TWINTIGSTE JAARGANG NR. 4 APRIL 2016 DE HARK ER · inleiding en open les over de cursus. Er zal ook...

DE HARK ER

Kijk op www.lippenhuizen1.nl voor de digitale Harker in kleur!

D O A R P S K R A N T E f o a r & f a n L I P P E N H Ú Z E N

TWINTIGSTE JAARGANG NR. 4 APRIL 2016

[email protected]

In dit nummer onder andere:

Bijeenkomst herdenkingsdag – 4

mei

Email adres: [email protected]

Voetbalwedstrijd THOR1 – Oud Heerenveen 1 – 20 mei

Moederdagfair in Lippenhuizen.

mailto:[email protected]

De Harker [email protected] 2



Inhoud

Voorwoord

Dorpsagenda 2016

Mededelingenbord

Activiteitenrubriek

Hûs de Mande

Skiednis Lippenhuzen

Weeroverzicht maart

Schoolkrant OBS de Flecht

De Thornado

DE HARKER COLOFON

Verschijnt 10 x per jaar. Verschijn data 2016

25 mei 29 juni Oplage: 555 stuks. Opmaak:

Geesje van Noordenburg Marten Janswei 10 Tel: 06-25102782 Redactie:

Op zoek naar redactieleden Financieel beheer:

Skelte Aukema, Feestlân 68/a Tel: 466118 Rapen & nieten:

Coördinatie: Hilly Kootstra, De Buorren 146 Tel: 463609 Bezorging:

Coördinatie: Ruurdje Regelink Tel. 463780 Kopiëren: Jan v.d. Bij,

Riekje van der Meer, Durk Tolman, Tine Bergsma. Bankrekening-nummer dorpskrant: NL80 RABO 0322940133

Ingezonden stukken worden alleen geplaatst, wanneer naam en adres bekend zijn bij de redactie.

De redactie is niet aansprakelijk voor fouten (data etc.) in de aangeleverde kopij. Wanneer de redactie het nodig acht, kan zij besluiten een ingezonden stuk niet te

plaatsen. Indien kopij niet op tijd ingeleverd wordt, kan de redactie genoodzaakt zijn voor de

betreffende maand niet tot plaatsen over te gaan. Kopij inleveren bij Geesje van Noordenburg, Marten Janswei 10. Graag uw kopij

digitaal inleveren, in Microsoft Word of RTF-formaat, ook kunt u natuurlijk uw stukje geschreven in een e-mail doen.

EMAIL ADRES: [email protected]

Let Op Let Op!!! Kopij inleveren uiterlijk vrijdag 20 mei




Deze maand komt de Harker een week eerder uit dan wat u normaal gewend bent. De reden hiervoor is dat Koningsdag precies valt op de laatste woensdag van april. Hierdoor is de Harker dan ook minder dik dan voorgaande maanden. Tijdens Koningsdag hoeft u zich niet te vervelen, in Hûs de Mande wordt ’s morgensvroeg een ontbijtbuffet verzorgd en ’s middags is er oranjecafé. Iedereen is dan in de gelegenheid om met dorpsgenoten even bij te praten en de verjaardag van de Koning te vieren. Op 4 en 5 mei is de herdenkingsdag en vieren wij onze vrijheid. Voor de herdenking kan een bijeenkomst in Gorredijk bijgewoond worden. Deze editie is zoals eerder vermeld iets minder vol dan normaal, maar wederom mogen we weer nieuwe Liphûsters verwelkomen, ook kunt u zich aanmelden als model voor de kappersopleiding of als vrijwilliger bij Atelier De Weefplaats. Er is weer van alles te doen in Lippenhuizen en omgeving, veel te lezen over de geschiedenis van Lippenhuizen en de weerstatistieken van maart. Veel leesplezier en wij wensen u een fijne maand mei!!!

Voorwoord


https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjsjuLhipTMAhXLvxQKHQAIDR8QjRwIBw&url=http://www.alegreimport.nl/blog/koningsdag-2015/&bvm=bv.119745492,d.bGs&psig=AFQjCNFutYRMnZhpqKUio0byiJDbPNy8_Q&ust=1460927894738596


Wanneer Wat gaat er gebeuren Tijd Waar

Niet alle activiteiten worden vermeld in de dorpsagenda, lees ook even verder en kijk op de dorpsagenda van www.lippenhuizen1.nl

