N I E U W S B R I E F

Winter 2019

Hospice voor Noord- en Midden-Drenthe

Van het bestuur

Nog even en het is Kerst en dan hebben we onze jaarlijkse kerstbijeenkomst met de vrijwilligers. Een moment om hen te bedanken voor hun trou-we inzet! Zij blijven immers de pijlers waarop ons hospice staat.

Dan komen we in het veelbelovende jaar 2020. We hopen en verwachten dat dan eindelijk de eerste paal van het nieuwe hospice de grond in zal gaan! Eind november is de aangrenzende woon-wijk geïnformeerd over de nieuwbouwplannen aan de Ter Aardseweg. Tijdens een inloopavond gaf de architect een presentatie van het te bou-wen hospice, coördinatoren en vrijwilligers gaven uitleg wat een hospice inhoudt en voor de buurt kan betekenen. Op dit moment gaan we ervan uit dat er in sep-tember 2020 gestart kan worden met de bouw en dat dan een jaar later een prachtig nieuw bijna-thuis-huis voor onze gasten de deuren kan ope-nen. Een hospice met zes gastenkamers, zo kun-nen meer mensen er gebruik van maken.

Voor veel mensen is het hospice een goede plek om te verblijven in de tijd die hen nog gegeven is. De gasten zijn over het algemeen zeer tevreden, zo blijkt uit de evaluaties van familie en naasten. Omringd zijn door liefdevolle zorg wordt zeer ge-waardeerd.

Een pluim voor onze vrijwilligers, coördinatoren en Icare-medewerkers! Zij hebben met elkaar ook een training over samenwerking gevolgd, onder begeleiding van de landelijke stichting voor termi-nale zorg VTPZ. Goede zorg voor de gasten draait om teamwork!

Eind november was er een bijeenkomst van vrij-willigers en bestuur. Het belangrijkste thema was een verslag van de beleidsdag van het bestuur. Het betreft een organisatorische verandering, waarin het bestuur meer op afstand wil gaan functioneren. Dit betekent dat de coördinatoren meer zeggenschap en verantwoordelijkheid krij-gen over de dagelijkse gang van zaken. Zij hebben een spilfunctie in de communicatie naar vrijwil-ligers en het bestuur. Natuurlijk zijn we allemaal betrokken bij het hospice, ieder met een eigen invulling en het bestuur als eindverantwoordelij-ke.

Zowel het hospicebestuur als de Vrienden van het hospice hebben een nieuwe voorzitter. Ingrid van Leeuwen, tot voor kort bestuursvoorzitter, heeft om gezondheidsredenen haar taak neergelegd; zij blijft wel lid van het bestuur. Piet Gorter heeft zich bereid verklaard het voorzitterschap over te ne-men.

-1-

Als begeleider van een aantal brainstormsessies is hij voor het bestuur geen onbekende en was hij op die manier al betrokken bij het hospice. Met de nieuwbouw en uitbreiding in het vooruitzicht kunnen wij zijn inzet en deskundigheid goed ge-bruiken. Hij stelt zich hieronder nader aan u voor.

De Vrienden van het hospice hebben ook een nieuwe voorzitter gevonden. Haar naam is Bon-nie Kiers en ook zij draagt het hospice een warm hart toe. In de volgende nieuwsbrief zult u kennis kunnen maken met haar. Namens het bestuur, Jeanette Tjaden

Wij wensen u fijne kerstdagen en voor u en Hospice Het Alteveer een mooi 2020!

Even voorstellen: Piet Gorter Sinds 1 november 2019 ben ik voorzitter van het bestuur van het hospice. Al een paar jaar heb ik af en toe het bestuur op hun verzoek geadviseerd, onder meer over de beëindiging van het convenant met de VTZD en de gevolgen daarvan, over de invulling van de portefeuilles en over het besturen op afstand. Begin dit jaar heb ik een bijeenkomst mogen begeleiden met de coördinatoren, een afvaardiging van de vrijwilligers en de zorgmedewerkers van Icare. Zo ben ik bekend geraakt met het mooie werk van het hospice. Toen het bestuur mij vroeg om voorzitter te worden, heb ik dan ook niet lang geaarzeld.

Samen met mijn vrouw Ada woon ik alweer 15 jaar in Assen. We hebben 2 kin-deren, die samen met hun partners 5 kleinkinderen hebben in de leeftijd van 1 tot 6 jaar. Zelf ben ik 67.

