1

Noveen voor Laudato Si’-Week

16 tot 24 mei 2020

Paus Franciscus nodigt christenen overal ter wereld uit om van 16 tot 24 mei 2020 Laudato Si’-Week te vieren. Dit vanwege de vijfde verjaardag van zijn encycliek over ‘ons gemeenschappelijk huis’. De visie van onderlinge verbondenheid van Laudato Si’ is juist nu bijzonder actueel. We bevinden ons midden in een mondiale coronacrisis. Deze raakt allen, vooral de meest kwetsbare mensen. We zijn als mensheid met elkaar verbonden en alleen door samen te werken kunnen we het hoofd bieden aan deze crisis. Het thema van de Laudato Si’-Week is dan ook ‘Alles is verbonden.’ De Laudato Si’-Week telt in feite negen dagen. De Konferentie Nederlandse Religieuzen nodigt u uit om tijdens de Laudato Si’-Week deel te nemen aan dit speciale noveengebed. Geïnspireerd door de evangelielezingen volgens het katholieke leesrooster heeft elke dag een eigen thema, een korte tekst uit Laudato Si’, een korte overweging en een gebed. De Laudato Si’-Week is geen eenmalig gebeuren, maar betekent voor de Kerk het begin van een jaarlang proces van bezinning en gebed voor een wereld die toekomst heeft. Kijk voor meer informatie over deze week op: https://laudatosiweek.org/

2

Dag 1: zaterdag 16 mei – Zorg en verwondering Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag “Als de wereld u haat, bedenkt dan dat zij Mij eerder heeft gehaat dan u. Als gij van de wereld zoudt zijn, zou de wereld liefhebben wat haar toebehoort. Daar gij echter niet van de wereld zijt, maar Ik u uit de wereld heb uitgekozen, daarom haat de wereld u.” (Joh. 15, 18-19) Tekst ter overweging

“Een gevoel van innige gemeenschap met de andere schepselen in de natuur kan niet authentiek zijn, als er tegelijkertijd in het hart geen tederheid, medeleven en bezorgdheid is voor de menselijke wezens.” - Laudato Si’ 91 “Alles is met elkaar verbonden”, we voelen en ervaren het in deze nieuwe crisis eens te meer. De crisis laat bij velen hun sociale gevoel spreken, er is een grote verbondenheid zichtbaar in de creativiteit die de crisis oproept. Meer nog dan hoeder, zijn we geroepen om medeschepper te zijn. Dat wil zeggen: ons steentje bij te dragen in elke crisis opdat we de aarde de vorm geven zoals God die wenst. De coronacrisis is misschien eens te meer een prikkel om onze verantwoordelijkheid voor de schepping als schepping op te nemen: een ruimte waar we Gods droom delen met andere levende wezens, verbonden in een grootse ecologie.” (Uit een overweging van Walter Ceyssens sj op 20 april jl., Ignis) Slotgebed

Schepper God, wij danken U voor uw schepping in haar diversiteit en schoonheid. Wij bidden U dat we U nederig mogen dienen en met eerbied leren omgaan met alles wat U heeft gemaakt. Vergeef ons voor die momenten dat we uw prachtige aarde hebben beschadigd of meer hebben genomen van de gaven van uw schepping dan wij nodig hebben. Mogen wij open staan voor de schreeuw van de aarde en de schreeuw van de armen, dat wij ons laten raken en stappen zetten om uw schepping te behoeden en bewaren. Wij vragen U dit in de naam van Jezus, onze Heer. Amen.

