Mendelcraft · 2019. 6. 19. · leg tabel pagina 8 uit. Wat gebeurt er als je grijze kippen met...
42
Mendelcraft
Transcript of Mendelcraft · 2019. 6. 19. · leg tabel pagina 8 uit. Wat gebeurt er als je grijze kippen met...
Mendelcraft
Kinderen mengen de eigenschappen van de ouders
papa mama
kuiken
Een kuikentje krijgt een DNA kopie van zijn mama en een van zijn vader
De papa en mama hebben ieder ook twee kopieën van het DNA
Eigenschappen worden overgedragen door DNA
Minecraft
Gebruik je muis om rond te kijken
Gebruik deze toetsen om te bewegen
Q S D
Z
E
Met een "E" kan je zien wat je allemaal bij je hebt
Met de linker muisknop kun je dingen afbreken
Met de rechter
muisknop kun je dingen
bouwen
Alles wat in de onderste rij staat kun je in het spel met het wieltje kiezen, en dan mee bouwen
spatie = springen
DNA van Mendelcraft kippen onderzoeken
stop spuit met bloed in het eerste vakje
DNA van Mendelcraft kippen onderzoeken
genenchromosomen
DNA letters
DNA van Mendelcraft kippen onderzoeken
kopie 1 kopie 2
Kippen kruisen
Kip kloneren en het DNA van een ei veranderen
Opdracht:Neem bloed van een kip, ‘clone’ een ei, verander het DNA en maak een kuiken
Bladzijde 4:
opdrachten 1, 2 en 3
Opdrachten in deel 1
De wetten van Mendel
bron: http://www.trunity.net/lifeonthisrocksample
De wetten van Mendel
Zwarte papazwart/zwart AA
Witte mama wit/wit BB
Grijs kuikenzwart/wit AB
Chromosoom Gen DNA Eigenschap
A B AA AB BB
Kleur lichaam 1 1 ACT GGC zwart grijs wit
Wat gebeurt er als je grijze kippen met elkaar kruist?
Opdracht 2:Maak vijf kuikens van twee grijze kippen. Hoeveel kuikens van iedere kleur zie je?
Zwart: Wit: Grijs: …......... …......... ….........
B B
A AB AB
A AB AB
witte mama: BB
Het vierkant van Punnett
zwarte papa: AA
A B
A AA AB
B BA BB
Het vierkant van Punnettgrijze mama: AB
grijze papa:AB
Maar... de kleur van de kop is "dominant"
Witte kop (AA en AB)
Zwarte kop (BB)
Kruising van AAxBB geeft AB: witte kop
Maar... de kleur van de kop is "dominant"
Witte kop (AA en AB)
Zwarte kop (BB)
Kruising van AAxBB geeft AB: witte kop
A B
A AA AB
B BA BB
mama witkop: AB
papa witkop: AB
Alle genen van de Mendelcraft kipChromosoom Gen DNA Eigenschap
A B AA AB BB
Kleur lichaam 1 1 ACT GGC zwart grijs wit
Kleur kop 1 2 GCA GCT wit wit zwart
Kleur bloed 2 4 AAA/GGA TTC geel groen blauw
Lichaam 3 1 CAA GCG kip kip dino
Vleugel 3 2 ATG TTA kip kip dino
Poot 3 3 GGC GGG kip kip dino
Grootte 3 4 AAA CGA klein klein groot
Gedrag 4 4 ATA TTC normaal normaal vreemd
Bladzijde 5:opdrachten 4 en 5
Bladzijde 6-7:gevorderde opdrachten
Opdrachten in deel 2
Mendelcraft
leren over DNA & overerving
Kinderen mengen de eigenschappen van de ouders
papa mama
kuiken
iedereen krijgt eigenschappen van zijn ouders die sichtbaar zijn (bvb haar/oogkleur)
-> zie je exact zo uit als mama en papa?eigenschappen worden doorgegeven door DNA (onsichtbaar, zit in cellen)
-> vraag: wat is dat? heb je al van DNA/erfgoed/chromosomen/genen
gehoord?
