DE HARK ER

D O A R P S K R A N T E f o a r & f a n L I P P E N H Ú Z E N

Email adres: deharker.lippenhuizen@gmail.com

Viooltjesactie – Liphûsterfeest

Jaarverslag plaatselijk belang Lippenhuizen

In dit nummer onder andere:

NEGENTIENDE JAARGANG NR. 1 januari 2015

Bloemencorso? Ja/nee

Stem nu!

deharker.lippenhuizen@gmail.com

Gerrit Prikken een jaar lang ‘burgemeester van Lippenhuizen’

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 2

Inhoud

Voorwoord

Dorpsagenda 2015

Mededelingenbord

Activiteitenrubriek

Protestantse Gemeente Lippenhûzen/Himrik

Hûs de Mande

Skiednis Lippenhûzen

Plaatselijk Belang Lippenhûzen

Weeroverzicht november

Schoolkrant OBS de Flecht

De Thornado

DE HARKER COLOFON

Verschijnt 10 x per jaar. Verschijn data 2015

28 januari 25 februari 25 maart Oplage: 555 stuks. Opmaak:

Geesje van Noordenburg Marten Janswei 10 Tel: 06-25102782 Redactie:

Op zoek naar redactieleden Financieel beheer:

Skelte Aukema, Feestlân 68/a Tel: 466118 Rapen & nieten:

Coördinatie: Hilly Kootstra, De Buorren 146 Tel: 463609 Bezorging:

Coördinatie: Ruurdje Regelink Tel. 463780 Kopiëren: Jan v.d. Bij,

Riekje van der Meer, Durk Tolman, Tine Bergsma. Bankrekening-nummer dorpskrant: NL80 RABO 0322940133

Ingezonden stukken worden alleen geplaatst, wanneer naam en adres bekend zijn bij de redactie.

De redactie is niet aansprakelijk voor fouten (data etc.) in de aangeleverde kopij. Wanneer de redactie het nodig acht, kan zij besluiten een ingezonden stuk niet te

plaatsen. Indien kopij niet op tijd ingeleverd wordt, kan de redactie genoodzaakt zijn voor de

betreffende maand niet tot plaatsen over te gaan. Kopij inleveren bij Geesje van Noordenburg, Marten Janswei 10. Graag uw kopij

digitaal inleveren,in Microsoft Word of RTF-formaat, ook kunt u natuurlijk uw stukje geschreven in een e-mail doen.

EMAIL ADRES: deharker.lippenhuizen@gmail.com

Let Op Let Op!!! Kopij inleveren uiterlijk woensdag 18 februari

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 3

Januari 2015 is van start gegaan, de lichtjes en de kerstbomen uit het decor van de huiskamer verwijderd. Maar de donkere dagen houden nog een tijdje aan. In de maand januari bevindt zich de meest deprimerende dag, blue Monday genaamd. Toch zetten we ons beste beentje voor, de dagen worden weer langer en de lente komt er weer aan! De eerste Harker van 2015 zit weer boordevol. Het is u vast opgevallen dat de krant dikker is dan normaal. Het is zes weken geleden dat de Harker is rondgebracht, sindsdien zijn er veel inzendingen geweest o.a. het jaarverslag van het plaatselijk belang. Januari is ook de maand van het stemmen, de commissie van het bloemencorso geeft de Liphûsters de gelegenheid om hun mening te uiten over het bloemencorso. De commissie van het Liphûsterfeest organiseert wederom een viooltjesactie, er is een bestellijst beschikbaar waarmee u aan kunt geven wat voor viooltjes u wilt ontvangen. De opbrengsten worden gebruikt voor het Liphûsterfeest zodat er attracties en entertainment ingehuurd kunnen worden. Hûs de Mande heeft wederom allerlei activiteiten in 2015 en Fleurich út ein treedt deze maand op met hun stuk “Firma list en bedrog”. Nieuwsgierig naar de weerstatistieken van het jaar 2014 en de maand december? Dit staat allemaal in de Harker. Veel leesplezier gewenst!

Voorwoord

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 4

Wanneer Wat gaat er gebeuren Tijd Waar

Niet alle activiteiten worden vermeld in de Dorpsagenda, lees ook even Verder

30 Jan. Uitvoering van Fleurich ùt Ein 20.00 Hûs de Mande

31 Jan. Uitvoering van Fleurich ùt Ein 20.00 Hûs de Mande

7 Feb. Koersbal 14.00 Hûs de Mande

14 Feb. Dorpscafé / Bierproeverij ( keatsers van

‘Tusken de Flatsen’)

17.00 Hûs de Mande

20 Feb. Casinonight (Jeugdwerk) 18.30 Lythshûs

23 Feb. Ophalen oud papier n.v.t. Lippenhuizen

24 Feb. Cursus Reanimatie 19.30 Hûs de Mande

28 Feb. Opsterlands kampioenschap klaverjassen ? Hûs de Mande

28 Feb. Deadline- Bestellen viooltjes actie n.v.t Lippenhuizen

21 Feb. Koersbal 14.00 Hûs de Mande

7 Mrt. Koersbal 14.00 Hûs de Mande

7 Mrt. Viooltjes actie – Liphusterfeest n.v.t. Lippenhuizen

14 Mrt. Piterwalk ? Lippenhuizen

14 Mrt. Repair Café en boeken- en puzzel ruil ? Hûs de Mande

21 Mrt. Koersbal 14.00 Hûs de Mande

23 Mrt. Ophalen oud papier n.v.t. Lippenhuizen

28 Mrt. Jeugdwerk- lasergamen ? Dorpshuis

4 Apr. Foute avond 18.00 Hûs de Mande

11 Apr. Repair Café en boeken- en puzzel ruil ? Hûs de Mande

20 Apr. Ophalen oud papier n.v.t Lippenhuizen

25 Apr. Sjoeltoernooi (Jeugdwerk) 18.30 Dorpshuis

18 Mei. Ophalen oud papier n.v.t Lippenhuizen

31 Mei. Walibi (Jeugdwerk) ? Dorpshuis

18 Juni. Ophalen oud papier n.v.t. Lippenhuizen

Dorpsagenda 2015

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 5

HARTELIJK BEDANKT!!

T.H.O.R. Oliebollenactie 2014

Het was weer een drukte van belang, oudejaarsdag in de voetbalkantine. Om 9 uur werden de oliebollen gebracht door Bakkerij Verloop, om 10 uur was alles ingepakt en stonden de bestellingen klaar voor de bezorgers, zodat zij op pad konden om de bestellingen af te leveren. Hierbij willen wij alle medewerkers heel hartelijk bedanken voor hun inzet. Van het opnemen van de bestellingen tot het afleveren hiervan, zonder jullie is het onmogelijk om deze jaarlijkse actie te houden.En natuurlijk bedanken wij ook de Liphústers voor het kopen van de bollen en beignets! THOR heeft er weer een mooi bedrag aan over gehouden.Hiermee kan de kas weer aangevuld worden, zodat het ten goede kan komen aan alle sporters van THOR. Met vriendelijke groet, Tiny Reitsma en Rina Moes

Hond aanval Wil de jongedame zich bekendmaken, die op zondagmiddag, 4 januari, haar grote lichtbruine hond begeleidde op de fiets, op het hoekje 't Corso/Buorsterwyk haar hond niet meer kon houden bij een aanval op en verwonding van onze kleine, ook lichtbruine aangelijnde hond. Het zou haar sieren contact met ons op te nemen via telefoonnr. 628894. Alvast bedankt voor het opnemen van deze oproep in de hoop dat de eigenaar zich bewust wordt dat haar hond niet per fiets kan worden uitgelaten, daar dat bij deze hond niet vertrouwd blijkt te zijn. Wij dachten eerst dat het wel wat mee zou vallen, maar onze hond is toch gewond, maar vooral flink getraumatiseerd geraakt. Vraag is ook hoe deze aanvallende hond (klein formaat Mastino) zich naar andere honden en (kleine) kinderen gedraagt. Met vriendelijke groet, Fam Hoebee.

Mededelingenbord

Gevraagd melker-melkster. *tijden- 13.00 -15.00 u en/of 21.00-23.00 uur.

Voor vragen (06-23092007)

LET OP -------- LET OP -------- LET OP

Nieuwe datum cursus reanimatie Wanneer: 24 februari Waar: Dorpshuis de Mande Hoe laat: 19.30 t/m ± 21.30 uur Ook voor nieuwe cursisten. Voor meer informatie bel Wietske de Jong Tel.: 0513-464077

Ophaaldata oud papier tot juni 2015.

23 feb., 23 mrt, 20 apr, 18

mei & 18 juni

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 6

Gerrit Prikken een jaar lang ‘burgemeester van Lippenhuizen’

In een bomvol dorpshuis werd zaterdagavond 3 januari in Lippenhuizen voor de tweede keer de nieuwjaarsreceptie gehouden. Vooral de jeugd was ruim vertegenwoordigd. Hoogtepunt van de avond was het bezoek van Lippe en Lipkje (Johan Cnossen en Sietha Lolkema) en de verkiezing van de ‘burgemeester van Lippenhuizen’.

