Motor Alarm

6
 HOBBY  &VRIJETIJD 22 Elektor 10/2002 Nog onlangs hebben we via de media kunnen vernemen dat er sprake is van een explosieve  toename in het aan tal motor - en sco oter-die f- stallen. Hele bendes opereren in georgani- seerd verband en plegen diefstallen van bepaalde typen op bestelling. Hoog op de wensenlijst van deze criminelen staan exclu- sieve modellen van Ducati en Harley-David- son, maar ook de duurdere BMW’s zijn in trek, evenals de ongeveer 30.000 euro kostende Honda Goldwing. Het is trouwens niet zo dat bezitters van minder dure motoren en scoo-  ters gevrijwaard zouden zijn van diefstal, want ook in die categorie worden legio exem- plaren gestolen. Het is treurig maar helaas waar. Gelukkig lijkt de politie recentelijk wat meer grip op deze tak van cri- minaliteit te krijgen, maar voor wie zuinig op zijn kostbare tweewieler is geldt nog steeds het devies dat een goede alarminstallatie bittere nood- zaak is. Een betrouwbaar diefstalalarm is helaas niet goedkoop. Wil je echt iets fatsoenlijks, dan moet je toch gauw aan zo’n vierhonderd euro denken en daar komen de montagekosten dan nog bij. Bij dit soort bedragen krabt menigeen zich eerst nog eens achter de oren. Al snel rijst dan de vraag of het niet goedkoper kan. Natuurlijk zijn er ook installaties te vinden die minder kosten, maar dan blijkt die vriendelijke prijs meestal  ten ko ste va n de b etrou wbaa rheid te zijn gegaan. Een beetje elektronicus komt na dit soort overwegingen al snel bij zelfbouw uit. De complexiteit van een goed werkend alarm valt in elektronisch opzicht best mee, ter- wijl zelf bouwen en installeren bovendien het voordeel biedt dat de installatie optimaal op de motor of scooter in kwestie kan worden afge- stemd. Het grootste voordeel zit hem echter in de prijs: de eerder genoemde vier- honderd euro kan tot minder dan een kwart worden teruggebracht! Wat zijn de eisen? Aan wat voor voorwaarden dient een betrouwbaar diefstalalarm voor een motor of scooter te voldoen? Eigenlijk draait het voornamelijk om drie zaken: De schakeling dient te bes chikken over een gevoelige sensor die elke beweging registreert. Aan de in huis- en autoalarms gebruikte infrarood- of ultrasoon-sensors hebben we bij een motor niets. Er is echt een opnemer nodig die Motorfietsalarm Met dubbele sensor, beveiliging en afstandsbediening ontwerp: Goswin Visschers tekst: Sjef van Rooij Dit rond twee PIC16F84-processors opgezette alarmsysteem is relatief eenvoudig zelf te bouwen en te installeren. De kosten vallen in verhouding  tot kant -en- klar e sy stemen e rg m ee, en d at terwi jl o p d e do elt reff end hei d niets valt aan te merken!

description

Alarm system on your bike

Transcript of Motor Alarm

  • HOBBY&VRIJETIJD

    22 Elektor 10/2002

    Nog onlangs hebben we via de media kunnenvernemen dat er sprake is van een explosievetoename in het aantal motor- en scooter-dief-stallen. Hele bendes opereren in georgani-seerd verband en plegen diefstallen vanbepaalde typen op bestelling. Hoog op dewensenlijst van deze criminelen staan exclu-sieve modellen van Ducati en Harley-David-son, maar ook de duurdere BMWs zijn in trek,evenals de ongeveer 30.000 euro kostendeHonda Goldwing. Het is trouwens niet zo datbezitters van minder dure motoren en scoo-ters gevrijwaard zouden zijn van diefstal,want ook in die categorie worden legio exem-

    plaren gestolen. Het is treurig maarhelaas waar.Gelukkig lijkt de politie recentelijkwat meer grip op deze tak van cri-minaliteit te krijgen, maar voor wiezuinig op zijn kostbare tweewieler isgeldt nog steeds het devies dat eengoede alarminstallatie bittere nood-zaak is.Een betrouwbaar diefstalalarm ishelaas niet goedkoop. Wil je echt ietsfatsoenlijks, dan moet je toch gauwaan zon vierhonderd euro denken endaar komen de montagekosten dan

