J A A R B O E K VAN HET

KONINKLIJK NEDERLANDSCH GENOOTSCHAP

VOOR

MUNT- EN PENNINGKUNDE ONDER DE ZINSPREUK

„Concoröia res parvae crescunt"

TE

AMSTERDAM

XXIII. 1936.

AMSTERDAM

P . A . H E M E R I J C K

(A. T. KLEEKEKOOPER)

1 9 3 6 .

Bid- en Begrafenispenningen van Katholieke Priesters.

( A a n w e z i g in het Bisschoppel i jk M u s e u m te H a a r l e m ) .

Dank zij de welwi l lendheid v a n den Conse rva to r van

het Museum, Pro f . J. J. HENNEMAN, is het mij v e r g u n d de

daar aanwez ige begra fen ispenningen , d ie meerendee l s nie t

„ b e s c h r e v e n " waren , te publ iceeren.

Deze b i jdrage is als het w a r e een aanvul l ing van een

andere publicat ie , gedaan d o o r den heer W . K. F .

ZWIERZINA in het T i jdschr i f t van he t K o n . Neder landsch

Genootschap v o o r Munt - en Penn ingkunde van 1910 o v e r

dergel i jke stukken, in het M u s e u m „ A m s t e l k r i n g " v o o r ­

handen 1 ) .

Op vele van deze penningen staat „ B i d v o o r de ziel

v a n " enz., he tgeen denken doet aan een geli jke fo rmule ,

die altijd te v inden is op de z.g. b idprent jes die bij

Kathol ieke begrafenissen aan belangste l lenden w o r d e n

ui tgereikt . M e n v ind t deze w o o r d e n ook n o g o p den

penn ing van P. N . SMITS A Z . O.P. f 1823, A p o s t o l i s c h

zendel ing in 't Stadhuis van H o o r n 2 ) te A m s t e r d a m , dus

niet alleen op de oudere s tukken.

„ B e g r a f e n i s p e n n i n g e n " w a r e n evenzeer bekend bij de

Neder landsche Protestanten, en 'het geb ru ik hiervan, kon nu

eenmaal bij v o o r n a m e begra fen i ssen nie t gemi s t w o r d e n .

Z o o eischte dus ook de stand v a n den Neder landschen

Kathol ieken pr iester v r o e g e r het ui t re iken van z i lveren

1) Begrafenispenningen van Roomsch-Katholieke priesters, hoofd­zakelijk te Amsterdam overleden.

2 ) Thans kerk van den H . DOMINICUS, Spuistraat.

99

penn ingen aan vr ienden en b loedverwanten , die h e m de

laatste eer bewezen hadden.

Bij de Kathol ieken hadden deze penningen bovendien

een d iepere beteekenis , n.1. o m de ge loov igen er aan te

her inneren d o o r hunne gebeden de zielen van het V a g e ­

v u u r te ver lossen.

Omstreeks de helf t van de 19e eeuw schijnen deze

zi lveren begra fen i spenn ingen geheel in onbru ik te zijn

geraakt .

Veelal v ind t m e n op de penningen van A m s t e r d a m s c h e

pas toors vermeld „ b e g r a v e n in de N i e u w e K e r k " , o p

andere „ O u d e K e r k " o f „ E n g e l s c h e K e r k " , voo rheen

Kathol ieke kerken, die in b e t bez i t wa ren g e k o m e n van

de Protes tanten.

In een b o e k j e 3 ) , u i tgegeven bij het 50- jar ig bestaan

v a n de kerk van de H . H . NICOLAAS en BARBARA ( thans

BiLDERDijKstraat te A m s t e r d a m ) , leest m e n : „ T o t aan het

ve rbod in 1825 w a s het gebruikel i jk o m de over ledenen

(Ka tho l i eken ) uit den beteren stand in de Protes tantsche

kerken te beg raven . " Eers t in 1844 v r o e g en verkreeg men

te A m s t e r d a m v e r g u n n i n g o m een e igen ke rkhof te

st ichten, op de plaats w a a r de landhuizen „ N i e u w Rozen­

bu rg" , „(De D u i f " en „ D e V r é d e " stonden, niet v e r van

de kerk „ d e L i e f d e " bui ten de R a a m p o o r t . D i t w a s

geschied o p ini t iat ief van den pas toor van deze kerk, den

heer A . H . TELDERS.