Na 24 jaar op allerlei plekken en in allerlei functies werkzaam geweest te zijn in het hoger onderwijs, heb ik de afgelopen 20 jaar in de zorg gewerkt, vooral de ver-pleeghuiszorg en de GGZ. Als adviseur, interim-manager en interim-bestuurder heb ik tal van organisaties in het hele land mogen adviseren, managen en besturen. De laatste 11 jaar tot mijn pensioen in 2017 vanuit mijn eigen bureau. Af en toe doe ik nog een opdracht omdat ik het werk nog steeds leuk vind.

Het hospice staat voor een boeiende periode. De nieuwbouw en uitbreiding van het aantal bedden en het willen besturen op afstand zijn de komende periode wel de mooiste uitdagingen om het hospice ook voor de toekomst bestendig te maken. Maar bovenal is het van belang de goede zorg aan onze gasten te (kun-nen) blijven leveren. De rol van de vrijwilligers is daarbij van onschatbare waarde, dus het behouden en werven van voldoende vrijwilligers is van groot belang. Een goede samenwerking tussen bestuur en coördi-natoren is daar een voorwaarde voor.

Ik hoop op een goede samenwerking met alle betrokkenen en als voorzitter een zinvolle bijdrage te kunnen leveren aan het hospice. Vriendelijke groet en graag tot spoedig ziens, Piet Gorter -2-

Herdenkingsbijeenkomst 2019 (door Mirjam Koel)

Op zaterdagmiddag 16 november kwamen nabestaanden, vrijwilligers, medewerkers van Icare, bestuursle-den en coördinatoren samen in pastoraal centrum De Duif in Assen. Tijdens deze bijeenkomst hebben wij onze gasten herdacht die in de periode van september2018 tot september 2019 bij ons in Hospice Het Al-teveer verbleven en daar overleden.

Er zijn mooie herinneringen uitgesproken. Voor een ieder werd er een kaars aangestoken en een witte roos in een vaas geplaatst. Het koor, A Bunch of Twolips, creëerde een bijzondere sfeer door het zingen van prachtige ingetogen liederen.

Na afloop was er gelegenheid om – onder het genot van een kopje koffie/thee – na te praten en herinne-ringen op te halen met familie en medewerkers van het hospice.

Ik weef jou

Ik weef de tranen in mijn leven Ik weef de trots in alle dagen

Ik weef de pijn in zachte strengen Ik weef jou, in alle lagen

Wie je was, wie je zult blijven Hoe je kijkt en hoe je lacht Wat je gaf en wat ik leerde

Weven zal ik, alles wat je bracht Ik weef het missen en het dragen Ik weef de liefde die is gebleven

Ik weef jou met zorg en aandacht In alle draden van mijn leven

(Floortje Agema)

Uitgelicht (door Jeanette Tjaden)

Ontstollend steen (rituelen aan het levenseinde)

(Marian van der Veen, Jos Somsen, Anne Goossensen, uitgave: VPTZ Nederland, 2017, prijs: €7,50)

Dit is het zesde deel in de rij uitgaven van boekjes rond ‘perspectieven van vrijwilligers-werk’. ‘Onststollend steen’ gaat erover hoe je iemand aan het eind van het leven kunt helpen als de innerlijke pijn of angst, het loslaten of zich overgeven in de weg staan. Als de omgeving ziet hoe moeilijk iemand het heeft en er geen woorden zijn . . .

Er worden voorbeelden aangehaald van mensen, waarbij een ritueelbegeleider helpt met symbolen en rituelen om het ‘opgeslotene’ te bevrijden. Soms kan de ritueelbegeleider voorzichtig verwoorden wat voor de betrokkene onzegbaar was en daarmee helpen te ontstollen wat vastzat. Een ritueel kan voor de stervende en diens naasten een manier zijn om het omgaan met het naderend overlijden te verzachten.

De werking van een ritueel schuilt in het gebruik van symbolen. Het kan een kaars, een foto, een bloem, een steen zijn; iets dat symbool staat uit het leven van degene die sterven gaat. Hiermee kunnen voorwer-pen een beleving oproepen en zo een helende werking hebben. Aan het eind van zo’n sessie is ieder die erbij was ‘aangeraakt’. Het is ontroerend.

Het boekje en met name de voorbeelden waarin een ritueelbegeleider iemand (en diens familie) aan het eind van het leven bijstaat, zijn intiem en heel verhelderend. Zeker het lezen waard.

