MJA-Sectorrapport 2014 MJA3 Chemische industrie › sites › default › files › 2015 › 07 ›...

MJA-Sectorrapport 2014

MJA3 Chemische industrie

Colofon

Projectnaam: MJA-monitoring Chemische industrie

Datum: 22 juni 2015

Status: Definitief

Kenmerk: 1235678/223/CAB/UT/156004

Locatie: Utrecht

Contactpersoon: Christiaan Abeelen

Ondersteunend adviesbureau: Arcadis Nederland B.V.

Definitief │ MJA sectorrapport 2014 chemische industrie

Inhoud

Hoofdstuk 1. Inleiding .......................................................................... 1

Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik ............................... 1

Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik ............................... 2

Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP ...................................................... 3

Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler.......................................................... 5

Hoofdstuk 6. Tabellen .......................................................................... 7

I

Samenvatting

Kerngegevens

Sectorgegevens Chemische industrie MJA3

Aantal MJA-deelnemers in 2014 61

Aantal beschouwde bedrijven voor 2014 in dit rapport 61

Aantal toetreders in 2014 0

Aantal uittreders in 2014 1

Werkelijk energieverbruik 2014 (TJ) 36.717

Effecten van maatregelen 2014 t.o.v. 2013 2014 t.o.v. 2005

Procesefficiencyverbetering 732 TJ (2,0%) 4.431 TJ (15,7%)

Besparing in de keten [TJ] 59 TJ (0,2%) 933 (4,4%)

Duurzame energie [TJ] -2 TJ (0,0%) 8 TJ (-1,3%)1

Resultaten

Energieverbruik

Het totale energieverbruik van de sector bedroeg 36.717 TJ in 2014. Dit is ongeveer 4,5% ho-

ger dan in 2013. De stijging is vooral het gevolg van productiegroei.

Uitvoering van het meerjarenplan van de sector

In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot

een jaarlijkse besparing van 3.659 TJ leiden. Na twee jaar bedraagt het jaarlijkse effect van

maatregelen 2.048 TJ, waarvan 1.498 TJ door procesefficiency maatregelen, 377 TJ door ke-

tenmaatregelen en 177 TJ door duurzame energie. Hiermee is 56% van de MJP-doelstelling

gerealiseerd.

Energiebesparing in het proces

113 Procesmaatregelen bij 42 bedrijven hebben in 2014 een besparing van 732 TJ (2,0%) op-

geleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn:

Het reduceren van stoomgebruik

Uitschakelen stoom apparatuur

Verlagen van stoomdruk

Energiebesparing in de keten

Ketenmaatregelen (42 nieuw en 96 bestaand) bij 45 bedrijven hebben in 2014 een totale be-

sparing van 1.217 TJ opgeleverd. Dat is 59 TJ (0%) hoger dan in 2013 en 933 TJ (4,4%) hoger

dan in 2005, het startjaar van het convenant.

De belangrijkste ketenmaatregelen zijn:

Verhoging isolatiewaarde van isolatiemateriaal

Inzet recycle materiaal voor pulp

Stoomlevering door AVR

1 Negatief percentage vanwege verviervoudiging van het energiegebruik van de MJA-sector dor het over-stappen van bedrijven van Benchmarkconvenant naar MJA3.

II

Inzet duurzame energie

De totale inzet van duurzame energie in de sector ligt in 2014 op hetzelfde niveau als vorig

jaar en bestaat vrijwel volledig uit inkoop van duurzame energie. Opwekking van duurzame

energie levert in de sector slechts een beperkte bijdrage.

Vooruitblik

Algemene ontwikkelingen

Veel chemiebedrijven benutten de gunstige marktomstandigheden om nieuwe producten te

ontwikkelen, nieuwe markten aan te boren en in de productie-installaties te investeren.

Bijkomend lichtpunt is dat buitenlandse investeerders in 2014, mede door inspanningen van

het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), 17 investeringsprojecten hebben aange-

kondigd voor de chemische industrie, met een totale waarde van 275 miljoen euro en bijna

duizend banen.