Als broer en zus deden zij hun minirevue. De aanwezigen werden op de hoogte gesteld van de laatste roddels en nieuwtjes uit het dorp. Ze hoorden dat de kerk het café had gekocht waar de dominee voortaan zijn wekelijkse spreekuur houdt op maandagmorgen. Natuurlijk kwam het multifunctionele centrum MFA ook ter sprake. Lipkje opperde dat er vanaf nu maar geen anticonceptie meer moet worden gebruikt zodat Lippenhuizen weer een kinderrijk dorp wordt.

Bloemencorso De verwachting is dat er in 2016 weer een bloemencorso in Lippenhuizen komt. Momenteel wordt hiernaar een haalbaarheidsonderzoek verricht. Misschien dat wethouder Piet van Dijk hiermee kan helpen, opperden Lippe en Lipke. ‘Hij is immers bekend met haalbaarheidsonderzoeken in ons dorp.’

Burgemeester In 2016 zal Lippenhuizen 700 jaar bestaan. In het kader hiervan vonden Lippe en Lipkje het wenselijk dat er een dorpsburgemeester komt. Ze hadden het nodige voorwerk al gedaan door de ambtsketting van de Opsterlandse burgemeester in bezit te krijgen. Drie vooraanstaande mannen uit het dorp werden voorgesteld. Met handopsteking stemden de aanwezigen en unaniem werd Gerrit Prikken benoemd. Die aanvaardde dit ambt met de nodige gulheid.

Als bezegeling zong iedereen uit volle borst het Liphúster lied, geïntroduceerd door Lippe en Lipkje:

Fleurigheid is it Liphúster libben Faria.

Hjir te wenjen mei freon en sibben Faria.

Tis in geunst foar jong en âld.

Moaiste plakje op’e wrâld.

Faria Faria Faria Faria Faria.

Fotobijschrift: De kersverse ‘burgemeester’ Gerrit Prikken en Lippe en Lipkje.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 7

wenst iedereen een gezond, gezellig en

muzikaal 2015 toe!

We zien jullie graag bij een volgend optreden!

Bezoek ook onze website

www.koor-melomania.nl

Hierbij willen we ook alle Attent-

boodschappers die voor ons sparen weer heel

hartelijk bedanken!

Ps: we zijn nog op zoek naar een sopraan. Lijkt het je wat? Kom eens langs op maandagavond 20 tot 22 uur in de Consistorie. DIACONIE van de PROTESTANTSE GEMEENTE LIPPENHUIZEN/HEMRIK Staat het water u (financieel ) aan de lippen? Helaas zijn er in ons land heel wat mensen die moeilijk rond kunnen komen. Vooral eenoudergezinnen, alleenstaanden en mensen met een bijstandsuitkering hebben het soms moeilijk om met de maandelijkse inkomsten financieel uit te komen. Ook zelfstandige ondernemers raken soms in financiële nood. Naast de maandelijkse lasten als huur, energie en zorgverzekering blijft er vaak nauwelijks meer geld over voor gezonde voeding, een sportclub voor de kinderen of een cadeautje voor een verjaardag. De Diaconie van de Prot. Gemeente Lippenhuizen / Hemrik heeft een bedrag gereserveerd om mensen die in financiële nood verkeren, te helpen. Daarnaast kunnen wij u helpen met informatie over bestaande regelingen of helpen om de juiste instanties te benaderen. Mocht u een beroep op die hulp willen doen, dan kunt u contact opnemen met de penningmeester van de Diaconie, de heer Jan Quarré. Er kan dan gekeken worden hoe wij u kunnen helpen. Telefoon Jan Quarré: 0516-471387. Uw vraag zal in vertrouwen worden behandeld.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 8

700 jaar Lippenhuizen 700 DE BLOEMENCORSO LEEFT !!! Dit kunnen we zeggen doordat we al een aantal buurtverenigingen hebben bezocht om de plannen toe te lichten. Dit gebeurde in een goede sfeer en iedereen voelde zich vrij om “lastige” vragen te stellen. Dit is ook belangrijk om een goed beeld te krijgen van wat er leeft. De algemene tendens is dat de meningen zijn verdeeld over het houden van een bloemencorso. Wel is het zo dat veel “tegenstanders” toch gaan meehelpen als besloten wordt om het wel te laten door gaan. Buurtverenigingen en vriendengroepen die ons nog niet hebben uitgenodigd worden dringend gevraagd om dit nog te doen. Alleen dan krijgen we een goed beeld van de meningen.

TUSSENTIJDSE STEMUITSLAGEN. Met de gezellige kerstfair die bij Hus De Mande is gehouden hebben we in onze stand ook een stembus geplaatst. De uitslag was dat van de 75 stemmen 90% JA heeft gestemd. Ook zijn op een aantal briefjes tips op geschreven waar we veel aan hebben. Bij het nieuwjaarscafe is ook een stemronde gehouden. Hier is onderstaand briefje gebruikt. Wij hebben hier een extra vraag toegevoegd. Uitslag: 26 stemmen, 54% JA, 38% NEE, 8% JA/NEE

FACEBOOK Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rondom bloemencorso? Volg ons op facebook door de pagina leuk te vinden: https://www.facebook.com/bloemencorsolippenhuizen

NOG EVEN HET HAALBAARHEIDSONDERZOEK Het onderzoek bestaat uit drie onderdelen:

1. uitgangspunten: waar moet het doorgaan van een bloemencorso aan voldoen.

2. financiële haalbaarheid: zijn de ingeschatte kosten en opbrengsten acceptabel.

3. draagvlak bewoners Lippenhuizen: willen we een bloemencorso en wat hebben we er voor over.

Schriftelijke reacties kunnen naar: lippenhuzen700@gmail.com

Anoniem mag ook: doe dan een briefje in de brievenbus bij De Buorren 147

Stembriefje

Wilt u dat er een bloemencorso komt in 2016 ?

JA NEE Gaat u meehelpen met het bouwen van een wagen ?

JA NEE

<< Stembriefje uitknippen, invullen en deponeren in de stembus bij Supermarkt Faber. >>

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 9

Bestelformulier Z.O.Z ->

Viooltjesactie

Zaterdag 7 maart Vanaf 10:00 uur

De jaarlijkse viooltjesactie van it Liphusterfeest!!! Waarom viooltjes van it Liphusterfeest kopen?!

- het zijn wederom de beste kwaliteit violen - ze worden bij de deur afgeleverd - ze staan prachtig in uw lege plantenbak - ze overleven een nachtvorstje - u heeft voor slechts 3,- al een bakje - u heeft voor slechts 10,- zelfs 4 bakjes heeft - de opbrengst gaat naar it Liphusterfeest gaat en dat biedt het

bestuur meer mogelijkheden voor het organiseren van een prachtig feest!

Hoe viooltjes van it Liphusterfeest kopen?! 1) Zaterdag 7 maart vanaf 10.00 uur de deur openen voor de

vrijwilligers die met de violen langs de deur komen. 2) Het bestelformulier op de volgende pagina invullen en met het

totaal bedrag in een enveloppe bij Erica Zeggelaar (Corso 14) door de bus doen voor 28 februari

3) Bij dorpshuis “De Mande” een keuze maken uit het ruime assortiment en met de pin betalen (of contant) op zaterdag 7 maart vanaf 10.00 uur.

Voor eenieder die gezellig mee wil helpen in de verkoop:

09.30 uur staan de deuren van it Lytshus open voor de

vrijwilligers!

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 10

BESTELLIJST VIOOLTJESACTIE

NAAM : ………….…………………………………………………………….

ADRES : …………………………………………………………………………

TELEFOONNR. : ………………………………………………………………………….

Aantal & kleur: ….. X WIT ….. X GEEL ….. X PAARSBLAUW ….. X LICHTBLAUW ….. X ROOD ….. X GEMIXT TOTAAL BAKJES: …………………….. PRIJS PER BAKJE a 10 STUKS: € 3,- per bakje, twee bakjes voor € 5,-, vier bakjes voor € 10,- enz. TOTAALPRIJS € …………………….. Knip deze pagina uit en vul deze naar wens volledig in. Doe het formulier gezamenlijk met het juiste bedrag (in een enveloppe) door de brievenbus bij Erica Zeggelaar, Corso 14. Uw bestelling wordt zaterdag 7 maart thuisbezorgd. LET OP: bestellingen vóór zaterdag 28 februari!

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 11

Ellen van Selm burgemeester Opsterland Foto Fokke Wester

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 12

Jeugdwerk Lippenhuizen Programma

Vrijdag 20 februari 2015 : Casinonight Waar? : Lytshûs Kosten : € 1,- Tijd : van 18.30 tot 21.00 uur Zaterdag 28 Maart 2015 : Lasergamen Waar? : Lytshûs/gymzaal/kleedkamers Verdere info volgt… Zaterdag 25 april 2015 : Sjoeltoernooi Waar? : Lytshûs Kosten : € 1,- Tijd : vanaf 18.30 uur Zondag 31 mei : Walibi! En je weet het hé? Minimaal aan 3 activiteiten meedoen in 2014-2015, anders kun je niet mee naar Walibi…

Check ook www.jeugdwerklippenhuizen.nl en natuurlijk de HARKER.

