Najaarsnota 2017 - Provincie Zuid-Holland · ongetwijfeld nieuwe investeringen met zich mee gaat...

Najaarsnota 2017

Vastgesteld door Provinciale Staten op 11 oktober 2017

3

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave ........................................................................................................................................................ 3

Bestuurlijke inleiding ................................................................................................................................................ 5

Financieel beeld ...................................................................................................................................................... 7

Programma's ......................................................................................................................................................... 15

Programma 1 Groen, Waterrijk en Schoon ............................................................................................................ 17

Doel 1-1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast .............................................................. 18

Doel 1-2 Goede kwaliteit en kwantiteit gronden oppervlaktewater ...................................................................... 20

Doel 1-3 Groenblauwe structuur versterkt samenhang stad-land en recreatieve gebruiks- en belevingswaarde

landschap .............................................................................................................................................................. 23

Doel 1-4 De biodiversiteit is behouden en waar mogelijk versterkt ........................................................................ 27

Doel 1-5 Sterke positie voor duurzame economisch rendabele grondgebonden landbouw .................................. 33

Doel 1-6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu .................................................................................................... 35

Programma 2 Bereikbaar en Verbonden ............................................................................................................... 39

Doel 2-1 Instandhouding, bereikbaarheid en verkeersveiligheid op orde .............................................................. 40

Doel 2-2 Een adequaat aanbod van openbaar vervoer ......................................................................................... 44

Programma 3 Aantrekkelijk en Concurrerend ........................................................................................................ 47

Doel 3-1 Een groeiende, duurzame en innovatieve economie .............................................................................. 49

Doel 3-2 Schone en toekomstbestendige energie ................................................................................................. 54

Doel 3-3 Beter benut (bebouwd) gebied ................................................................................................................ 57

Doel 3-4 Goede ruimtelijke kwaliteit ...................................................................................................................... 59

Doel 3-5 Vraag en aanbod wonen, werken en voorzieningen in balans ................................................................ 61

Doel 3-6 Beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed .............................................................................. 64

Doel 3-7 Schonere bodem en beter benutte bodem en ondergrond ...................................................................... 66

Programma 4 Bestuur en Samenleving ................................................................................................................. 69

Doel 4-1 Slagvaardig, toekomstbestendig en transparant bestuur ........................................................................ 70

Doel 4-2 Cultuurparticipatie en bibliotheken .......................................................................................................... 73

Doel 4-3 Borgen kennis sociaal domein en afbouw subsidies maatschappelijke participatie ................................ 74

Doel 4-4 Afbouw taken jeugdzorg .......................................................................................................................... 75

Programma 5 Middelen ......................................................................................................................................... 77

Doel 5-1 Financieel gezonde huishouding ............................................................................................................. 81

Paragrafen ............................................................................................................................................................. 85

Paragraaf Bedrijfsvoering ...................................................................................................................................... 87

Investeringskredieten ............................................................................................................................................ 94

Kijklijn .................................................................................................................................................................... 96

Bijlagen .................................................................................................................................................................. 99

Bijlage 1 Voordracht en Besluit ............................................................................................................................ 101

Bijlage 2 Amendementen en Moties .................................................................................................................... 111

Bijlage 3 Gewijzigde taken................................................................................................................................... 113

5

Bestuurlijke inleiding

De Najaarsnota 2017 is de tweede wijziging op de Begroting 2017. De najaarsnota is een rapportage op

afwijkingen van het voorgenomen beleid en op de voorgenomen middeleninzet op doelniveau. Deze najaarsnota

bevat enkele bijstellingen op indicatoren en financiële mutaties. Deze zijn het gevolg van bijstellingen van beleid,

planningen of budget.

De najaarsnota bestaat uit drie delen:

1. de bestuurlijke inleiding en het budgettair kader met aandacht voor de ontwikkeling van de algemene

reserve, het effect op de financiële ruimte en mutaties in de programmareserves;

2. de beleidsmatige en financiële afwijkingen per programma en de paragraaf Bedrijfsvoering, onderverdeeld

naar:

1. algemene toelichting op de realisatie

2. financiële afwijkingen ten opzichte van de Begroting 2017;

3. de bijstellingen van investeringskredieten, voor zover deze betrekking hebben op 2017.

In de najaarsnota worden vier categorieën financiële bijstellingen onderscheiden:

op beleid: dit betreft afwijkingen ten opzichte van door Provinciale Staten vastgesteld beleid;

op planning: dit betreft afwijkingen in de planning. Het doel staat niet ter discussie, evenmin de omvang en

het benodigde budget;

op budget: dit betreft een autonome wijziging van het budget, niet veroorzaakt door bijstelling van beleid of

planning;

administratief: dit zijn financieel-technische verschuivingen van budgetten en de kostenverdeling.

Insteek vanuit de Voorjaarsnota 2017- en Kadernota 2018 - 2021

In de Voorjaarsnota 2017 en Kadernota 2018 - 2021 heeft het college er voor gekozen de focus te leggen op het

invullen en financieel verwerken van de investeringsimpuls van € 48 mln uit de Begroting 2017. Vanuit strategisch

oogpunt is er gekozen om ruimte te houden om in te kunnen spelen op het nieuwe regeerakkoord, wat

ongetwijfeld nieuwe investeringen met zich mee gaat brengen. Dit is in het licht van de lopende

kabinetsonderhandelingen nog niet concreet te maken.

Versnellen, voorspellen en vertellen

In deze Najaarsnota 2017 is ingezet op de verdere verhoging van de voorspellende waarde ervan. Dat is een

grote uitdaging voor een regio met zoveel dynamiek als Zuid-Holland. Omstandigheden veranderen snel en onze

provincie is afhankelijk van een veelheid aan externe factoren bij het realiseren van maatschappelijke opgaven. In

deze najaarsnota is een aantal stappen ten aanzien van de voorspellende waarde gezet, waarvan onderstaande

twee de belangrijkste zijn.

In algemene zin geldt dat in de Najaarsnota 2017 sneller gekozen is voor bijstelling van budgetten indien

daar aanleiding toe is. Waar in het verleden ‘bij twijfel’ vaak gekozen werd om budgetten in stand te houden

wordt nu gekozen voor aanpassing. Deze werkwijze zal naar verwachting bijdragen aan een zo klein mogelijk

verschil tussen de Najaarsnota 2017 en de Jaarstukken 2017.

Met de totstandkoming van het Programma Zuid-Hollands Groen (PZG) wordt een kwaliteitsslag gemaakt in

de programmatische sturing op het groenbeleid van de provincie. Dit zal de sturingsmogelijkheden van

Gedeputeerde Staten verbeteren, alsook de informatiebehoefte van Provinciale Staten. Eén van de effecten

van invoering van het PZG is dat de geplande programmering van de activiteiten in het kader van het

groenbeleid meerjarig budgettair wijzigt. Voor 2017 betekent dit een aframing ten opzichte van de huidige

budgetten, te verwerken in de Najaarsnota 2017. In de Begroting 2018 wordt de meerjarige

(her)programmering budgettair verwerkt.

6

Momenteel worden de businesscases voor de Natuur Netwerk Nederland opnieuw doorgerekend. De

resultaten van die doorrekening zullen zich vertalen in een aangepaste financiële programmering. Deze

voorstellen worden in het Kaderbesluit Groen en de voorjaarsnota 2018 aan PS voorgelegd.

De versnelling die het College ingezet heeft met de investeringsimpuls ‘extra investeringen in een slimmer,

schoner en sterker Zuid-Holland’ is verwerkt in de Voorjaarsnota 2017. In deze Najaarsnota 2017 leest u in een

aparte kijklijn hoe het staat met de voortgang hiervan.

Gebruikte afkortingen

De volgende afkortingen zijn gebruikt:

BAT: Baten (ontvangen van derden)

DP: Doorgeschoven Prestatie

FR: Financiële Ruimte

OVP: Overlopende passiva

RES: Reserves

7

Financieel beeld

Het bij begroting en voorjaarsnota 2017 ingezette positieve beeld van de financiële positie wordt voortgezet

hierop wordt hieronder nader ingegaan.

Ontwikkeling van de algemene reserve

(bedragen x € 1 mln)

Stand Voorjaarsnota (er waren geen amendementen voorjaarsnota) 50,6

Saldo Najaarsnota 2017 17,9

Stand algemene reserve na Najaarsnota 2017 68,5

Financieel resultaat en financiële mutaties

Het saldo van de najaarsnota, € 17,9 mln, wordt veroorzaakt door de begrotingswijzigingen die effect hebben op

de financiële ruimte. Om de lopende begroting sluitend te krijgen, wordt vervolgens de financiële ruimte verrekend

met de algemene reserve. Hieronder een verklaring van het saldo najaarsnota:

(bedragen x € 1 mln)

Exogene ontwikkelingen

doel

5.1 Verhogen Opcenten Motorrijtuigenbelasting 2017 5,1

5.1 Behoedzaamheid Motorrijtuigenbelasting 2017 3

5.1 Behoedzaamheid Provinciefonds 2017 2

5.1 Hydrologische maatregelen 0,5

5.1 Loonkosten vast CAO 2017 per 1 juli 2017 inclusief gedifferentieerd belonen -1,8

5.1 Resterende afname algemene uitkering -1,7

Totaal exogene mutaties 7,1

Overige ontwikkelingen

doel

1.6 Uitkering DCMR reserve 2,6

3.5 Overschot in reserve planvorming bedrijventerreinen naar algemene middelen 1,8

5.1 Restantbedrag in OVP Clusterregeling a € 1,8 mln. wordt ter beschikking gesteld van de algemene middelen 1,8

3.3 Bijstellingen onttrekkingen en vrijval Reserve Glastuinbouw 1,1

5.1 Overhevelen budget Versterken kwaliteit van de organisatie van 2017 naar 2018 0,7

5.1 Vrijval diverse budgetten DCZ 0,6

4.3 Teruggaaf JSO budget 2017 aan algemene middelen 0,5

5.1 Vrijval post Onvoorzien 0,5

3.1 Jaarlijks overschot 2017 in exploitatiebudget planvorming bedrijventerreinen naar algemene middelen 0,5

Mutaties kleiner dan € 0,3 mln 0,7

Totaal overige ontwikkelingen 10,8

Totaal 17,9

8

De bovenstaande mutaties zijn verder toegelicht in de najaarsnota.

In deze najaarsnota zijn verschillende (structurele) voorstellen opgenomen die betrekking hebben op doel 5.1

Financiële gezonde huishouding. Deze voorstellen hebben betrekking op:

1. De vrijval van de behoedzaamheidsmarges bij de opcenten motorrijtuigenbelasting en bij het provinciefonds

(bij elkaar in 2017 € 5 mln positief).

2. De ontwikkelingen van het wagenpark in relatie tot opcenten motorrijtuigenbelasting ( naast vrijval

behoedzaamheidsmarge is dit voor 2017 € 5,1 mln).

3. De Cao ontwikkelingen (€ 1,8 mln negatief in 2017).

Toelichting bij de vrijval behoedzaamheidsmarge opcenten MRB en Provinciefonds

Bij het ramen van de algemene inkomsten uit de opcenten MRB en het provinciefonds hanteert de provincie op

grond van besluit PS onzekerheidsmarges om (relatief beperkte) nadelige ontwikkelingen op te kunnen vangen.

Het gaat om circa 1 procent van het geraamde bedrag (dit is een bedrag van € 5 mln structureel). Vanwege de

positieve ontwikkeling van het wagenpark kan de behoedzaamheidsmarge bij de opcenten MRB van € 3 mln in

2017 komen te vervallen.

De behoedzaamheidsmarge bij het Provinciefonds van € 2 mln (bijna 1% van de algemene uitkering) bedoeld als

buffer voor het opvangen van (relatief beperkte) nadelige ontwikkelingen in het accres, de verdeelmaatstaven en

het BCF. Ook daarvan is de verwachting dat deze in 2017 niet nodig zal zijn.

Opcenten motorrijtuigenbelasting / Ontwikkeling wagenpark

Er staan in Zuid Holland ruim 1,5 mln motorrijtuigen geregistreerd in 36 gewichtsklassen. De ontwikkeling van het

wagenpark is positief; 2,1 % in 2016 en in het eerste half jaar van 2017 0,7%. Deze trend is ook zichtbaar in de

baten van de opcenten motorrijtuigen. Deze nemen toe, ten opzichte van de voorjaarsnota wordt de begroting op

basis van gegevens van de belastingdienst met € 8 mln bijgesteld. Hiervan bestaat € 3 mln uit vrijval van de

veiligheidsmarge van 1% en wordt het overige deel van € 5 mln veroorzaakt door marktontwikkelingen.

Prognose 2018 en verder

Het verloop van toekomstige inkomsten is moeilijk te voorspellen vanwege de ontwikkeling van het

wagenpark. Het aantal auto's in zwaardere klassen neemt procentueel meer toe dan het aantal in de reguliere

klassen. Het grootste deel van het wagenpark blijft bestaan uit auto's in de reguliere klassen. Ook is een

verschuiving van het aantal onbelaste auto's naar het aantal belaste auto's waarneembaar. Daarnaast schommelt

de procentuele toename van het wagenpark.

In de begroting 2018-2021 wordt vanwege alle onzekere factoren een stabiele reeks gehanteerd.

De te verwachte inkomsten worden in 2018 met 0,7% verhoogd ten opzichte van 2017 (€ 332 mln plus 0,7%

= € 334 mln) en daarna constant gehouden.

Wegens afloop van het amendement ‘tijdelijke verlaging opcenten’ bij kadernota 2016 neemt het

opcententarief vanaf 2020 toe met 0,3 waardoor de inkomsten met € 1 mln stijgen naar € 335 mln.

Marktontwikkelingen worden in het lopende jaar (T) gemonitord op basis van gegevens van de

belastingdienst. De raming wordt indien nodig vervolgens in de voor- en najaarsnota bijgesteld.

De technische verwerking hiervan treft u aan in de begroting 2018.

Provinciefonds

De Meicirculaire 2017 bevat de meest recente inzichten over de ontwikkeling van het provinciefonds. Op basis

hiervan wordt de raming bijgesteld. Dit is de eerste circulaire die gebaseerd is op het nieuwe (begin 2017 door de

Eerste Kamer bekrachtigde) door provincies zelf ontwikkelde verdeelmodel voor het provinciefonds. Dit model

maakt het verdelen van middelen over provincies transparanter en eenvoudiger.

9

Tegelijkertijd met de invoering van het nieuwe model zijn ook een aantal bestaande geldstromen van het rijk naar

provincies overgeheveld naar de algemene uitkering van het provinciefonds. Dit betreft structurele middelen voor

natuur, verkeer & vervoer (voormalige BDU) en BRZO (besluit risico zware ongevallen).

Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2017 (die gebaseerd is op de Septembercirculaire 2016) stijgen de inkomsten

uit het Provinciefonds in 2017 voor de provincie met een bedrag van € 3,3 mln.

Dit is opgebouwd uit een toename van € 5 mln waar voor de provincie ook extra uitgaven tegenover staan (en

daarom budgetneutraal is) en een afname van € 1,7 mln door diverse autonome ontwikkelingen.

Hieronder wordt ingegaan op de budgetneutrale ontwikkelingen. Het betreft vier decentralisatie-uitkeringen en

één taakgerelateerde ontwikkeling in de algemene uitkering. De provincie ontvangt extra middelen voor:

beter benutten (€ 3,4 mln incidenteel): Rijk, regio en bedrijfsleven nemen in dit programma samen

innovatieve maatregelen om de bereikbaarheid van de drukste regio’s te verbeteren. De middelen worden

toegevoegd aan programma 2;

hydrologische maatregelen (€ 0,5 mln incidenteel): conform het zogenaamde begrotingsakkoord 2013

ontvangen provincies middelen voor de bekostiging van hydrologische maatregelen. De middelen worden


MKB Innovatiestimulering Topsectoren (€ 0,4 mln incidenteel): provincies ontvangen in 2017 het restant van

de middelen die in 2016 zijn overgebleven. De middelen worden toegevoegd aan programma 3;

erfgoed & ruimte (€ 0,05 mln incidenteel): provincies ontvangen via het Provinciefonds verschillende

uitkeringen voor het programma erfgoed & ruimte. Daaronder zijn eveneens begrepen uitkeringen voor

nominatie werelderfgoed en de erfgoedmonitor provincies. De middelen worden toegevoegd aan programma

3;

natuur (€ 0,7 mln structureel): via de algemene uitkering ontvangt de provincie structureel extra middelen

voor natuur (agrarisch natuurbeheer en kleine natuurbeheerders). De middelen worden toegevoegd aan

programma 1. Omdat het structurele middelen betreft, komen deze ook terug in de Begroting 2018.

De resterende afname van € 1,7 mln betreft de overige (niet budgetneutrale) ontwikkelingen in de algemene

uitkering. Dit nadeel werkt structureel door en is daarom ook in de Begroting 2018 opgenomen. Het bedrag is als

volgt opgebouwd:

€ 1,9 mln voordeel door een hoger accres. Dit komt hoofdzakelijk door een hogere loon- en prijsontwikkeling

op de rijksbegroting.

€ 0,9 mln nadeel door de eindafrekening van het BTW-compensatiefonds (BCF) over 2016.

Gemeenten en provincies hebben in 2016 meer BTW gedeclareerd dan eerder door het Rijk geraamd. Hierdoor

voegt het Rijk minder middelen toe aan het Provincie- (en Gemeente)fonds.

€ 2,7 mln nadeel door ontwikkelingen in de verdeling van het Provinciefonds. Dit komt vooral door de relatief

sterke groei van de inkomsten uit de opcenten (ten opzichte van het gemiddelde van alle provincies

tezamen).

Toelichting op de cao ontwikkelingen

Voor 2017 maar met name structureel per 2018 doen zich ontwikkelingen voor die voor een prijsstijging van de

lonen zorgen. In de Cao is afgesproken tot een loonstijging van 2% per 1 juli 2017 (dit resulteert in een verhoging

van het loonbudget met € 1,1 mln in 2017 en 2,2 mln vanaf 2018). Daarnaast is afgesproken tot een eenmalige

uitkering van € 500,- naar rato van bezetting. Dit leidt tot verhoging van het loonbudget met € 0,7 mln in 2017.

De nieuwe Cao kent naast het looncomponent ook nog meerdere beleidsmatige componenten die in co-creatie

tot stand zijn gekomen. Voor de gevolgen hiervan is een werkgroep ingesteld. De directe financiële gevolgen zijn

reeds verwerkt in de najaarsnota, namelijk € 1,8 mln voor 2017 en € 2,2 mln voor 2018.

11

Mutaties op lasten/baten en reserves per programma:

(bedragen x € 1.000) Lasten Baten Saldo lasten

en baten

Toevoeging

reserves

Onttrekking

reserves

Mutaties

reserves

Resultaat

Programma 1 -59.892 -29.788 -30.104 27.690 -1.674 29.364 -740

Programma 2 -11.681 -144 -11.537 -17.152 59.040 -76.192 -87.730

Programma 3 -22.269 294 -22.563 12.160 -10.787 22.947 384

Programma 4 686 276 410 276 938 -661 -252

Programma 5 -2.482 15.455 -17.937 111.209 4.027 107.182 89.245

Overhead 27 175 -148 361 1.121 -760 -909

Totaal -95.611 -13.732 -81.879 134.545 52.665 81.879 0

In bovenstaand overzicht worden de effecten van het reëler ramen zichtbaar. De grootste bijstellingen vinden

plaats in het kader van het PZG, circa € 56 mln. Dit wordt mede veroorzaakt door een andere

begrotingssystematiek bij Programma 1 Groen, Waterrijk en Schoon, die dichter de realiteit benadert. De totale

lasten zijn afgenomen met € 95,6 mln, de baten zijn eveneens afgenomen met € 13,7 mln. Het voordelig saldo

van de baten en lasten bedraagt van € 17,9 mln en is toegevoegd aan de Algemene reserve binnen programma

5, die daarmee op € 68,5 mln uitkomt.

De stortingen in reserves bedragen € 134,5 mln inclusief € 17,9 mln storting in de Algemene reserve. De

onttrekkingen aan de reserves bedragen € 52,7 mln.

Overheveling reserve kapitaallasten van programma 2 naar programma 5

In 2013 is de beleidsnota Investeringen, waarderingen en afschrijvingen 2014 vastgesteld. De belangrijkste

wijziging daarin was het besluit investeringen niet meer jaarlijks te activeren, maar pas bij technische

gereedmelding van het project. Door dit besluit ontstond een vrijval van kapitaallasten. Deze vrijval is gestort in

een reserve Kapitaallasten, die als programmareserve 2 in de begroting is opgenomen omdat mobiliteit het

grootste aandeel in de vrijval had. Ook als de oplevering van een project vertraagt ontstaat een vrijval van

kapitaallasten. De vrijval van de kapitaallasten staat echter los van het programma Mobiliteit, maar is onderdeel

van de concernfinanciën. Daarom is de reserve Kapitaallasten in het programma Middelen opgenomen en de

reserve Kapitaallasten in programma 2 is opgeheven. De investeringsmiddelen opgenomen in het Programma

Zuid-Hollandse Infrastructuur (PZI) blijven voor mobiliteit behouden.

Bijstelling van de geraamde mutaties in de programmareserves

Binnen de programmareserves 1 t/m 5 wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende onderwerpen. Hieronder

volgt een overzicht op onderwerp van de belangrijkste mutaties. Het totaal aan gereserveerde middelen in de

programmareserves 1 t/m 5 (exclusief de algemene reserve) neemt per saldo toe met € 63,6 mln. Er is in deze

najaarsnota € 52,7 mln meer onttrokken en € 116,2 mln meer gestort.

De hoogte van de toename en afname komt met name door de hiervoor toegelichte verschuiving van € 66,6 mln

van de programmareserve 2 naar de programmareserve 5.

Voor een toelichting op de bijstellingen in de reserves wordt verwezen naar de doelen in deze najaarsnota.

Een plus (+) in de kolom onttrekking uit reserve betekent dat de geraamde onttrekking aan de reserve wordt

verlaagd. Een min (-) in de kolom onttrekking uit reserve betekent dat extra wordt onttrokken.

Een plus (+) in de kolom storting in reserve betekent dat er meer gestort wordt. Een min (-) betekent dat een

eerdere storting wordt teruggedraaid.

12

Reservenaam Doel Onttrekkingen Stortingen Eindtotaal

Programmareserve 1 Groene ambities 1-1 0,2 - 0,2

Groene ambities 1-2 - 0,4 0,4

Groene ambities 1-3 -0,3 0,7 0,4

Groene ambities 1-4 4,7 12,1 16,8

Groene ambities 1-5 2,3 0,3 2,6

Sanering glastuinbouw 3-3 0,6 - 0,6

Sanering glastuinbouw 5-1 -1,1 - -1,1

Meerjarenplan Bodemsanering 1-4 0,1 - 0,1

Meerjarenplan Bodemsanering 3-7 0,9 0,0 0,9

Luchtkwaliteit (NSL) 1-6 0,8 - 0,8

Beheerplannen Natura 2000 en PAS 1-4 - 2,2 2,2

Vlietland 1-3 - 0,3 0,3

Decentralisatieakkoord natuur 1-3 1,4 - 1,4

Reserve apparaatslasten DLG 5-1 0,2 - 0,2

Reserve Natuurcompensatie 3-4 0,0 - 0,0

Milieuaspecten omgevingbeleid 1-6 0,4 - 0,4

Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord 1-3 - 0,3 0,3

Reserve Ontwikkelopgave natuur 1-4 -6,2 11,4 5,2

Programmareserve 2 1%-regeling Kunst 1-4 0,0 - 0,0

Reserve bereikbaarheid 2-1 - - -

Reserve bereikbaarheid 2-2 - - -

Egalisatiereserve afschrijvingslast. 2-1 -65,7 -25,4 -91,1

Mobiliteit 2-1 3,5 3,4 6,9

Mobiliteit 2-2 5,4 - 5,4

Egalisatieres.beheer & onderhoud DBI 2-1 - - -

Voorm.Invest.budg.Sted.Vern.3 (ISV3) 1-3 -0,8 - -0,8



Programmareserve 3 Bedrijventerreinen 3-5 1,2 0,1 1,3

Bedrijventerreinen 5-1 -1,8 - -1,8

EFRO middelen 3-1 -0,0 - -0,0

Alt.locatie Hoeksche Waard 3-5 9,0 - 9,0

Mitigatie/Energie 3-2 - 1,2 1,2

Interreg-cofinanciering EFRO 3-1 -0,3 0,0 -0,2

Greendeal Zonnepanelen-asbest 3-2 0,9 - 0,9

Res Project duurz ontw. Zuidplaspold 1-1 0,1 - 0,1



13

Reservenaam Doel Onttrekkingen Stortingen Eindtotaal

Regionale netwerken topsectoren 3-1 - 0,4 0,4

Versterking economie 3-1 -5,0 - -5,0

MIT MKB Innovatiestimulering topsect 3-1 - 8,0 8,0

Implementatie Omgevingswet 3-3 1,8 - 1,8

Opstellen integrale onderzoeksagenda 3-3 -0,1 - -0,1

Regionale gebiedsgerichte projecten 4-1 -0,8 - -0,8

Reserve Zuidelijke Randstad 4-1 -0,1 0,3 0,1

Programmareserve 4 Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen 3-6 1,7 2,4 4,1

Programmareserve 5 IODS 1-4 -1,0 - -1,0

Groot onderhoud MJOP gebouwen 6-1 -1,1 - -1,1

Egalisatiereserve afschrijvingslst. 2-1 -1,1 4,9 3,8

Egalisatiereserve afschrijvingslst. 5-1 -1,3 93,3 92,0

Eindtotaal -52,7 116,2 63,6

15

Programma's

17

Programma 1 Groen, Waterrijk en Schoon

Voor een groen, waterrijk en schoon Zuid-Holland

Water

De opgave om Zuid-Holland te beschermen tegen overstromingen en wateroverlast blijft onverminderd van

kracht. Daarnaast vraagt de noodzaak voor een goede kwaliteit en kwantiteit van het gronden oppervlaktewater

om voortdurende inzet van de provincie en andere overheden. Om burgers bewust te maken van actuele vraag-

stukken zoals bodemdaling en waterbeschikbaarheid, trekken de provincie en waterschappen gezamenlijk op.