    nog bij. Bij dit soort bedragen krabtmenigeen zich eerst nog eens achterde oren. Al snel rijst dan de vraag ofhet niet goedkoper kan.Natuurlijk zijn er ook installaties tevinden die minder kosten, maar danblijkt die vriendelijke prijs meestalten koste van de betrouwbaarheid tezijn gegaan. Een beetje elektronicuskomt na dit soort overwegingen alsnel bij zelfbouw uit. De complexiteitvan een goed werkend alarm valt inelektronisch opzicht best mee, ter-wijl zelf bouwen en installerenbovendien het voordeel biedt dat deinstallatie optimaal op de motor ofscooter in kwestie kan worden afge-stemd.Het grootste voordeel zit hem echterin de prijs: de eerder genoemde vier-honderd euro kan tot minder dan eenkwart worden teruggebracht!

    Wat zijn de eisen?Aan wat voor voorwaarden dienteen betrouwbaar diefstalalarm vooreen motor of scooter te voldoen?Eigenlijk draait het voornamelijk omdrie zaken: De schakeling dient te beschikken

    over een gevoelige sensor die elkebeweging registreert. Aan de inhuis- en autoalarms gebruikteinfrarood- of ultrasoon-sensorshebben we bij een motor niets. Eris echt een opnemer nodig die

    MotorfietsalarmMet dubbele sensor, beveiliging en afstandsbediening

    ontwerp: Goswin Visschers tekst: Sjef van Rooij

    Dit rond twee PIC16F84-processors opgezette alarmsysteem is relatiefeenvoudig zelf te bouwen en te installeren. De kosten vallen in verhoudingtot kant-en-klare systemen erg mee, en dat terwijl op de doeltreffendheidniets valt aan te merken!

  • HOBBY&VRIJETIJD

    2310/2002 Elektor

    worden gedetecteerd en omgezet in een acti-vering of deactivering van de schakeling, ermoet een schakelsignaal voor de knipper-lichten en de sirene worden geproduceerd,het alarmsignaal moet na de wettelijke 20seconden worden beindigd, het alarm magmaximaal 3 maal achter elkaar afgaan, entenslotte dient de schakeling na afloop vanhet alarmsignaal weer op scherp gezet teworden. Een hele waslijst, die zonder con-troller een redelijk uitgebreide logische scha-keling vergt. En zoveel vrije ruimte is er ineen motorfiets of scooter nu ook weer niet terbeschikking.Omdat dit ruimteprobleem voor de afstands-bediening-zender zo mogelijk nog sterkerspeelt, hebben we ook in die zender dank-baar gebruik gemaakt van de diensten vaneen PIC16F84, hier in SMD-uitvoering. Dezecontroller heeft het relatief gemakkelijk, wanthij hoeft alleen maar te zorgen voor de pro-ductie van het juiste 36 kHz pulssignaal voorde IR-zend-LED.Beide PICs zijn in geprogrammeerde vormvia onze Product Service te koop, maar voorhen die zelf willen programmeren staan oponze website de source- en hex-bestandengratis ter beschikking.

    Mini IR-zenderDan wordt het nu al met al hoog tijd dat weeens een blik op de schemas werpen. Om ereen beetje in te komen, beginnen we met datvan de afstandsbediening-zender, want dieschakeling telt naast de kleine SMD-PIC nau-welijks onderdelen. Figuur 1 toont de opzet.Resonator X1 zorgt voor de benodigde klok-frequentie van 4 MHz, D1 is de infraroodzend-LED en S1 fungeert als startknop. Con-nector K7 is toegevoegd om de PIC te pro-grammeren, want dat is anders wat lastig bijeen SMD-versie. Als er wordt geprogram-meerd, moet tevoren wel even jumper JP2worden verwijderd.Het in IC1 opgeslagen programma is simpel.Als op S1 wordt gedrukt, wordt de PIC uit desleep-toestand gewekt, waarna hij de vast-gelegde pulscode naar buiten stuurt via deuitgangen RB0...RB5. Daarna valt de PICterug in de sleep-mode. Via D1 wordt de IR-code naar de ontvanger in het alarm doorge-seind. De reden dat RB0...RB5 parallelgeschakeld zijn, is om voldoende stroom tekunnen leveren voor de LED.Hoewel de voedingsspanning van dePIC16F84 volgens de datasheets minimaal5 V moet bedragen, blijkt hij in de praktijkbetrouwbaar te werken tot 2,8 V. Daaromzijn voor de voeding van de zender twee inserie geschakelde 1,5-V-knoopcellen toege-past. Omdat de stroomopname van de PIC

    mechanische beweging of trillingdetecteert.