De resultaten over 2014 zijn bevredigend in de context van de structureel uitdagende mondia-

le concurrentiepositie van de chemie in Nederland en Europa. Zo hebben de fors lagere ener-

gie- en grondstoffenprijzen in de VS - door de beschikbaarheid van schaliegas - effect op de

exportcijfers. De uitvoer van chemieproducten van Nederland naar de Verenigde Staten is in

2014 gehalveerd ten opzichte van het topjaar 2011.

Convenantactiviteiten

VNCI heeft met haar leden in 2014 een aantal activiteiten opgepakt. Zo zijn er een aantal regi-

onale workshops georganiseerd in het kader van SPiCE3 (EU project) gericht op uitwisselen

van best practices en energy management systemen. Verder heeft de VNCI het afgelopen jaar

geparticipeerd in verschillende bijeenkomsten over procesintensificatie en een onderzoek (‘Fuel

up’) laten uitvoeren naar de (toekomstig) beschikbare technologie voor hergebruik van warm-

te.

De VNCI is samen met het Ministerie van Economische zaken met alle grote chemieclusters in

Nederland in gesprek gegaan over investeringsmogelijkheden om de competitiviteit van de

clusters te vergroten. Hieruit zijn diverse initiatieven/vervolgacties voortgekomen. Zo zijn alle

chemieclusters actief in het realiseren van infrastructuur (en benodigde organisatie) om effici-

entere benutting van (rest)warmte mogelijk te maken.

De VNCI heeft zich hard gemaakt om de inzet van biomassa als grondstof verder te stimuleren

en er zijn stappen gemaakt met de Green Deal voor certificering van biomassa,. Verder keken

diverse partijen naar de mogelijkheden van biomassa voor het opwekken van stoom. Een mooi

voorbeeld is de Eneco Bio Golden Raand-centrale in Delfzijl, die straks in plaats van elektriciteit

stoom gaat leveren aan het chemiecluster.

In 2014 is het project Power2Product gestart om te onderzoeken hoe de sector een bijdrage

kan leveren aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet en daarmee tegelijkertijd aan verduur-

zaming van de eigen energievoorziening.

| Definitief | MJA-Sectorrapport 2014 Chemische industrie | Pagina 1 van 9

Hoofdstuk 1. Inleiding

Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant.

De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van:

De ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf 2009.

De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar.

De spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) 2013-2016 van uw sector.

De ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2009, waarbij alle

relevante gegevens vanaf 2005 zijn meegenomen.

Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen.

Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het

kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de

methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de

methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl.

Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik

Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van uw sector vanaf 2009 zien.

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

En

erg

iev

erb

ruik

[T

J p

rim

air

]

Jaarlijks primaire-energieverbruik

Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Verbruik overige brandstoffen Warmteverbruik


Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik

Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het

energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren.

Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect (het relatieve ener-

gieverbruik wordt minder) van 732 TJ. Het Volume-effect (effect door verschil in productiehoe-

veelheid) heeft in 2014 een verhogend effect (meer energieverbruik) door een stijging van de

productie van 2656 TJ (7,6%). Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle in-

vloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting of

gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. Het netto effect van

deze post is in 2014 gering: 245 TJ. De post Onverklaard is de restpost. Deze restpost is 106

TJ, ofwel 0,3% van het energiegebruik van de sector.

Ontwikkeling WKK

In tegenstelling tot de rest van dit rapport, gaat deze paragraaf over de bedrijven in de che-

miesectoren van zowel MJA als MEE. Van de 114 bedrijven in de sector hebben er 16 een eigen

WKK, waarvan de meeste in het MEE convenant. Vijf bedrijven nemen energie af van een ex-

terne WKK en sommige bedrijven nemen energie af van zowel interne als externe WKK. De

WKK’s in eigen beheer hebben samen een opgesteld vermogen van ruim 3 GWth en ruim 1

GWe. Twee kleinere WKK’s zijn in 2014 buiten gebruik gezet.