Bodemdaling

Bodemdaling is een substantiële opgave in Zuid-Holland. Ruim een kwart van de provincie bestaat uit

veengronden die gevoelig zijn voor bodemdaling en circa driekwart bestaat uit slappe veen- of kleigronden die

gevoelig zijn voor zettingen. Bodemdaling heeft grote gevolgen voor woningen, landbouw en de aanleg en het

onderhoud van infrastructuur. De provincie wil de gevolgen van bodemdaling voor de toekomst zichtbaar en

bespreekbaar maken en handelingsperspectief voor de toekomst (helpen) bieden. Deze ambitie is vertaald in het

programma Bodemdaling.

Groen

Het sleutelwoord bij het inrichten van onze groene leefomgeving is participatie. Niet langer meer de provincie als

betalend en bepalend, maar een provincie die samen met alle belanghebbenden werkt aan een duurzame

toekomst voor natuur en landschap in Zuid-Holland.

Voldoende mogelijkheden voor de beleving van en ontspanning in het groen blijven belangrijk voor het leef- en

vestigingsklimaat van Zuid-Holland. Er is sprake van een accentverschuiving naar het beter beleefbaar maken en

beter benutten van bestaande recreatievoorzieningen. De inzet op de realisatie en het beheren van het

Natuurnetwerk Nederland, wat onder meer moet leiden tot het stoppen van de teruggang in de biodiversiteit,

wordt voortgezet. Zuid-Holland streeft naar verduurzaming van de landbouw- en voedselketen. De provincie stelt

daarom financiële ondersteuning beschikbaar voor proeftuinen, waar de provincie samen met koplopers in de

voedselketen duurzame landbouw uitprobeert en ontwikkelt.

Schoon

Economische, ruimtelijke, groene en mobiliteitsambities kunnen alleen vorm krijgen wanneer zij voldoen aan

wettelijke eisen inzake de kwaliteit van het milieu, in het bijzonder luchtkwaliteit, geluid en externe veiligheid. De

provincie blijft, samen met andere overheden, onverminderd werken aan een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu.

Door uitvoering van het Europese project Clean Inland Shipping (CLINSH) zetten Gedeputeerde Staten zich

samen met Europese partners in om de luchtkwaliteit in stedelijke gebieden te verbeteren door emissiereductie in

de binnenvaart te versnellen.

De provincie wil een schonere bodem realiseren door de aanpak van de spoedlocaties en herontwikkeling van

overige locaties met bodemverontreinigingen.

Wat mag dat kosten voor het programma?

Bedragen x € 1.000 Primaire

begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 215.751 226.304 -59.892 166.413

Baten 65.832 63.947 -29.788 34.159

Totaal saldo baten en lasten 149.918 162.358 -30.104 132.254

Storting in reserve 0 17.923 27.690 45.613

Bijdrage uit reserve 36.684 47.537 -1.674 45.863

Resultaat 113.235 132.744 -740 132.005

https://www.clinsh.eu/

18

Doel 1-1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast

Wat willen we bereiken?

Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken:

Overstromingen en wateroverlast worden voorkomen met preventieve maatregelen, passend bij de gewenste

ruimtelijke en economische ontwikkeling van Zuid-Holland

Zuid-Holland is waterrobuust ruimtelijk ingericht, zodat bij overstromingen en wateroverlast de gevolgen zo

klein mogelijk zijn

Bijstelling beleidsrealisatie

Er hebben geen bijstellingen plaatsgevonden.

Toelichting effectindicator(en)

Voor dit doel zijn er geen effectindicatoren.

Wat mag dat kosten voor het doel?


begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 3.363 3.572 -778 2.795

Baten 492 602 0 602

Totaal saldo baten en lasten 2.870 2.970 -778 2.193

Storting in reserve 0 0 0 0

Bijdrage uit reserve 450 628 -248 379

Resultaat 2.420 2.343 -529 1.813

Toelichting bijstelling

Financiële mutaties Eenmalig

Ja/Nee

Bron Toelichting / onderbouwing op mutatie

Lasten

€ 0,5 mln (v)

Nee

FR

Deze wijziging betreft een bijstelling van het budget.

Evaluatie van de budgetten binnen dit doel heeft geleid tot een aframing van

€ 0,5 mln in 2017, waarvan € 0,4 mln structureel. Voorgesteld wordt dit in te

zetten in doel 1-2.

€ 0,2 mln (v)

Ja

FR


Bij het analyseren van de budgetten van doel 1.1 blijkt voor 2017 een bedrag

van € 0,2 mln niet nodig en wordt teruggegeven aan de financiële ruimte.

€ 0,2 mln (v)

Ja

RES

Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning door het Waterschap

Rivierenland.

De subsidie voor de Klimaatdijk Streefkerk schuift hierdoor een jaar op van

2017 naar 2018.

Deze mutatie wordt verrekend met de reserve Groene Ambities.

€ 0,1 mln (n) Nee Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.

Deze wijziging betreft de verhoging van de directe loonkosten als gevolg van

de nieuwe Cao. De wijzigingen van de totale loonkosten worden nader

toegelicht bij de paragraaf Bedrijfsvoering.


Ja/Nee


Baten


19


Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee


Bijdrage uit reserve

€ 0,2 mln (n)

Ja

N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn

middelen gereserveerd voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van

wijzigingen in de lasten wordt de begrote onttrekking uit de programmareserve

Groene Ambities bijgesteld.

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Groene ambities 150 150 -150 0

Res Project duurz ontw. Zuidplaspold 0 100 -98 2

Programmamanagement Kustontwikkeling 100 178 0 178

Zandmotor 200 200 0 200

Totaal bijdrage uit reserve 450 628 -248 379

20

Doel 1-2 Goede kwaliteit en kwantiteit gronden oppervlaktewater



Evenwicht tussen beschikbaarheid en vraag naar zoet water, met de voorkeursstrategieën uit het

Deltaprogramma als leidraad

Voldoende drinkwatervoorzieningen en drinkwatervoorraden (kwalitatief en kwantitatief)

Alle Kader Richtlijn Water (KRW)-grondwaterlichamen in 2027 in goede toestand (kwantitatief en kwalitatief)

Alle KRW-oppervlaktewaterlichamen in 2027 in goede toestand (kwalitatief)

Grond- en oppervlaktewater in Natura 2000 gebied voldoet aan eisen van natuurdoelen (kwalitatief en

kwantitatief)

Voldoende veilige en kwalitatief goede zwemwaterlocaties

Omgaan met veenbodemdaling (stoppen, remmen of loslaten)


Planning geactualiseerd van POP3 budgetten

In de Begroting 2017 waren de POP3 budgetten gebaseerd op de openstellingsbesluiten. De planning is

geactualiseerd waarbij niet de openstelling bepalend is voor de financiële verantwoording, maar de te leveren

prestatie. Dit betekent dat de POP3 lasten over meerdere jaren gespreid worden en er een afvlakking van het

volume te zien is.

In de begroting waren de POP3 budgetten gebaseerd op de openstellingsbesluiten. De planning is geactualiseerd

waarbij niet de openstelling bepalend is voor de financiële verantwoording maar de te leveren prestatie. Dit

betekent dat de POP3 lasten over meerdere jaren gespreid worden en er een afvlakking van het volume te zien

is.

Effectindicatoren (= outcome indicatoren)

Omschrijving Nulmeting 2017 2018 2019 2020

1.2.a Aantal KRW-grondwaterlichamen dat aan de

KRW-doelen voldoet

3 geen meting 4 geen meting geen meting





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 8.011 8.011 -4.317 3.694

Baten 6.421 6.421 -4.546 1.875

Totaal saldo baten en lasten 1.590 1.590 229 1.819


Bijdrage uit reserve 0 0 0 0

Resultaat 1.590 1.590 639 2.229

21



Ja/Nee


Lasten

€ 4,1 mln (v)

Ja

BAT

3,6 mln

RES

0,4 mln

Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

Actualisatie POP3 budgetten. In de Begroting 2017 waren de POP3 budgetten

gebaseerd op de openstellingsbesluiten. De planning is geactualiseerd en zal

separaat tegelijk met de begroting aan GS/PS worden aangeboden. De

gewijzigde planning is verwerkt in de Najaarsnota 2017 en de Begroting 2018

waarbij niet de openstelling bepalend is voor de financiële verantwoording

maar de te leveren prestatie (o.b.v. info van subsidieontvanger). Dit betekent

dat de POP3 lasten over meerdere jaren gespreid worden en er een afvlakking

van het volume te zien is. Het totaal volume van de POP3 subsidies, verdeeld

over meerdere doelen, blijft gelijk (€ 52 mln).

De mutatie wordt verrekend met de reserve Groene Ambities.

€ 0,9 mln (v)

Nee

BAT

Deze wijziging betreft een bijstelling van beleid.

Met het GS-besluit van 4 oktober 2016 is het heffingstarief van de

Grondwaterheffingen per 1 januari 2017 verlaagd van € 0,0113 per kubieke

meter naar € 0,005 per kubieke meter en worden de inkomsten en uitgaven

voor de komende jaren bijgesteld van € 1,4 mln naar € 0,5 mln.

€ 0,5 mln (n)

Nee

FR


Evaluatie van de budgetten binnen dit doel heeft geleid tot een benodigde

ophoging van € 0,5 mln voor 2017 waarvan € 0,4 mln structureel. Binnen

programma 1 is hiervoor dekking gevonden in doel 1.1.


Deze wijziging betreft de verhoging van de directe loonkosten, als gevolg van




Ja/Nee


Baten

€ 3,7 mln (n)

Ja

BAT


Als gevolg van de bijstelling van de planning van POP3 zijn de baten verlaagd

met € 3,7 mln.

€ 0,9 mln (n)

Nee

BAT

Deze wijziging betreft een bijstelling van beleid.

Met het GS-besluit van 4 oktober 2016 is het heffingstarief van de

Grondwaterheffingen per 1 januari 2017 verlaagd van € 0,0113 per kubieke

meter naar € 0,005 per kubieke meter en worden de inkomsten en uitgaven

voor de komende jaren bijgesteld van € 1,4 mln naar € 0,5 mln.


Ja/Nee


Storting in reserve

€ 0,4 mln (n)

Ja

N.v.t. De lasten worden gebruikt voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van

wijzigingen in de lasten wordt de begrote storting in de programmareserve

groene ambities bijgesteld.


Ja/Nee



Er hebben geen bijstellingen plaatsgevonden

22

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Groene ambities 0 0 410 410

Totaal storting in reserve 0 0 410 410

23

Doel 1-3 Groenblauwe structuur versterkt samenhang stad-land en recreatieve gebruiks- en belevingswaarde landschap



Voldoende, toegankelijke en gevarieerde groen- en watergebieden in Zuid-Holland

Beleefbaar landschap door recreatieve routenetwerken

Grote betrokkenheid van particulieren en bewoners bij versterken groenbeleving (groenparticipatie)


Met de totstandkoming van het Programma Zuid-Hollands Groen (PZG) wordt een kwaliteitsslag gemaakt in de

programmatische sturing op het groenbeleid van de provincie. Dit zal de sturingsmogelijkheden van GS

verbeteren, alsook de informatiebehoefte van PS. Eén van de effecten van invoering van het PZG is dat de

geplande programmering van de activiteiten in het kader van het groenbeleid meerjarig budgettair wijzigt. Voor

2017 betekent dit een aframing ten opzichte van de huidige budgetten, te verwerken in de Najaarsnota 2017. In

de Begroting 2018 wordt de meerjarige (her)programmering budgettair verwerkt. Momenteel worden de

businesscases voor het Natuur Netwerk Nederland (NNN) opnieuw doorgerekend. De resultaten van die

doorrekening zullen zich vertalen in een aangepaste financiële programmering. Deze voorstellen worden in het

kaderbesluit Groen (PZG) en de Voorjaarsnota 2018 aan PS voorgelegd.



1.3.a Percentage Zuid-Hollanders dat tevreden is met

recreatief groen in de buurt (straal van 2 km

en/of binnen 10 minuten fietsen)

73% 73% geen meting 73% geen meting

1.3.b Percentage Zuid-Hollanders dat tevreden is met

recreatieve routenetwerken (varen, fietsen,

wandelen)

66% 68% geen meting 70% geen meting


Metingen voor de indicatoren 1.3.a en 1.3.b vinden plaats medio september / oktober 2017. De

onderzoeksresultaten worden medio november 2017 opgeleverd.



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 33.908 40.518 -1.808 38.710

Baten 955 1.005 -412 593


Storting in reserve 0 546 1.234 1.781

Bijdrage uit reserve 13.952 18.097 -316 17.781

Resultaat 19.002 21.963 154 22.117

24



Ja/Nee


Lasten

€ 0,3 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

De verschillende landschapstafels worden met ingang van 2017 apart

verantwoord. Daartoe zijn de budgetten herverdeeld. Daarnaast is het kasritme

aangepast op basis van de te verwachten realisatie met een uitloop naar 2022.

Waarbij niet de openstelling bepalend is voor de financiële verantwoording

maar de te leveren prestatie (op basis van info van subsidieontvanger). Dit

betekent dat de subsidie lasten over meerdere jaren gespreid worden en er

een afvlakking van het volume te zien is. Het totaal volume blijft gelijk. Het

aanpassen van het kasritme leidt tot een hogere bijdrage van € 0,3 mln in 2017

uit de reserve Groene Ambities.

€ 0,2 mln (n) Nee FR Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.




€ 0,7 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

Diverse aanpassingen voor de producten met betrekking tot routenetwerken.

De wijziging leidt tot een lagere bijdrage uit de reserve Groene Ambities van €

0,7 mln.


Voor de overdracht van provinciale recreatiegebieden (PRG’s) is een

afkoopsom van oorspronkelijk € 10 mln euro beschikbaar gesteld bij het

Uitvoeringsprogramma Groen 2015. De prognose is dat eind 2017 ruim de helft

van de afkoopsom is besteed. De resterende afkopen komen in 2018 en 2019

tot uiting. In eerste instantie was de afkoop van Vlietland niet meegenomen bij

de beheerafkoopsom voor de PRG’s, omdat dit gebied in de Nota

Uitgangspunten Overdracht PRG’s (GS april 2013), als ‘voorlopig niet

overdragen’ is aangemerkt. Door meevallers bij de uitvoering wordt de

beheerafkoop van Vlietland alsnog opgenomen in de meerjarenraming van de

€ 10 mln. Nadere besluitvorming over de overdracht van Vlietland wordt niet

eerder dan in 2019 verwacht.Met de begrotingswijziging worden de verwachte

bedragen voor 2017, 2018 en 2019 (inclusief Vlietland € 2,7 mln

)respectievelijk (€ 3 mln , € 0,8 mln en € 3,6 mln) geraamd. Totaal € 7,4 mln.

Tot en met 2016 is er al € 2,6 mln uitgegeven. Totaal komt hiermee op € 10

mln. In tegenstelling tot eerdere besluitvorming wordt de afkoop Vlietland niet

bekostigd uit de UPG100 maar uit de reserve groene ambities. Dit leidt tot een

hogere bijdrage in 2017 van € 3,1 mln uit de reserve Groene Ambities.

€ 0,3 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van budget. Wegens afname van de

jaarlijkse bijdrage van deelnemende publieke organisaties aan de

recreatieschappen wordt het budget 2017 afgeraamd. De meerjarige raming

wordt aangepast bij Kaderbesluit, in samenhang met een bredere afweging

van de inzet van middelen voor recreatiebeheer.

In de budgetbehoefte voor 2017 is al rekening gehouden met de

subsidietoekenning door Gedeputeerde Staten aan de nationale parken NL

Delta en Hollandse Duinen, tezamen € 0,2 mln per jaar. De niet benodigde

middelen van € 0,3 mln worden in de reserve Groene Ambities gestort.

25


Ja/Nee


€ 0,3 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De kosten voor beheer van provinciale recreatiegebieden door

Staatsbosbeheer in opdracht van PZH vallen naar verwachting lager uit. De

overeenkomst die eind 2016 met Staatsbosbeheer is afgesloten inzake het

beheer, beoogt onder meer een efficiencyslag, mede ingegeven door

voortgaande overdracht van provinciale recreatiegebieden. Hiermee werd

vanaf 2018 in de begroting rekening gehouden. Inmiddels blijkt deze

efficiencyslag al voor 2017 te kunnen worden doorgevoerd. De niet benodigde

middelen ad € 0,3 mln worden in de reserve Groene Ambities

€ 3,9 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van de planning.

Wijziging van project Bentwoud en recreatiegebieden door derden. Project

Bentwoud wordt bijgesteld o.b.v. VGR 2 en overleg AOG naar € 0,9 mln

(aflaging € 0,4 mln) in 2017. Er is in overleg tussen AOG & W&G een begroting

gemaakt voor de kosten die nog komen voor recreatiegebieden door derden (€

1,7 mln). Voor beheer padenplan (Bentwoud) wordt in 2020 € 1,7 mln

gereserveerd op deelproduct Beheer PZH Recreatiegebieden. Er stond ruim

meer geraamd dan nodig is, dit wordt afgeraamd. Deze aframingen leidt tot

een lagere bijdrage uit de reserve Groene Ambities van € 2,5 mln en een

lagere bijdrage van € 1,4 mln uit de reserve Decentralisatieakkoord natuur.


Voor groenparticipatie wordt voor 2017, 2018 en 2019 een subsidieplafond van

€ 1 mln ter beschikking gesteld. De lasten worden nu verdeeld over jaren

conform de verwachte realisatie van de subsidies (50% beschikkingsjaar, 50%

jaar opvolgend). Dat leidt tot een verschuiving van de lasten. De mutaties

tussen de jaren lopen administratief via de reserve UPG 40. In 2017 vindt

daardoor een storting in de reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord van € 0,3 mln

plaats.


Ja/Nee


Baten


De verschillende landschapstafels worden met ingang van 2017 apart

verantwoord. Daartoe zijn de budgetten herverdeeld. Daarnaast is het kasritme

aangepast o.b.v. te verwachten realisatie met een uitloop naar 2022. Waarbij

niet de openstelling bepalend is voor de financiële verantwoording maar de te

leveren prestatie (op basis van info van subsidieontvanger). Dit betekent dat de

subsidielasten over meerdere jaren gespreid worden en er een afvlakking van

het volume te zien is. Het totaal volume blijft gelijk De wijziging van het

kasritme leidt tot een hogere bijdrage van € 0,8 mln uit de reserve ISV 3 in

2017..

€ 0,3 mln (v) Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

In 2016 is € 0,3 mln uit de reserve Vlietland onttrokken in verband met een

storting in de voorziening Dubieuze debiteuren inzake project Meeslouwerplas.

Deze € 0,3 mln valt eind 2017 vrij uit de voorziening en wordt weer terug

gestort in de reserve Vlietland. Daarnaast worden de proceskosten meerjarig

verdeeld over de juiste jaren conform de planning 2e kwartaal 2017

. De vrijval van de voorziening leidt tot een hogere toevoeging aan de reserve

Vlietland van € 0,3 mln.

26


Ja/Nee


€ 0,1 mln (v) Nee BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Vanwege de versnipperde ligging van de eigendommen in het Bentwoud heeft

de provincie in 2013 en 2015 afspraken gemaakt met Staatsbosbeheer en de

gemeenten Zoetermeer en Alphen aan den Rijn over gezamenlijk beheer en

onderhoud van het recreatiegebied. Daarbij is afgesproken dat de gemeenten

respectievelijk € 87.394 (Zoetermeer) en € 45.206 (Alphen aan den Rijn)

bijdragen. Deze bijdragen waren nog niet geraamd.


Ja/Nee


Storting in reserve

€ 0,6 mln (n) Ja N.v.t. De lasten worden gebruikt voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van


groene ambities bijgesteld.



Vlietland bijgesteld.


wijzigingen in de lasten wordt de begrote storting in de reserve UPG40

Hoofdlijnenakkoord bijgesteld.


Ja/Nee



€ 0,3 mln (v) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn



Groene ambities bijgesteld.

€ 1,4 mln (n) Ja N.v.t.

De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn



Decentralisatieakkoord bijgesteld.

€ 0,8 mln (v) Ja N.v.t.

De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn



Voormalige Investeringen budget Stedelijke Vernieuwingen 3 (ISV3) bijgesteld.

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Groene ambities 0 546 669 1.215

Vlietland 0 0 256 256

Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord 0 0 310 310

Totaal storting in reserve 0 546 1.234 1.781

Groene ambities 9.401 13.127 250 13.377

Vlietland 82 82 0 82

Decentralisatieakkoord natuur 4.069 3.807 -1.366 2.440

Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord 0 681 0 681

Voorm.Invest.budg.Sted.Vern.3 (ISV3) 0 0 800 800

Frictiekosten algemeen 400 400 0 400

Totaal bijdrage uit reserve 13.952 18.097 -316 17.781

27

Doel 1-4 De biodiversiteit is behouden en waar mogelijk versterkt


Met dit doel wordt beoogd op termijn het volgende te bereiken:

Natuurwaarden in het Natuurnetwerk Nederland (NNN), voorheen de herijkte Ecologische Hoofdstructuur

(EHS), blijven voldoen aan de ambitie uit het natuurbeheerplan

Het Natuurnetwerk in Zuid-Holland is compleet inclusief de ecologische verbindingen

Instandhoudingsdoelen Natura 2000 zijn behaald met behoud van economische ontwikkelruimte (conform

PAS)






volume te zien is. Dit leidt tot een verschuiving van middelen uit 2017 naar latere jaren. Bij doel 1.4 betreft dit

circa € 4,6 mln. Dit wordt ook zichtbaar bij de doelen 1.2 en 1.5.

Beschikbaar krijgen gronden voor nieuwe natuur

Het beschikbaar krijgen van gronden om nieuwe natuur te realiseren zal in 2017 naar verwachting sterk

achterblijven op de streefwaarde. De complexiteit van de gebiedsprocessen waarbij afstemming met en

instemming van veel partijen nodig is, vertraagt de deelname aan zelfrealisatie en het beschikbaar krijgen van

grond.

Ook de realisatie van ecologische verbindingen zal naar verwachting in 2017 achterblijven bij de streefwaarde.

Weinig van de lopende projecten waarvoor subsidie is verleend, zullen in 2017 tot afronding komen. Bovendien

blijft het aantal projecten die derden met subsidie willen uitvoeren, achter bij het provinciale streven.

Nieuwe wet Natuurbescherming

In 2017 zijn de omgevingsdiensten Zuid-Holland Zuid en Haaglanden gestart met handhaving en

vergunningverlening in het kader van de nieuwe Wet natuurbescherming. De implementatie van de nieuwe taken

leidt waarschijnlijk tot hogere (aanloop- en implementatie) kosten. Daarnaast lijken de geraamde baten ten

behoeve van vergunningverlening lager uit te vallen als gevolg van een lager aantal aanvragen dan geraamd.

Gezien de onzekerheid over de financiële omvang zijn deze niet verwerkt maar zullen indien nodig worden

verwerkt en toegelicht in de jaarrekening.



1.4.a Biodiversiteitsgraadmeter: Ontwikkeling

kenmerkende soorten per ecosysteem (bos,

open duin, moeras, natuurlijk grasland,

agrarisch gebied)

100 104 105 105 105

1.4.b Kwaliteit SNL-beheertypen (flora, fauna,

structuur, abiotiek en ruimtelijke condities)

M.i.v. 2019 afhankelijk

van

nulmeting in

2019

afhankelijk

van

nulmeting in

2019

nulmeting afhankelijk

van

nulmeting in

2019

1.4.c Kwaliteit habitattypen in Natura 2000 gebied

met vastgesteld beheerplan (% met een goede

kwaliteit)

27% 27% 27% 27% 27%

1.4.d Kwaliteit leefgebied/populatiegrootte vogel- en

habitatrichtlijnsoorten in N2000 gebied met

vastgesteld beheerplan (% met goede kwaliteit)

49% 49% 49% 49% 49%

28





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 98.656 94.545 -38.559 55.986

Baten 43.480 41.188 -16.539 24.650



Bijdrage uit reserve 12.306 10.919 2.343 13.262

Resultaat 42.871 48.668 1.340 50.008



Ja/Nee


Lasten


Het betreft de verhoging van de directe loonkosten, als gevolg van de nieuwe

Cao. De wijzigingen van de totale loonkosten worden nader toegelicht bij de

paragraaf Bedrijfsvoering.

€ 0,7 mln (V) Nee FR Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Betreft structurele verhoging decentralisatie middelen Natuur t.b.v. agrarisch

natuurbeheer. Conform Meicirculaire 2017 bijgesteld.


Het budget voor project de Groene Waterparel wordt hiermee op basis van de

meest recente voortgangsrapportage tot het einde van de looptijd begroot.

De mutatie wordt verrekend met de reserves Ontwikkelopgave Natuur en

Project Duurzame Ontwikkeling Zuidplaspolder.

