Multidisciplinaire Samenwerking bij Coccygodynie · Orthopedie Bekkenfysiotherapie, Manuele...

Orthopedie

Bekkenfysiotherapie,

Manuele therapie,

Anesthesie

6 en 7 april 2017

Multidisciplinaire Samenwerking bij

Coccygodynie

Patiënt presenteert zich bij de huisarts met

pijn in stuitje Saskia Rosbergen

11-4-2017 Voettekst 2

• Klacht pijn in stuitje.

• Anamnese

• Beloop

• Lichamelijk onderzoek

• Wat nu?

• X-sacrum, os coccygis.

• Meestal geen afwijkingen: expectatief beleid, wat zijn

dan de adviezen?

• Wel afwijkingen, wat zijn de opties?

• Rode vlag

• Wat te doen bij chronische stuitpijn?

AnesthesieFrans van Alphen


Coccygodeny

Voor het eerste genoemd door Simpson in 1857

Praktische richtlijnen anesthesiologische pijnbestrijding

Gebaseerd op klinische diagnoses

Zundert Huygen Patijn van Kleef


Anatomie:

-4 benige segmenten via sacrococcygeale gewricht vast aan

sacrum

-Vrouwen langer os coccygeus

Verankering bekkenbodemspieren oa levator ani

Anatomie


Anatomie


Staand Zittend

M = coccygeal mobiliteit en de hoek dat het

os coccygeus draait ten opzichte van het

sacrum

SPR = Sagitale rotatie wanneer je van stand

naar zit gaat

Bron coccyx.org

Flexie > 25 graden= hypermobiliteit

Extensie > 15 graden is pathologisch

Translatie > 25% spreken we van luxatie

Radiologie


Luxatie

Radiologie


MRI wordt in de literatuur aanbevolen als radiologie en presentatie van de klachten

niet overeenkomen en bij toename of afwezigheid van de mobiliteit

2012- Magnetic Resonance Imaging findings in the painful adult coccyx. Maigne JY, Pigeau I, Roger

Anesthesie


Literatuur:

• Prevalentie/incidentie weinig over bekend

• Vrouw : man 5:1

• Overgewicht/Verhoogd BMI mede oorzaak

Vrouwen: >27.4 Mannen: >29.4

Etiologie & Oorzaken


Oorzaken

• Trauma: val in zittende positie (bijv. bij

snowboarden,skaten)

• Repetitief microtrauma door verkeerde

zithouding, fietsen,motorsport of paardrijden

• Vrouwen: Partus (70% van coccygodenie door

partus)

Bron: Patijn et al (2010)

Lichamelijk onderzoek

• Pijnlijke mobilisatie? DD

• Nociceptief: levator ani syndroom, osteomyelitis,

intra-ossale lipoma chondroma, botnecrose

• Neuropatisch: lumbale hernia, neurale tumoren

en cysten, gerefereerde pijn maligniteit kleine

bekken

Aanvullend onderzoek

• Dynamisch radiologisch vlgs Maigne?

• Chronische pijn psychocognitief onderzoek

bewegingsangst catastroferen en depressie

• Diagnostiek naar maligniteiten

Diagnose


Coccygis zonder radiologische afwijkingen :

In 40% van de patiënten is er geen afwijking,de oorzaak ligt ergens anders

Intradiscus ontstekingsreactie.

Sommige patiënten reageren goed op intradiscale( coccygeal) injectie. Dan is

een chronische gewrichtsontsteking de meest waarschijnlijke diagnose

Chronische bursitis. Bij een verminderde mobiliteit van het coccyx met pijn

aan het uiterste puntje is een bursitis mogelijk de oorzaak. Injectie in de

subcutane weefsel geeft vermindering van pijnklachten

Sacrotuberale ligament reageert goed op steroid

Referred pain vanuit SI gewrichten of lumbosacrale regio kan ook klachten

geven van coccygodeny

Behandeling interventioneel

Prospectieve studie:

Injectie lokaal/cortico’s: 60% succes

In combi met mobilisatie: 85% succes

Wortel S5 en S6, ggl Impar, discus: niet aanbevolen

Rode vlaggen

Infiltraat


Wat is coccygodenieJolanda van Haeften


http://www.spine-

health.com/video/coccydynia-tail-bone-pain-

video


Klachten patroon

- Patiënt klaagt over pijn rondom of op de stuit

Toename bij:

- Zitten met name bij achteroverleunen

( bijv in de bioscoop of op een harde zitting)

Hierdoor zal er naar ontlastende houdingen worden gezocht

- Opstaan na lang zitten

- Rondom de defecatie

- Tijdens of na gemeenschap

2014 - Lirette, LS, Chaiban, G, Tolba, R, Eissa, H.