27 apr. Koningsdag: ontbijtbuffet : dorpscafé

8:00u.- 10.00u 16.00u.- 20.00u

Hûs de Mande

30 apr. Moederdagfair 10.30u. Consistorie

4 mei. Herdenkingsdag

NL

5 mei. Bevrijdingsdag/

Hemelvaartsdag

20 mei. Voetbalwedstrijd THOR1 – Oud

Heerenveen 1

19:30 Sportveld

27 mei. Jeugdwerk: Statiegeldflessen

actie

18:00 Lippenhuzen

28 mei. Jeugdwerk: Casinonight 21:00 Lytshûs

28 mei Kaatspartij Lippenhuizen 13.00u. Sportveld

Dorpsagenda 2016



Welkom in Lippenhuizen Iris Hoekstra, Buorsterwijk 18, Afkomstig van Tijnje Jeroen en Angelique Zweers en Jarl Afkomstig van Gorredijk. KAATSWEDSTRIJD LIPPENHUIZEN 28 MEI WAAR WE NORMAAL ONZE WEDSTRIJD ALTIJD EIND AUGUSTUS HOUDEN,HEBBEN WE BESLOTEN TE RUILEN MET JUBBEGA/HOORNSTERZWAAG. DIT HEEFT HET VOORDEEL, DAT WE DIT JAAR NOG OP HET BESTAANDE VELD KUNNEN SPELEN. VANAF VOLGEND JAAR ZAL DIT NIET MEER MOGELIJK ZIJN. DIT KOMT DOORDAT ER EEN KUNSTGRASVELD AANGELEGD WORDT. WE VINDEN HET SPIJTIG, MAAR VOOR HET VOETBAL IS HET NATUURLIJK EEN ENORME VERBETERING. WE NODIGEN HIERBIJ UIT IEDEREEN UIT OM AANWEZIG TE ZIJN. ER WORDT GESPEELD IN EEN A EN B KLASSE. BIJ GENOEG DEELNAME IS ER OOK EEN DAMESKLASSE. AANVANG VAN DE WEDSTRIJD IS OM 13.00 UUR. NA AFLOOP IS HET VAAK NOG ERG GEZELLIG. IN DE VOLGENDE HARKER VOLGT MEER INFORMATIE , ALSMEDE DE FLYER. TOT ZIENS OP 28 MEI!!! KEATSCLUB ‘’ TUSKEN DE FLATSEN ‘’

Oproep Ik ben Kelly Kootstra en doe de kappersopleiding in Leeuwarden. Ik woon in Lippenhuizen. Ik ben 1ste jaars en zoek modellen voor:

wikkelen (zonder vloeistof)

permanent

kleuren

knippen dames

knippen heren Voor kleuren en permanent wordt een bijdrage gevraagd. Als iemand interesse heeft of vragen neem dan even contact met mij op. Mijn telefoonnummer is : 06-81629963 of 0513-463594.

Mededelingenbord

Lippenhuzen



Woensdag 4 mei 2016

Hierbij nodigen wij u uit tot het bijwonen van de herdenkingsbijeenkomst, met aansluitend een stille tocht naar de begraafplaats. Het programma ziet er als volgt uit: 18:45 Zaal open: Lokatie Schansburg 3 (Ontmoetingskerk) 19:00 Aanvang herdenkingsbijeenkomst - opening en welkom door bestuurslid Commissie Gedenkdagen

- toespraak door Burgemeester Van Selm

19:20 Buiten opstellen en aansluitend vertrek naar de begraafplaats aan de Hegedyk

Stille tocht via Schansburg en Hoofdstraat, we staan een moment stil bij het monument bij de Hoofdbrug

19:45 Rondgang begraafplaats en bloemen leggen bij de graven van de

Engelse piloten en verzetstrijders 19:55 Krans leggen bij het monument 20:00 Twee minuten stilte 20:02 Het Wilhelmus Daarna terugtocht naar de ontmoetingskerk waar u een kop koffie of thee wordt aangeboden.

Verzoek aan alle dorpsgenoten: Vlag vanaf 17:00 uur halfstok



Regisseren is een prachtige klus

Friesland heeft meer dan 250 toneelverenigingen en iepenloftspullen. Ongetwijfeld is er ook één in uw omgeving actief. Deze groepen staan allemaal onder leiding van een regisseur. In het najaar van 2016 start de 16e regieopleiding bij Keunstwurk. Op zaterdag 21 mei van 9.45 - 12.00 uur, geeft Luuk Eisema, docent aan de opleiding, een inleiding en open les over de cursus. Er zal ook ruimte zijn voor informatie en vragen. Iedereen die belangstelling heeft is welkom. We horen wel graag van te voren of u erbij wilt zijn. Het is de bedoeling dat iedereen op de aangewezen tijd aanwezig is, het is geen open inloop. Als regisseur geef je leiding aan een groep toneelspelers. Tegelijk inspireer je vormgevers en lichtmensen. Je kiest een toneelstuk wat je mooi vindt en je bedenkt er een plan voor. Je denkt na over een aanpak en over je eigen manier van werken. Regisseren verhoogt het zelfinzicht, de creativiteit en de stressbestendigheid. De cursus is zowel Fries- als Nederlandstalig. Mensen die de opleiding hebben gevolgd, zijn in Friesland actief met toneelgroepen in de dorpen en steden, jongerengroepen, openluchtspelen, maar ook op scholen en in de zorg. De opleiding is geschikt voor leidinggevenden die hun creativiteit willen uitbreiden, spelers die hun hobby willen uitbreiden, onervaren jonge mensen die willen leren hun inzicht te vergroten, maar ook regisseurs die willen bijscholen of mensen die er niet aan toe kwamen en nu wel tijd hebben enz. Voor iedereen dus! Benieuwd? Kom op 21 mei naar: Locatie : Keunstwurk, Wisse dwinger 1, Leeuwarden Bijdrage: Bijdrage voor de koffie en thee Meer info en aanmelden: www.keunstwurk.nl/theater / 058-2343449

