50.

te zijn.Hierdoor wordt het aantal en de plaats van IMPORTEURS:

ELECTRIC-TIM E,Hirsch en Pol,

Kantoor «n Toon kamer N. Z. Voorburgwal 272 — Amsterdam-C.

Telefoon 34407.~~~I('I

7 I,' H spiege-

lings-kegel

i/ ƒ

/ l/ iI I

I

Fig.3

Niet alléén van „buiten”.....................maar ook van „binnen” is

een „Dr. CASELLI” strijkijzervan A tot Z een

Kwaliteitsproduct!Deze koof wordt niet wit geschilderd, omdat

(vervolg op pag. 29) Alleenverkoop:„TECHNISCHE” N.V.Postbus 6094

lichtpunt

’s-GRAVENHAGETelefoon: K. 1700-321668

Fig. 4: Lichtver- delingsdiag ra n 1

van de verlichting van een vlak met

de curven van gelijke ver­

lichtingssterkte. Een GlSO-Iamp zet alles m het juiste hm

8

MARCO populair Snelwasmachine fl 159.-

Trappenlozespanningsregeling

• Pulsmtor op kogellagers.• wals Motor 0.25 p.k.• I" «n uitwendig geëmailleerd.• Inhoud 40 Ltr.• Universele wringerbeugel.

KUIPERIJ BAKKER

Dijk 12, Alkmaar, telf: 4268 K 2200

ln vrijwel alle takken van de electrotechniek bestaat behoefte aan nauwkeurig geregelde spanningen, hetzij van bepaalde waarden dan wel variabel. Voor regeling van gelijkspanningen wordt meestal gebruik gemaakt van weerstanden, die een zeer eenvoudige en doel­treffende regeling veroorloven. Het bezwaar van weer­standen is echter, dat electrischc energie wordt om­gezet in warmte; dit kan niet alleen lastig zijn, het is bovendien oneconomisch. Voor wisselspanningen wordt daarom bij voorkeur gebruik gemaakt van na­genoeg verliesvrijc transformatoren. Deze kunnen zeer eenvoudig zijn, wanneer de geleverde uitgangsspan- ning in een onveranderlijkc verhouding staat tot de aa ngelegde inga r.gsspa n ning.

Ingewikkelder wordt de zaak, wanneer deze verhouding regelbaar moet zijn. Vroeger moest men zich dan behelpen met aftaktransforma- toren, waarbij de uitgangsspanning kon worden ontnomen aan een aantal aftakkingen van de secundaire wikkeling, die opvolgend hogere spanningen leveren. Hierbij is van zuiver in­stellen vanzelfsprekend geen sprake, omdat het aantal aftakkingen uiteraard beperkt is; de regeling heeft nl. plaats in trappen. Bovendien heeft men behalve de eigenlijke transformator nog een stekerbord of een aftakschakelaar nodig. Deze bezwaren zijn ondervangen bij regeltransformatoren of variacs waarbij de ge­wenste spanning nauwkeurig en zonder onder­breking kan worden ingesteld (voor verschillen­de typen varieert de regelnauwkeurigheid tussen circa 0,3 en circa 1,2 V). Mede wegens de uiterst eenvoudige bediening, het geringe onderhoud, de vrijwel onbeperkte levensduur en vele ge­bruiksmogelijkheden. hebben regeltransforma-

K00FLIJSTEN i777

VOOR INDIRECTE VERLICHTING

BUISLAMP-ORNAMENTEN

Nederlsndsch Octrooi 50992

uitgebreide folder op aanvraag Fig. 2

W. C. HÜLSMANN JRAmsterdam-C. - Brouwersgracht 300

Telefoon 31957

regelen spanning El wordt aangesloten. De ge­regelde spanning EQ wordt afgenomen tussen A en een verstelbare borstel C. E0 is groter, naar­mate C zich dichter bij B bevindt. Het gedeelte AC van de spoel wordt doorlopen zowel door de primaire als door de secundaire stroom. Deze zijn tegengesteld en heffen elkaar dus gedeeltelijk op, zodat met een wikkeling .van dunne draad kan worden volstaan.

Om een secundaire spanning EQ hoger dan E1 te kunnen verkrijgen, wordt de primaire span­ning normaliter niet aangesloten aan het spoel- einde B, maar aan de aftakking Bl (wikkellengte ABl — circa 5 X wikkellengte BlB). Aangezien de spanning over BlB circa 20% bedraagt van de spanning over AB, wordt een 20% verhoogde spanning verkregen wanneer de borstel zich in B bevindt (schaalaflezing 120%). De primaire aansluiting kan niettemin van B1 naar B worden verlegd, indien de secundaire spanning de pri­maire niet behoeft te overschrijden. De nauw­keurigheid van de spanningsregeling wordt dan nog opgevoerd, maar uiteraard moet andere afleesschaal worden aangebracht.

Nabij A bevindt zich een tweede aftakking (A1), symmetrisch ten opzichte van B1; deze ai— takking kan dienst doen voor hetzelfde doel als= Bl, indien men de transformator wenst te ge­bruiken voor toenemende spanning bij linksoir^ draaien. Op het aansluitpaneel van groter*= typen zijn verder twee extra klemmen aanwezig voor eventuele speciale aftakkingen voor bij­zondere schakelingen. Als vorm van de spoel kern is het zgn. toroïde model gekozen, omda— deze uit mechanisch oogpunt zeer geschikt is= een lage nullaststroom met zich medebreng wegens het ontbreken van een luchtspleet en ct_

de transformatoren spreidingsverliezen van het magnetisch circui_wordt vooral gestreefd naar een groot vermogen zoveel mogelijk beperkt (fig. 2). De max. tot»— bij laag gewicht en kleine afmetingen, geringe laatbare afgenomen stroom is afhankelijk van verliezen en een lage kostprijs. Met het oog hier- stand van de borstel, op werd de zgn. spaarschakeling gekozen. Hier­bij is de spoel kern niet voorzien van afzonderlijke Toepassingenprimaire en secundaire wikkelingen, maar van Tot de gebruiksmogelijkheden van

enkele spoel AB (zie fig. 1), waarop de te transformatoren behoort een vrijwel onbeperl=

KONTAKTE furschwach. u starkstrom Tl SCH KONTAKTE KONTROLLAPPARATEAUERART 6VOLT.500VOLT

SIGNALLAMPEN von«Voli1000 Volt. 10 mm 0 -100 mm 0 lieferbor

er eenSIGNAL- TRANSPARENTEin oliën móql. Ausfiihrungen

RUF- u. SUCHANIAGEN

*44'

toren een uitgebreide en gevarieerde kring gebruikers gevonden.

vanPABRIK FÜR ELEKTRISCHE

SPEZIALAPPARATE

koPLOCHINGENwürtt. Bij het ontwerpen vanTEL. 593

Isolectra-RotterdamIMPORTEURS ELECTROTECHNISCH

MATERIAAL een

"*9

aantal toepassingen, die wij kunnen samen- vallen tot stand gebracht door aandrijving vatten onder directe spanningsregeling. Regel- een gelijkstroommotor, waarvan het toerental transformatoren zijn ideaal voor het instellen wordt geregeld door middel van bovengenoem- van juiste voedingsspanningen voor toestellen de combinatie van een gelijkrichter en een regel­en apparaten (bijvoorbeeld meet- en controle- transformator, apparatuur) bij een veranderlijke netspanning,bij een net met onderspanning of wanneer span- Combinatieschakelingen

Ten behoeve van combinatieschakelingen kunnen twee of drie regeltransformatoren van

vanM. DUINTJER & ZONEN N.V.Wildervank, Tel. K 5987-2831 (5 lijnen) Vendam

Grossiers, gespecialiseerd in

MATERIALEN VOOR KRAGUT1NSTALLATIESElectromotoren en dynamo's,Schakelaars en controllers SBIK autom. en motorbeveiligingschakelaars, Automatische sterdriehoekschakelaars. Aardfout- of gestelsluiting-schakelaars, Kastenbatterijen (compleet en in onderdelen), Druk- en vlotterschakelaars,Speciale schakelapparatuur.

ningen variërend tussen 0 en 1,2 maal die van de beschikbare spanningsbron, zijn vereist. Zij zijn onmisbaar in laboratoria, keuringsburcau’s en eenzelfde type op elkaar worden gemonteerd.

nauwkeurig ge- Zij vormen dan twee of drie regeleenheden op één doorlopende as, die met behulp van één knop kan worden gedraaid. Door twee mechanisch gekoppelde regeltransformatoren in serie te schakelen, verdubbelt men de toelaatbare in-

contröle-instell ingen,definieerde spanningen noodzakelijk zijn reproduceerbare proeven en voor het ijken van

waarvoor

instrumenten.Voor het keuren van isolatiematerialen bij­

voorbeeld, kan een regeltransformator worden gangsspanning en dus tevens de maximum opgenomen in de primaire tak van een hoog- waarde van de af te nemen spanning. De regel- spanningstransformator. Ook reparatiewerk- transformatoren zijn hierbij boven elkaar ge-plaatsen zijn ondenkbaar zonder regelt rans for- plaatst. Door twee mechanisch op elkaar ge­

koppelde regeltransformatoren parallel te scha­kelen, verdubbelt men de toelaatbare waarde

matoren, onder andere voor het beproeven van apparaten voor uiteenlopende spanningen. In vele bedrijven worden regeltransformatoren ge­bruikt, zowel in de fabricage- en beproevings-afdclingen als bij de controle. De variacs kunnen steeds wel aanwezig zal zijn) veroorzaakt goede diensten bewijzen bij het beproeven van zgn- vcrefiTcningsstroom tussen de beide trans- wattmeters en bij het meten van de vertragings- formatoren. Ter beperking hiervan plaatse

tussen de parallel geschakelde borstels een koude smoorspoel.

van de af te nemen stroom. Een klein verschiltussen de twee secundaire spanningen (dat

een

mentijd van relais, alsmede bij het voorkomen van overbelasting bij het inschakelen van een weerstand met een grote positieve temperatuur- coëfficiënt. Door het combineren van een regeltransfor­

mator met een vaste transformator kan de uit- gangsspanning worden opgevoerd (vergroting van het regelbercik) en een aanzienlijk vermo­gen worden geregeld met behulp van een kleine regeltransformator. In vele gevallen wordt hier­door een aantrekkelijke en voordelige oplossing verkregen. Regeling van vermogens die groter zijn dan de toelaatbare belasting van de regel­transformator, zoals bij combinaties waarbij de primaire spanning van de vaste transformator wordt geregeld, is niet mogelijk. Onder omstan­digheden wordt het daarentegen een voordeel geacht, dat de regeltransformator niet geleidend is verbonden met het net. Door middel van een drietal gekoppelde regeltransformatoren, die in ster worden geschakeld, kan regeling van drie- fazige spanningen plaats hebben (fig. 3).

Een ander voorbeeld is het instellen van las- apparatuur bij het lassen van teer werk als dunne veertjes en draadjes, waarbij de temperatuur zeer kritisch is met het oog op doorbranden. Op electronisch gebied vinden regeltransformatoren toepassing voor het regelen van gloeidraad- en roosterspanningen en van plaatspanningen in

ILLUFIXPRIKVERLICHTINGPlatte gummikabel 2x 1.5 en 2x2.5 qmm, met daarbij passende prikfitcing Edison normaal en Edison mignon.

Op het gebied vanFLUORESCENTIE-VERLICHTING

leveren wij u: balken, troggen, armaturen, voorschakelapparaten. lamphouders. star­ters, afzonderlijk of compl. gemonteerd.

Importeur der

ZAMPA GLOEILAMPENcoc Vraagt offerte bijo

J. F. ONSTEE AMSTELVEEN<=cc

GroothandelOudcrkerkerlaan M Tel. 2232 (K 2964)a

oc

C:

c; N.V. vfh NierstraszPlantage Middenlaan 62 - AMSTERDAM-C.

Telefoon 741674 (4 lijnen)HM.D.£o

Fig. 3 Controlekamer AVROGrossiers op electrotechnisch gebied o.a. van de voornaamste Nederlandsefabrieken/ als: Philips, Draka, Hazemeyer, HAF, Excel­sior, Polva, Inventum, Holland Electro,

Ruton, Itho, Nedap enz.

gelijkrichters, zenders en versterkers. Voor het • automatisch stabiliseren van fluctuerende nct- Kortgeleden is de naar verhouding duurste

ruimte van de AVRO-studio door de technischespanningen kunnen regelaars worden gebruikt, bestaande uit één of meer regeltransformatoren commissaris van de N.R.U., Mr. A. H. van der die door een clcctromotor worden bediend. Veen aan de directeur van de AVRO, de heerRuime toepassing vinden de transformatoren op het gebied van temperatuurregeling bij elec- trische gloei- On smeltovens en het regelen van de

gloeilampen cn andere licht- in de 8rote studiozaal. De vorige stond op het bronnen. Vooral daar, waar door een bepaalde toneel, cn nam daar veel ruimte in. of door een gevarieerde lichtintensiteit bijzon­dere effecten worden beoogd, zoals bij etalage-, toneel- en feestverlichting, lichtreclame’s e.d.