-3-

Karel Swager (1936 – 2019)

Op 25 november, tijdens de vakantie op zijn geliefde Gran Canaria, is Karel Swager plotseling overleden. Karel was een man van het allereerste uur bij de start van Hospice Het Alteveer. Stenen verkopen voor de bouw, rondzeu-len met de maquette voor voorlichtingsbijeenkomsten, uitdelen van folders, aanschrijven van fondsen . . .

Van het begin af aan was Karel een zeer betrokken bestuurslid, secretaris, tot zijn afscheid in 2017. Een zeer bevlogen man ook, met een heel warm hart voor het hospice. Aimabel, altijd aanwezig, op bescheiden wijze veel goodwill winnend. Vaak even binnen wippend in het hospice, met belang-stelling voor vrijwilligers en coördinatoren.

Wij wensen zijn vrouw Jeanette veel sterkte met dit grote verlies.

Namens het bestuur, Henske van Heek

Uit de tijd In ’t Nederlands is iemand dood gegaan, over zijn reis wordt nooit meer iets vernomen. In het Twents is iemand uit de tijd gekomen, Dus je weet zeker: hij kwam veilig aan. (Willem Wilmink)

Hij weet dat het niet goed gaat en kijkt alvast of het hospice misschien een goede plek is voor straks, voor de laatste fase. Een paar maanden later is het inderdaad zover en hij voelt zich daar op z’n plek, op zijn eigen vertrouwde kamer. Af en toe even naar buiten om te roken, bijpraten met de vrijwil-ligers en elke dag zijn vaste wandeling waar hij vaak dezelfde mensen ontmoet. De tijd kabbelt rustig voort, zo mag het nog wel even duren . . .

Langzaam maar zeker vermindert echter het aantal sigaretten, de praatjes en wandelingen worden korter. En zo nadert dan het moment dat het echt niet meer wil, dat hij niet meer wil. Het mag nu dan ook wel over zijn, maar zo gaat het niet. Dat moment laat nog even op zich wachten. Even, momenten, een klok, wijzers, tijd . . . hij kan er niet meer tegen. De klok aan de muur tegen-over zijn bed wordt stilgezet, want waarom zou hij willen weten hoe laat het is? Hij wil nog liever helemaal geen klok meer zien, dus weg met dat ding. Hij heeft genoeg van ‘onze tijd’ en wacht op een ‘andere tijd’, een andere dimensie die hij nu nog niet kent.

Niet alleen in Twente, ook in Drenthe kun je uit de tijd komen. Van daar waar we alles met onze zin-tuigen kunnen waarnemen naar daar waar vast ook heel wat is. Over zijn reis is nooit meer iets ver-nomen, maar hij is vast en zeker veilig aangekomen. De tijd heeft geen vat meer op hem en in die troost gaan wij door in onze tijd.

-4-

Even voorstellen: Icare Wij zijn als hospiceteam van Icare nauw betrokken bij de zorg voor de gasten in Hospice Het Alteveer. Ons team bestaat uit tien vaste collega’s en daarnaast hebben we een aantal vaste invallers die het team ondersteunen. Het team is samen verantwoordelijk voor het totale zorgproces van alle gasten in het hospice. We proberen samen met alle vrijwilligers en de coördinatoren van het hospice zo goed mogelijk zorg te verlenen, passend bij elke gast afzonderlijk.

Binnen Icare spreken we over ‘passende zorg’. Dit houdt in dat we zorg willen leveren die passend is bij de gast en diens situatie. Hier is de visie van zorg ook op gebaseerd. De wijkverpleegkundige gaat vanuit deze visie in gesprek met de gast en directe naasten en samen bespre-ken zij de zorgvraag. Hierbij wordt afgestemd welke zorg wenselijk is en geboden moet worden. De zorg die gegeven wordt proberen we steeds weer af te stemmen op de situatie van de gast op dat moment.

Verder zijn er regelmatig besprekingen met artsen, coördina-toren en zo nodig met andere disciplines om de zorg samen goed af te stemmen en zo er samen aan bij te dragen dat de kwaliteit van leven voor de gast zo hoog mogelijk is en pas-send bij de individuele gast.

