13Trouw donderdag 6 november 2008 dedonderdagGids12 dedonderdagGids Trouw donderdag 6 november 2008

5

1

9

6

1

6

3

2

9

7

8

1

2

9

3

1

5

3

5

2

4

6

7

8

3

947 (c) P ZZL.com

2

1

8

4

5

3

6

7

9

3

7

9

1

6

8

4

5

2

6

5

4

2

7

9

8

3

1

1

6

2

3

8

5

7

9

4

9

3

5

7

4

2

1

8

6

4

8

7

9

1

6

3

2

5

8

2

3

6

9

4

5

1

7

7

9

6

5

3

1

2

4

8

5

4

1

8

2

7

9

6

3

946

recept bakken

Ta p i o c a b o l l e t j e smet soep

Benodigdheden:

Bakmateriaal: bakplaat belegd met bak-p a p i e r.Soep (1½ l): 25 g boter, 1 gesnipperdeui, 1 gepelde tomaat in stukjes, 1 uit-geperste teen knoflook, 1-2 rode pe-pers, zonder zaad, kleingesneden, 800g geschild pompoenvlees in stukjes,8 dl (groente)bouillon, zout, suiker,platte peterselie.Voor ongeveer 18 bolletjes: 1,25 dl water,1,25 dl melk, 0,75 dl maïskiemolie,1 theelepel zout, 250 g tapiocazet-meel, 2 theelepels bakpoeder, 2 eie-ren, 100 g geraspte Parmezaanse kaas,olie voor de handen.

In Brazilië heten ze ’kaasbrood’, Pã ode Queijo, want het gebruik van hetzetmeel van cassave (manihot escu-lenta), daar polvilho doce genoemd enhier ’tapioca(zet)meel’, is er nietsbijzonders. De glutenvrije cassave-wortel komt namelijk oorspronke-lijk uit Noordwest-Brazilië, hoortbij de oudste Indiaanse eetcultuuren werd door de Portugezen naarAfrika gebracht, waar het gewas ba-sisvoedsel is geworden. De grootsteproducenten zijn tegenwoordig Bra-zilië, Thailand, Congo, Indonesië enNigeria.De Portugese naam tapioca is eenbeetje verwarrend, want we hebbeneen fijne bloem nodig, en niet depareltjes waarvan moeders vroegerdie glibberige puddingen maakten.De bloem is niet overal te krijgen.Wel bij een toko of bijvoorbeeld dewebsite GlutenvrijeMarkt.com.De elastische broodjes zijn in Brazi-lië gewild bij het ontbijt, maar ookbij iedere snackbar. Je eet ze warm.Ze kunnen voor het bakken (los)worden ingevroren en zo uit de koude oven in (zelfde baktijd). Erbij deBraziliaanse soep Quibebe en mis-schien een glas Zuid-Amerikaansec h a r d o n n ay.• Voor de Quibebe de boter smel-

ten. Ui, tomaat, knoflook en pe-pers erin smoren tot de ui glazigis. Pompoen en bouillon toevoe-gen met zout en een snufje suiker.In 20 minuten tot moes koken.Met een garde opkloppen, niet inde blender want de soep magstructuur houden, ten slotte metfijngesneden peterselie bestrooi-en.

• Oven voorverwarmen op 180°C.• Water, melk, olie en zout aan de

kook brengen. Tapiocazetmeel enbakpoeder zeven in een kom. He-te vloeistof erdoor roeren. Afkoe-len tot lauw. Een kleverig deegkneden met eieren (na elkaar) envervolgens kaas. Ongeveer 18pingpongballetjes vormen met ge-oliede handen. Over de plaat ver-delen. In circa 30 minuten licht-bruin bakken net boven de onder-ste richel.

Janny de Moor

natuurdagboek 6 november 2008

Zwemmende mollenZoveel reacties, vragen, e-mails enbrieven als u schreef over zwem-mende mollen! Eén lezer zag zelfseen eekhoorn zwemmen, de staartuitwaaierend op het water.De mollenvanger ving jaarlijks 700mollen op de dijk, herinnert N.Wiertsema zich. Toen de vaart langsde dijk een betonnen kade kreeg,decimeerde dat aantal tot 70. Nietde mollenvanger, maar de kadehield ze tegen. Mollen vangen hadbehalve bestrijding ook de glanzen-de mollenvachtjes als oogmerk,waarvoor de bontjassenfabriek tiencent per stuk neertelde.Een zwemmende mol die de over-kant bereikt, boort zich bliksem-snel de oever in, schrijft W. Lang-broek. Hij heeft rond zijn huis dui-zenden mollen gevangen, metklemmen waarin ze in één keerdood zijn. Toch overleefden sommi-ge mollen de klap en die heldhafti-ge exemplaren herkregen hun vrij-heid. „Verbazingwekkend, hoe snel