D. Repko overgedragen. Het is de zwevende con­trolekamer, die op balconhoogte is aangebracht

lichtsterkte van TONEELVERLICH- TINGSAPPARATEN PROJECTIE FLOODUGHTS ZOEKLICHTEN KLEURAUTOMATEN

' WEERSTANDEN. ENZ.

In de nieuwe controlekamer zijn de nieuwste technische snufjes toegepast; er zijn tien micro- foonkanalen, waaronder een solistisch kanaal; een verdiept bedieningspaneel geeft een vrij uit-

In combinatie met een gelijkrichter vormt een zicht op het toneel. Er komt nog een moderne regeltransformator een economische variabele lichtsignalen- alsmede gelijkspanningsbron, die kan worden gebezigd

galvanische procédé’s en voor het voeden gelijkstroommotoren. Regeling van de

snelheid van werktuigmachines (bijv. draai- dat voor het publiek niets verloren gaat van het- banken en wikkelmachines) wordt in vele ge- geen ten gehore wordt gebracht.

Regeling gelijkspanningELECTRONISCH BEDIENBARE LICHTREGELAARS VOOR TONEEL- en ZAALLICHT (ook NEON enz.)

magnctofooninstal-eenFabriek van

Speciale Verlicht ingsapparaten AMSTERDAM-Z.

v. Ostadestraat 228-230 - Tel. 720485

latie.voorvan In de zaal zullen vier zuil-luidsprekers zorgen,

10

1955 wordt een

triomfjaar voor de

■ wasmachineswÊÊm.

om deze 3 redenen!: ?'•-

■O De AEG kwaliteit.

O De gunstige-prijs.Keus- uit 2 courante wasmachines voor zeer aantrekkelijke prijzen. Allebei met de bekende roesivrij stalen kuip!

te--Y.-r

! <SbX» X

UMJ §

O De uitgebreide reclame,die millioenen mensen van de voor­delen van de AEG wasmachines op de hoogte brengt.

DIT IS DEAEG WASMACHINEI DIT IS DE NIEUWE AEG

IIJUNIOR,,WAS MACHINE!met de roestvrij stalen kuip

met wringer, wastangen wasnet f 398,-

zonder wringer . . . . f 330,- met verwarmings­element en wringer . . f 448,-

Oók met roestvrij stalen kuipmet wastang en wasnet.De gebruikelijke wringertypen passen op deze machine.

f 258,-

En de AEG centrifuges triomferen mee!

:__>"1---- /! • nii ;1 ; •io i

■ •; Ato

ACC

*>.&mm

U>Laat het publiek weten dat ze bij U hun nieuwe AEG kunnen kopen. Vraag het raambiljet en hang het op Uw etalageraam, op Uw deur en in Uw zaak. Uw grossier heeft fraaie folders Vraag hem ernaar!

Ö

mDIT ISDE AEG CENTRIFUGE!

DIT IS DE NIEUWE AEG „JUNIOR” CENTRIFUGEI f

Vierkant model, volautomati­sche rem. De ideale combi­natie met de vierkante AEG wasmachine

Met doorzichtig plastic deksel, vol-automatische rem f 258,-

f 325,-

CN. V. ELECTRICITEITS MAATSCHAPPIJ AEG 1AMSTERDAM-C. TEL. 45212 (6 lijnen) F R E D E R I K S P L E I N 2 6 !•

I11

Lassen van dradenmet behulp van condensatorontladingen

Hec is gebleken dat men door middel van condensatorontladingen met een verrassende regelmaat lassen in draden kan leggen. Deze methode van lassen kan bijv. bij de vervaardiging van thermo-elementen en ook in massaproductie goede diensten bewijzen.

Met een in (ïg. 1 geschetste schakeling verkrijgt men de in lïg. 2 ge­schetste stroom- en spanningskaraktcristieken bij de ontlading. Als gun­stigste waarden worden opgegeven spanningen te gebruiken als vermeld in onderstaande tabel.

R

22o VoCV

Gunstige spanning voor het lassen van draden indien C = 775 [aFen R = 1,3 n

I zo

Fig.Iclraadclikte spanning in V

koper ijzer nickelin aluminiummm constantaan■-

0,1 40 ■***#**!30

0,2 65 70 65 60 500,3 100 120 90 90 900,4 150 150 145 150 110 A0,5 200 210 195 200 190 t09

met vorming van een bolletje metaal

0,1 40 50 400,2 80 90 85 70 500,3 130 140 120 120 900,4 200 210 185 190 110 Fig.20,5 210 190

grote publiek hiervan op letterlijk sprekende een tweetalige melding, bij welke de banden elk wijze van op de hoogte zijn gesteld.

Nederland was op deze CIMES goed ver-

Opname-bandmet onbeperkte levensduur van twee geluidssporen zijn voorzien. Tot de

complete apparatuur behoort één, resp. een tegenwoordigd, bovendien was Jhr P. J. H. tweetal versterkers, waarvan het vermogenRocll aanwezig als afgezant der geluidsjagers in voldoende is voor de behandeling van 50 aan-Nederland. Tezamen met Oostenrijkse afge- vragen tegelijk. Voor grote installaties kan hetvaardigden werd de FIDAERS opgericht (Fédé- vermogen opgevoerd worden, zodat in datration Internationale de PEnrégistrement et de geval 14S aanvragen tegelijk behandeld kunnenla Réproduction du Son) waarvan het secretari- worden,aat te Bussum zetelt.

Een dezer dagen werden de resultaten bekend gegeven van het derde internationale concours van de beste geluidsregistratie te Parijs (3me Concours International du Meilleur Enrégistre- ment Sonore), waaraan amateurs uit verschei­dene landen hebben deelgenomen. Wat er al zo werd opgenomen en na enorme versterking op de toehoorders losgelaten ? Wel, bijvoorbeeld het kakelen van kippen, piepende geluiden van een vlo, zoemen van een mug, kraken van groeiend hout etc. G. J. Harms uit Nederland copieerde met een bandrecorder de muziek van een gramofoonplaat, knipte de band in stukjes en ,,monteerde” zodoende een nieuwe compo­sitie.

Storingen in de apparatuur worden door signaallampen kenbaar gemaakt. Grote instal­laties zijn van twee moederklokken voorzien, zodat in geval van storing aan één der klokken de ander haar raak kan overnemen.Tijdmeting met bandrecorder

Op de Hannover Industrie Tentoonstelling, toonde Siemens & Halske een nieuwe tijdmel- ding-apparatuur voor telefoondiensten, waarbij geluidsbanden worden toegepast. In deze appa­raten worden de eindloze banden door van een moederklok uitgaande impulsen in een bepaalde Voor de nieuwe rechtzaal in het Paleis van positie gestuurd, welke telkens correspondeert Justitie te München heeft Philips-Duitsland een met de op handen zijnde tijdmelding en in deze omvangrijke elcctro-acoustische installatie ge- positie afgetast door een wcergavekop. De leverd. Drie met microfoons uitgeruste spreek- moederklok schakelt tevens het zoem teken in. plaatsen kunnen naar verkiezing worden inge- dat het naderen van een nieuwe minuut aan- schakeld. Voor acoustiekverbetering dienen vier duidt, en waarvan het afbreken het begin van onzichtbaar opgestelde luidsprekergroepen. Om de nieuwe minuut markeert. de geluidsvertraging te compenseren werd in de

De apparaten met per minuut wisselende centrale tussen de voor- en eindversterker een melding zijn voorzien van twee banden, resp. vertragingsapparaat ingebouwd, voor de uur- en de minuutmelding. In geval De verhandelingen tijdens de zittingen kun- van een per 10 seconden wisselende melding is nen in de centrale op een geluidsband worden een derde band nodig. De meldingen van de uur-, opgenomen. Een signaleringssysteem tussen de minuten- en eventueel secondenband sluiten voorzitter en de centrale vergemakkelijkt de be- nauwkeurig op elkaar aan, zodat telkenmale diening. De opnamen op de geluidsband kunnen een volledige melding gegeven wordt. door middel van de versterkcrinstallatie in de

Er werd voorts een apparaat ontwikkeld voor zaal worden weergegeven.

Acoustische installatie in rechtzaalDe hoofdprijs werd toegekend aan de Frans­

man J. M. Bourreau, die zich de vraag had ge­steld hoe lang men een geluidsband kan afspelen zonder belangrijke kwaliteitsvermindering. Bij zijn demonstratie met een bandje zonder eind registreerde hij elke 100ste keer dat het tekstje: combien de fois? (hoeveel keer?) de afspeelkop passeerde. Tot de 4000e maal was geen kwali­teitsverschil te constateren, ook vrij wel niet na 40 000e maal. Na 500 000 maal cle tekst te hebben afgespeeld was de kwaliteit nog uitste­kend, hield de las nog uit en was slechts een weinig ruis te constateren. De recorder had toen bijna 10 etmalen zonder onderbreking zijn lesjeopgezegd.

Dit succes pleit voor de betrouwbaarheid van de bandrecorder, het moet voor de fabrikanten van recorder en band goed nieuws zijn dat het

12

HAZEMEYER\cï'aa'

\\a*'

Draaischakelaars

Tuimelschakelaars

Stopcontactenbruin en wit

Opbouwen

InbouwL'EMAKeur Normaal

enVoorzien van Het KEMA KEURTEKEN de Hoogste kwalitatieve onderscheiding

het KEMA LABORATORIUMdruipwaterdicht

van

InstaliatiemateriaalHAZEMEYER

I13;

Verschillen in spanning

van het electrische net in NederlandIn verreweg het grootste aantal gemeenten

van Nederland bedraagt de spanning van het electrische net 220 volt. Er zijn echter nog steeds een aantal gemeenten, waaronder zeer grote als ’s-Gravenhage, waar de spanning 127 volt be­draagt, terwijl er nog andere afwijkingen van de merendeels, heersende spanning bestaan. Voor gezinnen, die steeds in een gemeente gewoond hebben waar de spanning 220 volt bedraagt en die verhuizen moeten naar gemeenten met een afwijkende netspanning is het laten ombouwen van diverse electrische apparaten een onaan­gename en kostbare aangelegenheid. Het is ech­ter weinig bekend, dat er nog een andere moge­lijkheid bestaat en wel om het te betrekken per­ceel (zgn. tussen de fasen) op 220 volt te laten aansluiten.

kosteloze aansluiting tussen de fasen mogelijk. De installatie dient dan dubbelpolig beveiligd te worden op kosten van verbruiker.

volt. Nieuwe verbruikers in oude gedeelte kunnen over het algemeen kosteloos tussen de fasen op 220 volt aangesloten worden. Is dit niet mogelijk dan wordt, eveneens kosteloos, verhuistransformator vóór de meter inge­schakeld.

Bergen (N.H.), Gem. El. Bedr. Men hoopt medio 1956 de gehele spanning op 220 volt te hebben gebracht. Aansluiting op 220 volt voor nieuwe vestigingen doorgaans kosteloos mogelijk. Veendam, N.V. El. Mij. Veenkoloniën. Hier be- Dubbelpolige beveiliging op kosten van ver­bruiker dan noodzakelijk.

draagt de netspanning 260/150 volt. Dit wordt geleidelijk veranderd in 380/220 volt. Bij nieu­we vestiging in ged. 260/150 volt, kan soms -voor rekening van verbruiker- aangesloten worden op 380/220 volt. Aansluiting tussen fasen is niet mogelijk.

sBorne, Gemeentebcdr. In de buitenwijken is de

spanning 220 volt. Aansluiting tussen de fasen in het oude gedeelte is mogelijk op kosten (variërend tussen f 25 en f 125) van aan­vrager. Venlo, Gem. Bedr. Vrijwel gehele net heeft

reeds 220 volt spanning.Vleuten, Gem. Bedr. Utrecht. Zie Utrecht.

.Deventer, Gem. Energie Bedr. Kosteloze aan­sluiting tussen de fasen is mogelijk.

Dordrecht, Gem. Electr. Bedr. In de buitenwijken Vlissingen, Prov. Zeeuwse El. Mij. Nieuwe wij-ken 220 volt. Geleidelijk wordt gehele span­ning 220 volt. Kosteloze aansluiting tussen fasen in oude gedeelte mogelijk. Verandering aan installatie echter voor kosten verbruiker.