Het aftellen voor de PiterRun & PiterWalk is begonnen Al vele tientallen enthousiaste hardlopers en wandelaars hebben zich aangemeld voor de PiterRun & PiterWalk op 14 maart. Op 14 februari eindigt de voorinschrijving. Het aftellen is dus begonnen. Op 14 maart is het de bedoeling dat heel Lippenhuizen de vlag uitsteekt. Ook de kerkklok in het dorp luidt de lente in. De organisatie mikt op 250 deelnemers aan hét wandel- en hardloopevenement. Het parcours over merendeels onverharde paden door het beekdallandschap van het Koningsdiep, een afwisseling van bossen, heide, weiden en coulissen, behoort tot de mooiste van Noord-Nederland. Net als de Slachtemarathon is de PiterRun & PiterWalk op 14 maart een bijzonder evenement omdat de lopers niet een rondje maken maar van de Piterkerk in Ureterp naar de Piterkerk in Lippenhuizen rennen of wandelen. Daarbij kruisen zij drie keer het Koningsdiep, de beek die zo'n mooi stempel heeft gedrukt op het landschap van de gemeente Opsterland. De organisatie zorgt voor vervoer per bus van de inschrijving- en finishplek sportveld Kobunder (thuisbasis van SV THOR) naar de start. De organisatie is in handen van S.V. THOR, Hûs de Mande en de activiteitencommissie van de Piterkerk. De kosten bij voorinschrijving zijn 9,50 euro. De lopers die in Ureterp starten en aan hun 20,5 kilometer beginnen, worden uitgeluid door de klokken van de klokkenstoel bij de monumentale kerk aan het Selmien East. Op 10,4

Activiteitenrubriek

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 13

kilometer (tevens startpunt voor de 9,8 kilometer) bevindt zich een proviandpost. De wandelaars kunnen eveneens kiezen uit de afstand van 20,5 kilometer of 9,8 kilometer. Daarnaast is er een jeugdloop van 6,9 kilometer voor jongeren vanaf twaalf jaar en een Kidsrun van 1,8 kilometer voor kinderen uit de groepen zeven en acht van de basisschool. Bij aankomst in Lippenhuizen luidt de klok van de Piterkerk. Na een rondje om de kerk is de finish op het sportveld waar de sportieve deelnemers met muziek worden binnengehaald. Alle deelnemers ontvangen een speciaal hardloopshirt van de PiterRun & PiterWalk editie 2015 en de kinderen die meedoen aan de Kidsrun krijgen een medaille. Daarnaast wordt er bij de finish bouillon, sportdrank, thee en koffie geschonken. Uiteindelijk mikt de organisatie er op om in enkele jaren tijd de PiterRun & PiterWalk uit te laten groeien tot het sportevenement van Zuidoost-Fryslân om zo het prachtige natuurgebied rond het Koningsdiep nadrukkelijk onder de aandacht te brengen. Daarnaast is het de feestelijke aankondiging van de lente. Is er iets beters denkbaar dan het voorjaar lopend in te luiden? Doe dus mee aan de PiterRun. Voor meer informatie en inschrijven: www.piterrunlippenhuizen.nl

ACTIVITEITEN in de WITTE KERK HEMRIK

Zondagmiddag 1 februari om 15 uur

ANTONIN QUINTET (fluit, klarinet, hobo, fagot, hoorn)

klassiek: Reicha, Mozart, Debussy, Glinka Onslow en Brugk

entree € 10,= incl. consumptie, t/m 12 jaar € 2,=

Zondagmiddag 8 februari om 15 uur

MUSICALANDERS

vocal group uit Groningen met musicalarrangementen en medleys

o.a. Sister Act, Les Misérables, West Side Story en Aida

entree € 7,50 incl. consumptie, t/m 12 jaar € 2,=

Zondagmiddag 15 februari om 15 uur

HEALERS (afscheidsturnooi)

friestalige blues, ditmaal semi-akoestisch

entree € 7,50 incl. consumptie, t/m 12 jaar € 2,=

Zondagmiddag 1 maart om 15 uur

BAROKCONCERT ARS MUSICA

Händel, Telemann en Bach

entree € 10,= incl. consumptie, t/m 12 jaar € 2,-

Meer informatie en reserveren via www.wittekerkhemrik.nl

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 14

Beste Liphústers Op 9 december j.l. zei voorzitter Els Hoogeveen, dat het een vrolijke avond zou worden dacht ze. Men had Aaltje Ypey uit De Wijk bereid gevonden de avond te verzorgen. Aaltje is geboren in Makkinga, heeft voortgezet onderwijs gevolgd in Gorredijk en vertelde, dat ze discjockey was en ook een muziekkwis had ontwikkeld voor – zoals ze het noemde – oudere jongeren.

Ze had een hele muziekinstallatie bij zich. De aanwezigen werden in groepjes verdeeld. Met het beantwoorden van vragen over muziek uit de 50-er, 60-er, 70-er jaren waren er punten te verdienen. Ook enkele fragmenten klassieke muziek passeerden de revue. Soms waren er extra punten te verdienen door een liedje qua tekst uit te zingen of een dansje te doen. Hoe ging de sirtaki ook weer of de tango? Het werd inderdaad een vrolijke boel. De lachspieren en hersenen zijn weer flink geoefend.

In de vorige Harker werd voor 13 januari de cursus wasstrijken genoemd. Daarvan is een stukje tekst weggevallen. U had natuurlijk wel door, dat dit niet de was strijken was, maar iets anders, n.l. schilderen (middels strijken) met bijenwas, hetgeen een creatief resultaat oplevert. Dit o.l.v. Loeki Fentge. Als u dit leest is onze jaarvergadering al weer geweest. Voor 20 januari Is dorpsgenoot Willemien Timmer uitgenodigd. Ze woont aan de Vaart en komt vertellen over haar spirituele praktijk Apofyliet. Eind januari/begin februari komen de buurten weer bijeen om in huiskamerverband het programma van 2014 te evalueren en nieuwe ideeën in te brengen voor het komende seizoen. 10 febr. is de toneelworkshop o.l.v. Froukje Reitsema. 17 Febr. zijn de buurten van Hieke Jaarsma (Corso) en Tine Berga (Bûtewei) aan de beurt om als eendagsbestuur de avond te organiseren. We zijn nieuwsgierig, wat ze voor ons in petto hebben!

Diny Kuipers.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 15

Proef de winter

Bij Stoeterij Het Swarte Paert te Hemrik

op vrijdag 13 Februari 2015

Vanaf 17:00 uur

Warm welkom met glühwein en chocolademelk

17:30 uur

Gelegenheid tot bezichtiging van het cultuurhistorisch museum met een gids

18:30 uur

Opening Siepie’s vermaarde stamppottenbuffet

Na het buffet

Showprogramma met Friese paarden

Kosten €22,50 per persoon, kinderen tot 13 jaar €10,-. Alleshowprogramma bijwonen? Kosten € 7,500 pp. Alleen showprogramma € 7,50 pp. Aanvang circa 19.30 uur. Geen

pinautomaat aanwezig.

Reserveren gewenst - maximaal 80 personen.

per e-mail via info@swartepaert.nl of per post: Stoeterij Het Swarte Paert

Binnenwei 13a 8409 JG Hemrik

Naam :_______________________________________________

Telefoon of e-mail : :_______________________________________________

Aantal personen :_______________________________________________

:

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 16

STERK VOOR DE PITERKERK MOOIE OPBRENGST KERSTFAIR VOOR RESTAURATIE PITERKERK De Piterkerk deed mee aan de Winterfair op zaterdag 13 december bij dorpshuis De Mande in Lippenhuizen. Met de verkoop van allerlei leuke kerstspullen en lekker eten & drinken zamelden we geld in voor de actie Sterk voor de Piterkerk. In totaal bracht onze deelname aan de kerstfair het mooie bedrag van 120 euro op voor de restauratie van de kerk. Ook gaven we uitleg over de actie om het kerkgebouw voor Lippenhuizen te behouden. KERSTMUSICAL LIPPENHUIZEN GROOT SUCCES Kinderen uit Lippenhuizen en Hemrik brachten vrijdagavond 19 en zaterdagmiddag en -avond 20 december 2014 vol enthousiasme de kerstmusical Het mooiste geschenk in de Piterkerk in Lippenhuizen. Ze traden drie keer op voor een uitverkochte zaal. Ruim 260 belangstellenden genoten van het ontroerende kerstspel, gespeeld en gezongen door de 35 kinderen van de toneelgroep en het Sterrenkoor. De opbrengst van de musical, 350 euro, gaat naar de restauratie van de Piterkerk. Bezoekers van de kerstmusical Het mooiste geschenk werden in een prachtig decor door de kinderen meegevoerd naar het Verre Oosten. Hoofdrolspeler Jelmer van der Veen uit

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 17

Lippenhuizen kroop op overtuigende wijze in de huid van prins Joezoef, die in het spel op zoek ging naar de nieuwe koning. Joezoef nam drie geschenken mee: een bal, een boek en zijn hond Pluto. Uit medelijden gaf hij onderweg al zijn geschenken weg en kwam dus met lege handen aan bij de stal. De Piterkerk was op 19 en 20 december van binnen en buiten sfeervol verlicht en versierd. Bij binnenkomst hoorde het publiek bekende kerstliederen spelen door Jeanette Brandsma op piano, Johan Cnossen op dwarsfluit en Kees Roeleveld op bas. De kerstmusical Het mooiste geschenk was een initiatief van de activiteitencommissie Piterkerk.

