nieuwe energie 1 Jaargang 3 nummer 1 maart 2009 ... - Bwired · pleiten voor het toepassen van...
32
nieuwe energie 1 Magazine van E.ON nieuwe energie Jaargang 3 nummer 1 maart 2009 Centrale Den Haag 100 jaar jong Gas vluchtig goud Winnaars Springplank Henk Keilman Duurzaam ondernemer
Transcript of nieuwe energie 1 Jaargang 3 nummer 1 maart 2009 ... - Bwired · pleiten voor het toepassen van...
nieuwe energie 1
Magazine van E.ON
nieuwe energie
Jaargang 3 nummer 1 maart 2009
Centrale Den Haag 100 jaar jong
Gas vluchtig goud
Winnaars Springplank
Henk Keilman
Duurzaam ondernemer
2 nieuwe energie
Inhoud6
8
E.ONGroeien in Nederland
Zwart witDiscussiëren over windmolens
Haagse Centrale100 jaar jong
Henk KeilmanModerne wereldverbeteraar
E.weetjesNieuws uit de energiewereld
VoorjaarEen groene, tere waas . . .
AardgasVluchtig goud
KoploperMeten is besparen
CompetitieSpringplank voor De Rijn
Acties voor lezers!
Bespaar me . . . Wassen & drogen
Meelopen met . . .Ruben Schouwenaar
ServicepaginaInfo & Ellen
E.puzzel
nieuwe energie
4
5
6
8
12
16
18
21
22
24
27
28
30
31 22
Jaargang 3 nummer 1 maart 2009
nieuwe energie 3
BesparenIn de vorige Nieuwe Energie gaf ik aan dat het wel weer
eens tijd werd voor een echte winter. ‘Koud’ lag het
magazine bij u op de deurmat en dikke sneeuwvlok-
ken dwarrelden naar beneden. Een flinke sneeuwlaag
ontregelde Nederland als vanouds. Het leek wel of mijn
verzoek werd gehoord? De afgelopen winter bleek de
koudste in twaalf jaar.
Door dit winterse weer wordt in menig huishouden extra
gekeken waar op energie kan worden bespaard. Het
blijft op feestjes een veelbesproken onderwerp. Meestal
denken we dan om de verwarming een graadje lager te
zetten. Of we doen de gordijnen dicht. Maar zelfs tijdens
het wassen kunt u eenvoudig energie besparen. Als u
wast op 40 graden in plaats van 60 graden, bespaart u de
helft energie en de was wordt zeker net zo schoon met
de huidige wasmiddelen.
Niet alleen energiebesparing, ook rendementsverbete-
ring zorgt ervoor dat we steeds meer energie opwekken
met minder brandstof en dus eigenlijk minder verbruiken.
De geheel gemoderniseerde honderd jaar oude Haagse
energiecentrale is daar een goed voorbeeld van.
Ook windenergie heeft volop de aandacht, leest u in het
nieuwe onderdeel ‘zwart/wit’ op pagina 5. Het is goed
dat gekeken wordt naar de voor- en nadelen van energie
opgewekt door windmolens. De meeste mensen zijn vóór
windenergie, maar zien de windmolens niet graag direct
in hun achtertuin. Die discussie blijft voorlopig bestaan.
Dat E.ON gelooft in windenergie laat zij zien door het
grootste windpark ter wereld te bouwen. Of u nu vóór of
tegen bent, het blijkt dat windenergie een van de meest
belovende duurzame energiebronnen is.
Dat het ook op kleinere schaal mogelijk is om energie te
besparen leest u in ‘Koploper’, het andere nieuwe item
in dit magazine. Pieter Knuvers heeft in zijn woning alle
apparaten en installaties verbonden met een computer.
Daarmee brengt hij van minuut tot minuut het energie-
verbruik in kaart en laat de gehele wereld via internet
meegenieten. Persoonlijk vind ik het wat ver gaan dat
iedereen kan ‘zien’ wanneer hij of zijn fami-
lieleden een grote of kleine boodschap
hebben gedaan.
Kortom, wederom genoeg leesstof in deze
Nieuwe Energie. En de (astronomische) lente
is op 23 maart weer begonnen! Op naar het
terras om wat lentezon te ‘pakken’, de grote
schoonmaak kan wel even wachten . . .
Paul Sparnaaij
Hoofdredacteur
PS: Heeft u zelf goede tips
om thuis energie te besparen?
Laat het ons horen!
18
16
28
E.ON xxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxx
4 nieuwe energie
xxxxxx
FO
TO: R
OB
NIE
MA
NTS
VE
RD
RIE
T
zwart witDe rubriek zwart/wit stelt een actueel energiethema
ter discussie. De stelling en de reacties daarop zijn
afgeleid van de discussierubriek op de website
www.overenergie.nl, een onafhankelijk webportaal
dat informatie over energie verzamelt en bundelt.
‘In Nederland waait het onvoldoende voor windmolens’
De meeste mensen die reageren op deze
stelling zijn het er niet mee eens. Iedereen
vindt eigenlijk wel dat het in ons land vol-
doende waait. Of, zoals ‘Joost’ zegt: “Als ik op
de fiets zit, heb ik altijd wind tegen! Dus is er
zeker wel genoeg wind voor die molens, het
waait bijna altijd!”
Dat neemt niet weg dat windmolens discus-
sie oproepen, vooral over de vraag of ze op
land of op zee moeten komen. Veel bezoe-
kers vinden dat windmolens op land best
kunnen, maar het hoeven niet altijd zulke
grote molens te zijn. Hoewel het in de prak-
tijk niet zo is, hebben sommige mensen wel
de indruk dat grote molens vaak stilstaan.
Daardoor zouden ze ‘inefficiënt’ zijn. ‘Henk’
pleit voor de toepassing van kleinere wind-
molens, die zo zijn gemaakt dat ze ook bij
weinig wind kunnen draaien. Deze molens
kunnen bijvoorbeeld bij industrieterreinen en
sportcomplexen worden geplaatst en stroom
leveren aan de directe omgeving.
Volgens ‘José’ zijn er kleine, handzame en
geruisloze windmolens beschikbaar. Deze
molens zijn veel goedkoper te installeren en
nagenoeg geluidloos, heeft ze vernomen. “Je
kunt zo’n ding eventueel op je dak zetten en
zo energie opwekken.”
Een aantal bezoekers vindt dat windmolens
horizonvervuiling veroorzaken en lawaaiig
zijn. Nederland heeft veel minder ruimte dan
bijvoorbeeld Duitsland, waar veel windmo-
lens op land staan. Dus moeten we er niet
aan beginnen, meent bijvoorbeeld ‘Tony’:
“Windmolens zijn in ons kleine land geen
alternatief. De natuurgebieden die er nog
zijn moeten niet worden vervuild met deze
landschapsverstoorders.”
Een goed alternatief, vindt ‘Wim‘, zijn wind-
molens op zee. Daar staat immers vaker en
meer wind. “Moderne windmolens doen qua
beschikbaarheid nauwelijks onder voor de
huidige generatie kolencentrales”, voegt hij
toe.
Dat mag zo zijn, niet iedereen gelooft in de
kracht en mogelijkheden van windenergie.
Windmolens leveren alleen energie als het
waait en het rendement is te verwaarlozen,
vindt bijvoorbeeld ‘Jan Kracht’. “Windenergie
is goed voor een zeilboot.”
Veel bezoekers van www.overenergie.nl
pleiten voor het toepassen van meerdere
vormen van duurzame energie, zoals zonne-
energie, waterkracht en biomassa. “Het is
logisch wind te gebruiken voor energiege-
bruik, evenals de kracht van het water. Wind,
zon en water zijn prachtige energiebronnen.
Ter afsluiting de bijdrage van bezoeker ‘J.J.’:
windenergie is schone energie
en als we er schoon van kunnen profiteren
is het toch mooi meegenomen
Pure poëzie!
E.ON gelooft dat we alleen
betrouwbare, betaalbare en
duurzame energie kunnen
leveren als we inzetten op een
combinatie van opwekkings-
methodes. E.ON investeert de
komende jaren over de hele
wereld 63 miljard euro in
nieuwe energie, waarvan ruim
10 procent in duurzame energie.
Op het gebied van windenergie
staat E.ON wereldwijd in de top
10. Het windpark Scroby Sands
voor de Engelse kust voorziet
meer dan 33.000 huishoudens
van energie. Samen met DONG
Energy bouwt E.ON ’London
Array’. Dit grootste windpark ter
wereld met een capaciteit van
1.000 megawatt gaat 750.000
huishoudens van stroom voor-
zien. In Duitsland bouwt E.ON
op zee het ‘Alpha Ventus’ park.
Twaalf turbines met een totaal
vermogen van 60 megawatt
gaan daar energie opwekken
voor ongeveer 50.000 huishou-
dens. En we hebben plannen
voor de lange termijn voor nog
eens 4.000 megawatt capaciteit,
genoeg voor 3,5 miljoen huis-
houdens. E.ON streeft ernaar
zowel in Nederland als in de
Benelux een aandeel in
windenergie te krijgen.
Het standpunt van E.ON
nieuwe energie 5
Ook meepraten over energievraagstukken? Zoek, vind, lees, kijk, leer en denk mee op www.overenergie.nl!
FO
TO: P
HIL
IP V
AN
OU
TRIV
E (H
H)
6 nieuwe energie
100 jaar jongCentrale Den Haag
E.ON heeft zijn warmtekrachtcentrale in
Den Haag grondig vernieuwd. De 100 jaar
oude centrale levert nu meer energie
met minder brandstof en is de
modernste in zijn soort.
Aan de buitenkant oogt de monumentale cen-
trale als altijd: met kasteeltorentjes boven de
poort en een wapen met de Haagse ooievaar
op de gevel van het klassieke, roodbakstenen
gebouw. Het is het inwendige dat rigoureus
is gemoderniseerd.
Dat is niet meteen zichtbaar. In de lange gan-
gen, waaraan kantoren grenzen, klinken hol
onze voetstappen. We komen bij een ruimte
met een groen, vijftien meter lang metalen
bedieningspaneel, dat herinneringen oproept
aan de bedrijvigheid van weleer.
Het schakelpaneel is al jaren werkeloos. De
functie ervan is overgenomen door de com-
puter. Elders in het gebouw controleren en
besturen operators achter beeldschermen
de processen in de centrale.
TrotsMet veiligheidsschoenen en dito helm en bril
troont Hette Hylkema van E.ON Engineering
ons mee naar het hart van de centrale, de
grote fabriekshal. In de fabriekshal staat
zijn trots: de twee enorme nieuwe gasturbi-
nes en de nieuwe generator. De installaties
zijn verscholen in enorme, stevige metalen
omhulsels. “Onder een Boeing 767 hangt zo’n
zelfde motor”, wijst Hylkema
door het raampje waarachter de
machines staan te zoemen.
De turbines verbranden het
aardgas dat met ondergrondse
pijpleidingen wordt aangevoerd.
Ze drijven de generator aan die
de elektriciteit opwekt. De gene-
rator werkt net zo als een fiets-
dynamo, vertelt Hylkema. “Maar
dan met een vermogen van
100 megawatt. Dat is twee keer
zoveel als voor de vernieuwing.”
SystemenOok de elektrische systemen en
de systemen voor de besturing,
het koelwater en de gasaan-
voer werden vernieuwd. Net
als de ventilatie en verlichting.
Tenslotte kreeg ook een kleinere turbine een
nieuwe generator.