    Een opvallend optisch enakoestisch alarmsignaal is natuur-lijk een must. Dat is gelukkig nietzo moeilijk te realiseren.

    Het alarm moet op redelijkafdoende wijze beschermd zijntegen voor de hand liggende sabo-tagepogingen. Iets minder simpel,maar wel iets om goed over na tedenken.

    En natuurlijk moet het alleen voorde gebruiker mogelijk zijn hetalarm met de juiste code in- en uitte schakelen. Liefst met behulpvan een afstandsbediening.

    Plan van aanpakWat komt er bij de praktische reali-satie van bovenstaand wensenlijstjezoal kijken en hoe is een en anderopgezet?Om te beginnen zijn we uitgegaanvan twee verschillende bewegings-sensors. Dat lijkt misschien eenbeetje overdreven, maar het kostweinig extra en we spelen liever opzeker. Voor het detecteren van kan-telbewegingen van de motor zorgtde gebruikelijke kwikschakelaar diewe hier trouwens wel dubbel heb-ben uitgevoerd. Daarnaast fungeerteen gemodificeerde versie van eenpizo-element als trillingsopnemer;vooral deze is enorm effectief en kan

    zo gevoelig worden ingesteld dat hijal reageert als er even tegen demotor wordt gestoten.Dan de beveiliging tegen sabotage.Ook daarvoor zijn twee maatregelengetroffen. Een LDR zorgt dat hetalarm afgaat in het geval een onver-laat probeert de buddyseat of het zij-deksel te verwijderen, waarachterde alarmschakeling zich bevindt.Een extra zekering voorkomt voortsdat het alarm kan worden gesabo-teerd door in de knipperlichten devoedingsaansluitingen kort te slui-ten.De alarmsignalering vindt plaatsdoor activering van de knipperlich-ten van de motor n door het inscha-kelen van een compacte maar zeerluidruchtige pizo-sirene. Hetinschakelen van het alarm gebeurtmet een kleine infrarood-zender enom dat signaal op te pikken isuiteraard in de alarmschakeling eenbijpassende infrarood-ontvangermo-dule aanwezig.Als hart van de schakeling fun-geert een PIC16F84 met een een-voudig programma. We horen alweer lezers vragen of dit niet zondergeprogrammeerde controller hadgekund. Natuurlijk was dat mogelijkgeweest. Maar het is wel zo dat eraardig wat functies moeten wordenvervuld: het signaal van de sensorsmoet worden verwerkt, het IR-sig-naal van de afstandsbediening moet

    PIC16F84

    RB0/INT

    OSC2

    IC1

    OSC1

    MCLR

    RA4

    RA1RA0

    RA2RA3

    RB1RB2RB3RB4RB5RB6RB7

    1817

    13121110

    1615

    14

    1

    3987

    6

    2

    4

    5X1

    4MHz

    K1

    1

    D1

    LD271

    C1

    100n

    1

    JP1

    S1

    BT1

    1V5

    BT2

    1V5

    000191 - 11

    Figuur 1. De afstandsbediening bevat nauwelijks meer dan een(geprogrammeerde) PIC-controller en een IR-zend-LED.

  • in sleep-mode verwaarloosbaar is,zal een setje knoopcellen minstenseen jaar meegaan.

    Alarmschakeling in detailHet schema van de eigenlijke alarm-schakeling is afgebeeld in figuur 2.Al op het eerste gezicht is duidelijkdat de toepassing van de PIC-con-troller het schema plezierig eenvou-dig heeft gehouden.De controller vinden we onder num-mer IC3 terug in het hart van hetschema en behalve dat resonator X2voor de 4 MHz klokfrequentie zorgt,valt er weinig over te vertellenomdat alles door de ingebakkensoftware wordt verzorgd. Welketaken dat precies zijn, hebben we inhet voorgaande al opgesomd. Ver-meldenswaardig is nog dat twee(ongebruikte) uitgangen eventueelvoor foutzoek-doeleinden dienst kun-nen doen: RA0 geeft de status vanhet alarm aan (0 voor standby, 1