Het is een tijdje geleden maar er komt weer een knutselmiddag aan.. Wanneer: Donderdag 9 juni Waar: Het Lytshus Hoe laat: 14.15 tot +/- 15.45 uur Voor wie: kinderen in de basisschool leeftijd. Er komt na de meivakantie meer informatie en dan kunt u uw kind(eren) ook opgeven. Groeten, Jeanette, Drika en Renskje. .


http://www.keunstwurk.nl/theater


Atelier De Weefplaats in Hemrik. Vanaf 1 november 2015 is in het voormalig gereformeerde kerkje aan de Binnenwei 8 in Hemrik een textielwerkplaats voor mensen met een zorgvraag gevestigd. In de werkplaats wordt geweven, gevilt, geborduurd, gebreid, stof beschilderd en geverfd enz. We werken zoveel mogelijk met natuurlijke materialen. Wat we maken wordt verkocht in het winkeltje dat sinds kort in het kerkje zit. Wie zijn 'we'? De textielwerkplaats is 3,5 jaar geleden begonnen door Aafje Bouwer, eigenaresse en werkleider. Er werken vijf medewerksters (cliënten), waarvan twee vier dagen per week en de anderen één tot vier dagdelen. In verband met de rust zijn er maximaal vier mensen per dagdeel. Daarnaast is er hulp van een aantal vrijwilligers. Hoe is De Weefplaats ontstaan? Bijna 14 jaar geleden heb ik, Aafje Bouwer, de overstap gemaakt naar de zorg. Ik kwam terecht bij de antroposofische woon- en werkgemeenschap OlmenEs en wist gelijk dat dit voor mij dé manier was waarop ik in de zorg wilde werken. Ik heb ruim 10 jaar bij OlmenEs in Appelscha gewerkt, eerst als inval-werkleider op alle werkplaatsen en de laatste 7 jaar als werkleider van de weverij. Ik ben daar geschoold in de antroposofische zorg en in het weven en vilten. De andere textiele vaardigheden had ik me al eigen gemaakt door er steeds mee bezig te zijn. Op een gegeven moment heb ik het besluit genomen om een eigen weverij/textielwerkplaats te beginnen voor mensen die dagbesteding zoeken. Ik ben gestart in een zomerhuisje bij een zorgboerderij in Langedijke met één medewerkster. Na een half jaar ben ik verhuisd naar Frederiksoord, waar we drie jaar in een koloniehuisje naast het museum De Koloniehof hebben gewerkt. Hoe zijn we nu in Hemrik terecht gekomen? Sinds ruim twee jaar woon ik met mijn man Tsjisse op een prachtig plekje op het Sluskes Schar, het voormalig recreatieterrein in Hemrik. Het kerkje aan de Binnenwei was me al eerder opgevallen en op een gegeven moment heb ik contact opgenomen met de contactpersoon van de gereformeerde gemeente. Het bleek dat ze wel wilden verhuren! We zijn het snel eens geworden met elkaar en wij zijn heel erg blij met deze prachtige en bijzondere nieuwe werkplek. De mensen die bij me werken hebben veel rust, veiligheid en omhulling nodig met weinig prikkels. Dat vinden ze in de manier van werken, in de materialen en technieken en nu ook in de plek waar ze werken. Hoe is het nu? We werken nu al bijna een half jaar met veel plezier in Hemrik. De dagbesteding is open van maandag t/m donderdag van 9.30 tot 16 uur. Op vrijdagen gebruik ik de ruimte om zelf te vilten en in de toekomst zullen er af en toe workshops worden gegeven.



Inmiddels is er een winkeltje in het kerkje geopend, waar onze eigen producten worden verkocht aangevuld met producten van andere dagbestedingen en andere creatievelingen uit de omgeving. Op 9 april jl. hebben we een open dag gehad. De belangstelling was erg groot en heeft ons goed gedaan. Voor meer informatie: www.deweefplaats.nl en op facebook (Atelier De Weefplaats). Vrijwilligers gevraagd voor het winkeltje: Misschien zijn er mensen die het leuk vinden om te helpen in het winkeltje van De Weefplaats? Het gaat in eerste instantie om de vrijdagen zaterdagmiddag vanaf 13 uur. Informatie en aanmelding: Aafje Bouwer, tel.nr. 06-29287672 of [email protected].

--->> Workshops <<--- In de maanden mei en juni worden in De Weefplaats workshops vilten gegeven op een aantal vrijdagochtenden van 9 tot 12 uur. Tijdens de workshops leer je de basisvaardigheden van het natvilten en een aantal toepassingsmogelijkheden. Iedereen kan deelnemen: beginner of al wat gevorderd, jong of oud. De groepsgrootte is maximaal 4 deelnemers. De workshops kunnen apart gevolgd worden, maar ook als geheel. Het basisbedrag is 25 euro per dagdeel (ochtend of middag). De materiaalkosten komen daar nog overheen. Afhankelijk van de workshop is dat 5 of 10 euro. De data zijn: vrijdag 6 mei (9 tot 12 uur): transparant maken met wol en natuurlijke materialen vrijdag 20 mei (9 tot 12 uur): windlicht vilten vrijdag 3 juni (hele dag): vachtvilten Open atelier: Het is de bedoeling om in het najaar in De Weefplaats één keer per veertien dagen op de vrijdagochtenden een open atelier te starten op het gebied van vilten, spinnen, weven. Voor aanmelding en/of meer informatie: mail: [email protected] of tel.nr.: 06-29287672.