Omdat het van belang is dat zoveel mogelijk gezinnen van deze mogelijkheden en van de is de spanning 220 volt. Kosteloze aansluiting

tussen de fasen.kosten, die hieraan verbonden zijn, op de hoogte gesteld worden, heeft het Instituut tot Voorlich- Gouda, Gem. Energie Bedr. Aansluiting tussen

fasen kosteloos, dubbclpolige beveiliging op kosten van aanvrager.

ting bij Huishoudelijke Arbeid te ’s-Gravenhage zich tot de electriciteitsbedrijven van de gemeen­ten met afwijkende spanning gewend met het ’s-Gravenhage, Gem. Electr. Bedr. Kosten aan­verzoek, te willen mededelen, welke mogelijk­heden in hun gebied bestaan voor nieuwe

Voorburg (Z.H.), Gem. Gas en El. Bedr. In oude gedeelte 127 volt, nieuwbouw doorgaans 220 volt. Aansluiting tussen de fasen in oude ge­deelte mogelijk. Kosten f 60 a f 65 -f de kosten van dubbelpolige beveiliging.

Warmond, Sted. Fabr., Leiden. Zie Alkemade.

Woubrugge, idem, idem.Zuilen, Gem. Bedr. Utrecht. Zie Utrecht.

sluiting tussen fasen f 20 a f 30 -f- kosten in­stallateur.

vestigingen. Hazerswoudc, Sted. Fabr. v. Gas en El., Leiden. Spanning reeds vrijwel geheel 220 volt. Zie verder Alkemade.

Als resultaat van dit onderzoek laten wij hier­onder een lijst volgen van de betreffende ge- meenten, waarin van geval tot geval de mogelijke Leeuwarden, Gem. Lichtbedrijven. In voorzieningen genoemd worden. Over het alge­meen kan men zeggen, dat zo er al kosten voor de veranderde aansluiting verschuldigd zijn er later, als de spanning van de gehele gemeente veranderd wordt, geen kosten meer ten laste van de verbruiker komen. Het streven bestaat nl. om

een ge­deelte der stad reeds 220 volt. In overige deel Zutphen, Gem. En. Bedr. Nieuwe wijken en wijk is op aanvraag levering van 220 volt mogelijk met geringe of geen kosten voor aanvrager.

„De Hoven” 220 volt. Geleidelijk wordt alles 220 volt. Kosteloze aansluiting op 220 volt voor nieuwe verbruikers.Leiden, Sted. Fabr. v. Gas en El. Zie Alkemade.

Zwolle, N.V. Electr. fabr. „IJsselcentrale”. Nieuwe wijken 220 volt. Op verzoek is koste­loze aansluiting op 220 vqlt mogelijk.

Zwollerkerspel, buurtschap Spoolde, idem, idem. fasen meestal koste- Zwijndrecht, Gem. E. Bedr. Dordrecht. Zie

Dordrecht.

Maastricht, Gem. El. en Autobusbedr. In een ge­deelte der stad is reeds 220 volt. Omzetting tot 220 volt bij-verhuizing kosteloos.

Naarden, Gem. El. Bedr. Gedeeltelijk reeds 220 volt. Aansluiting tussen loos mogelijk. «

Noord wijk, Gem. Bedr. Nieuwe wijken 220 volt. Aansluiting tussen de fasen kosteloos moge-

in de loop van de komende jaren de spanning in geheel Nederland uniform op 220 volt te brengen.

Achttienhoven, P.U.E.M. Op verzoek kan kos­teloos op 220 volt aangesloten worden. De gehele spanning wordt op 220 volt gcbrachr.

Alkemade, Sted. Fabr. v. Gas en El., Leiden. Op verzoek kan kosteloos op 220 volt aan­gesloten worden. Wel is dubbelpolige beveili­ging van de installatie nodig op kosten van verbruiker.

Alkmaar, Gem. Lichtbedrijven. In de buiten­wijken is de spanning 220 volt. De gehele net­spanning wordt geleidelijk 220 volt. Nieuw aangekomenen in de gedeelten met 127 volt kunnen, tot een vermogen van 2 kW, een verhuistransformator huren & f 0.60 per niaand; bij een vermogen boven 2 kW is

lijk.Noordwijkerhout, Sted. Fabr. Leiden. Zie

Alkemade.

Nijmegen, Gem. El. Bedr. Nieuwe gebruikers worden alle kosteloos op 220 volt aangesloten.

Oegstgeest, Sted. Febr. Leiden. Nog klein ge­deelte 127 volt. Zie hiervoor Alkemade.

Roermond, Gem. Energiebedrijf Nieuwe ge­bruikers worden alle kosteloos op 220 volt aangesloten.

Utrecht, Gem. Energie en Vervoerbedrijf. Net­spanning wordt geleidelijk opgevoerd tot 220 Bent u al 220?

14

Thermostarter met uitzettende hittedraadvoor een volmaakte fluorescentieverlichting

VOOR MAXiMALE BEDRIJFSZEKERHEID EN ZUINIGHEID:

NORMALE CvTr) „FB” buislampen en

apparaten met de WIGO KNOBELSTARTER !

mg**éKS 6 open uitvoering KS 6b, gekapselde uitvoering

De Wigostarter wordt in Nederland uitgebracht door:

N.V. „VEREENIGDE INDUSTRIEËN ROTTERDAM »»

OUDE DIJK 149 - ROTTERDAM TELEFOON I I 3 140

:!

1;

I15

Statische en magnetische afschermingdoor J. D. STIL

Als door een geleider een stroom loopt, zal om deze geleider een magnetisch veld ontstaan. De veldsterkte hiervan is recht evenredig met de stroomsterkte. Wanneer bijv. de stroomsterkre door de draad tweemaal zo groot wordt, dan zal ook de veldsterkte van het magneetveld twee­maal zo groot worden. Hieruit volgt, dat als de stroomsterkte door deze draad verandert,, ook de veldsterkte verandert, m.a.w. dat wanneer er een wisselstroom door de geleider gaat, er ook een veranderlijk magneetveld ontstaat. Magnetische velden hebben de eigenschap, dat bij veranderende veldsterkte er in een geleider, welke zich in dit magneetveld bevindt, een electrische stroom ontstaat, waarvan de sterkte en het ritme (ofwel frequentie) overeenkomt met de sterkte en het ritme van het mag etische wisselveld. Wanneer bij wijze van proef een ge­voelige meter aangesloten wordt op een spoel, waarin een staafmagneet wordt gestoken, dan zal de meter uitslaan. Wanneer de staafmagneet

geïnduceerde spanning op. Deze spanning is afhankelijk van de capaciteit van de polen en de grootte en frequentie van de aangelegde spanning.

Beide inducties hebben één ding gemeen, ze kunnen nuttig zijn, maar ook een bron van ellende vormen, alhoewel electrostatische sroor- velden meestal een veel geringere intensiteit be­zitten. Van clectromagnctische inductie wordt gebruik gemaakt in spoelen en transformatoren, van electrostatische inductie in condensatoren. Electrostatische stoorvelden kunnen afgc- schermd worden indien tussen pool en tegen-

i i

—:- h>

ü

-SkFig. 2: Door russen de twee geleiders A en B een ge- aard afschermschot aan te brengen, is er wel een capa­citeit russen A en het statische afschermschot, maar wordt in Bgeen capacitieve spanning meer geïnduceerd

33 B

A ONu hier zo het begrip elcctromagnerische

wisselveld naar voren is gebracht, is het mis­schien goed her begrip electrostatisch wisselveld hier tegenover te stellen, daar hierover wel eens verwarring bestaat. Fig. 4: Een geheel gesloten afscherming van een mag­

netisch goed geleidend materiaal, leidt de magnetische krach:lijnen af, zodat de magnetische koppeling sterk verminderd wordt.Electrostatisch veld

Zoals een elcctromagnetisch wisselveld ont­staat d.m.v. een electrische stroom zo kan een electrostatisch veld ontstaan door een electri­sche spanning. Zoals we reeds zagen ') wordt hiervan gebruik gemaakt bij een electrostatische beeldbuis. Voor het opbouwen van cèn electro- magne.tisch veld is slechts één geleider nodig. Voor het opbouwen van een electrostatisch veld zijn twee polen nodig. In vele gevallen vormt dan de aarde of een met aarde verbonden ge­leider de tegenpool. Deze twee polen vormen samen een condensator, waarvan de capaciteit afhangt van de afmetingen van de p )len, het diëlectricum en de onderlinge afstand. Als één pool positief wordt opgeladen, wordt de ander negatief, m.a.w. als er op een pool van een con­densator een spanning wordt aar.gcleg.1, wordt op de tegenpool een tegenspanning ge.nduceerd. Dit is wederom een karakteristiek verschil: bij electromagnetische inductie treedt een geïndu­ceerde stroom, bij electrostatische inductie een

pool een met aarde verbonden geleider wordt geplaatst (een elcctrisch goed geleidend afscherm- plaatje), dan vormt de tegenpool met deze aard- pool een capaciteit en niet meer met de andere pool, zodat hierop ook geen tegenspanning meer wordt geïnduceerd.

Fig. I: Twee geleiders vormen een condensator. Een i s. 1 panning in geleider A wekt een capacitieve in-

ducriespanning op in B.wi

weer uit de spoel getrokken wordt, dan slaat de meter naar de andere zijde uit. Wordt dit met grote snelheid herhaald, dan zal de meter verder uitslaan m.a.w. hoe hoger de frequentie van het wisselveld, hoe groter de geïnduceerde stroom. Wanneer dit magnetisch wisselveld afkomstig is van een wisselstroom door een andere geleider, dan spreekt men van een electromagoctisch wisselveld, en in een draad welke parallel aan deze geleider wordt uitgespannen, zal dus even­eens een wisselstroom ge nduceerd worden. Deze velden hebben nog een bijzondere eigenschap nl. dat zij een enorme uitgestrektheid kunnen bezitten. Was dit niet zo. dan zou radio en tele­visie in zijn huidige vorm ondenkbaar zijn, want de zend- en ontvangantennes vormen o.a. de hier aangehaalde geleiders. De zender levert een hoogfrequente stroom aan de zendantenne, zodat hieromheen een electromagnetisch wissel­veld ontstaat. In een in dit veld uitgespannen ontvangantenne worden dan stroompjes ge­ïnduceerd overeenkomende met de stromen in de zendantenne. Als er meer zenders zijn, dan zullen er ook meer stroompjes in de ontvang- antenne lopen. Hoe het juiste stroompje wordt uitgekozen (afstemmen) werd in de rubriek afstemorganen beschreven.

Beperking statisch stoorveld Het meest in ontvangers optredende elec­

trostatische stoorveld is afkomstig van de hoog- spanningswikkeling van de voedingstransforma- tor, waarbij we de primaire netwikkeling even­eens als hoogspanningswikkcling kunnen be­schouwen. Deze kan onder omstandigheden een condensator vormen met een onderdeel van het toestel en dit komt in een bromstoring tot uiting. Door hiertussen een met de aarde ver­bonden afschermplaat (bijv. een gedeelte van het chassis) aan te brengen is de storing uit de weg geholpen. Een dergelijke transformator is echter nog zeer goed in staat om bovenop het chassis g- plaatste onderdelen (niet afgeschermde bui­zen, afstemcondensatoren e.d.) te beïnvloeden. Het is dus het beste om de transformator zelf statisch af te schermen. Sommige fabrikanten doen dit dan ook. Als de gloeidraadwikkeling als buitenste wikkeling is aangebracht, dan is het voldoende deze aan een zijde of in het mid­den te aarden. Dikwijls worden ook primaire en secundaire wikkeling van de nettransforma-

SA B

Fig. 3: Plaatsing van een stukje magnetisch geleidend ma'criaal S (bijv. mu-metaal) tu svn twee spoelen A en B. geeft geen afscherming, rvair juist een vastere koppeling, aargezien de krachtlijnen beter door het mu-mctaal dan door de lucht lopen. 1) Televisie Revue van 4 September 1954.

16

Bij het jaareinde1954

overpeinsde de

WITTE KAT:Vier-en-Vijftig is ten einde,’t Was een druk, succesvol jaar, Waarin weer veel goeds bereikt werd Met en voor en door elkaar,1

Zaken doen bleef voor ons dienen, Daaraan dankt de WITTE KAT Dat zij in zo ruime mate Uw oprecht vertrouwen had.

Wetenschap en ondervinding Gaan bij ons steeds hand aan hand, Scheppen samen de producten,Zo gevraagd door Koning Klant!

U, als stille aandeelhouder,Was het meest daarbij gebaat;De practijk zei: WITTE KAT is Nog altijd hèt fabrikaat!

WITTE KAT verlicht het duister. Voedt het schrikdraad rond de wei, Levert stroom voor apparaten,Blijft voor U dè batterij.

Al die batterij-problemen,Watt, ampère, ohm en volt,Kunt U veilig toevertrouwen Aan de N.V. Herberhold.

nsTHE BRITI$THOMSON-HOUSf * I

F

Nu verscheen reeds Vijf-en-Vijftig;Wat de WITTE KAT U wenst?Goede winst op al Uw zaken En een voorspoed onbegrensd!