D i t alles g i n g n ie t zonder moei te gepaard . In het boven­

g e n o e m d e boek je leest men n o g : „ D o o r de g e w o o n t e van

„ d r i e eeuwen w a s men reeds verzoend met de bes taande

„p rak t i jk o m de dooden zonde r eenige kerkeli jke plecht ig­

h e i d op de a lgemeene kerkhoven te begraven . S o m m i g e

3 ) C. P . M. HOLTKAMP, De statie de Liefde buiten de Raampoort 1934, blz. 47.

100

„pess imis ten meenden, dat v o o r het ideaal v a n een

„ l i tu rg i sche begra fen i s in gewi jde aarde te veel geldeli jke

„ o f f e r s g e v r a a g d werden . A l l e l i turgische p lecht igheden

„hadden immers in de huizen plaats. D a a r w e r d d o o r den

„p r i e s t e r gewi jde aarde in de kis t g e w o r p e n .

„ H e t Museum Ams te lk r ing en het Bisschoppe l i jk

„ M u s e u m te Haa r l em bewaren n o g een zi lveren etui me t

„ s c h o p j e , in den v o r m van een lijkkist, w a a r i n de gewi jde

„ a a r d e d o o r den dienstdoenden pr ies ter w e r d m e e g e n o m e n .

„ O o k bij de Oud-Bisschoppel i jke Cleresie (be te r bekend

„ o n d e r den naam van Oud-Katho l ieken) heef t de kerke­

l i j k e begrafen is aldus plaats ."

1. J . G. TESMANS, pas too r van St. Pancras , te Enkhuizen ,

t 15 Oc tober 1666.

V o o r z i j d e : D e H . JOANNES, Evangel i s t , s taande in een

be rgach t ig landschap, houd t in de ui tgest rekte rechter­

hand een kelk, waaru i t een s lang z ich verhef t , in de

l inkerhand een b o e k ; links ziet m e n een kasteel. In het

veld S. - Iohannes. R a n d s c h r i f t : * Iohannes Guüielmus

Tesmans, Pastoris (sic) Sancti Pancraty.

K e e r z i j d e : . D e H . PANCEATIUS, Marte laar , s taande in een

heuvelacht ig landschap, gekleed als kr i jgsman, houdt in

de rechterhand he t zwaard me t de punt op d e . a a r d e ;

in de l inkerhand den mar te laarspa lm. In het veld

S. Pan - era - tins. R a n d s c h r i f t : * Obyt Enchüsse, 15

Octobris. Anno 1666 en eenige krullen.

Z i lver , ovaal , 40 bij 33 m . M . Geheel geg ravee rd , me t

o o g en r ing en drie uitsteeksels.

P laa t V . 1.

Van dezen pastoor van St. PANCRAS aan het Venedie te Enkhuizen is niet veel bekend. In de B.H. 4 ) vindt men slechts de vermelding (overgenomen uit Batavia Sacra), dat hij een

4) Bijdragen voor de Geschiedenis van het Bisdom van Haarlem.

1 0 1

volkomen baccalaureus in de Godgeleerdheid is geweest. Aan den aldaar opgegeven datum van zijn overlijden, die door dezen penning bevestigd wordt, drukken de B.H. zelfs twijfel uit.

2 . J . NOORMAN, pas toor te Kas t r ikum, f 2 7 Mei 1 6 9 2 .

.Voorz i jde : D e H . JOANNES, Evangel i s t , kn ies tuk; de

rechterhand zegenend o p g e h e v e n ; in de l inkerhand een

kelk, waa ru i t een s lang komt .

Kee rz i j de : In he t veld, éenigszins b o l : Bidt voor de Ziel I

van de E W H Joha / Noorman pas1. \ tot JcastErk. obyt /

27 may 1692.

Links en rechts korenaren, die van onderen met een

lint ve rbonden zijn. B o v e n het opschr i f t een ge lauwerd

d o o d s h o o f d , rustend o p twee gekruis te doodsbeenderen .

Z i lver , ovaal , 33 bij 2 6 m . M . Z . g . gedreven penning . Plaat V . 2 .

