Newsletter 11 | 2020 #AustriaKulturDigital

Inhoud

║ Voorwoord ║ Artist of the Month ║ Online-lezing met Doron Rabinovici ║

║ Online-dans met voordracht: Dancing Loos ║ Congres: „Celan in de ogen van anderen“ ║ ║ Online-tentoonstelling: „Celan 100 - Unter den Wörtern“ ║

║ Poëzieavond en theaterstuk: „100 Jahre Celan“ ║ ║ Online-films van Susanne Ayoub en Ruth Beckermann ║ Online-lezing van Marlen Schachinger ║

║ Austria Kultur Digital ║ Boekaanbeveling van Andrea Morass ║ ║ Kerstbazaar: „Femmes d’Europe“ ║ Nog te zien ║

║ Aankondigingen en projecten in België ║

Voorwoord

Wat ik meteen ga doen en wat jij meteen gaat lezen, als je wilt doorgaan, is in feite een letterkundige slechte gewoonte. De verzen van een dichter kunnen zonder commentaar worden geciteerd, wat ik altijd beter vind dan ze – op welke manier dan ook – te onderwerpen aan een interpretatie of slechts een commentaar. Wat echter desalniettemin helemaal niet toegestaan is en voor zo menig poëzieliefhebber moet overkomen als regelrecht heiligschennis: een van de grootste dichters in de Duitse taal van de 20ste eeuw, wiens duistere leven en diepzinnig werk, in het bijzonder het naakte sterven in de Shoah, deze miljoenen nachten van lichamen en zielen die de nacht van het menselijk bestaan achter zich laten, zonder commentaar bloot te stellen aan het secundaire angstvacuüm van de naderende 21ste eeuw, de dichter erbij te betrekken, in zekere mate vooruitlopend op zijn tijd, als hulp bij de interpretatie van de tekenen van onze warrige dagen. Nochtans heeft de verleiding deze keer gezegevierd en – ik hoop dat u me vergeeft – voor een keer volstaat een eenvoudig afschrift van een gedicht van Paul Antschel alias Paul Celan �geboren in Czernowitz in november 1920, overleden door een „duik“ in het water van de Seine in april 1970�: een groot deel van ons programma in november, zijn 100ste verjaardagsmaand, is aan hem gewijd.

En de overige punten van onze agenda… lees alsjeblieft zelf maar!

Met vriendelijke groet, Wilhelm Pfeistlinger

Corona De herfst vreet zijn blad uit mijn hand: wij zijn vrienden. We kraken de tijd uit de noten en leren hem lopen: de tijd keert terug in de dop. In de spiegel is het zondag, in de droom wordt geslapen, de mond spreekt waar. Mijn oog dwaalt af naar mijn geliefdes geslacht: we kijken elkaar aan, we wisselen duistere woorden,

u

we beminnen elkaar als roes en memorie, we slapen als wijn in de schelpen, als de zee in de bloedstraal van de maan. Omstrengeld staan we in het raam, op de straat kijkt men toe: het is tijd voor besef! Het is tijd dat de steen zo goed is te bloeien, dat het hart van de onrust gaat kloppen. Het is tijd dat het tijd wordt. Het is tijd.

Artist of the Month

Marlen Schachinger werd geboren in 1970 en woont in Neder-Oostenrijk. Ze publiceerde verschillende romans evenals proza, poëzie en essays in nationale en internationale literaire tijdschriften en is redacteur van verschillende bloemlezingen. Naast haar literair werk is ze erg begaan met de theorie van het schrijven en met feministische literaire geschiedenis. Ze is artistiek directeur van het Instituut voor Narratieve Kunst, opgericht in 2012, waar ze literair schrijven en literaire receptie doceert. Ze is eveneens docent aan de afdeling vergelijkende

literatuurwetenschap in Wenen.