De ruime fabriekshal lijkt groot genoeg voor
de nieuwe installaties. Een deel van de hal,
met prachtige betegeling in Jugendstilstijl,
blijft zelfs onbenut. Desondanks was ver-
nieuwing een kwestie van passen en meten,
vertelt Hylkema. “Het is alsof je een grotere
motor in een bestaande auto zet. Het moet
allemaal precies passen en op elkaar aanslui-
ten.”
Hylkema toont een animatie, waarop goed is
te zien dat het plaatsen van de machines een
precisiewerkje was. Vanwege de dragende
metalen pilaren en balken in de fabriekshal
moest flink met de zware machines worden
gemanoeuvreerd.
RendementE.ON investeerde 70 miljoen euro in de cen-
trale, die nu twee keer zoveel elektriciteit
levert dan voorheen. Ook het rendement
is verbeterd: er wordt meer energie uit de
brandstof gehaald. Een deel daarvan wordt
gebruikt voor stadsverwarming.
nieuwe energie 7
De fabriek in Den Haag is een stoom- en gas-
centrale, oftewel een STEG-eenheid. De centrale
levert elektriciteit én warmte en wordt daarom
ook wel warmtekrachtcentrale genoemd.
De warmte wordt opgeslagen in water, dat via
een ondergronds buizensysteem naar huizen,
kantoren en andere gebouwen in Den Haag gaat.
Dankzij de vernieuwing haalt de centrale nu
15 procent meer elektriciteit uit het aardgas. Het
elektrisch vermogen, dat wat de fabriek levert aan
stroom, is verdubbeld. Dankzij de nieuwe centrale
heeft E.ON de CO2-uitstoot in Den Haag terug-
gebracht met 28.000 ton per jaar, evenveel als
de uitstoot van 25.000 auto’s.
De modernisering van de gasturbine-instal-
latie werd uitgevoerd door de Amerikaanse
bedrijven Energy Services Incorporated en
General Electric. General Electric leverde de
gasturbines, Energy Services Incorporated
(ESI) installeerde ze. Zo’n vijftien andere
bedrijven leverden de overige grote onder-
delen.
“De planning was best lastig”, lacht Hylkema.
“De transformator, die uit Italië kwam, liet
lang op zich wachten. Dat had met de ver-
gunning voor het transport te maken. Ook
het interkoelsysteem was vertraagd. Zo
stuitten we op verschillende hobbels gedu-
rende het traject. Maar we zijn een professi-
onele organisatie en we hebben die hobbels
natuurlijk opgelost.”
Hylkema is samen met zijn collega’s vier
jaar bezig geweest met de verbouwing. Ze
bezochten in die periode verschillende cen-
trales in Californië. Nu komen regelmatig
bezoekers van all over the world naar Den
Haag. “Het is een prestigeobject, waar we erg
trots op zijn. We kunnen met deze nieuwe
machines zeker tot 2023 vooruit.”
De centrale levert sinds 1978 ook warmte voor stadsverwarming. Dertig procent daarvan gaat
naar de departementen, het Binnenhof, het Westeinde Ziekenhuis en hotel Des Indes.
STEG-eenheid
Hette Hylkema
8 nieuwe energie
Moderne wereld-verbeteraar
8 nieuwe energie
Henk Keilman
nieuwe energie 9
Met zijn halflange haar begint Henk Keilman
zo langzamerhand een bekende Nederlander
te worden. Hij was betrokken bij het pro-
gramma Dragons Den – dat inmiddels is
afgelopen – en verschijnt regelmatig in de
media. Met zijn bedrijf RIG Investments
investeert Keilman fors in windmolens – hij
is grootaandeelhouder van windmolenpro-
ducent EWT – en sinds kort ook in het winnen
van biobrandstof uit algen.
We treffen hem in de bar van een Amsterdams
hotel, zijn favoriete locatie voor zakelijke
afspraken: comfortabel en dicht bij zijn huis.
Het leren fauteuiltje in de bar blijkt al snel
een praatstoel. Zodra de dubbele espresso
en het glas water voor hem staan, somt
hij met verve de voordelen van duurzame
energie op.
We moeten voor onze energie-
voorziening niet afhankelijk willen
zijn van instabiele landen
“Duurzame energie kan decentraal en overal
worden gewonnen, in tegenstelling tot fos-
siele brandstoffen. Daardoor kunnen ook
kleinere ondernemers ermee aan de slag.
Dat maakt de markt interessant voor inves-
teerders. Bovendien gaan de technologische
ontwikkelingen in deze branche ontzettend
snel. Ook dat is interessant.”
BrandhaardDe boodschap van Keilman is simpel: de
wereld moet om. “Over een aantal jaar zijn
de fossiele brandstoffen op. Door de groei-
ende economieën in Azië is de vraag naar
olie explosief gestegen. Vraag en aanbod
zijn inmiddels nagenoeg gelijk. Dat is gevaar-
lijk. Er hoeft maar iets te gebeuren of de
zaak loopt uit de hand. Bovendien wordt de
meeste olie in het Midden-Oosten gewon-
nen, de grootste brandhaard ter wereld. We
moeten voor onze energievoorziening niet
afhankelijk willen zijn van instabiele landen.
We moeten voor onszelf zorgen.”
Het rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de
Club van Rome uit 1972 wekte Keilmans
interesse voor energie en alles wat daarmee
samenhangt. In dat rapport voorspelde een
groep Europese wetenschappers het einde
van de voorraad fossiele brandstoffen.
OliecrisisDie interesse werd versterkt door de grote
oliecrisis van 1973, toen de Arabische olie-
producerende landen, als strafmaatregel, de
oliekraan dichtdraaiden. Dat had grote gevol-
gen voor de westerse wereld. “Ik schrok van
wat er gebeurde. Ik was een jaar of achttien
en had net mijn eerste bedrijfje. We leverden
cosmetica aan winkels. Opeens mochten we
Ondernemer Henk Keilman gelooft heilig
in duurzame energie. Hij is een van de grootste investeerders
in Nederland in deze sector en laat geen kans
onbenut om zijn visie uit te dragen.
“We moeten voor onszelf zorgen.”
niet meer rijden op zondag. Ik realiseerde me
toen voor het eerst dat we in het westen erg
afhankelijk zijn van de olieproducerende lan-
den. Met alle risico’s van dien. Onze econo-
mieën kunnen niet zonder energie. Die is van
wezenlijk belang voor de welvaart. Energie is
de basis waarop alles draait.”
We kunnen gewoon nog niet
zonder fossiele brandstoffen
Begrijp de ondernemer en investeerder (vorig
jaar stond hij op plaats 205 van de Quote 500,
de lijst van rijkste Nederlanders) goed: hij
is dus niet tégen fossiele brandstoffen. Wel
vindt hij dat we fossiele brandstoffen moe-
ten gebruiken in de overgang naar duurzame
energie. “De omslag naar een meer duurzame
energievoorziening duurt tien tot vijftien >
FO
TO: M
AR
K P
RIN
S
FO
TO:E
WT
10 nieuwe energie
jaar. We kunnen dus gewoon nog niet zon-
der fossiele brandstoffen. Bedrijven moeten
voorlopig wel blijven investeren in fossiele
brandstoffen, maar tegelijkertijd duurzame
alternatieven ontwikkelen.”
IdeeënIdeeën voor duurzame energie zijn er
genoeg, om te beginnen bij Keilman zelf. Zo
werkt hij aan een plan om de Markerwaard
ring en de bouw van een windmolenpark een
goed idee, aldus Keilman.
Maar de kredietcrisis is niet bevorderlijk voor
de uitvoering van deze en soortgelijke grote
plannen. Keilman: “Niet alle ontwikkelingen
liggen stil, maar het gaat wel langzamer.
Daarom zou het mooi zijn als de overheid
nu, ten behoeve van de werkgelegenheid,
stimulerende maatregelen neemt voor de
ontwikkeling van duurzame energie. Tijdens
de crisis in de jaren dertig van de vorige
eeuw werd het Amsterdamse Bos aangelegd
om werkgelegenheid te verschaffen. Dat
leverde verder niets op. Als de overheid nu
investeert in duurzame energie, levert het
over een paar jaar wél iets op.”
JammerHij betreurt het daarom dat de Nederlandse
overheid niet zo voortvarend te werk gaat als
de Duitse of Deense. Duitsland haalt inmid-
dels 15 procent van alle energie uit windener-
gie, Denemarken zelfs een kwart. Nederland
blijft daar met ongeveer 3 procent ver bij
achter. “Dat is jammer, ja. Maar ik begrijp het
wel. Nederland zit bovenop een enorme gas-
bel. De noodzaak om te veranderen is voor
ons nog niet zo groot.”
Wat de Nederlandse overheid kan doen om
duurzame energie te bevorderen? Keilman
verwijst wederom naar Duitsland. “Daar
heeft de overheid langlopende afnamecon-
droog te leggen en er een windmolenpark
op te bouwen. “Het was ooit de bedoeling
de Markerwaard in te polderen. Er ligt al
een ringdijk omheen. Dat project is nooit
afgemaakt. Wind winnen op zee is vier keer
zo duur als op land, maar wind winnen op
land kost ruimte. Op die 70.000 hectare van
de Markerwaard kun je 6.000 megawatt aan
windturbines kwijt.” Verschillende hoge amb-
tenaren en zakenmensen vinden die inpolde-
Henk Keilman ontdekt al vrij
snel dat hij een ondernemer
pur sang is: zakendoen gaat
hem op jonge leeftijd al goed
af. Medio jaren tachtig verdient
hij zijn eerste miljoen met
Holland Trust, dat fi nanciële
en administratieve diensten
levert aan multinationals.
Een van de klanten van Holland
Trust is telecombedrijf MTC.
Als dat in fi nanciële moeilijk-
heden verkeert, koopt Keilman
het op. Later krijgt hij ook de
Amerikaanse tak van MTC in
handen, dat hij dankzij koers-
stijgingen stevig te gelde maakt:
er staat dan 20 miljoen op zijn
rekening. In de jaren negentig
richt hij RIG Investments op,
zijn investeringsmaatschappij
waarmee hij tegenwoordig voor-
al in duurzame energie en tech-
nologie investeert. Zijn energie
voor zijn drukke bestaan haalt
Keilman uit het zaken doen zelf
en uit het opbouwen van dingen
waarvan de wereld beter wordt.
Ondernemer pur sang
Hij is een moderne
wereldverbete-
raar, geeft hij toe.
“Maar ik ben wel
praktisch en prag-
matisch ingesteld.”
Henk Keilman
investeert onder
meer in het
magazine Green.2,
een glossy lifestyleblad over
milieu, duurzaamheid en
maatschappelijke betrokkenheid.
Door de kredietcrisis liggen niet alle ontwikkelingen
stil, maar het gaat wel langzamer
nieuwe energie 11
tracten verbonden aan zonne-energie en
windparken. Investeerders hebben daardoor
een gegarandeerd rendement. Dat leidt tot
bloei van de sector. Die constructie zou hier
ook goed werken.”
FundamentalistKeilman is een gedreven prater, overtuigd
van de mogelijkheden en kansen voor duur-
zame energie. Maar hij is geen fundamen-
talist, benadrukt hij. “Ik ben econoom en ik
zie dat de energievoorziening in de wereld
anders moet. We staan op een keerpunt. En
ik ben zakenman: ik zie ook kansen om geld
te verdienen.”
Een van zijn grote voorbeelden is de multi-
miljardair Richard Branson. “Een fantasti-
sche vent en een bron van inspiratie”, zegt
hij enthousiast. Op de website van RIG
Investments, het bedrijf van Keilman, prijkt
trots een foto van Keilman met Branson.