Kerstballenwedstrijd De kerstboom in de Piterkerk was tijdens de kerstmusical versierd met tientallen zelfgemaakte kerstballen. Die waren gemaakt door deelnemers aan de wedstrijd ‘Maak de mooiste kerstbal’. De winnares (zie hiernaast de winnende kerstbal), Lammie Hoekstra uit Lippenhuizen, mocht met nog iemand gratis naar kerstmusical Het mooiste geschenk. Bewonder kerstmusical Het mooiste geschenk op ons eigen youtube-kanaal van de Piterkerk en bekijk de foto’s op www.piterkerklippenhuizen.nl!

BEDANKT! Alle kinderen en vrijwilligers die hebben meegedaan aan de kerstmusical, nogmaals heel erg bedankt voor jullie geweldige inzet! Namens de organisatie, Doete Cnossen, Kees Roeleveld, Ria IJbema en Anje de Jong

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 18

UITNODIGING INFORMATIEBIJEENKOMST

GROOT ONDERHOUD PITERKERK

Binnenkort willen we geïnteresseerden uit Lippenhuizen

graag informeren over het groot onderhoud van de

Piterkerk in het dorp. Belangstellenden nodigen we uit

hun naam en e-mail op te geven, zodat we mensen

gericht kunnen informeren over plaats en tijd van de

bijeenkomst.

Opgave kunt u doen bij:

Jan Quarré, tel. 0516-471387, e-mail

mjquarre@kpnplanet.nl

Fondsenwerving

De afgelopen maanden is er actie gevoerd om fondsen te werven ten behoeve van

de kosten van het groot onderhoud. Naast de al toegezegde rijks- en provinciale

subsidie hebben we ook met succes subsidie verworven voor het aanleggen van

extra voorzieningen zoals een toilet.

Het concept bestek voor de uitvoering van de groot onderhoudsplannen is besproken

en de aanbesteding is in volle gang. Na vergelijking van diverse offertes is een

orgelrestaurateur opdracht verleend. Kortom, het voorbereidende werk voor de

uitvoering van het groot onderhoud is gaande.

De bouwcommissie,

Alwin de Jong, Trea Abma, Jan Quarré, ds. Hans Jonker

Vaste (Seizoens) activiteiten

Iedere maandagavond 20.00 tot 22.00 uur Melomania oefenavond

Iedere maandag Bejaardengymnastiek 10.45-11.45 Hûs de Mande

Iedere donderdag Club klaverjassen 20.00 Hûs de Mande Voor informatie: Roel de Jong (464660) / Tjidsger Rozenberg (463997)

Iedere donderdag Koor Lippenhuizen/Hemrik 19.30 Consistorie

Speel-o-theek Lippenhuizen; 1x per maand van 15.00 tot 16.30 u. van 19.00 tot 20.00 u.

Hummelmande; Elke ma-/di-/do- en vrijdagochtend geopend vanaf 8.30 u. Gesloten tijdens de schoolvakanties.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 19

Rooster kerkdiensten Protestantse Gemeente Lippenhuizen/Hemrik 2015

Datum Tijd Voorganger Dienst te 18 jan 10.00 Ds. A.J. Jonker Langezwaag, m.m.v. Cantorij 25 jan 10.00 Ds. D.J. Deuzeman Lippenhuizen, Consistorie 01 feb 10.00 Ds. E. Rooseboom Langezwaag 08 feb 10.00 Ds. A.J. Jonker Lippenhuizen 15 feb 10.00 Ds. A.J. Finnema Langezwaag 22 feb 10.00 Ds. A.J. Jonker Lippenhuizen 01 mrt 10.00 Ds. A.J. Jonker Langezwaag Op de zondagen worden de diensten in Lippenhuizen in de Consistorie tegenover het kerkgebouw gehouden. Dit in verband met het groot onderhoud dat aan het kerkgebouw gaat plaatsvinden.

Nieuwsbrief Hûs de Mande Januari 2015 Gerrit Prikken een jaar lang ‘burgemeester van Lippenhuizen’ In een bomvol dorpshuis werd voor de tweede keer de nieuwjaarsreceptie gehouden. Met muziek van Hinke Liemburg & Petje op Petje af quiz & heerlijk eten & en veel gezelligheid…….. Hoogtepunt van de avond was het bezoek van Lippe en Lipkje (Johan Cnossen en Sietha Lolkema) en de verkiezing van de ‘burgemeester van Lippenhuizen’. Als broer en zus deden zij hun minirevue. De aanwezigen werden op de hoogte gesteld van de laatste roddels en nieuwtjes uit het dorp. Ze hoorden dat de kerk het café had gekocht waar de dominee voortaan zijn wekelijkse spreekuur houdt op maandagmorgen. Natuurlijk kwam het multifunctionele centrum MFA ook ter sprake. Lipkje opperde dat er vanaf nu maar geen anticonceptie meer moet worden gebruikt zodat Lippenhuizen weer een kinderrijk dorp wordt. ** MOGELIJK GEMAAKT DOOR DE VELE VRIJWILLIGERS EEN GROTE PLUIM

VOOR ALLEN ** Piterrun & Piterwalk Een gezamenlijke activiteit van Piterkerk & THOR & de Mande, waar een klein dorp groot in kan zijn! Zaterdag 14 maart, voor meer informatie zie aankondiging in de Harker.

Kerkdiensten

Hûs de Mande

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 20

Repair café & boekenruil beurs & puzzelruil beurs Ook de afgelopen keer was het weer lekker druk in het repair café… dus heeft u nu ook een kapot apparaat in de kast staan, overal waar een snoer aan zit proberen we te repareren. Eventuele nieuwe onderdelen moeten worden betaald de rest is gratis. Ook staan er mooie boeken en puzzels in de kast, neem wat eigen boeken of puzzels mee en…. ruilen maar. In maart en aprils de laatste kans van dit seizoen! Keatsers De keatsers verzorgen 14 februari een gezellige avond, met een bierproeverij & lekkere warme hap & mis dit niet …….. mis dit niet !! > zie aankondiging in de Harker Toneel avonden Fleurich ut Ein speelt 30 en 31 januari het toneelstuk “Firma List en Bedroch” een luchtig blijspel in drie bedrijven. Met muziek na afloop van drive-in show ENYOY. Klaverjassen

Elke donderdagavond is er kaarten in de Mande en de datums van het vrije klaverjassen zijn:

Zaterdagmiddag 28 februari Open Opsterlands Kampioenschap

Wist u dat …….

Pinnen in de Mande mogelijk is en steeds vaker wordt gebruikt!

Er zaterdag 4 april een foute avond is en tijdens een diner u wordt

getrakteerd op ‘cabaret’ …?

Er binnenkort een piano staat in de Master Bosga seal…..

Opnieuw een geweldig kroegtoneel hebben geboekt voor september…..

Er ook weer een LP-avond in de maak is……

Activiteiten Vrijdag 30 januari Toneelavond!

Zaterdag 31 januari Toneelavond!

Zaterdag 14 februari De Keatsers verzorgen een bierproeverij

met kok voor warme hap……!!

Zaterdag 28 februari Open Opsterlands kampioenschap

klaverjassen

Zaterdag 14 maart Piterrun & Piterwalk > zie aankondiging

Harker

Zaterdag 14 maart Repair Cafe en boeken- en puzzel ruil

Zaterdag 4 april Foute avond

Zaterdag 11 april Repair Cafe en boeken- en puzzel ruil

Een verjaardag & jubileum & buurtfeestje….. kom naar Hûs de Mande vraag naar

een arrangement op maat!!

Voor meer informatie Thea de Vries 06 50445471

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 21

Dorpscafé Hûs de Mande

Georganiseerd door de keatsers van Tusken de Flatsen!

Ze koken, staan achter de bar en zullen jullie bierkennis

vergroten.

Vanaf 17.00 geopend is Hûs de Mande geopend.

Eerst een warme hap!

Rond 19.00-19.30 zal een film worden getoond over de

bierbereiding waarna de bierproeverij start.

Hús de Mande ....thús in de Mande! Hús de Mande ....thús in de Mande!

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 22

Plaatslik Belang 38

Sa rûnom 1900 feroarje der in hiel soad saken. De foarige kear ha ik al it fan de grûn kommen fan it bûterfabryk yn Terwispel neamd. Soks koe om ‘t der geandewei mear masines kamen, dy ‘t foar dat wurk geskikt wienen. Dy masines wienen wer ôfhinklik fan enerzjy sa as stienkoal, cokes, oalje en fansels turf. Mar it rindemint fan turf wie aardich minder as dat fan bygelyks stienkoal en dêrtroch waard de fraach nei turf minder en dêrtroch legere prizen en as gefolch dêrfan in soad ûnrêst by it wurkfolk. It wurkfolk hie yn dy tiid net safolle yn de molke te brokkeljen , mar hja krigen wol yn de gaten dat as hja harren posysje ferbetterje woenen, dit allinne koe troch gearwurking yn ‘e foarm fan in fakbûn. Dat gyng doe fansels net fan in laaien dakje. In soad arbeiders hienen gjin jild om de kontribúsje te beteljen, oaren waarden mei ûntslach drige, as krigen ûntslach as hja lid waarden. Mar stadichoan komt der dôchs wat fan de grûn. Yn 1881 wurdt de “ Sociaal Democratische Bond “oprjochte, dy ‘t letter opgiet yn de “ Sociaal Democratische Arbeiders Bond ” en letter yn 1946 wurdt dit de PvdA. Lippenhuzen hat jierrenlang in ôfdieling SDAP hân, letter waard ek dat Partij van de Arbeid. Fansels binne der mear organisaasjes ûntstien troch ôfsplitsingen, geloofsrjochtingen en sa mear, allegearre mei as doel de belangen fan de wurknimmers te behertigjen.