Openingstijden winkeltje De Weefplaats De openingstijden zijn voorlopig: donderdagmiddag van 13 tot 16 uur en vrijdagmiddag van 13 tot 16 uur. Op andere dagen is het winkeltje geopend als het bord aan de weg staat. Het is de bedoeling om het winkeltje ook op zaterdagmiddag te openen, zodra daarvoor vrijwilligers zijn gevonden.



Jeugdwerk Lippenhuizen Zaterdag 16 april was er “Minute to win it!” in het Lytshûs. Zo’n 20 kinderen deden hier aan mee. Het was de bedoeling om diverse spelletjes ( lees: uitdagingen) gedurende 1 minuut uit te voeren en zoveel mogelijk punten te verzamelen. Dit spel is u ook wel bekend van het Liphúster Feest. Hilariteit alom. Spelletjes als: Blaaskaak, Olifantenmars, De langste adem, Pastamania, Koekiemonster, Spijkerpoepen en

Hagedis werden gespeeld. Na afloop van dit circuit was er de primeur voor Lippenhuizen: Levend Sjoelen. Jan Blaauw had een prachtige sjoelbak gemaakt van 5 meter lang! De kinderen maakten duo’s en moesten proberen om binnen 1 minuut

zoveel mogelijk koekjes in de mond van hun duopartner te sjoelen. Er konden 3 duo’s tegelijk spelen aan de sjoelbak. Een prachtig gezicht! Er waren biscoopkaartjes te winnen in de klassen jongens en meisjes en duo sjoelen. De prijzen gingen respectievelijk naar Bas v.d. Bosch, Nynke v.d. Bosch en Hidde Blaauw met Chris v. Mill (Chris deed buiten mededinging mee).Al met al weer een geslaagde avond. Hieronder informatie over onze komende activiteiten: Zaterdag 16 april 2016 : Minute tot win it! Tijd : van 19.00 uur tot ongeveer 21.00 uur Waar : Lytshûs

Vrijdag 27 mei: Statiegeldflessenactie! Vanaf 18.00u. Zaterdag 28 mei: Casinonight Tijd : van 19.00 uur tot ongeveer 21.00 uur Waar : Lytshûs Kom in stijl (galakleding), we hebben een attentie voor best dressed boy en best dressed girl…… Zaterdag 2 juli: Afsluitende activiteit. Verdere info volgt…..

De kosten van een activiteit zijn altijd €1,- , tenzij anders vermeld.

Check ook regelmatig onze website: www.jeugdwerklippenhuizen.nl

Activiteitenrubriek


http://www.jeugdwerklippenhuizen.nl/


Vrouwen van Nu afdeling Lippenhuizen. 15 maart zou Adrie Abbing uit Mantgum bij ons in de Mande komen met het onderwerp: De blaas de baas. Van te voren ga je al eens denken: Wat zal dit worden ? We hebben een prachtige avond gehad en onze voorzitter sloot af met de woorden: We hebben deze avond veel geleerd, maar ook heel veel gelachen. En dat was waar ! Adrie Abbing bracht de avond op een zeer humoristische manier en tussen door kregen we met behulp van een Power Point presentatie veel informatie. Op een gegeven moment kwam er het woord HUBO op het

scherm. Niemand had een idee. Het slaat op: Holle rug bij het urineren en Bolle rug bij ontlasting. Er was nog wel iets grappigs en of het echt waard is heb ik nog niet uit geprobeerd. Iedereen maakt wel eens mee, dat het moeilijk is om de wc op tijd te bereiken. Adrie benoemde de oplossing “ het sleutelbosfoefje “. Wanneer je met een volle blaas voor de buitendeur staat, zou je in gedachten naar het plaatje van je eigen wc moeten gaan en dit

zou helpen ! Het seizoen met verschillende lezingen is voorbij, maar er zijn nog wel heel veel activiteiten: Op 19 april een reisje naar Leeuwarden. In mei nog: fietstocht, stekjesbeurs, schilderen, samen koken, samen eten. Dus voor elk wat wils. Iedereen kan een avond of workshop bijwonen en meemaken van Vrouwen van Nu; gasten zijn dus altijd welkom. Neem dan even contact op met Fenna Liemburg ( 0513- 462187 ).

Klaasje van der Sluis



STERK VOOR DE PITERKERK

ZATERDAG 30 APRIL: MOEDERDAGFAIR IN LIPPENHUIZEN! Het is bijna zover, de Moederdagfair in Lippenhuizen! Op zaterdag 30 april 2016 van 10.30 tot 16.00 uur, een week voor Moederdag, kun je in en bij de Consistorie tegenover de Piterkerk bij de vele kraampjes van alles zien, beleven of kopen voor het hele gezin. Op deze derde editie van de Moederdagfair Lippenhuizen is er extra aandacht voor proeverijen. Entree is gratis voor alle bezoekers. We hopen dat we veel Liphústers mogen verwelkomen!

