22/06/2017

1

plan.be

Juni-Juin 2017

MiddellangetermijnvooruitzichtenPerspectives économiques à moyen terme

2017-2022

plan.be

PROGRAMMA-PROGRAMME

Macro-economische contextArbeidsmarktFinances publiques

MiddellangetermijnvooruitzichtenPerspectives économiques à moyen terme

2017-2022

22/06/2017

2

plan.be

Macro-economische context

plan.be

Economische groei: wereld vs. eurozoneGroeivoeten in %

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022

Wereld Eurozone

22/06/2017

3

plan.be

Brent-olieprijs

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022in USD in EUR

plan.be

Rentevoeten in de eurozoneJaargemiddelden in %

-1

0

1

2

3

4

5

6

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022

Langetermijnrente Kortetermijnrente

22/06/2017

4

plan.be

Bijdragen tot de Belgische bbp-groeiBijdragen in procentpunt

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Rest van de binnenlandse vraag Bedrijfsinvesteringen Particuliere consumptieOverheidsinvesteringen Netto-uitvoer Bbp-groei

plan.be

Belgische bbp-groei, potentiële groei en output gap

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021

Reële bbp-groei (%) Potentiële bbp-groei (%) Output gap (% van potentieel bbp)

22/06/2017

5

plan.be

Belgische uitvoer en buitenlandse marktaandelenGroeivoeten in %

-15

-10

-5

0

5

10

15

2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021

Buitenlandse marktaandelen (+ winst/- verlies) Uitvoer Relevante uitvoermarkten

plan.be

Particuliere consumptie, beschikbaar inkomen enspaarquote

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021

Groei particuliere consumptie (%) Groei reëel beschikbaar inkomen (%)Spaarquote (% van het beschikbaar inkomen, rechterschaal)

22/06/2017

6

plan.be

Investeringen van bedrijven, gezinnen en overheidGroeivoeten in %

-15

-10

-5

0

5

10

15

2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022

Investeringen in woongebouwen Bedrijfsinvesteringen Overheidsinvesteringen

plan.be

Energie-intensiteit en energiegebonden CO2-intensiteit van het bbpIndices, 2010 = 100

50

70

90

110

130

150

170

190

210

230

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020

Energie-intensiteit van het bbp Energiegebonden CO2-intensiteit van het bbp

22/06/2017

7

plan.be

BroeikasgasemissiesMiljoen ton CO2-equivalenten

80

90

100

110

120

130

140

150

160

1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022

CO2 CH4 N2O F-gassen

plan.be

Inflatie: NICP en gezondheidsindexGroeivoeten in %

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021

Consumptieprijsindex Gezondheidsindex

22/06/2017

8

plan.be

Arbeidsmarkt

plan.be

• 2017-2018: brutolonen vóór indexering volgens IPA (0,4% en 0,7%)• 2019-2022: nominale brutolonen

• ‘marktconform’ (teken volgens econometrie):• werkloosheidsgraad (-)• nominale productiviteit (+)• gezondheids- en consumptieprijsindex t.o.v. toegevoegdewaardedeflator (+)• parafiscale druk op vraagzijde arbeidsmarkt (-)• (para)fiscale druk op aanbodzijde arbeidsmarkt (+)

• correctie met meetbare beperkingen uit de ‘loonwet 2017’• budget ‘werkgeversbijdrageverminderingen taxshift’ niet gedekt door

budget ‘werkgeversbijdrageverminderingen competitiviteitspact 2016’ uitonderhandelingsmarge (cfr. o.a. ‘700 mio in 2020’): 100%

• budget ‘andere werkgeversbijdrageverminderingen’ bovenop budget ‘werkgeversbijdrageverminderingen taxshift’ (praktijk = 0): 50%

• letterlijke toepassing:• korte en middellange termijn: timing (te vroeg ?) en omvang (te veel ?)• lange termijn: eerder 70% (econometrie)

Groeivoet brutolonen 2017-2022

22/06/2017

9

plan.be

Groeivoet brutolonen per uur (in %)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Nominaal: wet Nominaal: vrije simulatie Vóór indexering: wet

plan.be

• Ex post aandelen van werkloosheidsgraad, productiviteit, relatieveprijzen en fiscaliteit in groei van brutolonen

• Geen eenrichtingsverkeer / kortetermijnevenwicht:• Wisselwerking tussen brutolonen <-> determinanten van de brutolonen• Eventuele correlatie tussen determinanten van de brutolonen onderling

(afhankelijk van macro-economische omgeving en beleid t.a.v. factorprijzen)

Voorbeeld: (-) werkgeversbijdragen -> (+) brutolonen(+) werkgelegenheid -> (-) werkloosheidsgraad -> (+) brutolonen(?) arbeidskosten t.o.v. kapitaalkosten:

(-) -> (-) kapitaalintensiteit -> (-) productiviteit -> (-) brutolonen(=) -> (=) kapitaalintensiteit -> (=) productiviteit -> (=) brutolonen

terugkoppeling: (?) brutolonen -> (?) arbeidskosten -> (?) werkgelegenheid

• Ex post aandelen: impact via allerlei kanalen (mechanisch, LT-groeilonen, groei lonen verleden, aanpassing aan verschil tusseneffectieve en optimale lonen)

Bijdragen tot de groeivoet van de nominale brutolonen per uur vóór toepassing van de

‘loonwet 2017’

22/06/2017

10

plan.be

Bijdragen tot de groeivoet van de nominalebrutolonen per uur vóór toepassing van de

‘loonwet 2017’

2019 2020 2021 2022

Endogene determinanten

1.Nominale arbeidsproductiviteit per uur 2,15 2,56 2,59 2,46

2.Werkloosheidsgraad 0,34 0,33 0,39 0,41

4.Gezondheidsindex t.o.v. toegevoegdewaardedeflator

0,18 0,31 0,07 -0,04

Exogene determinanten

5.Werkgeversbijdragen 0,00 0,04 -0,02 0,14

7.Bedrijfsvoorheffing -0,21 -0,14 -0,06 0,00

p.m. Correctie ‘loonwet 2017’ -0,07 -0,43 -0,01 -0,01

plan.be

Bijdragen aan de groei van het arbeidsaanbod

-0,5

-0,3

-0,1

0,1

0,3

0,5

0,7

0,9

1,1

1,3

1,5

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

bijdrage demografie (in ppt) bijdrage aanbodgedrag (in ppt)

Groei arbeidsaanbod definitie FPB (in %)

22/06/2017

11

plan.be

Werkende bevolking en werkgelegenheidsgraad

67,770,0

71,2

55

57

59

61

63

65

67

69

71

73

-20

0

20

40

60

80

10019

80

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

2014

2016

2018

2020

2022

Werkende bevolking, evolutie in duizenden (linkerschaal)

Werkgelegenheidsgraad, in % (rechterschaal)

Werkgelegenheidsgraad, concept EU2020 (rechterschaal)

plan.be

2009-2016 2017-2022

Totaal, waarvan: 207 (0.6) 262 (0.9)

Verwerkende nijverheid -90 (-2.1) -15 (-0.5)

Bouwnijverheid 0 ( 0.0) 27 ( 1.6)

Dienstencheques 68 ( 9.6) 15 ( 1.9)

Transport en communicatie -15 (-0.7) 3 ( 0.2)

Handel en horeca -12 (-0.2) 27 ( 0.6)

Gezondheidszorg 91 ( 2.2) 90 ( 2.4)

Overige marktdiensten 154 ( 1.9) 115 ( 1.7)

Niet-verhandelbare diensten 23 ( 0.3) 2 ( 0.0)

Evolutie binnenlandse werkgelegenheid in duizenden personen (en gemiddelde jaarlijkse groeivoeten)

22/06/2017

12

plan.be

Werkloosheid definitie FPB en werkloosheidsgraad

11,2

8,27,5

8,5

9,5

10,5

11,5

12,5

13,5

14,5

15,5

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

2014

2016

2018

2020

2022

Werkloosheid definitie FPB, evolutie in duizenden (linkerschaal)

Werkloosheidsgraad, in % (rechterschaal)

plan.be

Finances publiques

22/06/2017

13

plan.be

• Ensemble des administrations publiques (APU)

Solde de financement et principaux déterminants

Evolution des recettes

Evolution des dépenses

• Par sous-secteur des administrations publiques

Solde nominal

Principaux déterminants

• Mise en perspective

Outline

25

plan.be

Solde de financement et déterminantspc du PIB

-10

-5

0

5

10

15

20

25

20

25

30

35

40

45

50

55

95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Recettes (axe gauche) Dépenses primaires (axe gauche)

Charges d'intérêt (axe droit) Solde de financement (axe droit)

22/06/2017

14

plan.be

Evolution des recettes fiscales et parafiscalespc du PIB

-2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

2

97-98 99-00 01-02 03-04 05-06 07-08 09-10 11-12 13-14 15-16 17-18 19-20 21-22

Impôts directs sociétés Impôts indirects

Autres Impôts directs ménages et cotisations

Recettes fiscales et parafiscales

plan.be

Evolution des recettes fiscales et parafiscales (2)pc du PIB

∆17-18 ∆19-20 ∆ 21-22

Recettes fiscales et parafiscales -0.5 -0.4 0.4

Impôts directs ménages -0.5 -0.1 0.5

Cotisations sociales -0.1 -0.1 0.2

Impôts directs sociétés 0.0 -0.1 -0.1

Impôts indirects 0.1 -0.1 -0.1

Autres 0.1 0.0 0.0

22/06/2017

15

plan.be

Dépenses primaires pc du PIB

0

10

20

30

40

50

60

95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Prestations sociales Transferts non sociaux