In zijn privé-leven is de vijftiger vooral duur-
zaam als het om voedsel gaat: hij is vegeta-
riër en voorzitter van de Vegetariërsbond. “De
bio-industrie is goed voor 18 procent van alle
broeikasgassen. De wereld zou er een stuk
beter uitzien als er minder vlees werd gege-
ten. Dat was voor mij een belangrijke reden
om vegetariër te worden.”
De wereld zou er een stuk beter
uitzien als er minder vlees werd
gegeten
Wat zijn vervoer betreft, is Keilman minder
duurzaam. Hij rijdt een luxe BMW. Maar:
“Zodra deze in hybride-uitvoering op de
markt komt, ben ik de eerste die ‘m koopt.”
De wereld vliegt hij rond in een privé-vlieg-
tuig van een private jet company. “Mijn zaken-
leven is erg druk. Tijd is belangrijk en ik reis
graag comfortabel. Deze manier van reizen is
voor mij het meest efficiënt.”
WijsbegeerteZijn drive, zegt hij, is spiritueel en gebaseerd
op de Indiase wijsbegeerte. Hij leeft vanuit
FO
TO: H
AR
RY
ME
IJER
(HH
)Dragons Den
In het KRO-programma Dragons Den
komen (beginnende) ondernemers in
contact met potentiële investeerders,
waaronder Keilman, die zij warm moe-
ten maken voor hun plannen. Keilman
heeft via het programma in een paar
ondernemingen geïnvesteerd, maar
dat leverde nog niet echt iets op. “Dat
is ook niet mijn drijfveer. Ik doe eraan
mee om het ondernemerschap te sti-
muleren, dat is de ruggengraat van de
economie.” Overigens zit het seizoen
voor Dragons Den er voorlopig even
op. Keilman hoopt op een vervolg.
Groene diesel
het standpunt dat de mens op aarde is om
het leven te verbeteren. “De missie duurzame
energie beter op de agenda te krijgen past
daar bij. Het één komt voort uit het ander:
mijn spirituele drive komt eerst, daarna mijn
maatschappelijke. Tegelijkertijd kan het een
niet zonder het ander. Pas als de maatschap-
pij goed functioneert, is de mens in staat zich
te ontwikkelen en komt hij toe aan zijn spiri-
tualiteit en zijn talenten. Ik doe vanuit mijn
levensovertuiging mijn best om dat mogelijk
te maken. Dat ik daar tegelijkertijd geld mee
verdien, daarvoor ben ik ondernemer.”
Ze maken groene soep van
zwemwater en vijver- en aqua-
riumeigenaren vervloeken ze:
algen. Maar algen hebben een
groot voordeel: met behulp van
zonlicht zetten ze CO2 om in
vetrijk, plantaardig materiaal.
Daar is olie uit te destilleren, die
geschikt is om in biodiesel om
te zetten. “Algen kun je overal
kweken waar de zon schijnt. Je
hoeft er geen landbouwgrond
voor vrij te maken”, zegt Henk
Keilman. “Ze groeien bovendien
razendsnel: je kunt elke dag
oogsten.” Hij investeerde on-
langs in het bedrijf AlgaeLink,
dat gespecialiseerd is in het
kweken van algen voor bio-
diesel. Dit bedrijf zoekt op dit
moment in een proefopstelling
in China naar de meest ideale
methode om algen te kweken.
FO
TO: A
LGA
EL
INK
12 nieuwe energie
E.weetjesEr gebeurt veel in de wereld van de energie. De rubriek E.weetjes
houdt u op de hoogte van de laatste nieuwtjes en ontwikkelingen.
Heeft u zelf iets te melden op energiegebied? Stuur dan een
mailtje naar: [email protected].
Windenergie, geconcentreerde zonne-
energie (spiegels die vloeistof verwar-
men) en aardwarmte zijn de meest
belovende duurzame energiebronnen,
meldt het vooraanstaande wetenschap-
pelijke tijdschrift The New Scientist.
Vier andere kansrijke energiebronnen zijn
getijdencentrales (stroom uit eb en vloed),
zonnepanelen, golfslagcentrales (stroom
uit golven op zee) en ‘witte steenkool’,
energie uit stuwmeren. De lijst is opge-
steld door hoogleraar Mark Jacobson van
de Stanford University in de VS. Hij is een
fervent tegenstander van biomassa. “Die
zijn slechter voor de gezondheid, de natuur,
de watervoorziening en de beschikbaar-
heid van land dan fossiele brandstoffen.”
Jacobson heeft zijn lijst aangeboden
aan de Amerikaanse Senaat. De nieuwe
president Barrack Obama heeft gezegd
dat hij de ontwikkeling en toepassing van
duurzame energie sterk wil stimuleren,
ook om de Amerikaanse economie een
nieuwe impuls te geven. In Nederland is
vorig jaar een kwart meer windstroom
geproduceerd dan in 2007.
Windenergie meest belovend
Fryslân stap oer!Olympisch turner Epke Zonderland en
minster Cramer draaiden begin maart
beiden tegelijk de eerste ‘Ik stap oer!’-
LED-lamp in de fitting. Dat was
het startsein van de campagne
om Friesland massaal over te laten
stappen op LED-verlichting.’
De campagne moet ervoor zor-
gen dat Friesland de komende
maanden massaal overstapt
op de energiezuinige
en milieuvriendelijke
LED-lamp, een lamp
die net zulk mooi licht
verspreidt als gewone,
maar energieslurpende gloeilampen.
De campagne ‘Ik Stap Oer!’ is een initiatief
van de provincie Fryslân en E.ON, in samen-
werking met de Friese Milieu Federatie,
Poiesz Supermarkten, Leeuwarder Courant
en Omrop Fryslân. E.ON wil duurzaam
handelen bevorderen en draagt deze
campagne daarom een warm hart toe.
E.ON sponsor prijs TU DelftE.ON is de komende drie jaar sponsor van de Teamworkprijs van
het Universiteitsfonds van de TU Delft. Met de prijs willen de
universiteit en E.ON studenten stimuleren hun talenten in te zetten
voor innovatieve teamprojecten, vooral op het gebied van energie
en milieu.
De UDF-E.ON Teamworkprijs,
zoals de prijs vanaf nu heet,
bestaat uit een hoofdprijs van
10.000 euro, een oorkonde en
een trofee. Ook worden jaarlijks
drie aanmoedigingsprijzen
van 2.000 euro toegekend.
De Teamworkprijs werd in 2002
voor het eerst toegekend aan
het Nederlandse team dat een
auto op zonne-energie ontwik-
kelde en daarmee de World
Solar Challenge in Australië won.
FO
TO:
LA
IF
(HH
)
nieuwe energie 13
Samenwerking CO2-afvangE.ON Benelux heeft als eerste
bedrijf een samenwerkings-
overeenkomst getekend
met het Rotterdam Climate
Initiative (RCI) om te komen
tot grootschalige toepassing
van CO2-afvang, transport en
opslag (CCS). Het streven is de
nieuwe elektriciteitscentrale
van E.ON op de Maasvlakte uit
te rusten met een installatie
voor een grootschalige proef
die in 2015 van start gaat.
Het RCI heeft als doel de CO2-
uitstoot in Rotterdam in 2025
met de helft te verminderen ten
opzichte van 1990. Dit sluit aan
op de de ambitie van E.ON om
in 2030 wereldwijd de CO2-emis-
sie met de helft te verlagen. Het
energiebedrijf zet onder meer
in op een brede energiemix met
een substantieel deel duurzame
opwekking en superefficiënte
centrales met CCS, zoals de EON-
kolencentrale in aanbouw op
de Maasvlakte. E.ON is al bezig
met CCS. Sinds 2008 neemt
het bedrijf deel aan het CATO-
proefproject met kleinschalige
afvang bij de bestaande E.ON-
centrale op de Maasvlakte.
Onder het motto ‘Voortvarend besparen’
gaan binnenvaartschippers hun energie-
verbruik terugdringen. Doel is een brand-
stofbesparing van 5 procent in 2010.
De besparing komt niet alleen het milieu
ten goede, maar ook de schippers zelf.
De binnenscheepvaart lijdt onder de
hoge brandstofprijzen. Schippers kunnen
ideeën voor besparingen inzenden naar
de website www.voortvarendbesparen.nl.
Ook komen er trainingsdagen waar ze
kunnen leren om energiezuiniger te varen.
Schippers besparen brandstof
Een bedrijf in Israël gaat een weg aanleg-
gen die de energie van voorbijrazende
auto’s gebruikt om stroom op te wekken.
Het bedrijf maakt daarbij gebruik van
het zogeheten Piezo-effect: kristallen
in de weg wekken elektriciteit op als er
een auto eroverheen rijdt.
Het principe daarvan is al een eeuw be-
kend en wordt toegepast in onder meer
druktoetstelefoons en gasaanstekers. Met
een reusachtig paneel van druktoetsen
onder een tweebaansweg is het bedrijf
erin geslaagd om op een proeftraject van
twee kilometer 400 kilowatt aan energie
op te wekken – ongeveer evenveel als
de productie van een normale windtur-
bine. De Piezo-generator is ook geschikt
voor spoorbanen en vliegvelden.
Wegstroom Duizend besparingstips
Van de ingezonden tips gin-
gen er opmerkelijk veel over
verlichting. Zoals: ‘halveer de
verlichting op snelwegen’. Of:
‘schakel van de TL-armaturen
op scholen en kantoren steeds
een van de vier TL-buizen uit
en tel uit je winst’. Ook kamen
er veel besparingstips binnen
over zaken als het sluiten van
openstaande winkeldeuren,
het gebruik van airco’s en het
’Stof alle lampenbollen in huis een keer per maand
af. U zult versteld staan wat er vanaf komt. U krijgt
weer fel licht, dus kan er een extra lamp uit’, luidt een
van de ruim duizend energiebesparingstips die E.ON
heeft ontvangen naar aanleiding van de Gouden Tip
wedstrijd, die gekoppeld was aan het boekje ‘250 tips
om energie te besparen’.
na-isoleren van spouwmuren.
Ruim honderd inzenders zagen
hun ingezonden gouden tip
beloond met een prijs.
Heeft u het gratis boekje
nog niet? Stuur dan o.v.v.
‘250 bespaartipsboekje’
een mailtje met uw naam,
adres, postcode, woonplaats
en telefoonnummer naar
FO
TO: H
ER
MA
N E
NG
BE
RS
(HH
)
FO
TO: H
OO
GTE
YL
ING
(HH
)
14 nieuwe energie
E.weetjes
E.ON-NZA
Huizen verwarmen met koeienpoep wint aan popula-
riteit. In Zeewolde houdt koeienmest al een complete
woonwijk warm. In Apeldoorn is onlangs besloten een
nieuwe woonwijk te verwarmen met koeienpoep.
De vlaaien van koeien op boerderijen in de buurt
wordt opgevangen en vergist. Daarna kan de poep
worden gebruikt als gas. Volgens het energie-
instituut Senter Novem kan de poep van een koe
jaarlijks zeven woningen verwarmen.
Koe poept huizen warm
De Nationale Postcode Loterij en
het Wereld Natuur Fonds geven
2,5 miljoen duurzame lampen weg.
Alle deelnemers aan de Postcode-
loterij krijgen komend najaar
een zogenoemde Pharoxlamp.
