NIEUWS 108NNOOVVEEMMBBEERR//DDEECCEEMMBBEERR 22 00 00 66

Bedrijven, overheden en culturele instellingen

worden steeds creatiever in het benutten van de

openbare ruimte voor het aanprijzen van hun

producten en diensten. Affiches, zuilen, borden,

steigerdoeken, trams en bussen schreeuwen om

de aandacht van de consument. Grote bedra-

gen gaan om in de verhuur van gevelruimte op

toplocaties en de aandacht voor artvertising is

groot. Wat betekent dit voor de stad, visueel en

financieel? Waar wordt welk reclamebeleid

gehanteerd en waar vloeien de inkomsten naar

toe? Waar liggen kansen voor verantwoorde

toepassing van nieuwe ontwikkelingen in de

reclame? En wat kan dit betekenen voor de

openbare ruimte?

ARCAM beoogt een gesprek op gang te bren-

gen tussen bewoners, bezoekers en professio-

nals. In de tentoonstelling geven gerenommeer-

de media- en reclamebureaus hun visie op de

(gewenste) rol van reclame in de stad. Welstand

licht de spelregels toe.

De expositie staat niet op zichzelf.

Tijdens de tentoonstelling vinden aanverwante

initiatieven plaats die voor een deel op elkaar

inspelen, zoals een door het Sandberg Instituut

georganiseerd symposium over de toekomst van

de omgeving als informatiedrager (zie p.2) en

een onderzoek van DRO naar het beleid inzake

megareclame in Amsterdam. De expositie bij

ARCAM is te zien van 24 november 2006 tot en

met 27 januari 2007.

AARRCCAAMM,, PPrriinnss HHeennddrriikkkkaaddee 660000,, ddii..--zzaa..

1133--1177uu.. TT 002200 66220044887788

((zzaatteerrddaagg 3300 ddeecceemmbbeerr ggeessllootteenn))

REDACTIONEELIn een tijd waarin waarin overal ter wereld oorlog

wordt gevoerd, nieuwe kernoorlogen worden gean-

nonceerd en Al Gore de ondergang van Nederland

voorspelt, is het goed om een keer The New York

Times te lezen.

In de laatste selectie van artikelen uit die krant,

zoals die wekelijks wordt gemaakt voor Le Monde,

worden meer hoopvolle signalen afgegeven. Een

biotech bedrijf in Californië blijkt poezen te kunnen

fabriceren waarvoor niemand meer bang hoeft te

zijn ('No-Sneeze Kitties For Cat Lovers With

Allergies') en nooit eerder hadden mensen die een

ledemaat moeten missen zo weinig reden om zich

zorgen te maken, want wetenschappers slagen er

steeds beter in om 'intelligente' prothesen te

maken ('An Artificial Foot That Does Everything but

Itch'). In de rubriek 'Arts & Styles' vallen meeslepen-

de verhalen op over respectievelijk de uitvoering

van een 'Concertino for Cellular Phones and

Symphony Orchestra' en een icoon waarop de baby

van Angelina Jolie en Brad Pitt is afgebeeld als een

griezel van een verlosser.

Hoe zou de wereld eruit zien wanneer dit enthousi-

asme meer algemeen verbreid zou zijn?

Laten we als voorbeeld nemen de advertentie voor

een senior beleidsadviseur voor de Dienst Wonen

(De Volkskrant van 14 oktober jl.):

'Bij de afdeling Stedelijke Vernieuwing en

Woonbeleid wordt centraal-stedelijk beleid ontwik-

keld met betrekking tot de omvang en samenstel-

ling van de woningvoorraad en de woonruimtever-

deling. Medewerkers van de afdeling werken aan

een diversiteit van producten, variërend van

beleidsnota's tot onderzoeksrapporten en van brie-

ven aan burgers tot aan de voorbereiding van

bestuurlijke besluitvorming. Wij zoeken een initia-

tief- en ideeënrijke collega die met gezag kan ope-

reren.'

Een alternatief zou kunnen zijn:

‘Luister! De Afdeling Stedelijke Vernieuwing &

Woonbeleid Ontwikkelt Centraal-Stedelijk Beleid.

Je weet wel: Samen Op Weg Naar Een Nieuwe

Samenstelling Van De Woningvoorraad en Een

Betere Woonruimteverdeling. Helpen met De

Editing Van Fantastische Producten. Beleidsnota's,

Onderzoeksrapporten. Chatten met

Amsterdammers, Echt Bijdragen Aan Besluiten. Ben

Jij Die Te Gekke, Creatieve Nieuwe Collega?’

Maarten Kloos

RUIMTE VOOR RECLAMEAARRCCAAMM wwiijjddtt eeeenn eexxppoossiittiiee aaaann hheett ffeennoommeeeenn rreeccllaammee iinn hheett ssttaaddssbbeeeelldd.. DDeetteennttoooonnsstteelllliinngg pprriikkkkeelltt ttoott hheett sstteelllleenn vvaann vvrraaggeenn:: wwaatt ddooeett rreeccllaammee mmeett ddeessttaadd eenn wwaatt ddooeett ddee ssttaadd mmeett rreeccllaammee??

Reclame-uiting 2003. Foto:Megamedium Nederland.

ARCHITECT OP DE PLANKEN 2Francine Houben van Mecanoo Architecten

en Matthijs Bouw van One Architecture te

gast in de Brakke Grond.

MUSEUMN8 BIJ ARCAM 2De Museumnacht op 4 november staat bij

ARCAM in het teken van het oprichtings-

jaar 1986. Met onder meer Cees Dam, die

zijn kant van het verhaal vertelt over de

totstandkoming van de Stopera.

DERTIG JAAR ALMERE 3Dertig jaar geleden werden de eerste

woningen in Almere opgeleverd. Daarom

wordt op 30 november een prijs uitgereikt

voor het meest aansprekende gebouw uit

dertig jaar polderarchitectuur.

KALENDER / CALENDAR 4/5

FOTO’S KIJKEN 6In het Van Gogh Museum, FOAM, Huis

Marseille en café De IJsbreker zijn foto's

te zien van veranderende straatbeelden,

een havenstad aan de Zwarte Zee, steden

in Australië en verdwijnende interieurs.

VOLG DE PADDESTOEL 7In het kader van het project OMZWERVIN-

GEN duiken opmerkelijke wegwijzerpad-

destoelen op in de stad en verscheen een

kaart met twee verschillende ‘zwerfroutes’.

OP VLINDERVISITE 8ARCAM NIEUWS tipt deze maand onder

meer het nieuwe vlinderpaviljoen in Artis.

W W W. A R C A M . N L

LIJF EN GEBOUWDe choreografe Krisztina de Châtel is voor de

periode 2006-2007 aangesteld als artist in resi-

dence aan de Academie van Bouwkunst. In die

positie zal zij aandacht vragen voor de samen-

hang tussen lichaam, ruimte en architectuur,

onder meer in de capita selecta lezingenreeks

van dit najaar. De eerste spreker in deze reeks is

kunsthistoricus Johan Deumens, die op 9 novem-

ber een lezing geeft over het werk van De

Châtel. Op 16 november spreekt architect

Herman Hertzberger over de afwezigheid van

het lichaam in de architectuur en op 23 novem-

ber geeft kunsthistoricus Edwin Beckers een

lezing getiteld 'Art's escape in space'. De

Hongaarse landschapsarchitect Kinga Szilágyi

spreekt op 30 november over de esthetische en

politieke betekenissen van pleinen in Boedapest,

op 7 december gevolgd door een lezing van

Petra Blaisse getiteld 'Playing on space'. Filosoof

Fons Elders sluit de reeks op 14 december met

een lezing getiteld 'Fluid thinking', waarin hij

probeert te ontsnappen aan het dualisme van

lichaam en geest. Alle lezingen zijn Engelstalig

en beginnen om 20.00 uur. De toegang is gratis,

reserveren is niet mogelijk.

Van 3 november tot en met 2 december is in de

Zuiderkerk actueel afstudeerwerk te zien van stu-

denten van de Academie van Bouwkunst.

Modellen, maquettes en informatiepanelen met

tekst en beeld tonen eindprojecten uit de studie-

richtingen architectuur, stedebouw en land-

schapsarchitectuur. Op 3 november wordt

bekend gemaakt welke van de getoonde projec-

ten worden genomineerd voor de jaarlijkse

Archiprix, een prijs voor de beste afstudeerpro-

jecten van de Nederlandse ontwerpopleidingen

(uitreiking medio 2007).