€ 6,7 mln (v) Nee OVP

(€ 0,7 mln)

RES

(€ 6,0 mln)


Met deze begrotingswijziging worden de lasten voor Krimpenerwaard meerjarig

begroot. Ook de grondaankopen en afwaarderingslasten worden meerjarig

begroot. De nieuwe inventarisatie van de totale projectkosten tot einde looptijd

die gedaan is in het kader van het PZG is hierin ook verwerkt.

De mutatie wordt verrekend met de reserve Groene Ambities en de OVP.

€ 11,8 mln (v) Ja OVP

(€ 17,0 mln (v))

RES

(€ 5,2 mln (n))

Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Voor de Najaarsnota 2017 en de Begroting 2018 zijn de grondopbrengsten en -

kosten en de pachtopbrengsten en kosten geactualiseerd.

De mutatie wordt verrekend met de reserve Ontwikkelopgave Natuur


(€ 2,5 mln.)

RES

(€ 2,5 mln)

FR

(€ 5,1 mln)


Met deze mutatie worden de lasten voor Gouwe Wiericke meerjarig begroot.

Ook de grondaankopen en afwaarderingslasten worden meerjarig begroot. De

nieuwe inventarisatie van de totale projectkosten tot einde looptijd die gedaan

is in het kader van het PZG is hierin ook verwerkt.


29


Ja/Nee



Voor Natura2000 / PAS is in 2017 minder budget nodig en dit wordt in de

reserve Beheerplannen Natura 2000 en PAS gestort. Dit wordt voornamelijk

veroorzaakt omdat ruim begroot is en er wat vertraging optreedt als gevolg van

het schuiven van evaluaties waardoor de beheerplannen en daarmee de

beheerkosten doorschuiven in de tijd. De planning voor 2018 e.v. is nog niet

verwerkt in de begroting omdat hiervoor de financiën nog geactualiseerd

moeten worden.


(€ 2,4 mln (v))

RES

(€ 2,2 mln (n))


Met deze begrotingswijziging worden de lasten voor Deltanatuur meerjarig




De mutatie wordt verrekend met de reserve Ontwikkelopgave Natuur.

€ 0,5 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Voor de actualisatie van de beleidsvisie groen en waterrijk zijn aanvullende

middelen benodigd voor onderzoek, werkateliers etcetera.

Deze middelen worden onttrokken aan de reserve Groene Ambities.

€ 2,9 mln (v) Ja OVP Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

Na aanleiding van meest recente voortgangsrapportage wordt de Begroting

2017 van PMR bijgesteld. Voor 2017 wordt totaal € 4,4 mln aan lasten

verwacht, waarvan € 0,2 mln wordt gedekt uit de reserve bodemsanering

(RWB). Middels deze wijziging worden de lasten die gedekt zijn door de OVP

op € 4,4 mln komen te staan. Huidig budget € 7,2 mln, bijstelling dus van € 2,9

mln. Bij de Voorjaarsnota 2017 is er teveel overhead terug gegaan naar W&G.

Een deel daarvoor wordt ingeleverd ter dekking van P&P, hiervan wordt

€ 0,08 mln teruggedraaid.

€ 4,6 mln (v) Ja BAT

(€ 2,3 mln)

RES

(€ 2,3 mln)


Actualisatie POP3 budgetten. In de begroting waren de POP3 budgetten


separaat tegelijk met de Begroting 2018 aan GS/PS worden aangeboden. De

gewijzigde planning is verwerkt in de najaarsnota en begroting waarbij niet de

openstelling bepalend is voor de financiële verantwoording maar de te leveren

prestatie (o.b.v. info van subsidieontvanger). Dit betekent dat de POP3 lasten

over meerdere jaren gespreid worden en er een afvlakking van het volume te

zien is, een wijziging in de systematiek van verantwoording lasten. Het totaal

volume blijft gelijk (€ 52 mln). De mutatie wordt verrekend met de reserve

Groene Ambities.

€ 0,2 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van beleid.

PS hebben een motie 719 ingediend om incidenteel € 2 mln beschikbaar te

stellen voor 3 jaar voor schade-uitkeringen ganzen. Hiervoor is een separaat

behandelvoorstel aan de staten aangeboden. Deze € 2 mln is gespreid over 4

jaar te beginnen in 2017 met € 0,2 mln.

Dekking vindt plaats uit de reserve Groene Ambities.


(€ 2,5 mln (v))

OVP

(€ 1,6 mln (v))

RES

(€ 1,1 mln (n))


Met deze begrotingswijziging worden de lasten voor Ecologische

verbindingszones en Overig NNN) meerjarig begroot. De nieuwe inventarisatie

van de totale projectkosten tot einde looptijd die gedaan is in het kader van het

PZG is hierin verwerkt.

De mutatie wordt verrekend met de reserves Groene Ambities en

Ontwikkelopgave Natuur.

€ 1,0 mln (n) Ja

RES Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

De begrote lasten zijn toegenomen omdat een begrote meevaller (retour

ontvangen subsidie duurzaam boer blijven) van € 1,3 mln niet meer in de

Begroting 2017 maar in de Jaarrekening 2016 is verwerkt

30


Ja/Nee


€ 0,2 mln (v) Nee FR Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De overhead wordt bijgesteld. In het kader van de wijziging BBV is besloten de

overhead niet meer te activeren maar ten laste van de exploitatie te brengen.

In 1e instantie waren de projecten van W&G aangeslagen voor € 1 mln. Dit

wordt nu bijgesteld naar € 0,7 mln.


(€ 0,17 mln (v))

RES

(€ 0,06 mln

(n))


De Begroting 2017 is aangepast op het Trappenhuis (kwartaalrapportage

RVO) en de inventarisatie van lopende projecten. In het Trappenhuis staat

alleen wat al beschikt is, dat is te beperkt. De provinciale middelen uit het

coalitieakkoord zijn volledig ingezet en ook alle decentralisatie-uitkeringen

(inclusief de middelen die met de Meicirculaire beschikbaar zijn gekomen) zijn

volledig ingezet. Waar dat niet voldoende is, is de reserve Groene Ambities

ingezet, zoals ook in voorgaande jaren.


Met de Voorjaarsnota 2017 is € 0,2 mln beschikbaar gesteld ,voor Sanering

van Rhoonse Stort, hiervan wordt een deel (€ 0,1 mln) doorgeschoven naar

2018.Verrekening vindt plaats middels de reserve Meerjarenplan

Bodemsanering.


Ja/Nee


Baten

€ 0,7 mln (n) Ja OVP Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

Met deze begrotingswijziging worden de lasten voor Krimpenerwaard meerjarig





€ 1,4 mln (v) Ja

OVP

(€ 17 mln

(n))

RES

(€ 15,6 mln

(v))


Voor de Najaarsnota 2017 en de Begroting 2018 zijn de grondopbrengsten en

kosten en de pachtopbrengsten en kosten geactualiseerd.



Met deze mutatie worden de lasten voor Gouwe Wiericke meerjarig begroot.

Ook de grondaankopen en afwaarderingslasten worden meerjarig begroot. De

nieuwe inventarisatie van de totale projectkosten tot einde looptijd die gedaan

is in het kader van het PZG is hierin ook verwerkt.



Met deze begrotingswijziging worden de lasten voor Deltanatuur meerjarig






Naar aanleiding van de meest recente voortgangsrapportage wordt de

Begroting 2017 van PMR bijgesteld. Voor 2017 wordt totaal € 4,4 mln aan

lasten verwacht, waarvan € 0,2 mln wordt gedekt uit de reserve

Bodemsanering (RWB). Middels deze wijziging worden de lasten die gedekt

zijn door de OVP op € 4,4 mln komen te staan. Huidig budget € 7,2 mln,

bijstelling dus € 2,9 mln. Bij de Voorjaarsnota 2017 is er teveel overhead terug

gegaan naar W&G. Een deel daarvoor wordt ingeleverd ter dekking van P&P ,

hiervan wordt € 0,08 mln teruggedraaid.

31


Ja/Nee


€ 2,3 mln (n) Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.






prestatie (o.b.v. info van subsidieontvanger), dit is een wijziging in de

systematiek. Dit betekent dat de POP3 lasten over meerdere jaren gespreid

worden en er een afvlakking van het volume te zien is. Het totaal volume blijft

gelijk (€ 52 mln).

€ 4,1 mln (n) Ja BAT

(€ 2,5 mln

(n))

OVP

(€ 1,6 mln

(n))


Met deze begrotingswijziging worden de lasten voor Ecologische

verbindingszones en Overig NNN meerjarig begroot. De nieuwe inventarisatie

van de totale projectkosten tot einde looptijd die gedaan is in het kader van het

PZG is hierin verwerkt.

De mutatie wordt verrekend met de reserves Groene Ambities en

Ontwikkelopgave Natuur.

€ 0,2 mln (n) Ja BAT De begroting is aangepast op het Trappenhuis (kwartaalrapportage RVO) en

de inventarisatie van lopende projecten. In het Trappenhuis staat alleen wat al

beschikt is, dat is te beperkt. De provinciale middelen uit het coalitieakkoord

zijn volledig ingezet en ook alle decentralisatie-uitkeringen (inclusief de

middelen die met de Meicirculaire beschikbaar zijn gekomen) zijn volledig

ingezet. Waar dat niet voldoende is, is de reserve Groene Ambities ingezet,

zoals ook in voorgaande jaren.


Ja/Nee


Storting in reserve




€ 2,2 mln (n) Ja N.v,t, De lasten worden gebruikt voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van


Natura 20000 en PAS bijgesteld.


wijzigingen in de lasten wordt de begrote storting in de reserve

Ontwikkelopgave Natuur bijgesteld.


Ja/Nee



€ 4,7 mln (n) Ja N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn






wijzigingen in de lasten wordt de begrote onttrekking uit de reserve

Meerjarenplan Bodemsanering bijgesteld.



wijzigingen in de lasten wordt de begrote onttrekking uit de reserve

Ontwikkelopgave Natuur bijgesteld.

32


Ja/Nee




wijzigingen in de lasten wordt de begrote onttrekking uit de reserve Project

Duurzame Ontwikkeling Zuidplaspolder bijgesteld.




IODS bijgesteld.

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Groene ambities 0 3.755 12.111 15.866

Beheerplannen Natura 2000 en PAS 0 2.475 2.167 4.642

Reserve Ontwikkelopgave natuur 0 0 11.425 11.425

Totaal storting in reserve 0 6.230 25.703 31.933

Groene ambities 6.435 7.874 -4.692 3.182

Meerjarenplan Bodemsanering 0 235 -110 125

Beheerplannen Natura 2000 en PAS 1.058 1.058 0 1.058

Decentralisatieakkoord natuur 0 1.000 0 1.000

Reserve Natuurcompensatie 43 65 0 65

Reserve Ontwikkelopgave natuur 0 0 6.208 6.208

1%-regeling Kunst 13 13 0 13

Res Project duurz ontw. Zuidplaspold 0 91 -46 45

IODS 4.757 583 983 1.566

Totaal bijdrage uit reserve 12.306 10.919 2.343 13.262

33

Doel 1-5 Sterke positie voor duurzame economisch rendabele grondgebonden landbouw



Verbeteren kwaliteit van de leefomgeving via verduurzaming door

o sluiten van kringlopen van grondstoffen

o versterken van regionale voedselketens

o versterken biodiversiteit bij normale agrarische bedrijfsvoering door nieuwe verdienmodellen

Versterken van volhoudbare sterke economische sector door:

o Landbouwsector als sterke economisch cluster op lange termijn in stand houden






volume te zien is. Dit leidt tot een verschuiving van middelen uit 2017 naar latere jaren. Bij doel 1.5 betreft dit

circa € 5,3 mln.



1.5.a Barometer Duurzame landbouw (in

ontwikkeling)





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 12.274 11.870 -5.146 6.725

Baten 4.315 4.411 -2.673 1.738




Resultaat 3.595 3.026 148 3.174



Ja/Nee


Lasten


Deze wijziging betreft de verhoging van de directe loonkosten als gevolg van




(€ 2,7 mln.)

RES

€ 2,6 mln.)






34


Ja/Nee



prestatie (o.b.v. info van subsidieontvanger), dit betreft een wijziging van de

systematiek van verantwoorden. Dit betekent dat de POP3 lasten over

meerdere jaren gespreid worden en er een afvlakking van het volume te zien

is. Het totaal volume blijft gelijk (€ 52 mln).


€ 0,1 mln (n) Nee FR Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De overhead wordt bijgesteld. In het kader van de wijziging BBV is besloten de

overhead niet meer te activeren maar ten laste van de exploitatie te brengen.

In 1e instantie waren de projecten van W&G aangeslagen voor € 0,95 mln. Dit

wordt nu bijgesteld naar € 0,71 mln.


Ja/Nee


Baten

€ 2,7 mln (n) Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.



separaat tegelijk met de Begroting 2018 aan GS/PS worden aangeboden. De



prestatie (o.b.v. info van subsidieontvanger), dit betreft een wijziging van de

systematiek van verantwoorden. Dit betekent dat de POP3 lasten over

meerdere jaren gespreid worden en er een afvlakking van het volume te zien

is. Het totaal volume blijft gelijk (€ 52 mln).



Ja/Nee


Storting in reserve





Ja/Nee







Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Groene ambities 0 183 343 526


Groene ambities 3.488 3.740 -2.278 1.463

Sanering glastuinbouw 67 67 0 67

Decentralisatieakkoord natuur 810 810 0 810

Totaal bijdrage uit reserve 4.364 4.617 -2.278 2.339

35

Doel 1-6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu


Het milieubeleid richt zich op een gezonde en veilige leefomgeving. Dat betekent dat de provincie wil bereiken dat

mensen minder blootgesteld worden aan:

Verontreinigde lucht

Te hoge geluidbelasting

Risico’s vanwege risicovolle activiteiten of transport van gevaarlijke stoffen


De beleidsrealisatie ligt op koers, er zijn in de najaarsnota geen beleidswijzigingen opgenomen.

De bijstellingen zijn vooral van financiële aard, de toelichting hierop is opgenomen in de tabel.

Binnen dit doel wordt, als onderdeel van de extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland,

gewerkt aan Extra Impuls Investering nummer 12 Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving versneld te

versterken



1.6.a Aantal blootgestelden aan risicovolle activiteiten 653.000 0% 0% 0% 0%

1.6.b Aantal blootgestelden aan risicovolle activiteiten

dat is verantwoord (als percentage van het totaal

aantal blootgestelden)

27% 61% 62% 63% 64%

1.6.c Aantal blootgestelden boven de grenswaarde

stikstofdioxide (NO2)

81.000 0% 0% 0% 0%

1.6.d Aantal geluidgehinderden langs de provinciale

wegen boven de 55 dB

9.800 PM PM PM PM





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 59.539 67.787 -9.284 58.503

Baten 10.170 10.320 -5.619 4.702


Storting in reserve 0 10.964 0 10.964


Resultaat 43.756 55.154 -2.490 52.664



Ja/Nee


Lasten

€ 5,4 mln (v) Ja BAT Deze wijziging betreft bijstelling van budget.

De bijdrage aan het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

(NSL) wordt in 2017 definitief financieel afgerekend met de partners en het

Rijk. De lasten en baten zijn in een eerdere jaarrekening reeds verantwoord.

36


Ja/Nee


Abusievelijk is de raming van € 5,4 mln aan lasten en baten in de begroting

blijven staan. Dit betreft een administratieve handeling zonder gevolgen voor

uitputting van de middelen.

€ 0,4 mln (v) Ja RES Deze wijziging betreft bijstelling van budget.

Vanuit de reserve Luchtkwaliteit NSL zijn voor dit jaar subsidies geraamd voor

Coolport. Voorzichtigheidshalve worden de bedragen € 0,4 mln naar beneden

bijgesteld.

€ 0,1 mln (n) Ja BAT Voor de gewijzigde subsidie voor de verduurzaming van de Waterbusvloot

wordt € 0,1 mln extra ingezet. De subsidie wordt gedekt door een bijdrage uit

de OVP NSL.

€ 0,4 mln (v) Ja BAT In afwachting van de afrekening van de subsidie NSL worden de lasten en de

baten met € 0,4 mln verlaagd. De middelen worden toegevoegd aan de OVP

NSL.

€ 1,7 mln (v)

Ja BAT ( € 1,3

mln)

RES (€ 0,4

mln)


Het meerjarige Europese project CLINSH is gestart met de

aanbestedingsprocedure voor de demonstratieschepen. De

binnenvaartbranche is niet bekend met Europese aanbestedingsprocedures.

Het gaat hier om een Europese aanbesteding in 3 lidstaten. De schippers

waar het om gaat, dienen in hun eigen taal hun bieding te kunnen doen. De

provincie heeft daardoor meer tijd genomen om zo een zorgvuldige en

succesvolle procedure te waarborgen. Dit heeft geleid tot een vertraging van 7

maanden. Deze vertraging wordt opgevangen binnen de looptijd van het

project, waarbij de einddatum (2020) van het project gehandhaafd blijft.

Het tweede voorschot vanuit LIFE vindt plaats nadat de financiële

tussenrapportage is ingediend. Dit is voorzien in mei 2019. De baten en lasten

van de Europese bijdrage van € 1,3 mln verschuiven hierdoor naar 2019. De

provinciale inzet (€ 0,4 mln) wordt verdeeld over de looptijd van het project.

€ 0,2 mln (v)

Ja FR Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Het programma leren voor duurzame ontwikkeling en Duurzaam door wordt in

het najaar afgerekend. Op basis van de huidige inzichten wordt € 0,2 mln niet

besteed. Het programma heeft in totaal meer dan 10 jaar geduurd, waarbij er

ook sprake was van een cofinancieringsconstructie. Op de resterende

middelen zit geen terugbetalingsverplichting, zodat deze ten gunste van de

financiële ruimte komen.

€ 1,0 mln (v)

Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De Wabo leges worden in de najaarsnota zowel voor de baten als de lasten

met € 1 mln naar beneden bijgesteld. De reden hiervoor is dat er minder

gebouwd wordt dan verwacht, met name bij grote bouwprojecten. Hierdoor

blijven de baten achter. De Wabo leges zullen voor 2017 naar verwachting

niet kostendekkend zijn, wat in 2017 binnen het programma zal worden

opgevangen.

Voor 2018 is er een onderzoek door een extern bureau gestart. De

kostendekkendheid van de regeling is een van de onderwerpen van dit

onderzoek. De verwachting is dat ook naar de toekomst de Wabo regeling niet

kostendekkend zal zijn, tenzij er sprake is van een forse tariefstijging. De

oplevering van het rapport wordt eind september verwacht. Dit betekent dat

de uitkomsten van het onderzoek pas in de Voorjaarsnota 2018 meegenomen

kunnen worden.

€ 0,4 mln (v)

Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

Vanuit de reserve Milieuaspecten Omgevingsbeleid wordt het project

“Monitoring stille wegdekken” gefinancierd. Daarnaast is gestart met de geluid

review Rotterdamse Haven ten behoeve van het actualiseren van modellen en

herziening van vergunningen (met het oog op de Omgevingswet). Hiervoor is

in 2017 een bijdrage voorzien. Voor de komende jaren wordt vanuit het

beleidsterrein Geluid een heroriëntatie stiltegebieden en daaruit voortvloeiend

37


Ja/Nee


herbebording voorzien. Voorzichtigheidshalve wordt voor dit jaar de bijdrage

uit de reserve met € 0,4 mln verlaagd.

€ 0,1 mln (n)


De rijksoverheid, VNG en IPO hebben samen afspraken gemaakt om de

knelpunten als gevolg van de invoering van artikel 8 van de Europese

Energie-Efficiency Directive (EED) op te lossen.

Dit artikel gaat over de uitvoering van energie-audits door grote

ondernemingen. De provincies zijn bevoegd gezag voor het toezicht op grote

ondernemingen, die om de 4 vier jaar een energie-audit moeten uitvoeren.

€ 0,1 mln (n) Nee FR Deze wijziging betreft bijstelling van budget.




€ 0,1 mln (v) Ja FR Deze wijziging betreft bijstelling van budget.

Diverse kleine bijstellingen.


Ja/Nee


Baten

€ 5,4 mln (n) Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Zie toelichting bij wijziging NSL (administratieve correctie).

€ 0,3 mln (n)

Ja OVP Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Zie toelichting bij wijziging NSL (waterbusvloot en afrekening subsidie).

€ 0,2 mln (n)


Zie toelichting bij leren voor duurzame ontwikkeling.

€ 1,0 mln (n)


Zie toelichting bij Wabo leges.

€ 1,3 mln (n)


Zie toelichting bij CLINSH.

€ 2,6 mln (v) Ja FR Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De afwikkeling van de verkoop van het oude kantoorpand van DCMR heeft

vertraging opgelopen omdat de projectontwikkelaar en tevens koper van het

oude pand failliet is gegaan. Hiervoor is er een bestemmingsreserve

huisvesting op de balans van DCMR gevormd. In december 2016 is een

vaststellingsovereenkomst afgesloten met de curatoren van de

projectontwikkelaar. Er zal een executoriale verkoop of veiling van het pand

plaatsvinden. Als gevolg hiervan heeft het Algemeen Bestuur (AB) van de

DCMR op 5 juli 2017 besloten om een groot deel van de bestemmingsreserve

huisvesting uit te keren aan de deelnemers van de Gemeenschappelijke

Regeling. De provincie Zuid-Holland krijgt naar rato van haar bijdrage € 2,6

mln. (incidenteel) teruggestort. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de financiële

ruimte.

Om de resterende risico’s bij de afwikkeling van de verkoop op te kunnen

vangen, staat er nog een bestemmingsreserve van € 1,5 mln. op de balans van

DCMR. Na de gehele afwikkeling van de verkoop (verwacht in 2018) wordt het

restant van deze reserve mogelijk uitgekeerd aan de deelnemers van de

Gemeenschappelijke Regeling. Daar zal te zijner tijd een separaat besluit over

moeten worden genomen door het AB van DCMR.


Ja/Nee


Storting in reserve


38


Ja/Nee



€ 1,2 mln (n) Ja N.v.t. Dit bestaat uit de volgende reservemutaties:

Verlaging bijdrage uit de reserve Luchtkwaliteit NSL.

Verlaging bijdrage uit de reserve Milieuaspecten omgevingsbeleid.

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Milieuaspecten omgevingbeleid 0 1.000 0 1.000

Reserve Omgevingsveiligheid 0 9.964 0 9.964

Totaal storting in reserve 0 10.964 0 10.964

Luchtkwaliteit (NSL) 2.363 2.363 -825 1.538

Milieuaspecten omgevingbeleid 470 970 -350 620

Reserve Omgevingsveiligheid 2.780 9.944 0 9.944


39

Programma 2 Bereikbaar en Verbonden

Voor een bereikbaar en verbonden Zuid-Holland

Verkeer en vervoer

Een optimaal functionerend mobiliteitssysteem blijft een essentiële voorwaarde voor de economie van Zuid-

Holland. De provincie zet, naast het verbeteren van de bestaande en aanleg van nieuwe infrastructuur ook in op

het beter benutten en slimmer gebruiken van de bestaande capaciteit van het mobiliteitssysteem. Dit kan door de

vraag naar mobiliteit meer af te stemmen op het aanbod van infrastructuur en vervoermiddelen. Hiertoe wil de

provincie de keuzemogelijkheden voor en de combinatie van vervoermiddelen voor reizigers verbeteren. De

nadruk komt te liggen op de aansluiting tussen auto, openbaar vervoer, fiets en personenvervoer over water.

Een belangrijke stap in de ontwikkeling van het beter bereikbaar maken is het onherroepelijk geworden

Provinciaal Inpassingsplan voor de Rijnlandroute. Deze weg lost huidige knelpunten op en garandeert de

doorstroming in de regio Holland Rijnland, met name rondom Leiden en Katwijk. In 2017 zullen de

werkzaamheden buiten zichtbaar worden.

De provincie is met gemeenten en andere regionale belanghebbenden in de regio Drechtsteden / Alblasserwaard

/ Vijfheerenlanden een interactief proces gestart ter voorbereiding van de aanbesteding voor de volgende

concessieperiode. Bij deze aanbesteding zal worden gezocht naar mogelijkheden om innovaties in het openbaar

vervoer, bijvoorbeeld op het vlak van zero-emissie vervoer en kleinschalig vervoer, te introduceren. De

daadwerkelijke aanbestedingsprocedure vindt, na vaststelling door Provinciale Staten van het beleidskader, in

2017 plaats. Ook de verdere uitrol van het R-net wordt verkend.

In het Fietsplan maakt de provincie keuzes voor de provinciale inzet van fietsgebruik in Zuid-Holland voor de

periode 2016 tot 2025. In dit plan geeft de provincie prioriteit aan de optimalisatie van fietsnetwerken, een goede

aansluiting tussen fiets, OV, auto en wandelen en innovatieve, energieneutrale fietspaden. Het Fietsplan is in

overleg met medeoverheden, belangenorganisaties, kennisinstellingen, bedrijven en inwoners opgesteld.

De provincie wil haar positie als binnenvaartprovincie en economische meerwaarde als logistieke hotspot

behouden en versterken. Daarbij is goederenvervoer over water een onmisbare modaliteit. De provincie helpt de

slag naar vergroening van vervoer over water door te zetten.



