1

Een energiek 2014?!

Gert Harm ten Bolscher

3

Inhoud

• Intro DWA• Een beetje trendwatchen• Wat betekent dit voor de bouw-/

vastgoedwereld?• Wat gaan we in de Citadel doen?

Over DWA

4

• Opgericht in 1986• Goed rentmeesterschap is een opdracht• Circa 110 medewerkers• Bodegraven, Rijssen, Ede, Amsterdam• Woningbouw, utiliteit, overheid, gezondheidszorg,

onderwijs, monumenten, energie, agro, industrie

5

6

Kanttekening:

‘Voorspellen is moeilijk, zeker als het om de toekomst gaat.’

A.J.P. Taylor, Britse historicus

7

Een beetje trendwatchen

• Adjiedj Bakas: https://www.youtube.com/watch?v=nDS7J-Ni_iY

8

Trends die de potentie hebben om sectoren op de kop te zetten

McKinsey Global Institute

9

3D printing

10

11

Feiten

• Prijs van 3D-printers: in 4 jaar tijd 90% gedaald

• Verwachting: over 10 jaar zal 12,5% van wereldwijde fabrieksarbeid vervangen worden door 3D-printing

• Snelste supercomputer kostte in 1975 5 miljoen dollar en kon qua rekenkracht evenveel als huidig mobieltje

12

13

Nu maquette…

… straks het gebouw?

14

Toekomstmuziek?

15

Autonoom rijdende auto

• 2004: autonoom rijdende auto rijdt 10 km• 2005: aantal auto’s rijdt wedstrijdje over 2500

km• 2013: door Google ontwikkelde auto heeft al

450.000 km autonoom afgelegd (met 1 ongeluk door menselijke fout)

• 2023: miljard auto’s en vrachtwagens en half miljoen vliegtuigen met deze techniek

• Omzet 2023: 4.000.000.000.000 dollar en 1,5 miljoen minder verkeersdoden wereld wijd

16

Robot: van hulpje …

… naar chirurg

Robotisering

• Het begon met vervangen van saai, eentonig en/of vies werk

• Nu: ingezet in operatiekamers werken precieser en veroorzaken minder invasieve schade dan een chirurg

• Tussen 2009 en 2011 steeg aantal industriële robots met 170%

17

18

Internet

Drie doorbraken:• Mobiel internet: nu al 30% van alle

internetgebruik in VS via mobiel internet zwieper aan thuiswerken

• Internet of things: apparaten met sensors communiceren met elkaar

• Werken in de cloud

19

20

Nanotechnologie

Nieuwe materialen

Nanotechnologie:• Grafeen: 200 keer sterker dan staal,

100 keer sneller dan silicium en dikte van 1 atoom

• Zelfherstellend of zelf schoonmakend materiaal

• Energieopslag op molecuulniveau• Gefocuste geneesmiddelen 21

22

DNA-technologie:- voorkomen ziektes- nieuwe medicijnen- bio-materialen- bio-brandstoffen

23

Energie

24

Energieopslag

Energieopslag wordt steeds beter• Capaciteit batterijen elektrische auto’s

verbeterde met 40% tussen 2009 en 2011. • Aantal elektrische en hybride auto’s groeit.• Draagbare batterijen komen beschikbaar

voor de 1,2 miljard mensen die nu geen toegang tot elektriciteit hebben.

• Bestaande elektriciteitsnetten behoeven minder uitbreiding.

25

Duurzame energie

Aandeel duurzame energie neemt toe• De prijs van photovoltaïsche panelen

ligt nu 85% lager dan in 2000.• Wereldwijde gebruik van zonne- en

windenergie is sinds 2000 vernegentienvoudigd.

26

Fossiele brandstoffen

• Energiebesparing is geiten-wollen-sokken imago kwijt

• Nieuwe technieken voor winning fossiele brandstoffen

Lessen uit het verleden

• Kodak geloofde niet in digitale fotografie…• Middenmanagement van Philips geloofde

niet in LED-verlichting directie moest LED er doorheen slepen

• Nokia geloofde niet in touchscreens…• 1998: marktonderzoek naar kansen voor

smartphones. Algemene consumentenreactie in 1998: ‘Ik zie er het nut niet van in’ en nu ….

27

28

Wat betekent dit voor de vastgoed- en bouwwereld?

Relevante ontwikkelingen voor de komende jaren

• Niet denken vanuit bezit, maar vanuit gebruik

• Flexibilisering arbeid• Overweldigende techniek behoefte

aan de menselijke maat• Genetwerkt samenwerken

29

30

Niet bezit maar gebruik centraalGevolgen:• TCO-benadering• Prestatiegaranties/bonus-

malus • DBFMO-constructies• Andere rollen voor

traditionele partijen uit de bouwkolom

• Kennis delen/samenwerken

31

Flexibilisering arbeid

• Thuiswerk: werk- en privé door elkaar Werken als het nodig is/kan

• Waar wifi is, is een werkplek• Ontmoeting met collega’s cruciaal voor

creativiteit, organisatiecultuur enz.

32

Behoefte aan menselijke maat• Einde aan ontwikkeling groot, groter,

grootst• Techniek geen doel maar hulpmiddel

voor de gebruiker• Behoefte aan echt contact

33

Genetwerkt samenwerken• Professionals hebben

elkaar nodig in de complexe en dynamische werkelijkheid

• Samenwerken vanuit een gezamenlijk doel

• Kernwoorden: vertrouwen en gezamenlijke win

Nieuwe huisvesting DWA

• Waardes zichtbaar maken• Inspiratieplek• Ontmoetingsplek voor

professionals op gebied van duurzaamheid

• ‘Duurzaamheidswinkel’ gemeente Rijssen-Holten op bgg

34

We doen het anders (1)

• Open/transparant aanbestedingsproces op basis van eisen, wensen en uitdaging

• Budget staat vast: het gaat om het leveren van toegevoegde waarde en verrassing/creativiteit

• Consortia kunnen vanuit een integrale aanpak meer bereiken

35

We doen het anders (2)

• Kennisdeling tijdens de ‘aanbesteding’• Ook externen zijn welkom• Beoordeling op basis van:

– Duurzaamheid– Esthetica– Planning / voorkomen overlast– Kwaliteit – Prestatiegaranties – Bieden van meerwaarde (verrassend

meedenken) 36

37

38

Samen met de Citadel

• Doel: de Citadel als het duurzaamheidscentrum in de regio voor– Professionals– Particulieren

• Door:– Kennisdelen – Samenwerken– Inspireren

39

Ideeën voor 2014 (1)

• Ruimte voor inspiratie, ontmoeting of een werkplek op bgg en bij DWA

• Inspiratie:– Duurzaamheidspunt

gemeente Rijssen-Holten op bgg met doorbraak naar ruimte Citadel

– Demonstratie en monitoring op 1e verdieping 40

Ideeën voor 2014 (2)

• Kennisdeling:– Cursussen, workshops, seminars over

verduurzaming– Bedrijfsbezoeken– Gezamenlijk projecten initiëren in de nieuwe

werkelijkheid?• Uw bijdrage!

41

Checklist succesvol vernieuwen (bron: Van kannie naar passie, Marjet Rutten)

43

44

Vragen?Onze belangrijke problemen kunnen niet worden opgelost op hetzelfde denkniveau waarmee we ze creëerden.

Albert Einstein (1879 – 1955)