Marlen Schachinger kreeg al bij haar debuut in het jaar 2000 veel aandacht van literatuurcritici en van collega‘s. Sindsdien maakte ze naam omdat elk werk in een compleet andere textuur geweven is. Toch hebben ze één ding gemeen: de verhalende universums van Schachinger zijn organische lichamen, gekenmerkt door hun taalkunst. Het is de nauwkeurigheid van haar taal die aandachtig luisteren en kijken afdwingt, omdat ze een presentie ontwikkelt die men haar niet kan ontnemen. Deze vloed van beelden siert haar proza, dat, in combinatie met haar compositiekunst, vertelt over een voorkeur voor ritmische structuren, getallen en vormen. Ogenblikken en gebeurtenissen – in fijne of grove lijnen – schetsen is relevant voor haar, commentaar geven op wat er wordt verteld is minder relevant. Eenieder zou dit voor zich moeten uitmaken. Het lezen van haar werken vereist daarom tijd en aandacht. Ze zegt zelf: „Literatuur is een voedend middel, een noodzaak om te zijn en de wereld in reflectie te ontmoeten.“

Het verbaast dan ook niet dat ze voor haar werk talrijke onderscheidingen en prijzen heeft ontvangen, zoals o.m. de Neder-Oostenrijkse Cultuurprijs �2016� en de Stadsschrijver van Wels �2019� en tenslotte de Seume-literatuurprijs voor „Kosovarische Korrekturen“ als resultaat van haar literair verblijf als „Writer in residence“ in Kosovo.

In „Kosovarische Korrekturen“, 30 jaar na de oorlog en 10 jaar na de oprichting van de staat, begint ze aan een reis naar Kosovo om de denk- en gedragswijze door middel van de 48-jarige ik-verteller te belichten.

Cultureel programma

© Thomas Lohnes

05.11.2020, 20:00 De deelname aan het evenement is gratis. Om organisatorische redenen is inschrijven voor 5 november noodzakelijk: ijs@uantwerpen.be Vervolgens krijgt u de weblink voor de lezing.

Online-lezing „Schreiben gegen den Hass“ met Doron Rabinovici

Literatuur kan uitdrukken, wat ze ons verzwijgt. Poëzie geeft de ongehoorde een stem en geeft de andere het woord. Met het verleden in gedachten weet Rabinovici: „Als de moordenaars hun zin hadden gekregen, zou er geen Jood meer zijn, die in Wenen woont en zich heeft toegewijd aan de Duitse taal.“ Hij ontkent daarom zijn afkomst niet en zwijgt niet ten aanzien van het oude en niet ten aanzien van het nieuwe antisemitisme.

Hij bestempelt ook de rechtse agitators van racistisch populisme. De poëtische teksten van de herinnering dienen als verzet tegen alles wat de democratie en de vrijheid telkens weer bedreigt.

De lezing vindt plaats in samenwerking met de Universiteit Antwerpen en het Deutschcafé.

De lezing is terug te vinden via Zoom en later als online bijdrage op de website van de Universiteit Antwerpen, Instituut voor Joodse Studies.

Meer informatie

10.11.2020, 18:00 Toegang tot Dancing Loos

Online-dans met voordracht: Dancing Loos

Adolf Loos �1870-1933� zou dit jaar 150 jaar zijn geweest, net als zijn latere artistieke tegenstander Josef Hoffman. De Oostenrijkse architect, architectuurcriticus en cultuurpublicist wordt beschouwd als een pionier van de moderne architectuur en wordt geprezen om de concentratie, schaarste, nuchterheid en functionaliteit van zijn werk; eigenschappen waartegen ook andere vormen van artistieke activiteit herhaaldelijk worden afgemeten.

Dancing Loos is een online-samenwerking van het Cultuurforum Brussel met het Institute of Dance Arts van de Anton Bruckner Privatuniversität enerzijds en twee zeer bekende Oostenrijkse Loos-experten anderzijds. Via de communicatiekanalen van de architectuur worden dans en woord met elkaar verbonden. Markus Kristan �Albertina, Wenen� maakt een �Loos-wandeling� door de Weense binnenstad van �Loos-site naar Loos-site� aan de hand van een tekst over Loos geschreven door de internationaal gerenommeerde curator en cultuurfilosoof Herbert Lachmayer. Het ander deel van het

project wordt gechoreografeerd als dansvideo door Rose Breuss �danseres: Maria Shurkhal�.

Danseres: Maria Shurkhal; Prof. Breuss, Dr. Markus Kristan, Prof. Herbert Lachmayr

© poeziecentrum

12.11.2020, 15:00 Kazerne Dossin Goswin de Stassartstraat 153 2800 MECHELEN Omwille van COVID-19 moet het evenement worden verplaatst naar een latere datum!