Samen produceren deze installaties in 2014 83 PJ elektriciteit en 61 PJ warmte. Daarvan is 21

PJ elektriciteit en 20 PJ warmte afkomstig van externe WKK’s. De productie van elektriciteit uit

WKK’s is in 2014 met 6% gedaald, de warmteproductie is op gelijke hoogte gebleven. Wanneer

we de nieuwe toetreder buiten beschouwing laten, is de productie van elektriciteit uit WKK’s

over 3 jaar met bijna 33 PJ (29%) gedaald, die van warmte met 7,5 PJ (12%). Hoewel de da-

ling voor een groot deel volgt uit de verminderde inzet van één grote installatie, geldt dat de

meeste installaties minder produceren. De verminderde inzet van WKK’s leidt in de afgelopen 3

jaar tot een hoger energiegebruik van bijna 2 PJ (op een totaal verbruik van 350 PJ).

En

erg

iev

erb

ruik

2013

35.1

44

PE

-ma

atr

eg

ele

n

(besp

are

nd

) -

732

Vo

lum

e-e

ffect

(verh

og

en

d)

2.6

56

Ov

eri

ge

in

vlo

ed

sfa

cto

ren

(b

esp

are

nd

) -

245

On

verk

laard

(b

esp

are

nd

) -

106

En

erg

iev

erb

ruik

2014

36.7

17

30.000

31.000

32.000

33.000

34.000

35.000

36.000

37.000

38.000

En

erg

ie [

TJ p

rim

air

]

Verklaring verandering energieverbruik 2014 t.o.v. 2013


Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP

Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEP-

maatregelen binnen de sector ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde

EEP-periode. De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op basis van zekere en voor-

waardelijke maatregelen. De bovenste horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op ba-

sis van zekere en voorwaardelijke maatregelen, ofwel de maximaal voorgenomen besparing.

Deze doelstelling is 9,9% over de periode 2013-2016. De onderste lijn is de minimale voorge-

nomen besparing, gebaseerd op alleen de zekere maatregelen. Na twee jaar is een besparing

van 5,5% gerealiseerd. Ongeveer driekwart van deze besparing is gerealiseerd door PE maat-

regelen. Ketenefficiency en duurzame energie zorgen beide voor een bijdrage van ongeveer

1%. De in 2014 gerealiseerde besparing is ongeveer even groot als de besparing die voor dat

jaar gepland stond, hoewel dat niet wil zeggen dat alle geplande projecten daadwerkelijk uit-

gevoerd zijn. Een deel is niet uitgevoerd, maar vervangen door andere projecten met een ver-

gelijkbare besparing. Met dit resultaat heeft de sector de minimaal voorgenomen besparing

voor 2016 al gerealiseerd en ligt ze vooralsnog op koers om de maximaal voorgenomen bespa-

ring uit het MJP te halen.

De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Keteneffici-

ency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: de productieketen en de productke-

ten. De productieketen bevat de processtappen buiten het eigen bedrijf, van grondstofwinning

en –bewerking en transport tot afdanking. De productketen beslaat de gebruiksfase van het

product. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwek-

king. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek

op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van 2012.

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

2013 2014 2015 2016

Aan

deel

van

en

erg

iev

erb

ruik

Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling

Maximaal voorgenomen besparing Resultaat Minimale voorgenomen besparing


0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

4,5%

2013 2014 2015 2016

Aan

deel

van

en

erg

iev

erb

ruik

Voortschrijdend resultaat per pijler

Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie


Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler

Het MJA3-convenant kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie.

De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2009 weer, met de kanttekening dat

alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze re-

sultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector.

In 2014 is door procesefficiency maatregelen 2,0% bespaard. Dit is ongeveer net zoveel als de

trend van de laatste jaren. Sinds 2005 is 15,7% besparing gerealiseerd.