kruiswoordtest 2116

Horizontaal: 1 schrijvervan ’Das Kapital’, wiens pa-pieren stijgen (4 + 4) 5 nietgebruikt kernwapen (1-3) 8’Homerus’ dichtte de …… ende Odyssee (5) 9 Charlie …..,stomme-filmster (7) 11 raad!,en nog slim ook (3) 12 hart-stimulator (9) 13 eigenaarvan wijngaard bij wie koningAchab nul op ’t rekest kreeg(pre-NBV-spelling) (6) 15 tro-pische plant en (vaak inge-blikte) vrucht (6) 18 manwiens vrouw zojuist ’t mens-dom heeft vermeerderd (9)19 meestal onschuldige kin-derziekte (3) 20 twee lede-maten vormen samen eenbot in een ervan (7) 21 com-ponist van ’Rigoletto’ en ’IlTr o v a t o r e ’ (5) 22 grootsteDuitse filosoof uit 18de eeuw(4) 23 Friese stad met plane-tarium van Eise Eisinga (8).Verticaal: 1 cercles, waar-van de hoogste onder deogen kunnen zitten (7) 2 N.-Franse stad, beroemd om ka-

thedraal (5) 3 Tw e e s t r o m e n -land (11) 4 18de-eeuwse stijl-periode (6) 6 …… Pasen valtna Pasen (7) 7 bijvak in hogeronderwijs; Morris ……, auto-type (5) 10 laatste rustplaat-sen voor nooddruftigen (11)14 de ultieme werkelijkheid,volgens hindoeïsten, als in ‘kBen ....., maar we zitten zondermeid (Dèr Mouw) (7) 16blauwachtige edelsteen (7)17 treiteraar; ontwikkelaarvan pokkenvaccin (6) 18 ziekin Duitsland, vroeger ookhier (5) 19 houten noodge-bouw (5).Oplossing 2115. Hor.: 1 va-derland, 6 fez, 8 tekst, 9 ge-noten, 10 Fortis, 12 piano, 13soera’s, 14 preses, 17 opdat,19 Thomas, 21 foxtrot, 22haiku, 23 NMa, 24 negentien.Verticaal: 1 vita, 2 dakloze,3 rot, 4 August, 5 Dinxperlo,6 Fitna, 7 zinloos, 11 trakte-ren, 13 sloffen, 15 Swahili,16 statig, 18 Dexia, 20 puin,22 Han. (JdB)

sudoku

Plaats de getallen 1 t/m 9zo dat ze in elke rij, kolomen 3x3-vak één keervoorkomen. De sudoku,die in de loop van de weekmoeilijker wordt, is ookinteractief op te lossen op:w w w. t r o u w. n l / s u d o k uMorgen de oplossing.

Een egeltje.FOTO D. SCHÜTTEN

Wilmie Geurtjens

Els Leijs, een officiële privé-detective met een vergunningvan het ministerie van justitie,

ontvangt in de vriendelijke woonka-mer van haar Bussumse jarentwin-tighuis. Haar kantoorruimtes bovenmogen niet door onbevoegden betre-den worden. Er liggen immers dos-siers, op een whiteboard staan actie-punten. Daarbij verloopt het eerstegesprek gemakkelijker in een huise-lijke omgeving, met foto’s van haarkinderen aan de muur, literaire thril-lers in de boekenkast en een warmdrankje. Veel cliënten staan vaak be-vend van nervositeit op de stoep.

Leijs noemt haar bedrijf zowel de-tective- als zoekbureau. Ze is detec-tive wanneer ze voor een buitenland-se onderneming nagaat of een nieu-we zakenrelatie als betrouwbaar teboek staat. En als ze een anteceden-tenonderzoek doet naar iemand diebijvoorbeeld bij een kinderdagver-blijf of bejaardentehuis heeft gesolli-citeerd. Ze is aan het zoeken als zespeurt naar personen met onbeken-de woon- of verblijfplaats. Die activi-teit vormt het overgrote deel vanhaar werk. Bij de ene helft gaat hetom familiezaken, bij de andere omoude liefdes.

Wat ze beslist niet doet: overspeli-ge echtgenoten bespioneren. „Jebent dan bezig met iets negatiefs,daar houd ik niet van. Zoeken naarvermiste mensen is altijd positief.Ongeacht wat ik ontdek, het is voorde zoeker altijd beter om te weten, inplaats van eindeloos met in hethoofd ronddraaiende vragen te blij-ven zitten.”