Voor elk wat wils Wacht nog even met moederdagcadeautjes kopen, want op 30 april kun je op de Moederdagfair in Lippenhuizen terecht voor mooie decoratieve spulletjes, Afrikaanse producten, sieraden, haak- & breiwerkjes, biologische theecadeautjes, tuinplanten, fruitbomen en nog veel meer. Ook kun je van alles proeven: biologische groente, versgeperst appelsap, eten uit de slow-cooker, wijn en kaas. Jan Witteveen zal bezoekers weer verleiden om mee te doen aan het Rad van Avontuur met leuke prijzen. In de tuin wordt koffie, thee en limonade geserveerd met wat lekkers. Met op de achtergrond gezellige accordeonmuziek van Johannes Visser. In de consistorie draait de film over de restauratie van de Piterkerk. Kinderactiviteiten Kinderen zijn van harte welkom op de fair. Voor hen (alle leeftijden) zijn er in de consistorie doorlopend workshops moederdagcadeautje maken. De deelname kost 1 euro per kind. Ook kunnen de kinderen tegen een kleine bijdrage een cadeautje grabbelen in de wandelende grabbeljurk. Standhouders Onder de deelnemende standhouders (zie voor de laatste update op www.piterkerklippenhuizen.nl):

Grannies2grannies Friesland

Doek8 & Matsje Veenstra

Bamboe Friesland Tuin & meer

Faberwineworld

Eko Lifestyle

A Wellness Jewel

Ook dit jaar helpen tientallen vrijwilligers uit Lippenhuizen e.o. mee om het geheel tot een succes te maken. De opbrengst van de fair gaat naar het restauratiefonds van de Piterkerk. Waar? Dit jaar is de fair net als vorig jaar een tuinfeest in en rond het consistoriegebouw (De Buorren 53, Lippenhuizen).


http://www.piterkerklippenhuizen.nl/

https://www.ekolifestyle.nl/

http://www.reikizon.nl/awellnessjewel


MOEDERDAGFAIR LIPPENHUIZEN 30 april van 10.30 uur tot 16.00 uurin de Consistorie (t.o. Piterkerk), Buorren 53, Lippenhuizen toegang gratis

Blijf op de hoogte Op de hoogte blijven van de activiteiten van de Piterkerk? Volg ons op facebook.com/piterkerk THEO JELLEMA LAAT GERESTAUREERDE ORGEL PITERKERK SCHITTEREN

De bekende organist Theo Jellema liet het orgel van de Piterkerk vrijdagavond 15 april schitteren. Ruim 75 genodigden en andere belangstellenden genoten van dit bijzondere concert, waarmee Jellema het grondig gerestaureerde Van Dam-orgel uit 1859 weer in gebruik nam. Jellema was als adviseur nauw bij de restauratie van het orgel betrokken. Tijdens het concert vertelde Jellema en restaurateur Rijk van Vulpen iets over het orgel. Volgens Jellema is het orgel in de Piterkerk vanwege het bijzondere uiterlijk een uniek Van Dam-orgel. Alleen in Joure staat een vergelijk exemplaar. Ook heeft het Liphúster orgel een bijzondere klank omdat bouwer Van Dam niet alleen zijn eigen orgelpijpen, maar ook pijpen uit de doopsgezinde kerk in Leeuwarden uit ca. 1780 erin verwerkte. Jellema drukte de aanwezigen op het hart zuinig om te gaan met het orgel. ‘Zet de kachel alstublieft niet te hoog. Trek dan liever een extra borstrok aan’, grapte Jellema, die zich vereerd voelde dat hij bij de werkzaamheden in Lippenhuizen was betrokken. Tot slot sprak hij de wens uit: ‘Ik hoop dat jullie in lengte van jaren van het orgel kunnen genieten.’ Gift De restauratie van het orgel is mede mogelijk gemaakt dankzij een gift van wijlen Sietze van der Meulen en Neeltsje Kramer uit Lippenhuizen. Na afloop van het orgelconcert overhandigde Jan Quarré, voorzitter van de kerkenraad, aan de dochter van Sietze en Neeltsje een bordje waarop staat dat de restauratie van het orgel mede mogelijk is gemaakt door haar ouders. Een mooi moment. Het plaatje krijgt een mooi plekje in de kerk.



Vaste (Seizoens) activiteiten

Iedere maandagavond 20.00 tot 22.00 uur Melomania oefenavond

Iedere maandag biljarten

Iedere maandag Ouderengymnastiek 10.45-11.45 Hûs de Mande

Iedere donderdag Club klaverjassen 20.00 Hûs de Mande Voor informatie: Roel de Jong (464660) / Tjidsger Rozenberg (463997)

Iedere donderdag Koor Lippenhuizen/Hemrik 19.30 Consistorie

Speel-o-theek Lippenhuizen; 1x maandag per maand van 14.00 tot 15.30 u. en 19.00 tot 20.00 u.