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 275.063 265.277 -11.681 253.596

Baten 11.648 10.548 -144 10.404


Storting in reserve 136.075 171.702 -17.152 154.550


Resultaat 280.110 290.167 -87.730 202.437

http://www.zuid-holland.nl/onderwerpen/verkeer-vervoer/wegverkeer/rijnlandroute/

https://staten.zuid-holland.nl/DMS_Import/Provinciale_Staten/2016/Provinciale_Staten_20_april_2016/Bespreekstukken/Fietsplan_2016_2025/Stuknr_546100475.org

40

Doel 2-1 Instandhouding, bereikbaarheid en verkeersveiligheid op orde



Kwaliteit bestaande provinciale infrastructuur op orde

Compleet maken mobiliteitsnetwerk

Verbeteren Verkeersveiligheid

Benutten bestaande infrastructuur door:

o Vraag naar mobiliteit afstemmen op het aanbod van infrastructuur en vervoermiddelen

o Verbeteren integratie van netwerken

Mobiliteit systeem versterken en opwaarderen




gewerkt aan Extra Impuls Investering nummer 3 Nieuwe impuls voor verduurzaming van onze mobiliteit



2.1.a Percentage wegen in goede technische staat op

basis van conditiemeting (NEN 2767)

93% 90% 90% 90% 90%

2.1.b Percentage vaarwegen in goede technische

staat op basis van conditiemeting (NEN 2767)

51,6% 55% 58% 61% 64%

2.1.c Percentage beweegbare kunstwerken

voldoende beschikbaar voor het wegverkeer

98% 100% 100% 100% 100%

2.1.d Percentage beweegbare kunstwerken

voldoende beschikbaar voor het vaarwegverkeer

94% 100% 100% 100% 100%

2.1.e Gemiddelde snelheid autoverkeer spits op

belangrijke regionale trajecten (km per uur)

50,1 km/uur ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.1.f Gemiddelde snelheid autoverkeer dal op

belangrijke regionale trajecten (km per uur)

54,0 km/uur ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.1.g Aantal dodelijke verkeersslachtoffers Zuid-

Holland

64 ≤ 2016 ≤ 2017 ≤ 2018 ≤ 2019

2.1.h Aantal dodelijke verkeersslachtoffers in het

regiegebied Zuid-Holland

34 ≤ 2016 ≤ 2017 ≤ 2018 ≤ 2019

2.1.i Aandeel fietsgebruik bij afstanden tot 15 km 31% ≥ 31% ≥ 32% ≥ 33% ≥ 34%

2.1.j Gebruik provinciale vaarwegen in

vaarbewegingen -- Aantal vaarbewegingen

(beroepsbinnenvaart) op de Gouwe

8.100 ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.1.k Gebruik provinciale vaarwegen in tonnages --

Vervoerde tonnages (x100.000) op de Gouwe

33.000 ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019


2.1.c: De Julius Ceasarbrug, in eigendom en beheer van de gemeente Leiden, wordt op verzoek van de gemeente

Leiden op afstand bediend door de provincie Zuid-Holland. Door een technische storing en de levertijd van

vervangende onderdelen is de brug vijf dagen niet beschikbaar geweest voor fietsers. Met de gemeente Leiden

zijn vergevorderde gesprekken om tegen vergoeding deze brug door de provincie Zuid-Holland te laten beheren

en onderhouden. Naar verwachting zal de streefwaarde in 2017 om deze reden niet gehaald worden.

41

2.1.d: De sluizen in Vianen, Leidschendam en Gorinchem zijn in het eerste half jaar meer dan 17,5 uur ongepland

in storing geweest en voldoen daarmee niet aan de norm. Bij de sluis Gorinchem vinden de storingen hun

oorzaak in het opnieuw afstellen van de regelsystemen na het uitgevoerde groot onderhoud. Bij de sluizen Vianen

en Leidschendam is geen eenduidige oorzaak van de diverse storingen aan te wijzen. De gemiddelde duur van

een storing is circa 2 uur. Naar verwachting zal de streefwaarde in 2017 om deze reden niet gehaald worden



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 181.687 172.816 -5.620 167.196

Baten 10.856 9.756 956 10.713


Storting in reserve 51.095 81.221 -17.152 64.069


Resultaat 188.597 194.068 -88.118 105.950



Ja/Nee


Lasten

€ 0,4 mln (v) Ja Doel 2-2 en

Doel 3-3


Het budget voor Verkeer en Vervoerbeleid wordt ingezet voor het uitvoeren

van extra werkzaamheden ten behoeve van de verkenning naar draagvlak voor

een nieuw luchthavenbeleid van Rotterdam The Hague Airport (€ 0,3 mln, doel

2-2) en het Gebiedsprogramma Westland (€ 0,1 mln, doel 3-3).

€ 0,2 mln (n)

Nee BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De provincie en Metropoolregio Rotterdam Den Haag werken samen aan de

verbetering en bewustwording van de verkeersveiligheid. Dit resulteert in de

Samenwerkingsovereenkomst Regionaal Ondersteuning Verkeersveiligheid.

Op basis van het recent vastgestelde Meerjarenprogramma Regionaal

Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid (ROV) 2017-2020 worden de

bijdragen van de MRDH en de lasten voor het ROV met € 0,2 mln verhoogd.

€ 3,8 mln (v)

Ja RES


De wijziging in budget betreft de administratieve verwerking van het in PS van

oktober 2014 behandelde besluit invulling vrije ruimte Brede Doel Uitkering

(BDU). Voor functionele verbeteringen aan het bestaande areaal is in 2016 en

2017 € 3,8 mln beschikbaar. Aangezien de bijdrage uit reserve niet ten gunste

van de projecten mag worden geboekt, wordt de bijdrage in de reserve

Afschrijvingslasten (Programmareserve 5) gestort ter dekking van toekomstige

afschrijvingslasten

€ 2,7 mln (v)

Ja RES € 3,5

mln (v)

BAT € 0,8

mln (n)


In het Bestedingsplan Mobiliteit worden bijdragen aan regionale en provinciale

projecten en infra duurzaam veilig opgenomen. De tot op heden ontvangen

verzoeken tot een bijdrage voor regionale projecten i.h.k.v. het fietsplan blijven

achter bij de verwachting; we hebben hier met de regio’s contact over.

Voorzichtigheidshalve wordt de raming met € 2,7 mln naar beneden bijgesteld.

€ 0,2 mln (n)

Ja RES Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.

In 2017 is een tweejarige subsidie verstrekt aan de TU Delft voor het project

Realtime monitoring Dashboard mobiliteit. De subsidielasten van € 0,2 mln

worden gedekt uit het budget energietransitie binnen programmareserve 2

Bereikbaar en Verbonden en komen ten laste van de exploitatie. Zodoende

wordt minder geactiveerd en kan de dekking uit de reserve Kapitaallasten

worden gehaald.

42


Ja/Nee


€ 0,9 mln (n) Nee FR Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.





Ja/Nee


Baten

€ 0,2 mln (v) Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Zie toelichting bij de lasten ROV.

€ 0,8 mln (v) Ja OVP Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Zie toelichting bij de lasten voor regionale en provinciale projecten en infra

duurzaam veilig.


Ja/Nee


Storting in reserve

€ 25,4 mln (v) Ja N.v.t. De geraamde storting van de vrijval kapitaallasten wordt op nul gesteld. De

vrijval wordt nu gestort in de nieuwe Egalisatiereserve afschrijvingslasten in

programmareserve 5. Voor een nadere toelichting zie het Financieel Beeld.

€ 1,1 mln (n) Ja N.v.t. Vanuit reserves mogen geen bijdragen in mindering worden gebracht op

investeringen. Voorgesteld wordt het in de reserve ISV 3 beschikbare aandeel

voor het Kwaliteitsnet goederenvoer vrij te laten vallen en te storten in de

egalisatiereserve Afschrijvingslasten ter dekking van de stijgende

afschrijvingslasten.

€ 3,3 mln (n)

Ja N.v.t.

Via de Meicirculaire is in het Provinciefonds een bedrag van € 3,3 mln

ontvangen voor het programma Beter Benutten. Het ontvangen bedrag wordt

gestort in de reserve Mobiliteit.

€ 3,8 mln (n) Ja N.v.t. Het voordeel bij de lasten voor de functionele verbeteringen wordt in de

reserve Egalisatiereserve Afschrijvingslasten gestort.


Ja/Nee




Lagere bijdrage uit de reserve mobiliteit van € 3,5 mln i.v.m. regionale en

provinciale projecten en infra duurzaam veilig.

Bijdrage uit de reserve ISV3 van € 1,1 mln.

Bijdrage uit de egalisatiereserve afschrijvingslasten van € 0,2 mln t.b.v. het

project Realtime monitoring Dashboard mobiliteit.

€ 66,6 mln (n) Ja N.v.t. Betreft de egalisatiereserve afschrijvingslasten. Voor een nadere toelichting

zie Financieel Beeld.

43

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Egalisatiereserve expl proj PZI 10.662 10.462 0 10.462

Reserve bereikbaarheid 259 15.489 0 15.489

Egalisatiereserve afschrijvingslast. 23.191 25.414 -25.414 0

Mobiliteit 11.515 11.515 3.362 14.877

Egalisatieres.beheer & onderhoud DBI 5.467 18.340 0 18.340

Egalisatiereserve afschrijvingslst. 0 0 4.900 4.900

Totaal storting in reserve 51.095 81.221 -17.152 64.069

Egalisatiereserve expl proj PZI 1.667 2.042 0 2.042

RijnGouwelijn 0 10.900 0 10.900

Reserve bereikbaarheid 7.100 11.744 0 11.744

Egalisatiereserve afschrijvingslast. 1.224 2.189 65.660 67.849

Mobiliteit 20.047 20.047 -3.500 16.547

Voorm.Invest.budg.Sted.Vern.3 (ISV3) 0 0 1.100 1.100

Coolport middelen 3.290 3.290 0 3.290



44

Doel 2-2 Een adequaat aanbod van openbaar vervoer


Met betrekking tot een adequaat aanbod van openbaar vervoer wordt beoogd het volgende te bereiken:

Goed functionerende dienstverlening OV voor bus, regionaal spoor en waterbus

Infrastructuur openbaar vervoer op orde

Verbeterde kwaliteit openbaar vervoer




gewerkt aan:

Extra Impuls Investering nummer 3 Nieuwe impuls voor verduurzaming van onze mobiliteit

Extra Impuls Investering nummer 9 Behoud aanbod en verbetering van openbaar vervoer

Extra Impuls Investering nummer 10 Oplossen van knelpunten openbaar vervoer



2.2.a Aantal instappers in de busconcessies 27,9 mln ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting

2.2.b Aantal reizigerskilometers in de busconcessies 277,5 mln ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting

2.2.c Aantal instappers R-net lijnen 1,5 mln ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.2.d Aantal reizigerskilometers R-net lijnen 13,1 mln ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.2.e Aantal instappers spoordiensten 3,0 mln ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.2.f Aantal reizigerskilometers spoordiensten 42,0 mln ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.2.g Aantal instappers Waterbus 1,5 mln ≥ 2016 ≥ 2017 ≥ 2018 ≥ 2019

2.2.h Waardering Openbaar Vervoer obv

Klantenbarometer

7,5 ≥ landelijk

gemiddelde

2017

≥ landelijk

gemiddelde

2018

≥ landelijk

gemiddelde

2019

≥ landelijk

gemiddelde

2020

2.2.i Waardering van de sociale veiligheid in het

openbaar vervoer obv klantenbarometer

7,7 ≥ landelijk

gemiddelde

2017

≥ landelijk

gemiddelde

2018

≥ landelijk

gemiddelde

2019

≥ landelijk

gemiddelde

2020

2.2.k Bezettingsgraad fietsenstallingen bij OV-haltes 79,7% ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting

2.2.l Bezettingsgraad P&R-plaatsen bij OV-haltes 86,2% ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting ≥ nulmeting





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 93.376 92.461 -6.061 86.400

Baten 792 792 -1.100 -308


Storting in reserve 84.981 90.481 0 90.481


Resultaat 91.513 96.098 389 96.487

45



Ja/Nee


Lasten


In de Visie Ruimte en Mobiliteit is de ambitie opgenomen dat het openbaar

vervoer binnen twee concessieperiodes (15-20 jaar) energie-neutraal is.

Energietransitie is een belangrijk speerpunt in het Hoofdlijnenakkoord 2015-

2019. Een onderdeel hiervan is de bijdrage aan het project 3E-motion voor de

aanschaf van 4 brandstofcel-bussen op waterstof. De levering van de bussen

vindt plaats in 2018, daarom verschuiven de lasten van € 3,4 mln voor 3E-

motion naar 2018.

€ 2,0 mln (v)


De geraamde bijdragen uit de reserve aan regionale en provinciale projecten

verschillen jaarlijks. Voor de exploitatie van het OV 2017 was in het

bestedingsplan Mobiliteit 2017een raming van € 80,9 mln opgenomen. Op

basis van bijgestelde prognoses bedraagt de raming € 78,9 mln. De bijdrage

uit de reserve Mobiliteit wordt uit voorzichtigheidsoverweging met dit verschil

verlaagd.

€ 1,1 mln (v)

Ja BAT Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

In 2017 is incidenteel voor subsidies onderhoud en vervanging veren € 1,4 mln

opgenomen. Naar verwachting wordt in 2017 beperkt gebruik gemaakt van

deze regeling. Aangezien de uitgaven afhankelijk zijn van (uitblijvende)

subsidieaanvragen worden de lasten en de baten met € 1,1 mln verlaagd.

€ 0,3 mln (n) Ja Doel 2-1 Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Uit het budget voor Verkeer en Vervoerbeleid wordt € 0,3 mln ingezet voor het

uitvoeren van extra werkzaamheden ten behoeve van de verkenning naar

draagvlak voor een nieuw luchthavenbeleid van Rotterdam The Hague Airport.

€ 0,1 mln (n) Nee FR Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.





Ja/Nee


Baten


Zie toelichting bij de lasten vervanging veren.


Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee




Lagere bijdrage uit de reserve Mobiliteit voor project 3E-motion van € 3,4 mln.

Lagere bijdrage uit de reserve Mobiliteit voor regionale en provinciale projecten

van € 2 mln

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

46

Mobiliteit 83.681 89.181 0 89.181

Revolverend Verenfonds 1.300 1.300 0 1.300

Totaal storting in reserve 84.981 90.481 0 90.481

Reserve bereikbaarheid 1.500 1.500 0 1.500

Mobiliteit 84.552 84.552 -5.350 79.202


47

Programma 3 Aantrekkelijk en Concurrerend

Voor een aantrekkelijk en concurrerend Zuid-Holland

Economie

Om aantrekkelijk en concurrerend te blijven, zet de provincie zich samen met partners in om de economische

kracht van het gebied rond Rotterdam en Den Haag veel beter te benutten. De basis hiervoor is het

investeringsprogramma Investeren in Vernieuwen. Dit programma is opgesteld door de Metropoolregio Rotterdam

Den Haag, de Economische Programmaraad Zuidvleugel, de rovincie Zuid-Holland, Holland Rijnland en

Drechtsteden en heeft als doel de economie in het dichtstbevolkte stuk van Nederland te vernieuwen en te

verduurzamen. Investeren in Vernieuwen bestaat uit 150 concrete projecten die zijn aangedragen door de

betrokken gemeenten, de provincie, kennisinstellingen en het bedrijfsleven.

Energie

De provincie wil snel meer energie besparen en de overgang naar schone energie slimmer en sneller realiseren.

Ruim 200 betrokkenen van bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden hebben

bijgedragen aan het opstellen van de Zuid-Hollandse Energieagenda. In deze agenda staan ambities en acties

voor industrie, glastuinbouw, stedelijke omgeving, mobiliteit en infrastructuur en productie van duurzame energie.

De provincie en samenwerkingspartners werken aan vijf strategieën: innovatie, gebruik rest- en aardwarmte,

duurzaam investeren, energietransitie ruimtelijk mogelijk maken en samen werken met de regio’s.

Omgevingsbeleid

De opgave om een Omgevingsvisie, een Omgevingsverordening en Omgevingsprogramma’s binnen de kaders

van de Omgevingswet te ontwikkelen is één van de prioriteiten van het college. Voor de ontwikkeling van het

provinciale omgevingsbeleid heeft Zuid-Holland een adaptieve werkwijze ontwikkeld. Op deze manier kan de

provincie blijven inspelen op ontwikkelingen in de maatschappij en constructief meedenken met de opgaven op

gemeentelijk niveau.

Actieprogramma Slim ruimtegebruik

De provincie Zuid-Holland werkt met gemeenten en organisaties samen om de schaarse ruimte in onze

dichtbevolkte provincie beter te benutten. Eén van de vier actielijnen uit het in 2016 vastgestelde actieprogramma

Slim ruimtegebruik betreft het uitvoeren van gebiedsgerichte pilots, waarover op dit moment met meerdere

gemeenten gesprekken worden gevoerd. Het gaat dan om gebieden die om herontwikkeling vragen, maar waar

zich problemen voordoen om dit mogelijk te maken. De provincie wil in de pilots de betrokken partijen helpen om

een doorbraak te forceren, bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van deskundigheid.

Cultureel erfgoed

Het beleid voor cultureel erfgoed krijgt vanaf 2017 nieuwe accenten in een nieuwe beleidsvisie cultureel erfgoed.

Deze accenten betreffen de kwaliteitsverbetering van erfgoedlijnen, meer inzet op herbestemmingen gekoppeld

aan slim ruimtegebruik, monumentale gebouwen en landschapslijnen centraal stellen in transformatie-opgaven.

Daarnaast wordt de intensivering op publieksbereik archeologie, molenonderhoud en monumentrestauraties

voortgezet.

http://www.zuid-holland.nl/publish/pages/13732/investeren_in_vernieuwen.pdf

http://www.zuid-holland.nl/onderwerpen/energie/energieagenda/

http://www.zuid-holland.nl/actueel/nieuws/@12746/slim-ruimtegebruik/

http://www.zuid-holland.nl/actueel/nieuws/@12746/slim-ruimtegebruik/

48



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 85.203 96.986 -22.269 74.717

Baten 1.416 2.373 294 2.667


Storting in reserve 13.129 40.406 12.160 52.566


Resultaat 64.747 93.627 384 94.011

49

Doel 3-1 Een groeiende, duurzame en innovatieve economie



Vergroten van de innovatiekracht van het kennisintensieve MKB

Vergroten van het organiserend vermogen van het kennisintensieve MKB

Vergroten van het organiserend vermogen in de Greenports en in het Haven Industrie Complex (HIC)

Duurzame transitie van de Greenports en het Haven industrie Complex (HIC)



gewerkt aan:

Investering nummer 2 Transitie chemiecluster Rotterdams Havengebied

Het voorstel rondom de financiële bijdrage voor project ‘Waste to chemicals’ is vastgesteld in de PS vergadering

van 31 mei 2017. Bij voorjaarsnota is een bedrag van € 7,5 mln vanuit de extra investeringen in een slimmer,

schoner en sterker Zuid-Holland beschikbaar gesteld en toegevoegd aan de reserve Versterking economie.

Investering nummer 4 Transitiecampus Zuid-Holland

Het voorstel rondom de financiële bijdrage voor de Transitiecampus Zuid-Holland is vastgesteld in de PS

vergadering van 25 juni 2017. Bij Voorjaarsnota 2017 is een bedrag van € 5 mln vanuit de extra investeringen in

een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland beschikbaar gesteld en toegevoegd aan Versterking economie.

Investering nummer 5 ‘Investeren in vernieuwing’

Het voorstel van GS voor de inzet van de extra middelen voor het Regionaal Investeringsprogramma en

Gebiedsgericht Werken is in een aparte brief van medio mei aan PS aangeboden. Bij Voorjaarsnota 2017 is een

bedrag van € 5 mln ‘Investeren in vernieuwing' toegevoegd aan de reserve Versterking economie

Investering nummer 6 Modernisering glastuinbouwcluster Westland

Investering nummer 6 Modernisering glastuinbouwcluster Westland Het betreft een versterking van de

herstructurering en modernisering van de glastuinbouw zoals bedoeld in het Impulsprogramma van de provincie

Zuid-Holland voor € 4mln. Door de gemeente Westland een subsidie te verlenen voor het opkopen en uitplaatsen

van de in de weg liggende woningen/obstakels kunnen 200 hectare tuinbouwareaal worden vrijgespeeld voor

modernisering en herstructurering die de provincie voor ogen staat. De provincie werkt in coalitieverband (HOT)

samen met het bedrijfsleven om te komen tot een duurzaam tuinbouwcluster voor de toekomst.

Investering nummer 7 Cofinanciering van de innovatiestimulering MKB.

De verhoging van het Subsidieplafond 2017 regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren Zuid-Holland (MIT

ZH) is vastgesteld in de PS vergadering van 22 februari 2017. Bij Voorjaarsnota 2017 is een bedrag van € 1 mln

beschikbaar gesteld en toegevoegd aan de reserve Versterking economie.

MKB innovatieondersteuning topsectoren (MIT)

Uitvoering van de samenwerkingsagenda 'Gezamenlijke innovatie ondersteuning MKB'

Door middel van de samenwerking met het Rijk (samenwerkingsagenda 'Gezamenlijke MKB

innovatieondersteuning') en via de subsidieregeling MKB innovatieondersteuning topsectoren (MIT) Zuid-Holland

stimuleert de provincie innovatie in het MKB. Het Rijk heeft de MIT regeling recent geëvalueerd. Uit het rapport

blijkt onder meer dat de regeling toegankelijk is, voorziet in een duidelijke behoefte en ondersteunt het MKB in de

eerste fase van innovatietrajecten. Voorts bevestigt de evaluatie dat innovatieve mkb’ers baat hebben bij het

gezamenlijk optrekken van het Rijk en de provincies in de MIT. In 2017 is er voor deze MIT regeling € 10 mln

begroot, € 3 mln voor Haalbaarheids- en innovatieadviesprojecten en € 7 mln voor R&D samenwerkingsprojecten

(50% rijks-cofinanciering). Meer dan 50% van de MIT aanvragen wordt afgewezen omdat er niet voldoende

50

budget is. Binnen programma 3 Economie is een reservering voor het afdekken van het risico van de investering

in InnovationQuarter. Deze reservering is destijds gebaseerd op een schatting en niet op een risico analyse. Deze

analyse is ondertussen wel uitgevoerd en gebleken is dat op dit moment de huidige reservering hoger is dan

nodig. € 3 mln die begroot is voor het afdekken van dit risico kan op een andere wijze worden ingezet. Deze € 3

mln wordt ingezet voor MIT in 2017.

Bij voorjaarsnota/kadernota is door Provinciale Staten over een investeringsimpuls van in totaal € 48 mln.

toegekend, met daarin een bedrag van € 5 mln. voor innovatie. Daarbinnen is € 3,5 mln. bestemd voor Fieldlabs.

Voor Fieldlabs is beoogd zo middelen beschikbaar te stellen voor projecten die net niet passen binnen een EFRO

call , maar wel goed passen binnen de Roadmap Next economy. In het kader hiervan is ook het Fieldlab

Composite Automation Development Center (CADC ) genoemd van TU Delft. In het Voortgangsbericht Regionaal

Investeringsprogramma dat GS onlangs aan PS zond, is een nadere beschrijving van dit Fieldlab opgenomen.

De aanvraag van TU Delft voor het CADC is 12 mei jl. ingediend bij EFRO Kansen voor West II en is als kansrijk

aangemerkt, maar er moest volgens de onafhankelijke deskundigencommissie EFRO Kansen voor West II nog

wel aan geschaafd worden. In september 2017 volgt een nieuwe openstelling voor de EFRO. Hierna, in het

laatste kwartaal van 2017, zal de deskundigencommissie de aangepaste aanvraag van het CADC opnieuw

beoordelen.

In het geval van het fieldlab CADC speelt dat TU Delft, betrokken bedrijven en regionale consortiumpartners van

het CADC (w.o. de provincie) het belangrijk vinden dat het CADC per 1 januari 2018 van start gaat. Dit omdat de

betrokken bedrijven vanaf begin 2018 in het CADC aan hun automatiseringsvragen en digitaliseringsvragen met

betrekking tot composietproductie willen werken.

Vanwege het belang van de start begin 2018 en omdat we op dit moment niet kunnen voorspellen dat EFRO

wordt toegekend, wordt voorgesteld om max. € 1,75 mln. te reserveren als een achtervang om die, bij een

afwijzing binnen EFRO, op dat moment in de vorm van een incidentele subsidie aan het CADC toe te kunnen

kennen.

Dit gaat dan ten laste van de investeringsimpuls, onderdeel Fieldlabs. De provincie gaat dan ook in gesprek met

de betrokken gemeenten om, op basis van de gezamenlijke intentieverklaring# voor de vestiging van het CADC,

te bezien wat zij bijdragen aan de achtervangfinanciering (ad. maximaal € 1,75 mln.). Voorts wordt in het kader

van de eventuele verlening van een incidentele subsidie aan TU Delft ten behoeve van het CADC

(achtervangfunctie) aan PS gevraagd om GS hiervoor te mandateren om zodat GS de benodigde snelheid in het

proces kan waarborgen.

Naast deze eventueel benodigde incidentele subsidie speelt er een liquiditeitstekort in de opstartfase van het

fieldlab CADC. Om dit liquiditeitstekort weg te nemen en zo een tijdige opstart mogelijk te maken, vraagt GS aan

PS toestemming om een lening te verstrekken aan TU Delft van maximaal € 2,4 mln. Deze lening, die dient te

voldoen aan de regels voor staatssteun, kent een maximale looptijd van 5 jaar.

Zodra GS een besluit neemt met betrekking tot de incidentele subsidie van maximaal € 1,75 mln. en/of de lening

van maximaal € 2,4 mln. wordt PS per ommegaande geïnformeerd over deze besluitvorming. Indien er geen

besluitvorming heeft plaatsgevonden voor de behandeling van de Voorjaarsnota 2018 vervallen bovengenoemde

besluiten.