De Pharox is een LED-lamp die wordt
gemaakt door het bedrijf van duur-
zaam ondernemer Ruud Koornstra,
een nazaat van Frits Philips. De
Pharoxlamp geeft warm wit licht en is
veel zuiniger dan andere lampen, zoals
gloeilampen en halogeenlampen.
De nieuwe lamp is volgens beide
partijen nog niet bekend genoeg
onder particulieren. Met de cam-
pagne hopen ze Nederland ‘over
de streep te trekken.’ De lamp gaat
volgens de Postcodeloterij zeker
25 jaar mee en is 90 procent zuiniger
in het gebruik dan een gloeilamp.
De bijzondere lamp gebruikt 5 watt,
maar heeft de lichtopbrengst van
een gloeilamp van 60 watt. Als alle
2,5 miljoen deelnemers aan de loterij
de lamp gebruiken, bespaart dat een
hoeveelheid CO2-uitstoot die verge-
lijkbaar is met de uitstoot van een
auto die vijf miljoen kilometer rijdt.
2,5 miljoen zuinige lampen
Ter voorbereiding op de
Amsterdam SwimCup is het
team topzwemmers van E.ON-
NZA op trainingskamp naar
Tenerife. De SwimCup is de laat-
ste mogelijkheid voor de zwem-
mers om zich te kwalificeren voor
de WK in Rome, komende zomer.
Dankzij de speciale steun
van E.ON Benelux en Topsport
Amsterdam, die een extra
bijdrage hebben gedaan om het
trainingskamp daadwerkelijk te
realiseren, verblijft het team
in La Caleta, in het zuiden van
Tenerife. Er wordt daar getraind
op het hypermoderne TTT
Sports Complex, geopend in
2008. Het verwarmde buitenbad
heeft tien banen en de kracht-
trainingruimte is van de meest
geavanceerde apparatuur
voorzien. Kortom een ideale
omgeving voor topzwemmers
om keihard te trainen.
traint in de zon
nieuwe energie 15
Elektrisch rijden heeft de toekomst
Nieuwe modellen van elektri-
sche en hybride auto’s die op de
markt komen, maken de over-
stap naar een milieuvriendelijke
auto aantrekkelijk, aldus de
onderzoeker. Vooral de Chinese
F3DM en de Amerikaanse
Detroit Electric zijn veelbelo-
vend, met name voor automo-
bilisten die niet veel kilometers
rijden. De actieradius van elek-
trische auto’s is nog beperkt.
Ook volgens de hoogste baas
van E.ON, Wulf H. Bernotat, is
het niet meer de vraag of maar
wanneer we massaal overstap-
pen op elektrische auto’s. “Ze
zijn schoner, besparen energie
en maken ons minder afhan-
kelijk van olie-import”, aldus
Bernotat. Hij ziet elektrische
auto’s bovendien als een
‘opslagplaats’ op wielen voor
windenergie. E.ON ontwikkelt
1,8 miljoen slimme meters die
elektrische auto’s ‘s nachts
automatisch opladen. De vraag
naar stroom is dan laag, zodat
geen extra centrales nodig zijn.
Elektrisch autorijden is vanaf
2010 goedkoper dan – en net
zo comfortabel als – rijden op
benzine. Dat zegt onderzoe-
ker Joost van den Bulk van
Wageningen Universiteit.
Nederland is sinds 18 maart tien-
duizenden bomen rijker. Op de
Nationale Boomfeestdag plantten
schoolkinderen in heel Nederland
een boompje. Het was de 53-ste keer
dat de Nationale Boomfeestdag werd
gehouden. E.ON is hoofdsponsor.
Overigens heeft de Boomfeestdag
internationale navolging gekregen.
In januari plantten schoolkinde-
ren in Jordanië bomen tijdens de
eerste Jordaanse Boomfeestdag.
Boomfeestdag
Initiatiefnemer Sven op
‘t Ende (op de voorgrond)
straalt na afloop van SVENS
challenge. En terecht: ruim
12.500,- leverde het sponsor-
evenement op. Recreatieve
zwemmers, wedstrijdzwemmers
en waterpoloërs zwommen het
geld bij elkaar in zwembad de
Waterstee in Numansdorp. De
opbrengst gaat naar Stichting
Stralend resultaatDoe Een Wens en het Sophia
Kinderziekenhuis. Die richten
zich op kinderen met een
levensbedreigende ziekte.
Ook de elfjarige Sven op ‘t
Ende lijdt aan zo’n ziekte. E.ON
sponsorde twee teams van
zes topzwemmers van EON-
NZA (Nationaal Zweminstituut
Amsterdam) die meezwom-
men bij dit evenement.
FO
TO: D
AV
ID R
OZ
ING
(HH
)
Detroit Electric
16 nieuwe energie
)
De lente . . .
nieuwe energie 17
. . . is weer in het land. En wie is daar niet blij mee? Alleen
al het woord draagt iets lichts en zonnigs in zich. De lente
is immers het seizoen waarin we eindelijk die lange, don-
kere wintermaanden achter ons hebben gelaten. Overal
om ons heen begint het leven, dat zich al die tijd stilletjes
heeft verborgen in plassen en sloten, in kieren en holen,
te borrelen.
Over de bomen en struiken ligt opeens een tere groene
waas, de voorbode van de uitbundige groei die nog zal
volgen. Voorzichtig steken sneeuwklokjes, krokussen en
narcissen hun kopjes op in het heldere lentelicht. En kijk,
daar zijn de eerste lammetjes in de wei, de jonge eendjes
in de sloot.
‘s Ochtends vroeg zingen de merels je wakker en later op
de dag zoemt opeens de eerste hommel je voorbij. Zijn
sonore geluid maakt je wat slaperig.
Ook de lucht ruikt anders, naar groen, naar leven. Het is
de veelbelovende geur van een nieuw begin. In de lente
begint immers alles opnieuw en is alles weer mogelijk.
Zelfs als het weer tegenvalt – en dat doet het vaak – doet
dat niets af aan de lichtheid van het bestaan die we in de
lente ervaren.
En dat is allemaal te danken aan de schuine stand van
de aardas ten opzichte van de zon. In de lente bevindt
de aarde zich op een zodanige plek in het heelal dat het
noordelijk halfrond van de aarde steeds dichter bij de zon
komt te liggen. Die grote energiebron doordringt ons en
al wat leeft elke dag intenser en ietsje langer met zijn
warme, heldere stralen.
De toename van het zonlicht wekt dieren uit hun winter-
slaap en maakt bij ons mensen serotonine en dopamine
aan, twee stoffen in onze hersenen die ervoor zorgen dat
we ons lekkerder voelen. Logisch, dat we in de lente snel-
ler verliefd worden en meer energie hebben.
We krijgen weer zin om erop uit te trekken, we pakken
onze wandelschoenen of maken eindelijk weer een
mooie fietstocht door het prille groen. En met een beetje
mazzel vinden we een bankje, waar we ons koesteren in
de zon, die al warm is maar nog niet té warm. Ah, de lente.
Wat hebben we er lang op moeten wachten. En wat is het
heerlijk!
FO
TO’S
: H
OL
LA
ND
SE
HO
OG
TE
18 nieuwe energie
Aardgas? We kunnen niet zonder. Het houdt onze huizen warm, we koken
ermee en het is onmisbaar voor onze industrie. Bovendien levert het
de staat veel geld op. Aardgas is goud. Vluchtig goud, dat wel.
FO
TO: P
ETE
R H
ILZ
(HH
)F
OTO
: LU
UK
VA
N D
ER
LE
E (H
H)
Vluchtig goud
nieuwe energie 19
Aardgas is het ongrijpbare broertje van aard-
olie en kolen. Net als olie en steenkool is
aardgas een fossiele brandstof. Dat wil zeg-
gen dat het is gevormd door ‘fossielen’, de
resten van afgestorven planten en dieren.
Aardgas ontstond 300 miljoen jaar geleden in
het tijdperk Carboon. Het was destijds heet,
vochtig en broeierig op aarde, waardoor
planten en bomen welig tierden. De planten
stierven af en vormden een dik pakket ‘bio-
massa’. Daar overheen kwamen in de loop
van tientallen eeuwen steeds nieuwe lagen.
Door de enorme druk van die lagen werden
plantenresten samengeperst en ontstonden
– afhankelijk van de omstandigheden –
steenkool, aardolie en aardgas.
BellenAardgas, dat voornamelijk bestaat uit
methaan en stikstof, vormde zich in ons
land op ongeveer drie kilometer diepte. Daar
zat het honderden eeuwen vast in poreuze
steenlagen, de zogenaamde ‘bellen’. Tot het
door de mens naar de oppervlakte werd
gehaald.
Aanvankelijk per ongeluk. Bij de winning van
aardolie, dat vanaf het begin van de 20ste
eeuw in kleine hoeveelheden uit onze bodem
werd gehaald, kwam meestal aardgas mee.
Het werd gezien als nutteloos restproduct en
verbrand, afgefakkeld.
Na de Tweede Wereldoorlog veranderde dat.
Toen in 1948 aardgas werd ontdekt onder
Drenthe, kreeg Nederland oog voor de eco-
nomische mogelijkheden ervan. Het Drentse
Coevorden was in 1951 de eerste gemeente
die werd aangesloten op aardgas.
De echte doorbraak kwam toen in 1959 in
Slochteren een enorme gasvoorraad werd
ontdekt. De bel van Slochteren was voldoende
om half Europa van gas te kunnen voorzien
en legde de basis voor de Nederlandse wel-
vaartsstaat. Ons land verdiende tussen 1965
en 2005 in totaal zowat 160 miljard euro aan
zijn aardgas.
LevenDe massale introductie van aardgas vanaf
halverwege de jaren zestig had grote gevol-
gen voor het leven in en de economie van
Nederland. Voor de komst van het aardgas
verwarmden de meeste mensen hun huizen
met steenkool. Vele ouderen herinneren zich
hoe ze er als kind met de ‘kolenkit’ op uit wer-
den gestuurd om in het kolenschuurtje ‘kolen
te scheppen’ voor de kachel, vaak de enige
warmtebron in huis.
Koken deden de Nederlanders op stadsgas,
een gevaarlijk goedje dat ontstond door
steenkool in grote gasfabrieken door ver-
hitting te ‘vergassen’. Dat was een erg ver-
vuilend proces, waardoor de grond bij oude
gasfabrieken vergiftigd raakte.
Stadsgas was zo gevaarlijk, omdat het kool-
monoxide bevatte, een reukloze stof die bij
onvoldoende ventilatie ongemerkt tot de
verstikkingsdood kan leiden. Aardgas is in
zijn oorspronkelijke vorm ook geurloos. Het is
niet giftig, maar kan wel ontploffen. Daarom
wordt er een stof aan toegevoegd met een
indringende geur. Die waarschuwt mensen
bij een lekkage. >
Rusland
Aardgas komt overal ter wereld
voor, maar vooral in Rusland,
Iran en Qatar. Deze drie landen
bezitten samen 70 procent van
de geschatte wereldvoorraad.
De verwachting is dat we met
die wereldvoorraad nog meer
dan zestig jaar vooruit kunnen
en honderd jaar als we de aard-
gasbellen meetellen waarvan
we vermoeden dat ze er zijn,
maar die nog niet zijn ontdekt.
Rusland bezit circa 40 procent
van de wereldvoorraad aard-
gas. Ongeveer de helft van de
Russische aardgasproductie
gaat naar Europa, dat daardoor
erg afhankelijk is geworden
van Russisch gas. Dat die
afhankelijkheid tot lastige
situatie kan leiden, toont het
recente gasconflict tussen
Rusland en Oekraïne aan.