3

Dag 2: zondag 17 mei – Voor een wereld die toekomst heeft Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Als gij Mij liefhebt, zult ge mijn geboden onderhouden. Dan zal de Vader op mijn gebed u een andere Helper geven om voor altijd bij u te blijven: de Geest van de waarheid, voor wie de wereld niet ontvankelijk is, omdat zij Hem niet ziet en niet kent. Gij kent Hem, want Hij blijft bij u en zal in u zijn.” (Joh. 14, 15-17) Tekst ter overweging

“Wat voor soort wereld willen wij nalaten aan hen die na ons zullen komen, aan de kinderen die nu opgroeien? … Wij moeten ons realiseren dat de waardigheid van onszelf op het spel staat. Wij zijn de eerste belanghebbenden om een planeet door te geven die bewoonbaar is voor de mensheid die na ons komt. Het is een drama voor onszelf, want het stelt de vraag naar onze levensweg op aarde.” –Laudato Si’ 160 Een crisis is ook een moment om opnieuw na te denken over de richting die we willen gaan. Kiezen we er als samenleving in deze coronacrisis voor om het eigenbelang voorop te stellen? Of werken we zoveel mogelijk met anderen samen, om ervoor te zorgen dat iedereen de zorg ontvangt die nodig is, dat hulpmiddelen ter beschikking staan van zorgpersoneel, dat inzichten en ontdekkingen snel met elkaar worden gedeeld? Ook de milieucrisis en de klimaatverandering kunnen alleen gezamenlijk worden aangepakt. Iedereen heeft belang bij schone lucht, gezonde ecosystemen, zuiver water in onze rivieren, zeeën en oceanen. Wij maken deel uit van de natuur. De apostel Paulus herinnert ons eraan dat als één deel van het lichaam lijdt allen lijden (1 Corinthiërs 12:26). Gebed

God onze Vader, Gij draagt en ondersteunt ons op onze weg door het leven. Verhoor ons gebed, maak onze aarde tot een tuin waarin het goed is te leven en te werken. Wees onze toevlucht, handel aan ons naar uw goedheid en bewijs de wereld uw mildheid. In Christus onze Heer. Amen

4

Dag 3: maandag 18 mei – Naastenliefde die de hele aarde omvat Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Wanneer de Helper komt, die Ik u van de Vader zal zenden, de Geest der waarheid die van de Vader uitgaat, zal Hij over Mij getuigenis afleggen. Maar ook gij moet getuigen, want vanaf het begin zijt gij bij Mij.” (Joh. 15, 26-27) Tekst ter overweging

“De liefde die vol is van kleine gebaren van wederzijdse liefde, betreft ook het burgerlijke en politieke leven en wordt zichtbaar in alle handelingen die een betere wereld trachten op te bouwen. … Wanneer iemand de roeping van God erkent om samen met de ander in deze maatschappelijke dynamiek in te grijpen, moet hij eraan denken dat dit deel uitmaakt van zijn spiritualiteit, dat het een beoefening is van de naastenliefde en dat hij zo rijpt en zich heiligt.” - Laudato Si’ 231 “Ik ben bang dat christenen die slechts met één been op de aarde durven te staan, ook maar met één been in de hemel staan”, schreef de Duitse predikant en theoloog Dietrich Bonhoeffer (1906 -1945). Spiritualiteit en inzet voor een betere wereld vullen elkaar aan. Laten we ervoor bidden en ons ervoor inzetten dat onze gemeenschap, onze kerk, onze samenleving en onze wereld vervuld mogen worden van de liefde, barmhartigheid en rechtvaardigheid jegens onze naasten en onze medeschepselen waarover de H. Schrift tot ons spreekt. Gebed

Wees krachtig als de aarde. Wees liefdevol als Christus. Leef met elkaar in vreugde tot zegen voor God, de aarde en de mensen, nu en altijd.

(In ‘Meditatief leven, hart voor de schepping’ van de Ionagroep NL)

5

Dag 4: Dinsdag 19 mei – Kwetsbaarheid en verwondering Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Toch zeg Ik u de waarheid: het is goed voor u dat Ik heenga; want als Ik niet heenga, zal de Helper niet tot u komen. Nu Ik wel ga, zal Ik Hem tot u zenden. Eenmaal gekomen zal Hij de wereld het overtuigend bewijs leveren van wat zonde, gerechtigheid en oordeel is.” (Joh. 16, 7-8) Tekst ter overweging