Hij werd op 15 Maart 1666, oud zijnde 31 jaar, verhoord voor het Hof van Holland te 's-Gravenhage, en verklaarde aldaar sedert IV2 J a a r priester geweest te zijn te Kastrikum. Den 18 Maart d.a.v. werd hem gelast deze standplaats te verlaten (B.H. dl. 9, blz. 398). Hij wordt beschreven als „vir prudens, exemplaris, et j>raceipue cateehizando suos intentus" (B.H. dl. 5, blz. 107).

3. P. VAN STADEN, pas toor te H o o g w o u d , f 2 2 M a a r t 1 7 0 0 .

V o o r z i j d e : D e H . PETRUS, ten voeten uit, me t evangel ie ­

boek in de rechter- en sleutel in de l inkerhand, s taande

in een heuvelacht ig landschap. Links en rechts b o v e n a a n :

Santé (sic) Petrus.

K e e r z i j d e : Op een afhangend d o e k : Ter Gedagtenis \

Van den E. W. H\ \ PETRUS van \ STADEN / Pastoor

tot Hooght- I wout Overleden / Den 22. Maert \ Anno 1700.

D a a r b o v e n : d o o d s h o o f d op twee gekruis te doodsbeenderen .

Onderaan in een ovaa l : Gedenckt / te Sterven.

Zi lver , ovaal , 5 6 bij 4 9 m . M . Geheel geg ravee rd .

102

Onvol led ig beschreven bij D I R K S . 3 ) Repert. I I . -2625.

Cat. Kon,. Penningkabinet I. 1941 .

Plaat V . 3.

4. C . VAN DER COOGHEN, t 2 M e i 1724.

V o o r z i j d e : D e H . CORNELIUS, Paus , ten voe ten uit, m e t

t iara o p het hoofd , een h o o r n in de rechter- en een

pa t r ia rchenkruis in de l inkerhand. R a n d glad, w a a r o p

bovenaan g e g r a v e e r d : S. CorneLius.

Keerz i j de : G e g r a v e e r d : Bid / Voor De Ziel / Vand-.

Eerw-, heer / CorneLius Vander j Cooghen Pastoor van /

Het Beggijnhof tot / HaarLem OverLede \ Den 2 Maij j

17 U.

Gegoten zi lver, ovaal, 36 bij 31 m.M. , me t o o g en r ing.

P laa t V . 4.

Mr. CORNELIUS VAN DER COOGHEN, door den Apost. Vicaris J. VAN B IJLE VELT genoemd als een Apostolisch en allerlof-waardigst priester, die menigmaal voor de goede zaak beboeting en harde gevangenschap had moeten verduren (B.H. dl. 5, blz. 1 3 5 ) , was de opvolger van Jos. COUSEBANT, \ 1695 , als

aartspriester van Kennemerland (B.H. dl. 5, blz. 1 0 3 ) en werd den 4 Juni 1 6 9 4 als „burger" priester geadmitteerd te Haarlem (B.H. dl. 34, blz. 2 7 1 ) . Hij werd begraven in den S. Bavo.

5. E . CRAMER, f 14 Februa r i 1753.

V o o r z i j d e : Een ge lauwerd doodshoofd , rustend o p twee gekruis te doodsbeenderen , w a a r o p een gev leuge lde zand-looper staat. Onder het d o o d s h o o f d een on ingevu ld medai l lon van cypressentakken.

Kee rz i j de : Gegraveerd opschr i f t .

Gegoten zi lver, ovaal , 50 bij 43 m . M .

°) J. DIRKS. Penningkundig Repertorium. Mededeelingen ter aanvulling van de Penninggeschiedenis der Nederlanden 1 8 9 1 (dl. III en I V ) . Dl. I en II verschenen in den Navorscher.

1 0 3

V g l . DIRKS. Repert. I I I . 1 2 4 2 . Gat. Kon. Penningkabinet

II . 2 9 9 3 .

AECIDIUS CRAMER was geboren te Delft in 1 6 9 0 , pastoor te

Kwakel bij Uithoorn in 1720 , daarna in 1 7 2 8 in de Bullewijk

onder Ouderkerk.

6 . A . B . LANSING, pas toor te Spaa rnwoude , f 5 Juni 1 7 5 7 .

V o o r z i j d e : D o o d s h o o f d , rustende op twee gekruis te

doodsbeenderen , een bladkrans als rand.