Oekraïne is het belangrijkste
doorvoerland van Russisch gas
naar Europa. Noorwegen heeft
na Rusland de grootste voor-
raad aardgas, Nederland is een
goede derde op de ranglijst.
FO
TO: JA
ME
S H
ILL
(HH
)
Vluchtig goudIn 1840 werd voor het eerst gebruik
gemaakt van stadsgas, met name voor
straatverlichting. Eind negentiende
eeuw kwam stadsgas beschikbaar
voor burgers. In 1880 waren 20.000 huis-
houdens op het stadsgasnet aange-
sloten, in 1920 al 700.000. Gebruikers
moesten een muntje in een apparaat
gooien om gas te krijgen. Het was
een vroege vorm van prepaid.
Stadsgas
20 nieuwe energie
Begin jaren zestig besloot de regering heel
Nederland van aardgas te voorzien. Dat was
minder gevaarlijk dan stadsgas en goedkoop.
Aardgas leek bovendien onbeperkt beschik-
baar en was milieuvriendelijk, hoewel dat
destijds nog niet echt een overweging was.
De landelijke overschakeling op aardgas was
een enorme operatie. Niet alleen moest een
leidingennet worden aangelegd, ook moes-
ten alle gasfornuizen en andere gastoestel-
len worden omgebouwd of vervangen.
GasunieVoor de distributie van het vluchtige goud
werd in 1963 de Gasunie opgericht, die in
gas gewonnen. Overal in de noordelijke
provincies, Noord en Zuid Holland en op de
Noordzee liggen zo’n 400 kleine aardgasvel-
den. Een deel daarvan zal echter niet kunnen
worden ontgonnen. Het ligt te diep of is tech-
nisch te ingewikkeld en daardoor te duur. In
totaal zijn en worden 219 Nederlandse aard-
gasvelden geëxploiteerd.
Nederland heeft volop kunnen profiteren van
zijn aardgas. En al zal het nog even duren: na
ruim een halve eeuw intensief gebruik, komt
het einde van onze ‘onuitputtelijke’ aardgas
voorraad in zicht.
2005 werd gesplitst in GasTerra en Gasunie.
GasTerra houdt zich bezig met de verkoop
van aardgas, Gasunie verzorgt het transport.
Gasunie heeft 20.000 kilometer aan leidingen
in ons land en nog eens 3.000 kilometer daar-
buiten en bezit daarmee het grootste leidin-
gennetwerk in Europa.
Niemand weet precies hoeveel aardgas
Nederland nog heeft. De bel in Slochteren
levert waarschijnlijk nog een halve eeuw
genoeg aardgas. Aanvankelijk leek er ‘slechts’
300 miljard m3 gas onder de Drentse bodem
te zitten. Later bleek de voorraad negen tot
tien keer groter.
En niet alleen bij Slochteren wordt aard-
E.ON levert behalve elektrici-
teit ook aardgas aan consu-
menten en bedrijven. Voor de
Nederlandse markt koopt E.ON
Benelux aardgas in bij onder
andere GasTerra. Ook wordt
aardgas geleverd door het
Duitse moederbedrijf, E.ON AG.
Daarnaast wekt E.ON in een
aantal centrales elektriciteit
(en warmte) op met aardgas.
De gascentrales van E.ON staan
in Delft, Rotterdam, Den Haag
en Leiden. Met uitzondering
van de centrale in Delft zijn
het centrales die, behalve elek-
triciteit, ook warmte leveren
voor stadsverwarming. Dit heet
warmtekrachtkoppeling (WKK).
E.ON was in 2002 het eerste
energiebedrijf dat duurzaam
opgewekt gas ging leveren.
Dit ‘groene’ gas komt vrij bij
E.ON en (aard)gas
natuurlijke afbraakprocessen in
onder meer composterings- en
afvalwaterzuiveringsinstallaties.
E.ON vangt het gas af, werkt
het op tot aardgaskwaliteit en
voegt het toe aan het aardgas-
net. Groen gas is geen fossiele
brandstof. Het draagt daarom
niet bij aan de toename van het
broeikasgas CO2 in de atmosfeer.
Meer over de E.ON Centrale in
Den Haag vindt u op pagina 6.
Gascentrale Rotterdam
FO
TO: M
AR
IE C
EC
ILE
THIJS
(HH
)
Steeds vaker wordt aardgas
gebruikt als brandstof voor
auto’s of bijvoorbeeld stads-
bussen. Op dit moment rijden in
ons land 75.000 voertuigen op
aardgas. Aardgas is schoner en
(veel) goedkoper dan benzine.
Een probleem is het tekort aan
tankstations – dat zijn er in heel
Nederland slechts vijftien, hoe-
wel dertien nieuwe stations zijn
gepland. Het plan is om dit aan-
Aardgas als brandstof
tal te verhogen tot 250 in 2010.
Met speciale apparatuur kan
ook thuis worden getankt. Het
duurt dan echter acht uur voor
de tank vol is. Het tanken in een
aardgastankstation gaat net zo
snel als bij andere brandstoffen.
Aardgas is overigens iets heel
anders dan LPG ofwel: Liquified
Petroleum Gas. LPG is een veel-
gebruikte brandstof voor auto’s
en wordt daarom ook autogas
genoemd. LPG is een mengsel
van de gassen propaan en bu-
taan en ontstaat bij de productie
en verwerking van aardgas. LPG
is dus ook een fossiele brand-
stof. Omdat LPG gelijkmatiger
verbrandt dan benzine, stoot
een auto die op LPG rijdt min-
der vervuilende stoffen uit.
FO
TO: G
ER
AR
D TIL
(HH
)
nieuwe energie 21Koploper
Om 5.36 uur bezocht Pieter
Knuvers het toilet. Aan de hoe-
veelheid spoelwater te zien voor
een kleine boodschap. Hij stond
14 minuten onder de douche en
ging vervolgens naar de keuken,
waar hij de koelkast open deed
(en na 18 seconden sloot) en het
koffiezetapparaat inschakelde.
Even later trok hij de deur achter
zich dicht en stapte in zijn auto.
De lichten gingen uit. Tot een
klein uur later zijn gezin wakker
werd.
Wie wil, kan veel te weten komen
over het leven van Knuvers, zijn
vriendin en hun twee kinderen.
Onzichtbaar voor de bezoeker is
het hele huis voorzien van meet-
instrumenten, sensoren, bewe-
gingsmelders en automatische
schakelingen. Allemaal zelf aan-
gelegd en geprogrammeerd.
Webcams registreren bezoekers
aan de voordeur en brengen het
uitzicht achter het huis in beeld.
De gordijnen sluiten, de tele-
visie aanzetten, het licht dim-
men, de verwarming regelen?
Het gebeurt automatisch of met
de afstandbediening, waarmee
Knuvers alle apparatuur kan be-
dienen en aflezen.
De apparaten geven hun infor-
matie draadloos door aan een
computer op zolder. Die zet het
op internet. Op www.bwired.nl
kan iedereen zien waar, hoe, wan-
neer en hoeveel stroom, gas en
water Knuvers en zijn gezinsle-
den hebben verbruikt. Maar ook
zien wie aanbelt of horen welke
boodschappen zijn ingesproken
De serie Koploper portretteert mensen die voorop lopen
op het gebied van energiebesparing en duurzaamheid.
Alle apparaten en installaties in het huis van
Pieter Knuvers (46) uit ‘s Hertogenbosch zijn verbonden met
een computer. Zo brengt hij van minuut tot minuut hun ener-
gieverbruik in kaart. Via internet mag iedereen meekijken.
FO
TO: JA
RN
O V
ER
HO
EF
F
op het antwoordapparaat. Zelfs
de weegschaal geeft het gewicht
van de gezinsleden door.
De site trekt massaal bezoe-
kers, de afgelopen vier jaar twee
miljoen. Knuvers, een IT-consul-
tant bij KPN, vindt het prachtig:
“Privacy? Wat maakt het uit of
mensen weten hoeveel ik weeg.
En in huis hangen geen camera’s,
daar zouden we ons niet prettig
bij voelen. Waarom ik het doe? Ik
ben een idealist. Ik wil laten zien
wat je kunt doen met domotica,
zoals de combinatie van telema-
tica, techniek en computers in
huis (‘domus’) heet. En vooral:
hoeveel energie je ermee kunt
besparen.”
En besparen doet hij. Bij Knuvers
blijft nooit licht branden in een
verlaten kamer – dat gaat auto-
matisch uit. Als de koelkastdeur
te lang open staat, klinkt een
waarschuwend piepje. Knuvers
ziet in een oogopslag hoeveel
stroom een apparaat verbruikt.
Kiezen voor de meest energiezui-
nige apparatuur is gewoonte ge-
worden. Zelfs spaarlampen zijn
taboe. Knuvers verlicht zijn huis
zoveel mogelijk met LED-verlich-
ting. Duur in aanschaf, maar aan-
merkelijk zuiniger en met een
veel langere levensduur.
“Met domotica kan een gezin
makkelijk een kwart besparen op
zijn energieverbruik. En dat zon-
der concessies te doen aan luxe.
Die boodschap wil ik uitdragen:
domotica maakt het leven com-
fortabeler en helpt je energie
besparen.”
Weten is besparen
Meer weten: zie www.bwired.nl
22 nieuwe energie
Bij De Rijn komt talent boven drijven
“Zelfs in kinderen die proestend oefenen voor hun
A-diploma, herkennen we het talent.” Bij zwemclub
De Rijn uit Wageningen komt talent altijd boven
drijven. De club is dan ook een van de tien winnaars
van De Springplank, een competitie van E.ON en
zwembond KNZB.
Trainer Peter Dam
nieuwe energie 23
Het geheim van De Rijn? “Het lijkt zo logisch
als wat, maar het gebeurt nauwelijks: maak
kleine kinderen die beginnen met zwem-
lessen enthousiast voor de zwemsport en
begeleid ze op hun weg naar topsport”, zegt
Arnold Groot Koerkamp, voorzitter van de
wedstrijdafdeling van De Rijn.
WZ&PC De Rijn is een relatief kleine club
– 450 leden – met drie hoofdafdelingen:
diplomazwemmen ABC, wedstrijdzwemmen
en waterpolo. De club won de prijs vanwege
zijn goede (opleidings)beleid en de wens om
dit verder te professionaliseren. Dat begint al
met de ledenwerving. De coaches van de club
struinen het hele jaar tijdens de zwemlessen
door het gemeentelijke Sportfondsenbad.
“Zelfs in kinderen die proestend voor hun
A-diploma oefenen, herkent de kenner het
talent”, zegt Groot Koerkamp.
ZwemlesZijn club leidt ook zelf kleine kinderen op
voor het zwemdiploma. Dan zijn ze maar vast
lid. Zoals ooit de Wageningse Annelies Maas.
Zij won in 1980 in Moskou Olympisch brons
op de 4x100 meter vrije slag. Daar is de club
nog altijd trots op.
De combinatie van diplomazwemmen en
wedstrijdzwemmen is voor een zwemclub
bijzonder. “Het bad verzorgt net als wij zwem-
lessen aan kleine kinderen. Het verschil is
dat wij het accent leggen op het sportieve
aspect, met veel aandacht voor techniek. De
lessen van het bad zelf zijn vooral gericht op
veilig leren zwemmen.”