“Heel het materiële heelal is een taal van de liefde van God, van zijn mateloze genegenheid voor ons. Bodem, water, bergen, alles is liefkozing van God.” - Laudato Si’ 84 Wij hebben de afgelopen maanden ervaren dat ons bestaan kwetsbaar is. Tegelijk heeft de stilte velen van ons ontvankelijker gemaakt voor de schoonheid van het voorjaar, voor de natuur die zich uitbundig toont in de kleuren van bloemen, in de groeikracht van bomen en planten, in de warmte van de zon. Laten we deze negen dagen van de Laudato Si’-noveen dankzeggen voor de ongelooflijke gave die God ons dagelijks schenkt in de natuur om ons heen. Laten we open staan voor de verwondering over elke bloem die groeit, elke vogel die zingt, elk lieveheersbeestje of vlinder die kruipt of fladdert. Gebed

Moge de Schepper van al wat leeft en ademhaalt ons leven zegenen en behoeden. Mogen wij op onze beurt behoeden al wat leeft en ademhaalt. Mogen wij ons daartoe gezegend weten: In de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Amen.

6

Dag 5: woensdag 20 mei – Bewustzijn die ons in beweging zet Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Wanneer Hij echter komt, de Geest der waarheid, zal Hij u tot de volle waarheid brengen; Hij zal niet uit zichzelf spreken, maar spreken al wat Hij hoort en u de komende dingen aankondigen.” (Joh. 16, 13) Tekst ter overweging

“Het doel is niet informatie te verzamelen of onze nieuwsgierigheid te bevredigen, maar wel dat wij ons pijnlijk bewust worden van wat er in de wereld gebeurt, de moed te hebben om het in persoonlijk lijden te veranderen en zo te leren inzien wat ieder van ons eraan kan doen.” - Laudato Si’ 19 Jezus stierf aan het kruis op een heuveltop die de naam Golgotha droeg, de schedelplaats. De naam suggereert een dorre, troosteloze plek. In tegenstelling daarmee vond de verrijzenis plaats in een tuin. In deze tuin ontmoette Maria Magdalena de Heer, maar dacht aanvankelijk dat Hij de tuinman was. Misschien zat ze er niet eens echt naast. Christus, het Eeuwige Woord, draagt zorg voor Gods schepping. De aarde, ons gemeenschappelijk huis, is als een heilige tuin die onderhouden moet worden, moet worden behoed tegen vernietiging en plundering, die moet worden bewaard zodat ook onze kinderen en kleinkinderen kunnen genieten van de vruchten. Gebed

God, Schepper van al wat leeft, Geest en Adem die ons doet leven, zegen ons overvloedig met wijsheid, zorgzaamheid en met gerechtigheid. Zegen ons daartoe in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen

7

Dag 6: donderdag 21 mei – ‘Ga, en herstel mijn huis’ Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen en doopt hen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest en leert hun te onderhouden alles wat Ik u bevolen heb. Ziet, Ik ben met u alle dagen tot aan de voleinding der wereld.” (Matth. 28, 19-20) Tekst ter overweging

“Wij herinneren aan het model van de heilige Franciscus van Assisi om een gezonde relatie met de schepping voor te houden als een dimensie van een integrale bekering van de persoon. Dit vereist ook eigen fouten, zonden, gebreken of nalatigheden te erkennen en van harte berouw te hebben, van binnenuit te veranderen.” – Laudato Si’ 218 Toen Franciscus van Assisi zoekende was naar zijn roeping, hoorde hij in het kleine kerkje van San Damiano de stem van God, die tot hem sprak: ‘Ga en herstel mijn huis, want je ziet dat het op instorten staat.’