    HOBBY&VRIJETIJD

    24 Elektor 10/2002

    (C) ELEKTOR

    000191-1

    000191-1

    C1

    X1

    K1

    JP1

    D1C1

    BT2

    BT1

    C2C3

    C4

    C5

    C6

    D1

    D2

    D3

    F1

    F2

    HOEK1

    HO

    EK2

    HOEK3

    HO

    EK4

    IC1

    IC2

    IC3

    IC4

    K1 K2

    K3

    P1P2

    R1

    R2

    R3

    R4

    R5 R6

    R7

    RE1

    S1

    S2

    T1T2

    X1X2

    000191-1

    000191-1

    - -

    +

    ++

    +

    ++

    8AT

    150mAT

    -

    +

    S1

    IC1

    (C) ELEKTOR

    000191-1

    000191-1

    Figuur 3. Zender en alarmschakeling worden als n print geleverd en kunnen met de zaagvan elkaar worden gescheiden.

    PIC16F84

    RB0/INT

    OSC2

    IC3

    OSC1

    MCLR

    RA4

    RA1RA0

    RA2RA3

    RB1RB2RB3RB4RB5RB6RB7

    1817

    13121110

    1615

    14

    1

    3

    987

    6

    2

    4

    5X2

    4MHz

    SFH5110-36

    IC4 3

    1

    2

    +5V

    C4

    100 16V

    C5

    100n

    R1

    47k

    R3

    10k

    R4

    10k

    R5

    220k

    R6

    4k7

    IC1.A2

    31

    IC1.B6

    57

    C5

    100n

    X1

    Pizo

    R2

    LDR

    +5V

    10kP2

    10kP1

    S2

    S1

    R71k

    T1

    BC547B

    T2

    BUK101

    D3

    1N4148

    D2

    1N4148

    Re1

    12V

    C6

    100n

    Bz1

    78L05IC2

    C1

    100n

    C3

    100n

    D1

    1N4001

    250mAF2

    8AF1

    +5V

    +5V

    IC18

    4

    +5V

    IC1 = LM393

    000191 - 12

    4V8

    K1

    K3

    K2

    SFH5110-36

    21 3 12V

    C2

    100n

    Figuur 2. Ook in de alarmschakeling fungeert een geprogrammeerde PIC als hart. Links deIR-ontvanger en de sensors, rechts de alarmgevers. Onderdelenlijst

    zender

    CondensatorenC1 = 100 n

    Halfgeleiders:D1 = IR-LED, bijv. CQW13

    (Conrad 184551-89)IC1 = PIC16F84-04/SO

    (geprogrammeerd, bestelnr. EPS000191-41)

    Diversen:JP1 = 2-voudige pinheader +

    jumperK1 = 5-polige pinheaderS1 = miniatuur drukknopX1 = 3-pens 4-MHz-resonatorBT1,BT2 = 1,5 V knoopcel met

    houder voor printmontage 16 x1,6 mm (bijv. CR1616)

    behuizing: Teko 11121 (Conrad543287)

    print: zie alarm

    Onderdelenlijstalarm

    Weerstanden:R1 = 47 kR2 = LDRR4,R4 = 10 kR5 = 220 kR6 = 4k7

  • geval dus werken en er kan nog altijd via desirene alarm geslagen worden.Nog een geruststellende mededeling over devoeding: De hele schakeling trekt in rustslechts 12 mA, zowel in standby- als inscherp-mode. Men hoeft zich er dus geenzorgen om te maken dat de accu snel wordtleeggetrokken.

    DubbelprintOmdat de alarmschakeling en de afstands-bediening per definitie bij elkaar horen, zijnze samen op n print gezet (figuur 3). Menmoet dus zelf de beide delen even van elkaarloszagen. Dan blijven er twee compacte prin-tjes over, waarvan het zenderprintje ongeveerhet formaat heeft van een luciferdoosje.Dat zenderprintje bevat niet meer dan eenabsoluut minimum aan onderdelen, dus opgrond daarvan zou het opbouwen zo gepieptmoeten zijn. Alleen het solderen van hetSMD-IC vergt de nodige nauwkeurigheid neen soldeerbout met een fijne punt. Voorbeginners is het het beste om het IC eerstexact te positioneren en het met een druppelhobbylijm vast te zetten. Dan voorzichtig npootje solderen, stand controleren en vervol-gens de rest van de pootjes. Overtollig sol-deertin kan later met zuiglitze worden ver-wijderd. Wel goed controleren of er geenongewenste soldeertin-bruggetjes tussen deIC-pennen zijn achtergebleven! Mocht uvoorts geen passende houders voor deknoopcellen kunnen bemachtigen, dan kun-nen hiervoor eventueel ook een paar simpeleframes van montagedraad worden gemaakt.Dat werkt bijna even goed. De knoopcellenmoeten overigens met de plus naar boven inde houders worden geplaatst.Ook het opbouwen van de hoofdprint is geenbijster moeilijk karwei. De in figuur 3 afge-beelde componentenopdruk is duidelijkgenoeg en de diverse aansluitingen zijnondubbelzinnig gemarkeerd. Dus voor watbetreft de normale onderdelen zijn er geenproblemen te verwachten. Het meest bewer-kelijk deel van de hoofdprint vormen de com-ponenten die niet rechtstreeks op de printworden gemonteerd maar daarbuiten, en viadraadjes op de voor hen bestemde puntenworden aangesloten - we komen daar zodadelijk op terug.