Hummelmande; Elke ma-/di-/doen vrijdagochtend geopend vanaf 8.30 u. Gesloten tijdens de schoolvakanties.



27 APRIL 2016

Koningsdag

Koningsontbijt tussen 8 en 10 uur.

Voor € 3,00 kunt u deelnemen aan het ontbijtbuffet ter ere van Koningsdag.

Van 16.00 tot 20.00

Uitgedost Oranjecafé Hûs de Mande (natuurlijk is dan het springkussen aanwezig en er wordt ook

gekokkereld)

Hús de Mande ....thús yn de Mande! Hús de Mande ....thús yn de Mande!

Underwiis 1

Het hoofdbestuur van de vereniging tot bevordering van het Volksonderwijs gevoelt zich gedrongen U uit te nodigen de contributie over het jaar 1873 ( ingevolge artikel 18 van het reglement der vereniging ) met enigen spoed aan den penningmeester der vereniging, de heer Mr. E. van Leer, Constatijn Huigenstraat te Amsterdam te voldoen. Dizze brief krige master Wiegersma yn 1874 yn de bus mei fierders noch wat gefolgen as hy net foar 15 april 1874 betelle. It docht bliken dat doe yn Lippenhuzen al in ôfdieling fan Folksûnderwiis wie, wolris wier net mei in soad leden. Yn 1873 mei 7 leden en yn 1874 wienen der 6 minsken lid, mar dôchs in ôfdieling. Dy ferieniging ter befoardering fan it Folksûnderwiis wie yn 1866 yn Ljouwert oprjochte op inisjatyf fan de boargemaster fan de gemeente Aengwirden, ( no in part fan de gemeente Hearrenfean ) Frederik Hessel van Beijma thoe Kingma. Hy wie lid fan de Steaten fan Fryslân en ek “schoolopziener “. Yn dy tiid wie der nochal wat striid, foaral fan Kristelike en Katolike side om aparte skoallen

Hûs de Mande

Skiednis fan Lippenhuzen



foar harren bern op te rjochtsjen. Dat oprjochtsjen wie net sa’n probleem, allinne woenen hja ek dat it regear dat betelle en dy praktisearre der yn ‘t earsten net oer. Men wie doe yn it algemien fan miening dat alle skoallen foar alle bern tagonklik wêze moasten en net foar elke groep in aparte skoalle .Om it regear yn dy miening te stypjen waard de feriening Folksûnderwiis oprjochte. Yn de earste jierren wie de feriening foaral yn Fryslân aktyf, mar al gau yn 1870 waard it in lânlike feriening. Der

hat faak in felle striid west om gelikense finansiering te krijen en soms ek op in minder kristlike wize, mar lang om let hawwe hja dôchs harren sin krige. Yn 1917 waard de finansiering lyk lutsen. Bekende striders foar bysûnder ûnderwiis sa as Abraham Kuyper en minister Heemskerk wienen frij dúdlik yn harren stribjen. Yn 1904 sei Kuyper, dat op harren skoallen in tredde part fan de jeugd siet en dat hja harren uterste bêst dwaan sille om alle bern yn it genot te stellen fan kristelik ûnderwiis. Alders, dy ‘t harren bern nei it iepenbier ûnderwiis stjoerden, dienen harren bern te koart en moasten har skamje. Minister Heemskerk soe it in segen foar ús lân fine as de lêste iepenbiere skoalle sluten waard. De Katoliken wienen dat

folslein mei harren iens. “ Er behoort naar gestreefd te worden de bijzondere school regel te laten zijn “ .

Der wienen doe yn it parlemint ek noch genôch minsken, dy ‘t der oars oer tochten en bleau it iepenbier ûnderwiis op syn minst in lykwurdige skoalle njonken bysûnder ûnderwiis. Lippenhuzen hie dus al hiel gau nei de oprjochting in eigen beskieden ôfdieling faak mei ûnderwizers en nau belutsenen as lid. Yn de lêste oarloch is it de Feriening ûnmooglik makke om har wurk te dwaan en is yn Lippenhuzen de feriening opholden. Yn 1950 wurdt de tried wer oppakt op inisjatyf fan de ûnderwizers en âlderkommisje mei daliks al in hûnderttal leden. Foaral lânlik hat de