AAccaaddeemmiiee vvaann BBoouuwwkkuunnsstt,, ttiijjddeelliijjkkee llookkaattiiee::

RReeiinnwwaarrddtt AAccaaddeemmiiee,, DDaappppeerrssttrraaaatt 331155,, TT

002200 55331188221188;; ZZuuiiddeerrkkeerrkk,, ZZuuiiddeerrkkeerrkkhhooff 7722,,

mmaa..--vvrr.. 99--1166uu..,, zzaa.. 1122--1166uu..,, TT 002200 55552277998877

ISTANBUL AAN DE DAMVan 16 december 2006 tot en met 15 april 2007

is in de Nieuwe Kerk de tentoonstelling 'Istanbul.

De stad en de sultan' te zien, met bijna driehon-

derd schatten van de Ottomaanse sultans,

afkomstig uit vele musea in Istanbul. De tentoon-

stelling is ingericht als een wandeling langs een

tiental oosterse gebouwen (onder meer een kof-

fiehuis, hamam, tekke, yali, bazaar, harem en

moskee), die door architectenbureau Kossman &

De Jong in de middeleeuwse kerk zijn geplaatst.

Yali's zijn houten villa's met botenhuis en aanleg-

steiger, die in de Ottomaanse tijd buiten de

muren van de uitdijende en voller wordende

stad werden gebouwd in opdracht van de stede-

lijke elite. Van buiten onopvallend, van binnen

weelderig, werden ze gebruikt als zomerhuis,

voor feestelijke bijeenkomsten, huwelijken en

jachtpartijen. Onder invloed van de westerse

mode veranderde in de 19e eeuw ook het uiter-

lijk van deze villa's. Vele van deze yali's zijn nu

nog te bewonderen langs de Bosporus.

DDee NNiieeuuwwee KKeerrkk,, DDaamm,, mmaa..--zzoo.. 1100--1188uu..,, ddoo..

1100--2222uu..,, TT 002200 66338866990099

GEBOUW TE GRABBELOp 2 december wordt vanaf 16.00 uur bij het

Sandberg Instituut het project Artvertising ont-

huld. De gevels van het gebouw waarin het insti-

tuut is gehuisvest, zijn voor dit project als recla-

meoppervlak in de verkoop gedaan. Het gebouw

wordt bekleed met 16.000 tegels die zijn voorzien

van boodschappen, aangebracht op kosten van

adverteerders. Artvertising thematiseert verban-

den tussen kunst, commercie en architectuur. Op

14 december organiseert het Sandberg Instituut

in verband met Artvertising een symposium over

de toekomst van onze omgeving als informatie-

drager. Als deelnemer aan het debat zal onder

anderen ARCAM-directeur Maarten Kloos aanwe-

zig zijn; bij ARCAM is op dat moment de tentoon-

stelling ‘Reclame voor de stad’ te zien (zie p.1). Bij

het ter perse gaan van ARCAM NIEUWS was het

volledige programma nog niet bekend. Het sym-

posium vindt plaats in het gebouw van de

Rietveld Academie, en begint om 20.00 uur (deu-

ren open 19.30 uur).

SSaannddbbeerrgg IInnssttiittuuuutt,, FFrreedd.. RRooeesskkeessttrraaaatt 9988,, TT

002200 55888822440000;; RRiieettvveelldd AAccaaddeemmiiee,, FFrreedd..

RRooeesskkeessttrraaaatt 9966,, TT 002200 55771111660000

ARCAM PANORAMADe Museumnacht op 4 november staat bij

ARCAM in het teken van het voelbaar maken

van de realiteit, dromen en trauma’s van het jaar

1986 – het oprichtingsjaar van ARCAM. De deur

gaat open om 19.00 uur en het programma

begint om 20.00 uur, met architect Cees Dam

2

Op 7 november treedt Francine Houben

(Mecanoo Architecten) op in de Brakke

Grond. Houben studeerde in Delft en richtte

in 1984 Mecanoo Architecten op. Het bureau

heeft talloze projecten gerealiseerd en is

werkzaam in een groot aantal landen.

Recentelijk won Mecanoo de competitie voor

een theater- en congrescentrum in Spanje. In

Amsterdam zijn onlangs het Marnixbad,

wooncomplex Oeverpad III en het finishge-

bouw aan de Bosbaan opgeleverd. Francine

Houben introduceerde begrippen als mobili-

teitsesthetiek en 'A Room with a View' om de

ruimtelijke ordening van de Randstad aan de

orde te stellen.

Op 11 december geeft Matthijs Bouw van

One Architecture een lezing. Bouw (1967) stu-

deerde in Delft. Al tijdens zijn studie was hij

actief in het onderwijs en schreef hij voor

diverse tijdschriften (o.m. De Architect en

Wiederhall). In 1995 richtte hij het architecten-

bureau One Architecture op, dat zich bezig-

houdt met een breed scala aan opgaven.

Recent deed One Architecture mee aan de

competitie voor de Hallen in Parijs (i.s.m.

OMA, XDGA). Het bureau staat een integrale

ontwerphouding voor en werkt bijna altijd

samen met andere bureaus en externe des-

kundigen. Naast zijn werkzaamheden als

directeur geeft Matthijs Bouw les aan diverse

onderwijsinstituten. Momenteel werkt Bouw

aan de publicatie How to be an Architect in

North Pacific America or Anywhere Around

the World.

De lezingen starten om 20.15 uur. Kaarten à €

10,- (studenten € 7,50) zijn verkrijgbaar op de

avond zelf (indien voorradig!) vanaf 19.30 uur

aan de kassa van de Brakke Grond, of in de

voorverkoop bij ARCAM, tijdens kantooruren

en op zaterdag tussen 13.00 en 17.00 uur.

Reserveren of telefonisch bestellen van kaar-

ten is niet mogelijk.

CASLa organiseert op 28 november om

19.30 uur onder de titel 'Scherp Zicht' een

filmavond over Francine Houben, ingeleid

door Allard Joffers van Mecanoo

Architecten. Na afloop is er gelegenheid

voor discussie. Lokatie is de filmzaal van de

dienst Stadscentrum, Bleekerstraat 4 te

Almere Stad. Toegangsprijs € 5,-.

AARRCCAAMM iinn ddee BBrraakkkkee GGrroonndd,, NNeess 4455,, TT

002200 66220044887788,, wwwwww..aarrccaamm..nnll;; CCAASSLLaa,,

MMaarrkktt 111100,, AAllmmeerree HHaavveenn,,

TT 003366 55338866884422

ARCHITECTEN OP DE BUHNE

Ontwerp stadskantoor en station Delft. Beeld: Mecanoo Architecten.

die zijn kant van het verhaal vertelt over de tot-

standkoming van de Stopera. Om 21.00 uur

leest Martin Bril voor uit de debuutroman waar-

aan hij in die tijd de laatste hand legde.

Oldskool breakdancer Master-break vertelt rond

22.00 uur over de achtergronden van de muziek

en dans van de jaren tachtig en leert het publiek

vette moves van twintig jaar geleden. Rond

23.00 uur presenteert Jord den Hollander 'De

Grote 1986 Quiz’, waaraan het publiek kan mee-

doen. Daarna kan er worden gedanst op typi-

sche jaren tachtig-muziek.

De evenementen bij ARCAM zijn onderdeel van

de Amsterdamse Museumnacht. Entree is alleen

mogelijk op vertoon van een passe-partout, te

verkrijgen bij Amsterdams Historisch Museum,

Amsterdams Uit Buro, Scheepvaartmuseum,

Artis, Rederij Lovers, Rijksmuseum,

Theatermuseum en Tropenmuseum. Zie

www.n8.nl voor meer informatie.

'Bouwjaar '86', de jubileumtentoonstelling bij

ARCAM, is verlengd en loopt nog tot en met 11

november.Vanaf begin november is bij ARCAM

het ARCAM PANORAMA te zien, een theatrale

en informatieve collage die met veel foto's en

kaartmateriaal een beeld geeft van de stede-

bouwkundige en architectonische geschiedenis

van Amsterdam. Het geheel bestrijkt een wand

van bijna 26mÇ op de onderste verdieping van

het ARCAM-gebouw.

AARRCCAAMM,, PPrriinnss HHeennddrriikkkkaaddee 660000,, 11001111 VVXX,,

ddii..--zzaa.. 1133--1177uu..,, TT 002200 66220044887788.. AARRCCAAMM iiss

ggeessllootteenn oopp 3300 ddeecceemmbbeerr..