3.1.a Procentuele jaarlijkse groei van het inkomen van

de prioritaire clusters

0,1 0,1 0,1 0,1 0,1

51





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 12.264 24.477 -2.486 21.991

Baten 80 381 580 961



Bijdrage uit reserve 300 8.322 5.235 13.557

Resultaat 14.984 40.774 162 40.937



Ja/Nee


Lasten

€ 4,15 mln (v) Ja

Doel 5.1

RES

RES

RES


Vanwege de grote belangstelling voor de MIT-regeling wordt het budget 2017

verhoogd:

het Rijk heeft via het Provinciefonds € 0,4 mln extra toegezegd;

vanuit de Impulsgelden is € 1 mln toegekend aan de MIT regeling (via

reserve Versterking Economie).

Daarnaast wordt € 2,5 mln extra beschikbaar gesteld voor de MIT

regeling 2017 (uit de reserve Versterking Economie).

De lasten 2017 stijgen hierdoor met € 3,9 mln. Voor 2018 wordt € 1,3 mln.

extra beschikbaar gesteld. In totaal derhalve € 5,1 mln.

Er wordt verwacht dat van de eerder verleende bedragen 2017 in voor-en

najaarsnota 2017 € 8 mln pas in 2018 door subsidieontvangers zal worden

besteed. Daarom wordt dit bedrag in de reserve gestort. Per saldo dalen de

lasten 2017 hierdoor met € 4,15 mln.

€ 1,3 mln (n)

Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Voor het onderwerp Versterking economie wordt € 1,3 mln voor het jaar 2017

uit de reserve onttrokken. De uitgaven hebben betrekking op proceskosten als

gevolg van projecten en opdrachten gericht op de versterking van de

economie.

€ 0,4 mln (v)


Van de verleende bedragen 2017 Regionale Net werken Topsectoren (RNT) -

regeling zal door de subsidieontvangers € 0,4 mln pas in 2018 en 2019 worden

besteed. Dit bedrag wordt in de reserve RNT gestort.

€ 0,5 mln (n)

Ja OVP


De eindafrekening van de OVP middelen Clusterregeling met derden is

volledig afgerond. Van de resterende middelen kan € 0,5 mln worden ingezet

voor Innovatie Prestatie Contracten (IPC) kosten.

€ 0,1 mln (n)

Ja OVP Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.

De activiteiten voor het programma Voordelta zijn in 2017 afgerond. Het

restbedrag van € 81.000 wordt vanuit de OVP Voordelta toegevoegd, ter

bestemming in 2017.

€ 0,3 mln (n)


De EFRO uitgaven zijn, door wijziging in de fasering, in 2017 hoger dan

geraamd. Daarom wordt € 0.3 mln. aan de reserve EFRO onttrokken.

52


Ja/Nee


€ 0,4 mln (v)

Ja FR Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De subsidieafrekening van de cofinanciering watercentrum Delft leidt tot een

vrijval van € 0,4 mln.

€ 0,2 mln (n)

Ja Paragraaf

Bedrijfs-

voering

Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.

Als gevolg van wijzigingen in de wetgeving wordt de overhead op een andere

wijze verdeeld over de organisatie. Het betreft hier een actualisering van de

eerder berekende taakstelling.

€ 0,2 mln (v)

Ja Doel 3.5 Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling van budget.

Het budget Greenports wordt overgebracht naar 3.5. In doel 3.1 was het

abusievelijk onder de middelen schaalsprong begroot.

€ 0,2 mln (n)

Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Onderdeel van de investeringsimpuls van € 48 mln vormt de fasering Glas

Westland (totaal € 4 mln). In de Begroting 2018 wordt voor de komende jaren €

3,8 mln. onttrokken aan de reserve Versterking Economie, waarin de middelen

tijdelijk zijn verantwoord. Nu wordt € 0.2 mln. onttrokken in verband met

voorbereidingskosten in 2017.

€ 0,1 mln (n) Nee Paragraaf

Bedrijfs-

voering


Deze wijziging betreft de directe loonkosten, als gevolg van de nieuwe CAO.

De wijzigingen van de totale loonkosten worden nader toegelicht bij de

paragraaf Bedrijfsvoering.


Ja/Nee


Baten



De activiteiten voor het programma Voordelta zijn in 2017 afgerond. Het

restbedrag van € 80.000 wordt vanuit de OVP Voordelta toegevoegd.

€ 0,5 mln (v)



volledig afgerond. Van de resterende middelen kan € 0,5 mln worden ingezet

voor IPC kosten. (zie lasten)


Ja/Nee


Storting in reserve

€ 8,5 mln (n) N.v.t. De lasten worden gebruikt voor de realisatie van dit doel. Als gevolg van


bijgesteld.


Ja/Nee



€ 5,2 mln (v) N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn



bijgesteld.

53

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Interreg-cofinanciering EFRO 2.500 2.500 31 2.531

Regionale netwerken topsectoren 0 0 433 433

Versterking economie 0 22.500 0 22.500

MIT MKB Innovatiestimulering topsect 0 0 8.000 8.000

WorldExpo 2025 600 0 0 0

Totaal storting in reserve 3.100 25.000 8.464 33.464

EFRO middelen 0 0 31 31

Interreg-cofinanciering EFRO 0 2.146 250 2.396


Versterking economie 0 950 4.954 5.904

MIT MKB Innovatiestimulering topsect 0 4.500 0 4.500

IRP Goeree-Overflakkee 300 200 0 200

Totaal bijdrage uit reserve 300 8.322 5.235 13.557

54

Doel 3-2 Schone en toekomstbestendige energie


Bijdragen aan de afspraken die in Parijs zijn gemaakt om de CO2-uitstoot terug te brengen met 80 tot 95% in

2050

Bevorderen van energiebesparing in de industrie en de gebouwde omgeving

Faciliteren van de opwekking van duurzame energie

Activeren, faciliteren en motiveren van partijen ten aanzien van de ontwikkeling, levering, inzet en gebruik

van duurzame warmte.

Bijdragen aan leveringsbetrouwbare schone energie

Ervaring opdoen met CO2-afvang en -opslag

Benutten van kansen voor innovatie en economie



gewerkt aan:

Extra Impuls Investering nummer 1 Fonds ter financiering van kleinschalige, maatschappelijke

energieprojecten

De subsidieregeling voor lokale energie-initiatieven beoogt de bewustwording van de noodzakelijke energie-

transitie in de maatschappij te vergroten en deze te versnellen. Lokale initiatieven zorgen er voor dat het

eigenaarschap van de energietransitie tot in de haarvaten van de samenleving doordringt. De regeling biedt

initiatiefnemers de mogelijkheid om hun project professioneel voor te bereiden, waarmee de slagingskans ervan

groter wordt. Het al beschikbaar gestelde budget ad € 2 mln wordt over 3 kalenderjaren verdeeld (waarvan

€ 0,8 mln voor 2017).

De subsidieregeling "asbest eraf, zon erop" bevordert het verwijderen en verantwoord afvoeren van asbestdaken

in combinatie met het stimuleren van duurzame energieopwekking. De regeling is verruimd naar een bredere

doelgroep, na afloop van een oude regeling die specifiek was toegesneden op de landbouw. De nog beschikbare

middelen worden onttrokken aan de reserve (zonnepanelen / asbest) en ter begroting gebracht voor de jaren

2018 - 2023.



3.2.a Aandeel duurzame energie in Zuid Holland (%) 3.1 % 5% 6% 7% 9%

3.2.b Geleverde duurzame energie in Zuid Holland

(PJ)

13.4 PJ 21 26 30 39

3.2.c Vermeden CO2 uitstoot door duurzame energie

inzet in Zuid Holland (in Mton)

1.7 3.2 3.9 4.5 5.9

3.2.d Absolute energiebesparing ten opzichte van

1990 (PJ)

-34 PJ -34 -29 -21 -14

3.2.e Vermeden CO2 uitstoot door energie-efficiëntie,

besparing en transitie ten opzichte van 1990

(Mton)

-4 Mton -4 -3 -2 -1

3.2.f Totale emissie van CO2 door finaal

energiegebruik in Zuid Holland (Mton)

40 44 43 42 41



55



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 1.867 5.638 -1.900 3.738

Baten 0 182 0 182



Bijdrage uit reserve 170 1.759 -870 889

Resultaat 7.697 9.697 170 9.867



Ja/Nee


Lasten


In het Impulsprogramma van € 48 mln is € 2 mln opgenomen voor

Kleinschalige, maatschappelijke energieprojecten. Dit bedrag is in de

Voorjaarsnota 2017 verwerkt. De nadere verdeling van deze middelen over de

jaren 2017-2019 wordt nu verwerkt via de reserve. De verdeling 17-18-19 is

respectievelijk € 0,8 mln – € 0,6 mln - € 0,6 mln.

€ 0,17 mln (n) Ja Doel 5.1 Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Het ministerie van Economische Zaken heeft een bedrag van € 170.000

toegekend voor het project Warmte Koude 2017. Het bedrag wordt via het

Provinciefonds overgemaakt, via de baten bij doel 5.1.

€ 0,9 mln (v)


De nieuwe subsidieregeling zonnepanelen is in de Voorjaarsnota 2017

verwerkt. Het budget van € 0,9 mln wordt grotendeels verdeeld over de periode

2018 – 2023. Het deel voor 2018 en verder wordt in deze najaarsnota in de

reserve Asbest / zonnepanelen gestort.


Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



bijgesteld.


Ja/Nee



€ 0,9 mln (n) N.v.t. De lasten van dit doel worden deels gedekt uit programmareserves. Hierin zijn



bijgesteld.

56

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Mitigatie/Energie 0 0 1.200 1.200

Risicoreserve Energiefonds 6.000 6.000 0 6.000


Mitigatie/Energie 0 617 0 617

Greendeal Zonnepanelen-asbest 0 920 -870 50

Programma Warmte-Koude Z-H 0 52 0 52

Versterking economie 170 170 0 170

Totaal bijdrage uit reserve 170 1.759 -870 889

57

Doel 3-3 Beter benut (bebouwd) gebied



Nieuwe stedelijke ontwikkelingen concentreren binnen bebouwd gebied

Nieuwe stedelijke ontwikkelingen concentreren nabij haltes Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)

Hergebruik en transformatie leegstaande kantoren, detailhandel en ander leegstand vastgoed

Versterken interactiemilieus (hotspots, campussen en binnensteden)


Slechts marginale financiële bijstellingen bij najaarsnota (terugboekingen naar reserves) zonder politiek relevante

gevolgen voor beleidsrealisatie.





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 20.498 15.694 -2.780 12.914

Baten 0 0 118 118




Resultaat 9.577 9.966 -25 9.941



Ja/Nee


Lasten


De subsidieaanvraag voor het Energieweb Glasparel+ is ingediend maar nog

niet volledig genoeg om in 2017 al tot toekenning over te gaan, waardoor de

uitgaven in 2017 lager zullen zijn. De hiervoor gereserveerde middelen worden

daarom teruggestort in de betreffende reserve en zullen op een later moment

weer worden onttrokken.


Voor de aanpak van verspreide glastuinbouw werd nog een businesscase en

een subsidieaanvraag verwacht. Inmiddels is bekend dat deze aanvraag niet

meer zal komen en wordt de begrote onttrekking teruggestort in de reserve.


Ten behoeve van niet eerder begrote onderwerpen (Gezonde Leefomgeving,

Masterclass en Trendpublicatie) in het kader van de Toekomstagenda worden

middelen onttrokken aan de reserve Toekomstagenda.

€ 0,1 mln (v) Ja FR Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.

Als gevolg van wijzigingen in de wetgeving wordt de overhead op een andere

wijze verdeeld over de organisatie. Het betreft hier een actualisering van de

eerder berekende taakstelling.


Voor de externe detachering gedurende 2017 van 2 provinciale medewerkers

worden baten ontvangen. Deze baten waren nog niet eerder begroot en mogen

worden ingezet ten behoeve van eventuele vervanging. Het

arbeidskostenbudget wordt met deze boeking verhoogd.

58


Ja/Nee



De implementatie van de Omgevingswet heeft in het landelijke traject

vertraging opgelopen. Hierdoor worden de geraamde lasten over een langere

tijd uitgestreken.






Ja/Nee


Baten

€ 0,1 mln (v) Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Voor de externe detachering van 2 provinciale medewerkers worden baten

ontvangen. Deze baten waren nog niet eerder begroot en kunnen binnen het

arbeidskostenbudget worden ingezet voor eventuele vervanging.


Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee






bijgesteld.

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Opstellen integrale onderzoeksagenda 300 300 0 300


Sanering glastuinbouw 1.035 1.035 -638 397

Res Project duurz ontw. Zuidplaspold 7.470 2.177 -500 1.677

Implementatie Omgevingswet 2.620 2.620 -1.820 800

Opstellen integrale onderzoeksagenda 97 97 85 182

IRP Goeree-Overflakkee 0 100 0 100


59

Doel 3-4 Goede ruimtelijke kwaliteit



Zorgvuldig ruimtegebruik buiten Bestaand stads- en dorpsgebied (BSD), waarbij aandacht is voor de kwaliteit

van de ontwikkeling en zijn omgeving

Beschermen van specifieke waarden

Behouden en ontwikkelen van waardevolle landschapselementen


Slechts marginale financiële bijstelling bij najaarsnota (terugstorting naar financiële ruimte) zonder politiek

relevante gevolgen voor beleidsrealisatie.





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 3.515 2.084 13 2.096

Baten 0 0 0 0


Storting in reserve 0 1.038 0 1.038

Bijdrage uit reserve 9 9 -9 0

Resultaat 3.506 3.112 22 3.134



Ja/Nee


Lasten

€ 13.000,- Er stonden nog ten onrechte lasten begroot ad € 9.000 ten laste van de

reserve natuurcompensatie binnen dit doel. Deze begrote lasten worden

verlaagd naar nul. Overige is herverdeling directe loonkosten.


Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee



€ 9.000,- N.v.t. Er stonden nog ten onrechte lasten begroot ad € 9 duizend mln ten laste van

de reserve natuurcompensatie binnen dit doel. Deze begrote lasten worden

verlaagd naar nul. Daarmee wordt ook de bijdrage uit de reserve verlaagd naar

nul.

60

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Groene ambities 0 1.038 0 1.038

Totaal storting in reserve 0 1.038 0 1.038

Reserve Natuurcompensatie 9 9 -9 0

Totaal bijdrage uit reserve 9 9 -9 0

61

Doel 3-5 Vraag en aanbod wonen, werken en voorzieningen in balans



Levendige en krachtige stads- en dorpscentra

Vraag naar en aanbod van woningen in balans (kwantitatief en kwalitatief)

Bedrijfslocaties realiseren die de vitaliteit en kracht van het bedrijfsleven versterken

Vraag naar en aanbod van werklocaties in balans (kwantitatief en kwalitatief)


Verlaging exploitatiemiddelen Planvorming bedrijventerreinen

Het overschot planvorming bedrijventerreinen betreft:

Middelen voor de planvorming binnen de greenports;

Middelen voor planvorming op overige bedrijventerreinen, waarvan in de jaren 2014/2015 geen gebruik is

gemaakt;

De regeling voor de Greenports past niet meer bij de manier waarop we nu onze werkzaamheden hebben

ingericht. Daarom hebben we ervoor gekozen om deze middelen terug te storten in de algemene reserve. De

planvormingsregeling voor overige bedrijventerreinen is inmiddels weer opgesteld en er wordt ook goed gebruik

van gemaakt. De beschikbare middelen zijn toereikend voor de uitvoering, waardoor we geen aanspraak meer

willen doen op de middelen die nog in de reserve staan.



3.5.a Aantal gemeenten dat in het kader van de

rapportage Interbestuurlijk toezicht op het

domein huisvesting vergunninghouders rood

scoort

0 0 0 0 0

3.5.b Leegstandspercentage kantoren in Zuid-Holland

mag niet oplopen t.o.v. het

leegstandspercentage kantoren in Nederland

1,7% ≤1,7% ≤1,7% ≤1,7% ≤1,7%





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 23.179 23.124 -10.618 12.506

Baten 0 0 0 0




Resultaat 9.915 9.860 -298 9.562

62



Ja/Nee


Lasten


Uit recente informatie van EZ is gebleken dat de activiteiten voor de

alternatieve locatie Hoeksche Waard naar verwachting niet in 2017 maar in

2018 zullen plaatsvinden. Het desbetreffende budget wordt daarom in de

reserve gestort en in 2018 ter begroting gebracht.

€ 0,5 mln (v)

Nee

FR


Vanuit de exploitatiemiddelen Planvorming bedrijventerreinen valt met ingang

van 2017 structureel € 0,5 mln vrij aan de algemene middelen.

€ 1,3 mln (v)


Op basis van actuele dossiergegevens wordt de onttrekking 2017 aan de

reserve Bedrijventerreinen neerwaarts bijgesteld met € 1,2 mln. De storting

wordt met € 0,1mln verhoogd.

€ 0,2 mln (n)

Ja Doel 3.1 Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling van budget.

Het budget Greenports wordt overgebracht van Doel 3.1, waar het abusievelijk

onder de middelen schaalsprong was begroot.

€ 0,1 mln (v)

Ja Doel 3.3 Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De bijdrage 2017 van doel 3.5 aan de Gebiedsverkenning Westland-HOT-

GPWO bedraagt € 0,1 mln.


Bedrijfs-

voering



de nieuwe CAO. De wijzigingen van de totale loonkosten worden nader



Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



bijgesteld.


Ja/Nee






bijgesteld.

63

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Bedrijventerreinen 0 0 120 120


Bedrijventerreinen 2.899 2.899 -1.200 1.699

Manden maken 615 615 0 615

Alt.locatie Hoeksche Waard 9.000 9.000 -9.000 0

Bedrijventerreinen:IRP Oude Rijnzone 750 750 0 750


64

Doel 3-6 Beschermd, bekend en beleefbaar cultureel erfgoed



Erfgoedlijnen ontwikkelen en versterken en het verhaal vertellen

Onderhoudsachterstand monumenten wegnemen en nieuwe functies geven

Presenteren en toegankelijk maken van de Zuid-Hollandse archeologische vondsten

Beschermen cultureel erfgoed


Er zijn in beperkte zin wijzigingen t.o.v. de begroting. Die worden bij de financiële mutaties toegelicht. Het

verschuiven van budget t.b.v. publieksbereik archeologie van 2018 naar 2017 is te zien als een versnelling.



3.6.a Percentage bestemmingsplannen cultureel

erfgoed zonder zienswijze

80 80 80 80 80

3.6.b Aantal omwentelingen Zuid-Hollandse molens 200.000 200.000 200.000 200.000 200.000

3.6.c Aantal bezoekers iconen erfgoedlijnen 595.000 610.000 630.000 650.000 650.000

3.6.d Waardering bezoekers iconen erfgoedlijnen 8 8 8 8 8

3.6.e Aantal vrijwilligersuren erfgoedlijnen 17.300 18.000 19.000 20.000 20.000

3.6.f Aantal bezoekers website geschiedenis van

Zuid-Holland.nl

92.000 96.000 98.000 100.000 100.000

3.6.g Aantal bezoekers Archeologiehuis 50.000 52.000 54.000 55.000 55.000

3.6.h Waardering bezoekers Archeologiehuis 8 8 8 8 8

3.6.i Aantal bruiklenen Archeologisch Depot 33 36 38 40 40


3.6.e: Het aantal vrijwilligersuren erfgoedlijnen komt in 2017 waarschijnlijk hoger uit dan begroot: ongeveer

29.000. Dit was bij voorjaarsnota nog niet bekend; de aanvragen zijn in de afgelopen maanden binnen gekomen.



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 16.207 16.487 -3.741 12.746

Baten 504 504 -498 7




Resultaat 13.303 14.394 309 14.703



Ja/Nee


Lasten


Op basis van de ingediende subsidieaanvragen 2016 en 2017 voor erfgoed en

monumenten is de fasering over de jaren herberekend. Op basis hiervan wordt

€ 2.4 mln in de reserve gestort en wordt € 1,7 mln minder onttrokken.

Onderdeel van de fasering naar 2018 is Fort Wierickerschans, waarvan de

schatting is dat er voor € 1 mln in 2018 zal worden uitgevoerd.

65


Ja/Nee


€ 0,2 mln (n)

Ja FR Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

Voor publieksbereik Archeologie wordt € 170.000 niet in 2018 maar al in 2017

besteed. Verlaging van het budget 2018 vindt in de Begroting 2018 plaats.

€ 0,1 mln (n)

Ja Doel 5.1 Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Het Rijk heeft € 51.000 aan het Provinciefonds toegevoegd voor de

monumentenmonitor. Dit bedrag wordt toegevoegd aan het budget restauraties

rijksmonumenten.


Bedrijfs-

voering



de nieuwe CAO. De wijzigingen van de totale loonkosten worden nader



Ja/Nee


Baten

€ 0,5 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling van budget.

Betreft administratieve overboeking van baten ISV3 naar Reserve ISV3. De

baten worden daarom verlaagd. De middelen worden aan de reserve

onttrokken.


Ja/Nee


Storting in reserve



bijgesteld.


Ja/Nee






bijgesteld.

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen 0 3.750 2.350 6.100



2016 DP Molens CVT groot onderhoud 200 200 0 200

Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen 2.200 5.139 -1.700 3.439


66

Doel 3-7 Schonere bodem en beter benutte bodem en ondergrond



Saneren of beheersen spoedlocaties en adequate nazorg van restverontreiniging

Herontwikkelen locaties met bodemverontreiniging en herontwikkelen voormalige vuilstortplaatsen

Beheersen van verontreinigingen stortlocaties

Duurzaam gebruik van de ondergrond en toepassing 3D-ordening


Slechts marginale financiële bijstellingen bij najaarsnota (terugboekingen naar reserves) zonder politiek relevante

gevolgen voor beleidsrealisatie.



3.7.a Aantal spoedlocaties (MTR-lijst 2013) waarvan

de risico’s zijn gesaneerd dan wel zijn beschikt

als niet-spoed locatie.

112 20% 40% 60% 80%

3.7.b Aantal grondwater locaties met invloed op een

KRW kwetsbaar object waarvan de risico’s zijn

gesaneerd dan wel alsnog als niet-spoed -

locatie zijn beschikt.

0% 10% 20% 50% 100%





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 7.672 9.483 -758 8.725

Baten 832 1.306 93 1.399



Bijdrage uit reserve 4.805 6.671 -868 5.803

Resultaat 5.764 5.824 43 5.867



Ja/Nee


Lasten


Voor zover de provincie de jaarstukken 2016 met accountantsverklaring van de

omgevingsdiensten heeft ontvangen, worden deze afgewikkeld en de lasten

gecorrigeerd. Eventuele verschillen tussen stand opgenomen bij jaarrekening

2016 en daadwerkelijke eindstand worden bij Najaarsnota ten gunste of laste

van de reserve afgewikkeld. Op basis van de nu beschikbare definitieve cijfers

en prognose worden de lasten bijgesteld en de eerder begrote onttrekkingen

aan de reserve Bodemsanering bijgesteld.


De begrote onttrekking aan de reserve Bodemsanering voor de bijdrage aan

de voetgangersbrug op het Sluiseiland wordt teruggedraaid. Gemeente Gouda

zal de aanvraag voor de bijdrage aan de voetgangersbrug niet in 2017

67


Ja/Nee


indienen. Door Midden Holland wordt momenteel aan een vervolgverkenning

en een projectvoorstel gewerkt voor de locatie van een containeroverslagpunt.

Afhankelijk van de uitkomst van het projectvoorstel kan de gemeente Gouda

de bijdrage voor de voetgangersbrug alsnog aanvragen. Dit zal niet eerder dan

in 2018 plaatsvinden.


Voor de locaties Schanspolder en Geitenwei binnen het programma

Hollandsche IJssel is geconstateerd dat zaken nog niet optimaal functioneren,

waardoor deze locaties nog niet kunnen worden overgedragen aan de

omgevingsdienst Midden-Holland.

Voor beide locaties zijn nu adviesbureaus ingeschakeld om de oorzaken te

onderzoeken en de herstelwerkzaamheden in gang te laten zetten. Hiervoor

worden de middelen onttrokken aan de reserve Bodemsanering.


Op basis van de accountantsverklaring wordt het restant van de in 2013 door

de provincie betaalde bijdrage aan Capelle aan den IJssel voor de

kwaliteitsimpuls IJsseloevers teruggegeven door de gemeente en gestort in de

reserve Bodemsanering.


De verkoop van de bouwkavels binnen het project Gouda-Zuider IJsseldijk

heeft plaatsgevonden, maar het woonrijp maken van de kavels heeft vertraging

opgelopen door de latere voltooiing van de villa’s hierdoor worden de begrote

lasten bijgesteld.


De subsidie voor de Cantineweg Katwijk is verleend en zal na vaststelling bij

het Rijk worden verhaald in het kader van de Bedrijvenregeling.


Ja/Nee


Baten


De subsidieverlening voor de Cantineweg Katwijk wordt verhaald bij het Rijk en

gestort in de reserve. Deze ontvangst wordt nu begroot.


De verwachting is dat de baten voortvloeiend uit de liquidatie van de Stichting

Herontwikkeling Zellingwijk lager zullen uitvallen dan oorspronkelijk begroot.

De stichting is in de afrondende fase van het afhandelen van de bankzaken en

het restant bedrag van de bankrekening zal worden overgemaakt aan de

provincie.


Ja/Nee


Storting in reserve

€ 26.205,- N.v.t. Diverse kleine bijstellingen.


Ja/Nee






bijgesteld.