Feriening fan Folksûnderwiis in soad foar it iepenbier ûnderwiis dien, mar ek foar it ûnderwiis yn it algemien. Tink oan de ynfiering fan de learplicht yn 1900 wêrby ‘t de minister fan ûnderwiis in soad stipe fan de Feriening krige en it rjocht fan famkes op it folgjen fan alle foarmen fan fuortset ûnderwiis. Ek hat de feriening in trijetal rekreaasjefoarsjenningen hân, wêr ‘t skoallen foar harren skoallereiskes fan mear as ien dei hinne koenen. Boppedat is de feriening yn de organisaasje fan skoallen tige aktyf. Tink oan meisizzenskipsrieden, foar- en neiskoalseopfang, oerbliuwen op skoalle en al soksoarte fan saken. De feriening hat dêr oer meitocht en rie jûn. De plaatslike ôfdieling sa as dy yn Lippenhuzen west hat, hat op syn wize meiholpen om by allerhanne aktiviteiten de skoalle by te stean. Yn de rin fan de tiid feroaret it ûnderwiis, de grutte ferskillen tusken iepenbier en skoallen mei de biebel binne der amper mear. De ôfdieling yn Lippenhuzen is yn de njoggentiger jierren opheven. De feriening foar Folksûnderwiis is modernisearre en hjit no: “Vereniging voor Openbaar Onderwijs VOO “. Dat de skoalle in wichtich plak yn de mienskip hat is wol dúdlik; lytse doarpen dogge faak ôfgryslik harren bêst om de skoalle yn it doarp te hâlden. Eins hat de skoalle altyd al in wichtich plak yn it doarp ynnommen al fûn net elkenien yn eardere tiden in goeie oplieding nedich. Yn earmoedige tiden wie wurkje en wat jild fertsjinje faak fan grutter belang.



Troch W. van der Sluis

Dorpsgeschiedenis en kunst 6, schuinbalk dorpswapen

Boekweitzaad In het wapentableau dat dorpshuis de Mande siert staan op de schuinbalk twee gouden boekweitkorrels of zaden en een bij. Ze verwijzen naar de historische bronnen van inkomsten van het oude, oorspronkelijk agrarische dorp Lippenhuzen of

Lippenhuizen. De scherpe driekantige dopvruchtjes van de boekweit bevatten één zaad dat eetbaar is. De vorm van de vruchtjes lijkt wel wat op die van beukennootjes. De naam Boek-weit betekende beuk-tarwe. Het gewas is zo genoemd omdat het als een (pseudo)graangewas werd gebruikt, maar voor brood was het ongeschikt. Boekweit is een goed ‘bijengewas’, want bijen voeden zich er graag mee. In de schuinstrook verwijst de bij naar het verzamelen van kostbare honing. Naast de boekweithoning was dat ook de Liphúster heidehoning.

Figuur 1.Detail schuinbalk op wapentableau



Bij Tegenwoordig is de bijenteelt vooral op de voorjaarsdrachten toegespitst. Dat lag anders bij de oude korfimkerij waarnaar de op het dorpswapen afgebeelde gouden bij verwijst. Vroeger gingen de imkers voor hun honingoogst naar de heide. Die heide was belangrijk en is op het wapentableau aangegeven door een veld in de kleur keel, de wapenkundige kleur rood. De voorjaars- en vroege zomeroogsten waren in die tijd nog nodig om de bijenvolken eerst op sterkte te laten komen en ze in de zwermtijd voldoende zwermen te laten krijgen. Op de heide kon dan later de dure heidehoning gehaald worden. Deze donkere honing was pittig, kruidachtig van smaak en rijk aan enzymen. Het was een zeer welkome bron van inkomsten en een aanvulling op het verder sobere menu van de arbeiders, die heel hard werkten om rond te kunnen komen. De heidehoning bevatte veel vitaminen en mineralen en werd van begin augustus tot half september gehaald. Doordat veel heidegebieden zijn verdwenen is deze honing steeds schaarser geworden en wordt nog altijd gezien als een delicatesse.

Boekweitplant Een uitzondering op die vroege zomeroogsten was de honing van de boekweit. Dit gewas werd in de omgeving van Lippenhuizen vroeger veel verbouwd. De veengrond was niet heel vruchtbaar maar wel geschikt voor boekweitvelden. Omdat de veenboekweit weinig eisen stelde aan de bodemvruchtbaarheid, werd het een belangrijk gewas. Het had wel een goede en diepe bewerking van de bodem nodig en het was een kwetsbaar gewas, de oogst was onvoorspelbaar. Door zijn

sterke takvorming en de vrij grote bladeren had deze eenjarige boekweitplant een sterke onkruid onderdrukkende werking. De boekweit gold als een belangrijke drachtplant voor bijen en omgekeerd waren die bijen van groot belang als bestuivers van deze plant. De in de zomermaand augustus roze en wit bloeiende boekweit kon als alles meezat al vroeg een goede honingdracht opleveren omdat de bloemen zeer rijk zijn aan nectar.

Honingoogst Bij de honingoogst werden de raten uitgesneden. Deze honingraten werden opzijgelegd en het broed werd soms van twee volken tegelijk in een nieuwe korf gespijld. Hierna gingen de bijen alsnog naar de heide of konden er blijven staan. Voor de verspreiding van het boekweit(zaad) zijn vogels belangrijk. Bijen zijn voor de bestuiving de belangrijkste insecten, de bloemen bloeien maar één dag, ze gaan alleen in de morgen open en direct na de middag alweer dicht. De bijen bevliegen de bloeiende boekweit tussen negen en twaalf uur 's morgens (gerekend in wintertijd) en daarbij halen ze niet alleen nectar uit de boekweitbloemen, maar nemen ze ook stuifmeel mee. De optimale nectarafscheiding vindt plaats tussen 16 tot 26°C en duurt maar één tot maximaal vier uur. De bruingouden aromatische boekweithoning was een zeer gewild product en dat is

deze glutenvrije krachtige honing nog steeds. Ze is pittig, zoet, vol van smaak en rijk aan diverse mineralen en spoorelementen.