AUTONOMIE EN DIENSTBAARHEIDOp 2 november zal dr. Koos Bosma zijn ambt

van hoogleraar Erfgoedstudies /

Architectuurgeschiedenis aan de Vrije

Universiteit van Amsterdam aanvaarden met de

oratie ‘De verbeelding van tent en piramide.

Architectuurgeschiedenis tussen autonomie en

dienstbaarheid’. Bosma gaat hierbij in op de

grote verschillen tussen de stand van het vak in

het begin van de jaren zeventig en de situatie

nu. De oratie vindt plaats om 15.45 uur precies,

in zaal 14A-00 op de veertiende verdieping van

het universiteitsgebouw aan de Boelelaan 1105.

DERTIG JAAR ALMEREOp 30 november vanaf 20.00 uur wordt in de

Burgerzaal van het Stadhuis van Almere aan het

Stadhuisplein 1 de Architectuurprijs 30 jaar

Almere uitgereikt. De Architectuurprijs Almere is

een tweejaarlijkse prijs; omdat het dit jaar dertig

jaar geleden is dat de eerste woningen in

Almere Haven werden opgeleverd, wordt nu een

prijs uitgereikt voor het meest aansprekende

gebouw uit dertig jaar Almeerse polderarchitec-

tuur. Na een voorselectie door een commissie

van deskundige liefhebbers zal een vakjury

onder voorzitterschap van architectuurhistoricus

Jaap Huisman een winnaar aanwijzen. De prijs

bestaat uit een kunstobject voor architect en

opdrachtgever. Daarnaast is er een publieksprijs

in de vorm van een gevelplaquette. Op 19

december om 19.30 uur organiseert CASLa een

filmavond rond Fritz Langs 'Metropolis' uit 1927.

De film wordt ingeleid door een deskundige en

na afloop is er gelegenheid voor discussie. De

lokatie is Cinescope, Schrijverstraat 2 te Almere,

de toegang kost € 5,-.

CCAASSLLaa,, MMaarrkktt 111100,, AAllmmeerree HHaavveenn,, TT 003366

55338866884422

INTERACTIEF SPOORZOEKEN INHAARLEMOp 19 oktober opende de burgermeester van

Haarlem de permanente educatieve presentatie

in het ABC Architectuurcentrum in Haarlem.

Deze interactieve presentatie geeft inzicht in de

geschiedenis van de bebouwde omgeving in

Haarlem. De bezoeker kan gebeurtenissen uit

het verleden opvragen, maar ook toekomstige

ontwikkelingen die het stadsgezicht kunnen gaan

bepalen. Het accent ligt op architectuur, stede-

bouw en landschap. Met speciale 3D-animatie-

technieken komen platte foto’s en afbeeldingen

op een kijkdoosachtige manier tot leven. Op 4

november openen de exposities ‘Ontwerpen.

Nu’ en een expositie van Ivo Vrouwe.

Meubelontwerpers laten zien hoe zij ontwerpen:

niet op het platte vlak van het beeldscherm maar

met tastbaar materiaal. Ivo Vrouwe ontwerpt

gevels die veranderen en daardoor meer zijn dan

platte vlakken. Beide exposities zijn te zien tot

en met 17 december. Van 3 december tot en

met 30 januari 2007 zijn de exposities ‘Het ver-

ander(en)de landschap’ en ‘Autarkie’ van Atelier

Park te zien. Gastconservator MEMAR DUTCH

richt van 10 december tot eind januari 2007 een

expositie in over wonen in woonwagens.

AABBCC AArrcchhiitteeccttuuuurrcceennttrruumm,, GGrroooott HHeeiilliiggllaanndd

4477,, HHaaaarrlleemm,, ddii..--zzaa.. 1122--1177uu..,, zzoo..1133--1177uu..,, TT

002233 55334400558844

HAANSTRA EN HOLLANDTijdens het symposium 'Haanstra en Holland' op

17 november in het Filmmuseum, wordt vanuit

verschillende invalshoeken het beeld van

Nederland in de films van regisseur Bert

Haanstra (1916-1997) bezien. Sprekers Rob van

Ginkel (antropoloog), Hans Schoots (biograaf van

Bert Haanstra), Kees Schuyt (hoogleraar sociolo-

gie) en Ed Taverne (emeritus hoogleraar geschie-

denis van het landschap) plaatsen Haanstra's

werk in een historische context. Dagvoorzitter en

leider van het slotdebat is Frank van Vree, hoog-

leraar media en cultuur aan de Universiteit van

Amsterdam. Als onderdeel van het symposium

wordt een uitgebreid filmprogramma vertoond.

Te zien zijn 'Spiegel van Holland' (1950),

'Dijkbouw' (1950), 'En de zee was niet meer ...'

(1956), 'Delta Phase 1' (1962) en een fragment

uit 'Alleman' (1963). Deelname kost € 10,-, aan-

melden via hschoots@wxs.nl.

FFiillmmmmuusseeuumm,, VVoonnddeellppaarrkk 33,, mmaa..--vvrr.. 99--

2222..1155uu..,, zzaa..--zzoo.. vvaannaaff eeeenn uuuurr vvoooorr ddee eeeerr--

ssttee vvoooorrsstteelllliinngg ttoott 2222..1155uu..,, TT 002200 55889911440000

3

Eind oktober opende de nieuwe huisvesting

van het Nederlands Instituut voor Beeld en

Geluid van Neutelings Riedijk architecten en

Jaap Drupsteen, die de gevel ontwierp, haar

deuren. Reden voor museum Hilversum om in

de nieuwe tentoonstelling ‘Over Beeld en

Geluid’ aandacht te besteden aan de ontwikke-

ling van dit gebouw, aan de hand van diverse

schetsontwerpen, maquettes, foto’s en films.

Ook een keuze uit het recente oeuvre van de

ontwerpers wordt getoond. Van Neutelings

Riedijk Architecten zijn vijftien maquettes te

zien, van onder meer de Y-toren op Borneo

Sporenburg in Amsterdam en het Scheepvaart

en Transport College in Rotterdam, die de visie

van deze architecten weerspiegelen. De expo-

sitie is te zien van 25 november tot en met 6

mei 2007. Tot en met 5 november is in

Museum Hilversum nog de expositie ‘Het

Geluk van de Tuin’, over tuinarchitectuur, te

zien. Hierbij zijn in november diverse activitei-

ten georganiseerd. Op 1 november geeft tuin-

deskundige drs. Carla Oldenburger om 20.00

uur een lezing over de ontwikkeling van de

Nederlandse tuinarchitectuur en op 5 novem-

ber is er een slotmanifestatie van 12.30 tot

16.30 uur, waarbij gratis tuinadvies gegeven

wordt en diverse workshops en lezingen te vol-

gen zijn. De activiteiten in december staan in

het teken van de nieuwe expositie maar waren

bij het ter perse gaan van ARCAM NIEUWS

nog niet bekend. Zie www.museumhilversum.nl

voor meer informatie. Het programma is ook

op te vragen via T 035 6292826.

MMuusseeuumm HHiillvveerrssuumm,, KKeerrkkbbrriinnkk 66,, ddii..--zzaa..

1111--1177uu..,, zzoo.. 1122--1177uu..,,TT 003355 66229922882266

HILVERSUMS BEELD EN GELUIDInstituut voor Beeld enGeluid, Hilversum. Foto: Jan Derwig.

T E N T O O N S T E L L I N G E N /E X H I B I T I O N S

HH EE TT GG EE LL UU KK VVAANN DDEE TTUUIINN Gardens explored

t/m 05/11 | Museum Hilversum, Kerkbrink 6,

Hilversum, di.-za. 11-17 u., zo. 12-17 u.,

T 035 6292826

AAIIRRWWOORRLLDD--VVOORRMMGGEEVV IINNGG IINN DDEE VVLL IIEEGG --

TTUUIIGGWWEERREELLDD Design in Airworld t/m 05/11

| Stedelijk Museum, Oosterdokseiland 5, dag.

11-18 u., T 020 5732911

FFLLYY MMEE TTOO TTHHEE MMOOOONN Around a moonstone

t/m 19/11 | Rijksmuseum, Jan Luijkenstraat 1,

ma.-zo. 9-18 u., vr. 9-22 u., T 020 6747000

DDOOCCKKIINNGG SSTTAATTIIOONN Art of Daria Martin t/m

26/11 | Stedelijk Museum, Oosterdokseiland

5, dag. 11-18 u., T 020 5732911

OODDEESSSSAA Photography by Jeroen Lok t/m 26/11

| Café de IJsbreker, Weesperzijde 23, dag.