De beloning voor Uw werken, Vreugde in Uw huisgezin;WITTE KAT wenst U van harte, Een gelukkig, góed begin!

%

Zelfaanlopende éénphase wisselstroom-motoren- druipwaterdicht - uitgerust met glijdlagers

voor flensmontage

Batterij en fabriek

Herberhold N.V.

UtrechtINTECHMIJ"N.V. „

'S-GRAVENHAGE • KONINGINNEGRACHT 72 TELEFOON 182635-182636

.0:-

17tor statisch van elkaar gescheiden door een aan één zijde geaarde loze wikkeling.

Behalve de voeding, kunnen ook twee dicht bij elkaar geplaatste condensatoren onderling weer

grotere energie en reikwijdte en induceren in alle mogelijkc geleiders ongewenste inductiestrocm- pjes. Maar wat nog erger is, is dat deze stoor- velden veel moeilijker af te schermen zijn. De

een capaciteit vormen en het resultaat is dan krachtvelden worden maar ten dele tegenge- meestal ongewenst genereren van het betreffende houden door metalen afschermingen, ofschoon gedeelte. De remedie hiertegen is dan een doel- ze zich betrekkelijk gemakkelijk door metaal matige afscherming van een goedgeleidend voortplanten (bijv. in de ijzerkern van trans­materiaal. Men moet er echter voor zorgen, formatoren). dat de afscherming zélf niet als een ongewenste capaciteit met weer andere delen gaat functio­neren, waartoe de constructie van afschcr- magnetische krachtlijnen te geleiden dan hetmingen met overleg moet geschieden. Vóórheel- andere. We zouden dus kunnen spreken vanden van statische afscherming zijn spoelbussen, magnetische geleiding. Dit wordt echter niet huishouders met huls en afgeschermde pennen, gedaan, maar men spreekt van magnetische afgeschermd draad. Bij ontkoppelcondensatoren permeabiliteit en hoe groter die is, des te beter merkt men vaak de aansluiting van buitenste worden de krachtlijnen geleid. De mate van per- wikkeling, zodat deze geaard kan worden en de meabiliteit wordt uitgedrukt in de griekse letter condensator dus afschermt. p (mu) en een metaal, dat zö geprepareerd is, dat

het een hoge permeabiliteit bezit, noemt men wel mu-metaal2). Voorbeelden van magnetische afscherming zijn mu-metalen dozen om lf- transformatoren, hulzen om electronenstraal-

buizen en constructies van ferroxcube of een gelijkwaardig materiaal om zelfinducties.

In het bovenstaande is geconcludeerd, dat een statische afscherming kan worden geconstrueerd van een electrisch goed geleidend materiaal (zoals koper of, ter vermindering van de be­werking- of materiaalkosten, aluminium) en een magnetische van een magnetisch goed gelei­dende stof (zoals weekijzer, mu-metaal, ferrox­cube). Een reden tot verwarring tussen de twee gescheiden begrippen is, dat een electrostatische afscherming tevens een min of meer magnetische afscherming vormt en omgekeerd, omdat de magnetische materialen (met uitzondering van ferroxcube) electrisch nog wel geleiden en de clectrisch-geleidende het mogelijk maken om een inductiestroom in de afscherming te laten induceren, waardoor een tegenwerkend veld op­gewekt wordt, dat het oorspronkelijke veld ver­zwakt.

Nu is het ene metaal beter in staat clectro-

Bestrijding magnetische stoorveldenVeel erger zijn de electromagnetische stoor­

velden. Deze hebben nl. meestal een beduidend2) Dit is min of meer een verzamelnaam geworden

voor alle hoogwaardigc magnetische metalen.

Meten van reflecties en impedanties met lange leidingIn het Novembernummer -van Philips Tech­nisch Tijdschrift beschrijven J. G. van den Hoogenband cn f. Stolk liet meten van reflec­ties en impedanties met behulp van een lange leiding.

In de techniek van de metergolven en nog korter komt het herhaaldelijk voor, dat aan­passing tot stand moet worden gebracht tussen bijvoorbeeld een antenne en een transmissie- leiding, of een transmissieleiding cn een ont­vanger. Met de in dit artikel beschreven methode is op een oscillograaf direct te zien of aanpassing

al dan niet voorhanden is. Bovendien kan uit de oscillogrammen zeer gemakkelijk de reflectie- factor worden afgeleid en daaruit de waarde van de impedantie waarmee de leiding is afge­sloten. Uit deze waarde volgt, .welke maat­regelen eventueel nodig zijn om de aanpassing tot stand te brengen.

Ontvangen gelukwensen, kalenders, enz.

De redactie ontving in dank gelukwensen, kalenders, agenda's van de navolgende firma's: Reesink, Zutphen; Metallino, Amsterdam; Frowijn, Apeldoorn; van Gend en Loos, Utrecht; Union, Amsterdam; Sigfried, Am­sterdam; Douwe Egberts, Utrecht; Inhag, Rotterdam; E-55 (de heer Jac. Kleiboer), Rot­terdam; K.L.M., Den Haag; Philips, Éndho- ven; Technische Unie (Heijbroek-Zélander- Electrocentrum), Amsterdam; Ing. bur., Veen- stra, Amsterdam. ......

De redactie hoopt van harte, dat 1955 zowel persoonlijk als zakelijk een goed /aar mag wor­den.

Als toepassingen worden besproken de aan­passing tussen een afgestemde kring en een kabel, het meten van diverse kabelconstanten en de bepaling van de'invloed van inhomogeni- teiten in een lintkabel, teweeggebracht door af- spanblokjes.

Den Haag krijgt nieuwe stofzuigerfabriek

Op Woensdag 29 December werd door de wethouder van publieke werken van de ge­meente ’s Gravenhage, Mr. J. van Aartsen, on­der grote belangstelling van vele autoriteiten en genodigden de eerste paal geslagen voor de nieuwe fabriek van de N.V. Rudolf Blik, welke zal worden gebouwd op het terrein gelegen aan de Fruitweg te Den Haag. Door de snelle groei van dit bedrijf was de beschikbare ruimte in de Waldorpstraat reeds lang onvoldoende. Wan­neer men in de tweede helft van het volgend jaar gereed zal komen, zullen in hoofdzaak de af­delingen montage, galvanische inrichting, de spuiterij, de puntlasserij en alle kantoren naar de Fruitweg worden overgeplaatst, .waardoor onge­veer 350 man van het personeel omgeving zal verhuizen. De zwaardere industrie

naar een nieuwe

de Ruton-artikelcn blijft evenwel in devan .Waldorpstraat. terwijl de fabriekshal gelegen..... de Laakkade voorlopig zal blijven bestaan.Zodra'dc nieuwe fabriek in werking zal treden zal men tegemoet kunnen komen aan de nood­zakelijk te verhogen productie, mede met het oog op de stijgende aanvraag uit het buitenland en het in productie nemen van nieuwe artikelen,

v.d. Erve. ____ _ ______ —-------------- ------------------— ----------- *

aan

het bedrijf, de heren ƒ. Blik , hoofd van de

van

18

brengt U winst !

De werkelijke enige omkeerbare ventilator is de VENT-AXIA.

Bij de omkeerbare VENT-AXIA is deze omkering verenigd in de omkeer- en regelschakelaar, welke

bij de prijs is inbegrepen. Een omkeerbare VENT-AXIA geeft dubbel rendement tegen min-

fc>'

der kosten. Uw klanten rekenen in hun voor­deel en U kunt er op rekenen, dat zij

dan de voorkeur geven aan een om- k keerbare VENT-AXIA. Voor U dus

B meer winst. Verkoopt dus aan Uw klanten een VENT-AXIA tot voor-

B deel van beide partijen.

30/200

Weet U, dat alle VENT-AXIA ventilatoren met 10 jaar garan­

tie worden geleverd?

TEL. 35164 (3 lijnen)

•S. GRAVEND IJ KWAL 14 9-151

I

(U.K.W.)

Vertegenwoordiger voor Nederland:

TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING „ROMAL"UTRECHT: Plompetorengrach» 12. Telefoon: 18041.

ROTTERDAM: Industriegebouw, Goudse Singel, Telefoon 23032.AMSTERDAM: Ree*tr?at 9. Telefoon 30210.

N.V. POPE’S DRAAD-EN LAMPENFABRIEKEN - VENLO

T

19

TELEVISIEService-generatoren videosignaal mee op een afstand van 5,5 MHz.

De HF-generator is in 12 stappen omschakel- baar op 10 TV-kanalen en 2 mf-kanalen. Met een keuzcschakelaar zijn de volgende mogelijk­heden op de HF bussen aanwezig: alleen beeld, beeld en toon en alleen toon.

De HF-uitgang is 240 n, 50 mV; omschake­ling op een 60 Cl asymmetrische uitgang is mogelijk. Bovendien is bij deze service-generator een signaalspiegel met meetkop ingebouwd waarmee het signaal in de TV-ontvangcr stap voor stap gevolgd kan worden. In het afneem­bare deksel van het toestel is een voorschakel- weerstand aanwezig voor 18 kV, te gebruiken met een voltmeter van 33 333 fl/V inwendige weerstand en een 1 200 V meetbereik. Indien een voltmeter van 50 000 O/volt gebruikt wordt op een 1 000 V meetbereik, dan moet hierover een shunt van 72 Mq geschakeld worden, waarbij het meetbereik dan 20 kV wordt.

Philips GM 2889, GM 2891 en Telefunken FM 5301

Hel begint er naar uit tc zien, dat de service-tcch nici zich naast de normale radio-reparatics ook gaan be­moeien met het onderhoud van TV-onrvangers. Een gelukkige omstandigheid hierbij is, dat zij reeds in toenemende mate geconfronteerd worden met de UHF-technick als gevolg van de steeds meer in omloop komende FM-AM ontvangers. In het eerste deel werd de HF-gcncrator GM 28S9 besproken. Thans bespreken wij twee andere typen.

Type GM 2891Bij dir apparaat staan de kanalen beschikbaar

in de 40-S0 MHz band en de 170-225 MHz band. De HF-spanning wordt gemoduleerd met een compleet videosignaal hetgeen wil zeggen dat naast het helderheidssignaal ook de syn- chronisatie-impulsen aanwezig zijn.

Het videosignaal zelf kan voor onderzoek aan de videoversterkcr ook van een paar afzon­derlijke bussen worden afgenomen zowel met positieve als negatieve signaalrichting. Met een keuzcschakelaar zijn de volgende 5 standen mogelijk:

stand 1: geheel wit vlak2: regelbaar aantal horizontale balken,

,, 3: idem, verticale balken,,, 4: idem, blokken,„ 5: een HF signaal gemoduleerd met een

instelbare LF-spanning.

Met de signaalgenerator zijn o.a. de volgende controles mogelijk:

videoversterkcr: contrast, zwartniveau syn- chronisatiescheiding;

Fig. 2. Generator GM 2891

Type Telefunken FM 53-01Deze komt grotendeels overeen met de

GM 2891 en heeft eveneens lijnsynchronisatie- impulsen met een frequentie van 15 635 Hz. De rastersynchronisatie-impulsen met een frequen­tie van 50 Hz zijn vergrendeld met de netfre- quentie. Met een keuzcschakelaar zijn de vol­gende standen mogelijk: verticale en horizon7 rale balken en verticale blokken. Het aantal balken is bovendien regelbaar.

De videouitgang is 160 fi, en levert een span­ning van 2 V, positief en negatief. De oscillator voor het geluidsignaal is gemoduleerd met 800 Hz. Deze 800 Hz kan ook afzonderlijk af- genomen worden. De oscillator is afgestemd op

Verder bevat de generator een FM-oscillatör. 5,5 MHz en eveneens op een uitgang aange- Dc frequentie van deze oscillator is gelijk aan sloten. T)oor additieve menging met bet HF-de afstand tussen geluids- en beelddraaggolf signaal loopt het geluidskanaal met het HF- nl. 5,5 MHz.

Spiegel, in de deksel ingebouwd, wordt gebruikt voor het atlezen van hel resultaat van het bijregelen

synchronisatie van de zaagtandgenerator;lineairiteit van het beeld:instelling van de beeld- en lijnfrequenties;instelling ionenvalmagneet;focussering:bromstoring;mf-versterker, bandbreedte enz.:HF-verstcrkcr;videodetector;geluidskanaal al dan niet volgens intercarrier- systcem;geluidsdiscriminator (detectiekromme);LF toongcdeelte.

In combinatie met een geschikte voltmeter (33 333 n/V. 1 200 V) en een dito oscillograaf kan men zeggen met dit apparaat voor TV- service volledig uitgerust te zijn.

De HF-spanning op de bussen is 100 mV en 2 mV welke asymmetrisch via een 73 n coaxi- aal-kabel wordt afgenomen. Verder is een aan- passingsdoos aanwezig voor aansluiting op een 300 H vlakkabcl waarbij de beschikbare span­ning de helft bedraagt van die op de aansluit- bussen.

