Originele ingevingen moet je koesteren en uitvoeren, anders krijg je later spijt dat je het niet hebt gedaan.

Daarom vertrekt Joost van Hövell tot Westervlier in mei 2012 per koets uit Wit-Rusland naar Parijs om

Napoleons aftocht precies na te reizen. DOORANJAKRABBEN

Per koets door Rusland,in het spoor van NapoleonOP 24 juni 1812 begon Napoleon aan een veldtocht

tegen Rusland. Aanvankelijk ging alles voorspoedigen op 14 september trok hij Moskou binnen. De Rus-

sen staken de stad echter in brand en door gebrek aan beschut-ting en voorraden was Napoleon gedwongen om zijn legersterug te trekken. Op de lange weg naar huis werden de troepengeteisterd door honger, kou en ziekte. Tijdens de oversteek vande rivier de Berezina eind november werden zware verliezen

De mannen die in mei 2012 vanuit Wit-Rusland naar Parijs gaan per koets. Joost VanHövell tot Westervlier staat vooraan met boek in de hand

geleden. Op 4 december 1812 nam Napoleon een plotseling enonverwacht besluit: hij liet zijn leger achter en keerde in vlie-gende vaart terug naar Parijs.Het is begin 2000 als ook Joost van Hövell tot Westervlier eenplotseling besluit neemt: "Ik ga Napoleon navolgen. Ik gadezelfde tocht maken die de keizer in 1812 vanuit Rusland naarParijs heeft gemaakt."En zo zal geschieden. In 2012, tweehonderd jaar na de keizer,vertrekt Van Hövell tot Westervlier uit Smorgoni, nu Wit-Rus-land. Per koets, getrokken door paarden, zoals Napoleon ookreisde. Niet exact 200 jaar na dato, want Joost begint zijn reisin mei als de weersomstandigheden wat beter zijn. Van Hövelltot Westervlier: "Het gaat er niet om dezelfde ontberingen tedoorstaan, maar wel om een zo juist mogelijk beeld te krij-gen van de manier waarop mensen begin 19" eeuw reisden."Dat is namelijk de oorspronkelijk interesse van Van Hövell totWestervlier: "Ik heb geschiedenis gestudeerd en interesseer mijvooral voor de logistiek van het reizen met koetsen en paarden,het reizen voordat de trein of auto er waren. Zo kwam ik opNapoleon en is het idee ontstaan."Een mooie bijkomstigheid is dat de details van de reis vrij onbe-kend zijn. "Ik begin waar alle verhalen ophouden. Er is zoveelgeschreven over Napoleon en zoveel verfilmd uit zijn leven,maar er bestaan geen films en nauwelijks boeken over zijnterugtocht van Rusland naar Parijs." Hij denkt een primeur tehebben en zegt dan ook niet zonder trots: "Nooit eerder heeftiemand deze reis precies nagevolgd in een koets."De belangrijkste bron zijn de Mémoires van generaal Arrnandde Caulaincourt, een vriend en vertrouweling en reisgenoot vanNapoleon. Honderdvijftig pagina's van Gaulaincourts herin-neringen zijn gewijd aan de Russische reis. "Hij beschrijft vrijuitgebreid wat ze onderweg meemaken. Napoleon reisde incog-

"Sommige Russische burgemeesters maken nual plannen voor een bijzondere ontvangst"

42

nito, samen met Caulaincourt en nog een kleine escorte. Zestopten nauwelijks, af n toe twee of drie uur om te slapen ennatuurlijk om van paarden te wisselen. Binnen twee weken tijd,dertien dagen om precies te zijn, waren ze in Parijs. Caulain-court beschrijft de angst om herkend te worden en de stemmin-gen waaraan Napoleon onderhevig was. De keizer gaf anderende schuld van de slechte afloop in Rusland."

Meer dan 2000 kilometerZo'n zes jaar geleden is Van Hövell tot Westervlier begonnenmet het uitwerken van zijn plan. Omdat hij zelf niet kan men-nen, ging hij op zoek naar een koetsier die bereid was de reismet hem te maken. Hij vond hem in de persoon van GerritHaakmeester, die in 1992 per koets van het Twentse Vriezen-veen naar Sint Petersburg in Rusland is gereisd. Meer dan 2400kilometer legde hij af. Nog drie andere ervaren koetsiers gaanmee: Hany Mulder, André de Vries en Hein Heun. Bennie Heunzorgt voor het transport per vrachtwagen van de paarden enhet materiaal naar Smorgoni.Afgelopen vakanties heeft hij gedeeltes van de route verkend encontacten gelegd met plaatselijke historici en overheden. "Hetheeft tot prachtige ontmoetingen geleid in plaatselijke kroegen.Bijvoorbeeld met mensen die al jaren 'studeren' op een kleinstukje van de route. Burgemeesters die het schitterend vinden enhet nu al over een officiële ontvangst hebben."De tocht beslaat meer dan 2000 kilometer en velwacht wordt datze er vijf à zes weken over zullen doen. "Het moet niet veel lan-ger duren, want ik neem zes weken vakantie op. Daarna moet ikgewoon weer aan het werk." Van Hövell tot Westervlier werkt bijde gemeente Amsterdam. Onderwegwordt er geslapen in devrachtwagen.Tijdens de reis zal hijeen weblog bijhou-den, zodat iedereenhem kan volgen,maar hij hoopt opnog veel meer aan-

o 250 km

dacht, zowel voor zijn reis als voor die van Napoleon. Hij wil hetvoor elkaar krijgen dat er een nieuwe uitgave van de Mémoiresvan Caulaincourt verschijnt, in meerdere talen. Daarnaast zou eendocumentaire heel mooi zijn. "De bedoeling is in samenwerkingmet lokale historici in de plaatsen waar de reis doorheen gaatplekken te filmen die aan Napoleons reis herinneren en daar eendocumentaire van te maken." En last but not least: een speelfilm."Het reisverslag van Caulaincourt biedt veel dramatische aankno-pingspunten om er een prachtige film van te maken."Heeft het minutieus lezen van Caulaincourts verslag nog geleid toteen speciale fascinatie met de man Napoleon? "Nou, het is natuur-lijk een groot man, maar al die oorlogen. Napoleon was altijd aanhet oorlog voeren. Ik ben zelf meer een man van de vrede." •

Sponsoring

-c:;

'!:

"""z.st:o"'0a.'"Z

De tocht kost 40.000 euro. Om deze te kunnen bekostigen én extra geld enaandacht te generen voor een Russisch goed doel, is de Stichting Gichon inhet leven geroepen. Deze stichting behartigt de belangen van kinderen inWit-Rusland. Speciale aandacht gaat uit naar de kinderen in Wit·Rusland diedirect of indirect zijn getroffen door de Tsjernobyl-ramp in 1986, die tot opde dag van vandaag grote gevolgen heeft voor de kinderen van Tsjernobyl.De stichting wil een steentje bijdragen aan de toekomst van deze kinderendoor te investeren in het land zelf. U kunt sponsor worden van de reis dieVan Hövell tot Westervlier in 2012 gaat maken en daarmee tevens het goededoel Stichting Gichon (www.gichon.nl) ondersteunen.Op de weblog van Van Hövell tot Westervlier, www.napoleon-têtz.nl kunt umeer lezen over de reis en onder andere een sponsorformulier downloaden.

-:

eic

43