9-1 u., T 020 4681808

DDEE SSTTRRAAAATT Streetphotography t/m 03/12

| Van Gogh Museum, Paulus Potterstraat 7,

ma.-zo. 10-18 u., T 020 5705200

TTRREENNTT PPAA RR KK EE Streetphotography t/m 10/12

| Foam, Fotografiemuseum Amsterdam,

Keizersgracht 609, ma.-zo. 10-17 u., do., vr.

10-21 u. , T 020 5516500

WW EE RR KK VVAANN JJOONNGGEE FFRRAANNSSEE OONNTTWWEERRPPEERRSS

Work by young French designers t/m 10/12 |

droog@home, Staalstraat 7a/b, di.-zo.

12-18 u., www.droogdesign.nl

DDEE SSCCHHRREEEEUUWW Monument for Theo van Gogh

t/m 10/12 | Rijksmuseum, aanwinstenzaal, Jan

Luijkenstraat 1, ma.-zo. 9-18 u., vr. 9-22 u.,

T 020 6747000

WWOOOONNWWAAGGEENNWWOONNEENN Living in trailers t/m

17/12 | ABC Architectuurcentrum, Groot

Heiligland 47, Haarlem, di.-za. 12-17 u.,

zo. 13-17 u., T 023 5340584

BBOOUUWWEENN BBOOVVEENN HHEETT SSPPOOOORR Building above

the railroad t/m 31/12 | Informatiecentrum voor

de Noord/Zuidlijn en het Stationseiland,

Stationsplein 7, di.-vr. 10-17 u., zo. 11-16 u.,

T 020 3445070

BBRROOEERRSSMMAA && VV II SSSSEERR ,, EEVVEERRSS PPAARRTTNNEERRSS 50

years Stadsherstel t/m 31/12 | Amstelkerk,

Amstelveld 10, ma.-vr. 9-17 u., T 020 5200060

BBAARRCCEELLOONNAA 1900 t/m 20/01 | Van Gogh

Museum, Paulus Potterstraat 7, ma.-zo.

10-18 u., T 020 5705200

IINNTTRRAANNSS IITT Transition space 12/ t/m 12/11 | Arti

et Amicitiae, Rokin 112, di.-zo 13-18 u.,

T 020 6233508

AAFFSSTTUUDDEEEERRWWEERRKK AACCAADDEEMMIIEE VVAANN BBOOUUWWKKUUNNSSTT

Graduation projects 03/11 - 02/12 | Zuiderkerk,

Zuiderkerkhof 72, ma. 11-16 u., di., wo. en vr.

9-16 u., do. 9-20 u., za. 13-16 u., T 020

5231523

TTRRAANNSSFFOORRMMAATTOORRHHUUIIZZEENN Transformation of a

neighbourhood 03/11 - 16/12 | 66 East -

Centre for Urban Culture, Sumatrastraat 66,

vr. 14-20 u., za. 12-18 u., T 020 4191837

OONNTTWWEERRPPEENN..NNUU Design methods 04/11 -

17/12 | ABC Architectuurcentrum, Groot

Heiligland 47, Haarlem, di.-za. 12-17 u., zo.

13-17 u., T 023 5340584

GG EE VV EE LL SS VVAANN II VVOO VVRROOUUWWEE Façades by Ivo

Vrouwe 04/11 - 17/12 | ABC

Architectuurcentrum, Groot Heiligland 47,

Haarlem, di.-za. 12-17 u., zo. 13-17 u.,

T 023 5340584

KKRR II JJNN DDEE KKOONNIINNGG An artist about space 10/11

- 03/12 | Platform 21, Prinses Irenestraat 19-A,

do.-zo. 12-18 u., T 020 3018000

DDEETTOOXX Photography by David Blackmore 11/11 -

09/12 | Gallery Vassie, Eerste Tuindwarsstraat

16, di.-za. 12-18 u., T 020 4894042

WWOORRLLDDWWIIDDEE AA IIRRPPOORRTTSS Architecture and

growth of airports 20/11 - 17/12 | locatie nog

onbekend, Luchthaven Schiphol,

T 035 6292826 (Podium voor Architectuur

Haarlemmermeer)

RRUUIIMMTTEE VVOOOORR RREECCLLAAMMEE Advertisement in the

city 24/11 - 27/01 | ARCAM, Prins

Hendrikkade 600, di.-za. 13-17 u.,

T 020 6204878

OOVVEERR BBEEEELLDD EENN GGEELLUUIIDD Building for the

media 25/11 - 06/05 | Museum Hilversum,

Kerkbrink 6, Hilversum, di.-za. 11-17 u., zo.

12-17 u., T 035 6292826

AAUUGGUUSSTT SSAANNDDEERR People of the 20th century

12 - 21/03 | Foam, Fotografiemuseum

Amsterdam, Keizersgracht 609, ma.-zo.

10-17 u., do., vr. 10-21 u. , T 020 5516500

JJUUSSTT IINN TT IIMMEE.. GGEEMMEEEENNTTEELL II JJKKEE KKUUNNSSTT --

AAAANNKKOOPPEENN New art bought by the government

01/12 - 11/03 | Stedelijk Museum,

Oosterdokseiland 5, dag. 11-18 u.,

T 020 5732911

DDOOMMEESSTT IICC LLAANNDDSSCCAAPPEESS Photography by Bert

Theunissen 02/12 - 04/03 | Huis Marseille,

Keizersgracht 401, di.-zo. 11-17 u.,

T 020 5318989

HHEETT VVEERRAANNDDEERR ((EENN))DDEE LLAANNDDSSCCHHAAPP

Landscape changed and changing 03/12 - 30/01

| ABC Architectuurcentrum, Groot Heiligland

47, Haarlem, di.-za. 12-17 u., zo. 13-17 u.,

T 023 5340584

AAUUTTAARRCCHHIIEE DDOOOORR AATTEELL IIEERR PPAA RR KK Autarchy

03/12 - 30/01 | ABC Architectuurcentrum,

Groot Heiligland 47, Haarlem, di.-za. 12-17 u.,

zo. 13-17 u., T 023 5340584

SSCCHHRRAAAALL Photography on hidden poverty by

Geert van Kesteren 09/12 - 25/02 | Huis

Marseille, Keizersgracht 401, di.-zo. 11-17 u.,

T 020 5318989

IISSTTAANNBBUULL .. DDEE SSTTAADD EENN DDEE SSUULLTTAANN

Treasures from Istanbul 16/12 - 15/04 | Nieuwe

Kerk, Dam, ma.-zo. 10-18 u., do. 10-22 u.,

T 020 6386909

L E Z I N G E N / L E C T U R E S In general lectures are held in Dutch, but there

are exceptions (*)

CCAARRLLAA OOLLDDEENNBBUURRGGEERR OOVVEERR TTUUIINNAARRCCHHII --

TTEECCTTUUUURR 01/11, 20:00 u. | Museum

Hilversum, Kerkbrink 6, Hilversum,

T 035 6292826

KKOOOOSS BBOOSSMMAA OORRAATTIIEE 02/11, 15:45 u. | Vrije

Universiteit zaal 14A-00, De Boelelaan 1105,

Amsterdam, T 020 5989898

CCEEEESS DDAAMM OOVVEERR DDEE SSTTOOPPEERRAA

Museumnacht 04/11, 20:00 u. | ARCAM,

Prins Hendrikkade 600, T 020 6204878

FFRRAANNCCIINNEE HHOOUUBBEENN 07/11, 20:15 u. | ARCAM

in de Brakke Grond, Nes 45,

T 020 6204878

JJOOHHAANN DDEEUUMMEENNSS** Capita Selecta 09/11,

20:00 u. | Academie van Bouwkunst, tijdelijke

locatie Dapperstraat 315, T 020 5318218

HHEERRMMAANN HHEERRTTZZBBEERRGGEERR** Capita Selecta

16/11, 20:00 u. | Academie van Bouwkunst,

tijdelijke locatie Dapperstraat 315,

T 020 5318218

OOPPEENNIINNGGSSLLEEZZ IINNGG WWOORRLLDDWWIIDDEE AA IIRRPPOORRTTSS

Architectuur en groei van vliegvelden 20/11,

20:00 u. | Theater Het Oude Raadhuis,

Hoofdweg 675, Hoofddorp, T 023 5669589

(Podium voor Architectuur Haarlemmermeer)

RROOMMEE 21/11, 19:30 u. | Volksuniversiteit,

Rapenburgerstraat 73, T 020 6261626

EEDDWWIINN BBEECCKKEERRSS** Capita Selecta 23/11, 20:00

u. | Academie van Bouwkunst, tijdelijke locatie

Dapperstraat 315, T 020 5318218

AANNTTOOIINNEETTTTEE VVAANN DDOORRSSEENN OOVVEERR EEEENN

CCOOLLLLEECCTT IIEE VVEERRHHUUIIZZEENN 26/11, 15:00 u. |

Infocentrum Rijksmuseum, Jan Luijkenstraat 1,

T 020 6747221

FFLLOORREENNCCEE 28/11, 19:30 u. | Volksuniversiteit,

Rapenburgerstraat 73, T 020 6261626

KK IINNGGAA SSZZ II LLÁÁGGYY II ** Capita Selecta 30/11, 20:00

u. | Academie van Bouwkunst, tijdelijke locatie

Dapperstraat 315, T 020 5318218

44

K A L E N D E R / C A L E N D A RN O V E M B E R / D E C E M B E R 2 0 0 6

NIEUWS 108

5

Vlinderpaviljoen Artis. Zie ‘TIPS’, achterpagina.