Ek it ûnderwiis dat yn dy jierren stadichoan better waard sil bydroegen ha oan it bewust wurden fan de minsken harren situaasje. Yn 1900 komt der in learplicht foar bern fan 6 oant 12 jier en ek wurde der easken steld oan de skoallen. Yn Opsterlân foldie gjin skoalle oan dy easken en sa binne der om 1885 hinne allegearre nije skoallen yn ús gemeente kaam sa as yn Lippenhuzen.

( no is dit it Doarpshûs De Mande ) De ynhâld fan it ûnderwiis en de kwaliteit fan it personiel wurde troch saneamde “schoolopzieners “ yn de gaten holden. De boeren sitte ek net stil. It oprjochtsjen fan in bûterfabryk ha ik al neamd, mar der bart folle mear. Al yn 1852 wurdt de “ Friese Maatschappij van Landbouw “ oprjochte mei as doel troch kursussen, foarljochting en oare inisjativen de kwaliteit en fakkennis fan de boeren op in heger peil te bringen. Nei in wat drege start kamen rûnom yn Fryslân lânboukursussen op gong, ek yn Lippenhuzen. De lessen waarden meastal fersoarge troch skoalmasters, dy ‘t harren dêr yn ferdjippe hienen, mar ek wol troch fakminsken fan bûten. Fan út dy kursussen ûntstienen dan faak ferienings fan âld learlingen om dan mei-inoar de opdiene kennis út te wreidzjen en oare dingen te dwaan. Yn Lippenhuzen wie ek sa’n feriening fan âld learlingen, oprjochte yn 1899 en dat moat de earste yn Nederlân west wêze. Letter is dêr de Jongerein út fuort kommen. Yn Lippenhuzen wie ek in lânbouferiening “Nut en Genoegen “ oprjochte yn 1883. It inisjatyf kaam

Skiednis fan Lippenhûzen

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 23

blykber net fan de boeren, want it bestjoer bestie út bestjoersleden fan Plaatslik Belang mei as foarsitter master Dijkstra, boer Veenland fise- foarsitter en master Wiegersma sekretaris- ponghâlder. In oantal kearen hat dy feriening in grutte Lânboutentoanstelling holden en foarsafier my bekend, wie de earste yn 1894. Mar der barde mear: In oantal boeren rjochtsje in koöperaasje op om mei-inoar foer en keunstdong yn te keapjen. It begjin sil yn 1898 west wêze, want dan stiet yn de Ljouwerter krante in berjochtsje dat ynskreaun wurde kin op de levering fan 40.000 lynkoeken foar in oantal boeren út Lippenhuzen en omkriten. Efkes letter is it al de C.V.t.A.L. de “ Coöperative Vereniging tot Aankoop van Landbouwbenodigdheden “ te Lippenhuizen. Om 1944 hinne is dy koöperaasje oergien yn de C.A.F en yn 1948 opheven.

Ek op in oar mêd komt der rûn 1900 yn Lippenhuzen wat mear libben yn de brouwerij. Yn 1897 stekke in oantal muzikanten de koppen by elkoar en rjochtsje “De Woudkapel “ op. In pear jier fersoargje hja de muzyk by it skoallefeest, mar spylje ek yn de omkriten. Mar al ridlik gau ferdwynt it selskip fan it toaniel om yn 1904 as fanfarekorps “ Ostinato “ werom te kommen. Dit selskip hat it ek net lang folholden. Better die it ûnthâlderskoar it. Dat koar bestie út leden fan de N.V. “ De Nederlandse Vereniging tot afschaffing van alcoholhoudende dranken “. Sûnt 1901 hie Lippenhuzen dêr in ôfdieling fan, krekt as in hiel soad doarpen yn dizze omkriten, mei as

doel it slim út de hân rûne gebrûk fan drank, mei alle belabberde gefolgen dy ‘t dêrút fuort kamen, tsjin te gean. Dat koar, jierrenlang ûnder lieding fan master Alberda, hat rûnom ferskate prizen wûn. Nei de oarloch is it koar net fierder gien. Neist de N.V., letter Ando, wie der in bloeiende jongeren ôfdieling, de J.V.O., ” Jeugdbond voor Onthouding ”, dy ‘t nei de oarloch feroare yn V.J.B. “ Vrije Jeugdbeweging “. In jier as wat letter yn 1952 waard foar de jongere jeugd in ôfdieling “ Jonge Bouwers “ oprjochte. Fan de hiele blauwe beweging is der no neat mear.

Troch W. van der Sluis

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 24

Website Lippenhuizen: (nog niet bekend)

Emailadres: pb.lippenhuizen@gmail.com

Dinsdag 3 maart Jaarvergadering IJsclub en Plaatselijk Belang Lippenhuizen. Agenda: 19.30 uur Jaarvergadering IJsclub Aansluitend Jaarvergadering Plaatselijk Belang.

Opening vaststellen agenda

Mededelingen

Notulen jaarvergadering 18 maart 2014 ( zie Harker januari)

Financieel verslag kascommissie

Jaarverslag 2014 ( zie Harker januari )

Website

Bestuursverkiezing Hinke Heida aftredend en herkiesbaar

Rondvraag

Archiefcommissie met een presentatie Notulen Jaarvergadering 18 maart 2014 1. Jaarvergadering ijsclub De vergadering begon om 19.30 uur en niet om 20.00 uur zoals PB had vermeld in de Harker. Dit was een vergissing van PB, excuus daarvoor. 2. Opening en vaststellen agenda Vastgesteld. 3. Mededelingen Jan Harm Eppinga (sluit later aan) en Harm Wijkstra hebben zich afgemeld.

4. Notulen jaarvergadering 9 april 2013 Het verslag heeft in de Harker gestaan. Hieke Jaarsma; Hebben jullie al bericht over de financiële situatie van de Harker. Jan Blaauw: We hebben contact gehad hierover met het bestuur van de Harker. We zijn daar niet verantwoordelijk voor maar het valt straks wel onder PB. PB wordt namelijk de rechtspersoon zodat de rekeningen ook bij ons komen. Dit is de meest voordelige situatie voor de Harker. Anders moet de Harker een stichting worden. We zijn bezig om de Harker meer te digitaliseren. Dick Schimmel; “doch it foar dyn dorp” is dat afgerond? Gerrit Prikken: Dit is afgerond en Adrie de Boer heeft destijds een stukje in de Harker geschreven met een financiële verantwoording.

Plaatselijk Belang Hinke Heida Voorzitter 463099

Gerrit Prikken Penningmeester 464812

Douwina Bantema Notlant 654968

Jan Blaauw Lid 465707

Marc Heyne Lid 0651931460

Nynke Tibbesma Lid 465544 (telefoonnummers beginnen uiterraard met 0513)