We zien vandaag de dag dat de aarde lijdt: de biodiversiteit neemt in zorgwekkend tempo af, het klimaat verandert, rivieren, zeeën en oceanen worden vervuild met plastic. Dit zijn overweldigende zaken. Maar elke positieve stap die we zetten is er één. Elk van ons kan iets doen voor Gods schepping. Elke daad, hoe klein ook, voor onze naasten of voor het behoud van de schepping is een daad van geloof, hoop en liefde. Het zijn daden die ons en anderen vreugde geven. Gebed

Moge God die de dans van het leven heeft gemaakt, die zich verheugt in de bloemen van het veld, die chaos tot orde heeft herschapen, ons leiden naar een leven en naar een kerk, waarin Gods heerlijkheid in de schepping wordt weerspiegeld. Amen

8

Dag 7: vrijdag 22 mei – ‘Een alomvattende liefde’ Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Zo zijt ook gij nu wel bedroefd, maar wanneer Ik u zal weerzien, zal uw hart zich verheugen en uw vreugde zal niemand u kunnen ontnemen. Op die dag zult gij Mij over niets ondervragen.” (Joh. 16, 22-23a) Tekst ter overweging

“Het heelal ontwikkelt zich in God, die het geheel vervult. Er is dus een mysterie te aanschouwen in een blad, in een bergpaadje, in de dauw, in het gelaat van een arme.” - Laudato Si’ 233 De Russische schrijver Fjodor Dostojevski (1821 – 1881) heeft een korte tekst geschreven die prachtig illustreert hoe de wereld vervuld is van Gods liefde: “Heb Gods schepping lief in al haar volheid, tot op het kleinste zandkorreltje. Bemin ieder blaadje, iedere zonnestraal Gods, Bemin de dieren en de planten, bemin alle dingen. Door uw liefde voor al het geschapene zult ge tot het begrip van Gods mysterie in alle dingen geraken. En als ge het eenmaal zo ver hebt gebracht, zult ge er van dag tot dag meer kennis van verwerven. En ten slotte zult ge de hele wereld beminnen in één grote alomvattende liefde.” Gebed

Almachtige God die aanwezig bent in heel het universum en in het kleinste van Uw schepselen,

Gij die al wat bestaat met tederheid omgeeft, stort over ons de kracht van Uw liefde uit opdat wij het leven en de schoonheid zouden beschermen.

Dompel ons onder in vrede opdat wij als broeders en zusters zouden leven zonder iemand schade te berokkenen.

9

O God van de armen, help ons de verwaarloosden te hulp te komen en degenen die op deze aarde vergeten worden en in Uw ogen zo veel waarde hebben.

Genees ons leven, opdat wij beschermers zouden zijn van de wereld en geen roofdieren, opdat wij schoonheid zouden zaaien en geen vervuiling noch vernieling.

Raak de harten van hen die alleen winst nastreven ten koste van de aarde en de armen.

Leer ons de waarde van ieder ding te ontdekken, met bewondering te beschouwen, te erkennen dat wij ten diepste één zijn met alle schepselen op onze weg naar Uw oneindig licht.

Dank U omdat Gij alle dagen met ons bent. Ondersteun ons, zo bidden wij U, in onze strijd voor gerechtigheid, liefde en vrede. Amen (Slotgebed van de encycliek Laudato Si’)

10

Dag 8: zaterdag 23 mei – ‘Alleen liefde’ Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: wat gij de Vader ook zult vragen, Hij zal het u geven in mijn Naam.” (Joh. 16, 23b) Tekst ter overweging

“’Het woord van de Heer heeft de hemel gemaakt’ (Ps. 33, 6). … De schepping behoort tot de orde van de liefde. Gods liefde is de fundamentele reden van heel de schepping.” - Laudato Si’ 77 De Canadese schrijfster en activiste Mary de la Vette schrijft over een liefde die de mens omvormt, het leven behoedt en ons nederigheid leert: “Mogen we de ernst van de situatie begrijpen en beseffen dat liefde onze enige redding is. Liefde voor onze kleine en zo bedreigde aarde. Alleen liefde kan ons hart omvormen en ons maken tot behoeders van leven en van de aarde. Alleen liefde kan onze ogen openen voor de integriteit en rechten van alles wat leeft. Alleen liefde kan ons de nederigheid leren die we zo nodig hebben om goed met onze aarde om te gaan. Alleen liefde kan het bedreigde leven behoeden en voor uitsterven bewaren.” Gebed

Onze God, Help ons dienaren te zijn van Vrede en Gerechtigheid, dat wij U eren in onze eerbied voor uw schepping die u bestemd hebt voor het welzijn van heel uw volk op aarde. Dat vragen wij u in Christus onze Heer. Amen

11

Dag 9: zondag 24 mei - Gebed voor de wereld NB Op zondagmiddag om precies 12.00 u. lokale tijd zullen katholieken overal ter wereld in verbondenheid met elkaar, met de schepping en met de meest kwetsbaren hetzelfde gebed uitspreken.