68

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Meerjarenplan Bodemsanering 3.729 4.318 26 4.344


Meerjarenplan Bodemsanering 4.805 6.671 -868 5.803

Totaal bijdrage uit reserve 4.805 6.671 -868 5.803

69

Programma 4 Bestuur en Samenleving

Voor een goed bestuur, gezonde financiën en een toekomstbestendige organisatie

Kwaliteit lokaal bestuur

De provincie blijft zich inzetten voor krachtige en slagvaardige gemeenten. In 2017 zal een herindelingsadvies

Hoeksche Waard aan Provinciale Staten worden aangeboden en zullen ook benodigde stappen worden gezet om

te komen tot een fusie van Leerdam, Zederik en Vianen. In een groot aantal regio’s zijn gemeenten met elkaar in

gesprek over de toekomst. De provincie zal dit waar nodig ondersteunen.

Integrale gebiedsaanpak

De provincie wil op steeds meer plekken komen tot een integrale gebiedsaanpak. In de Hoeksche Waard roepen

Gedeputeerde Staten iedereen op om de discussie over de bestuurlijke vorm om te zetten in het denken en

werken aan de inhoudelijke kansen en opgaven van deze regio.

De samenwerking tussen de gemeente Goeree-Overflakkee en de provincie met als doel het realiseren van

nieuwe economische impulsen om de sociale en economische vitaliteit van het landelijk gebied inclusief de

dorpen en kernen te versterken en te behouden, wordt voortgezet binnen het Integraal Gebiedsprogramma

Goeree-Overflakkee.

Transparante en Open Provincie

De provincie wil in Nederland voorop lopen in het transparant maken van de provincie: open overheid, open

spending en open data. Zij investeert daartoe in de ICT-infrastructuur en werkprocessen die een grotere

transparantie mogelijk maken.



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 28.799 27.914 686 28.600

Baten 851 477 276 753




Resultaat 29.948 34.437 -252 34.185

70

Doel 4-1 Slagvaardig, toekomstbestendig en transparant bestuur



Robuuste gemeenten en waterschappen

Een slagvaardige provincie


Binnen dit doel is bij voorjaarsnota een reservering ondergebracht voor de investeringsimpuls Regionale

gebiedsgerichte economische werken (investering nummer 8). Aan de hand van recente plannen per deelproject

zijn nu de bijbehorende kosten voor de komende jaren in beeld gebracht, aan de reserve onttrokken en ter

begroting van die jaren gebracht.

Vanuit de reservering wordt voor 2017 € 790.000 beschikbaar gesteld bestemd voor de daadwerkelijk snelle

uitvoering van een aantal gebiedsgerichte projecten in de regio’s Goeree-Overflakkee, Hoeksche Waard, Alphen-

Gouda-Woerden en Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. De middelen zullen via een incidentele subsidie

beschikbaar worden gesteld aan de betrokken regionale partners.

Programma Transparante en Open Provincie (TOP)

Het zwaartepunt van de investeringen die voortvloeien uit de ambitie uit het Hoofdlijnenakkoord om ‘voorop te

lopen in het transparant maken van de provincie’ ligt in 2018. Daarom wordt een deel van het budget dat

gereserveerd is voor 2017 naar 2018 verschoven.


gewerkt aan:

Extra Impuls Investering nummer 8 Ophoging budget voor regionale gebiedsgerichte economische werken



4.1.a Klanttevredenheid (schaal 1-10) 6,84 geen meting >7,0 geen meting >7,0





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 15.846 15.010 1.207 16.217

Baten 795 421 276 697




Resultaat 17.051 21.590 269 21.859

71



Ja/Nee


Lasten


In het Impulsprogramma is € 5 mln opgenomen in programma 4 (Bestuur) voor

regionale gebiedsgerichte projecten. Eerder was er al € 2 mln voor dit onderwerp

vrij gemaakt. In totaal is € 7 mln beschikbaar in de reserve regionale

gebiedsgerichte projecten.

Aan de hand van recente plannen per deelproject kunnen de jaarbudgetten aan

de reserve worden onttrokken en ter begroting van die jaren gebracht. In de

begroting 2018-2021 zal € 6,2 mln worden verwerkt. Voor 2017 betreft het een

onttrekking van € 0,8 mln aan de reserve.

€ 0,3 mln (v)

Ja FR Deze wijziging betreft een bijstelling van planning.

Op basis van de recente inschatting van de activiteiten TOP wordt de fasering

van de kosten over de jaren aangepast. Er wordt nu € 1,4 mln voorzien voor

2017 (geraamd was € 1,7 mln). In de najaarsnota wordt daarom € 0,3 mln naar

2018 verschoven. Het TOP-budget is in het hoofdlijnenakkoord beschikbaar

gesteld. De fasering van middelen over de jaren verloopt daarom via de

Financiële Ruimte.

€ 0,1 mln (n) Ja RES Deze wijziging betreft een bijstelling van planning

Met het wegvallen van een terugbetalingsverplichting aan de partners op de OVP

Zuidvleugel, wordt het saldo (€ 276.273) overgeboekt naar de nieuw gevormde

reserve Zuidvleugel. Op basis van een prognose wordt daaraan € 147.608

onttrokken in 2017 en € 128.665 in 2018.


Bedrijfs-

voering


Deze wijziging betreft de verhoging van de directe loonkosten, als gevolg van de

nieuwe CAO. De wijzigingen van de totale loonkosten worden nader toegelicht bij

de paragraaf Bedrijfsvoering.


Ja/Nee


Baten

€ 0,3 mln (v) Ja OVP Deze wijziging betreft een bijstelling van planning

Met het wegvallen van een terugbetalingsverplichting aan de partners op de

OVP Zuidvleugel, wordt het saldo (€ 276.273) overgeboekt naar de nieuw

gevormde reserve Zuidvleugel. Op basis van een prognose wordt daaraan €

147.608 onttrokken in 2017 en € 128.665 in 2018.


Ja/Nee


Storting in reserve



bijgesteld.


Ja/Nee






bijgesteld.

72

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Regionale gebiedsgerichte projecten 2.000 7.000 0 7.000

Reserve Zuidelijke Randstad 0 0 276 276


Regionale gebiedsgerichte projecten 0 0 790 790

Reserve Zuidelijke Randstad 0 0 148 148

Totaal bijdrage uit reserve 0 0 938 938

73

Doel 4-2 Cultuurparticipatie en bibliotheken



Waarborgen van basisvoorzieningen cultuurparticipatie (Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie, Stichting

Educatieve Orkestprojecten (SEOP) en onderhouden van regionale cultuurnetwerkers (tot 2017)

Ondersteunen van bibliotheken







Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 6.708 6.658 0 6.658

Baten 57 57 0 57


Resultaat 6.651 6.601 0 6.601



Ja/Nee


Lasten



Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee




Overzicht reserves

Voor dit doel zijn er geen reserves.

74

Doel 4-3 Borgen kennis sociaal domein en afbouw subsidies maatschappelijke participatie



Borgen van kennis van het sociale domein en maatschappelijke ontwikkelingen in Zuid-Holland ten behoeve

van de provinciale kerntaken

Afbouwen van subsidies voor maatschappelijke participatie


Er zijn beperkte wijzigingen t.o.v. de begroting. Deze zijn hieronder aangegeven. De wijzigingen hebben

betrekking op de boekjaarsubsidie JSO vanwege het gewijzigd goedgekeurd werkplan 2017 en borging van

beleidsinformatie voor maatschappelijke ontwikkelingen (borging kennis sociaal domein).


Voor deze taak zijn er geen effectindicatoren.



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 6.246 6.246 -521 5.725

Baten 0 0 0 0


Resultaat 6.246 6.246 -521 5.725



Ja/Nee


Lasten


Door een gewijzigd goedgekeurd werkplan 2017 voor het boekjaarsubsidie

voor JSO wordt de subsidie € 550.000,00 lager dan geraamd. Dit bedrag wordt

aan de algemene middelen toegevoegd.


Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee




Overzicht reserves

Voor dit doel zijn er geen reserves.

75

Doel 4-4 Afbouw taken jeugdzorg

Doel 4-4 is per 1 januari 2015 vervallen.

De wettelijke taak in het kader van de Jeugdwet is per 1 januari 2015 gedecentraliseerd naar gemeenten. De

provinciale taak is per dezelfde datum beëindigd.

Wel spelen nog 2 beroepszaken tussen een jeugdinstelling en de provincie. De beroepszaken staan op de rol van

de Rechtbank voor eind september 2017. Mocht in deze beroepszaken de provincie geen gelijk krijgen, dan heeft

dit geen gevolgen voor de provinciale begroting. De gelden die hiervoor zijn gereserveerd en zijn beschikbaar via

de toenmalige doeluitkering jeugdzorg.

77

Programma 5 Middelen



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 1.361 3.131 -2.482 649

Baten 562.644 576.787 15.455 592.242

Totaal saldo baten en lasten -561.282 -573.656 -17.937 -591.593



Resultaat -570.618 -635.140 89.245 -545.895

Resultaat Programma 5 is inclusief overzicht onvoorzien en overzicht algemene dekkingsmiddelen, beide worden

hieronder nog apart gepresenteerd.

Provinciefonds

De Meicirculaire 2017 bevat de meest recente inzichten over de ontwikkeling van het Provinciefonds. Op basis

hiervan wordt de raming bijgesteld. Dit is de eerste circulaire die gebaseerd is op het nieuwe (begin 2017 door de

Eerste Kamer bekrachtigde) door provincies zelf ontwikkelde verdeelmodel voor het Provinciefonds. Dit model

maakt het verdelen van middelen over provincies transparanter en eenvoudiger.

Tegelijkertijd met de invoering van het nieuwe model zijn ook een aantal bestaande geldstromen van het Rijk

naar provincies overgeheveld naar de algemene uitkering van het Provinciefonds. Dit betreft structurele middelen

voor natuur, verkeer & vervoer (voormalige BDU) en BRZO (besluit risico zware ongevallen).



Dit is opgebouwd uit een toename van € 5 mln waar voor de provincie ook extra uitgaven tegen overstaan (en


Overzicht onvoorzien


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm voorjaarsnota

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 500 500 -500 0

Baten 0 0 0 0

Totaal saldo baten en lasten 500 500 -500 0

Toelichting overzicht onvoorzien

In de Begroting 2008 is een structurele post onvoorzien ad € 0,5 mln ingesteld. Dit budget was bedoeld voor

incidentele tegenvallers binnen de programma’s. In de afgelopen jaren is deze post onvoorzien niet

aangesproken, want incidentele tegenvallers kon binnen het betreffende programma worden opgevangen. Ook

vanuit de huidige risicomanagement methodiek is er geen behoefte meer aan een dergelijke algemene post

onvoorzien.

78

Overzicht algemene dekkingsmiddelen


Begroting

2017

Bijgestelde

begroting tm

voorjaarsnota

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 18 2.012 -1.994 18

Baten 562.644 576.787 15.455 592.242


Overzicht overhead

De overhead maakt geen deel uit van het resultaat van Programma 5. Maar wordt hier als een los overzicht

gepresenteerd.


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm voorjaarsnota

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 84.664 86.408 27 86.435

Baten 2.085 2.243 175 2.418



Bijdrage uit reserve 0 0 1.121 1.121

Resultaat 82.578 84.165 -909 83.257

Toelichting overhead

Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie

Eenmalig

Ja/Nee Bron

Lasten

€ 1,1 mln (n) Ja Res Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Uit de reserve MeerJarig Onderhouds Programma Huisvesting (MJOP) wordt

€1,1 mln onttrokken voorde uitgaven voor de verbouwing van gebouw D. Deze

verbouwing is medio 2e kwartaal 2017 afgerond.

€ 0,8 mln (v) Ja Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

De middelen voor de versterking van de kwaliteit organisatie, zoals

beschikbaar gesteld in het Hoofdlijnenakkoord, worden in 2017 niet geheel

ingezet omdat niet alle verachte profielen in 2017 zijn uitgewerkt. De

verwachting is dat in 2018 alle profielen zullen zijn uitgewerkt en dat hiermee

een groot deel van het budget voor kwaliteit van de organisatie nodig zal zijn.

Het budget wordt doorgeschoven naar 2018.


In de bedrijfsvoeringsbudgetten zal naar verwachting € 0,7 mln niet worden

besteed. Dit wordt deels veroorzaakt door vacatures die niet ingevuld raken

omdat er tot op heden geen goede match heeft plaatsgevonden, deels wordt

hiervoor wel extern ingehuurd. Daarnaast is er ook sprake van

organisatorische ontwikkelingen die deels vertraging hebben opgelopen zoals

de vorming van concerncontrol.


De niet bestede middelen gedifferentieerd belonen van voorgaande jaren

dienen beschikbaar te blijven voor het personeel en worden gestort in de

reserve. In 2018 zal dit budget worden gebruikt voor het aantrekken van jonge

ambtenaren (kick-starters) en ontwikkelen van vitaliteitscentrum

€ 0,8 mln (n) Ja Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Loon (deel overhead), zie toelichting paragraaf Bedrijfsvoering onderdeel

arbeidskosten

79

Financiële mutaties Toelichting / onderbouwing op mutatie

Eenmalig

Ja/Nee Bron

Baten

€ 0,2 mln (v ) Ja Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Betreft opbrengsten van derden in het kader van arbeidskosten.


Ja/Nee


Storting in reserve


De niet bestede middelen gedifferentieerd belonen van voorgaande jaren

dienen beschikbaar te blijven voor het personeel en worden gestort in de

reserve. In 2018 zal dit budget worden gebruikt voor het aantrekken van jonge

ambtenaren (kick-starters) en ontwikkelen van vitaliteitscentrum


Ja/Nee




Uit de reserve MeerJarig Onderhouds Programma Huisvesting (MJOP) wordt €

1,1 mln onttrokken voorde uitgaven voor de verbouwing van gebouw D. Deze

verbouwing is medio 2e kwartaal 2017 afgerond.

Voorfinanciering Houdstermaatschappij Zuid-Holland B.V.

Bij besluit van 12 oktober 2016 hebben de staten € 250.000 ter beschikking gesteld ten behoeve van de

beheerskosten voor de eerste vijf jaar van enkel de Houdstermaatschappij Zuid-Holland B.V. (hierna HZH). Het

betreft hier de aanloopkosten voor het bestuur tot 2021. Na deze datum moeten deze kosten worden gedragen

door de onderliggende werkmaatschappijen.

Op 22 maart 2017 is de HZH opgericht en op 4 juli 2017 is door de Provincie besloten om - via de HZH – de

eerste werk BV onder de HZH te plaatsen, te weten het Energiiq Energie Innovatiefonds Zuid-Holland.

Onder de HZH kunnen nu de eerste stappen worden gezet om te komen tot de voorgestane energie-transitie. Met

het actief worden van het construct, zijn en worden extra en nieuwe kosten gemaakt

De nieuwe kosten betreffen zowel incidentele kosten (ca. € 300.000) als jaarlijks terugkerende kosten (ca. €

250.000).

Het betreft hier o.a. een aantal incidentele advies - en andere opstartkosten zoals de searchkosten voor een

Raad van Commissarissen en het doorbelasten van initiële kosten vanuit de Provincie naar de HZH. De jaarlijkse

kosten bestaan o.a. uit het in de opstartfase werken met één accountkantoor voor zowel de HZH als voor de

werkmaatschappijen, de Raad van Commissarissen en de benodigde ambtelijk-secretariële ondersteuning.

De extra kosten worden veroorzaakt door de BTW, aangezien op basis van recent fiscaal-juridisch advies blijkt

dat de BTW voor het construct en de werkmaatschappijen zeer waarschijnlijk niet compensabel is.

Al deze kosten worden gemaakt binnen de houdstermaatschappij, maar zijn uiteindelijk (ook) ten behoeve van de

huidige en toekomstige werk BV’s. Het uitgangspunt dat de werk BV’s deze kosten op termijn zullen dragen blijft

intact. In de aanloopperiode heeft de HZH echter te weinig inkomsten zijn om alle exploitatiekosten van de

houdstermaatschappij te dekken en is er sprake van een tijdelijk liquiditeitstekort. Deze kapitaalbehoefte kan

worden opgelost door een agiostorting richting HZH te doen van € 1,55 mln.

.

80

Na vijf jaar zal gefaseerd deze agio worden teruggestort naar de provincie. Het tempo en fasering van deze

terugstorting zal afhangen van de hoogte van de positieve baten van de werkmaatschappijen en de

werkmaatschappijen zullen ieder naar rato van het uitstaand vermogen moeten bijdrage. Hierbij wordt er vanuit

gegaan dat onder de Houdstermaatschappij meerdere werk B.V.’s komen te hangen die de kosten voor de

Houdster naar rato kunnen opbrengen. Mocht door voortschrijdend inzicht of andere omstandig-heden geen

nieuwe werk B.V.’s onder de houdster worden gebracht, dan zal de doorbelasting naar redelijkheid en billijkheid

plaatsvinden waarbij gekeken wordt naar de oorspronkelijke opzet.

81

Doel 5-1 Financieel gezonde huishouding



Financieel gezonde huishouding

Een belastingdruk voor de burger die past bij het provinciale voorzieningenniveau


Provinciefonds



Dit is opgebouwd uit een toename van € 5 mln waar voor de provincie ook extra uitgaven tegenover staan (en


Hieronder wordt ingegaan op de budgetneutrale ontwikkelingen. Het betreft vier decentralisatie-uitkeringen en

één taakgerelateerde ontwikkeling in de algemene uitkering. De provincie ontvangt extra middelen voor:

beter benutten (€ 3,4 mln incidenteel): Rijk, regio en bedrijfsleven nemen in dit programma samen

innovatieve maatregelen om de bereikbaarheid van de drukste regio’s te verbeteren. De middelen worden


hydrologische maatregelen (€ 0,5 mln incidenteel): conform het zogenaamde begrotingsakkoord 2013

ontvangen provincies middelen voor de bekostiging van hydrologische maatregelen. De middelen worden


MKB Innovatiestimulering Topsectoren (€ 0,4 mln incidenteel): provincies ontvangen in 2017 het restant van

de middelen die in 2016 zijn overgebleven. De middelen worden toegevoegd aan programma 3;

erfgoed & ruimte (€ 0,05 mln incidenteel): provincies ontvangen via het Provinciefonds verschillende

uitkeringen voor het programma erfgoed & ruimte. Daaronder zijn eveneens begrepen uitkeringen voor

nominatie werelderfgoed en de erfgoedmonitor provincies. De middelen worden toegevoegd aan programma

3;

natuur (€ 0,7 mln structureel): via de algemene uitkering ontvangt de provincie structureel extra middelen

voor natuur (agrarisch natuurbeheer en kleine natuurbeheerders). De middelen worden toegevoegd aan

programma 1. Omdat het structurele middelen betreft, komen deze ook terug in de Begroting 2018.

De resterende afname van € 1,7 mln betreft de overige (niet budgetneutrale) ontwikkelingen in de algemene

uitkering. Dit nadeel werkt structureel door en is daarom ook in de Begroting 2018 opgenomen. Het bedrag is als

volgt opgebouwd:

€ 1,9 mln voordeel door een hoger accres. Dit komt hoofdzakelijk door een hogere loon- en prijsontwikkeling

op de rijksbegroting.

€ 0,9 mln nadeel door de eindafrekening van het BTW-compensatiefonds (BCF) over 2016.

Gemeenten en provincies hebben in 2016 meer BTW gedeclareerd dan eerder door het Rijk geraamd. Hierdoor

voegt het Rijk minder middelen toe aan het Provincie- (en Gemeente)fonds.

€ 2,7 mln nadeel door ontwikkelingen in de verdeling van het Provinciefonds. Dit komt vooral door de relatief

sterke groei van de inkomsten uit de opcenten (ten opzichte van het gemiddelde van alle provincies

tezamen).

Bij het ramen van de inkomsten uit het Provinciefonds hanteert de provincie een behoedzaamheidsmarge van € 2

mln (bijna 1% van de algemene uitkering). Deze behoedzaamheid is bedoeld als buffer voor het opvangen van

(relatief beperkte) nadelige ontwikkelingen in het accres, de verdeelmaatstaven en het BCF. Dit is in 2017 niet

nodig en valt vrij in het resultaat.

82



5.1.a Weerstandsvermogen (>2.0) ≥ 2,0 ≥ 2,0 ≥ 2,0 ≥ 2,0





Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 1.361 3.131 -2.482 649

Baten 562.644 576.787 15.455 592.242




Resultaat -570.618 -635.140 89.245 -545.895



Ja/Nee


Lasten

€ 2,0 mln (v) Nee Deze wijziging betreft een administratieve bijstelling.

Directe loonkosten zijn verdeeld naar de desbetreffende programma's.

€ 0,5 mln (v) Nee FR In voorgaande jaren is een structurele post onvoorzien ingesteld ad € 0,5 mln.

Dit budget was bedoeld voor incidentele tegenvallers binnen de programma’s.

Vanuit de huidige risicomanagement methodiek is er geen behoefte meer aan

een dergelijke algemene post onvoorzien. Voorgesteld is om het bedrag van

€ 0,5 mln structureel vrij te laten vallen ten gunste van de financiële ruimte.

€ 0,9 mln (n) Nee FR Gemeenten en provincies hebben in 2016 meer BTW gedeclareerd dan eerder

door het Rijk geraamd. Hierdoor voegt het Rijk minder middelen toe aan het

Provincie- (en Gemeente)fonds. De provincie heeft hierdoor € 0,9 mln nadeel

uit deze eindafrekening van het BTW-compensatiefonds (BCF) over 2016.

€ 2,7 mln (n) Nee FR De provincie heeft een structureel nadeel van € 2,7 mln door ontwikkelingen in

de verdeling van het Provinciefonds. Dit komt vooral door de relatief sterke

groei van de inkomsten uit de opcenten (ten opzichte van het gemiddelde van

alle provincies tezamen). In zowel de oude als nieuwe systematiek van het

Provinciefonds, wordt een deel van de meeropbrengsten uit de opcenten ten

opzichte van het landelijke gemiddelde, verevend via de inkomstenmaatstaf in

het Provinciefonds.


Ja/Nee


Baten



volledig afgerond. De resterende middelen ad € 1,8 mln worden aan de

algemene middelen toegevoegd.

€ 0,05 mln (v) Ja FR De provincie ontvangt via het Provinciefonds een uitkering ad € 0,05 mln voor

de nominatie werelderfgoed en de erfgoedmonitor provincie.

€ 0,4 mln (v) Ja FR Voor het MKB Innovatiestimulering Topsectoren is in 2017 incidenteel (€ 0,4

mln ontvangen van de restantmiddelen die in 2016 zijn overgebleven.

€ 0,5 mln (v) Ja FR Voor hydrologische maatregelen is incidenteel (€ 0,5 mln) ontvangen conform

het zogenaamde begrotingsakkoord 2013.

83


Ja/Nee


€ 0,7 mln (v) Nee FR Via de algemene uitkering ontvangt de provincie structureel € 0,7 mln extra

middelen voor natuur (agrarisch natuurbeheer en kleine natuurbeheerders).

€ 3,4 mln (v) Ja FR Samen met het Rijk, regio en bedrijfsleven wordt in het programma Beter

benutten innovatieve maatregelen genomen om de bereikbaarheid van de

drukste regio’s te verbeteren. Hiervoor wordt incidenteel € 3,4 mln ontvangen.

€ 1,9 mln (v) Nee FR De provincie ontvangt € 1,9 mln door een hoger accres. Dit komt hoofdzakelijk

door een hogere loon- en prijsontwikkeling op de rijksbegroting

€ 0,2 mln (v) Nee FR Het programma leren voor duurzame ontwikkeling en Duurzaam door wordt in

het najaar afgerekend. Het programma heeft in totaal meer dan 10 jaar

geduurd, waarbij er ook sprake was van een cofinancieringsconstructie. Op de

resterende middelen zit geen terugbetalingsverplichting waarmee deze ten

gunste van de financiële ruimte komen. Op basis van de huidige inzichten zal

er een bedrag van € 0,2 mln (vrijval OVP gelden ad € 0,15 mln en provinciale

middelen ad

€ 0,04 mln) niet meer worden besteed..


Ja/Nee


Storting in reserve

€ 93,3 mln (v) N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van budget

De gereserveerde vrijval afschrijvingslasten wordt overgeboekt naar de nieuwe

reserve Egalisatiereserve afschrijvingslasten.


Ja/Nee



€ 1,8 mln (v) Ja N.v.t. In de reserve planvorming bedrijventerreinen is sprake van een overschot ter

hoogte van € 1,8 mln. De vrijval komt ten gunste van de algemene middelen.

€ 0,17 mln (v) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft bijstelling van budget.

In de bedrijfsvoeringsbudgetten zal naar verwachting € 0,7 mln niet worden

besteed. Dit wordt deels veroorzaakt door vacatures moeilijk ingevuld kunnen

worden. Daarnaast is er ook sprake van organisatorische ontwikkelingen die

vertraging hebben opgelopen. Tevens zijn opdrachten naar volgend jaar

verschoven, waardoor onderbesteding van budget plaatsvindt. De vrijval komt

ten gunste van de algemene middelen.

€ 1,1 mln (n) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Voor de aanpak van verspreide glastuinbouw werden nog een aantal laatste

subsidieaanvragen ( incl. businesscase) verwacht.

Inmiddels is bekend dat deze aanvragen niet meer zullen komen en wordt de

begrote onttrekking verlaagd en teruggestort in de reserve.

Gelet op de reeds begrote onttrekkingen kan het niet benutte deel van de

reserve Glastuinbouw vrijvallen ten gunste van de financiële ruimte.