Kee rz i j de : In een dergeli jken rand, doch smal l e r : Bid /

Voor de Ziel / Van de Eerwaerde / Heer Anthonius \

Bernard5. Lansing / Pastoor Van Spaer= \ =Woude

Overleede / den 5 Juny \ 1757.

Zi lver , ovaal , 4 2 bij 3 8 m . M . Geheel geg ravee rd .

In het veld van de voorz i jde Haar l emsch stadsteeken,

een onduidel i jk meester teeken en de jaar le t ter Y . ( 1 7 5 7 ) .

Geboren te Amsterdam, werd hij in 1 7 0 5 eerste pastoor van

Sappemear, later te Zwaag en in 1 7 0 8 te Schagen; sedert

1 7 3 3 was hij pastoor van Spaarnwoude. (B.H. dl. 14 ,

blz. 1 4 2 vv.) .

7 . C. VAN V L I E T , pas toor in „ d e Papegaa i " , t 2 2 Januar i

' 1 7 8 0 .

Gegoten zi lver, ovaal , 5 9 bij 5 3 m . M .

Tijdschrift 1 9 1 0 , no . 1 0 ( m e t c rêpe lint langs den rand,

netgeen nie t in de beschr i jv ing van den heer ZWIERZINA

vermeld i s ) .

CORNELIUS VAN VLIET (op den penning VAN VLIED) was

kapelaan op het Begijnhof 1757 , sedert 1 7 6 7 pastoor in „de

Papegaai", thans kerk van de H.H. PETRUS en PAULUS, in

de Kalverstraat te Amsterdam (B.H. dl. 14 , blz. 1 8 4 , 1 8 7 ) .

8 . A . C. M E Y L I N K , aar tspriester van Hol land , Zeeland en

West f r ies land . Pas too r in „ d e Pap eg aa i " te A m s t e r d a m ,

f 2 8 Sep tember 1 7 8 7 .

1 0 4

Zi lver , ovaal , 7 2 bij 6 2 m . M .

Tijdschrift 1 9 1 0 , no . 1 3 .

De aartspriester MEYLIXK was geboortig van Arasterdam,

van 1 7 5 9 — 1 7 6 3 was hij pastoor te Hoogwoud, van 1 7 6 3 — 1 7 8 0

te Nes en Swaluwebuurt en van 1 7 8 0 — 1 7 8 7 te Amsterdam.

Den 8 Juli 1 7 8 5 werd hij tot coadjutor benoemd van den

aartspriester, dien hij in 1 7 8 6 opvolgde.

9 . G. I. TOLENAERS, f 1 2 Februar i 1 8 0 1 .

V o o r z i j d e : Doodshoo fd , w a a r o p een gev leuge lde zand-

looper , rustend op twee gekruis te doodsbeenderen , tusschen

twee zeisen. R o n d o m deze voors te l l ing is een l int gesl in­

ge rd . Onderaan in een ovaa l : Een Weinig Honing / heb

ik geproefd / en ziet ik Sterve \ 1 Kon: 1U H UU Vs.

Keerz i jde : G e g r a v e e r d : ter \ Gedachtenis \ van den

Eerw. Heer / G. I. Ttfenaers / R.C. Priester & Pastoor \

tot Assendelft \ Overlceden 12 Febr. 1801 / Oud 55 Jaaren /

6 Maanden en / 2U Daagen \ R.l.P.

Zi lver , ovaal , 4 9 bij 4 0 m . M .

1 0 . J. ESBEUKMAN, kapelaan in „ d e Papegaa i " , t 1 7

Februar i 1 8 0 8 .

Z i lver , ovaal , 5 3 bij 4 6 m . M .

Tijdschrift 1 9 1 0 , no . 2 0 .

1 1 . H . F. HEKKINGH, f 2 4 Sep tember 1 8 0 8 .

V o o r z i j d e : A l s no . 9 , maar boven den zand looper staat

n o g een brandend hart . Op het l int leest m e n : Waakt Want

gy Weet nog dag nog Uur. Matt. 25. V. 13. In het o v a a l :

ik heb het goede / beïeverd; daarom zal / ik niet beschaamd,

worden. / de Heer heeft my tot loon / Welsprekendheid

gegeven \ en in deze zal ik Hem / loven. Eccl. LI. v. 2U- 30.