PPEETTRRAA BBLLAAIISSSSEE** Capita Selecta 07/12, 20:00 u.

| Academie van Bouwkunst, tijdelijke locatie

Dapperstraat 315, T 020 5318218

MMAATTTTHHII JJSS BBOOUUWW 11/12, 20:15 u. | ARCAM in

de Brakke Grond, Nes 45, T 020 6204878

VVEENNEETT IIËË 12/12, 19:30 u. | Volksuniversiteit,

Rapenburgerstraat 73, T 020 6261626

FFOONNSS EELLDDEERRSS** Capita Selecta 14/12, 20:00 u. |

Academie van Bouwkunst, tijdelijke locatie

Dapperstraat 315, T 020 5318218

EELLLL IINNOOOORR BBEERRGGVVEELLTT OOVVEERR MMOODDEERRNNEE

MMUUSSEEAA 17/12, 15:00 u. | Infocentrum

Rijksmuseum, Jan Luijkenstraat 1,

T 020 6747221

OOVVEERRWWIINNTTEERREENN IINN HHEETT ZZUUIIDDEENN Kerstlezing

18/12, 20:00 u. | Theater Het Oude Raadhuis,

Hoofdweg 675, Hoofddorp,

T 023 5669589 (Podium voor Architectuur

Haarlemmermeer)

NNAAPPEELLSS 19/12, 19:30 u. | Volksuniversiteit,

Rapenburgerstraat 73, T 020 6261626

D I S C U S S I E S , S Y M P O S I A /D I S C U S S I O N S , S Y M P O S I A In general discussions are held in Dutch, but

there are exceptions (*)

NNEEGGEENNTTIIGG JJAAAARR SSCCHHIIPPHHOOLL 02/11, 20:00 u.

| Stedelijk Museum, 11e verdieping,

Oosterdokseiland 5, T 020 5732911

HHAAAANNSSTTRRAA EENN HHOOLLLLAANNDD 17/11 |

Filmmuseum, Vondelpark 3, T 020 5891444

AARRTT VV EE RRTT IISS IINNGG 14/12, 20:00 u. | Rietveld

Academie, Fred. Roeskestraat 96, T 020 5711600

DDAAGG VVAANN HHEETT OONNDDEERRGGRROONNDDSS BBOOUUWWEENN

14/12 | via Centrum Ondergronds Bouwen, adres

nog onbekend, www.cob.nl

C U R S U S S E N / C O U R S E SIn general courses are held in Dutch, but there

are exceptions (*)

BBEEGGEELLEE IIDDIINNGG UU IITTVVOOEERR IINNGG RREESSTTAAUURRAATTIIEESS

06/11 - 20/11 | NRC (Nationaal Restauratie

Centrum), T 020 6237791

MMEETTSSEELL -- EENN VVOOEEGGWWEERRKK 14/11 - 28/11 | NRC

(Nationaal Restauratie Centrum), T 020 6237791

R O N D L E I D I N G E N / G U I D E D T O U R S

VVOOOORRMMAALLIIGGEE GGVVBB--WWEERRKKPPLLAAAATTSS DDEE HHAALLLLEENN

02/11 | Projectsecretariaat De Hallen, T 020

5893676

FF IIEETTSSTTOOCCHHTT JJUUGGEENNDDSSTT II LL 04/11 |

Volksuniversiteit, T 020 6261626

DDUUDDOOKK OOPP EEEENN RR II JJTTJJEE 05/11 | NRC

(Nationaal Restauratie Centrum), T 020 6237791

SSTTAAAATTSSLL IIEEDDEENNBBUUUURRTT 05/11 | Welgemoed op

Stap, T 020 6202105

KKLLAASSSS IIEEKKEE OOUUDDHHEE IIDD 05/11 | Amsterdam City

Walks, T 06 18257014

FF IIEETTSSTTOOCCHHTT AAMMSSTTEERRDDAAMMSSEE SSCCHHOOOOLL 11/11 |

Volksuniversiteit, T 020 6261626

SSOOEETTEERRSS VVAANN EELLDDOONNKK PPOONNEECC 11/11 |

Artifex, T 020 6208112

VVAANN DDAAMM NNAAAARR MMUUNNTT 12/11 | Welgemoed op

Stap, T 020 6202105

IINNGG--BBAANNKK ((VVOOOORRHHEEEENN NNMMBB)) IINN ZZUUIIDDOOOOSSTT

17/11 | Archivisie, T 020 6258908

FF IIEETTSSTTOOCCHHTT NNIIEEUUWWEE ZZAAKKEELL II JJKKHHEE IIDD 18/11 |

Volksuniversiteit, T 020 6261626

VVAA NN OO UU DD EE KK EE RR KK NN AA AA RR NN OO OO RR DD EE RR KK EE RR KK

19/11 | Welgemoed op Stap, T 020 6202105

DDEE JJOORRDDAAAANN 26/11 | Welgemoed op Stap,

T 020 6202105

VVAARREENN OOPP DDEE OOOOSSTT + AHM 26/11 |

Amsterdam City Walks, T 06 18257014

SS IINNTT NNIICCOOLLAAAASS 03/12 | Amsterdam City Walks,

T 06 18257014

KK EE RR KK EE NN ,, KK LL OO OO SS TT EE RR EE NN KK AA PP EE LL LL EE NN 17/12 |

Amsterdam City Walks, T 06 18257014

KK OO PP SS TT UU KK KK EE NN ++ AA HH MM 31/12 | Amsterdam City

Walks, T 06 18257014

D I V E R S E N / M I S C E L L A N E O U S

SSLLOOTTMMAANNIIFFEESSTTAATT IIEE HHEETT GGEELLUUKK VVAANN DDEE

TTUUIINN Workshops and lectures about gardens 05/11

| Museum Hilversum, Kerkbrink 6, Hilversum,

T 035 6292826

SSCCHHEERRPP ZZ IICCHHTT CCAASS La-filmavond over Francine

Houben 28/11, 19:30 u. | Filmzaal Dienst

Stadscentrum, Bleekerstraat 4, Almere-Stad,

T 035 5386842 (CASLa)

OOMMZZWWEERRVV IINNGGEENN Two rambles in Amsterdam t/m

30/11 | 66 East - Centre for Urban Culture,

Sumatrastraat 66, T 020 4191837

WWEE GGAAAANN DDEE DDIIEEPPTTEE IINN Thema-avond 27/12,

17:30 u. | Informatiecentrum voor de

Noord/Zuidlijn en het Stationseiland,

Stationsplein 7, T 020 3445070

BBAAUUCC IINN DDEE MMEETTRROO Art in the metro t/m 02/02

| Metrohalte Waterlooplein

IIDDFFAA International Documentary Festival

Amsterdam 23/11 - 03/12 | Diverse locaties,

www.idfa.nl

OOPPEENN DDAAGGEENN RR II JJKKSSAACCAADDEEMMIIEE Open ateliers

of young artists 25/11 - 26/11 | Rijksacademie,

Sarphatistraat 470, www.rijksacademie.nl

R O N D L E I D I N G E N O P A A N -V R A A G / G U I D E D T O U R SO N D E M A N D ZIE / SEE:WWW.ARCAM.NL

MEER FOTO’SVan 2 december 2006 tot en met 4 maart 2007 is

in Huis Marseille de tentoonstelling 'Domestic

Landscapes' te zien, met foto's van Bert

Theunissen. Theunissen fotografeerde in verschil-

lende Europese landen interieurs waarin de sfeer

en het gebruik nog overwegend door daglicht

worden bepaald. Hij bezocht woningen van lang

voor de introductie van het electrische licht en

documenteerde een manier van leven die ver-

dwijnt onder druk van modernisering en

Europese regelgeving. Ook in Huis Marseille zijn

vanaf 9 december 2006 tot en met 25 februari

2007 in de tentoonstelling 'Schraal' foto's te zien

die Geert van Kesteren maakte in het kader van

de jaarlijkse opdracht Document Nederland. De

foto's tonen een beeld van verborgen armoede

in Nederland, door Van Kesteren onder meer

vastgelegd in Amsterdam Zuidoost en andere

wijken van grote steden.