Het zwembad en de vereniging beschouwen
elkaar als partners. “Wij hebben uitstekende
contacten met het Sportfondsenbad. We
huren het bad duizend uur per jaar en zijn
daarmee de grootste klant. Ze vinden het
prima als wij scouten tijdens hun lessen. Dat
levert hen alleen maar nieuwe vaste klanten
op”, zegt Groot Koerkamp.
WedstrijdzwemmersDat het systeem werkt, bewijst de wedstrijd-
afdeling van De Rijn met zo’n veertig meer of
minder fanatieke zwemmers in de leeftijd tot
18 jaar. “Allemaal eigen kweek en uit diploma-
zwemmen gescout”, vertelt Groot Koerkamp.
Enkelen horen in hun leeftijdscategorie bij de
top van Nederland. Zij trainen vier tot zeven
keer in de week.
De prijs van 2.500 euro wordt besteed aan de
verdere professionalisering van de wedstrijd-
trainingen. De Rijn drijft spreekwoordelijk
op de tomeloze inzet van vrijwilligers, die
worden ondersteund door één professional:
trainer Peter Dam.
“Elke maand gaan we met onze wedstrijd-
zwemmers naar het Pieter van de
Hoogenband Zwemstadion in Eindhoven”,
vertelt hij. “De huur van dat bad is flink ver-
hoogd, dus die 2.500 euro zijn welkom. In
Eindhoven kunnen we bovendien trainen
in een 50-meterbad, bij ons in Wageningen
hebben we alleen een 25-meterbad. Geloof
het of niet: voor een zwemmer is één keer
50 meter fundamenteel anders dan twee
keer de helft.”
ToppersDe club boft met Dam als trainer. Hij steekt
veel meer uren in het begeleiden van de
zwemmers dan op grond van zijn vergoeding
verwacht kan worden. “Ik hoef er geen hoofd-
inkomen mee te verdienen, dus het kan.”
Dam begeleidt zelf de ‘toppers’ van 12 jaar
en ouder. Verder schrijft hij de trainingssche-
ma’s, waarmee de vrijwillige coaches aan de
slag gaan. “Maar als er vragen zijn, probeer ik
altijd bij te springen.”
Leren zwemmen, plezier maken én pres-
teren gaan bij De Rijn hand in hand, zegt
Groot Koerkamp. “Natuurlijk kunnen we geen
garantie geven dat we kampioenen afleve-
ren. Soms zien we talent afhaken, dan gaat
zo’n jongen liever voetballen. Jammer. Maar
ook als ze niet elke ochtend hard willen
trainen, blijven ze welkom om op een lager
pitje te zwemmen. Het is hier geen rigide
prestatiefabriek.”
FO
TO’S
: JA
N V
AN
DE
R P
LOE
G
Het komt niet vaak voor dat
110 zwemverenigingen mee-
doen aan dezelfde competitie.
Toch gebeurde dat het afgelo-
pen najaar. Van de clubs werd
verwacht dat ze plannen pre-
senteerden, die op de langere
termijn de zwemprestaties van
hun leden of het verenigingsle-
ven een impuls geven. Met de
wedstrijd – onder de naam De
Springplank – daagden de KNZB
en hoofdsponsor E.ON zwem-
clubs uit tot meer professiona-
liteit en ‘sponsorbewustzijn’.
De tien beste plannen kun-
nen worden uitgevoerd met
een eenmalig sponsorbedrag
van 2.500 euro per winnaar.
Op 14 februari reikte E.ON in
aanwezigheid van KNZB-
directeur Jan Kossen de eer-
ste cheque uit aan WZ&PC
De Rijn in Wageningen. De club
gaat dat geld gebruiken voor
de maandelijkse trainingen
in het Pieter van de
Hoogenband Zwemstadion
in Eindhoven en betere faci-
liteiten voor krachttraining.
De overige prijswinnaars zijn:
De Dinkel uit Denekamp,
De Dolfijn uit Amsterdam,
Hellas-Glana uit Sittard, OZ&PC
uit Losser, WVZ uit Zoetermeer,
DAW-Finenzo uit Alkmaar,
MNC Dordrecht, DZ&PC uit
Drachten en Effel Swimmers
PSV uit Eindhoven. Dit jaar
organiseren E.ON en de KNZB
weer een Springplank.
Vanaf september 2009
staat informatie daarover op
www.eon.nl. Deelnemen kan
tot 1 december 2009.
Sponsorgeld voor zwemplannen
Zelfs in kinderen die proestend
voor hun A-diploma oefenen,
herkent de kenner het talent.
Voorzitter Arnold Groot Koerkamp
24 nieuwe energie
E.KortingSpeciaal voor onze lezers heeft Nieuwe Energie een aantal aantrekkelijke aanbiedingen samengesteld. Op de pagina hiernaast vindt u de kortingsbonnen. Knip de actiebon van uw keuze uit en lever deze in bij de betreffende aanbieder. Let op: lees ook de actievoorwaarden op de achterzijde van de bon.
Ziedaar het scenario van de slui-
pende energiecrisis waarvoor de
wereld zich gesteld ziet. In zijn
boek ‘De strijd om energie – hoe
de groeiende honger naar olie
en gas de wereld in een crisis
stort’ analyseert auteur Roy Op
het Veld de ontwikkelingen in
de wereld op energiegebied.
Op het Veld sprak onder meer
met tientallen deskundigen uit
het bedrijfsleven en de over-
heid in binnen en buitenland.
Hij stelt dat de enige oplossing
voor het energievraagstuk én
het klimaatprobleem de ont-
wikkeling is van alternatieve
energiebronnen, zoals zonne-
en windenergie. Maar dit zal
vooralsnog niet voldoende
zijn om aan de groeiende
vraag te kunnen voldoen.
Helder en toegankelijk ge-
schreven schetst ‘De strijd
om energie’ een weinig
rooskleurig perspectief van
een crisis en een toene-
mende internationale con-
currentiestrijd om energie.
Iedereen die geïnteresseerd
is in de actuele ontwikke-
lingen op het gebied van
klimaat en energie zal dit
boek met groeiende onrust
lezen en de volle omvang
van het probleem inzien.
Lezers van Nieuwe Energie
maken kans op een van
de vijftien gratis exem-
plaren van dit boek ter
waarde van 19,90.
Zie de actiebon op pagina 25.
Beleef het PSV stadion
Het aanbod varieert van land-
huizen tot villa’s, van eco-gîtes
tot chalets en van boerderijen
tot molens. In het aanbod vindt
u ook ecohuizen. Een voorbeeld
hiervan is ‘Biogite 100% Nature’,
een vakantiehuis vol comfort
en ecologisch vernuft. Deze
bijzondere vakantiewoning
voor vier personen ligt vlakbij
het kleinste Belgische stadje
Durbuy in de Ardennen. Het
vakantieverblijf heeft het
certifi caat Panda WWF, wat
aangeeft dat het huis voldoet
aan diverse ecologische criteria.
Zo is deze woning opgebouwd
uit 100 procent natuurlijke
materialen: natuursteen, hout,
hennep en kalk. Duurzaamheid
gaat hier hand in hand met
comfort, zoals een jetstream
douche.
Lezers van Nieuwe Energie
profi teren van 10 procent
korting op de huurprijs van
een vakantiewoning.
Zie de actiebon op pagina 25.
Relaxen bij Euro Relais Euro Relais biedt sinds 1980 een ruime keus in zeer bijzon-
dere vakantiehuizen in heel Europa. Of u nu met z’n tweeën
bent, met het hele gezin of met een groep, op zoek naar
een weekendje weg of een weekje vakantie: bij Euro Relais
is alles mogelijk.
Tijdens de anderhalfuur durende
tour bezoekt u bijzondere plaat-
sen in het stadion zoals het
perscentrum, de luxe Business
Club en de geheel vernieuwde
bestuurs- en sponsoretage.
Enkele hoogtepunten zijn
Altijd al eens de kleedkamer
van de PSV Selectie willen
zien? Beleef de wereld van
het Philips Stadion met de
PSV Stadiontour!
De strijd om energie De vraag naar energie stijgt
wereldwijd. Opkomende indus-
trielanden als India en China
hebben steeds meer olie en gas
nodig. Intussen nemen de eigen
voorraden van het westen af,
waardoor ze steeds afhanke-
lijker worden van de voorraden
in vaak instabiele landen.
natuurlijk het bezoek aan het
veld, de spelerstunnel en de
kleedkamers! De deelnemers
aan de PSV Stadiontour krijgen
een drankje en na afl oop gratis
een luxe PSV-sjaal. Ook wordt er
een gesigneerde voetbal verloot.
Lezers van Nieuwe Energie
maken kans op twee van de
dertig gratis kaarten voor de PSV
Stadiontour op 23 mei, 11:00 uur.
Zie de actiebon op pagina 25.
FO
TO: ©
PIC
S U
NITE
D
nieuwe energie 25
✂
✂
Maak kans op 1 van de 15 gratis boeken
‘De strijd om energie’ (winkelwaarde 19,90)
Zie achterzijde voor de voorwaarden.
Lezers van Nieuwe Energie krijgen met deze bon
10 % korting op het gehele It’s assortiment
A+/ A++ koelen- vriezen en A label drogers.
Zie achterzijde voor de voorwaarden.
10 % korting op een vakantiehuis
Ook op last minute boekingen!
Tot 10 % korting bij It’sOp het gehele assortiment
A+/ A++ koelen- vriezen en A label drogers!
Kidsweek Junior is een weekkrant voor
kinderen van 7 tot 12 jaar. Elke week boor-
devol nieuws, prijsvragen, moppen strips.
Kidsweek Junior ligt elke donderdag in je
brievenbus. Vers van de pers!
Kidsweek is een weekkrant speciaal voor jongeren
van 12 tot 16 jaar. Met nieuws uit binnen- en bui-
Gratis ‘De strijd om energie’Hoe de groeiende honger naar olie en
gas de wereld in een crisis stort
PSV Stadiontour 23 mei 2009
Een kijkje achter de schermen!
Maak kans op 2 van de 30 gratis entreekaarten voor de
PSV Stadiontour inclusief drankje. Winkelwaarde 12,50 p/p.
Zie achterzijde voor de voorwaarden.
Lezers van Nieuwe Energie profi teren van 10 % korting op de
huurprijs van een vakantiewoning. Boek vóór 1 mei 2009 bij
Euro Relais, voor een verblijf in 2009. Geldt ook voor last minute
boekingen, zodat de korting kan oplopen tot meer dan 100,-.
Zie achterzijde voor de voorwaarden.
tenland, wetenschap, sport, muziek, fi lms,
shownieuws en natuurlijk het laatste
gamenieuws. Kidsweek ligt elke vrijdag
in je brievenbus.
Lezers van Nieuwe Energie kunnen nu gebruik
maken van een spectaculaire aanbieding.
Zie achterzijde voor de voorwaarden.
Korting op abonnement Kidsweek Junior en Kidsweek
Een halfjaar in de bus voor de prijs van een kwartaal!Voor Kidsweek Junior is het abonnement 20,- (ipv 34,50),
voor Kidsweek 22,50 (ipv 42,50)
FO
TO: ©
PIC
S U
NITE
D
26 nieuwe energie
✂
✂
Geldig tot en met 2 mei 2009
Deze bon geeft recht op 10 % korting op het gehele It’s
assortiment A+/ A++ koelen- vriezen en A label drogers.
Niet geldig bij folderaanbiedingen en aankopen via
internet. In te leveren bij elk It’s filiaal in Nederland.
Kijk voor het dichtsbijzijnde It’s filiaal bij u in de buurt
op www.itsonline.nl.