Congres: „Celan in de ogen van anderen“

Uitgangspunt voor het congres is de tentoonstelling "De reis in de voetsporen van Paul Celan" van de schilder Jan Mulder: gefascineerd door de werken van Paul Celan volgde Mulder de sporen van Celan. De tentoonstelling opende in 2018 en was de eerste presentatie van het 2-jarig project van Jan Mulder, dat duurde tot 2020, de 100ste verjaardag van Celan.

Op het congres „Celan in de ogen van anderen“ komen de verschillende Celan-adaptaties aan bod: Vivian Liska, professor Moderne Duitse literatuur en directeur van het Instituut voor Joods Studies aan de Universiteit Antwerpen, spreekt over de invloed van Celan op de Duitse poëzie. Ton Naaijkens gaat nader in op de verwerking in de beeldende kunsten. Ewout van der Knaap spreekt over muzikale bewerkingen en Bosse Provoost over zijn toneeladaptatie. Charlotte Van den Broeck en Erik Lindner lezen uit hun poëtische werken.

Meer informatie

Online vanaf 16.11, 18:00 Toegang tot de tentoonstelling

Online-tentoonstelling: „Celan 100 - Unter den Wörtern“

Ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van de dichter, vertaler en essayist Paul Celan toont deze virtuele tentoonstelling, aan de hand van documenten uit het archief van het Nationaal Museum voor Roemeense Literatuur en het Petre Solomon archief, belangrijke momenten uit zijn korte leven, bekeken in een historische context. De citaten komen uit de bundel »etwas ganz und gar Persönliches«. Briefe 1934-1970; geselecteerd, herwerkt en becommentarieerd door Barbara Wiedemann. Met de vriendelijke steun van Alexandru Solomon, het Suhrkamp Verlag en het Oostenrijks Cultuurforum Boekarest.

© toneelhuis 18.11.2020, 20:00 TONEELHUIS Komedieplaats 18 2000 ANTWERPEN Omwille van COVID-19 moet het evenement worden verplaatst naar een latere datum!

Poëzieavond en theaterstuk: „100 Jahre Celan“

Ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van de dichter organiseren het „Poëziecentrum Gent“ en het „Toneelhuis“ een Celan-avond. Na de poëzieavond „Von Celan gepackt“ volgt de theatervoorstelling „Matisklo“: In „Matisklo“ zoekt Bosse Provoost samen met vijf andere theatermakers naar de grenzen van het uitspreekbare en representatieve aan de hand van Celans gedichten, aan de hand van kostuums die mensen toedekken en aan de hand van een hoop levende materie. Juist in een tijd waarin racisme en antisemitisme weer sociaal aanvaardbaar worden gemaakt, plaatst „Matisklo“ de taal van een bijna vergeten Holocaust-dichter in een nieuw daglicht.

Meer informatie

© Ayoub 23.11.2020, 19:00 Online Vanwege de huidige Covid-19 beperkingen zijn de films online via de website van De Cinema Antwerpen op te vragen en blijven een week lang ter beschikking.

Online-Films over Paul Celan: „Antschel“ �Susanne Ayoub� en „Die Geträumten“ �Ruth Beckermann�

100 jaar na zijn geboorte presenteert het ÖKF Brussel in samenwerking met het Poëziecentrum Gent, het Toneelhuis en De Cinema Antwerpen een dubbele vertoning over Paul Celan, een van de belangrijkste Duitstalige dichters van de 20ste eeuw. Twee films � een korte documentaire en een experimentele en speelfilm � vormen een gevuld avondprogramma: ANTSCHEL �zijn echte familienaam: Celan is een anagram� is een documentaire van Susanne Ayoub, waarin een gesprek met de vriend en auteur Klaus Demus centraal staat in een docuement waarin poëzie belangrijker is dan chronologie. In DIE GETRÄUMTEN dramatiseren twee acteurs een briefwisseling tussen Paul Celan en Ingeborg Bachmann. De brieven documenteren het dramatisch, bedwelmend, maar ook oneindig trieste liefdesverhaal tussen Bachmann en Celan. De twee ontmoetten elkaar in Wenen, maar moesten uit elkaar gaan toen Celan verhuisde naar Parijs. De twee acteurs geven commentaar op hun personages en ontwikkelen zo een bijzondere intimiteit.