Tot 26 november exposeert fotograaf Jeroen Lok

in café De IJsbreker met ‘Odessa’: hedendaagse

foto’s van de legendarische havenstad aan de

Zwarte Zee.

In het fotografiemuseum FOAM is tot en met 10

december werk te zien van de Australische foto-

graaf Trent Parke uit de series ‘Coming Soon’ en

‘Minutes to Midnight’. De thematiek wordt

onder meer gevormd door de stedelijke omge-

ving van Australië. Van 22 december 2006 tot en

met 21 maart 2007 presenteert FOAM een

selectie vintage prints uit het project ‘Mensen

van de 20ste eeuw’ van August Sander, die in

deze portretserie ook de categorie ‘De Grote

Stad’ hanteert.

Van 11 november tot en met 9 december toont

gallery Vassie onder de titel 'Detox' fotowerk

van de Ier David Blackmore. Blackmore fotogra-

feert semi-openbare ruimtes die, om drugsge-

bruik tegen te gaan, blauw zijn verlicht. Er ont-

staat een vreemde spanning tussen de schoon-

heid van het blauwe licht en de thematiek van

onze omgang met drugsverslaafden.

HHuuiiss MMaarrsseeiillllee,, KKeeiizzeerrssggrraacchhtt 440011,, ddii..--zzoo..

1111--1188uu..,, TT 002200 55331188998899;; CCaafféé DDee IIJJssbbrreekkeerr,,

WWeeeessppeerrzziijjddee 2233,, ddaagg.. 99--11uu..,, TT 002200

44668811880088;; FFOOAAMM,, KKeeiizzeerrssggrraacchhtt 660099,, mmaa..--zzoo..

1100--1177uu..,, ddoo.. 1100--2211uu,, TT 002200 55551166550000,,

wwwwww..ffooaamm..nnll;; GGaalllleerryy VVaassssiiee,, EEeerrssttee

TTuuiinnddwwaarrssssttrraaaatt 1166,, mmaa.. oopp aaffsspprraaaakk,, ddii..--zzaa..

1122--1188uu..,, TT 002200 44889944004422

JONG TALENT OPENT DEURENDe Rijksacademie van Beeldende Kunsten in

Amsterdam is een onderzoeks-en productieplat-

form voor jong internationaal kunsttalent. Vijftig

jonge, professionele kunstenaars werken maxi-

maal twee jaar in een eigen atelier aan onder-

zoek, experiment, projecten en productie. Op 25

en 26 november, van 11.00 tot 19.00 uur, opent

dit internationale toptalent zijn ateliers voor

publiek. Niet alleen een jaarlijks terugkerende

gelegenheid om kennis te maken met nieuw

werk maar ook om een kijkje te nemen in het

gebouw van de Rijksacademie. De toegangsprijs

bedraagt ? 3,- per persoon, inclusief een publica-

tie met werk van de deelnemende kunstenaars.

Zie www.rijksacademie.nl voor meer informatie.

Bij droog@home is nog tot en met 10 december

een tentoonstelling met werk van jonge Franse

ontwerpers te zien (zie ARCAM NIEUWS 107).

RRiijjkkssaaccaaddeemmiiee vvaann BBeeeellddeennddee KKuunnsstteenn,,

SSaarrpphhaattiissttrraaaatt 447700,, TT 002200 55227700330000;;

ddrroooogg@@hhoommee,, SSttaaaallssttrraaaatt 77aa//bb,, ddii..--zzoo.. 1122--

1188uu..,, wwwwww..ddrrooooggddeessiiggnn..nnll

DE RUIMTE ANDERSVan 10 november tot en met 3 december is bij

Platform 21 een tentoonstelling geprogram-

meerd van beeldend kunstenaar Krijn de Koning.

De Koning heeft in de ronde bovenzaal van de

nieuwe Amsterdamse tentoonstellingsruimte een

installatie gebouwd die de architectonische bele-

ving volledig verandert. Het Virtueel Museum

Zuidas heeft aan De Koning ook opdracht gege-

ven om als kunstenaar mee te denken met de

stedenbouwkundige ontwikkeling van Vivaldi,

een deelgebied tussen de buitenring A10 en de

Boelelaan. Op de tentoonstelling worden tevens

De Konings plannen, tekeningen en maquettes

voor dit gebied gepresenteerd.

In Arti et Amicitiae is tot en met 12 november

‘InTransit’ te zien, een tentoonstelling waarvoor

kunstenaars expositieruimte hebben omge-

6

Tot en met 3 december is de expositie 'De

straat. Pioniers van de 20ste-eeuwse fotogra-

fie' te zien in het Van Gogh Museum. Het is

de tweede expositie in een reeks die wordt

georganiseerd door het verbouwende

Rijksmuseum - een goede buur van het Van

Gogh. Dit jaar is het thema straatfotografie.

Hoe keken fotografen in de late negentiende

eeuw naar het leven en de mensen op straat

en hoe veranderde deze visie in de loop van

de twintigste eeuw? Veel grote namen uit de

fotocollectie van het Rijksmuseum komen in

de tentoonstelling voorbij: Thomas Annan,

John Thomson, George Breitner, Andre

Kertész, Henri Cartier-Bresson, Diane Arbus,

William Klein, Weegee en Emmy Andriesse.

In het Van Gogh Museum is tot en met 20

januari 2008 de tentoonstelling 'Barcelona

1900' te zien, die onder meer de fysieke ver-

andering van de stad tussen 1880 en 1909

tot thema heeft. Op basis van een ontwerp

van civiel ingenieur Ildefonso Cerdà vond

een ingrijpende stadsuitbreiding plaats, die

geldt als één van de meest vooruitstrevende

stedebouwkundige vernieuwingen van

destijds en ook nu nog steeds een belangrij-

ke referentie is voor architecten en stede-

bouwers. De fantastische architectuur van

Antoni Gaudí en Lluís Domènech i Montaner

gaf Barcelona nieuwe beeldbepalende

gebouwen.

VVaann GGoogghh MMuusseeuumm,, PPaauulluuss PPootttteerrssttrraaaatt 77,,

mmaa..--zzoo.. 1100--1188uu..,, vvrr.. 1100--2222uu..,, TT 002200 55770055220000

DE STRAAT, EEN STAD

…en herfst aan de Seine. Foto: Cas Oorthuys, ca. 1951, collectie Rijksmuseum.

7

bouwd tot tussenruimte. Reizigers komen onder-

weg terecht in ‘toevallige ruimtes’, zoals wacht-

ruimtes op vliegvelden, stationshallen en hotel-

lobby’s, waarin zij noodgedwongen enige tijd

moeten verblijven. Deze transitruimtes vormen

het uitgangspunt voor de betrokken kunste-

naars. DOCKING STATION is een nieuwe exposi-

tieruimte op de derde verdieping van Stedelijk

Museum CS. Tot en met 26 november zijn daar

twee werken te zien van de in Londen

woonachtige Californische kunstenaar Daria

Martin. Martins meest recente film

'Wintergarden' (dertien minuten) werd in 2005

opgenomen in het De La Warr Pavillion, een pas

gerestaureerd modernistisch bouwwerk aan de

Engelse kust. Metroreizigers die in metrostation

Waterlooplein met de trap het perron verlaten,

worden tot en met 2 februari 2007 verrast door

een kunstwerk van veertien meter breed en ruim

twee meter hoog. De installatie van Baukje

Spaltro laat de bouwhekken van de

Noord/Zuidlijn zien en is een ode aan de voort-

durend veranderende stad.

PPllaattffoorrmm 2211,, PPrriinnsseess IIrreenneessttrraaaatt 1199AA,, ddoo..--

zzoo.. 1122--1188uu..,, TT 002200 33001188000000;; AArrttii eett

AAmmiicciittiiaaee,, RRookkiinn 111122,, ddii..--zzoo.. 1133--1188uu..,, TT 002200

66223333550088;; SStteeddeelliijjkk MMuusseeuumm CCSS,,

OOoosstteerrddookksskkaaddee 55 IIII--IIIIII,, mmaa..--zzoo.. 1100--1188uu..,, ddoo..