DNA onsichtbaar maar heel belangrijk, want de DNA bepaalt in feite de sichtbare eigenschappen
we gaan nu aan de slag met kippen die verschillende eigenschappen hebben, bvb hun lichaamskleur
hoe kan het dat een witte papa en een zwarte mama een grijs kuikentje krijgen?
Een kuikentje krijgt een DNA kopie van zijn mama en een van zijn vader
hier zie je een representatie van het onsichtbare erfgoed -> chromosoom
in dit geval: wit + zwart -> grijs
De papa en mama hebben ieder ook twee kopieën van het DNA
ouders kregen DNA van hun ouders
-> jij hebt ook DNA en eigenschappen van je omas en opas
Eigenschappen worden overgedragen door DNA
wat is erfgoed/DNA? - DNA bestaat uit lange moleculen in iedere cel
→ chromosomen (mensen hebben d'r 23)
- Op DNA liggen genen die eigenschappenbeschrijven (duizenden)
- Één gen op het DNA zorgt voor de kleur van de kip
- de basenvolgorde (letters ACTG) bepaalt de kleur
Minecraft
Gebruik je muis om rond te kijken
Gebruik deze toetsen om te bewegen
Q S D
Z
E
Met een "E" kan je zien wat je allemaal bij je hebt
Met de linker muisknop kun je dingen afbreken
Met de rechter
muisknop kun je dingen
bouwen
Alles wat in de onderste rij staat kun je in het spel met het wieltje kiezen, en dan mee bouwen
spatie = springen
start demo, show page 6 of handout
demo: big chicken, button to go to part 1
DNA van Mendelcraft kippen onderzoeken
stop spuit met bloed in het eerste vakje
opdrachten deel 1 (pagina 4)
opdracht 1: DNA onderzoekendemo:
● pak spuit uit kist -> plaats spuit in inventaris (Esc!) -> kies door wieltje te gebruiken
● klik met rechtermuisknop op kip om bloed af te tappen
● klik met rechtermuisknop op labo, stop spuit in het eerste vakje
DNA van Mendelcraft kippen onderzoeken
genenchromosomen
DNA letters
● klik op het eerste spuitje in de tabbladen bovenin● je ziet vier chromosomen, als je op een chromosoom
klikt zie je de genen op dit chromosoom
DNA van Mendelcraft kippen onderzoeken
kopie 1 kopie 2
en je kunt de letters van elk gen onderzoeken (bovenste rij!) -> natelezen op pagina 2 handout
Kippen kruisen
opdracht 2: kippen kruisen demo: - pak zaadjes uit je kist - klik met rechtermuisknop op een witten
en een zwarte kip -> ze worden verlieft en maken een kuikentje
Kip kloneren en het DNA van een ei veranderen
Opdracht:Neem bloed van een kip, ‘clone’ een ei, verander het DNA en maak een kuiken
opdracht 3: DNA veranderen demo: - neem bloed van een witte kip, stop spuit in het eerste vakje van het laboratorium - ga naar het vierde tabblad (ei), klik op "Clone" - genen die je kunt veranderen hebben een oranje potloodje - je kunt het DNA veranderen door op de pijlen te klikken - verander bovenste rij van GGC (wit) naar ACT (zwart) - klik op kistje, zet ei in inventaris (Esc) - neem ei in de hand, klik met rechts op de grond -> welke kleur heeft de nieuwe kip -> natelezen op pagina 3 handout
Bladzijde 4:
opdrachten 1, 2 en 3
Opdrachten in deel 1
let children do tasks 1-3 ~30 min then go through solutions & explain
De wetten van Mendel
bron: http://www.trunity.net/lifeonthisrocksample
gregor mendel: bijna 200 jaar geleden geboren
wordt de 'vader van de genetica' omdat hij belangrijke wetmatigheden bij de overerving ontdekte
werkte niet met kippen maar met erwten
De wetten van Mendel
Zwarte papazwart/zwart AA
Witte mama wit/wit BB
Grijs kuikenzwart/wit AB
Chromosoom Gen DNA Eigenschap
A B AA AB BB
Kleur lichaam 1 1 ACT GGC zwart grijs wit
opdracht 1: zwarte papa AA -> 2x ACT witte mama BB -> 2x GGC grijs keuken AB -> ACT + GGC
leg tabel pagina 8 uit
Wat gebeurt er als je grijze kippen met elkaar kruist?