    InbouwenDe zenderprint is zo klein dat hij compleetmet knoopcellen in een luciferdoosje zou kun-nen worden ondergebracht. Er bestaan ech-ter ook iets stevigere kastjes die speciaal voorafstandsbedieningen zijn ontworpen. Voorhet proefmodel lieten wij het oog vallen op

    voor scherp) en RA3 wordt 1 wan-neer er een IR-signaal ontvangenwordt.Het van de zender afkomstige sig-naal wordt opgepikt door de gente-greerde IR-ontvanger IC4 die links-boven in het schema zichtbaar is.Deze moet uiteraard zo wordengemonteerd dat hij de zender kanzien en hij kan via een kort kabeltjemet de print worden verbonden. Hetopgepikte zendersignaal wordt door-gegeven naar ingang RB0 van dePIC, die de code herkent en op com-mando daarvan de status van hetalarm wijzigt: dus standby wordtveranderd in scherp en bij een vol-gende druk op de zenderknop gaathij van scherp naar standby. Elkestatuswijziging gaat vergezeld vantwee knippers van de knipperlich-ten. Bij het terugschakelen naarstandby wordt door middel vanextra knippers ook nog aangegevenhoe vaak het alarm is afgegaan in devoorgaande scherp-peiode.

    Onder IC4 vinden we in het schemahet sensorgedeelte terug, bestaandeuit de kwikschakelaars S1/S2 entwee comparatorschakelingen(IC1ab) waarin respectievelijk deLDR en het pizo-element zijn opge-nomen. Het geheel is zo geschakelddat ingang RB1 laag wordtgemaakt als er alarm moet wordengeslagen. Als de motor wordt bewo-gen, verbreken S1 en/of S2 en wordtRB1 omlaag getrokken door R6. Wan-neer er licht op LDR R2 valt of pizo-element X1 onder invloed van trillingeen spanning produceert, gaan deopen-collector-uitgang van IC1a res-pectievelijk IC1b geleiden, waardoorRB1 eveneens omlaag getrokkenwordt. De gevoeligheid van de LDRvalt in te stellen met P1 en van hetpizo-element met P2.In geval van alarm wordt vanuit RA2FET T2 in geleiding gestuurd, die opzijn beurt de op K3 aangeslotenactieve pizo-sirene bekrachtigt.Voor T2 is een FET-type gebruikt datrechtstreeks op de uitgang van eenTTL-compatibel IC kan worden aan-gesloten en maximaal 5 A kan scha-kelen. Met de ca. 140 mA die desirene opneemt, heeft hij dus totaalgeen moeite. Er is hier trouwensgekozen voor een FET, omdat dieongeveer even duur is als een relaisen veel minder ruimte vergt.Vanuit R1 wordt via T1 in geval vanalarm bovendien relais Re1bekrachtigd, dat de op K2 aangeslo-ten knipperlichten van de motor doetoplichten. Bij elke statusveranderingvan het alarm (van scherp naarstandby en vice versa) geeft RA1een kort signaal af en knipperen delichten twee keer (plus het aantalkeren dat het alarm is geactiveerd).D2 en D3 elimineren mogelijke onge-wenste inductiespanningen.De voeding bestaat uit niet meer daneen 5-V-stabilisator (IC2) die zijningangsspanning uiteraard via con-nector K1 uit de accu van de motor ofscooter betrekt. D1 voorkomt dat ver-wisseling van de plus en min daarbijmeteen rampzalige gevolgen heeft.Zoals al eerder gezegd, zijn er ombeveiligingsredenen voorts tweezekeringen toegepast. Wanneer eeninventieve dief op het idee komt deknipperlichten te openen en aldaarde voedingsspanning kort te sluiten,dan zal F1 doorbranden maar blijftF2 intact. De schakeling blijft in dat