Om goede zorg te verlenen zijn de vrijwilligers binnen het hospice van groot belang. De zorg doen we samen! Wij willen samen met jullie het verblijf van de gasten in het hospice dusdanig vorm geven dat de gast en diens naasten terug kun-nen kijken op een goede tijd in het hospice en dat ze zich thuis mogen voelen. Met vriendelijke groet, achterste rij v.l.n.r:. Yvonne, Ida, Marieke, Sandra, Hiltje en Petra voorste rij v.l.n.r.: Minet, Karin, Petra, Marlies en Nicoline niet op de foto: Ineke en Lisanne

Training vrijwilligers en medewerkers Icare (door Peter Boendermaker)

In september zijn (bijna) alle vrijwilligers en medewerkers van Icare in gemengde groepen een dag getraind in het samenwerken. De trainer bleek een zeer ervaren, door de wol geverfde deskundige. Zij wist wie ze voor ze voor zich had en begreep steeds snel wat er bedoeld werd of zelfs wat er tussen de regels door speelde. Knap!

Met originele oefeningen hield ze ons regelmatig een spiegel voor, strooide met zinvolle tips en liet ons samen dingen doen, waarop wij en zij dan reflecteerden. Zoals ze zelf ook aangaf, eigenlijk was een dag te kort om diep op alle zaken, die werden aangestipt in te gaan, maar dat leverde zo te horen geen ontevre-den gevoel op bij de deelnemers.

Het was een zinvolle dag. Nu nog de vertaling naar de praktijk van alledag. Ze heeft van elke groep flipover-vellen vol geschreven over zaken die spelen en die goed gaan of juist om een oplossing of aanpassing vra-gen. Daar zullen we nu mee aan de gang moeten. Wanneer? Hoe? -5-

Met respect voor de natuur . . . (door Jan Kragt)

De meest natuurlijke en oudste manier om een overledene te be-graven is natuurbegraven. Het is daarnaast ook een bijzondere ma-nier van afscheid nemen, troostrijk is het gevoel van verbondenheid met de natuur. Het ruisen van de wind door de bladeren, de zang van de vogels . . . De natuur wordt een onderdeel van het afscheid.

Een plek op een natuurbegraafplaats geeft ruimte aan gedachten over de eindigheid van het mensenleven en over de eeuwige cirkel van leven en dood. Ongeacht geloof of afkomst is een natuurbegraafplaats een laatste rustplaats voor iedereen. Respect voor de overledene gaat er hand in hand met respect voor de natuur. Graven worden niet geruimd, het grafrecht is eeuwig. Het spreekt voor zich dat bij begraven op een natuurbegraafplaats de kleding van de overledene, net als de lijkwade, kist, mand of urn van natuurlijk af-

breekbare materialen moeten zijn gemaakt.

In Noord-Drenthe zijn twee natuurbegraafplaat-sen. De oudste en grootste is Hillig Meer, tussen Rolde en Eext; enkele maanden geleden is nabij Westervelde natuurbegraafplaats De Velden in gebruik genomen. Elke natuurbegraafplaats heeft een eigen sfeer en dat geldt ook voor elke afzonderlijke plek daar.

Bij Hillig Meer kunt u elke eerste en derde zondagmiddag van de maand terecht voor een rondleiding, bij De Velden op afspraak. Kijk voor meer informatie op: www.natuurbegraafplaatshilligmeer.nl www.natuurbegraafplaatsdevelden.nl

Ja, ik word Vriend van…

Van donateurs heb je nooit genoeg, dus leest u dit en bent u nog geen vriend, meld u dan aan. U wordt met open armen ontvangen. En misschien kent u nog wel meer mensen die vriend willen worden en

maakt u ze attent op de Stichting Vrienden. Ook dan zijn wij u zeer dankbaar.

Aanmelden kan bij de secretaris van de vrienden: Peter Kwast, Drosten 42, 9481 GE Vries

tel. 0592 54 36 93 / 06 15 01 70 95, e-mail: vrienden@hospice-assen.nl

Een aanmeldingsformulier kunt u ophalen bij het hospice of kijk op: www.hospice-assen.nl/vrienden-van-het-hospice

Geeft u liever een eenmalig bedrag? Ook dat is welkom op rekeningnummer NL31 INGB 0004 9171 68

De NIEUWSBRIEF verschijnt vier keer per jaar en is een uitgave van Hospice Het Alteveer, Burg. Agterstraat 3, 9401 EW Assen

www.hospice-assen.nl 0592 30 00 56

e-mail info@hospice-assen.nl

Ontvangt u de nieuwsbrief liever per mail?

Stuur dan even een bericht aan bovenstaand mailadres. -6-