Wat is er aan te doen?


Mono disciplinair geeft vaak geen blijvend resultaat

2014 - Lirette, LS, Chaiban, G, Tolba, R, Eissa, H.

Een multidisciplinaire benadering geeft een herstel score van 90%

Fysiotherapie, NSAID, adviezen over houdingen en indien nodig

psychologie.

2016 - Scott KM, Fisher LW, Bernstein IH, Bradley MH.

Externe mobilisatie in combinatie met injectie 85%

succesvol

Manuele therapieCyphre Comuth


Relatie tussen Os Coccygis & LWKDe veranderde positie(dispositie) van het stuitje gaat

artrogeen gepaard met:

• standsverandering van het sacrum

• hypomobiliteit van L5-S1,

• discuslijden laag lumbaal

• hypomobiliteit van de thoracale-cervicale wervelkolom

• hoofdpijn kan zelfs ontstaan door prikkeling van de dura

mater(harde hersenvlies).

• reactieve dysbalans in de musculaire-viscerale keten.

Genoeg behandelgrootheden voor de manueel therapeut!Bron: Meine Veldman

Manuele Therapie


Anamnese

• Aard en locatie van de pijn

• Provocatie en reductie

• Beperkingen in activiteiten en participatie

• Psycho-cognitieve beperkingen in kaart

brengen: ziekteperceptie, coping,

bewegingsangst, depressie

Bron: Meine Veldman

Manuele therapie


Lichamelijke onderzoek• Bereidheid tot bewegen

• Mobiliteit LWK/SI/Heup/TWK

• Weerstandstesten musculatuur

Bron: Meine Veldman

Behandeling• Mobiliseren/Manipuleren van

LWK/SI/Heup/TWK

• Verbeteren belastbaarheid

• Verminderen hypertonie

musculatuur

• Dry needling

BekkenfysiotherapieJolanda van Haeften


Bekkenfysiotherapeut

Onderzoek

LWK/Bekken

en art Coxae

Manueel

consult

Manueel

Therapeut in

consult

Bekkenbodem

functie

Huisarts, Verloskundige, Pijnpoli, Orthopedie,

Manueel Therapeut

Huisarts, Verloskundige, Pijnpoli, Orthopedie,

Manueel Therapeut

TriggerpointsMobiliteit

coccygeus

Correctie

CoccygeusOefentherapie

Adviezen

Anatomie


ligamentair

Anatomie


Musculair

Anatomie


Postpartum coccydynie is gerelateerd aan een gecompliceerde partus :

Onderzoek bij 57 vrouwen

7,3 % last van coccygodynie: Luxatie 43,9 % , fractuur 5,3 %

BMI >27 en vacuum/forceps verhogen de kans op coccygodynie2012 Maigne J-Y, Rusakiewicz F, Diouf M.


Bekkenfysiotherapie

Anamnese:Ook vragen naar mictie/defecatie

Onderzoek:Lage rug/bekken/heupen/bekkenbodem/triggerpoints

Vragenlijsten: NPRS/QOL/PSK

Aanvullend onderzoek:BBSFO, inwendige triggerpoints en diagnostiek,biofeedback en

elektrostimulatie met de Maple

Bekkenbodemfunctie


Classificatie:

-Geen Activiteit

-Onderactiviteit

-Overactiviteit

-Normale activiteit

-Coördinatiestoornis

ICS Terminologie Messelink et al. 2004

Bekkenfysiotherapie en Coccygodynie


Bekkenfysiotherapie


Bekkenfysiotherapie


Aanvullend onderzoek bekken:o.a. ASLR, abductie benen en balans

Inspectie: rotatie bekken, lwk; ademhaling; extensie

lage rug; overactiviteit hamstring contralateraal

Inspectie: bewegingsverloop;symmetrie; pijnprovocatie

Bekkenfysiotherapie


Overactiviteit van de bekkenbodem

Onderzoek bij 79 patiënten:

Bij coccygodynie is een combinatie van myofasciale pijn

en een overactieve bekkenbodem de meest

voorkomende oorzaak.