Op 5,5 MHz afstand van de beelddraaggolf loopt de geluidsdraaggolf mee. Verder is er nog een uitgangsbus voor de audiospanning: fre­quentie 300-500 Hz, Ri50000 De lijnsyn- chronisatic-frequentie bedraagt 15 625 Hz met een tolerantie van 0,5 %. De rastersynchronisatie impulsen worden gecommandeerd door de net- frequentie. De lijnsyr.chronisatie impuhen kunnen afgeschakeld worden. Eventuele brom in het beeld is dan duidelijk te constateren.

ï ---- -

1{

Telefunken,met meetapparaat voor o.a de hoogspanning

20

Een PRACHT-ARTIKEL fiéttuvcd -$|(-SteamoMatic 1Voor Uw k/CuUwu- Voor Uw W/Af i) 7*

% het ideale stoom- en droogstrijkijzer

Iedere klant die U een Kenwood ..STEAM-O-MATIC" verkocht hebt. ia en blijft geestdriftig en... bezorgt U daardoor nieuwe klanten. De Kenwood ,.STEAM-O- MATIC” - die zeer licht in gewicht is - strijkt en perst vlugger en beter dan leder ander stoom-strijkijzer. mede door de uiterst gevoelige thermostaat. Het grote water-reservoir van prima roestvrij staal kan met ge­woon leidingwater gevuld worden. Vraag onze interes­sante folder ,,Wat U van stoom-strijkijzers moet weten” en na het lezen komt U zélf tot de conclusie: de Kenwood ..STEAM-O-MATIC” heeft alléén maar voordelen.★ ‘n Pracht-artikel en... pracht-kortingen. die U een ruime winst garanderen

Wij steunen Uw verkoop krachtig

met advertenties met showcards voor Uw etalage met instructieve en verkoopfolders met demonstraties door onze eigen demonstratrice in

Uw zaakmet deskundige voorlichting over gebruik, constructie

en verkoop aan U en Uw verkoop-personeel.\

Product van de Kenwood-fabrieken in Engeland, waar ook het vermaarde Kenwood Chef keukenapparaat wordt vervaardigd.Ketuiwd SteamoMatic De Kenwood „STEAM-O-MATIC” is verkrijgbaar bij Uw grossier of bij de importeur voor Nederland:De

ftAMSTERDAM, WARMOESSTRAATKENWOOD IMPORT 36883 37337

Automatisering internationale telefoon „VONKA"™“~

Telefoon 45352-51136

VERHUUR van materialen, lichtfonteinen.schijnwerpers (ook met natrium- en kwiklampen), motoren enz.

De Duitse minister voor het^postwezen heeft op een bijeenkomst de toekomstplannen van de posterijen bekend gemaakt.

Als eerste stap kondigde hij de automatisering van het Europese telefoonnet aan, zodat men overal in Europa eenvoudigweg door aan de kies­schijf te draaien met een andere telefoonaan­sluiting in elk ander land verbonden kan wor­den.

Kleine accu’s met grote capaciteit III

Het artikel onder bovenstaande titel van T. van der Klis in ons blad van 16 October 1954, heeft een reactie uitgelokt van J. P. Lcys welke wij afdrukten in het nummer van 30 October Als antwoord op deze reactie ant­woordt onze medewerker dat hij het in zoverre met het geleverde commentaar eens kan zijn, dat in de laatste tijd belangrijke vooruitgang is geboekt met betrekking tot de gewicht-capaci-

voor

ILLUMINATIE - TONEEL VERLICHTING-KRACHTOp omroepgebied kondigde de minister de

bouw van zenders aan, waarmee een stereofoni­sche weergave van het geluid kan worden ver­kregen, d.w.z. dat hetzelfde programma door twee zenders wordt uitgezonden en in de woon­kamers door twee toestellen wordt opgevangen en weergegeven.

Veilige inspectielampEen Amerikaanse firma heeft voor inspecteren

of herstellen van vaten en tanks, die sterk brand­bare vloeistoffen hebben bevat, een speciale electrische lamp geconstrueerd.

Deze lamp bevat een gewone autopeer in een steik gegoten aluminium kamer, die van een goed passende lens is voorzien. Het geheel is ex- plosievrij.

Tot de uitrusting behoort een transformator, die de spanning van 120 volt (in de Verenigde Staten de normale spanning) terugbrengt tot 12 volt. Ook kan var. een 12 volts auto-accu ge­bruik worden gemaakt. Vaten en tanks kunnen met deze lamp van binnen worden onderzocht, zonder dat er enig ontploffingsgevaar bestaat.

TECHNISCH BUREAU

„SELLMEYER”AMSTERDAM

Verhuurt - adviseert - levert allo soorten elec. materialen voor toneel, tentoon­

stelling en feestterreinen.

Illuminaties, sprookjestuinen,feeërieke verlichtingen, oud-Hollandse en Brabantse marktterreinen.

Maken van machinaties en mechaniek. Gespecialiseerd in het lassen van alle lasbare metalen.

Beyer-productenVan Theal N.V. te Amsterdam ontvingen wij

een brochure betreffende de door haar in de handel gebrachte Beyer-producten.

Hiertoe behoren microfoons type M 19 b voor omroepreportage, bijzondere geluidsinstallaties en filmstudio’s met een frequentiebereik van 50

. tot 12 000 Hz (-f 2.5-3 dB), gevoeligheid 0,2 mV/(i bar en de impedantie 200 ohm. Het richtingsdiagram is praktisch volkomen cirkel­vormig voor alle frequenties.

Verder het elegante tafelmodel M23 met een volkomen lineair frequentiebereik van 60- 12 000 Hz (d: 4 dB) en een gevoeligheid van 0,2 V/|x bar aan 200 Ohm. Dit type heeft een verstelbaar kniegewricht zonder vleugelmoer en afneembare voet.

Wij noemen nog de typen M27, speciaal ge­schikt voor bandrccording en dicteerapparaten en de bandmicrofoon van extra kleine af­metingen (155 mm bij een diameter van 30 mm). Als gevolg van de zowel horizontaal als verti­caal de vorm van een 8 hebbende richtkarakte- ristiek, kunnen hinderlijke zaalgeluiden, na­galm en rondzingen meer effectief onderdrukt worden.

teit verhouding van loodaccu’s. Maar nog steeds is het gewicht verre in het nadeel als dit wordt vergeleken met dat van de nikkel-ijzer accu’s en vooral de zilver-zinkaccu’s.

De nevenstaande grafiek is ontleend aan een recente Amerikaanse publicatie en geeft de tegen­woordige minimale en maximale gewichten aan voor moderne accu-typen van verschillende capa­citeit. Hieruit blijkt duidelijk de superioriteit van de zilver-zink accu’s.

Fabriek en magazijn:Amstelveenseweg 751 Telefoon 718755-718709

Administratie: Amsteldijk 44 - Telefoon 98181 Postadres en na 6 uur: Stalinlaan 34 - Tel. 723640

TONEEL-REVUE-ENZ.UW VOORSTELLINGEN SLAGEN VOOR 100°„ WANNEER U UW VERLICHTINGS- APPARATUUR HUURT BIJ :Onderwater-telefonie

Een Duitse firma heeft een apparaat voor radiotelefonie ontworpen dat op ultrakorte golven werkt en een communicatiemogelijk­heid biedt voor mensen onder water met men­sen boven water.

De onderwater-walkie talkie is dertig bij tien centimeter groot met een antenne van 15 centi­meter. Kikvorsmannen kunnen door dit appa­raat in verbinding blijven met elkaar, met een schip dat boven hen vaart of met een post op de wal. Ook kunnen zij spreken met een piloot van een vliegtuig. Het ontwikkelde systeem maakt het bovendien mogelijk vanuit een onderzeeër in verbinding te blijven met een vliegtuig.

Fabriek van

Verlichtingsapparaten AMSTERDAM-Z.

v. Ostadestraac 228 -230. Telefoon 720485

O.R.L.K. met en zonder aarde2 x 24 mm23 x 24 mm24 x 2| mm2

Steeds uit voorraad leverbaar Al onze kabels zijn voorzien van Kema-keur.Electro Technisch Handclsburcau

J. BOLDERHEIJKoninginneweg 149, HILVERSUM Tel. K 2950-7895

S.R.L.L.2 x 24 mm33 x 24 mm34 x 24 mm2

/Expansie Philips-Roermond

Het grondwerk is gereed gekomen voor een nieuwe Philipsfabriek aan de Brede weg te Roer­mond, bestemd voor de fabricage van koolweer- standen en potentiómetcrs. Het gebouw zal een front krijgen van 75 meter en eind 1955 in ge­bruik kunnen worden genomen.

f WIE LEVERT 0IT?

Fiab Zweedse batterijhulzen Kathrein antennes

imTt

22

tWESTGLOXVAUPELAG G R E GATEN

zelf startend!

NOODSTROOM AGGREGATEN

VOLAUTOMATISCH

DE PERFECTE INSTALLATIE VOOR

IEDERE INSTELLINGMELODY(110 ol 220 Volt)Hangklok met decoratieve cijfers. Met omkeerbare ring onder de cijfers; keuze uit: rood-bruin. groen-blauw. geel-ivoor Detailprijs 37.50 Diameter 20 cm.

BANTAM (220 Volt)Fraaie mahoniekleunge uitvoering. Met radium, detailprijs 29-50 Hoogte 9 cm.

N.v. SPEED-EUR0PAAFDELING TECHNISCHE IMPORT

Waldeck Pyrmontlaan 9-11, Amsterdam-Z.f Tel. 718876

LI

w.• • • • • • I « • • • •••V.• • • • • < • • • • • • • • • • • <

Transductoren••••••

MANOR (220 Volt)Hangklok met duidelijke wijzerplaat -diam.14 cm. Met witte rand, wijzerplaat in rood, groen, wit of geel. Detailprijs: 24.75 Met chroom rand, wijzerplaat wit Detailprijs: 29.50

(magneetversterkers)

voor volautomatische regelsystemen Servo-besturingen

I motorregelingen, lichtsterkteregeling van:

• • •

:*>:gloeilampen, TL, neon etc.

Voor vermogens van 4 Watt tot 20 KW en hoger.

Karakteristiek van een transductor J*Xviype 100/Z £&!}Uitgangsvermogen 50 Watt f A~ ~Qg *•**%•*Stuurvermogen 0,1 mW. ƒ «ao.Versterkingsfacter 500.000 ƒ ’^5'Kwaliteitsfactor 30.000 I 2s..o* {'!'!*!*!

m

Bovenstaande electrische zelf startende modellen zijn slechts enkele uit onze grote Amerikaanse WESTCLOX collectie. Zoals alle WESTCLOX wekkers zijn ook deze modellen stuk voor stuk getest en worden 12 maanden schriftelijk gegarandeerd. Gedurende ruim 65 jaar stelt WESTCLOX zich al tot taak ook Uw verkoop te ondersteunen. Vraag daarom nog heden toe­

zending van onze aantrekkelijke folder.

Wek bewondering en vertrouwen bij Uw cliënten met

20 0415. 0.310, 02Op aanvraag verstrekken wij

gaarne uitvoerige gegevens. 5. .0.1

**>A -2 -{5 *i -ei oSblWSlrMm*—

cElk automatisch schakelprobleem lossen wij op, want:

sssssk WESTCLOXVoor alles wat schakelt • • •

üsssmEfeccrotechn. Handelsbureau - Velp : Tel. 2541 - Enschede: Tel. 6844

Rotterdam: Tel. 115869

IJ Ünnkiiiiiii & (JfriBpraad n.v.~ I Import- en Service-afdeling

WILLIAM RIKKERS HANDELSONDERNEMING N.V.Beurs Damrak, Amsterdam-C.

I23

opgewekte spanning éénmaal van richting veranderd. Zijn er p poolparen dan veran­dert de geleverde stroom dus tijdens één omwenteling van het anker p maal zo dik­wijls van richting als wanneer er slechts twee polen zijn, met andere woorden, het toerental van het anker kan dan p maal zo klein zijn om dezelfde frequentie van de stroom te verkrijgen.

v2oods.tr o om-aggregatendoor Ir. F. J. Siegers

AnkerVan welk belang de aanwezigheid van sterkte als functie van de tijd is daardoor

een noodstroom-aggregaat voor stroomver­bruikers kan zijn, is kortgeleden weer eens bewezen door het uitvallen van het electrici-

Het anker met de daarop aangebrachte draadwindingen van stroomgeleiders moet, zoals gezegd, geroteerd worden ten opzichte van het magneetveld. In het algemeen wordt

In vroeger jaren werd voor het opwekken het anker verbonden met de as van de ver- van het magneetveld uitsluitend gebruik ge- brandingsmotor, terwijl de magneten, en maakt van normale staalmagneten. Tegen- dus het magneetveld, stilstaan. De con-

stadsgedeelten het langer dan 24 uur zonder woordig worden deze alleen nog gebruikt in electriciteit moesten stellen.