    HOBBY&VRIJETIJD

    2510/2002 Elektor

    R7 = 1 kP1,P2 = 10 k

    Condensatoren:C1...C3,C5,C6 = 100 nC4 = 100 /16 V radiaal

    Halfgeleiders:D1 = 1N4001D2,D3 = 1N4148T1 = BC547T2 = BUK101IC1 = LM393IC2 = 78L05IC3 = PIC16F84-04/P

    (geprogrammeerd, bestelnr. EPS000191-42)

    IC4 = SFH5110-36

    Diversen:K1...K3 = 2-polige

    printkroonsteen, steek 5 mmRE1 = 12-V-relais 2 x maak, 8 A,

    (bijv. Schrack RT424012)S1,S2 = kwikschakelaar (Conrad

    700452)BZ1 = 12-V-sirene, bijv. AlectoX1 = pizo-element (Conrad

    712930)X2 = 3-pens 4-MHz-resonatorF1 = zekering 8 A(T) + houderF2 = zekering 250 mA (T) +

    houderprint (alarm + zender): bestelnr.

    EPS 000191-11 (zie Service-paginas)

  • een versie van Teko die ondermeerbij Conrad te koop is (zie figuur 4).In de voorkant hoeft alleen maar eengaatje te worden gemaakt voor D1.Het kastje is van huis uit voorzienvan een ovale uitsparing en een bij-passend soft-touch knopje dat zichprecies boven schakelaar S1 bevindt.Inbouw van de print in dit kastjeneemt nauwelijks meer dan eenkwartier in beslag.Dan de hoofdprint. De manier waaropdie wordt ingebouwd, zal sterkafhankelijk zijn van de in de motorbeschikbare ruimte. Meestal zal dieruimte onder de buddyseat gezochtmoeten worden, maar de aldaar aan-wezige vrije ruimte verschilt sterkvan model tot model. Het kan zelfseen optie zijn om de print niet echt ineen behuizing te monteren, maar hemter isolatie te voorzien van een stukreuzen-krimpkous en de print recht-streeks in het voor het boordgereed-schap bestemde compartiment tebevestigen. Ons proefmodel hebbenwe in een simpel standaard-kastjeondergebracht (zie figuur 5) en overde uitvoering en bedrading daarvanwillen we nog een paar belangrijkeopmerkingen kwijt.Uiteraard is het zaak om te letten opde polariteit van de voedingsspan-ning, IR-ontvanger IC4 en de sirene.In plaats van de hier gebruikte IR-ontvanger SFH5110-36 mag eventu-eel ook het type SFH505 wordengebruikt; alleen zijn de aansluitingendaarvan precies 180 gedraaid - letdus goed op! Zorg bij het aansluitenvan de knipperlichten op K2 dat linksen rechts gescheiden blijven, andersgaan bij normaal gebruik beide lich-ten gelijktijdig knipperen.IC4 moet natuurlijk zo wordengemonteerd dat hij bereikbaar isvoor het IR-signaal van de zender.Hiervoor moet dus een kleine ope-ning in bijvoorbeeld de achterpartijvan de motor worden gemaakt; eenietwat verzonken montage voorkomtdaarbij dat de IR-ontvanger mogelijkdingen ziet die niet voor hembedoeld zijn. Om geen last te heb-ben van eventuele stoorsignalen,moet voor de verbinding van IC4 metde print voorts dubbeladerige afge-schermde (audio)kabel wordengebruikt.De kwikschakelaars S1 en S2 dienenin een zodanige stand te wordengemonteerd dat zij met de motor of

    HOBBY&VRIJETIJD

    26 Elektor 10/2002

    Figuur 4. Deze mini-behuizing is geknipt voor het zenderprintje.

    Figuur 5. Inkijkje in het proefmodel van de alarmschakeling. De manier van inbouwen zalsterk worden bepaald door het type motor of scooter.

  • staat het alarm op scherp. Controle van dezetoestand is mogelijk doordat RA0 van IC3 nuhoog hoort te zijn.Daarna kunnen P1 en P2 voorzichtig rechtsomworden gedraaid tot de gewenste gevoelig-heid is bereikt. Pas hierbij op voor overdrij-ving, want met name de pizo-opnemer kanmet P2 zo gevoelig worden ingesteld dat hetalarm al bijna afgaat als er maar naar demotor of scooter wordt gewezen!