De resultaten op het gebied van ketenefficiency behoeven duiding, omdat hier een correctie

wordt toegepast. De daling in 2010 (in de ongecorrigeerde cijfers) is volledig het gevolg van

het feit dat de referentie (het energieverbruik in de sector) in dat jaar enorm is toegenomen

door het toetreden van bedrijven uit het convenant benchmarking. Terwijl de besparing door

ketenprojecten in 2010 toenam met 30%, is het energieverbruik met 350% toegenomen. Om-

dat het niet te verwachten is dat de nieuwe toetreders direct op hetzelfde niveau zitten als de

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

PE

-be

sp

ari

ng

PE-maatregelen (cumulatief berekend vanaf 2006)

-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

KE

-be

sp

ari

ng

KE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005) KE effect gecorrigeerd Ongecorrigeerd


bestaande populatie, is een correctie toegepast. Daarbij zijn de nieuwe toetreders virtueel op

hetzelfde niveau gezet als de bestaande populatie. Vanaf dat punt wordt de verandering in de

besparing bepaald door de volledige populatie. Na deze correctie komt de cumulatieve bespa-

ring op 4,1% van het energieverbruik van de sector, wat ongeveer net zo hoog is als vorig

jaar.

Het aandeel duurzame energie ligt op hetzelfde niveau als vorig jaar. Opgemerkt moet worden

dat het aantal bedrijven dat duurzame energie toepast beperkt is: 9 bedrijven voeren pro-

jecten in deze categorie op, waarbij twee bedrijven bijna 90% van de besparing realiseren. Het

totale niveau van duurzame energie ligt nog steeds onder het niveau van 2005-en ook onder

dat van 2009- waardoor het resultaat in de grafiek negatief wordt.

-2,0%

-1,5%

-1,0%

-0,5%

0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016Aan

deel

DE

DE-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2005)

Inkoop Opwekking


Hoofdstuk 6. Tabellen

De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energiever-

bruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf 2009.

De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen

op jaarbasis ten opzichte van 2012. Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandig-

heden (bijvoorbeeld het productieniveau). Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per

jaar.

De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd.

Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2014 in het sectorrap-

port verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2014 in dit

rapport zijn meegenomen.

Tabel 1 Energie- en besparingscijfers.

Resultaten per jaar [TJ] 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Werkelijk energieverbruik 10.388 36.256 40181 37.344 35.144 36.717

Besparing door PE-maatregelen 313 906 796 428 766 732

KE-besparing in de productieketen 522 657 971 819 1.049 1.094

KE-besparing in de productketen 22 20 20 20 108 122

Inkoop van duurzame energie 185 162 0 0 192 183

Opwekking van duurzame energie 261 58 32 30 12 20

Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2014.

Categorie Subcategorie

Effect [TJ] ten opzichte van 2012

Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP)

Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar

Procesefficiency

Procesmaatregelen 1.910 1.251

Installaties en gebouwen 358 153

Energiezorg en gedragsmaatregelen 119 71

Strategische projecten 26 22

Subtotaal procesefficiency 2.413 1.498

Ketenefficiency

Maatregelen in de productieketen 819 275

Maatregelen in de productketen 305 102

Subtotaal ketenefficiency 1.124 377

Duurzame energie

Inkoop van duurzame energie 50 183

Opwekking van duurzame energie 72 -10

Subtotaal duurzame energie 122 173

Totaal 3.659 2.048


Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders.