In dit artikel wordt enige aandacht ge- dynamo’s. Voor de grotere gelijkstroom-machmes en voor wisselstroomgeneratoren wordt thans gebruik gemaakt van de veel krachtiger electro-magneten. Hieronder wordt verstaan een spoel van een aantal naast elkander gelegde windingen van een 1 stroomgeleider. Wordt daardoor een elec- trische stroom (gelijkstroom) gestuurd, dan ontstaat een magnetisch veld dat veel over-

De generator dient, zoals bekend, voor eenkomst vertoont met dat van een staal- het omzetten van de door de motor gelever- magneet. Bij gelijkstroommachines, kan de de mechanische energie in de benodigde voor de electro-magneten benodigde stroom Figuur 3: roterend anker van een draaistroom- electriscke energie. Daarbij wordt gebruik worden geleverd door de in de anker- generator (Vaupel).gemaakt van het beginsel dat een electro- wikkelingen van de machine zelf opgewekte motorische kracht (e.m.k.) - een electrische electromotorische kracht. Bij wisselstroom- spanrirg - wordt opgewekt in een stroom­geleider, wanneer deze op een bepaalde

sinusvormig, zoals in figuur 2 is aangegeven.

Magneetveld

teitsnet in Den Haag en aangesloten ge­meenten, tengevolge waarvan sommige

kleinere gelijkstroommachines, zoals rij wiel-

wijd aan de generator en wel speciaal die voor de opwekking van wisselstroom. Ten­slotte worden ook verschillende mogelijk­heden tot volledige automatisering van ag­gregaten besproken.

structie volgens figuur 3 is daarvan een voorbeeld. Bij wisselstroomgeneratoren komt het echter ook voor dat het anker wordt stilgehouden, terwijl de magneten met de motoras worden verbonden en dus het magneetveld draait. Het effect is in beide gevallen hetzelfde, daar het er slechts op aan komt, dat de stroomgeleiders en het magneetveld ten opzichte van elkaar in be­weging zijn. In dit tweede geval wordt de constructie zoals in figuur 4 in principe is weergegeven voor een generator met 6 pool­paren. Van de snelheid dezer beweging hangt bij een gegeven constructie van de generator derhalve de frequentie der ge­leverde stroom af. De frequentie kan dus nauwkeurig constant worden gehouden - o.a. van belang in verband met electrische klokken - door het toerental van het anker en dus dat van de aandrijvende verbran­dingsmotor binnen zo nauw mogelijke grenzen te houden. Vanzelfsprekend kan de grootte van de opgewekte spanning worden verhoogd door een groter aantal windingen op bepaalde wijze op het anker aan te brengen.

DraaistroomBij de in de figuren 1 en 4 aangegeven

wijze van aanbrengen van de ankerwikke- lingen wordt door de generator éénphasige. wisselstroom (fig. 2) geleverd. Worden, be­halve de aangegeven wikkeling nog een

T tweetal ankerwikkelingen aangebracht en wel respectievelijk 120 en 240 „electrische graden" verschoven ten opzichte van de eerste, dan ontstaat de zogenaamde draai- stroomgenerator, welke een driephasige wisselstroom levert. Ieder dezer 3 wikke­lingen kan een eigen stroomkring voeden

Figuur 2: sinusvormig verloop van de stroom. door de stroom af te nemen via een aantal

generatoren is dit natuurlijk niet mogelijk, omdat dan een wisselstroom aan de mag-

manier bewegen wordt in een magnetisch neetspoelen zou worden toegevoerd en het veld. Wanneer deze stroomgeleider deel uit- magnetisch veld daardoor telkens van

richting zou veranderen. Bij deze genera­toren wordt daarom in het algemeen de voor de bekrachtiging van de electro- magneten benodigde stroom geleverd door een kleine afzonderlijke gelijkstroom- dynamo, waarvan de as met de as van de generator is gekoppeld. In figuur 3, waarin de rotor - in dit geval het anker- van een draaistroomgenerator is afgebeeld, is duide­lijk te zien dat op de as een aantal afzonder­lijke windingen (15) zijn aangebracht, welke dienen voor bekrachtiging van de veld- magneten.

Meestal is het aantal magneten niet, zoals in figuur 1, beperkt tot twee, doch zijn rond het anker een groter aantal magneten aange­bracht, waarbij telkens een noord- en een zuidpool op elkaar volgen. Telkens wanneer

... . , /, ,, een draadwikkeline de afstand tussen tweeneten) en WOrde" °FgeWekt (de VeIdmag' gelijknamige polen heeft afgelegd, is de 'erin

2.° het anker, dat is een gedeelte dat de draadwindingen van de stroomgeleiders be- t vat en waarin derhalve de benodigde e.m.k. wordt opgewekt tengevolge van een rotatie J ten opzichte van het magnetisch veld. In figuur 1 zijn de delen van een generator in principe weergegeven. Het magneetveld wordt daarbij veroorzaakt door twee electro- magneten en wel een noord- en een zuid­pool. Op het anker, dat in de richting van de pijl draait, is één draadwinding weergege­ven. De opgewekte spanning in die draad­winding en daarmede de stroom die aan de buitenstroomkring geleverd wordt, andert tijdnes iedere omwenteling éénmaal van richting. Het verloop van de stroom-

Figuur 1: generatorprincipe.

maakt van een electrische stroomkring, dan ontstaat tengevolge van die opgewekte elec­tromotorische kracht 'n electrische stroom. Iedere generator bestaat in verband met dit genoemde beginsel uit twee hoofdonder­delen, namelijk:

1.° een gedeelte waarmee een magnetisch

i

ver-

.1

24

REPARAT1ELABELNa^st onze veel gevraagde calculatie- bloes hebben wij gemeend voor de lezers van Electro Radio MercuurO Ss*1

______ REPARATIELABELSvolgens nevenstaande afbeelding (formaat label S.5 x 14 cm) ter beschikking te moeten stellen.De prijs bedraagt per pakje, inhou­dende 500 labels, slechts f 4.90 af­gehaald (f 5.40 franco huis).

Door het stansgat met snijlijn zijn . deze labels zonder verdere moeite aan de

ter reparatie aangeboden voorwerpen te bevestigen.

■ 1>:§AJti • *&

Mrk cf t>T* A«*d de* ffpörcfy

»n*»ö mi

V;

lasffMDezelfde LABELS voorzien van een dek­blad dat afgegeven kan worden aan de Cliënt (door middel van een carbon-

K OSTEN tf I

S(Verkleind model)papiertje te beschrijven) kosten per 4 bloes ad 125 labels met dek­blad f 7.40 afgehaald en f 7.90 franco huis. Alle labels vervaardigd uil prima besch: ijf baar carton. Tevens verkrijgbaar:

m+ ” fctif\'REPARATIE-

RAPPORTEN-------- in bloes ad 100 bladen-------- prima beschrijfbaar

~ papier volgens neven-; staande afbeelding (for-

maat 9.5 x 13.5 cm). De-------- door Uw monteur te ver---------antwoorden tijd en ge-

bruikt materiaal kunnen~____ desgewenst door middel-------- van deze rapporten ge­

parafeerd worden door de Cliënt.De prijs per bloc be­draagt afgehaald f 0.80 (f 0.85 franco huis).

'•n.i.i»**mReparatie-Rapport t

Pil1 4)Mw\ ,

(Werkelijke hoogte der batterij minder dan 4,5 cm)

Vervaardigd Voor Gebruik over de Gehele WereldDe Engelse Berec “Batrymax” Batterijen voor hoortoestellen nemen geen overbodige ruimte in.De constructie van gestapelde platte cellen heeft de fabricatie van moderne complete miniatuur hoortoestellen met ingebouwde batterijen mogelijk gemaakt.

Pa*aal

KOSTEN ƒ

(Verkleind model)

Bestellingen te richten aan:N.V. Uitgevers Maatschappij „Diligentia”Kalverstraat 35 - Amsterdam - Giro 136.400

BEREC DROGE BATTERIJENvoor zaklantaarns, radio’s en hoortoestellen.

klemmen. De drie verkregen wisselstromen Figuur 5: Vaupel draaistroom-aggregaat. hebben een phaseverschil overeenkomstig de ankerwikkelingen waaraan zij ontleend worden, nl. 120°. De drie leidingen welke de stroom naar de eindklemmen van de gene­rator terugvoeren kunnen worden gecom­bineerd tot één enkele terugvoerleiding, een besparing dus aan leidingmateriaal. In het geval dat ieder der drie stroomkringen ge­lijkelijk wordt belast, hetgeen het geval is wanneer bijvoorbeeld uitsluitend draai- stroommachines gevoed worden, kan ook deze laatste terugvoerleiding nog worden weggelaten, omdat de drie stromen door C;- - deze leiding elkaar door hun phaseverschil dan juist opheffen. De naam draaistroom '|§j waarmee de driephasige wisselstroom alge­meen wordt aangeduid, berust ook op deze laatste toepassing en wel in het bijzonder op de eigenschap een draaiend magnetisch veld te kunnen scheppen. Het zou echter te ver voeren daarop op deze plaats nader in te gaan.

AutomatiseringDe moderne aggregaten worden in steeds

grotere mate volledig geautomatiseerd.Hierbij moet onderscheid gemaakt wordentussen laadstroomaggregaten enerzijds en automatisch gestart wordt, zodra de nor- spanning in het net aanwezig, ncmaggregaten anderzijds. De eerstge- male netspanning daalt of wegvalt en auto- Op de foto van figuur 5 is tenslotte een noemde worden daar gebruikt waar be- matisch gestopt na terugkeer van de net- door de Vaupel-fabrieken gefabriceerd

spanning. In het tweede geval geschiedt het draaistroomaggregaat afgebeeld met een starten en stoppen van het aggregaat auto- vermogen van 15 kVA, dat wordt aange- matisch zodra een normale lichtschakelaar dreven door een viertact-dieselmotor met van het aangesloten net wordt omgedraaid, horizontaal liggende cylinder en radiator- In deze gevallen is binnen een tijdsverloop koeling en voorzien is van een. electrische van 3 tot 5 seconden na het starten de volle startinrichting en een schakelbord.

hun stands zelf de fabricage van een hunner producten zullen willen demonstreren. Deze

Techni-Show '55 in UtrechtOnder dc naam Techni-Show '55 zal van 1

tot én met 10 Juni 1955 in Utrecht een expositie tentoonstelling zal plaats vinden in de Jaar-worden gehouden van hout- en metaalbewer- beursgebouwen aan het Vredenburg te Utrechtkingsmachines, gereedschappen en staal.

Voor deze show zijn de Bernhardhal en de hoefte is aan gelijkstroom. Het aggregaat , Margriethal op het Croeselaanterrein gereser-dient dan voor het, naar gelang van de be- vcerd. Daarmee beschikt de Stichting Technischhoefte, dagelijks gedurende een bepaalde Centrum, die deze expositie in samenwtijd opladen van één of meer batterijen, met de Koninklijke Nederlandsche Jaarbeurs grote belangstelling vanwaarop de verbruiksapparaten worden aan- organiseert, over een grotere Tuimte dan bij den ocrekend De nadruk wordt odcod odgesloten. Daar waar Wisselstroom nodig is, dejn 1*1 in Rotterdaafg^en manifeste! %SLZ

dient een lichtaggregaat te worden ge- Gezien het succes van de Techni-Show 51, , . ...plaatst, dat rechtstreeks een wisselstroom die een oppervlakte van 7000 m2 besloeg, zijn “e aanwezigheid van producten uit verschil-van 110 of 220 volt (omschakelbaar) en bij de verwachtingen ten aanzien van de komende lende Europese landen deed juist de Lastu-53verschillende gebruikelijke frequenties aan manifestatie hoog gespannen. zo interessant zijn.de verbruiksapparaten kan leveren. Beide typen aggregaten kunnen half-automatisch geleverd worden, hetgeen zeggen wil dat zij zijn uitgerust met een electrische start­inrichting, waardoor het aggregaat doormiddel van een drukknopbediening, hetzij °°gstte met naar tentoonstelling op het gebied aan het aggregaat zelf, hetzij op afstand, kan van lassen en aanverwante technieken, heeft worden gestart en gestopt. de Nederlandse Vereniging voor Lastechniek

De volledige automatisering wil bij de besloten om in 1955 wederom zulk een tentoon- laadstroom-aggregaten zeggen dat zij auto­matisch gestart worden zodra de spanning in de batterijen beneden een bepaalde, vante voren vastgestelde minimumwaarde daalt, niet de electrische en autogene metaalbewer-

Bij de vol-automatische lichtaggregaten king (c.q. kunststoffen) zullen worden geëx-moet nog onderscheid worden gemaakt poseerd en de industrie haar producten kan bare waarde van de wisselstroom,tussen noodstroom-installaties enerzijds en A . »? „aggregaten die als uitsluitende stroombron tentoonstellen; "«'h./ he' /a”en een bfnS'worden gebruikt, anderzijds. In het eerste ri)kc rül sPeeh- Mcde vertrouwt zij, dat er zich instelt opgeval kan de uitvoering zodanig zijn, dat ditmaal ook deelnemers zullen zijn, die op

Figuur 4: eenphase wisselstroomgenerator met stil­staand anker. S t/m 15 October 1955, in welke periodevan

tevens het tweedaags lassymposium en de algemene vergadering der vereniging zullen

erking worden gehouden. Dientengevolge kan op eenlasdeskundigen wor-

Inlichtingen zullen gaarne worden verstrekt door het secretariaat der vereniging, Stad- houderslaan 102 te Den Haag, tel. 555743,Lastu - 55

Gelet op het grote succes, dat zij in 1953

Gelijkrichters bij meetinstrumenten

In het artikel over gelijkrichters bij mcet- stelling te organiseren, waar machines, gereed- instrumenten op blz. 695 van ons blad dd.11 schappen en materialen verband houdende December, schreven wij, dat de draaispoel-

meter zich instelt op de door de gelijkrichter doorgelaten stroom die gelijk is aan de middel-

Men leze hiervoor, dat de draaispoelmeter een stroom, gelijk aan de ge­

middelde waarde gerekend over £ periode.