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 25

5. Financieel verslag- kascommissie Gerrit Prikken geeft een presentatie over de financiële situatie. De incasso wordt dit jaar eerder gedaan omdat nog maar 1 lid het IBAN-nummer heeft doorgegeven. We verwachten hier veel werk van te krijgen als we het later in het jaar doen. Dit omdat nu nog automatisch het rekeningnummer in IBAN-nummer wordt omgezet. Dick Schimmel; hoe zit het met de 80% van de Pannakooi? Gerrit Prikken legt uit; dat geld krijg je pas als de Pannakooi er staat. Kascommissie; Wiebe Groothof en Jan Witteveen, er zijn 6 rekeningen en alles staat goed op papier. Hieke Jaarsma en Wiebe Groothof gaan de kas volgend jaar controleren. 6. Jaarverslag 2013 Hieke Jaarsma; de Wettertoer stond in het licht zoals we hebben kunnen lezen in de Harker verzorgd door PB, maar de kerk ook, wie doet dat? Antwoord; dat doet de kerkbestuur zelf. Speeltuin: Gooitzen; het was moeilijk om vrijwilligers te vinden en we hebben een bedrijf daarvoor ingehuurd. We krijgen daar een beetje subsidie voor. We moeten wel weer op zoek naar vrijwilligers. Spontaan melden zich aan; Marten Zwart, Nynke Tibbesma, en Anne Jonker. Joukje Idzenga; is het een idee om de buurtverenigingen te vragen? Antwoord; ja dat hebben we wel gedaan, maar we gaan dit wel weer proberen. We hebben het toen in de Harker gezet maar daar kwam niemand op af. Speeltuin van de Wiken; daar hoort PB niks meer van. Wimmie Jonker; we hebben binnenkort buurtvergadering, ik zal eens horen. Jan Witteveen; het plan ligt klaar en is goed gekeurd bij de gemeente. Nu ligt het bij de buurt om actie te ondernemen. Kerstversiering; De Wettertoer stond in het licht en er zijn borden geplaatst bij de ingang van het dorp. De kosten die gemaakt zijn voor de stroom hebben we nu vergoed. Ernst Pieter Bantema heeft een verbruiksmeter geregeld die je ook kunt huren als dorpsbewoner. Website; De persoon die het zou presenteren die is er niet. Jan Blaauw zal na de vergadering de presentatie houden en toelichten hoe het proces is geweest. MFA; info avond op 4 maart, zijn er nog vragen over? Gjalt Mulder wil wel meer informatie. Er is een adviesbureau die alles analyseert; de plek, de exploitatie. Het onderzoek loopt nu en er wordt een plan van eisen gemaakt. De gemeente werkt volgens het beeld en design traject. Eind april gaat het de markt op en daarna worden een aantal bedrijven uitgenodigd en die kunnen daarop inschrijven. Beoordelingscriteria zijn: ontwerp, duurzaamheid, en gebruiksvriendelijkheid. Marten Zwart; er lag ook al een plan van eisen, wat is daarmee gedaan? Jan Blaauw; dat wordt nu tegen het licht gehouden en beoordeeld. Er moet nog grond worden aangekocht en er moeten nog bomen worden gekapt en er zijn vleermuizen. Er is een stuurgroep waar alle participanten in zitten, en deze groep moeten het van de grond krijgen samen met de gemeente en met de adviesbureaus. Eind 2015 moet het klaar zijn. 700 jaar Lippenhuizen; Pb wil een feest organiseren. Met onder andere een bloemencorso, reünie, revue, en er wordt een boek gemaakt. Dit om ook geld binnen te krijgen. Het zou eerst in 2015 maar het wordt nu 2016 en wordt gekoppeld aan het Liphusterfeest.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 26

BenW; 14 november 2013, het verslag is vandaag binnen gekomen. We hebben vragen gesteld over de oude school en het dorpshuis; school wordt gesloopt en daar komt waarschijnlijk nieuwbouw. Het dorpshuis komt te koop en anders wordt het gesloopt. Wimmie Jonker; bij de nieuwjaarsreceptie waren er wel gegadigden. Dorpsgebonden budget; er zijn twee pilot dorpen geweest en die waren wel enthousiast. Elk dorp krijgt geld om projecten vanuit het dorp te steunen. PB gaat de aanvragen beoordelen. Dit is nog wel een lastige klus waarbij we een goede voorbereiding moeten treffen. Klaske de Vries; is het eenmalig? nee het is elk jaar. Jan Witteveen; wordt er nu veel gebruik van gemaakt? Hinke Heida; nee, het is echt extra. Het gevaar is wel wat er later gebeurd. Wat moeten we dan allemaal doen met het geld? Moeten we dan ook het grasmaaien van het sportveld daaruit betalen? Jan Blaauw; daar zijn we wel sceptisch over en we blijven scherp. Trijehoek; het blijft een lastig kruispunt, vies bushokje. Jan Witteveen; is het een aanname of feit dat er meer ongelukken zijn nu? Gooitzen; er is een evaluatie geweest maar dat was wel snel, het zou nu weer moeten. Wimmie Jonker; als je de regels gebruikt als fietser dan zouden er zeker meer ongelukken zijn gebeurd. Glascontainer; mocht het MFA er zijn dan is er geen geld om de container te verplaatsen en er komt geen aparte plastic inzameling. Kastanjeziekte; bomen op de Buorren worden in de gaten gehouden. Pas herplant als alles eraf is. 60 km zone van de Boerestreek vanaf de Ald Hearrenwei. Dit is niet zomaar klaar maar dit is wel een wens van PB. 7. Welkomstcommissie 18 nieuwe adressen heeft H. Wijkstra bezocht, dank daarvoor. Wiebe Groothof; komt het weer in de Harker, als er nieuwe inwoners er zijn? Antwoord: Ja. 8. Archiefcommissie Melinda Veenstra en Lammie Hoeksma helpen W. van de Sluis met het digitaliseren van het archief. 9. Bestuursverkiezing Jan Blaauw is aftredend en herkiesbaar. Als MFA gebouwd is zal Jan afscheid nemen van PB. Gooitzen Bosma aftredend en niet herkiesbaar. Nieuw lid Nynke Tibbesma, niemand die hier tegen is, welkom Nynke! 10. Rondvraag Sjoerd Idzenga; het tijdstip van vergadering liever in november. Het moet wel bij de vergadering van PB blijven, we kijken hier naar. Jan Witteveen; hoe zit het met de statuten kun je zomaar stoppen met de functie voorzitter. Ja. Nynke Tibbesma; ik wil een himmelploeg oprichten, ik houd zelf de fietspaden schoon en dat is wel te doen maar ik zou graag een groter gedeelte van Lippenhuizen één keer per maand willen aanpakken met een ploeg vrijwilligers. Wie wil zich aanmelden? We gaan dit oppakken in PB. Dick Schimmel; er staan veel auto's langs de Sluis. ik maak me zorgen over de toeristen. We kunnen niet verbieden om daar te parkeren. Wietse Mulder; de bestrating is gezakt in de Buorren en er blijven waterplassen staan.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 27

Gooitzen Bosma; de gemeente weet hiervan. Wietse Mulder; de strepen op de Sweachsterdyk; jammer want daar hebben we het over gehad maar het wordt niet veranderd. Er gebeuren nu veel ongelukken. om 21;12 sluit Jan Blaauw de vergadering. Na de vergadering volgt een presentatie van de nieuwe website! Op beide linken gaat de site straks werken. lippenhuizen1.nl en lippenhuizeneen.nl Verschillende bedrijven kunnen een pagina krijgen en dit zelf vullen, of een link naar de eigen website krijgen. Bedrijven (uit Lippenhuizen) kunnen zich ook aanmelden. Hier wordt wel een bijdrage voor gevraagd. Het is gekoppeld aan Facebook en Twitter zo bereik je een groot publiek. Er komt een info-avond waarin alles voor de gebruikers (vereniging en bedrijf) wordt uitgelegd. De verenigingen moeten het zelf beheren en er is iemand gevonden (Trijnie Thedinga) die het algemene gedeelte doen. Volgende week wordt het gevuld en daarna gaat het in de lucht. Het bord bij de vaart moet ook aangepast worden met de nieuwe website erop! Basisanalyse van de gemeente; heel positief beeld door de enquêtes die zijn ingevuld, complimenten. Thor heeft ook een nieuwe website. www.thor-sv.nl Via de mail kwam het volgende verslag binnen; dit is niet besproken in de jaarvergadering maar hoort wel bij het jaarverslag van 2013: Intocht Sinterklaas te Lippenhuizen, Op zaterdag 23 november was het weer zover……de Sint kwam ook dit jaar weer naar Lippenhuizen. Vele kinderharten gingen ook deze dag sneller kloppen….. De opwachting van de Sint was dit jaar op de Weeme waar vele kinderen als echte “pietjes” verkleed vol spanning stonden te wachten. Muziek klonk al in de verte…..en jawel….daar kwam de stoet aan. Met “coole” piet voorop op een coole maaimachine met daarachter een kar met pakjes volgeladen. De mooiste Sinterklaasliedjes klonken door het dorp en een ieder zong mee! Na dit spektakel kwam de Sint….op een mooi zwart rijtuig, getrokken door een prachtig Fries paard. Ook had de Sint weer zijn Pieten mee genomen die ervoor zorgden dat de kinderen voorzien werden van heerlijke pepernoten. Na de optocht gingen we met zijn allen naar het dorpshuis waar nog een leuk feestje werd gevierd. Kinderen konden hun tekeningen kwijt aan sinterklaas en mochten wat voor de Sint doen. Ook had de Sint gezorgd voor echte “dans”Pieten die de kinderen een leuk dansje hebben geleerd…. (alle voetjes kwamen van de vloer). Aan enthousiasme ontbrak het ook dit jaar niet….. Het was wederom een geslaagde Sinterkaas intocht. Na afloop ging ieder kind met een blij gezicht naar huis. Met in hun hand een klein cadeautje en een zakje snoep met een mandarijn. Jaarverslag van het Plaatselijk Belang 2014 Dorpsspiegels De dorpsspiegels leveren een schat aan informatie op. Door een brede enquête in de dorpen te houden en die aan te vullen met onder andere groepsgesprekken en interviews, kunnen dorpen, gemeente en instellingen op een onderbouwde manier met elkaar in gesprek gaan en belangrijke onderwerpen bij elkaar op de agenda te zetten. De dorpsspiegels zijn in 2002 voor het eerst gehouden en in 2006, 2010 en 2014 herhaald.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 28

Waarom een dorpsspiegel? Met een dorpsspiegel maken we eens in de zoveel tijd de stand van zaken in een dorp op. Met een dorpsspiegel kan een dorp zichzelf letterlijk een spiegel voorhouden. Wat gaat goed, wat gaat niet goed? Welke ontwikkelingen zijn positief, welke negatief? Het informatiemateriaal wordt voor een groot deel door dorpsbewoners zelf verzameld. Zij vullen enquêtes in en beoordelen deze inhoudelijk, in Opsterland hebben in 2014 ca. 1672 mensen meegewerkt aan deze enquêtes. Basisanalyse Onlangs zijn de plaatselijke belangen en de gemeente begonnen met alweer de vierde ronde van het leefbaarheidonderzoek: De dorpsspiegels. De basisanalyse is nu klaar. In de basisanalyse worden de resultaten van enquêtes voor elk dorp gepresenteerd en onderling vergeleken. Ook worden de uitkomsten vergeleken met de resultaten van eerdere dorpsspiegels. Resultaten De resultaten uit de basisanalyse zijn met ons als Plaatselijke Belang Lippenhuizen besproken. Ontwikkelingen De dorpsspiegels helpen de dorpen bij het opstellen van dorpsvisies en het identificeren van maatregelen om de leefbaarheid te versterken. Ze bieden de mogelijkheid om ontwikkelingen te monitoren en effecten van maatregelen te meten. Daarmee zijn ze belangrijk voor de ontwikkeling van het gemeentelijk beleid.