Keerzi j d e : G e g r a v e e r d : Ter \ Gedagtenis \ van den Wel

Eerw: Heer / H. F. HEKKINGH. / R.C.P. Kanunnik

in het I Cathedrale Capittel van / Haarlem en Pastoor /

105

in de Kerk de Liefde I te AMSTERDAM I Overleden

den 2Uste Sept. A° 1808 / in den Ouderdom van ruim j

62 en Een half Jaar / R.I.P.

Zi lver , ovaal , 71 bij 61 m.M. , me t o o g en r ing.

Hij werd geboren te Amsterdam in 1746, studeerde te Leuven aan het seminarium Pulcheria, was kapelaan te Den Burg oi3 Texel, vervolgens aan „de Posthoorn" te Amsterdam. In 1779 werd hij pastoor te Kwakel bij Uithoorn, en in 1785 in „de Liefde" (zie inleiding). Onder zijn pastoraat werd op 15 Mei 1786 de nieuwe kerk ingezegend door den aartspriester MEYLINK (zie no. 8) . De eerste katholieke kerk te Amsterdam (en dan nog altijd buiten de Poorten) die geen „schuilkerk" was, en met toestemming van de Overheid was gesticht. Zie hierover: HOLTKAMP en ZWIERZINA, O.C. Van zijn voorganger pastoor J. G. MOLENAAR, benoemd op 24 Juni 1784 en over­leden 22 Juni 1785, spoedig na den aanvang van den bouw van de kerk, bezit het Museum Amstelkring thans ook een penning.

( Z i e DIRKS. Repert. I V . 2 0 2 4 ) .

12. H . K L E Y N , f 22 Mei 1814.

Zi lver , ovaal , 52 bij 45 m . M .

D I R K S 6 ) 32, I I , blz . 282.

Pater HENRICUS KLEYN, van de orde van den H. AUGUSTINUS,

was zendeling en overste in de kerk „de Star", later parochie­kerk van den H. AUGUSTINUS op het Rusland, tusschen de Kloveniersburgwal en de O.Z. Achterburgwal te Amsterdam (thans, 1936, opgeheven). Volgens vriendelijke modeideeling van den Zeerecrw. Heer H. BERKHOUT, rector van het Maagdenhuis, die toevallig een onderzoek had ingesteld naar denzelfden persoon, was hij geboortig van Maastricht, en gedoopt den 17 November 1750.

c ) J. DIRKS. Beschrijving der Nederlandsche of op Nederlanders betrekking hebbende penningen, geslagen van 1813—1863. Haarlem 1878—79. De opschriften zijn bij DIRKS meestal met hoofdletters gedrukt, en geeft T H . M. ROEST in zijn Tweede Toevoegsel op DTRKS' werk do verbeterde opschriften in schrijfletters.

106

13. J. H . LEXIUS, pas toor in „ d e P o s t h o o r n " te A m s t e r d a m ,

f 3 Juli 1817.

Geheel gegraveerd . Z i lve r , 58 m . M .

DIRKS 102. Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, b lz . 8. Tijd­

schrift 1910, no . 25.

Hij was geboren te Amsterdam, den 28 Oetober 1755, studeerde te Keulen en te Leuven, stond 12 jaren als kapelaan te Buitenveldert, 1791—1810 pastoor van ,,'t Kalf" te Zaandam, 1798—1804 hoogleeraar te Warmond. Sedert 1810 was hij pastoor in „de Posthoorn" (zie B.H. dl. 38, blz. 210 vv. en dl. 48, blz. 83), thans kerk van O.L.V. Onbevl. Ontv. aan de Haarlemmerstraat te Amsterdam.

14. L . I. GEERES, kanunnik van het Kapi t te l v a n Haa r l em,

landdeken van Kennemer land 'en pas too r te Berken­

rode, f 7 Oetober 1817.

V o o r z i j d e : Obelisk tusschen twee t reurwi lgen . L inks

zit een oude v r o u w me t kruis in den rech te ra rm en een

har t in de l inkerhand, wi jzende o p het opschr i f t dat o p

het voets tuk gegravee rd s taat : Hy leeft \ by God.

Bovenaan lint me t opsch r i f t : Qui-qua-si flos Egre-

di-tur.

Zi lver , 58 m . M .

DIRKS 122. Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, b lz . 10.