—

26

De eerste en meest verkochte, goedkope snelwasmachine in Nederland.

Adressen voor de handel: „Electro-Zaan”Electrotechn. Groothandel te Koog a/d. Zaan, telefoon (K 2980) 2590. (Voor Noord- en Zuid-Holland, Fries­land, Groningen en Noord-Brabant, Drente en gedeelte Zeeland).

Handelsonderneming„Bista”Van Heutzstraat 18 te Utrecht, tele­foon (0.30) 24930. (Voor Utrecht en Gelderland).

Handelsonderneming„Overbeeke**te Ellewoutsdijk bij Goes, telefoon (K 1104-258). Voor gedeelte Zeeland.

Handelsonderneming„Robru”Hugo de Grootstraat 3 bis te Utrecht, telefoon K 30-20326 (Voor Limburg, gedeelte Noord-Brabant en Overijsel).'

BICO-producten worden onder geen enkele andere naam geleverd.

Grote verscheidenheid aan inbouwtypen, waardoor universele toepassing in electrische apparaten voor huishouding, industrie en nijverheid mogelijk.

BUSCH-JAEGER DÜRENER METALLWERKEA K T 0l U D E N S C H EE NGE S E LISCHAFT

AGENT IUDWIG HIRSCH DRIEBERGEN

27

Internationale Uitvinders Tentoonstelling

Honderden uitvindingen vonden van 7 tot ultrakortegolf zender (fig. 1) maakte het mogelijk een nieuwe zuigmond voor zijn stofzuiger met10 December een onderdak in liet R.A.I.-ge- de gehele zaal door te wandelen met een 25 gram frontaanzuiging.bouw te Amsterdam. Inzendingen uit Duits- wegende micro-ontvanger in het oor (fig. 2) Over het algemeen trokken vele practisch land, Oostenrijk, Zwitserland, Denemarken, waarbij voortdurend contact bleef bestaan met bruikbare producten die het experimentele sta-!Zweden, Italië en Nederland werden er tentoon- de spreekster voor de microfoon van de zen- dium reeds hebben verlaten, niet zo veel be-gesteld en men zocht afzetgebied of contact der. Een zender van 5 watt heeft een zend- zoekers. Andere, zoals een klok waarop men kanmet industrieën, welke de uitvoering ter hand __________ zien hoe laat het is -waar ook ter wereld-wilden nemen. De keus was groot genoeg. gjjftÊgraSK spraken blijkbaar meer tot de verbeelding.

Van een eenvoudige, verbeterde rokkenhan- Deze wereld-tijdklok geeft gelijktijdig de tijdger tot een ingewikkelde machine die -naar aan op elke plaats op de wereldbol. De wereld-de uitvinder beweert- de elccironen, neutronen tijdklok is uitgevoerd in bolvorm zowel alsen protonen, zodanig rangschikt, dat elke in een vlak.molecuul daarmede „gemaakt kan worden! Veel van wat getoond werd is het experimen-Een transformator zorgt voor een hoge span- tele stadium nog niet te boven. Veel ervan zal'ning; er vindt een electronen-bombardement wel weer voor langere of kortere tijd uit hetplaats, dat de electronen, neutronen en proto- gezicht verdwijnen. Ook zal nog onderzoekings-nen genoegelijk door elkaar schudt. Een elee- arbeid nodig zijn om vele gedachten een con-tron -niet groter dan 15 x 30 cm in kolomvorm mm crete vorm te geven. Deze tentoonstelling doetordent deze wanorde weer op zodanige wijze ons echter wel zien, dat de Nederlandse sector,dat naar wens olie, koper, aluminium of.... HU onder auspiciën van het Nederlands Genoot-goud moleculen geproduceerd kunnen worden. schap van Uitvinders, uitmunt in kwaliteit.Deze laatste moleculen worden dan verbonden Iets wat van grote inzendingen van andere

landen, waartoe vooral Duitsland behoorde, niet altijd gezegd kon worden.

met koolstof en het goud stroomt uit de ma­chine. De machine is niet groter dan een draai­bank en kan dus in elke huiskamer onderdak vinden. Het adres van de uitvinder kan bij de

bereik van 300 m, maar een 20 watt-zender zou een gebied met een straal van 50 km kunnen bewerken. Voor politie, brandweer, militairen, theaters, film- en radio-studio’s, sportwed- strijden en wat al niet meer, dus uitermate

{ bruikbaar. De installatie wordt in Nederland | geleverd door een handelsonderneming te Am- i sterdam.§ Een electrische broekenpers, o.i. geen nieuwe

: | uitvinding maar wel een handig apparaatje in waar zeker interesse voor zal bestaan, wordt

j geïmporteerd door een Rotterdamse firma.. . ,j Een denkende dompelaar, t.w. een dompelaar

met een thermostaat, wordt met een zuigfles „ met ingebouwde thermometer geëxposeerd naast een thermoschakelaar welke in motoren e.d. ingebouwd kan worden (fig. 3). Ons vak­blad galschakelaars een uitvoerige uiteenzetting in haar nummer van 11 December jl.

Een laboratorium te Amsterdam bracht de „clear color”, een heldere transparante verfstof, die op glas aangebracht kan worden en waar­mede gloeilampen en TL-buizen in vele kleuren gekleurd kunnen worden. Daar deze verf zich gemakkelijk met eau de cologne laat verwijderen kan men elke lamp naar wens kleuren en weer ontkleuren.

Verder waren er witte plastic lamphouders voor fluorescentiebuizen, welke door middel van verende delen de buis vasthouden, zonder dat bij her inzetten de buis gedraaid moet worden en tijdscliakelaars voor wasmachines en andere apparaten, welke instelbaar zijn van 1 minuut tot 15 uur. Hierdoor kan de machine een aantal minuten draaien en schakelt danautomatisch uit. Ook bij ovens die vele uren .achtereen werken, kan deze automatische tijd- Schakelschema's voor een phase-motorenmet schakelaar worden aangewend. en zonder hulpphase en voor riep ase-

Een stofzuigerfabrikant was aanwezig met motoren.

*

i<■■>' L_nWV\-0-V\A-

'

*Tt ✓

pI';VC

dit type thermische veiligheids-over zFig- 1

redactie van ons blad aangevraagd worden, maar deze wil als contraprestatie de eerste uur- productie van goud voor zichzelf hebben, (ondergetekende wil graag de tweede uurpro- ductic).

Uren hebben wij gedwaald tussen wonder­lijke haargrocimachines, wonderdweilen, lijm- vulpenhouders, ladders op wielen met „skie- stokken” te verrijden, roeimachincs voor kano’s en kleine roeiboten, voorhoofdslichten, dubbele plasticramen, schuddende en denkende kolen­schoppen, opklaplepels, wereldtijdklokken, ver­warmde motor-overals die op de uitlaatpijp aangesloten worden, kinderwagenremmen, kaartenschudmachines en nog honderden an­dere apparaten die elke arbeid ook ingewikkeld kunnen verrichten als deze op zichzelf een­voudig is.

De afdeling electriciteit was sterk vertegen­woordigd. Een demonstratie met een 5 watt

Hl T/

*i

«

Fig. 3

28

CONTACTOGENenltoebehoren vooreen doel­matige en veilige afmontage van sterk- en zwakstroom-

eidingen.

E. M. ELECTROSTOOM N.V.Postbus 301 - ROTTERDAM - Telefoon 82720 Filiaal te Amsterdam: N.Z. Voorburgwal 28-30

r r-ra.ptL.R. E. HERSTAL (Luik)

VOORSCHAKELAPPARATEN

Capacitief— nog niet geëvenaard Instant Start — enig in hun soort

ALLEEHVERTEGENWOORDIGING:

W. H. TASSERON Jr.TECHNISCHE AGENTURENDEN HAAG, Telefoon 334556, Conradkade 23

J

29

Begrepen zeker voorbehoud voor de blauwe kleur. Som- mindering worden gebracht op de door hem ont- Naar aanleiding van het artikel „Zelf impor- m*Se blauwe kleuren worden paars bij gebruik vangen bedragen,

teren van radio’s goedkoper” in ons nummer van van kwikdamplicht. Ook bij gebruik van fluo- Naar onze mening loopt een en ander echter25 December, verscheen onder het hoofd „Niet resccntiebuislampcn dient veel aandacht besteed niet geheel rond. De onderaannemer heeft i begrepen ?”• in „Het Vrije Volk” van 28 Decent- tc wordcn aan de reflectieklcur. Voor kleurenber een reactie hierop. Daar de inhoucl hiervan roocl. paars en bruin, komt alleen gloeilampen­

niet kan bevredigen, komen wij hierop nog jicht in aanmerking of een goede menglicht-installatic.

im-in de door hem in 1954 opgegeven aanne-

nnngssom, de 3T> O.B. verdisconteerd. Nu hij over de in 1955 te ontvangen bedragen geen

Hooft ■; O.B. meer behoeft af te dragen wordt weliswaar . \ bereikt dat de fiscus per saldo over hetzelfde

bedrag O.B. ontvangt, maar de onderaannemer De firma Prince, te Rotterdam geeft ons ken- geniet een voordeel van 3% over die in 1955

nis, dat haar zaak vcqtlaatst is naar Goudse- door kem ontvangen bedragen. De hoofdaan- singcl 223-225. Het telefoonnummer is geworden: nemer heelt tor hetzelfde bedrag een nadeel.21285.

mers

onsnader terug. Door gebrek aan plaatsruimte zal dit echter eerst in ons nummer van 21 Januari kunnen, geschieden. Adresverandering

Vrijlating Prijzen Electrotechnische Energie

Blijkens een publicatie in de Nederlandse Staatscourant d.d. 31 Djccmber 1954 no. 255 zijn de Prijzenbcschikking Ebctrische Energie en de Piijzenbcschikking Verbod verhoging gas-, water- en clectricitcirstaricven wegens hogere huurprijzen ingetrokken.

J. L. van Hedel

Omzetbelasting(vervolg van blz. 3)

zijn, allerlei verrekeningen tussen hoofdaan­nemer en onderaannemers moeten plaats vin­den, is een bijzondere regeling getroffen. In het kort kan deze als volgt worden uiteengezet:

Een onderaannemer neemt in 1954 een werk in onderaanneming aan voor f50 000. In 1954 heeft hij I 30 000 ontvangen en in 1955 ontvangt hij f 20 000. Over het bedrag van f30 000 heeft hij reeds 3 % afgedragen. Wanneer hij in 1955 het bedrag van f 20 000 ontvangt, wordt door hem geen O.B. verschuldigd (onderaanneming) maar de reeds betaalde O.B. wordt niet gerestitueerd.De hoofdaannemer heeft de door hem in 1954 ontvangen bedragen mogen verminderen met het aan de onderaannemer betaalde bedrag van f30 000. Het bedrag dat hij in 1955 aan de Pracht personeel vuur een droogsebeer- onderaannemer betaalt, mag door hem niet in apparatenfabrick zijn jullie!

EltCTRlC RAZ01<wA<itecoep.

LICHTRECLAME(Vervolg van pagina 1)

de witte vert spoedig verkleurt en vuil wordt. Beter zal het zijn de koof te bekleden met een aluminium reflectic-materiaal, in de handel verkrijgbaar.