Dagelijks openingsgebed

Kom, Heilige Geest, vervul ons hart met uw goedheid en genade, ontsteek het vuur van Uw liefde in ons. God van liefde, we bidden U dat onze liefde voor U mag groeien, zodat wij recht doen en ons laten raken door de schreeuw van de armen en met eerbied en zorg omgaan met uw schepping. Door Christus, onze Heer. Amen Uit de evangelielezing van deze dag

“Ik blijf niet langer in de wereld, zij echter blijven in de wereld, terwijl Ik naar U toe kom. Heilige Vader, bewaar in uw Naam hen die Gij Mij gegeven hebt, opdat zij één mogen zijn zoals Wij.” (Joh. 17, 11) Tekst ter overweging

“Alles staat in relatie tot elkaar en wij allen, menselijke wezens, zijn verenigd als broeders en zusters in een wonderbaarlijke pelgrimstocht, verbonden door de liefde die God voor elk van zijn schepselen heeft en die ons ook onderling met tedere genegenheid verenigt met zuster zon, broeder maan, broeder rivier en moeder aarde.” - Laudato Si’ 92 Liefde verbindt ons. De hele schepping is verbonden in een broeder- en zusterschap. Ons leven is een avontuur van een liefde die zich uitstrekt tot allen en alles. We mogen de hoop koesteren dat elke positieve stap die we zetten ons dichter bij ons doel brengt.

12

Zoals een pelgrim die zich niet blind staart op het doel, maar in vreugde en vertrouwen de weg durft te gaan. De H. Catharina van Siena leerde ons deze les: “De gehele weg naar de hemel is de hemel, want Jezus zei ‘Ik ben de weg’.”

Als kerk blijven we de weg gaan van gerechtigheid, vrede en eerbiedige zorg voor allen en alles. Laten we op deze laatste dag van deze noveen ons voornemen bekrachtigen om hoop te blijven koesteren en hoop op toekomst te bieden door wat we zeggen en doen. Gemeenschappelijk gebed bij het vijfjarig jubileum van Laudato si’:

Liefdevolle God, Schepper van hemel en aarde en alles wat is,

U heeft ons gemaakt naar uw evenbeeld en ons de opdracht gegeven zorg te dragen voor uw schepping, ons gemeenschappelijk huis.

U heeft ons gezegend door ons zon, water en land van overvloed te geven, zodat allen gevoed kunnen worden.

Open onze geest en raak ons hart, dat wij zorg mogen dragen voor de gave van uw schepping.

Help ons dat wij ons bewust worden dat ons gemeenschappelijk huis niet alleen ons toebehoort maar alle toekomstige generaties, en dat het onze verantwoordelijkheid is haar te behoeden.

Mogen wij elk mens helpen om genoeg eten en middelen te vinden om te leven. Wees aanwezig bij hen die in nood verkeren in deze moeilijke tijd, vooral de armsten en hen die het grootste risico lopen achtergelaten en vergeten te worden.

Vorm onze gevoelens van angst, zorg en eenzaamheid om tot hoop, zodat wij diep van binnen een waarachtige ommekeer ervaren.

Sta ons bij wanneer wij wegen zoeken om anderen op creatieve manieren nabij te zijn, wanneer wij hen bijstaan bij de gevolgen van deze mondiale pandemie.

Geef ons de moed om open te staan voor de veranderingen die nodig zijn op weg naar een wereld die ruimte tot leven biedt aan allen.

Mogen wij sterker dan ooit beseffen dat wij met alles en allen verbonden zijn, mogen wij ons laten raken en in beweging komen door de schreeuw van de aarde en de schreeuw van de armen. We bidden dit door Christus, onze Heer.

Amen