Van 1797—1810 was hij pastoor te Limmen (B.H. dl. 13, blz. 295 vv.). Hij stichtte een nieuwe kerk te Berkenrode, die den 11 Oetober 1817 werd ingewijd, juist op den dag van zijn uitvaart (B.H. dl. 46, blz. 390) in de kerk te Heemstede.

15. J. HEGEMAN, pas toor en overs te van het B e g i j n h o f te

A m s t e r d a m , f 20 Februar i 1818.

Geheel gegravee rd . Z i lver , 58 m . M .

DIRKS 126. Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, b lz . 11 .

Hij werd geboren te Amsterdam. Sedert den 26 November 1776 was hij kapelaan in „de Pool", kerk van de H. ANNA, op Wittenburg te Amsterdam, den 8 Februari 1793 pastoor

1 0 7

op 't Rustenburgerpad buiten de Utrechtsche poort, thans kerk van den H. WILLIBRORDDS buiten de Veste, aan den Amstel. Sedert 1 7 Juli 1 8 0 1 op het Begijnhof aan het Spui. Daar staat ook de Engelsche kerk, waar pastoor HEGEMAN 2 5 Febr. 1 8 1 8 werd begraven.

1 6 . A . VAN DEK S L U Y S , pas toor te ' s -Gravenhage , f 1 5

D e c e m b e r 1 8 2 0 .

Z i lve r , 3 1 m . M . Geheel gegraveerd .

DIRKS 1 7 6 . Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, b lz . 1 6 .

Hij werd geboren te Rotterdam in 1743 , was kapelaan in de Oude Molstraat te 's-Gravenhage en pastoor van Moordrecht 3 1 Juli 1 7 7 6 tot 1779 , in Vlaardingen en Zouteveen 1 7 7 9 — 1787 , pastoor en landdeken van Delfland in T 7 8 8 . Door koning LODEWIJK NAPOLEON werd hom in 1 8 0 7 de kerk op het

Binnenhof in eigendom en ten gebruike afgestaan.

1 7 . H . UDEMAN, pa s too r en overs te van het Beg i jnho f te

A m s t e r d a m , f 1 4 A p r i l 1 8 2 2 .

Z i lver , 5 9 m . M . Geheel gegravee rd .

DIRKS 2 0 5 . Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, blz. 1 9 .

Geboren te Woerden in 1765 . Kapelaan te Berkenrode en.in „de Zaaier" te Amsterdam, was hij sinds 1 8 0 1 pastoor te Duivendrecht. Sinds 1 8 1 8 provisor van het Seminarie te Warmond en begijnenvader te Amsterdam (B.H. dl. 38, blz. 7 4 ) .

1 8 . J. CRAMER, p ro tonotar ius apostol icus , aar tspr ies ter

van Hol land en Zeeland, pas toor in he t Maagdenhu i s

te A m s t e r d a m , f 9 M a a r t 1 8 2 4 .

Z i lve r , 5 0 m . M . Geheel gegraveerd , zonder rand.

DIRKS 2 4 7 . Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, b ' z . 2 6 .

Tijdschrift 1 9 1 0 , no . 3 0 , d o c h a ldaar staat 3 M a a r t en

sacrae in plaats v a n sacree.

Hij werd geboren den 1 9 December 1 7 4 4 te Groningen, studeerde te Rome, 1 7 6 9 — 1 7 7 2 kapelaan te Alkmaar, 1 7 7 2 — 1 7 7 8 te Amsterdam aan het Vrede-duifje, kerk van den H. WILLIBRORDTJS binnen de Veste, Prinsengracht bij de

1 0 8

Reguliersgracht, pastoor van het Maagdenhuis aan liet Spui

te Amsterdam in 1778 en aalmoezenier van koning LODEWIJK

NAPOLEON. (Zie B.H. dl. 48 , blz. 1 7 4 vv.).

1 9 . T . F. BASTIAN, f 1 4 Februa r i 1 8 2 5 .

V o o r z i j d e : ter / Gedachtenis van / den Eerwaarde Heer \

Theodor*. Francisc*. Bastian, / R.C. Priester en Pastoor /

in de Kerk de Zaaier I te Amsterdam, aldaar Overleden /

den 14- February 1825, in \ den Ouderdom van / by na

8U Jaren / R.I.P.