Meer informatie

http://www.dorpsspiegels.nl/.

http://dorpsspiegels.nl/files/2014/lippenhuizen/

http://dorpsspiegels.nl/files/2014/basisanalyse/

Dorpsvisie 2014-2020 In 2014 is er een update gemaakt van de dorpsvisie van Lippenhuizen. We hebben er weer een kloppend document van gemaakt. Ook zijn de nieuwste ontwikkelingen meegenomen en is er geluisterd naar de bewoners van ons dorp. De in deze visie uitgewerkte ideeën zijn voor Plaatselijk Belang richtinggevend voor de toekomst. Maatschappelijke ontwikkelingen en veranderende inzichten kunnen nieuwe kansen of knelpunten opleveren waar we ook aandacht aan moeten besteden. Actie lijst 1. BOUWEN EN WONEN Inventarisatie locatie nieuw uitbreidingsplan na 2015 Door: Plaatselijk Belang en gemeente Termijn: 2015-2016 2. VOORZIENINGEN Realiseren MFA Door: Gemeente en werkgroep MFA Termijn: 2016

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 29

Onderzoek kinderopvang en buitenschoolse opvang Door: Gemeente/stichting Timpaan/kinderopvang Opsterland/ OBS de Flecht Termijn: 2014-2015 Haalbaarheidsonderzoek nieuwe ijsbaan gecombineerd met permanent feestterrein. Door: Plaatselijk Belang/IJsclub 'IIsnocht'/Feestcommissie Termijn: 2015/2016 Instandhouding en onderhoud speeltuintjes. Door: Plaatselijk Belang/gemeente Termijn: 2015-2020 3. VERKEER EN VERVOER Zorg voor onderhoudstoestand straten en wegen Door: gemeente/Plaatselijk Belang Termijn: Jaarlijks Veiliger maken oversteek Bûtewei - Sweachsterwei. Door: gemeente/Plaatselijk Belang Termijn: voor 2018 4. NATUUR, MILIEU EN LEEFOMGEVING Door jaarlijks een Himmeldei te houden kan een bijdrage worden geleverd aan een schone leefomgeving. Door: OBS de Flecht/ Plaatselijk Belang Termijn: Jaarlijks 5. RECREATIE Bewaken en verbeteren kwaliteit van recreatieve fiets- en wandelpaden Door: gemeente/Plaatselijk Belang Actie: Jaarlijks Stimuleren bekendheid recreatieve mogelijkheden Door: De Frije Wiken Termijn: Jaarlijks 6. COMMUNICATIE Conitinuteit van de Harker Door: redactie dorpskrant/verenigingen/dorpsbewoners Termijn: Jaarlijks Het ontwikkelen van een nieuwe internetsite voor Lippenhuizen. In 2014 gaat de nieuwe website van Plaatselijk belang in de Lucht www.lippenhuizeneen.nl Door: Plaatselijk Belang Termijn: 2014

700 Jaar Lippenhuizen In 2016 wordt het groot feest in Lippenhuizen, het dorp bestaat dan 700 jaar. Dit leek een lid van Plaatselijk Belang Lippenhuizen een mooie gelegenheid om een groot feest te vieren. Ook omdat dat jaar de opening zal zijn van het nieuwe MFA. Plaatselijk Belang heeft hiervoor een ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ in het leven geroepen.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 30

Hieronder wordt de opdracht van de commissie weergegeven en de organisatie structuur. In het ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ nemen plaats: Voorzitter: Henk de Glee Vice voorzitter: Roel Zwerver Secretaris: Janny Kleinhuis Penningmeester: Marten Zwart Namens Plaatselijk Belang: Hinke Heida en/of Gerrit Prikken Juridisch ondersteuning: Annie van der Werf Communicatieve ondersteuning: vacant De volgende werkgroepen zijn gevormd: Bloemencorso Theater Boek over Lippenhuizen Reünie Liphùsterfeest Doarpshûs Doel: De ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ zorgt ervoor dat in september 2016 in Lippenhuizen een feest wordt georganiseerd voor en door Liphùsters. Dit om het 700 jarig bestaan van het dorp en de opening van het nieuwe MFA te vieren. Opdracht: De ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ maakt een projectplan en werft fondsen. Er wordt ook een risico analyse gemaakt. Er worden werkgroepen gevormd die worden geïnitieerd en gecontroleerd op hun plan van aanpak en de uitvoering daarvan. Daarnaast bewaakt de ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ het tijdspad en de financiën. Na afloop van de festiviteiten volgt nog een evaluatie en daarna wordt deze ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ opgeheven. Verantwoordelijkheid: Leden van de ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ kunnen ook deelnemen en/of steun bieden aan de werkgroepen. Omdat Plaatselijk Belang opdrachtgever is, ligt hier de eindverantwoording. Mandaat: De ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ heeft mandaten die passen binnen de opdracht voor het organiseren van het 700 jarig bestaan van het dorp in de geest van deze statuten. En hoeft niet alle besluiten terug te koppelen naar Plaatselijk Belang. Financiën: Plaatselijk Belang staat garant voor maximaal €5.000,-. Na inning wordt dit terug betaald aan Plaatselijk Belang. Alle revenuen gaan naar de kas van Plaatselijk Belang. Bij calamiteiten wordt hier eerst met de gehele ‘Bestuurscommissie Lippenhuizen 700’ over vergaderd en besluiten genomen over verdere acties, dit zal worden gemeld aan het bestuur van Plaatselijk Belang.

MFA Lippenhuizen. Het zal mei, Juni geweest zijn, 2 jaar geleden, dat het sein op groen ging voor de realisatie van het MFA. Bouwvak 2015 zou het gereed moeten zijn. Nu, 2 jaar later zijn we niet veel verder. De grond is wel aangekocht en er zijn oriënterende

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 31

gesprekken met diverse aannemers geweest. Tekeningen, ontwerpen, schetsen e.d. zijn nog niet gemaakt. De gemeente heeft de oplevering halverwege 2014 opgeschoven naar eind 2015. en heeft THOR, het dorpshuis en school gevraagd om actuele cijfers. Cijfers met betrekking tot de exploitatie, leerlingen aantal, ledenaantal en kosten. Dit omdat diverse ambtenaren en wethouders door “voortschrijdend inzicht” dit graag tegen het licht willen houden. De cijfers van het dorpshuis zijn beter dan ooit, Thor draait ook prima en het aantal leerlingen op school blijft redelijk constant. De aanbeveling/rapport/adviesstuk geschreven door een adviesbureau, welke door de gemeente is ingeschakeld kan alleen maar positief geschreven zijn en kan alleen maar als positief ontvangen worden door de gemeente. Het wachten is nu op de gemeente hoe zij het rapport interpreten en wat hun vervolgstappen zijn. Website Vorig jaar hebben we tijdens de jaarvergadering de nieuwe lay-out laten zien van de website van Lippenhuizen. Dit jaar zijn we bezig geweest om de website te vullen en natuurlijk het programma onder de knie te krijgen. Op alle pagina’s moet informatie staan en ook het nieuws moet up-to-date zijn en dus hebben we iemand nodig die dit allemaal voor ons wil doen. We hebben Trijnie Thedinga hiervoor bereid gevonden. De website bestaat uit verschillende onderdelen, de verenigingen is één van die onderdelen. Alle verenigingen uit Lippenhuizen kunnen een eigen pagina krijgen, waaraan ze hun eigen invulling kunnen geven. In het begin van 2015 krijgen de verenigingen een uitnodiging om uitleg te krijgen over hoe ze hun eigen pagina kunnen vullen. Wilt op de hoogte blijven van al het nieuws uit lippenhuizen dan kunt u ons volgen op onze nieuwe website www.lippenhuizen1.nl Speeltuinen Door de gemeente is er dit jaar controle gedaan aan de speeltoestellen. Bij de speeltuin aan de Omgong is de kruipbuis afgekeurd en deze zal worden verwijderd door de gemeente. Er zal eerst geen nieuw speeltoestel komen dit omdat het gecertificeerde toestellen moeten zijn en deze zijn duur om aan te schaffen. Dat er niet veel in het potje voor vervanging en onderhoud zit komt doordat een groot deel van de subsidie opgaat aan het onderhoud door Jan Frans. Maar ook al doet Jan Frans dit voor een heel schappelijk bedrag feit is wel dat het bedrag een groot deel van de subsidie is. Verder moet er veel onderhoud aan de kabelbaan gebeuren en een deel van dit onderhoud is te wijten aan verkeerd gebruik en door kinderen die buiten de doelgroep vallen. Het zou fijn zijn als de buurt dit ook een beetje in de gaten houdt. Gebiedsbeheer: Zoals de meeste mensen wel hebben meegekregen moet de gemeente bezuinigen op groenonderhoud. In het dorp is dit zichtbaar door minder maairondes en het onkruid dat wat hoger staat. Dit is natuurlijk wat minder fraai voor het beeld maar we zullen er aan moeten wennen. Vanuit de gemeente is er ook het project snippergroen voor mensen die graag een stukje grond willen kopen van de gemeente mits je natuurlijk aan de voorwaarden voldoet. Verder hebben wij Lippenhuizen onder de loep genomen wat betreft zwerfafval. We hebben geprobeerd om een Himmelploeg samen te stellen, maar als we rond kijken valt het gelukkig best mee met het zwerfafval. En dus is er besloten om eerst geen extra himmelploeg samen te stellen. Er zijn veel Liphusters die al regelmatig een ronde doen om alles schoon te houden. Verder houdt de basisschool ieder jaar een