1100--2211uu..,, TT 002200 55773322991111

LUCHTHAVENSNog tot en met 5 november presenteert het

Stedelijk Museum CS de expositie ‘Airworld.

Design en Architectuur voor de Luchtvaart’. In

deze expositie wordt het thema luchtvaart vanuit

een design- en architectuurperspectief bekeken.

In verband met de tentoonstelling vindt op 2

november om 20.00 uur in SMCS op 11 (op de

elfde verdieping van het gebouw waarin ook het

Stedelijk Museum CS is gehuisvest) een symposi-

um plaats getiteld 'Negentig jaar Schiphol: archi-

tectuur, inrichting, bewegwijzering'. Deelnemer

Michael Güller van het bureau Güller Güller

Architecture Urbanism, zal in een voordracht de

recente ontwikkelingen op en rond Schiphol in

een internationale context plaatsen. Güller doet

al jaren onderzoek naar de ontwikkeling van

luchthavens tot airport cities. Architect Hubert-

Jan Henket, die sinds 1996 als supervisor van

Schiphol de uitgangspunten van het luchthaven-

ontwerp bewaakt, gaat in op de toenemende

spanning tussen de belangen van de passagier

en die van de luchthaven.

Bewegwijzeringsspecialist Paul Mijksenaar

spreekt over zijn streven naar een gestan-

daardiseerde bewegwijzering zonder ongewen-

ste eenvormigheid. De voertalen zijn Nederlands

en Engels (de lezing van Michael Güller is

Engelstalig). Deelname aan het symposium is

gratis. Reserveren is gewenst, mail naar

smcsop11@stedelijk.nl.

Het Podium voor Architectuur Haarlemmermeer

organiseert een tentoonstelling getiteld

‘Worldwide Airports’, waarin twaalf vliegvelden

worden geportretteerd. Speciale aandacht is er

voor de architectuur en de wijze van groei van de

luchthavens. De tentoonstelling is te zien van 20

november tot en met 17 december. De precieze

locatie was bij het ter perse gaan van ARCAM

NIEUWS nog niet bekend. Op 20 november

wordt ter gelegenheid van de opening van de

tentoonstelling ‘Worldwide Airports’ om 20.00

uur een openingslezing uitgesproken in theater

Het Oude Raadhuis, Hoofdweg 675 te

Hoofddorp. Meer informatie over tentoonstelling

en lezing via het Podium voor Architectuur

Haarlemmermeer, T 023 5669589.

SStteeddeelliijjkk MMuusseeuumm CCSS,, OOoosstteerrddookksskkaaddee 55 IIII--IIIIII,,

mmaa..--zzoo.. 1100--1188uu..,, ddoo.. 1100--2211uu..,, TT 002200 55773322991111

In Amsterdam zijn op verschillende locaties ‘ANWB Paddestoel-

aanwijzers’ verrezen, die een locatie duiden, de weg wijzen en voorzien

zijn van opvallende uitspraken. In het kader van de manifestatie

‘Groepsportretten ‘06’, met het thema STAD-SPEEL-RUIMTE, die deze

zomer te zien was in 66 East, presenteerde één van de drie deelnemen-

de groepen, bestaande uit Sander Bos, René van Engelenburg, Petra

Hulst en Marte Kappert, het project OMZWERVINGEN. Hiertoe zijn een

groot aantal ‘hypermobielen’ - de postmoderne zwervers die met koffer,

laptop en mobiele telefoon over de wereld reizen - en klassieke zwervers

geïnterviewd. Uit hun verhalen zijn locaties en anekdotes gedestilleerd

die verwerkt zijn tot twee bijzondere zwerftochten door Amsterdam. De

routekaarten hiervoor zijn gratis verkrijgbaar bij het ATCB, de plekken

op de route of via www.omzwervingen.com. De paddestoelen zijn nog

tot en met 30 november in de stad te vinden.

Van 3 november tot en met 16 december presenteert 66 East in de ten-

toonstellingsruimte aan de Sumatrastraat en verspreid over de Indische

Buurt de resultaten van het project 'Transformatorhuizen, stedelijke ver-

nieuwingen in de Indische Buurt'.

De Indische Buurt in Amsterdam ondergaat de komende jaren een ingrij-

pende vernieuwing. Huizen worden gerenoveerd, bedrijfsruimtes voor

de creatieve sector gerealiseerd, nieuwe voorzieningen toegevoegd en

de openbare ruimte opgeknapt. Het idee achter het project

‘Transformatorhuizen’ is het stimuleren van het debat over de manier

waarop de stedelijke vernieuwing in Nederland en die in de Indische

Buurt in het bijzonder tot stand komt. Doel is om dat op onafhankelijke,

interdisciplinaire en onconventionele wijze te doen en alternatieve vor-

men van stedelijke vernieuwing uit te vinden. In het project

‘Transformatorhuizen’ combineert 66 East nadrukkelijk onderzoek en

ontwerp. De ontwerpers en kunstenaars Matthijs de Bruijne, de

Architekten Cie., Bik van der Pol, Wim Cuyvers, 12PM-Architecture en

Dennis Kaspori (i.s.m. Jeanne van Heeswijk) zullen in de laatste twee

maanden van het jaar hun suggesties voor en gedachten over de ontwik-

kelingen in de Indische Buurt delen met het publiek.

6666 EEaasstt,, SSuummaattrraassttrraaaatt 6666,, vvrr..--zzoo.. 1144--1188 uu..,, TT 002200 44119911883377,,

wwwwww..6666eeaasstt..oorrgg

OOST WIJST DE WEG

Paddestoel aan de zwerf. Foto: East 66.

KOPIJ ARCAM NIEUWS 109Het volgende nummer van ARCAM NIEUWS (nummer 109)

beslaat de maanden januari en februari. Kopij kan tot uiterlijk

28 november bij de redactie worden ingeleverd.

AARRCCAAMM

tt..aa..vv.. rreeddaaccttiiee AARRCCAAMM NNIIEEUUWWSS

PPrriinnss HHeennddrriikkkkaaddee 660000

11001111 VVXX AAmmsstteerrddaamm

TT 002200 66220044887788

FF 002200 66338855559988

ee--mmaaiill:: aarrccaamm@@aarrccaamm..nnll

wwwwww..aarrccaamm..nnll

8

TIPSIn het desolate niemandsland langs de A10 bij

Amsterdam-Westpoort bevindt zich een elemen-

tair kunstenaarsverblijf dat onderdeel is van het

project 'Militant Bourgeois: An existentialist retre-

at' van de Britse kunstenaar Chris Evans. De maat-

schappelijke context van de kunstproductie staat

in dit project centraal. De portacabin biedt kun-

stenaars een uitweg uit de overgereguleerde

Nederlandse kunstwereld. Meer informatie via

www.smba.nl.

Op het terrein van woonzorgcomplex De Drie

Hoven (Herman Hertzberger, 1964-74) aan de

Louis Bouwmeesterstraat 377 staat 'de slimste

woning van Nederland'. Deze modelwoning op

het gebied van woningautomatisering, gebouwd

op initiatief van de stichting Smart Homes, is op

afspraak te bezoeken. Aanmelden via

k.nijst@smart-homes.nl.

In Artis is een nieuw paviljoen voor vlinders geo-

pend. Het overdekte Vlinderpaviljoen is de nieu-

we thuishaven van meer dan duizend vlinders van

twintig verschillende soorten, waaronder de spec-

taculaire Blauwe Morpho en de razendsnelle

Pijlstaartvlinder. Het 1000 m2 grote paviljoen, ont-

worpen door architect Helmut Sprenger, is over-

dekt met een transparant dak dat bestaat uit drie

lagen folie gevuld met lucht.

De steigers hebben plaatsgemaakt voor volle glo-

rie: de Agnietenkapel van de Universiteit van

Amsterdam aan de Oudezijds Voorburgwal 231 is

in ere hersteld. Yske Braaksma van het Haagse

bureau Braaksma en Roos tekende voor het ont-

werp, waarbij de oorspronkelijke stedenbouwkun-

dige situatie en de ruimtelijke gebouwstructuur

hersteld werden en glazen kappen zijn toege-

voegd. Bij het Anton de Komplein in Amsterdam

Zuidoost zijn een enorm brede trap en een fiet-

senstalling in gebruik genomen naar ontwerp van

Verburg Hoogendijk Architekten. De trap is 's

nachts verlicht met lampen die door de stalen

roosters schijnen waarmee grote delen van de

trap zijn gebouwd.

In de wijk Liebergen in Hilversum zijn veel origine-

le Dudokwoningen verdwenen. Hans Venhuizen

tekende een aantal woningplattegronden van de

oorspronkelijke woning uit op het Van ‘t Hoffplein.