Keerz i jde : Die Schaars Zaait, zal / Schaars maaien: en

die f mildelyk Zaait, zal mildelyk / maaien ¡11 Cor, IX v. VI.

Daaronde r een doodshoofd boven twee gekruis te doods ­

beenderen en twee samengeknoop te lauwer takken .

Z i lver , 5 8 m . M . Geheel geg ravee rd . D e rand is in het

midden ger ibd .

Ve rme ld in den Catalogus van de Historische Tentoon­

stelling te Amsterdam ( 1 9 2 5 ) , no. 1 6 1 1 ( M u s e u m Ams te l -

k r i n g ) .

Geboren te Roermond 1 3 Maart 1 7 4 1 , werd hij 4 September

1 7 9 0 (cx-Jezuiet) wereldlijk kapelaan in „de Zaaier", den

len Maart 1 7 9 2 pastoor, hoewel daartegen veel verzet rees.

Later in 1 8 1 6 kwam de kerk weder in het bezit van de Jezuieten

(B.H. dl. 50, 'b lz . 250 vv.). „De Zaaier", kerk van de P.P.

Jezuieten ( H . IGNATIUS) op de Keizersgracht bij de Brouwers­

gracht, thans, 1936 , veriaten en gevestigd aan de Rozengracht.

2 0 . J. A . EVERARD, f 1 8 Mei 1 8 2 6 .

Zi lve r , fraai gegraveerd , 5 6 m . M . , m e t zeer sierl i jken

ve rgu lden rand, aan de eene zijde laur ierbladen, aan de

andere zijde kabelrand.

DIRKS 2 7 7 . Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, blz. 3 3 ( m e t

hoogops taanden kabe l r and ) .

Hij werd geboren te Amsterdam in 1 7 6 1 , studeerde van af

1 5 Augustus 1 7 8 1 aan het URBAANSCH College te Rome.

Kapelaan in de HEINTJE HoEKstecg (kerk 't Hert, vulgo

109

„Onse lieven Heer op Solder" thans Museum Amstelkring)

sedert 1 1 September 1793 . Van 1 8 0 1 — 1 8 0 8 pastoor te Hoog-

made, werd hij den 8 November 1 8 0 8 benoemd tot pastoor

van de kerk „de Liefde" (zie aanteekening bij no. 1 1 ) . Onder

zijn pastoraat schonk koning L o d e w i j k N a p o l e o n ƒ 7 0 0 0 , —

voor zijn kerk. Zijn lijk werd begraven in de Engelsche kerk

op het Begijnhof, en later overgebracht naar het kerkhof „de

Liefde" (zie aanteekening bij no. 1 0 en 1 1 ) .

21 . G. H . BARENBRUG, pas toor van de kerk , , 'T Her t" ,

f 8 Januar i 1836.

V o o r z i j d e : M e t obelisk, enz .

Kee rz i j de : Gegraveerd opschr i f t .

Z i lver , 59 m . M .

DIRKS 515. Tweede Toevoegsel d o o r ROEST, b lz . 50.

In 1 7 8 6 werd hij kapelaan in „de Posthoorn" te Amsterdam,

daarna pastoor te Tuitjehorn 1797 , en van ,,'t Hert" sedert

1 8 1 6 (B.H. dl. 23 , blz. 76 en aanteekening bij no. 2 0 ) . Volgens

den penning is hij 1 3 Januari begraven in de Oude kerk.

22 . P. JACOBS, pas toor van de kerk „ M O Z E S en A A R O N " te

. A m s t e r d a m en. provinc iaa l van de Minderb roeder s ,

f 12 N o v e m b e r 1838.

V o o r z i j d e : Mae / R. A Em P. \ P. Jacobs / Fr M M Pr M \

Sacruin.

Keerz i j de : Obiit \ 12 N 1838 j R I P.

Tusschen de letters eenige lauwer takjes .

Z i lver , geheel gegraveerd , ovaal , 34 bij 28 m.M. , me t

kabel rand, o o g en r ing.

De kerk „ M o z e s en A a r o n " staat op het J o n a s D a n i ë l

MEYERplcin, in de Jodenbuurt.

23. J. J. TIELEN, f 18 Mei 1845.

V o o r z i j d e : Ter gedachtenis / aan / den zeer Eerwaarden

Heer \ JACOBUS JOANNES TIELEN, \ Beken van

Kennemerland, / en sedert den Jare 1828 \ R. C. Pastoor /

te BERKENRODE. / R.I.P.