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 32

Himmeldag, zodat de kinderen zich bewust zijn van het schoonhouden Lippenhuizen. Met z’n allen kunnen we ervoor zorgen dat Lippenhuizen een netje dorp blijft. Overleg met gemeente Woensdag 10 september hebben we het jaarlijks ambtelijk overleg met de gemeente gehad. We hebben de actielijst van het jaarverslag en dorpsvisie doorlopen. Voorzieningen: alvast rekening houden met inrichting pannakooi i.v.m. overlast Verkeer en Vervoer: de kruising Trijehoek is opnieuw ingericht. In het begin is het voor iedere verkeersdeelnemer wennen aan de nieuwe situatie, maar naar verloop van tijd weet men hier beter mee om te gaan. Men moet rekening met elkaar houden. Ook is de verkeersveiligheid door de gemeente geëvalueerd en blijkt dat het veilig is. Het bushokje wordt maandelijks door de gemeente schoongemaakt. Oversteek Bûtewei-Sweachsterwei: men rijdt hier al langzamer i.v.m. het overzicht op de kruising. Het maken van een 60-km. zone van de Boerestreek vanaf de Ald Hearrenwei staat op een laag pitje en is eerst 4 jaar opgeschoven. Men is nu bezig met de aanleg van een nieuwe weg van Drachten naar Appelscha, daarna kunnen gebieden opnieuw in kaart worden gebracht met andere zones. De bestrating van de Buorren is op sommige plaatsen wat verzakt en er vallen gaten. Plaatselijk Belang heeft dit ook gemeld en de gemeente is op sommige plaatsen al bezig geweest. In het algemeen geldt; gebreken aan straten/wegen? Dit melden via gebiedsbeheerder Franciscus Koopman. Verder heeft de gemeente ons verzocht om een aparte werkagenda te maken uit de dorpsvisie. Sommige zaken vragen meer tijd en geld. Hiervoor is weer een aparte pot geld. Harker De opmaak van de Harker is jarenlang door Wouter de Kroon verzorgd en dit wordt nu tijdelijk waargenomen door Geesje van Noordenburg. Intussen is er overleg geweest met de mensen van de Harker en Plaatselijk Belang over het voorbestaan van de Harker en hoe deze er in de toekomst uit gaat zien. Voorlopig blijft de Harker op papier verschijnen. Het bestuur van de Harker gaat kijken of ze mensen kunnen vinden voor de lay-out. Wij van PB gaan kijken of we ook een redactie kunnen samenstellen. Nynke stelt zich alvast beschikbaar. Rond de jaarlijkse bijdrage zullen we ook inventariseren over het evt. digitaliseren van de Harker. Dorpsgebonden budget: De gemeente heeft geld uitgetrokken voor kleine dorpsinitiatieven. Hierover heeft Plaatselijk Belang het volgende in de Harker geplaatst: De gemeente Opsterland, de raad en het college is van mening dat de kwaliteit van leven een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van burgers, instellingen en de overheid. Burgers en instellingen worden in een vroeg stadium bij de planvorming betrokken. Het uitgangspunt is dat dorpsbudgetten bijdragen aan de leefbaarheid in dorpen en de Burgerparticipatie vergroten. Het budget voor Lippenhuizen is dit jaar € 3580, - van de gemeente voor kleine dorpsinitiatieven. Richtlijnen

Het budget moet worden ingezet voor projecten en/of activiteiten die bijdragen aan de

leefbaarheid en burgerparticipatie binnen het dorp.

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 33

Wijzigingen in de openbare ruimte (groen/ grijs) worden overlegd met de gemeente

Plaatselijk Belang beheert en verdeelt dit budget en rapporteert aan eind van het jaar aan de gemeente voor welke projecten dit budget is ingezet.

Het budget mag niet worden ingezet voor activiteiten en/of projecten die in strijd zijn met de wettelijke bepalingen en/of (toekomstig) beleid van de gemeente. De projecten en/ of activiteiten waarvoor het dorpsbudget wordt ingezet hebben geen structureel karakter. Plaatselijk belang heeft de aanmeldingen voor het dorpsgebonden budget beoordeeld en besloten de volgende aanmelding een bijdrage te verstrekken:

Een veegmachine voor algemeen nut welke zal worden aangeschaft door de ijsbaanvereniging.

Een mobiele pinautomaat aangeschaft door het dorpshuis welke in overleg ook beschikbaar zal zijn voor evenementen en verenigingen in het dorp.

Een bijdrage voor aanschaf van gym attributen voor SV Thor afd. Gym

Er is een bedrag gereserveerd voor het jeugdwerk waarop zij in 2015 aanspraak kunnen maken voor als er activiteiten zijn welke binnen de criteria van de subsidie passen.

Sinterklaasintocht Lippenhuizen 2014 Op zaterdag 22 november was het zover……Sinterklaas kwam naar Lippenhuizen. Om 10.00 uur stonden de kinderen, ouders, pake’s en beppe’s bij obs de Flecht de Sint en zijn pieten vol verwachting op te wachten. De stemming zat er al goed in mede dankzij de pietenband die dit jaar weer van de partij was. Op een gegeven moment werd iedereen een beetje ongeduldig……waar bleef Sinterklaas?? Totdat het bericht kwam dat de Sint zich had verslapen……...en wel in onze eigen “Pietenkerk”. Sinterklaas had besloten hier te gaan slapen met zijn pieten zodat hij op tijd zou zijn. In optocht zijn we met z’n allen naar de kerk gegaan waar we onder luid gezang de Sint en zijn pieten hebben gewekt. Sinterklaas kwam nog een beetje vermoeid naar buiten om te kijken wat er aan de hand was. Maar bij het zien van zoveel kinderen haastte de Sint zich en kon het feest echt beginnen en samen met de pietenband was de sfeer weer helemaal top! Na een wandeling door het dorp werd er in De Mande wederom een feestje gevierd. Ook de danspieten waren er dit jaar weer bij. En was er de gelegenheid om een liedje te zingen voor de Sint. Na afloop kreeg ieder kind (moe maar voldaan) een cadeautje en wat lekkers mee naar huis. Sinterklaas commissie Lippenhuizen

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 34

De totale hoeveelheid neerslag in december is 83,5 mm en was vorig jaar 82 mm. De totale verdamping is 11 mm en was vorig jaar 11

Gemiddelde max. temp. is 6,7 gr. en was vorig jaar 8,2 gr. Gemiddelde min. temp. is 2,3 gr. en was vorig jaar 3,3 gr.

6

3.2

0.2

6.2

4.6

14.8

0.4 0.4

3.8

0.6

4.8

3

12.4

2.8

4.8

1.6

7.2

1.8

0.4 0.2 0.4

2.8

0.8 0.2

0

5

10

15

20

25

30

35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mm neerslag

-12-10

-8-6-4-202468

10121416182022242628303234

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

O c

temperatuur max min

Weeroverzicht - december

DE HARKER deharker.lippenhuizen@gmail.com 35

Weerjaaroverzicht 2014

Meer- en actuele weersinformatie vindt u op www.weerstationlippenhuizen.nl Het weer actueel op uw mobiel, sms: “go weer lippenhuizen” naar 1008 (0.60 p.o.b) Let op: op de site is er nu ook een pagina met een "totaaloverzicht" Willem en Renske

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

87

59

41.5

60

128

52

46.5

160.5

22.5

54.5

38.5

78

mm neerslag

-20

-10

0

10

20

30

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

13.3 12.4

20.3 21.9

27.8 26.9

34.1

29.1

26.1

21.4

18.3

12.4

-4.3

-0.6 -2.3

-0.6

2.2

5.3

8.7

6.6 5.9 6.4

0.3

-3.2

O c temperatuur max min