Opdracht 2:Maak vijf kuikens van twee grijze kippen. Hoeveel kuikens van iedere kleur zie je?
Zwart: Wit: Grijs: …......... …......... ….........
opdracht 2:
collect the numbers of black, white and gray offspringfrom the kids
calculator: https://ethercalc.org/https://ethercalc.org/s8o92u5wkb7f
B B
A AB AB
A AB AB
witte mama: BB
Het vierkant van Punnett
zwarte papa: AA
vierkant van punnett voor witte/zwarte ouders -> kuikens allemaal grijs
A B
A AA AB
B BA BB
Het vierkant van Punnettgrijze mama: AB
grijze papa:AB
vierkant van punnett voor grijze ouders (opdracht 2):
in dit vierkant van punnett kun je zien waarom de kans een grijs kuikentje te krijgen dubbel zo groot is als de kans een wit of zwart kuikentje te krijgen
Maar... de kleur van de kop is "dominant"
Witte kop (AA en AB)
Zwarte kop (BB)
Kruising van AAxBB geeft AB: witte kop
we gaan nu naar een tweede deel met nieuwe oefeningen en je zult zien dat er nog veel meer eigenschappen bestaan (grootte, gedrag, vorm van poten en vleugels...), en dat niet alle eigenschappen overervd worden zoals de lichaamskleur.
bij de kopkleur bestaat er een dominante versie van het gen (wit) (zwart: recessief)
dus als een kip één wit gen heeft, heeft het automatisch een witte kop een zwarte kop krijg je alleen met twéé zwarte genen
human example: brown eyes: dominant blue eyes: recessive
Maar... de kleur van de kop is "dominant"
Witte kop (AA en AB)
Zwarte kop (BB)
Kruising van AAxBB geeft AB: witte kop
A B
A AA AB
B BA BB
mama witkop: AB
papa witkop: AB
we gaan nu naar deel tweedemo:● ga naar hoge stenen toren en klik met rechts op de
knop 'deel 2'● je ziet rechts: kooien met een grote vraagteken ->
opdracht 4 (bladzijde 5)● daarnaast grote kip: dierentuin -> opdracht 5
-> maak een dino!● achter hoge stenen toren: kooien met grote zwarte en
witte kippenkoppen: opdracht 7 (pagina 7)
Alle genen van de Mendelcraft kipChromosoom Gen DNA Eigenschap
A B AA AB BB
Kleur lichaam 1 1 ACT GGC zwart grijs wit
Kleur kop 1 2 GCA GCT wit wit zwart
Kleur bloed 2 4 AAA/GGA TTC geel groen blauw
Lichaam 3 1 CAA GCG kip kip dino
Vleugel 3 2 ATG TTA kip kip dino
Poot 3 3 GGC GGG kip kip dino
Grootte 3 4 AAA CGA klein klein groot
Gedrag 4 4 ATA TTC normaal normaal vreemd
deze tabel heb je nodig om alle mogelijke eigenschappen en gencombinaties van de kippen natekijken
je vindt ze op pagina 8 zou je een dino kunnen maken?
Bladzijde 5:opdrachten 4 en 5
Bladzijde 6-7:gevorderde opdrachten
Opdrachten in deel 2