110

Kee rz i j de : D o o d s h o o f d rustend o p twee gekruis te doods ­

beenderen en daa ronde r : Overleden te BERKENRODE /

den 18den Mei 184-5, / in den ouderdom van 77 Jaren j en

plegtig begraven / den 24sten daaraanvolgende j op de

R. C. Begraafplaats / te HEEMSTEDE.

Zi lver , 60 m . M . Geheel geg ravee rd en me t rand, d ie in

het midden gekabeld is.

Hij werd in 1794 te Utrecht tot priester gewijd, is pastoor geweest te Bovenkarspel, daarna tot 1828 te Pijnaeker, in welk jaar hij overgeplaatst werd naar Berkenrode. Sinds 1835 was hij tevens landdeken van Kennemerland.

La t e r dan 1845 zal men wel n ie t veel penn ingen van

deze ca tegor ie mee r ontdekken.

In het Bisschoppel i jk Museum bevinden zich n o g t w e e

stukken, die mogel i jk wel begra fen i spenn ingen zijn, m a a r

w a a r o p de naam van den pr ies ter o m de een o f andere

reden niet ve rmeld is. D e beschr i jv ing er van laten wij

vo lgen .

24. Een zeer m o o i bewerk te penning . Omstreeks 1650.

V o o r z i j d e : Bors tbee ld van den H . BBUNO, in monnikspi j

me t kap op het h o o f d , een ster o p de bors t , in con templa t ie

s chouwend naar een c ruc i f ix da t hij in de gekruis te

handen houdt . O m het h o o f d zes s terren, het veld me t

stralen.

In de a f snede : S. B R V N O .

Kee rz i j de : A l s bij no . 2, maar in het v e l d : D e d o o t /

D i e v a s t s t a e t / D e m e n s c h 't m i n s t /

A c h t s l a e t .

O p de v o o r - en keerzijde l auwerkransen als rand.

Z g n . gedreven penning . Zi lver , ovaal , 40 bij 34 m.M. ,

me t o o g en r ing.

P laa t V . 24 .

I l l

Misschien van een priester, die Sint BRUNO (BRUIN) tot patroon had.

Naar aanleiding van eene veronderstelling, dat deze penning misschien gedragen zou zijn door de Kartuizers, daar St. BRUNO hun Ordestichter was, wendde ik mij tot Mr. H. W. SCHOLTENS, burgemeester van Beverwijk, een groot kenner van alles wat de Kartuizers betreft. Deze deelde mij mede, dat het hem niet waarschijnlijk voorkomt, dat de penning door de Kartuizers als devotiepenning is gedragen, daar in de tweede helft der 16de eeuw alle in Noord-Nederland bestaan hebbende kloosters dier Orde verdwenen zijn. Het komt Mr. SCHOLTENS het waarschijnlijkst voor, dat het stuk een begrafenispenning is, die geenerlei betrekking heeft op de Kartuizers, vooral daal­de H. BRUNO nog al eens afgebeeld wordt in verband met meditaties over den dood.

Hieraan kan ik toevoegen, dat de keerzijde wat type en uitvoering betreft van dezelfde hand moet zijn als no. 2 en dus alleen aan Noord-Nederland gedacht kan worden.

25. Penning , zonder opschr i f t . E inde 17e eeuw.

V o o r z i j d e : H . JOANNES, Evangel i s t . Geheel als no . 2.

(P laa t V . 2 ) .

Keerz i j de : H . CORNELIUS, Paus , als no . 4, m a a r als

kniestuk, en me t boek in de l inkerhand.

Z g n . g e d r e v e n penning. Z i lver , ovaal , 32 bij 26 m . M . ,

me t o o g en r ing .

P laa t V . 25 .

Misschien van een priester, die CORNELITJS JOANNES

(JANSEN?) of JOANNES CORNELIUS (CORNELISSEN?) heette.

In het Bisdom Haarlem vindt men b.v. genoemd JOANNES CORNELISSENS, een Dominicaan, die in 1712 begraven werd te Leiden.

C. S C H O L T E N .

A m s t e r d a m , D e c e m b e r 1936.

Jaarboek Munt- en Penn ingkunde 1936. PI. V .

4 4