Bedrijfsnaam Status in

2014 Meegenomen

in 2014? Toelichting

Abbott Biologicals B.V. (Olst) Deelnemer Ja

Abbott Healthcare Products BV (Weesp) Deelnemer Ja

Air Liquide Industrie BV Deelnemer Ja

Air Liquide Industrie BV (Bergen op Zoom) Deelnemer Ja

Air Liquide Technische Gassen BV Deelnemer Ja

Arkema B.V. Location Brummen Deelnemer Ja

Arkema Rotterdam B.V. Deelnemer Ja

ARKEMA B.V. location Vlissingen Deelnemer Ja

Cabot Norit Nederland BV (Zaandam) Deelnemer Ja

Caldic Chemie BV Deelnemer Ja

Celanese Emulsions BV Deelnemer Ja

Cerexagri BV Deelnemer Ja

Chemtura Netherlands BV Deelnemer Ja

COATEX Netherlands BV Deelnemer Ja

Delamine BV Deelnemer Ja

Dishman Netherlands B.V. Deelnemer Ja

Dr. W. Kolb Nederland BV Deelnemer Ja

Ducor Petrochemicals B.V. Deelnemer Ja

Elementis Specialties Netherlands BV Deelnemer Ja

Exter BV Deelnemer Ja

Feralco Nederland BV Deelnemer Ja

Givaudan Nederland BV (Barneveld) Deelnemer Ja

Givaudan Nederland BV (Naarden) Deelnemer Ja

Hexion B.V. Deelnemer Ja

HG International BV Deelnemer Ja

Holland Colours Europe BV Deelnemer Ja

Huntsman Holland BV Deelnemer Ja

ICL-IP Terneuzen BV Deelnemer Ja

IFF Nederland BV Deelnemer Ja

Intervet International BV Deelnemer Ja

Intervet international BV Deelnemer Ja

Intervet International BV Deelnemer Ja

INVISTA Nederland BV (Rozenburg) Deelnemer Ja

Janssen Biologics BV Deelnemer Ja

Kemira Rotterdam B.V. - locatie Botlek Deelnemer Ja

Kemira Rotterdam BV locatie Europoort Deelnemer Ja

Koninklijke Talens BV (Centraal Distributiecentrum) Deelnemer Ja

Latexfalt BV Deelnemer Ja

Linde Gas Benelux BV (Botlek) Deelnemer Ja

Linde Gas Benelux BV Deelnemer Ja

Niacet B.V. Deelnemer Ja

Nuplex Resins BV Deelnemer Ja

P.Q. Silicas Deelnemer Ja

PFW Aroma Chemicals Deelnemer Ja

PQ Nederland BV Deelnemer Ja

Rosier Nederland B.V. Deelnemer Ja

Royal Talens koninklijke Talens BV Deelnemer Ja

SACHEM Europe BV Deelnemer Ja

Senzora BV Deelnemer Ja

Solvay Chemie BV Deelnemer Ja

Sonac Vuren BV Deelnemer Ja

Sonneborn Refined Products BV (Amsterdam) Deelnemer Ja


Teijin Aramid BV (Arnhem) Deelnemer Ja

Teijin Aramid BV (Delfzijl) Deelnemer Ja

Teijin Aramid BV (Emmen) Deelnemer Ja

Teijin Aramid BV Research Institute Deelnemer Ja

Tronox Pigments (Holland) BV Deelnemer Ja

Umicore Nederland BV Deelnemer Ja

Unipol Holland BV Deelnemer Ja

Valspar BV Deelnemer Ja

Zeolyst CV Deelnemer Ja

Atoglas BV Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2006

Cabot Norit Activated Carbon, Klazienaveen plant Uitgetreden Nee Overgestapt naar MEE

Cerexagri BV / ARKEMA Rotterdam BV Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2009

CP Kelco Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2010

DSM NeoResins B.V. Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2010

Ferro (Holland) B.V. (HS) Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2012

Lawter Maastricht BV Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2014

Lydall Solutech BV Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2013

PPG Industries Chemicals BV Uitgetreden Nee Overgestapt naar MEE

Rohm and Haas BV (Delfzijl) Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2012

Sonneborn Refined Products BV (Koog aan de Zaan) Uitgetreden Nee Uitgetreden in 2013

***

MJA-Sectorrapport 2014 MJA3 Chemische industrie › sites › default › files › 2015 › 07 ›...

Documents

Transcript of MJA-Sectorrapport 2014 MJA3 Chemische industrie › sites › default › files › 2015 › 07 ›...