€ 1,8 mln (n) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft bijstelling van budget.

Overschot in reserve Planvorming bedrijventerreinen wordt overgeheveld naar

algemene middelen.

€ 1,3 mln (n) Ja N.v.t. Deze wijziging betreft bijstelling van budget.

De gereserveerde vrijval afschrijvingslasten wordt overgeboekt naar de nieuwe

reserve Egalisatiereserve afschrijvingslasten.

Overzicht reserves

In 2016 is een deel van de reserve Sanering Glastuinbouw ter beschikking gesteld binnen het doel voor Beter

benut (bebouwd) gebied. Tot op heden is slechts een beperkt aantal aanvragen ontvangen die ten laste van deze

middelen konden worden gebracht. Voor het restant van dit deel van de reserve worden in de nabije toekomst

geen aanvragen meer verwacht, daarom kan het binnen dit doel niet benutte deel van de reserve voor een

84

bedrag van € 1.147.065 vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. Mochten in de toekomst alsnog

middelen benodigd zijn voor dit onderwerp dan zal er te zijner tijd een beroep worden gedaan op de financiële

ruimte.


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Algemene reserve 4.657 15.557 17.945 33.503

Reserve apparaatslasten DLG 3.250 3.250 0 3.250


Egal.kaplast Nota IWA Bedrijfsvoer. 834 834 0 834


Algemene reserve 14.680 77.390 0 77.390

Sanering glastuinbouw 0 0 1.147 1.147

Reserve apparaatslasten DLG 3.398 3.398 -170 3.228

Bedrijventerreinen 0 0 1.760 1.760


Frictiekosten algemeen 0 38 0 38

Jonge ambtenaren 0 300 0 300


85

Paragrafen

87

Paragraaf Bedrijfsvoering

Doel 1: De omvang en kwaliteit van de organisatie van de provincie Zuid-Holland moet in

overeenstemming zijn met het door ons voorgestane takenpakket. Wij werken aan een innovatieve,

lerende en op de uitvoering gerichte organisatie die effectief en efficiënt is.

Effectenindicator 1.1 : Werken aan een op de uitvoering gerichte organisatie die effectief en efficiënt is

Prestatie-indicator Nulmeting 2017 2018 2019 2020

1.1.1 Percentage overhead 38 38 38 38 38

Toelichting

1.1.1 Percentage overhead

In de Begroting 2017 is voor het eerst een indicator voor overhead volgens de nieuwe BBV-definitie opgenomen.

De streefwaarde van het percentage overhead is constant gehouden op 38%. Met de overdracht van de

uitvoeringsorganisatie Groenservice Zuid-Holland naar Staatsbosbeheer is gebleken dat de cijfers wat anders

komen te liggen aangezien G.Z-H als uitvoeringsorganisatie een lager percentage aan overhead kent. De ambitie

is om wel het percentage van 38% aan te houden. Gelet op de koers waarin opgavegericht werken leidend is,

zullen medewerkers uit de ondersteuning steeds meer direct betrokken zijn bij de uitvoering van de primaire

taken. Met deze ombuiging blijft het percentage overhead naar verwachting stabiel. Het gaat om een ombuiging

van ongeveer 35 fte van indirecte naar directe taken. Conform de toepassing van de BBV-definitie is zo’n 20 fte

aan administratieve ombuiging gerealiseerd. Het betreft met name formatie onder de noemer

projectcommunicatie en klantcontactcentrum. Daarbij is de directe formatie gestegen zoals verwoord in het

onderdeel arbeidskosten, ad a). Dit resulteert medio 2017 in een percentage overhead van 39%. In het kader van

opgavegericht werken is vanuit de bedrijfsvoering initiatief genomen om inzichtelijk te maken welk deel van de

indirecte formatie in 2017 feitelijk directe taken heeft uitgevoerd binnen een maatschappelijke opgave. Medio

2017 komt deze inventarisatie uit op 15 fte. Als deze ombuiging wordt vertaald naar het overheadpercentage

komt het uit op 37,8%.

Effectenindicator 1.2 : Kwaliteit dienstverlening


1.2.1 Afhandeling facturen binnen 30 dagen in % 85 85 PM PM PM

1.2.2 Doorlooptijd bezwaar- en beroepsprocedures (niet zijnde

belastingen) en klachten (percentage binnen termijn)

74 75 75 75 75

1.2.3 Doorlooptijd advisering bezwaren en klachten - 80 85 85 85

1.2.4 Doorlooptijd belasting bezwaren - 90 90 90 90

1.2.5 Klanttevredenheid (rapportcijfer op tienpuntsschaal) 6,8 - 7 - 7

1.2.6 Informatie is beschikbaar op jaarbasis 99,8% 99,7% 99,7% 99,7% 99,7%

Toelichting

1.2.1 Afhandeling facturen binnen 30 dagen in %

De afhandeling van de facturen binnen 30 dagen ligt op dit moment op 87% en derhalve boven de gestelde

indicator van 85% voor het jaar 2017.

1.2.2 Doorlooptijd bezwaar- en beroepsprocedures (niet zijnde belastingen) en klachten (% binnen termijn)

Er heeft geen bijstelling plaatsgevonden.

88

1.2.3 Doorlooptijd advisering bezwaren en klachten


1.2.4 Doorlooptijd belasting bezwaren


1.2.5 Klanttevredenheid (rapportcijfer op tienpuntsschaal)

In het afsprakenkader ‘Samen werken, Samen leven’ (2007) tussen Rijk en provincies is opgenomen dat de

overheidsdienstverlening minimaal een 7 moet scoren naar het oordeel van klanten. Provincies meten daarom

sinds 2010 in gezamenlijkheid elke twee jaar de klanttevredenheid, gemeten in een rapportcijfer (6,8 in 2014).

In december 2016 is het 3e klanttevredenheidsonderzoek (KTO) uitgevoerd met het rapportcijfer 7,1 als resultaat.

In de tweede helft van 2017 worden de onderzoeksresultaten samen met de resultaten uit het reputatieonderzoek

aan Provinciale Staten gepresenteerd.

1.2.6 Informatie is beschikbaar op jaarbasis

Informatie op de corporate website en op het SIS (Staten Informatie Systeem) is voor de Staten beschikbaar. Het

SIS wordt extern gehost en is beschikbaar voor alle Statenleden. De beschikbaarheid wordt gemeten op basis

van 24 uur x 7 dagen, met uitzondering van het geplande en met de gebruikersorganisatie afgestemde

onderhoud.

89

Doel 2: We zijn een aantrekkelijk en goed werkgever

Effectenindicator 2.1 : We zijn maatschappelijk betrokken en streven naar een divers personeelsbestand


2.1.1 Aantal trainees 20 20 20 20 20

2.1.2 Aantal participatiebanen 14 22 27 33 40

2.1.3 Aantal stageplaatsen 50 50 50 50 50

2.1.4 Aantal werkervaringsplaatsen (voor o.a. statushouders & mbo'ers) 12 32 - - -

2.1.5 Aantal uitwisselingen van personeel tussen mede-overheden 50 50 50 50 50

Toelichting

2.1.1 Aantal trainees

Op dit moment zijn er 20 trainees aan de organisatie verbonden. Hiervan maken 12 trainees onderdeel uit van

een generalistisch programma en 8 zijn verbonden aan specialistische programma's (technisch, bodem en

financieel).

2.1.2 Aantal participatiebanen

Op dit moment zijn er 19,25 fte aan participatiebanen gecreëerd. Om de wettelijke verplichting van 22 fte

gecreëerde participatiebanen te behalen, wordt een aantal stimulerende maatregelen getroffen om aan de

inspanningsverplichting te voldoen. In 2017 geldt het uitgangspunt dat elke afdeling aan het einde van het jaar óf

een participant in dienst heeft óf een deel van het afdelingsbudget ter grootte van een arbeidsplaats voor een

participant ter beschikking heeft gesteld ten gunste van de realisatie van een plaats voor iemand met een

arbeidsbeperking elders in de organisatie.

2.1.3 Aantal stageplaatsen

Medio 2017 zijn er 26 stagiaires aan de organisatie verbonden. Nog eens 13 stagiaires zijn via studieopdrachten

aan de provincie verbonden. Bekend is dat er in het 3e kwartaal 20 stageopdrachten door de organisatie zijn

toegezegd . De verwachting is dat de doelstelling wordt behaald.

2.1.4 Aantal werkervaringsplaatsen (voor o.a. statushouders & mbo'ers)

In de eerste helft van 2017 zijn 7 extra werkervaringsplaatsen gecreëerd. Het totaal aantal werkervarings-

plaatsen dat, via het project kickstart, door de provincie beschikbaar is gesteld aan statushouders met een

vluchtachtergrond en recent afgestudeerde mbo'ers komt hiermee op 24. Bekend is dat in 3e kwartaal de

organisatie 5 extra werkervaringsplaatsen beschikbaar heeft gesteld. De verwachting is dat de doelstelling wordt

gehaald.

2.1.5 Aantal uitwisselingen van personeel tussen mede-overheden

IIn het eerste half jaar van 2017 zijn er 35 uitwisselingen tussen mede-overheden gerealiseerd. De verwachting is

dat het aantal uitwisselingen verder zal toenemen als gevolg van de vergroting en intensivering van het

overheidsbrede mobiliteitsnetwerk die zal gaan plaatsvinden. De verwachting is dat de doelstelling wordt gehaald.

Effectenindicator 2.2 : We doen onderzoek naar en werken actief aan het werkgeversmerk 'provincie Zuid-Holland' bij

werkzoekenden en personeel


2.2.1 Rapportcijfer beste werkgever / werkplezier 6,7 - 7,0 - 7,3

90

Toelichting

2.2.1 Rapportcijfer beste werkgever / werkplezier

Het project ter bevordering van 'beste werkgever' is in het tweede kwartaal van 2017 geïnitieerd. In het project is

aandacht voor verbetering van de dienstverlening van de werkgever om het werkplezier te vergroten en

inspanningen worden verricht om de medewerkers zich bewust te laten zijn in hun eigen verantwoordelijkheid ten

aanzien van het werkplezier. Bovendien is aandacht voor een betere profilering van de provincie Zuid-Holland als

aantrekkelijk en maatschappelijk betrokken werkgever voor zowel werkzoekende als medewerkers van de

provincie. Een nieuwe meting in het kader van beste werkgever staat medio 2018 gepland.

91

Doel 3: De provincie voert een duurzaam inkoop- en aanbestedingsbeleid

Effectenindicator 3.1 : Bij het voeren van een duurzaam inkoop-en aanbestedingsbeleid gaat provincie Zuid-Holland verder dan

alleen het oorspronkelijke uitgangspunt, te weten: de minimumeisen.


3.1.1 Aanpak Duurzaam GWW is binnen de ROVK ingenieursdiensten

uitgangspunt bij alle uitvragen

100 100 100 100 100

Toelichting

3.1.1 Aanpak Duurzaam GWW is binnen de ROVK ingenieursdiensten uitgangspunt bij alle uitvragen

Duurzaam inkopen wordt ook wel maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) genoemd. Maatschappelijk

verantwoord inkopen (MVI) betekent dat, naast op de prijs van de producten, diensten of werken ook gelet wordt

op de effecten van de inkoop op milieu en sociale aspecten. Op de volgende site vindt u alle informatie die u

nodig heeft om duurzaam in te kopen (https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-

duurzaam-inkopen).

Relevante thema's voor maatschappelijk verantwoord inkopen:

Internationale sociale voorwaarden

Social return

Milieuvriendelijk inkopen

Biobased inkopen

Circulair inkopen

Innovatiegericht inkopen

Kansen voor MKB

Op landelijk niveau wordt gestreefd naar het door alle overheden ondertekenen van het manifest

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Onderdeel hiervan is het opstellen en concretiseren van een actieplan.

PZH heeft het voornemen om dit in het najaar van 2017 mede te ondertekenen.

Voor het inkopen van werken is samen met de markt, kennisinstituten en de overheid de Aanpak Duurzaam

Grond Weg en Waterbouw (GWW) ontwikkeld.

In 2014 is het convenant Duurzaam GWW ondertekend en in 2017 de nieuwe versie GWW 2.0 De kern van de

Aanpak Duurzaam GWW is het meewegen van duurzaamheidsaspecten vanaf een vroege planfase, met een

focus op de hele levenscyclus van de aan te leggen infrastructuur of object(en) (inclusief beheer en onderhoud).

Zodat in elk project een goede afweging wordt gemaakt tussen People, Planet en Profit. Een gezamenlijk

instrumentarium is ontwikkeld om duurzaamheid op uniforme wijze te toetsen en innovatie te stimuleren. De

aanpak heeft een link met het programma Energietransitie.

De Aanpak Duurzaam GWW 2.0 is uitgangspunt binnen al de aanbestedingen van werken en Ingenieursdiensten.

Een van de instrumenten die gebruikt wordt voor het maken van een goede afweging bij het toepassen van elk

van de duurzaamheidsthema’s is het Ambitieweb. Dit Ambitieweb kent al zijn toepassing in de GWW en zal

uitgebreid worden naar alle inkoopgroepen.

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-thema-s/internationale-sociale-voorwaarden

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-thema-s/social-return

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-duurzaam-inkopen/mvi-thema-s/milieuvriendelijk-inkopen/milieuvriendelijk-inkopen-toeg

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-thema-s/biobased-inkopen

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-thema-s/circulair-inkopen

https://www.pianoo.nl/themas/innovatiegericht-inkopen

https://www.pianoo.nl/themas/maatschappelijk-verantwoord-inkopen-mvi-duurzaam-inkopen/mvi-thema-s/kansen-voor-mkb

92

Arbeidskosten (loonkosten en inhuur)

Inleiding

In dit deel van de paragraaf Bedrijfsvoering wordt ingegaan op arbeidskosten. De hieronder opgenomen

bedragen voor loonkosten en kosten van inhuur zijn de bijstellingen op de door Provinciale Staten toegekende

budgetten die zijn opgenomen in de meerjarenramingen van de Begroting 2017.

De hier bedoelde middelen voor arbeidskosten bestaan uit

a. formatiebudget;

b. materiële budgetten voor personele inzet (personeel in dienst van de provincie) en

c. materiële budgetten voor inhuur.

Ad a: Arbeidskosten, onderdeel formatiebudget

Implementatie nieuwe cao 2017-2018

Per 1 juli 2017 is er een nieuwe cao overeengekomen voor 2017 en verder. Deze cao, die tot stand is gekomen

met de inbreng van alle partijen, kent zowel financiële als beleidsmatige effecten. De consequenties van de

beleidsmatige effecten worden op korte termijn verder uitgewerkt. De directe financiële gevolgen worden in de

najaarsnota 2017 en de begroting 2018 verwerkt. Voor 2017 betekent dit een structurele salarisverhoging van

2% per 1 juli 2017 (€ 1,1 mln) en wordt een eenmalige uitkering van € 500,- per medewerker in vaste of tijdelijke

dienst (deeltijders naar rato) toegekend (€ 0,7 mln), zoals opgenomen in voorliggende najaarsnota. Voor 2018 is

een verdere structurele loonsverhoging verwerkt in de begroting 2018 van € 3,6 mln, bestaande uit € 2,2 mln

structurele doorwerking van de verhoging die per 1 juli 2017 is ingegaan en een structurele verhoging van € 1,4

mln per 1 januari 2018.

Variabele loonkosten

Dit betreft een technische overzetting van middelen van gedifferentieerd belonen naar variabele loonkosten van €

0,1 mln.

Gedifferentieerde loonkosten

Het restant aan gedifferentieerd belonen over de jaren 2014, 2015 en 2016 van € 0,4 mln is tijdelijk gestort in de

reserve Jong Ambtenaren. Voor 2018 zijn er concrete plannen op welke manier deze middelen worden ingezet

(kickstart jonge ambtenaren, vitaliteitscentrum) waardoor het noodzakelijk is dat deze middelen hun bestemming

houden en niet vrijvallen aan de algemene middelen. Er wordt momenteel gewerkt aan een reserve

Gedifferentieerd Belonen waar deze middelen naar zullen worden overgeheveld (inclusief een eventueel restant

over 2017) ten tijde van het vaststellen van de jaarrekening.

Tabel Formatiebudget

Omschrijving 2017

Formatie (fte) 0 fte

Vaste loonkosten 1,8

Variabele loonkosten 0,1

Gedifferentieerde loonkosten -0,5

Totaal formatiebudget 1,4

93

Ad b: Arbeidskosten, onderdeel materiële budgetten voor personele inzet

Dit onderdeel betreft de medewerkers in dienst van de provincie, waarvan de loonkosten worden gedekt uit

materiële budgetten. De najaarsnota bijstellingen hebben hoofdzakelijk betrekking op het aanwenden van reeds

bestaande budgetten zoals de kwaliteitsimpuls en het budget voor frictie personeelsgerelateerde kosten ter

versterking van de kwaliteit van de organisatie (€ 0,3 mln verhoging).

De opzet van de Kwaliteitsimpuls is om versnelde instroom mogelijk te maken van nieuwe collega’s die met hun

kennis en vaardigheden de richting en de ontwikkeling van de organisatie verder brengen. Het budget is verdeeld

binnen een aantal prioritaire opgaven. In de praktijk blijkt het voor opgaven afzonderlijk echter een grote

inspanning te vragen om in contact te komen met deze groep potentieel nieuwe collega’s. Het type vaardigheden

dat wij via de Kwaliteitsimpuls proberen binnen te halen is schaars. Betreffende kandidaten zijn bovendien niet uit

zichzelf op de provinciale organisaties gericht. Om die reden wordt een gedeelte van het budget ad € 0,8 mln

doorgeschoven naar 2018. In de resterende maanden van 2017 worden diverse specifieke

wervingsacties ingezet om dit contact tot stand te brengen. Het gaat dan onder meer om het versterken van onze

arbeidsmarktcommunicatie, op vernieuwende manieren het contact met de doelgroep organiseren, het inzetten

van onze bestaande netwerken en toegang krijgen tot nieuwe netwerken.

Tabel Materieel budget ten behoeve van personele inzet

Omschrijving (bedragen x € 1 mln) 2017

Materieel budget t.b.v. personele inzet* 0,3

Ad c: Arbeidskosten, onderdeel inhuur

Inhuur (gedekt door inzet materieel budget) wordt met een bedrag van € 0,2 mln verlaagd op basis van minder

inzet (€ 0,2 mln verlaging).

Tabel: Materieel budget ten behoeve van inhuur


Materieel budget t.b.v. inhuur -0,2

Opbrengsten detachering en UWV

Rondom arbeidskosten realiseert de provincie ook opbrengsten. Enerzijds betreft dit opbrengsten voor

medewerkers die elders zijn gedetacheerd (maar waarvoor bij de provincie wel loonkosten bestaan) en waarvoor

een vergoeding in rekening wordt gebracht, anderzijds betreft dit uitkeringen van het UWV bij zwangerschap en

dergelijke. Bij najaarsnota worden opbrengsten detacheringen verhoogd met een bedrag van € 0,2 mln.

Tabel: Opbrengsten detachering en UWV


Detachering opbrengsten 0,2

94

Investeringskredieten

Inleiding

Investeringen en afschrijvingen voor 2018 en verder zijn opgenomen conform de beleidsuitgangspunten zoals

opgenomen in de op 14 december 2016 door Provinciale Staten vastgestelde herziene beleidsnota Investeringen,

waarderingen en afschrijvingen (nota IWA 2017).

Programma 2 Mobiliteit

De wijzigingen voor programma 2 zijn opgenomen in het nieuwe PZI 2018-2047 dat in november gelijktijdig met

de Begroting 2018 wordt behandeld.

In onderstaande tabel staan de belangrijkste wijzigingen voor 2017. Het betreft projecten waarvan het

projectbudget is gewijzigd en/of waarvan de activering in 2017 wordt aangepast.

De gegevens in de kolommen “was” en “jaar oud” zijn gebaseerd op het vastgestelde PZI 2017-2046. De

gegevens in de kolommen “wordt” en “jaar nieuw” zijn gebaseerd op het nieuwe PZI 2018-2047, waarin ook de

besluiten uit het Kaderbesluit Infrastructuur 2017 zijn verwerkt.

Project (bedragen x € 1 mln) Uitg/ Ink Te activeren was

Te activeren wordt

Jaar activeren

was

Jaar activeren

wordt

Opgenomen in

Paragraaf Wegen

HWN/OWN aansluiting N57/N218 U 9,1 9,5 2016 2017 PZI 2018-2047

I 3,4 3 2016 2017 PZI 2018-2047

(On)gelijkvloerse kruising N214/216 U 0,6 0,3 2017 2019 PZI 2018-2047

N207-Corridor, aanleg Bentwoudlaan en Vredenburghlaan (rotonde Bredeweg)

U 0,9 0,9 2016 2017 PZI 2018-2047

N208 Verbeteren leefbaarheid Hillegom U 0,7 0,7 2018 2017 PZI 2018-2047

N207 - Reconstructie Rotterdamse Brug U 2,8 3 2016 2017 Kaderbesluit Infra 2017 - € 1,2 mln PZI 2018-2047 verrekend met N207 ZW Randweg + € 1,4 mln

Dynamisch Verkeersmanagement (Uitrol opwaarderen VRI's)

U 0,3 0,9 2017 2018 PZI 2018-2047

Energietransitie infrastructuur (Plant-E) U 0,4 0,4 2016 2017 PZI 2018-2047

Paragraaf Openbaar vervoer

Ontwikkeling buscorridors: Goeree Overflakkee - Rotterdam (N498 B Haltepaar Schaapsweg GO-R'dam)

U 1,5 1,5 2017 2018 PZI 2018-2047

Paragraaf Fietspaden

Uitvoeringsprogramma fiets 2008-2011 U 0,5 0,5 2016 2017 PZI 2018-2047

Uitvoeringsprogramma fiets 2012-2016 U 8,6 8 2016/ 2017

2017/ 2018

PZI 2018-2047

Uitvoeringsagenda ‘Samen verder fietsen’ U 0,8 0,8 2017 2019 PZI 2018-2047

Paragraaf Verkeersveiligheid

Rotondes Ammerstol en Wetering (rotonde De Wetering)

U 1,7 2 2017 2019 PZI 2018-2047

I 1,4 1,4 2017 2019 PZI 2018-2047

Aanpassing hoofdrijbaan N223 (Duurzaam veilig fase 2)

I 0 1 2016 2017 PZI 2018-2047

95

Project (bedragen x € 1 mln) Uitg/ Ink Te activeren was

Te activeren wordt

Jaar activeren

was

Jaar activeren

wordt

Opgenomen in

Paragraaf Vaarwegen

Julianasluis loswal U 1,5 1,3 2017 2019 PZI 2018-2047

I 0,4 0,4 2017 2019 PZI 2018-2047

Beheer en onderhoud

Programma Beheer en onderhoud U 6,7 6,7 2016 2017 PZI 2018-2047

I 1,8 1,4 2017 2017 PZI 2018-2047

U 16,8 16,8 2018 2017 PZI 2018-2047

Totaal uitgaven 52,9 53,3 Totaal inkomsten 7 7,2 Totaal netto 45,9 46,1

Paragraaf Bedrijfsvoering

In onderstaande tabel staan de belangrijkste wijzigingen voor 2017. Het betreft projecten waarvan het

projectbudget is gewijzigd en/of waarvan de activering in 2017 wordt aangepast.

De gegevens in de kolommen “was” betreft de stand uit de Najaarsnota 2017.

Projectnaam (bedragen x € 1.000)

Fase V/U Was Wordt Jaar oud Jaar nieuw

Programma Continuïteit 2017 U 3 2,4 2017 2017

Programma ICT Vernieuwingen U 2 1,7 2017 2017

Programma E-HRM U 1.8 2,1 2017 2017

6,8 6,2

MJOP Provinciehuis-Bouwkundig/Installaties U 3 3 2017 2018

3 3

96

Kijklijn

Wat is een kijklijn

De begroting is opgebouwd vanuit een structuur die bestaat uit programma's, doelen en taken. Echter, er zijn

steeds meer onderwerpen die bestuurlijk van belang zijn die binnen verschillende programma's, doelen en taken

terugkomen. Deze onderwerpen zullen binnen de kijklijnen terugkomen.

Extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland

In de bestuurlijke inleiding van de Begroting 2017 is aangegeven dat de provincie ruimte en vertrouwen heeft om

de ambities verder te versnellen, te verdiepen en te versterken door middel van incidentele en structurele inzet

van middelen. Hierbij is welbewust naar kansen gekeken die nog in de resterende collegeperiode kunnen worden

uitgevoerd (of verplicht). In de Begroting 2017 zijn 12 voorstellen benoemd, waarover bij de Voorjaarsnota 2017

een afweging is gemaakt. In deze kijklijn wordt een totaaloverzicht gegeven van de 12 voorstellen gevolgd door

een nadere toelichting op een eventuele afwijking ten opzichte van hetgeen in de voorjaarsnota is opgenomen.