Frais de fonctionnement et investissements Dépenses primaires

plan.be

Prestations sociales (déf. CEV)% de variation annuelle moyenne en volume

∆ 98-02 ∆ 03-07 ∆ 08-12 ∆13-17 ∆18-22

Prestations sociales 2.2 2.8 3.0 1.7 1.8

Pensions (*) 1.7 2.5 3.1 2.5 2.4

Soins de santé 3.9 4.3 3.6 1.5 2.3

Incapacité de travail 2.8 3.6 5.8 5.3 4.3

Chômage et prépensions 1.1 0.9 1.2 -4.9 -5.4

Allocations familiales -0.3 0.7 1.4 0.6 0.8

Autres 1.8 2.3 1.9 3.9 0.8

(*) Y compris les pensions publiques

22/06/2017

16

plan.be

Pensions % de variation annuelle moyenne (en volume)

∆ 2018-2022

Pensions du secteur public (*) (**) 1.4

Pensions des salariés 3.0

Nombre de bénéficiaires 1.8

Pension moyenne 1.3

Pensions des indépendants 2.2

Nombre de bénéficiaires 0.9

Pension moyenne 1.3

(*) Hors pensions des entreprises publiques et uniquement pensions gérées par le Service fédéral des pensions (SFP). (**) Décomposition de la variation non disponible car ces dépenses sont basées sur les projections pluriannuelles du Service fédéral des pensions (source budgétaire)

plan.be

Solde de financement des sous-secteurspc du PIB

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Pouvoir fédéral Sécurité sociale

Communautés et régions Pouvoirs locaux

Administrations publiques

22/06/2017

17

plan.be

Pouvoir fédéralpc du PIB

2016 2017 … 2022 ∆ 18-22

Solde de financement -2.7 -1.9 -2.2 -0.3

Solde des opérations propres 14.1 15.2 15.2 0.1

Recettes propres 24.2 24.5 24.0 -0.4

Dépenses primaires finales 7.6 7.1 6.8 -0.3

Charges d’intérêt 2.5 2.2 2.0 -0.2

Transferts des/aux autres sous secteurs

-16.9 -17.1 -17.4 -0.4

Transferts reçus 0.6 0.6 0.6 -0.0

Transferts versés 17.5 17.7 18.0 0.3

plan.be

Sécurité socialepc du PIB

2016 2017 … 2022 ∆ 18-22

Solde de financement -0.0 0.1 -0.1 -0.2

Solde des opérations propres -4.7 -5.8 -5.3 -0.6

Recettes propres 14.0 14.6 14.6 0.0

Dépenses primaires finales 19.4 19.3 19.9 0.6

Charges d’intérêt 0.0 0.0 0.0 0.0

Transferts des/aux autres sous secteurs

4.7 4.9 5.3 0.4

Transferts reçus 6.9 7.1 7.5 0.4

Transferts versés 2.2 2.3 2.2 0.0

22/06/2017

18

plan.be

Communautés et régionspc du PIB

2016 2017 … 2022 ∆ 18-22

Solde de financement -0.0 -0.1 -0.2 0.0

Solde des opérations propres -8.9 -9.0 -9.0 -0.1

Recettes propres 8.2 8.1 7.7 -0.3

Dépenses primaires finales 16.7 16.7 16.5 -0.2

Charges d’intérêt 0.3 0.3 0.3 0.0

Transferts des/aux autres sous secteurs

8.9 8.8 8.9 0.0

Transferts reçus 11.3 11.4 11.4 0.0

Transferts versés 2.5 2.5 2.5 0.0

plan.be

Pouvoirs locauxpc du PIB

2016 2017 … 2022 ∆ 18-22

Solde de financement 0.2 0.0 0.1 0.1

Solde des opérations propres -3.2 -3.3 -3.2 0.1

Recettes propres 3.8 3.7 3.7 -0.1

Dépenses primaires finales 6.9 7.0 6.8 -0.2

Charges d’intérêt 0.1 0.1 0.1 -0.0

Transferts des/aux autres sous secteurs

3.3 3.4 3.3 -0.1

Transferts reçus 3.4 3.4 3.4 -0.1

Transferts versés 0.1 0.1 0.1 0.0

22/06/2017

19

plan.be

Mise en perspective

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Soldes budgétaires et objectifs (pc du PIB)

Solde structurelObjectifs (structurels) du programme de stabilitéSolde de financement

plan.be

Mise en perspective (2)

-2

-1

0

1

2

3

4

5

96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Dépenses primaires et croissance potentielle (*)

Dépenses primaires structurelles (**)

Dépenses primaires structurelles (hors CBV)

PIB potentiel

(*) Taux de croissance en volume, moyenne lissée sur 3 années (**) hors indexation et opérations non récurrentes

22/06/2017

20

plan.be

Mise en perspective (3)

% de variation annuelle en volume 13-17 17-22

Consommation publique 0.5 1.0

Achats nets de biens et services -8.2 0.6

Salaires et pensions publics 0.5 0.1

Prestations sociales en nature 1.7 2.2

Amortissements 0.7 1.2

(-) Autres subventions sur la production (à recevoir) -3.4 -0.6

Investissements publics bruts 0.9 2.8

plan.be

Fin-Einde