Netwerkleren

Maarten de LaatIVLOS, Universiteit UtrechtRdMC, Open Universiteit

m.f.delaat@uu.nl

Netwerken

A

BC

D

E

F

A

BC

D

E

F

A

BC

D

E

F

A

BC

D

E

F

A

BC

D

E

F

Voordelen netwerken• Relaties helpen je met problemen• Op de ‘hoogte’ zijn• Aan ‘dingen’ komen• Meningen peilen• Vangnet• Voordeeltjes• Etc.

Onderzoek

Sociale Netwerk Analyse• Informatiestromen • Kernen – periferie• Centrale figuren• Buitenstaanders

Inhoudelijke Netwerk Analyse• Thema’s• Experts• Vernieuwing• Creativiteit

Maatschappelijke ontwikkelingen

Maatschappelijke ontwikkelingen

• Ontwikkelingen in het onderwijs– Wet BIO en invoering Integraal PersoneelsBeleid (IBP)

• Nieuwe eisen gesteld aan de bekwaamheden van leraren• professionele ontwikkeling meer nadruk

– Scholen bepalen eigen beleid• Terugtrekkende overheid (decentralisering) beleid ontwikkeld in samenspraak met de scholen• Notitie Governance (OCW, 2005) stimuleert de betrokkenheid van professionals bij de ontwikkeling en

evaluatie van het beleid van de eigen school

– Lerende organisatie• Externe cursussen vaak niet meer toereikend• Toenemende erkenning voor persoonsgebonden en impliciete kennis van werknemer• Sterke focus op kennisdeling en kenniscreatie in netwerken• Belang van externe relaties (vernieuwingsimpulsen)• Laat vertrouwde autonomie los een hoge mate van autonomie staat professionele ontwikkeling in de weg.

– Bied een professionele leeromgeving voor leraren en geef ruimte aan de onderzoekende docent

• Professionele leraar is een lerende leraar• Professionele leraar is een onderzoekende leraar

Netwerkleren

A

BC

D

E

F

A

BC

D

E

F

A

BC

D

E

F

Netwerkleren

Netwerktheorie:– Een netwerk is een verzameling knooppunten (‘nodes’) die zijn verbonden met

links (‘relaties)

NL = Ontstaan van netwerken tussen lerenden waar ervaring- en kennisuitwisseling plaats heeft obv praktijklerenNL = activiteit waarbij je je openstelt om kennis met anderen te delen en op een netwerkmanier verzameltNL = deskundigheidsbevordering in een team dmv ervarings- en kennisuitwisselingNL = een manier van leren waarbij ‘connectedness’ en collective learning’ een belangrijke rol spelen

Netwerkleren

• Participatie aan ‘bovenschoolse’ netwerken leverde een belangrijke bijdrage aan veranderingen in de dagelijkse lespraktijk en hogere resultaten bij de leerlingen (Lorna et al., 2006)

• ‘School-based networks’ en peer-networks zijn een effectieve manier om leraren te ondersteunen bij het implementeren van vernieuwingstrajecten (Dresner & Starvel, 2004)

• Collectieve netwerken helpen ‘like-minded’ leraren bij het oplossen van vragen dmv delen van ervaringen en vragen (Vandeberghe, 2001)

Leraren leren veel meer van wat ze tegen elkaar vertellen dan van wat ze horen van een expert (Dang 2005):

– Belangrijk is om op die impliciete praktijkkennis te reflecteren om zo de kennisbasis te verbeteren. – Belangrijk is dat deze reflectie gebeurt in dialoog met collega’s

Netwerkleren gebeurt veelal spontaan, informeel en blijft uit het zicht van managers, bestuurders.– Meerwaarde en opbrengsten blijven buiten beeld– Professionaliseren blijft daardoor vaak ‘opleiden’ ipv (werkplek)leren

Netwerkleren

Ruud de Moor Centrum• Professionalisering van onderwijsgevenden• Professionalisering op de (online)werkplek• Netwerk academie

Projecten: Nieuwe aanvraagronde in mei

Programmalijn netwerkleren• Basisdeel

– conceptueel en fundamenteel

• Vraagsturingsprojecten (12)– Lopend onderzoek naar informeel leren

1. Netwerkspiegel (change mirror)

2. The Brain

3. Professionaliseringseconomie

1. Netwerkspiegel

Terugkoppeling engeneratieve dialoog

Organisatie-onderzoek

Spontane acties engeplande interventies

Wat leeft er in uw organisatie?Hoe wordt er bij elk van de

informele netwerken tegen deOrganisatie aan gekeken?

Wat betekenen de verschillenin de wijze waarop er tegende organisatie(verandering)

wordt aangekeken?

New options for actionOp natuurlijke wijze

bloeien overal spontane engeplande acties op

Ontwerpteam:toetsing en

co-design onder-zoeksopzet

Onderzoek:netwerkmetingenen online dialoog

Ontwerpteam:terugkoppelingconcept onder-

zoeksresultaten.vertrouwelijk-

heidsfilter

GenaratieveDialoog

en gedeeldebetekenisgeving

VeranderinitiatievenSpontaan en

gepland

Bron: Changemirror (Homan)

Maatschappelijke stageVoorbeelden stap 1: detecteren informele netwerken

Met wie spreek je regelmatig informeel over de wenselijkheid van de

maatschappelijke stage?

2. The Brain

3. Professionaliseringseconomie

Prof. marktplaats organiseren met eigen waardesysteem (credits)

– Online platform voor vraag en aanbod

3. Professionaliseringseconomie

• Spelregels bediscussiëren– Beloning en verdienen van credits

• Aanbod van producten• Afname van je product

– Samenwerking gericht op belonen van netwerkleren• Binnenschoolse groepsproducten meer dan individuele producten• Bovenschoolse groepsproducten meer dan binnenschoolse producten

– Succes kan een ‘sabbatical-dag’ opleveren• Tijd om nieuw product te ontwikkelen• Conferentie• …

• Wat levert het op?– Leraren aan zet

– Goede producten komen bovendrijven

– Bestuurders krijgen zicht op professionaliseringsbehoefte

– Elkaar leren ipv externe cursussen inkopen

– Carrierekansen

ProfessionaliseringseconomieContext – achterliggende principes en trends

• De nieuwe docent – meer inspraak, meer eigen inbreng• Bottom-up beleid – docenten moeten zich actief met de verbetering en

ontwikkeling van het onderwijs kunnen ‘bemoeien’• Peer-2-peer – in netwerken zijn peers onderling aan zet waarbinnen ideeën

en talenten op basis van elkaars expertise snel en doeltreffend kunnen worden herkent

• Crowd behaviour - de peergroup als doelgroep weet wat het wil en kan er richting aan geven

• Internet – toenemende gewoonte om interacties via het internet (communities) en social networking sites te onderhouden (linked-in), maar ook ebay, amazon, vluchten boeken, etc

• Gaming – op huidige online gaming principes gebasseerde aanpak van wederwijdse afhankelijkheid en beloning gericht op het samen beter worden

Discussievragen

• Wat zijn nu de kansen voor zo’n professionaliseringseconomie?

• Hoe wordt er nu omgegaan met professionele ontwikkeling?

• Welke kansen liggen hier voor ontwikkelingen als de onderzoekende docent?

• Welke ruimte en zeggenschap hebben docenten?

• Wat is de verhouding formeel en informeel leren?

• In hoeverre wordt de werkplek als leerplek gesimuleerd?