Geldig tot en met 30 april 2009
Reserveren: www.eurorelais.nl of 040–2110101, onder vermelding
van actiecode: EON-309. Uiterste boekingsdatum 30 april 2009 en
alleen voor verblijven in 2009.
Korting alleen geldig op het huurtarief (niet op bijkomende
kosten). Niet in combinatie met andere aanbiedingen en voor
reeds gemaakte boekingen.
Naam:
Adres:
Postcode:
Telefoon:
Geldig tot en met 27 april 2009
Deze bon geldt alleen voor de PSV Stadiontour op 23 mei 2009,aanvang 11:00 uur. Vervoer van en naar het Philips Stadion en eventuele parkeerkosten zijn voor eigen rekening. Maximaal 30 personen (15 x 2), maximaal 2 entreekaarten per adres. Winnaars ontvangen uiterlijk in week 19 schriftelijk bericht.Volledig invullen (*) en in een envelop sturen naar E.ON Benelux,redactie Nieuwe Energie, antwoordnummer 10018, 5600 VB.Postzegel niet nodig.
Woonplaats:
Ja NeeKlant van E.ON:* Alleen volledig ingevulde bonnen worden geaccepteerd.
Naam:
Adres:
Postcode:
Telefoon:
Geldig tot en met 27 april 2009
Volledig invullen (*) en in een envelop sturen naar E.ON Benelux,redactie Nieuwe Energie, antwoordnummer 10018, 5600 VB.Postzegel niet nodig.
Woonplaats:
Ja NeeKlant van E.ON:
* Alleen volledig ingevulde bonnen worden geaccepteerd.
Geldig tot en met 2 mei 2009
Hoe kun je gebruik maken van deze aanbieding? Vraag eerst aan je ouders of je een abonnement
mag op Kidsweek Junior of Kidsweek. Ga dan naar www.kidsweek.nl/eon om je aan te melden voor een
halfjaarabonnement tegen de prijs van een kwartaalabonnement.
Voor Kidsweek Junior is het abonnement 20,- (ipv 34,50), voor Kidsweek 22,50 (ipv 42,50).
Let op: het abonnement stopt automatisch na een half jaar!
nieuwe energie 27
Bespaar me . . .De rubriek Bespaar me . . .
laat zien hoe u simpel
en zonder poespas
zelf energie
kunt besparen.
Wassen & Drogen
WasmachineWasmachines zijn tegenwoordig
een stuk zuiniger, zowel met
stroom als met water. Bijna alle
nieuwe wasmachines dragen
minimaal het B-label. Dat is de
op een na zuinigste categorie
in een schaal van A tot G.
Het loont de moeite om was-
machines van voor 1985 te
vervangen. De aanschafkos-
ten heeft u in ongeveer zes
jaar terugverdiend. Let bij
uw aankoop op het energie-
label. Het allerzuinigst is een
machine met AAA-label.
HotfillWasmachines moeten koud
leidingwater eerst elektrisch
opwarmen. Dat kost veel
energie. Een hotfill voorziet de
machine meteen van warm
Kleine wasjes, grote wasjes...een wasmachine en wasdroger behoren tot
het standaardpakket van Nederlandse huishoudens. Slim wassen en drogen
bespaart u energie.
water via een aparte warmwa-
terleiding of warmwatervoor-
ziening in de wasmachine zelf.
Kies, als het mogelijk is, voor
een hotfill. Het kost u enkele
honderden euro’s meer in
aanschaf, maar u bespaart tot
35 procent op het energiever-
bruik van uw wasmachine.
Als u de hotfill aansluit op een
zonneboiler of warmtepomp,
kan dat oplopen tot 40 procent.
GebruikEven snel een wasje erin
gooien en op hoge tempera-
tuur wassen? Lekker makkelijk,
maar het kost onnodig veel
energie en dus geld. Door
‘bewuster’ en minder vaak te
wassen, kunt u flink besparen
op uw energierekening.
ILL
US
TRA
TIE: R
ON
AL
D S
LA
BB
ER
S
Was efficiënt, met een volle
trommel. Kies, indien mogelijk,
voor het energiebesparende
programma. En was altijd op
een zo laag mogelijke tempera-
tuur. Een katoenwas op 40°C
verbruikt 0,5 kWh aan energie.
Dezelfde was op 60°C het dub-
bele en op 90°C het driedubbele.
Uitzonderingen daargelaten
is heet wassen niet nodig. De
huidige wasmiddelen werken
prima bij 40°C en zelfs bij 30°C.
WasdrogerAnders dan wasmachines zijn
de meeste elektrische was-
drogers ware energieslurpers.
Een gemiddeld huishouden
verbruikt jaarlijks 3.400 kWh
aan energie. De wasdroger
neemt daarvan 600 kWh voor
zijn rekening, meer dan een
zesde van het totale verbruik
in een gezin. Gasdrogers of
warmtepompdrogers zijn aan-
merkelijk zuiniger, maar zeld-
zaam en niet altijd geschikt.
De goedkoopste manier om
te drogen is de was ophangen,
liefst buiten. Toch een elektri-
sche wasdroger? Kies dan voor
een (duurdere) met A-label.
De extra investering verdient
u binnen enkele jaren terug.
Zorg ook dat uw was goed
is gecentrifugeerd in de
wasmachine voor u het
in de droger stopt.
Maak tevens gebruik van
het energiebesparende
droogprogramma en kies
voor ‘strijkdroog’ in
plaats van kastdroog.
Toe aan een nieuwe, zuinige wasdroger, koelkast of vriezer?Maak dan gebruik van de speciale aanbieding van It’s voor lezers
van Nieuwe Energie op pagina 25.
Klanten werven voor E.ON? Dat is hard
werken voor Ruben Schouwenaar (26) en
zijn collega’s Marco Snitselaar (20) en Stijn
Popelier (19). Vijf dagen per week, acht uur
per dag trekken ze langs de huizen om de
bewoners te overtuigen van de voordelen van
energie van E.ON. Dat doen ze met verve.
Ruben, Stijn en Marco zijn in dienst van een
gespecialiseerd bedrijf dat huis-aan-huis
(door-to-door in jargon) de verkoop verzorgt
van energiecontracten. Maar met hun rode
jas met wit E.ON-logo zijn ze duidelijk her-
kenbaar als vertegenwoordigers van E.ON.
Op hun jas is een pasje met pasfoto beves-
tigd. En desgevraagd kunnen ze altijd hun
legitimatiebewijs tonen.
Vandaag gaan ze aan de slag in Den Bosch. In
een buurt met veel appartementen lopen ze
trap of trap af. “Daar blijven we lekker slank
bij”, lacht Ruben.
Zijn goede humeur is onverwoestbaar. Met
niet aflatende inzet en enthousiasme gaat
hij steeds een deur verder. “Goedemiddag, ik
ben van E.ON. Mag ik u iets vertellen over de
voordelen van de energie van E.ON?.” En als
de bewoner aangeeft geen interesse te heb-
ben: “Jammer, maar ik wens u nog een hele
prettige dag verder.”
FO
TO’S
: R
OB
NIE
MA
NTS
VE
RD
RIE
T
28 nieuwe energie
Honderden medewerkers van E.ON Benelux
doen dagelijks hun uiterste best voor de klant.
Wie zijn die medewerkers en wat beweegt
hen? De rubriek ‘Meelopen met...’ beschrijft
hun dagelijkse werkzaamheden.
In deze editie: Ruben Schouwenaar met zijn
collega’s. Zij werven huis-aan-huis nieuwe
klanten voor E.ON.
Ruben Schouwenaar
verkoperMeelopen met . . .
Collega Stijn in gesprek
met een potentiële klant.
nieuwe energie 29
Goed verhaalSoms wordt hij binnengevraagd. Dan is het
zaak een goed verhaal te vertellen, zegt
Ruben. “Om een product te kunnen verkopen,
moet je er zelf echt in geloven. Daarom heb-
ben we eerst een gedegen opleiding gehad
en kunnen we mensen met goede argu-
menten overtuigen. Ondanks een scherpe,
concurrerende prijsstelling is E.ON geen
prijsvechter. Prijs is dus niet altijd het door-
slaggevende verkoopargument. Wij vertellen
daarom liever dat E.ON duurzaamheid en
betrouwbaarheid ook hoog in het vaandel
heeft. En dat ruim 30 miljoen tevreden klan-
ten in heel Europa dat waarderen.”
Geen makkelijke boodschap, weet Ruben:
“Mensen zijn, zeker op dit moment, gevoelig
voor directe financiële voordeeltjes. Daarbij
is energie voor velen nog steeds een moeilijk
product. Overstappen naar een andere pro-
ducent? Dat vinden ze gedoe. Of ze vrezen
voor afsluiting of een administratieve chaos.
Gelukkig kunnen we dat weerleggen: E.ON
zorgt overal voor, dus overstappen is heel
gemakkelijk.”
ContactIn de eerste vijf à tien seconden moet het
gebeuren, leert Marco, die nog maar kort
in dienst is, van zijn twee meer ervaren col-
lega’s. Marco is leergierig. Hij weet dat een
goede verkooptechniek bepalend is voor zijn
succes. “Probeer direct contact te maken,
maar dring mensen niets op en vooral: luis-
ter”, vertelt Ruben hem. “Wat wil de klant en
hoe kun jij daarop inspelen? In een persoon-
lijk gesprek kun je uitleg geven over de ener-
giewereld en meteen vragen beantwoorden.
Dat waarderen mensen.”
Wij zijn adviseurs die energiecontracten ver-
kopen en daarmee willen scoren”, zegt Ruben.
Stijn vult aan: “Het geeft een goed gevoel als
je een contract verkocht hebt.”
Tijdens de verkoop houden de verkopers zich
altijd aan de strenge verkoopregels die E.ON
hanteert. Een beetje aandringen mag, maar
het mag nooit tot irritatie leiden. Als iemand
aangeeft geen belangstelling te hebben, sta-
ken de verkopers het gesprek. Ruben: “Een
voet tussen de deur: dat is het beeld dat veel
mensen hebben van ons werk. Maar dat zul-
len wij nooit doen.”
TevredenRuben wil graag verkopen, maar alleen als
mensen het willen. “Een goede verkoper is
namelijk alleen tevreden als zijn klanten
dat ook zijn. Hij wil dat ze met overtuiging
zijn product hebben gekocht. Wij zullen bij-
voorbeeld nooit een contract verkopen aan
mensen die het eerst met hun partner wil-
len overleggen of die de aanbieding niet
goed begrijpen. Dan laten we een kaartje
achter met een telefoonnummer zodat ze
ons kunnen bellen als ze met hun partner of
kinderen hebben gesproken. We komen dan
gewoon terug voor een tweede bezoek, des-
noods ‘s avonds.”
Het is prachtig werk, vindt Ruben: “Elke dag
is anders. Je ontmoet zoveel verschillende
mensen. Met sommigen maak je grapjes,
andere mensen vertellen je soms persoon-
lijke dingen. Daar moet je mee om kunnen
gaan.”
Stijn vult aan: “En dan de vrijheid: we kunnen
onze dag helemaal zelf invullen en niemand
die je op je vingers kijkt. De hele dag op kan-
toor? Ik moet er niet aan denken. Daarvoor
ben ik teveel een vrijbuiter. Maar we nemen
ons werk wel serieus, hoor. Zo evalueren we
elke ochtend de voorgaande dag: wat ging er
goed, wat kan er beter?”