„Mensen komen niet vrij van dievraag: waar kom ik vandaan, zou ikniet moeten zoeken, wat is nou hetfijne van dat familiegeheim? Sommi-

Verrassend veel mensen hebben de grootstemoeite om uit het oog verloren familie,vrienden of geliefden terug te vinden.Privédetective Els Leijs lukt het vaak wél.

Mijn hele dag is goedals ik iemand terugvind

Privédetective Els Leijs: „Zoeken naar vermiste mensen is altijd positief”. FOTO JÖRGEN CARIS, TROUW

gen worden regelrecht obsessief. Alsje helpt zo’n hindernis uit de weg teruimen, accepteren ze hun levenmeer, kunnen ontspannen. Voor mijis dat enorm bevredigend. Ik wordsoms helemaal hyper als ik net iets ofiemand heb gevonden. Dan is mijnhele dag goed.”

Zeven jaar lang was Leijs redactricebij het televisieprogramma ’Spoor-loos’, dat mensen helpt bloedver-wanten terug te vinden. Ze deed al-les, van het lezen van de brief waarinom hulp werd gevraagd, tot het zoe-ken van personen en het regelen vande uiteindelijke ontmoeting. Toende taken opgesplitst werden, vond zeer niet veel meer aan, nam ontslag enoverdacht vervolgens tijdens de

verbouwing van haar huis wat ze hetleukste vond om te doen. Dat wasoverduidelijk: mensen zoeken encomputeren.

In 2002 was Leijs’ zoekservice eenfeit. Bij het ministerie van justitievroeg ze om een bijzondere opspo-ringsbevoegdheid. Ze bleek eigenlijkstrafbaar te zijn, omdat voor haardiensten het diploma particulier on-derzoeker vereist was. Meteen begonLeijs met de noodzakelijke oplei-ding. Naast wetskennis en rapporta-gevaardigheden leerde ze toen ookde dingen die passen bij het span-nende plaatje van de privédetective:

observeren, achtervolgingen in eenauto, het herkennen van illegalehandel op parkeerplaatsen. Terwijlze normaal gesproken vooral werktin archieven, met internet, telefoonen e-mail. „Ik heb daarna overigensinderdaad wel eens letterlijk in debosjes gelegen. Voor het huis van eenvrouw die beweerde na een nachtmet mijn cliënt, een Canadese man,zwanger te zijn geraakt. Het kindwas al geboren, liet ze weten. Hijvroeg me uit te zoeken of er een kindwas, en zo ja, of dat van hem was. EenDNA-test leek me de simpelste oplos-sing, maar hij wilde geen enkel con-tact met de vrouw. Ik ontdekte dat zewel kinderen had, maar geen baby.In haar kliko zaten ook geen luiers.Uiteindelijk gaven haar buren dedoorslag. Ik deed alsof ik van een fe-licitatieservice was en vroeg hen wel-ke van hun buren een baby had.Geen van beiden werd toen duide-lijk.”

Het verschil tussen Leijs en pro-gramma’s als ’Spoorloos’ en ’Ve r -mist’ is, dat zij zich specialiseert inzaken waarvan heel weinig gegevensbekend zijn. Een tv-programmadraait om het bijzondere verhaal. Ermoet al redelijk wat informatie zijnen een bovengemiddelde kans dat degezochte persoon daadwerkelijk tevinden is. Leijs: „Als je in Nederlandgeadopteerd bent, staat de naam vanje moeder op het geboortebewijs.Maar als je van je vader alleen weetdat hij Henk heette, taxichauffeurwas in Gouda en dat zijn zus ge-trouwd was met de slager op dehoek, vind je hem niet zo snel. Daarga ik juist mee aan de slag. Speurennaar slagers in oude archieven vande kamer van koophandel, hun kin-deren of andere familieleden opzoe-ken, buurtonderzoek doen.”

Twee jaar geleden kreeg Leijs ver-

sterking van een office manager, dieondersteunt bij het zoekproces en deadministratieve klussen doet. Alleenin de bosjes liggen mag ze niet: geendiploma.

In datzelfde jaar zette de privéde-tective uit puur idealisme ook hetgratis contactregister (www.contact-register.nl) op, voor mensen die nogniet actief kunnen of willen zoeken,maar wel gevonden willen worden.Dat telt inmiddels duizenden na-men. Vaak zijn dat kinderen die ho-pen dat hun vader of moeder henweer willen zien, en die tegelijker-tijd bang zijn voor hun reactie als zeze zelf zouden vinden. Leijs begrijptdat maar al te goed. „Wanneer jebent afgestaan door je moeder voelje je hoe dan ook afgewezen. Als zedat voor de tweede keer doet, kan dateen behoorlijke domper zijn. Somswordt mijn rechtvaardigheidsgevoelzo aangesproken dat ik op zoek ga

naar andere familieleden, bijvoor-beeld halfbroers of -zussen. Vaak wil-len die juist heel graag contact. Mijnprioriteit ligt altijd bij het kind. Ikvind dat iedereen het recht heeft omzijn afstamming te kennen, daar benik heel fanatiek in.”