Meer informatie

© Marlen Schachinger

24.11.2020, 19:00 Online Universität Antwerpen Rodestraat 14 Auditorium R.008 2000 ANTWERPEN

Online-lezing: „Kosovarische Korrekturen“ van Marlen Schachinger

De Oostenrijkse schrijfster Marlen Schachinger verbleef in 2018 enkele weken als „Writer in Residence“ in Kosovo. Dertig jaar na de val van het IJzeren Gordijn en ongeveer tien jaar na de oprichting van de staat Kosovo doet ze ter plekke navraag: Wat ging er om in de hoofden, hoeveel verdeeldheid, hoeveel reminiscenties aan een oorlog? Wat bleef er over van de euforie van de oprichting van een staat? En ze vraagt zich ook af: wat ervaart iemand die voor het eerst kennis maakt met dit land?

Vanwege de huidige Covid-19 beperkingen vindt dit evenement online plaats!

Meer informatie

Austria Kultur Digital

Ontdek het programma van de Oostenrijkse Cultuurforums wereldwijd en snuffel in het uitgebreid aanbod van digitale evenementen op austria kultur digital!

© Andrea Morass

Boekaanbeveling: „Herbstbesuch“ van Andrea Morass

De Oostenrijkse Andrea Morass woont met haar gezin in België. Haar afstudeerproject aan de Brusselse Kunstacademie �RHoK� in de richting grafische vormgeving/illustratie is het kinderboek „Herbstbesuch“. De kern van haar verhaal heeft betrekking op de overgangen tussen de seizoenen en de schoonheid van de natuur, die opeens bedreigend kan worden. Organisatie, planning, oriëntatie en moed tot zelfstandigheid, maar ook teamwork zijn daarom belangrijk om honger, koude en angst onder controle te krijgen. In Brussel is het boek verkrijgbaar in de boekhandels Gutenberg, Filigran, Librebook en ook online. Er is ook een audioboek.

Meer informatie

Link voor de taartenlijst

Kerstbazaar: Vereniging „Femmes d’Europe“

Aangezien de jaarlijkse kerstbazaar in de gebruikelijke vorm niet kan plaatsvinden, organiseert de vereniging „Femmes d’Europe“ een virtuele verkoop van haar producten.

Daarnaast worden specifieke verkopen georganiseerd in overeenstemming met de Belgische wettelijke Covid-19-bepalingen.

Bovendien biedt „Femmes d’Europe“ dit jaar voor het eerst zelfgemaakte taarten aan voor thuisbezorging. Deze kunnen nog tot 20 december worden besteld.

Meer informatie

Nog te zien

© Silvia Bauer 01.10 - 15.11.2020 Toegang tot de tentoonstelling

Online-tentoonstelling: Silvia Bauer

35 werken van de veelzijdige Oostenrijkse kunstenares, afgestudeerd in de beeldhouwkunst in 2005 in Brussel, worden momenteel tentoongesteld door XUNARTGALLERY Luxemburg. In haar werken blaast Silvia Bauer poëzie en nieuw leven in materiaalresten uit onze consumptiemaatschappij. Meer informatie over de artistieke carrière van Silvia Bauer vindt u op de Artist Page.

Meer informatie

© Sigrid Sandker

16.09 - 16.12.2020 Toegang tot de tentoonstelling

Online-tentoonstelling: „Lange Schatten“ van Sigrid Sandker

In de reeks schilderijen “Lange Schatten” is Sigrid Sandker begaan met het gevoel van collectieve schuld na de Tweede Wereldoorlog. Het project is een poging om de verbijstering over de gruweldaden die in eigen land hebben plaatsgevonden, representatief te maken, te verwerken en het ondervonden schuldgevoel te verbinden met een besef van eigen verantwoording voor huidige misantropische tendensen in de maatschappij en de politiek.

© Dominik Nostitz

13.10.20 - 17.01.2021 BOZAR/Paleis voor Schone Kunsten Ravensteinstraat 23 1000 BRUSSEL „Opus 2020 – Variations“: Toegang tot de livestream „Hotel Beethoven“: Omwille van COVID-19 kan de tentoonstelling momenteel niet worden bezocht.