EerlijkToch kan niet iedereen de komst van de ver-
kopers waarderen. Ruben: ”Het gebeurt soms
dat mensen de deur dichtgooien voor we
ons hebben kunnen voorstellen. Dat hoort
erbij en we laten we ons er niet door uit het
veld slaan. We zijn mensen die op een eerlijke
manier ons brood proberen te verdienen. En
we zijn professionals: dus wat er ook gebeurt,
we blijven correct.”
En verder gaan ze weer langs de deuren. Bij
de volgende deur wordt hun inzet beloond.
Ruben treft een bewoonster die met E.ON in
zee wil gaan. “En het was nog een hele leuke
dame ook,” lacht hij. Ach ja, jongens zijn het.
Maar aardige jongens. Op naar de volgende
deur.
Van links naar rechts: Marc, Stijn
en Ruben: “E.ON zorgt overal voor.”
Nieuwe Energie is een uitgave van E.ON Benelux voor (toekomstige) klanten in Nederland.
Redactie Paul Sparnaaij (hoofdredactie), Denise Wieldraaijer (redactie), Johan Nebbeling (eindredactie), Willem de Bruijn (art-direction), Jacinta Janmaat (advies)
RedactieadresE.ON BeneluxPostbus 24025600 CK [email protected]
Concept, realisatie en vormgevingBLADEN&CO, UtrechtRedactionele adviseringPilgrims Productions, BeusichemTekstbijdragenMariette Baks, Niels Elzenga, Johan Nebbeling, Jos SteehouderProductieEffector, RotterdamVerspreiding“De Weekkrant” uitgever: Wegener huis-aan-huiskranten
Nieuwe Energie verschijnt 4x per jaar in een oplage van 215.000. De inhoud van deze uitgave wordt met grootste zorg samengesteld. Aan lezersaanbiedingen en teksten kunnen geen rechten worden ontleend. Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewer-ken van artikelen of beeldmateriaal, is toestemming nodig van E.ON Benelux. In de meeste gevallen zal die graag worden verleend. De mening van personen of organisaties in de artikelen vertegenwoordigt niet het standpunt van E.ON, tenzij nadrukkelijk aangegeven.
VerhuizenGeef uw verhuizing tien dagen voor het ver-
huismoment door aan de energieleverancier
van uw oude én uw nieuwe woning. Bij E.ON
kan dat telefonisch, via internet en per
e-mail. Contactgegevens zie hieronder.
BetalenMet vragen over automatisch betalen, uw
jaarafrekening of het veranderen van uw
voorschotbedrag kunt u onze Klantenservice
bellen of mailen. Even langskomen kan ook.
Contactgegevens zie hieronder.
KlachtenHeeft u een klacht over E.ON stuur
dan een brief naar E.ON of vul het
klachtenformulier in op internet.
Contactgegevens zie hieronder.
StoringenGas- en elektriciteitsstoringen kunt u
doorgeven aan het gratis nationaal
storingsnummer: 0800-9009.
Q-ENERGYQ-ENERGY adviseert over energie en
verzorgt de verkoop, de verhuur en het
onderhoud van CV-ketels.
Zie: www.q-energy.nl of bel 040-2383808.
Bezoekadres:
Nachtegaallaan 15, 5613 CM Eindhoven.
Colofon
30 nieuwe energie
Vragen? Ellen weet raad!
Ellen is de virtuele medewerkster van E.ON. Ze beantwoordt vragen van klanten via de
website www.eon.nl en in Nieuwe Energie.
Welke temperatuur adviseert u in huis
overdag en ‘s nachts?
”Dat hangt van uw behoefte af. Maar
bedenk dat u met elke graad lager stoken
7 procent bespaart op uw stookkosten!
Zet in ieder geval de verwarming 5 graden
lager als u uw huis voor een aantal uren
verlaat of een uur voordat u naar bed gaat.”
Wat is Energyfromwaste?
“Daaronder verstaan we het gebruik van
afval als brandstof om energie op te wek-
ken in de vorm van elektriciteit of warmte.
Een voorbeeld hiervan is afvalverbranding.”
Hoe is E.ON bereikbaar?
“E.ON is bereikbaar via diverse
formulieren op www.eon.nl, e-mail:
telefonisch: 0900-0601 ( 0,10 p/m).
Adressen en telefoonnummers
Post E.ON BeneluxPostbus 2402
5600 CK Eindhoven
Bezoek (ook Klantenbalie)E.ON BeneluxDr. Holtroplaan 2-285652 XR EindhovenKlantenbalie geopend van maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 16.00 uur.
Telefoon Klantenservice
E.ON: 0900-0601 ( 0,10 p/m). Bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.30 uur.
Internetwww.eon.nl
Heeft u een ook vraag voor Ellen? Misschien heeft iemand anders uw vraag al een keer
gesteld. Op de website www.eon.nl vindt u onder meer een lijst met veelgestelde vragen
en de antwoorden daarop. Makkelijk en snel.
nieuwe energie 31
E.puzzelDe oplossing van de E-puzzel in Nieuwe Energie 4 van december 2008 was: Prytaneion (Griekse vuurtempel). De win-naars zijn: A. Tielemans, J. Dekkers op den Buys, P. Wolfs, J. Dekkers (Eindhoven), K. Jans, W. Mercx (Best), E.Timp, L. Lankheet (Waalre), T. Luijten (Bergeijk), J. van der Voort (Geldrop). De extra prijs is gewonnen door: H. v.d. Heuvel, M. der Kinderen, A. v.d. Schans (Eindhoven), A.v.d. Stappen, A. Relou (Heeze), J.v.d. Eijnden (Nuenen), R. Vervlossen (Budel), T. Tesselaar (Alkmaar), J.Zonneveldt (Duivendrecht), fam. Wigman (Bladel).
E.puzzelkidsDe oplossing van de E.puzzelkids was: olielamp, gloeilamp, tl-buis, spaarlamp, LED. De winnaars zijn: Xander van Mol,Jens van Bavel, Jamie van den Meijdenberg, Fleur Lemmens, Niels Vaggel (Eindhoven), Yvonne Wijnands, Roy Kampermans (Veldhoven), Yvonne Zunderman (Geldrop), Linda Schoenmaker (Schiedam), Rosina Frans (Usquert).
Winnaars vorige E.puzzel
Zet de oplossing op een briefkaart
en stuur deze voor 27 april 2009
naar:
E.ON Benelux,
Redactie Nieuwe Energie
Postbus 2402, 5600 CK Eindhoven
E.puzzel
Help Leon
1 2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12
13 14 15
16
17 18 19 20
21 22 23 24 25 26
27 28
29
30 31 32 33 34 35 36 37
38 39 40 41 42
43 44 45 46
47 48
W A C R E S M U KA A S A V E T S E RA T U R B I N E F AR A B K G A TD D O O R T M SG A S O K A D E LA L G E N O V A T I ES T A C E
S L O C H T E R E NR R A B P A C R EU I T L E G C H A O SK L A A R H O O G S T
Horizontaal
2. Engelse vlaktemaat - 5. Opschik - 9. Speelkaart - 11. Algemene Vergadering - 12. Kunstenaar - 13.Windmolen - 15. Firma(afk.) - 16. Amsterdamse Tijd - 17. Voorzetsel - 21. Vluchtige stof - 23.Operatiekamer - 24. Stand - 27. Gekweekt voor biodiesel - 28. Toejuiching - 29. Bevel - 30.Vindplaats aardgas - 38. Regeringsreglement - 40. Pensioenfonds - 41. Aanmeldingscentrum - 42.Noot - 43. Verklaring - 45. Warboel - 47. Gereed - 48. Uitermate.
Verticaal
1. Soort verzekering - 3. Tijdperk - 4. Rijksverzekeringsbank - 5. Stoom- en gascentrale - 6.Motorschip - 7. Europese voetbalunie - 8. Kleinigheid - 9. Brandstof centrale Den Haag - 10. Gas uitsteenkool - 12. Plus - 14. Persoonlijk vnw. - 18. Geloof - 19. Ter attentie van - 20. Lengtemaat - 22.Zangstem - 25. Domina - 26. Chinese maat - 28. Uitroep van medelijden - 31. Zozo - 32. Kelner - 33.Cent per gesprek(afk.) - 34. Mexicaans gerecht - 35. Weerklank - 36. God van de liefde - 37.Vogelverblijf - 38. Haal - 39. Huivering - 44. Ter attentie - 46. Duitse N.V.
1 40 18 20 44 12 47 4 27 45 48 13 33 36 37 19 39 11 26 35
W A R M T E K R A C H T C E N T R A L E
Horizontaal 1. Engelse vlaktemaat 5. Opschik 9.
Speelkaart 11. Algemene Vergadering
12. Kunstenaar 13. Windmolen
15. Firma(afk.) 16. Amsterdamse Tijd
17. Voorzetsel 21. Vluchtige stof
23. Operatiekamer 24. Stand
27. Gekweekt voor biodiesel
28. Toejuiching 29. Bevel 30. Vind-
plaats aardgas 38. Regerings-
reglement 40. Pensioenfonds
41. Aanmeldingscentrum
42. Noot 43. Verklaring 45. Warboel
47. Gereed 48. Uitermate.
Verticaal
1. Soort verzekering 3. Tijdperk
4. Rijksverzekeringsbank 5. Stoom-
en gascentrale 6. Motorschip
7. Europese voetbalunie 8. Kleinigheid
9. Brandstof centrale Den Haag
10. Gas uit steenkool 12. Plus
14. Persoonlijk vnw. 18. Geloof
19. Ter attentie van 20. Lengtemaat
22. Zangstem 25. Domina 26. Chinese
maat 28. Uitroep van medelijden
31. Zozo 32. Kelner 33. Cent per
gesprek(afk.) 34. Mexicaans gerecht
35. Weerklank 36. God van de liefde
37. Vogelverblijf 38. Haal 39. Huivering
44. Ter attentie 46. Duitse N.V.
1 40 18 20 44 12 47 4 27 45 48 13 33 36 37 19 39 11 26 35
Mailen kan ook:
Vergeet niet uw naam, adres en
telefoonnummer te vermelden.
Over de uitslag wordt niet
gecorrespondeerd.
Dit is Leon. Hij zoekt de bewoner van de boom.
Jij kunt hem helpen. Vul steeds de eerste letter
van het woord in op de stam. De naam van de
boombewoner verschijnt dan vanzelf.
Zet je oplossing op een briefkaart en stuur hem voor 27 april
naar E.ON Benelux, Nieuwe Energie, Postbus 2402, 5600 CK,
Eindhoven. Mailen kan ook: [email protected].
Vergeet niet je naam, adres en leefijd te vermelden. Onder de
goede inzendingen worden prijzen verloot.
Zoek de boombewonerVul steeds de eerste letter van het woord in op de
stam. De boombewoner vormt zich dan vanzelf!
1 Deze lamp is een stuk zuiniger dan de gloeilamp
2 Dit kun je maken van hout. Je kijkt er nu naar!
3 Komt uit het stopcontact en uit Leons neus
4 Deze gele, zure vruchten groeien aan een boom
5 Mensen kappen bomen voor het . . .
6 Een boom heeft één stam en meerdere . . .
Leon & Kidsweek
Leon staat vaak in
Kidsweek Junior en
Kidsweek, twee leuke
kranten speciaal voor
kinderen en jongeren.
Als lezer van Nieuwe
Eenrgie kun je veel
korting krijgen op een
abonnement op Kidsweek
Junior en Kidsweek.
Kijk snel op pagina 25!