    (000191)

    scooter in de gebruikelijke parkeer-stand (middenbok of jiffy) contactmaken. Het kan dus even watgepriegel zijn om ze in de juiste posi-tie te manoevreren.LDR R2 hebben we bij het proefmo-del in de zijkant van het kastjebevestigd. Belangrijk is dat deze opeen zodanige plaats zit dat hij hetlicht ziet wanneer de buddy wordtopgeklapt of het compartimentwordt geopend waarin de schake-ling is ingebouwd.Rest alleen nog de montage vanpizo-element X1:

    TrillingsopnemerHet hier gebruikte (goedkope) pizo-element ontpopte zich in de praktijkals een uiterst effectieve trillingsop-nemer, zodanig zelfs dat in de prak-tijk serieus overwogen kan wordenom de kwikschakelaars maar hele-maal weg te laten. Daarvoor wasechter wel een kleine modificatienodig. Het element wordt tegen dezijkant van de behuizing gelijmd(alleen de rand lijmen, zodat het ele-ment wat bewegingsruimte heeft!),waarna er aan de andere kant eenzijwaarts uitstekend gewicht vanongeveer 60 gram tegenaan gelijmdwordt. De massatraagheid van ditgewichtje maakt dat trillingen eenveel grotere vervorming van het pi-zokristal veroorzaken en dit ver-hoogt de gevoeligheid van de opne-mer zodanig dat deze modificatieeigenlijk als een van de meestessentile onderdelen van het alarmmoet worden beschouwd. Alsgewichtje bleek in de praktijk eenca. 2,5 cm lange M10-bout uitste-kend te voldoen.Wie het helemaal mooi wil doen, kanhet pizo-element met behulp vanboor en frees eerst in een zelfge-maakte kunststof houder monterenen dit geheel vervolgens met tweeschroefjes in de kast bevestigen(figuur 6). Omdat er bij het proef-model het nodige moest wordengexperimenteerd, hebben we daar-bij voor deze praktische oplossinggekozen.

    AfregelingAls de hele schakeling is opgebouwden ook de sensors, de knipperlichtenen de sirene zijn aangesloten, moeten

    eerst P1 en P2 geheel linksom wordengedraaid alvorens de accuspanningmet K1 wordt verbonden.Als daarna de voedingsspanningvoor het eerst wordt ingeschakeld,bevindt het alarmsysteem zich aan-vankelijk in standby-toestand. Zodrade juiste code van de afstandsbedie-ning-zender is ontvangen en door dePIC16F84 is gecontroleerd, knippe-ren de knipperlichten twee keer en

    HOBBY&VRIJETIJD

    2710/2002 Elektor

    Figuur 6. Het pizo-element is hier voorzien van het voorgeschreven extra gewichtje, endaarna in een kunststof frame gelijmd.

    Code aanpassen?In de praktijk is het natuurlijk niet ideaal dat potentile nabouwers van de hier beschrevenschakeling in principe allemaal met dezelfde infrarood-code werken om het alarm in en uitte schakelen. Voor degenen die zelf kunnen programmeren, of iemand kennen die hendaarbij behulpzaam wil zijn, is daar gemakkelijk wat aan te doen. Zij kunnen de vastgelegdecode zonder veel moeite wijzigen in een eigen individuele code. Nodig daarvoor zijn eenassembler en een PIC-programmer.

    In de rubriek Gratis Downloads van onze website (www.elektuur.nl) kan na ingeven vanmaand en jaar van publicatie de source-code van beide PIC-controllers worden gedown-load. De nummers hiervan zijn resp. 000191-41 en -42.In beide bestanden worden nu de regels code 1 en code 2 opgezocht, waarna de erach-ter vermelde getallen F2 en 45 naar believen kunnen worden gewijzigd in anderewaarden in het bereik 00...FF. Wel in beide controllers dezelfde waarden invoerennatuurlijk!

    De gemodificeerde source-codes worden vervolgens geassembleerd en tenslotte met eenprogrammer in de twee PIC-controllers vastgelegd.Een geschikte zelfbouw-programmer voor de PIC16F84 is te vinden in het juli/augustus-nummer van 2000 op pag. 24.