Wanneer de gezochte waarschijn-lijk in het buitenland woont, scha-kelt Leijs haar correspondenten in.Ze werken in twintig landen in Euro-pa, de VS, Canada en Indonesië. Inadoptielanden als Korea en Colom-bia en de vroegere gastarbeiderslan-den Spanje, Italië en Griekenland.De correspondenten spreken de taal,kennen de cultuur, weten wanneerze discreet moeten zijn. Net als Leijsmoeten ze goed kunnen luisteren,vasthoudend zijn en creatief in hetcombineren van informatie. Omdat,zegt Leijs, er altijd iemand op de we-reld rondloopt die weet hoe het zit.„En die moet je weten te vinden.”

Els Leijs doet bij het zoeken naarvermiste personen altijd eenintakegesprek resulterend in eenadvies. Dit kost €75. Daarna kan decliënt besluiten om wel of niet doorte gaan met de zoekopdracht. Eenbasisonderzoek kost €450 en isvaak genoeg om de opdracht af tesluiten. Als verder zoeken nodig is,blijft de prijs €75 per uur. Detec-tiveopdrachten kosten€ 95 per uur.Wie geen internet heeft, kan Els be-reiken via Leijs & Partners, postbus265, 1400 AG Bussum.Er is ook een telefonische helpdesk0900-7009001. U krijgt hier meteendeskundig advies. Daarom kost bel-len 80 eurocent per minuut.

WWW.DEDAGEN .NL

6 november:16.00 - 20.00 uur

7, 8 en9 november:11.00 - 18.00 uur

&Art

Deco

Dag

en

8steDeArt

Nou

veau

Najaars Editie

Het Pand in HaarlemFrankestraat 31 t/m 39

&ArtDeco Dagen

8steDeArt Nouveau

WWW.MUSEUMDEFUNDATIE.NLPALEIS A/D BLIJMARKT ZWOLLE21 SEP T/M 11 JAN 2009

PAUL CITROENTUSSEN MODERNISME EN PORTRET

Met uwadvertentie in

Kunstbereikt u eengroot en zeer

geïnteresseerdpubliek inmoderne

beeldende kunst.

Bel voor advertentie-mogelijkheden in Kunst

(020) 562 62 00

Adverteren ? T 020 562 62 00

Ik vind dat iedereenhet recht heeft omzijn afstamming tekennen

Wat kost het?

hij direct een gat weet te graven”,schrijft Langbroek. En zo snel zaghij een mol ook zwemmen. „Metzijn geweldige graafpoten kan hijroeien met een snelheid die zelfseen waterrat niet verbetert.” Mollenkunnen ook snel rennen, door gan-gen of over de grond. Volgens Lang-broek kunnen mollen het bestezwemmen van alle zoogdieren.Respect voor de mol!Je ziet ze weinig, mollen. Je zietmolshopen op het gras. Daaromworden die fraaie, blinde diertjesgedood. U gooit ze levend in de

plomp! Trek uw fluweelzachte vij-and een boetekleed aan van scherpepunten, en u smelt weg. Een egel iseen prikkelbare mol. Onaaibaarmaar innig geliefd. Henk van Halmschreef eens dat je een winterseegel niet naar de opvang voor zieli-ge egels hoeft te brengen. Hij werdbijna gelyncht. Nou vraag ik u: kun-nen egels zwemmen?

Koos Dijksterhuis

iw w w. t r o u w. n l / g r o e n vooreerdere afleveringen envragen over inheemse natuur.

• Een brief schrijven naar tv-pro-gramma’s als ’Spoorloos’ en ’Ve r -mist’ en het radioprogramma’Adres onbekend’

• Contact opnemen met de afdelingVermiste personen van Het Legerdes Heils 036-5398281, of met hetRode Kruis via www.vermisteper-sonen.nl

• Op www.voelspriet.nl/personen-zoekers.htm staan tientallenlinks naar sites in België en Ne-derland waar vermiste personenaangemeld kunnen worden.

Googelen op privédetectives leverthonderden hits op. Lang niet ieder-een doet echter familiezaken. Goedopletten dus.

Andere mogelijkheden