Het resulterende speelplein is overdag open voor

ouders met kinderen tot acht jaar.

TV EN FILMDe Amsterdamse televisiezender AT5 zendt het

architectuur- en stedebouwprogramma Aanbouw

uit, met om de week bij toerbeurt een nieuw pro-

gramma en een herhaling. Op 11 november

wordt een nieuwe aflevering uitgezonden over

verschillende manieren om vorm te geven aan

nieuwbouw in een historische context.

Historiserende nieuwbouw lijkt soms minder te

harmoniëren met gebouwen in de omgeving dan

een modernistisch geïnspireerde oplossing. Het

programma van 25 november toont enkele nieuw

opgeleverde gebouwen met huurwoningen voor

de middeninkomens, en gaat in op de manieren

waarop in Amsterdam wordt geprobeerd om het

tekort aan zulke woningen te bestrijden. In de

maand december worden alleen herhalingen uit-

gezonden. Van 23 november tot en met 3 decem-

ber vindt het jaarlijks terugkerende International

Documentary Festival Amsterdam, de IDFA,

plaats. Zie www.idfa.nl voor alle details over het

programma.

AATT55 AAaannbboouuww,, uuiittzzeennddttiijjddeenn zzaa.. 2200..4455 uu.. ((pprreemmiièèrreess)),,

zzoo.. 1199..3300 uu..,, ddoo.. 2211..3300 uu..,, TT 002200 55555511111111

PUBLICATIESIn Bouwmeesters met draagvlak beschrijft auteur

Eisse Kalk meer dan twintig gebouwen of gebou-

wencomplexen die het architectenbureau Van

Stigt en Van Rossum Raadgevende ingenieurs in

de afgelopen 25 jaar restaureerde of geschikt

maakte voor hergebruik. Bekende Amsterdamse

voorbeelden zijn het Entrepotdok, de Oranje

Nassaukazerne, de Graansilo’s en het Olympisch

Stadion. Het boek belicht de oorspronkelijke kwa-

liteiten van deze gebouwen en verduidelijkt hoe

daarmee werd omgegaan tijdens de restauratie.

Ook worden voorstellen gedaan voor herwaarde-

ring van de rol van de bouwmeester bij herge-

bruik van bestaande gebouwen. Het boek ver-

scheen bij stichting Agora Europa en is bij de

gespecialiseerde boekhandel te koop voor € 22,-.

Het werk van architectenbureau Van Stigt figu-

reert ook prominent in de eveneens door Agora

Europa uitgegeven gids Nieuw leven voor oude

gebouwen, die vijf wandel- en fietsroutes en drie

vaarroutes bevat langs gerestaureerde en herge-

bruikte gebouwen in Amsterdam. De gebouwen -

behalve van Van Stigt ook van vele andere restau-

ratie-architecten - zijn zo gekozen dat een over-

zicht ontstaat van alle bouwstijlen die de afge-

lopen zeven eeuwen in Amsterdam zijn toege-

past. De gids, geschreven door architectuurhisto-

rica Annemarie Wijn, is te koop voor € 7,50.

De Alliantie Ontwikkeling, bouwbedrijf J.M.

Deurwaarder BV en Geusebroek Stefanova

Architectenbureau hebben een publicatie

gemaakt over het onlangs opgeleverde nieuw-

bouwproject ‘De Weerbare Man’ in de Govert

Flinckstraat nrs. 257-261. Bij het ontwerp van het

gebouw, dat negen woningen telt, zijn kenmerken

van de naburige 19e-eeuwse bebouwing op een

eigentijdse manier nieuw geïnterpreteerd. De

straatdeuren zijn ontworpen door Piet Hein Eek.

Geïnteresseerden kunnen het boekje schriftelijk

bestellen bij Dirk Kuus, Postbus 95, 1270 AB te

Huizen.

COLOFON

ARCAM NIEUWS, tweemaandelijks informatiebulletin over architec-

tuur, stedebouw en vormgeving in Amsterdam en omstreken, is een

uitgave van de Stichting Architectuurcentrum Amsterdam, Prins

Hendrikkade 600, 1011 VX Amsterdam, T 020 6204878, F 020

6385598, email arcam@arcam.nl.

ARCAM NIEUWS verschijnt in een oplage van 5500 zes maal per

jaar - in de eerste week van de maanden januari, maart, mei, juli,

september en november.

Redactie: Dave Wendt (eindredactie), Else Wissink. Ontwerp: Opera

Ontwerpers, Breda; druk: Drukkerij robstolk®, Amsterdam

ABONNEMENT

ARCAM NIEUWS kan gratis afgehaald worden op een groot

aantal verspreidingspunten in Amsterdam (ARCAM, Academie

van Bouwkunst, de academies voor beeldende kunst, de grote

musea, gespecialiseerde boekwinkels, diverse galeries). Wie

het blad thuis wil ontvangen dient minimaal € 15,- (voor het

buitenland minimaal € 25,-) over te maken op

Postbankrekening 4634479 ten name van Stichting ARCAM

onder vermelding van ‘Abonnement ARCAM NIEUWS’.

Men ontvangt het blad dan gedurende een jaar (6 nummers).

HET WERK VAN ARCAM WORDT MOGELIJK GEMAAKT

DOOR: Gemeente Amsterdam: Dienst Wonen, Dienst

Ruimtelijke Ordening, sector Ruimtelijke Ontwikkeling,

Infrastructuur en Beheer; Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling

Amsterdam, afdeling Kunst en Cultuur; Amsterdams Fonds voor

de Kunst; Stimuleringsfonds voor Architectuur, Rotterdam.

SPONSORS 2006

A+D+P architectuur design en planning BV, Amsterdam;

Aannemingsbedrijf H.J. Jurriëns, Utrecht; Algemene

Woningbouwvereniging, Amsterdam; AM, Amsterdam; AMVEST,

Amsterdam; ARCADIS, Hoofddorp; de Architekten Cie., Amsterdam;

Architectuurcentrale Thijs Asselbergs, Haarlem; Atelier Zeinstra van

der Pol, Amsterdam; b | n | b architecten, Amsterdam; Benthem

Crouwel Architekten, Amsterdam; Boer & Croon Ruimtelijke

Investeringen BV, Amsterdam; Boer Hartog Hooft, Amsterdam;

Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zn BV, Warmenhuizen; Bouwfonds MAB

Ontwikkeling BV, Hoevelaken; BPF Bouwinvest, Amsterdam; Claus

en Kaan Architecten BNA BV, Amsterdam; Corio Nederland Retail

BV, Utrecht; De Alliantie Amsterdam, Amsterdam; Delta Forte,

Amsterdam; Dick van Gameren architecten BV, Amsterdam; Duinker

Van der Torre, samenwerkende architecten, Amsterdam; Dura

Vermeer Bouw Amsterdam BV, Amsterdam; Eigen Haard,

Amsterdam; ERA Bouw BV, Zoetermeer; G&S Vastgoed, Amsterdam;

Geraldine Hallie Groep, Amsterdam; Gerard W. Bakker & Partners

BV, Amsterdam; Hans van Heeswijk architecten, Amsterdam;

Heijmans IBC Vastgoed Ontwikkeling, Almere; Het Oosten

Woningcorporatie, Amsterdam; Hillen en Roosen b.v., Amsterdam;

Inbo Adviseurs Stedenbouwkundigen Architecten, Amsterdam; ING

Real Estate Development, Den Haag; Ingenieursbureau Amsterdam

(IBA), Amsterdam; Johan Matser Projectontwikkeling, Hilversum;

Koninklijke BAM Groep NV, Bunnik; Köther & Salman Architecten,

Amsterdam; Kristal BV, Amsterdam; MAB Groep BV, Den Haag;

Moes Bouwgroep, Almere; Rabo Vastgoed, Utrecht; Rijnja-Repro,

Amsterdam; Rodamco Europe, Amsterdam; Rudy Uytenhaak

Architectenbureau BV, Amsterdam; Beverwijk; Soeters Van Eldonk

Ponec Architecten, Amsterdam; Ymere, Amsterdam; SV

Interieurgroep, Rotterdam; Van Gool Elburg Vastgoedspecialisten,

Amsterdam; Vesteda Management BV, Maastricht; De

Woonmaatschappij, Hoofddorp; Woonstichting De Key/De Principaal

BV, Amsterdam; Zwarts & Jansma Architecten, Amsterdam.

Trappartij Anton de Komplein. Ontwerp: Verburg Hoogendijk.