Het gebruik van kwik-, natriumdamp-lampen en fluoresccntiebuizen vraagt ook aandacht ten opzichte van de kleur van het vlak. Alleen vlakken in de kleuren geel, wit en zwart kunnen met natrium lampen verlicht worden. Vlakken in de kleuren groen, blauw, wit en zwart kunnen met kwikdamplampcn verlicht worden, onder

i

LCtffJ

ELECTRISCHE KLOKKENCASSABLOCS, Zclfstartend - gangreservo

elk a 50 dubbele bladen, voorzijde zwart, achterzijde rood bedrukt met 1 vel carbon per blok, echter niet bedrukc met firmanaam.

De prijs bedraagt f 10.50 per doos van 50 bloes franco huis. Afgehaald f 9.75

Reizigersbezoek of toezending catalo­gus met meer dan 100 afbeeldingen v. pendulettes, wand­klokken, wekkers, enz. op aanvraag.KLEMBANDEN,

(voor de cassablocs) in smaakvolle plastic uitvoering, onverslijtbaar f 3.— per stuk.

Bestellingen per postwissel of per giro 136.400 i.n.v.N.V. Uitgevers Mij. DILIGENTIA, Kalverstraat 35, Amsterdam-C.

Op de strook vermelden wat verlangd wordt.

B. HILBINK

AMSTERDAMMessing verchroomde wandklok, 28-30-33 en 37 cm buitenwerks

Schriftclijkc garantie

KLOVENIERSBURGWAL70 TELEFOON 48126

XWAW'Voor tentoonstellingen, straten, parken. .

gebouwen en toneel. Vrijblijvend desknduig advies.

>%%%%%*•

van electrotechnische materialenook in grote hoeveelheden

Vraagt prijscourant

Electrotechnisch Ing. Bureau JAC. V. D. VEEN DEN HAAG :

CAIANDPLEIN 3 TELEF. 180826*

N.V. BETIHAM - HILVERSUM - Verlichtings IndustrieNoorderweg 14 — Telefoon 3448-6251

Absoluut bromvrije Voorschakelapparatenvoor 15-20-25-30-40-65 en 80 Watt fluorescentielampen, inductief-capacitief en duo-sChakeling

Een ICO °/0 Nederlands product dat er zijn mag!Wij leveren alles op het gebied van Fluorescentie-verlichting - Armaturen - Lamphouders - Starters enz.

30

Wlg

ACECBIAMC Jrtwcja

:;r'-. • i. • i

Een nieuwe lamp. Verbluffend zuivere kleurenweergave. Menging met gloeilampen overbodig!

ACEC - L. F.geen kunstlicht maar

LICHTKUNST!II

'bè sfcSÖSr

FROWIJN & CO.QB| j

1 APELDOORNMAASTRICHT

AMSTERDAM - DEN HAAG ALMELO - GRONINGEN

^vivi e lts* clj el//

'Maak het Uuï klcmteu yemakk&fyk. Dtokoop mi nwcei met een „k/ta&H,”

^QauknechtTRIFIX

de ideale bijverwarming voor woon- en bedrijfsruimte

% hoogglans gepolijste reflector, 400 inm. 0

■ r\ r*\ • gekleurd geeloxccrd handvat

jij • gepolijst aluminium voet De enige mixer met gepatenteerd afvoersysteem

Extra groot mixerglas (inhoud 2 liter)

Extra sterke motor(400 wott) >

*1 • vff. m• gloeilichaam 0.75 kW/220 V of 0.65 kW/127 V ------ fSSiSb

• kosten bij normaal tarief 5 k 6 cent per uur

=ië

• PRIJS f 41— inclusief 2 m. wit snoer cn contactstop. fZii iii iii

ÏMTechnische Unie

Heybroek Zélander N.V. en ElectrocentrumKeizersgracht 242-248 - Amsterdam - Telefoon 62450

ii Ook leverbaar met vruchtensap centrifuge

en sinaasappelpers1N.V. MENTOR Technische Handelmij. .Imporlrice:

KANAAL ZUID 64 . APÉIOOORNArnhem - BredaVerkoopkantoren : Amsterdam - Amersfoort

DeventerHilversum - Leeuwarden - Maastricht - Middelburg - Nijmegen

’s-Gravcnhage - Groningen - HaarlemEindhoven

Rotterdam - Utrecht - Zwolle.

31

? Vjiaag, en CLan&ad !Per vak van 30 mm hoog bij 65 mm breed fl 5.—. Dubbel vak (00 mm hoog) fl 10.—.Voor administratie en expeditie van brieven onder num­mer 40 cent extra, bewijsnummer 20 cent.Men gelieve hot bedrag in to sluiten of per postwissel

of postgiro 136 400 van N.Y. Uitgevers MIJ. Dlligentla, Kalveretraat 35, Amsterdam, vooruit te betalen.Teksten, bestemd voor deze nibrlck, nlsmedc het verschul­digd bedrag, moeten ZATERDAGMORGEN (vóór do verschijningsdatum v/h blad) ln ons bezit zijn.onder leiding van Mr. H. Warners

Terugvordering bouwkostenVraag: In 1939 werd door mij gchhiird een

pand, dat voor dc helft bestemd was voor woning, voor dc andere helft voor be­drijfsruimte. Aangezien de werkplaats aan geen enkele eis voldeed, werd mondeling overeen­gekomen, dat dc eigenaresse dc kosten voor cènlnieüw. te bouwen werkplaats tijdelijk voor haar rekening zou nemen; ik zou deze kosten (f2 500) tcrugbetalen met 50 % van de bestaan­de huur ad. f34,67 per maand. Bij de huurver­hoging per 1 Januari 1951 werd de'huur ge­bracht op. f34,67 -{15% hiervan is f5,25 in ■ totaal f39,92; tezamen - met de aflossing ad f, 17,33 werd nu per maand geïnd f57,25. Nu dc huur per l Januari 1954 opnieuw werd ver­hoogd met 23%, bracht de nieuwe eigenaar deze op f57,25 -f- 23% is f70,60, hierbij werd totaal geen rekening gehouden met dc af­lossing.; Einde 1953 werd het pand door dc eigena­resse te koop.aangeboden. Zonder echter be­tichten mijnerzijds af te wachten of ergens in gekend te zijn, presenteerde de nieuwe eigc- naar per 1 Januari 1954 een huurkwitantie van f 70,60. De vordering, welke ik nu op dc be­drijfsruimte kan laten gelden, bedraagt f 1 650, nl. over 8 jaren X 12 X f 17,33 -\- na 1 Januari

f 17,33.

Antwoord: Ervan uitgaande, dat ook de grond eigendom was van de

eigenaresse van het pand en geen erfpacht be­stond, blijft ter beantwoording over of vragen­steller door het doen van de afbetalingen eige­naar werd van de syerkplaats. Ik betwijfel dat zeer! Hetgeen op een anders grond gebouwd wordt, wordt door natrekking eigendom van clc grondeigenaar, tenzij dit bouwen is geschied door iemand, die enig recht had op die grond; dan moet dc eigenaar van dc grond, om eigen aar van het gebouwde te worden de bouwstoffen en het werkloon vergoeden aan degene, die dat alles betaald heeft. De moeilijkheid hier is nu, dat de eigenaresse gebouwd heeft en de kosten betaald heeft, maar bedongen heeft, dat de huurder deze kosten zal tcrugbetalen.

Een tweede complicatie is, dat de huidige eigenaar met deze zaak niets te maken heeft en de vorige eigenaresse waarschijnlijk zonder iets kwaads te vermoeden alles heeft verkocht, hoe­wel haar eigendomsrecht op dc werkplaats twij­felachtig was.| Ik raad u aan dc hulp in te roepen van een advocaat met betrekking tot het terugvorek rjn

de f 1 650 van de vorige eigenaresse. Deze terugvordering kan waarschijnlijk geschieden, omdat zij onrechtmatig verrijkt werd door laten betalen voor een werkplaats, waarvan u geen eigenaar werd, welke werkplaats zij daarna rustig heeft verkocht aan de nieuwe eigenaar, hoewel u bezig was de bouwkosten af te betalen.

Wat betreftdc huur kunt u voor de toekomst volstaan met betaling van de verschillende ver­hogingen (15% + 23%) over dc basishuur van f34,67. De afbetalingen zou ik direct stop zetten.

# GROTE ZAAK inElectrische Artikelen annex Electrotechnisch Bureau

op 1ste stand in midd. gr. plaats Z.H. aang. Prijs incl. inv. cn goed. f 60.000. Voor hen die over ca. f 15.000 beschikken is. verdere betalingsregeling mogclijk. Br. nr. 1904 bur. v. d. blad.

Erkend ELECTRO TECHNISCH BEDRIJF vraagt ter aanvulling voor haar werkplaats:Electro Technische werkzaamheden

ofmontagewerk,

geen anker wikkelen. Br. nr. 1903 bur. v. d. blad.

Technisch BedrijfEleccro- Radio Sanitair cn Verwarmingannex werkplaats cn detailhandel

Te koop aangebodenwegens liquidatie nieuwe SRLL kabel m.a.

150 m. 2 x 2A- mmq 243 m. 3 x 2| mmq 219 m. 4 x 24. mmq

Bruto H.D.K. prijzen minus 50% korting. Brieven' onder nr. 1902 bureau van dit blad.

Ter overname aangeboden

Gelegen in provincie

Zuid-HollandGoederenvoorraad circa f. 60.000,—Wijze van betaling nader overeen te komen Brieven onder Nr. 1901 Bur. van dit Blad.

• - AANGEBODENin dorp op dc Veluwe

• ELECTROTECHNISCH BUREAU •

Te koop aangeboden:door financiële omstandigheden, een nieuweWESTA sleuvenfraismachine

f 400.- kortingop dc officiële verkoopsprijs.

Brieven onder nummer 1906, bureau v. d. blad.

metWINKEL

Koopprijs: f 7500.—Brieven onder nummer 1905 bureau van dit blad

jl. 23 % over

&p.en plaat&en

Vooraanstaand winkelbedrijf in radio- en electr. artikelen, gevestigd in het centrum des lands

vraagt voor haar afd. radio

een prima verkoperleeftijd 22-30 jaar, alg. ontwikkeld en in staat iedere demonstratie met radio­toestellen, gramofoonsen tape-recorders uit te voeren.

Geboden wordt een zelfstandige positie met goede vooruitzichten.Sollicitaties met uitvoerige personalia, als­mede gegevens omtrent opleiding en practijk, in te zenden onder no. 1900 bureau van dit blad.

Groothandel in Electrotechnische en Radio-artikelen

vraagtvoor de provincies Groningen en Drente een vakbekwame

VertegenwoordigerBij voorkeur reeds ingevoerd bij Electro-installateurs en Radio- handelaren in genoemde provin­cies, maar dit is niet vereist. Brieven met volledige inlichtingen aan

Fa. H.Welp, Electro-groothandel Winschoten Telefoon 99

ALPABliksemafleidersteunen

altijd pasklaar, voor alle muren en daken. Lekkage uitgesloten.

Handelsonderneming„ALPA”

Admiraal de Ruyterweg 341 Amsterdam W. II

van

u ie

132

NIEUWE VINDING!J.E.STORK HULPSTUKKEN DIE DRAAIBAAR ZIJN EN TOCH VASTGEZET KUNNEN WORDEN BIEDEN

WINSTKANSEN VOOR U!

fff Dubbele werking van fff de zuigmond, die zowel /ff het stol opzuigt als losse fff haren en pluisjes van de f vloer kamt (Octrooi aange­

vraagd I) Laag gestelde prijs en vlotte verkoopsmogelijk-

heden van deze prima stofzuiger

VENTILATOREN

DEN HAAG STOFZUIGERFABRIEK HILVERSUMi JUNOSTIAAT Ji • TEILfOON 772223

VoorCERAMISCHE SCHAKELAARS Firma W. van Doorn & Zonen,

Culemborgr

.iTOROTOR ☆

1 dek 11 standen 1 moedercontact f 3.85 bruto

2 dek 11 standen 1 moedercontact f 6.15 bruto

3 dek 11 standen 1 moedercontact f 8.55 bruto

N.V. HARAF RADIO HOOISTRAAT 4 - DEN HAAG - TEL. I 14125

Bruto-prijs . . . f 19.75tHn1- Mat nikkel

Reflector in verschillende kleurenIMPORTEURS :

mÊmêÊËM Vraagt Uw grossier!L- «

Voor

BUSCH-JAEGERSCHAKELMATERIAAL naar

N.V. vh CLAESSEN & Co.Amsterdam - Singel 162—164

Almelo—Apeldoorn—Doetinchem—Groningen—Rotterdam—Sittard

B E G R O “ AanhangersVoor luxe auto's • 9 verschillende modellen

J. BEKS Jr Carr.- en Wagenbouw Sledemennerstraat 10 » Telefoon 29735 • Groningen

:■

MAAKT VEILIGE installaties!GEBRUIKT

POLIVOLTEVENALS DE MEEST GANGBARE HULPSTUKKEN

IN PRIJS VERLAAGD