Figuur 2. Boekweitplant met zaadvorming tijdens de bloei

Figuur 3. Schoolplaat 'op de heide', linksboven een honingbij



Boekweitoogst Boekweit is oorspronkelijk afkomstig uit Midden-Azië en heet in het Latijn Fagopyrum esculentum, synonym Polygonum fagopyrum. Deze zaadplant wordt vaak tot meel vermalen. Het wordt wel een pseudograan genoemd omdat het op een graan lijkt, maar dat niet is. Boekweit behoort tot de familie van de Polygonaceae of Duizendknoopfamilie en wordt wel beschouwd als het grote nieuwe gewas van de Late Middeleeuwen. In Nederland en Europa is het eeuwenlang op vrij grote schaal verbouwd. Bij gunstige omstandigheden konden de opbrengsten hoog zijn, maar als het weer tegenzat, was die laag. Vanaf eind negentiende eeuw verdween het gewas, mogelijk door het toenemende gebruik van chloorhoudende kunstmeststoffen en de sterke terugloop van de bijenhouderij die van groot belang was voor een goede zaadzetting bij het gewas. Het bewerkelijke, kwetsbare gewas met geringe opbrengst per hectare wordt nu nog maar heel weinig verbouwd.

Gebruik boekweitzaad Boekweit was belangrijk voor de veenarbeiders rond Lippenhuizen. Het verbouwen en verwerken vroeg geen dure investeringen. De zetmeelhoudende zaden bevatten nauwelijks gluten omdat boekweit geen graan is. Het boekweitmeel heeft meer koolhydraten en evenveel eiwit (10 per 100 gram) als tarwe maar minder vezels, mineralen en vitaminen uit de B-groep. Boekweitmeel was ongeschikt om brood mee te bakken. Het bevat nauwelijks gluten en

zonder gluten rijst meel niet. Wel kunnen kleine hoeveelheden door het broodmeel gemengd worden. Boekweitmeel is alleen geschikt voor het bakken van pannenkoeken of poffertjes en dergelijke. In onze poffertjes zit nog veel boekweitmeel en Bretonse dunne, 'niet zoete' pannenkoeken of galettes, bestaan bijna helemaal uit boekweitmeel. Maar om pannenkoeken en dergelijke te bakken was dure olie nodig en daar hadden veenarbeiders vaak geen geld voor. Van veenboekweit maakten ze vooral boekweitepap. Daarvoor maakten ze grutten.

Grutten De boekweitzaden werden eerst op een zogenaamde eest gedroogd en dan een beetje geroosterd zodat de zaadhuid barstte. Ze werden daarna gemalen, niet tot meel maar grutten, kleine stukjes van bijna een millimeter. Maaltechnisch gezien, is dit kritischer dan het tot meelmalen van de zaden, maar het kostte minder energie en er was geen grote molen nodig. Resterend probleem waren de harde schillen van de zaadjes. Bij meel kun je die afzeven, maar dat is bij grutten veel moeilijker. Daarom werden deze schilletjes eruit gewaaierd of weggeblazen. Daarnaast was het gewas ook nog eens geschikt als veevoer en de boekweitdoppen konden gebruikt worden als vulling voor matrassen en kussens. Er zijn nog altijd (baby-)matrassen te koop met een ventilerende bovenlaag van boekweitdoppen. Aan al die toepassingen herinneren de gouden boekweitzaadjes op de schuinstrook. De gouden bij en De boekweitkorrels memoreren dat boekweit en honing voor vroegere veenarbeiders en agrariërs in Lippenhuizen ‘gouden’ producten leverden.

Aldtsjerk – Lippenhuzen, 2016 © Gerhild van Rooij1

1 Bronnen:

Encarta Encyclopedie Drenthe, boekweit Zie De Harker, maart 2016, Dorpsgeschiedenis en kunst 5 Wapentableau Lippenhuzen



De totale hoeveelheid neerslag is 67,5 mm en was vorig jaar 49 mm. De totale verdamping is 33,5 mm en was vorig jaar 40,5 mm.

Gemiddelde max. temp. is 8,8 gr. en was vorig jaar 6,4 gr. Gemiddelde min. temp. is 1,4 gr. en was vorig jaar 0,7 gr.

Meer- en actuele weersinformatie vindt u op www.weerstationlippenhuizen.nl Het weer actueel op uw mobiel, sms: “go weer lippenhuizen” naar 1008 (0.60 p.o.b) Let op: op de site is er nu ook een pagina met een "totaaloverzicht" Willem en Renske

Weeroverzicht - maart


http://www.weerstationlippenhuizen.nl/

TWINTIGSTE JAARGANG NR. 4 APRIL 2016 DE HARK ER · inleiding en open les over de cursus. Er zal ook...

Documents

Transcript of TWINTIGSTE JAARGANG NR. 4 APRIL 2016 DE HARK ER · inleiding en open les over de cursus. Er zal ook...