Totaaloverzicht extra investeringen in slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland Nr. Onderwerp

(bedragen in €) Besluit

voorjaarsnota I/S R/B Programma-

doel Actualisatie t.o.v. de voorjaarsnota

voorjaarsnota

Versnellen transitie naar innovatieve en duurzame toekomst

1 Fonds ter financiering kleinschalige, maatschappelijke energieprojecten 2.000.000 I R 3.2 Ja

2 Bijdrage aan de transitie van het chemiecluster in de Rotterdamse haven 7.500.000 I R 3.1 Ja

3 Nieuwe impuls voor verduurzaming mobiliteit 6.000.000 I B 2.1 Nee

4.000.000 I B 2.2 Nee

4 Bijdrage aan een Zuid-Hollandse transitiecampus - echt groene groei 5.000.000 I R 3.1 Ja

Versterken Zuid-Hollandse economie

5 Reservering voor de uitvoering van 'Investeren in vernieuwing' 5.000.000 I R 3.1 Ja

6 Bijdrage aan de modernisering van het glastuinbouwcluster in het Westland 4.000.000 I R 3.1 Ja

7 Extra bijdrage t.b.v. cofinanciering van de innovatiestimulering MKB 1.000.000 I R 3.1 Ja

8 Ophoging budget voor regionale gebiedsgerichte economische werken 5.000.000 I R 4.1 Ja

Verdiepen van bestaande ambities

9 Behoud aanbod en verbetering van het openbaar vervoer (m.i.v. 2018 € 1,5 mln) 3.000.000 S B 2.2 Nee

10 Oplossen knelpunten openbaar vervoer 1.500.000 I B 2.2 Nee

11 Beperkte verlaging opcenten op de MRB (m.i.v. 2017 € 1 mln) 3.000.000 S 5 Nee

12 Extra impuls om Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving versneld te versterken

500.000 I R 1.6 Nee

500.000 I B 1.6 Nee

Totaal 48.000.000

I/S = Incidenteeel / Structureel

R/B = toevoeging aan Reserve of Budget

97

Toelichting

Onderstaand wordt een toelichting gegeven op de voorstellen waarbij sprake is van een actualisatie ten opzichte

van hetgeen in de voorjaarsnota is opgenomen.

1. Fonds ter financiering van kleinschalige, maatschappelijke energieprojecten

De subsidieregeling voor lokale energie-initiatieven beoogt de bewustwording van de noodzakelijke energie-

transitie in de maatschappij te vergroten en deze te versnellen. Lokale initiatieven zorgen er voor dat het

eigenaarschap van de energietransitie tot in de haarvaten van de samenleving doordringt. De regeling biedt

initiatiefnemers de mogelijkheid om hun project professioneel voor te bereiden, waarmee de slagingskans ervan

groter wordt. Het al beschikbaar gestelde budget ad € 2 mln wordt over 3 kalenderjaren verdeeld (waarvan

€ 0,8 mln voor 2017).

2. Bijdrage aan de transitie van het chemiecluster in de Rotterdamse haven

Het voorstel rondom de financiële bijdrage voor project ‘Waste to chemicals’ is vastgesteld in de PS vergadering

van 31 mei 2017. Bij voorjaarsnota is een bedrag van € 7,5 mln vanuit de extra investeringen in een slimmer,

schoner en sterker Zuid-Holland beschikbaar gesteld en toegevoegd aan de reserve Versterking economie.

4. Transitiecampus Zuid-Holland

Het voorstel rondom de financiële bijdrage voor de Transitiecampus Zuid-Holland is vastgesteld in de PS

vergadering van 25 juni 2017. Bij Voorjaarsnota 2017 is een bedrag van € 5 mln vanuit de extra investeringen in

een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland beschikbaar gesteld en toegevoegd aan Versterking economie.

5. Reservering voor de uitvoering van ‘Investeren in vernieuwing’

Het voorstel van GS voor de inzet van de extra middelen voor het Regionaal Investeringsprogramma en

Gebiedsgericht Werken is in een aparte brief van medio mei aan PS aangeboden. Bij Voorjaarsnota 2017 is een

bedrag van € 5 mln ‘Investeren in vernieuwing' toegevoegd aan de reserve Versterking economie

6. Bijdrage aan de modernisering van het glastuinbouwcluster in het Westland

Investering nummer 6 Modernisering glastuinbouwcluster Westland Het betreft een versterking van de

herstructurering en modernisering van de glastuinbouw zoals bedoeld in het Impulsprogramma van de provincie

Zuid-Holland voor € 4mln. Door de gemeente Westland een subsidie te verlenen voor het opkopen en uitplaatsen

van de in de weg liggende woningen/obstakels kunnen 200 hectare tuinbouwareaal worden vrijgespeeld voor

modernisering en herstructurering die de provincie voor ogen staat. De provincie werkt in coalitieverband (HOT)

samen met het bedrijfsleven om te komen tot een duurzaam tuinbouwcluster voor de toekomst.

7. Extra bijdrage t.b.v. cofinanciering van de innovatiestimulering MKB

De verhoging van het Subsidieplafond 2017 regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren Zuid-Holland (MIT

ZH) is vastgesteld in de PS vergadering van 22 februari 2017. Bij Voorjaarsnota 2017 is een bedrag van € 1 mln

beschikbaar gesteld en toegevoegd aan de reserve Versterking economie.

8. Ophoging budget voor regionale gebiedsgerichte economische werken

Aan de hand van recente plannen per deelproject zijn de bijbehorende kosten voor de komende jaren in beeld

gebracht, aan de reserve onttrokken en ter begroting van die jaren gebracht. Vanuit de reservering wordt voor

2017 € 790.000 beschikbaar gesteld bestemd voor de daadwerkelijk snelle uitvoering van een aantal

gebiedsgerichte projecten in de regio’s Goeree-Overflakkee, Hoeksche Waard, Alphen-Gouda-Woerden en

Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. De middelen zullen via een incidentele subsidie beschikbaar worden gesteld

aan de betrokken regionale partners.

99

Bijlagen

101

Bijlage 1 Voordracht en Besluit

111

Bijlage 2 Amendementen en Moties

Er zijn geen vastgestelde amendementen en moties.

113

Bijlage 3 Vastgestelde taken door Gedeputeerde Staten d.d. 4 september 2017

Taak 3.1.1 Economische clusters en innovatief MKB faciliteren

Om een groeiende, duurzame en innovatieve economie te stimuleren, faciliteert de provincie economische

clusters en innovatief MKB en daarnaast de transitie van de Greenports en het HIC ondersteunen met de inzet

van ruimtelijk, milieu- en infrastructureel instrumentarium.

Uitvoering van de samenwerkingsagenda 'Gezamenlijke innovatie ondersteuning MKB'

Door middel van de samenwerking met het Rijk (samenwerkingsagenda 'Gezamenlijke MKB

innovatieondersteuning') en via de subsidieregeling MKB innovatieondersteuning Zuid-Holland stimuleert de

provincie innovatie in het MKB in de topsectoren van Zuid-Holland waar onder de Greenports en de topsectoren

gelieerd aan het HIC. De provincie en het ministerie van Economische Zaken hebben in 2016 ieder € 4,45 mln

ten behoeve van deze regeling ingezet. Na evaluatie van de gezamenlijke uitvoering hebben Rijk en regio’s begin

2016 besloten de samenwerking op het vlak van het MIT voort te zetten.

Ondersteunen van samenwerkingsverbanden die publieke en private partijen samenbrengen rondom

economische clusters met veel groeipotentie

De provincie zet middelen in voor de ontwikkeling van regionale netwerken waarin de triple helix partijen zijn

vertegenwoordigd. Met de subsidieregeling regionale netwerken topsectoren wil de provincie binnen de pijlers

Greenports, HIC en Kennisas het organiserend vermogen van de topsectoren en hun cross-overs versterken.

Cross-over verbindingen stimuleren vernieuwing en innovatieve samenwerking.

Uitvoering van de Economische Agenda Zuidvleugel en doorontwikkeling Economische Programmaraad

Zuidvleugel

Met de uitvoering van de Economische Agenda Zuidvleugel versterkt de provincie het organiserend vermogen

door het bevorderen van regionale samenwerking en samenhang, stimuleert de provincie het innovatief MKB,

innovatieve campussen en hotspots en de transitie van de Greenports en het HIC.

Investeren in vernieuwen: een gezamenlijke investeringsagenda met regio’s en de EPZ

Samen met de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de regio Drechtsteden, de regio Holland-Rijnland en de

Economische Programmaraad Zuidvleugel heeft de provincie een investeringsprogramma opgesteld, gericht op

vernieuwing van de economie. Dit programma is niet in beton gegoten, maar drukt wel de ambitie uit om samen

met bedrijven, kennisinstellingen, het Rijk en Europa de projecten en bijbehorende financiering uit te werken.

Organiseren van financiering voor proeftuinen en innovatieprojecten

Via het Kansen voor West II programma zet de provincie in op het stimuleren van innovatieve proeftuinen. Het

doel is om in de proeftuinen met behulp van nieuwe kennis rendabele oplossingen te vinden voor

maatschappelijke opgaven, zoals op het gebied van duurzaamheid, gezondheid en veiligheid. Via de proeftuinen

worden met name kennisintensieve MKB-ers ondersteund om hun nieuwe producten en diensten te ontwikkelen

en te testen. Naast de middelen uit Europa (EFRO) en de private middelen die worden ingezet, zet de provincie

ook cofinanciering in om de proeftuinen te ondersteunen. Ook voor innovatieve Interreg-projecten op het gebied

van clean technology waar samen wordt gewerkt met een Vlaamse partner zet de provincie cofinanciering in.

Uitvoeringsorganisatie InnovationQuarter ondersteunen

Met deelname in de regionale ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter (IQ), het beschikbaar stellen van

aanvullend kapitaal en het verlenen van subsidie aan IQ wil de provincie het innovatiepotentieel van Zuid-Holland

beter benutten.

114

De vier Greenports ondersteunen en ruimtelijk faciliteren

De provincie richt zich op het stimuleren van innovatie, het ruimtelijke accommoderen van onder andere

ontwikkelingen die de modernisering, clusterwerking en verbetering van de logistieke verbindingen ten goede

komen.

Het Havenindustrieel complex ondersteunen en faciliteren bij groene chemie, logistiek en maritiem

De provincie richt zich op het stimuleren van samenwerking en innovatie, het ruimtelijk accommoderen van haven

gerelateerde ontwikkelingen en haven gerelateerde overslaglocaties, het stimuleren van de ontwikkeling van een

energie- en grondstof efficiënte haven en het stimuleren van versterking van de Greenport en Mainportrelatie

door facilitering van het bedrijfsleven



Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)


3.1.1.1 Aantal kennisintensieve MKB'ers uit topsectoren

ondersteund

90 175 175 175 175

3.1.1.2 Aantal triple helix-netwerken ondersteund

gericht op Kennis en Innovatie, de Greenports

en het Haven Industrieel Complex

8 7 8 8 8

3.1.1.3 InnovationQuarter ondersteund met kapitaal en

middelen voor de uitvoering van Business

Development en Marketing

11 mln 16,5 mln 1,5 mln 1,5 mln 1,5 mln

Toelichting prestatie-indicator(en)

Het Rijk heeft de MIT regeling recent geëvalueerd. Uit het rapport blijkt onder meer dat de regeling toegankelijk is,

voorziet in een duidelijke behoefte en het MKB ondersteunt in de eerste fase van innovatietrajecten. Meer dan

50% van de MIT aanvragen wordt afgewezen omdat er niet voldoende budget is. Voorgesteld wordt € 3 mln

(gedekt binnen programma 3) in te zetten voor de overvraag van de MIT regeling in 2017. Deze middelen

worden toegevoegd aan het plafond voor de R&D samenwerkingsprojecten. Met deze middelen verwacht de

provincie de indicator 3.1.1.1 te verhogen tot 175

Wat mag dat kosten voor deze taak?


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 11.808 24.271 -2.808 21.463

Baten 80 381 500 881



Bijdrage uit reserve 0 8.122 5.235 13.357

Resultaat 14.828 40.768 -80 40.689



Ja/Nee


Lasten

Voor toelichting zie bovenliggend doel.

115


Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee




Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Interreg-cofinanciering EFRO 2.500 2.500 31 2.531


Versterking economie 0 22.500 0 22.500

MIT MKB Innovatiestimulering topsect 0 0 8.000 8.000

WorldExpo 2025 600 0 0 0


EFRO middelen 0 0 31 31

Interreg-cofinanciering EFRO 0 2.146 250 2.396


Versterking economie 0 950 4.954 5.904

MIT MKB Innovatiestimulering topsect 0 4.500 0 4.500

Totaal bijdrage uit reserve 0 8.122 5.235 13.357

Taak 3.6.2 Restaureren monumenten en onderhouden molens

De taak om rijksmonumenten te restaureren is in 2012 gedecentraliseerd naar de provincies. Zuid-Holland telt

ruim 9.000 monumenten, waarvan 228 molens. Voor provinciale subsidie komen echter alleen monumenten in

aanmerking die geen woonhuis zijn of een rendabele bestemming hebben. Daarvoor bestaat een fiscale regeling,

respectievelijk kan een lening met lage rente worden aangevraagd bij het Nationaal Restauratie Fonds (NRF).

Toch wordt de provincie geconfronteerd met een aanzienlijke restauratiebehoefte. In 2016 is onderzoek gedaan

naar de restauratiebehoefte in Zuid-Holland. Dit is in een Erfgoedmonitor opgenomen. Bij de monumenten buiten

de erfgoedlijnen betreft dat vooral religieuze gebouwen en molens. De restauratie van monumenten binnen de

erfgoedlijnen is begrepen onder taak 3.6.3. In 2017 worden wederom intensiveringsmiddelen ingezet om de

restauratie-achterstand van rijksmonumenten in Zuid-Holland weg te werken.

Restauratie is tegelijk vaak ook de eerste stap op weg naar herbestemming. Maar voor het welslagen van

herbestemming komt natuurlijk meer kijken. Zo moet er een 'markt' zijn voor een nieuwe functie en ook iemand

die het initiatief wil trekken. De provincie heeft in dat verband de meest kansrijke monumenten geselecteerd met

behulp van de provinciale 'transitietool' (instrument om kansrijke herbestemmingen te selecteren). Voor kansrijke

initiatieven die een duwtje in de rug kunnen gebruiken, laten wij Adviezen op maat uitvoeren.In afstemming met

het Actieprogramma Slim Ruimtegebruik organiseren wij werksessies om herbestemming en gebiedsontwikkeling

te stimulerenSamen met opleidingsinstituten wordt in de vorm van prijsvragen maximale creativiteit aangeboord

116

om te komen tot nieuwe herbestemmingen. De subsidieregeling van Restauratie Rijksmonumenten wordt

uitgebreid met een paragraaf herbestemming.

Voor de molens is het belangrijk dat ze kunnen draaien (hun windrecht gaat terug op de Middeleeuwen). Naast

subsidie voor onderhoud en restauratie verstrekt de provincie daarom ook draaipremies naar rato van het aantal

gemaakte omwentelingen. Om te kunnen draaien dient ook de omgevende molenbiotoop op orde te zijn. Vaak

wordt de windvang binnen die biotoop verstoord door matig en slecht onderhouden bomen en struiken

(wervelingen leiden dan tot onregelmatige slijtage). Op twee manieren stimuleert de provincie totstandkoming van

groenbeheerplannen bij molens. Door ze te betrekken bij de beoordeling van ruimtelijke plannen (zie hierboven bij

taak 3.6.1) en via het 'molennetwerk', dat de provincie via het Erfgoedhuis Zuid-Holland ondersteunt. In 2016 is

hiermee een begin gemaakt en in 2017 wordt dit voortgezet met inzet van intensiveringsmiddelen. Ook wordt de

regeling Onderhoud Molens inclusief Groot Onderhoud voortgezet.

98% van de molens in Zuid-Holland maakt gebruik van de regeling voor de onderdelen onderhoud en

draaipremies. Het beschikbare budget wordt jaarlijks zo goed als volledig uitgeput. In 2016 is voor het eerst geld

beschikbaar gesteld voor groot onderhoud. Daartoe zijn specifieke typen werkzaamheden benoemd in de

subsidieregeling. De provincie Zuid-Holland is de enige provincie in Nederland met een dergelijke

subsidieregeling. Aanleiding hiervoor waren het onderzoeksrapport Molentoekomst (juni 2015) van vereniging De

Hollandsche Molen en signalen uit het molenveld. In 2016 is het budget voor grootonderhoud volledig benut, van

de 23 aanvragen konden er 6 worden gehonoreerd met het beschikbare budget. De doeltreffendheid van de

regeling voor groot onderhoud zal in een evaluatie worden beoordeeld. Met subsidies voor onderhoud en groot

onderhoud wordt het behoud van de molens geborgd. Met draaipremies wordt het draaien gestimuleerd.


Er zijn in beperkte zin wijzigingen t.o.v. de begroting. Deze zijn hieronder aangegeven.



3.6.2.1 Aantal gesubsidieerde restauraties

rijksmonumenten

15 20 20 20 20

3.6.2.2 Aantal maatadviezen herbestemming 7 8 8 8 8

3.6.2.3 Percentage aangevraagde onderhoudssubsidies

molens

95 96 97 98 98

3.6.2.4 Percentage groenbeheerplannen molenbiotopen

waarbinnen groenbeheer matig is

32 36 38 40 42


3.6.2.1: Het aantal gesubsidieerde restauraties komt in 2017 waarschijnlijk uit op 35 (26 subsidies in het kader van

de Subsidieregeling Restauratie Rijksmonumenten Zuid-Holland en 9 in het kader van de erfgoedlijnen). Dit is

hoger dan begroot, doordat PS € 2 mln extra beschikbaar hebben gesteld voor de restauratie van

rijksmonumenten in Zuid-Holland.

3.6.2.2: Het subsidieplafond voor herbestemming wordt niet geheel bereikt. Er moet € 250.000 worden

doorgeschoven / beklemd voor 2018.

Achtergrond: In december 2016 hebben Gedeputeerde Staten het besluit genomen om een paragraaf

toe te voegen aan de subsidieregeling Restauratie Rijksmonumenten Zuid-Holland. Hierdoor hebben

subsidieaanvragers de mogelijkheid om, aanvullend op de subsidieaanvraag voor de restauratie van

een rijksmonument, subsidie aan te vragen voor duurzaamheids- en toegankelijkheidsmaatregelen

t.b.v. de herbestemming van het monument. De termijn tussen het in werking treden van de

aanvullende paragraaf van de subsidieregeling Restauratie Rijksmonumenten Zuid-Holland en de

indieningstermijn voor subsidieaanvragen in het kader van deze regeling was echter kort. Hierdoor

was er onvoldoende bekendheid met de mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor herbestemming,

waardoor het subsidieplafond niet is bereikt. De verwachting is dat er volgend jaar meer aanspraak zal

117

worden gemaakt op de regeling door de toegenomen bekendheid met de regeling.

3.6.2.3: Op verzoek van de Stichting tot instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden

(Simav) is de subsidie voor de molen Souburgh op nihil gezet. De bijbehorende middelen van € 150.000 vallen

daarmee vrij. Voorstel is om deze in 2017 in te zetten voor de planuitwerking van de herbestemming van Fort

Buitensluis.

Voor de erfgoedlijnen wordt er ongeveer € 650.000 doorgeschoven. Voor de restauraties van Rijksmonumenten

(binnen en buiten de erfgoedlijnen) wordt ongeveer € 5 mln doorgeschoven. Dit is hoger dan voorzien in de

voorjaarsnota (€ 3 mln). In de voorjaarsnota hebben we een inschatting gemaakt op basis van ervaringen in de

voorgaande jaren. Omdat een paar grote subsidies in de subsidieregeling restauratie (Huys te Warmond en

Academie voor de kunsten Den Haag) grotendeels worden uitgevoerd in 2018, 2019 en 2020, moeten de

middelen worden doorgeschoven. Ook zal de uitvoering van Fort Wierickerschans grotendeels in 2018 en verder

worden uitgevoerd.



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 10.863 10.264 -3.955 6.309

Baten 7 7 0 7




Resultaat 8.456 8.427 -55 8.372



Ja/Nee


Lasten

€ 0,2 mln (v) Ja 3.6.3 Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Het budget 2017 van molen Souburg a € 150.000 wordt verschoven naar het

onderwerp Herbestemming (bij opdrachten erfgoed).


Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee




118

Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen 0 3.000 2.000 5.000


2016 DP Molens CVT groot onderhoud 200 200 0 200

Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen 2.200 4.630 -1.900 2.730


Taak 3.6.3 Erfgoedlijnen ontwikkelen en beleefbaar maken

In het provinciaal erfgoedbeleid heeft de provincie het accent verschoven van bescherming van het individuele

monument naar gebiedsgerichte en integrale ontwikkeling van complexen van monumenten. Een ingewikkelde en

dure opgave die de provincie niet alleen kan realiseren en betalen. Daarom brengt de provincie vanaf eind 2012

in cocreatie met vele partijen van binnen (onder meer Groen, Water, Ruimtelijke Ordening, Mobiliteit) en buiten

(netwerkend werken met ruim 200 partijen) zeven erfgoedlijnen tot ontwikkeling.

De provincie onderscheidt momenteel de volgende erfgoedlijnen: Atlantikwall, Oud Hollandse Waterlinie,

Landgoederenzone, Romeinse Limes, Goeree-Overflakkee, Trekvaarten en Waterdriehoek. Elke lijn heeft een

erfgoedtafel waaraan iedereen die zich in de erfgoedlijn interesseert of er belang bij denkt te hebben, mee doet.

Deze tafels hebben een onafhankelijk voorzitter en staan permanent open voor nieuwe partijen met nieuwe

belangen en ideeën. De voorzitter bewaakt het open karakter van de tafel, houdt partijen bij elkaar en bewaakt de

voortgang bij het bereiken van het gezamenlijke doel. De regeling erfgoedlijnen kent vanaf het van kracht worden

in 2012 jaarlijks meer dan vijftig aanvragers, de beschikbare plafonds worden volledig benut. Het werken via

netwerken verenigd aan erfgoedtafels leidt tot veel enthousiasme en cofinanciering door deze partners,

samenwerking, kennisdeling en extra inzet van vrijwilligers. Er zijn zo’n 250 partners betrokken bij de uitvoering

van de erfgoedlijnen. De erfgoedtafels hebben zelf een streefbeeld voor hun erfgoedlijn vastgesteld. In het kader

van de kwaliteitsslag erfgoedlijnen, hebben de erfgoedlijnen in 2016/2017 hun streefbeeld aangescherpt en op

kaart gezet. Hieruit volgen de projecten die moeten bijdragen aan het behalen van het streefbeeld. De

erfgoedtafels volgen zelf de uitvoering van de projecten en beoordelen samen met de provincie of er voldoende

balans is tussen de operationele doelen en gebruiken hiervoor diverse prestatie- en effectindicatoren. Hierover

wordt tweejaarlijks gerapporteerd via de Monitor Erfgoedlijnen.


Er zijn in beperkte zin wijzigingen t.o.v. de begroting. Deze zijn hieronder aangegeven.



3.6.3.1 Aantal partijen erfgoedtafels 265 275 280 285 285

3.6.3.2 Waardering partijen erfgoedtafels 7,5 8 8 8 8

3.6.3.3 Percentage cofinanciering erfgoedlijnen 250 250 250 250 250

3.6.3.4 Aantal gesubsidieerde projecten / activiteiten

Maatregelenpakket Erfgoedlijnen

50 50 50 50 50


3.6.3.1: De waardering van de partijen aan de erfgoedtafels komt waarschijnlijk uit op een 7,5 in 2017. In 2017

heeft het Tympaan instituut de tweede monitor Erfgoedlijnen uitgevoerd. Deze monitor gaat in op de uitvoering

van de erfgoedlijnen in 2015 en 2016. In deze monitor is ook de waardering van deelnemers voor de

erfgoedtafels gemeten.

Het percentage cofinanciering op de erfgoedlijnen is waarschijnlijk lager dan begroot: 135. In de erfgoedlijnen

wordt nauw samengewerkt met externe partijen. Er is geen eis ten aanzien van cofinanciering, al blijkt de

119

cofinanciering in de afgelopen jaren altijd ruim (zo’n 3 maal) boven onze eigen bijdrage uit te komen. De

cofinanciering kan daarom wel van jaar tot jaar verschillen.

3.6.3.4: Er zijn in 2017 76 gesubsidieerde projecten/activiteiten opgenomen in het Maatregelenpakket

erfgoedlijnen in 2017. Dit is ruim hoger dan begroot. Het aantal projecten dat wordt aangedragen door de

erfgoedtafels verschilt per jaar. Daarnaast zijn in 2017 extra middelen beschikbaar gesteld voor een aantal

projecten in de erfgoedlijnen (waaronder Fort Wierickerschans, de Nederlandse Limessamenwerking en de

bijdrage aan de Themafondsen Landgoederenzone en Goeree-Overflakkee bij het Prins Bernhard Cultuurfonds).



Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Lasten 5.096 5.675 44 5.719

Baten 498 498 -498 0


Storting in reserve 0 750 350 1.100

Bijdrage uit reserve 0 509 698 1.207

Resultaat 4.599 5.419 194 5.613



Ja/Nee


Lasten

€ 0,2 mln (n) 3.6.2 Deze wijziging betreft een bijstelling van budget.

Het budget 2017 van molen Souburg a € 150.000 wordt verschoven naar het

onderwerp Herbestemming (bij opdrachten erfgoed).


Ja/Nee


Baten



Ja/Nee


Storting in reserve



Ja/Nee




Overzicht reserves


Begroting

2017

Bijgestelde

Begroting 2017

tm VJN

Bijstelling

Najaarsnota

Bijgestelde

Begroting 2017

Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen 0 750 350 1.100

Totaal storting in reserve 0 750 350 1.100


Rest.rijksmonumenten & erfgoedlijnen 0 509 200 709

Totaal bijdrage uit reserve 0 509 698 1.207

Najaarsnota 2017 - Provincie Zuid-Holland · ongetwijfeld nieuwe investeringen met zich mee gaat...

Documents

Transcript of Najaarsnota 2017 - Provincie Zuid-Holland · ongetwijfeld nieuwe investeringen met zich mee gaat...