Bekkenbodemrelaxatie

(ademhaling/rekken/triggerpoint therapie en

verbeteren corestability) geeft circa 71% verbetering

2016 -Scott KM, Fisher LW, Bernstein IH, Bradley MH

Bekkenfysiotherapie


Overactiviteit van de bekkenbodem

•Urine-Incontinentie / heftige

aandrang / frequency

•Chronische Urine Weg Infectie

•Ontlasting Incontinentie

•Heftige aandrang/frequency

•Obstipatie

•Chronische Buikpijn

•Dyspareunie, pijn bij mictie/defecatie

of gevoel van onvolledige lediging

mijnbekkenbodem.nl

Maple

Correctie


Video van de techniek:

https://youtu.be/waWnUKsQwG8?t=10s

Met dank aan Cecil Röst

CasusJolanda van Haeften


-Vrouw 50 jaar, para 2 met episiotomie en vacuüm

-Postpartum kortdurend stuitklachten gehad

-Sinds kort toename na een bioscoop bezoek

-Pijn bij fietsen en na lang zitten is opstaan pijnlijk

-Lage rugpijn en nek/schouderklachten

-Tevens urine-incontinentie bij sporten

-Hulpvraag: pijnvrij naar het werk kunnen fietsen

-Sporten zonder urineverlies

Onderzoek:

Beperking in de wervelkolom in TLO gebied , consult MT

Casus


-Bekkenfysiotherapie:

Overactieve bekkenbodemmusculatuur en verminderde corestability

Beperking in de wervelkolom in TLO gebied -> consult MT

Behandeling na Manuele Therapie:

Uitwendige correctie os coccyx plus nog een keer herhaald

Oefentherapie

Resultaat: Laatste rotatiebeperking opgeheven

Pijn tot minimum opgeheven, bij toename door oefeningen te verminderen.

Kan weer naar het werk fietsen en geen last meer van urineverlies

Behandeling Manuele therapie:

Links rotatie beperking lumbaal.

Indalingsprobleem facetten TLO.

Behandeld met manipulatie en mobilisatie

technieken.

Na 3 behandelingen nog lichte

rotatiebeperking naar links

Uitblijven resultaat

11-4-2017

2016

40

Orthopedie:Coccygectomie: chirurgisch verwijderen stuitje/staartbeen

Resultaat:80 % verdwijnen/verminderen van de pijn na diverse maanden

20 % geen of nauwelijks invloed

11% complicaties: o.a. Infecties en rectale dysfunctie

Een coccygectomie bij patiënten die tevens chronische

lage rugklachten hebben wordt afgeraden.

2016 - Hanley, EN., Ode, Jackson GJB III, Seymour, R.

Coccygectomie

11-4-2017

2016

41

Flowchart


Patiënt presenteert zich bij de

huisarts met pijn in stuitje


• Klacht pijn in stuitje.

• Anamnese

• Beloop

• Lichamelijk onderzoek

• Wat nu?

• X-sacrum, os coccygis.

• Meestal geen afwijkingen: expectatief beleid, wat zijn

dan de adviezen?

• Wel afwijkingen, wat zijn de opties?

• Rode vlag

• Wat te doen bij chronische stuitpijn? Coccygodenie

Literatuur


Patijn, Janssen, Hayel, Mekhail, van Zundert, van Kleef. (2010). Coccygodynia. Pain Pract.

http://www.meineveldman.nl/os_coccygis.html

2016 - The Treatment of Chronic Coccydynia and Postcoccygectomy Pain With Pelvic Floor

Physical Therapy Scott KM, Fisher LW, Bernstein IH, Bradley MH.

2016 - Coccygectomy for patients with chronic coccydynia: a prospective, observational study

of 98 patients Hanley, EN., Ode, Jackson GJB III, Seymour, R.

2014 - Coccydynia: An Overview of the Anatomy, Etiology, and Treatment of Coccyx Pain.

Lirette, LS, Chaiban, G, Tolba, R, Eissa, H.

2013 - Evaluation of coccygeal bone variability, intercoccygeal and lumbo-sacral angles in

asymptomatic patients in multislice computed tomography. Przybylski P, Pankowicz M,

Bockowska A, Czekajska-Chehab E, Staskiewicz G, Korzec M, Drop A.

2012 - External correction of the coccyx bone: a case study. Veldman, M, Röst, CCM.

2012 - Postpartum coccydynia: a case series study of 57 women. Maigne J-Y, Rusakiewicz F,

Diouf M.2012- Magnetic Resonance Imaging findings in the painful adult coccyx. Maigne JY, Pigeau I,

Roger


VOOR UW AANDACHT

ZIJN ER NOG

Multidisciplinaire Samenwerking bij Coccygodynie · Orthopedie Bekkenfysiotherapie, Manuele...

Documents

Transcript of Multidisciplinaire Samenwerking bij Coccygodynie · Orthopedie Bekkenfysiotherapie, Manuele...