Tentoonstelling: „Opus 2020 - Variations“ van Dominik Nostitz

Te midden van alle festiviteiten rond de 250ste verjaardag van Beethoven en in het kader van het Duitse voorzitterschap van de EU-Raad opende BOZAR de deuren voor de tentoonstelling „Hotel Beethoven“. Onderdeel van deze tentoonstelling is het werk „Opus 2020 - Variations“ van de in Wenen woonachtige kunstenaar, musicus en cultuurmanager Dominik Nostitz. In „Opus 2020 - Variations“ belicht Nostitz de verschillende meningen, herinneringen en ontmoetingen rond het personage van Beethoven. In een livestream vanuit de kamers van het Hotel Beethoven in Wenen sprak hij met verschillende personaliteiten uit de Weense cultuurwereld over hun individuele ervaringen, het belang van Beethoven in de 21ste eeuw en zijn blijvende invloed op kunst en cultuur. Meer informatie

© Antoinette Zwirchmayr

23.10 – 20.12.2020 Out of Sight Galerie Dokter van de Perrelei 51 2140 ANTWERPEN Omwille van COVID-19 kan de tentoonstelling momenteel niet worden bezocht.

Tentoonstelling: „LEMMAS“ met Jianan Qu en Antoinette Zwirchmayr

Vijftig jaar na de eerste vertoning van de experimentele film „Zorn Lemma“ van Hollis Frampton uit het jaar 1970 nodigde de galerie OUT OF SIGHT internationale kunstenaars uit om zich toe te leggen op film gerelateerde kwesties. Een deel van de tentoonstelling bestaat uit werken van de in Linz woonachtige kunstenaar Jianan Qu en de filmmaakster Antoinette Zwirchmayr uit Salzburg.

Vanwege de pandemie moest de tentoonstelling drie dagen na de succesvolle opening weer tijdelijk worden gesloten.

Meer informatie

© ÖKF Brüssel 18.10.2020 - 21.02.2021 Site du Grand-Hornu Rue Sainte-Louise 82 7301 HORNU

Design-tentoonstelling: Alexandra Fruhstorfer en Markus Jeschaunig

De Design-tentoonstelling „Plant Fever. Towards a phyto-centred design“ gaat over het verborgen potentieel, de structuren en het gedrag van planten om oplossingen te ontwikkelen voor huidige en toekomstige milieu- en sociale problemen.

Onder de 50 exposanten zijn ook „Menu from the New Wild” van de Weense ontwerpster Alexandra Fruhstorfer en „Oase N° 8“ van de kunstenaar uit Graz Markus Jeschaunig te zien. Meer informatie

Gezien de huidige COVID-19 beperkingen is de tentoonstelling momenteel niet toegankelijk!

Aankondigingen en projecten in België

Sollicitaties voor de residentie in de “Q-O2 workspace 2021/22”’ De oproep van dit jaar wordt gemotiveerd door een nieuwsgierigheid naar het recente verleden van geluid, met name wat betreft experimentele formats: er wordt gezocht naar ideeën op het gebied van geluidswandelingen, in situ werken en sounds voor specifieke momenten, personen en materiaal. De volgende deadline voor het indienen van sollicitaties is 15 november 2020 voor residenties in het seizoen 2021/22. Sollicitanten worden gevraagd om een korte projectbeschrijving van max. een A4-pagina evenals een CV en voorbeelden van hun werk te sturen naar info@q-o2.be . Verdere informatie

Impressum: Oostenrijks Cultuurforum Brussel bij de Oostenrijkse Ambassade in België, Kortenberglaan 52, 5de verdieping,

B-1000 Brussel, tel.: +32-�0�2-289.07.15, www.bmeia.gv.at/kf-bruessel/ Leiding: Wilhelm Pfeistlinger, Opmaak: Anna Lischka. Het Oostenrijks Cultuurforum �ÖKF� Brussel wil in deze nieuwsbrief de

aandacht van het geïnteresseerd publiek vestigen op komende of lopende evenementen met betrekking tot Oostenrijk. Deze

evenementen worden grotendeels financieel ondersteund door het ÖKF Brussel. Indien u vragen heeft of wenst dat wij deze

nieuwsbrief naar iemand uit uw omgeving sturen, of u zich wenst af te melden, verzoeken wij u ons dit te laten weten per e-mail

naar bruessel-kf@bmeia.gv.at. Deze nieuwsbrief is ook beschikbaar op de website van het ÖKF: https://www.bmeia.gv.at/kf-

bruessel/.

De juistheid van de gegevens in deze nieuwsbrief kan het Oostenrijks Cultuurforum Brussel niet garanderen. Gelieve u voor

aanvang van de evenementen te informeren bij de organisatoren over het juiste uur en het effectief plaatsvinden van elk

evenement.

Het ÖKF Brussel is lid van EUNIC.

Privacyverklaring