Megatrends bieden kansen voor inkoop

Veranderingen in onder andere macht, technologie en klimaat bepalen het aanzien van de wereld van vandaag en morgen. Consultant John van Veen onderscheidt zeven megatrends die de wereld de komende jaren vormen en de markten zullen opschudden.

1Op dit moment vindt een fundamente-le verschuiving van economische macht plaats. Naast de enigszins stagnerende BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China), zijn de MINT-landen (Mexico, Indonesië, Nigeria en Turkije) nu groei-ende. Het zijn expanderende economie-en met een groeiende middenklasse en stijgende koopkracht. Er ontstaan nieu-we markten met specifieke, vaak cultureel bepaalde behoeften. Anderzijds ontsluit zich een bron van talent, maar ook inno-vatie. Zo is het aantal octrooiaanvragen in China volgens World Intellectual Proper-ty Indicators (2012) inmiddels groter dan in Europa, Taiwan én de VS.

2 Demografische stagnatie is een kern-woord in de westerse wereld. Zo zal de bevolking in Duitsland waarschijnlijk met ongeveer drie miljoen mensen afnemen. Aan de andere kant van de wereld groeit de bevolking met ruim 20 procent. Het Westen vergrijst daarbij met een steeds groter aandeel zestigplussers, in tegenstel-ling tot bijvoorbeeld de jonge bevolking in de MINT-landen.

3Big data en het Internet of Things zijn onontkoombaar. De hoeveelheid beschik-bare informatie is overweldigend. Het snel kunnen analyseren van data wordt steeds meer een bron van concurrentievoordeel. Digitale samenwerking en co-creatie wor-den steeds gemakkelijker. Het Internet of Things biedt grote mogelijkheden voor product- en procesinnovatie.

4Grondstoffen worden schaars. Dat geldt zelfs voor schoon drinkwater. Een groot deel van de kritische grondstoffen be-

vindt zich buiten Europa, waarbij China een belangrijk bron van herkomst is. Eu-ropa zal dus steeds meer afhankelijk zijn van import mochten deze grondstoffen überhaupt beschikbaar zijn. Daarnaast neemt ook nog eens de prijsvolatiliteit van grondstoffen toe. Een ander aspect is de toenemende behoefte aan voedsel in vooral de zich ontwikkelende landen. Dit terwijl de groei van de agrarische produc-tie slechts met 1,5 procent per jaar groeit.

5Een stijgende zeespiegel is een van de gevolgen van klimaatverandering. De toename van CO2-emissies in combina-tie met een stijgende temperatuur leidt onder meer tot extreme weersomstan-digheden, een geringere biodiversiteit, gezondheidsproblemen, minder beschik-baar landbouwareaal en mogelijke voed-selschaarste.

Aut

eur

John van VeenFunctie: managing

consultantOrganisatie:

Benefit Inkoop­adviesgroep

Ook: docent/trainer bij NEVI

DEAL! JULI 2015 30

6Een zesde trend is een versnelde techno-logische ontwikkeling. Hierbij gelden steeds kortere productlevenscycli. Maar ook een steeds snellere time to market, es-sentieel in het realiseren van concurrentie-voordeel. Huisrobots, zelfreparerend asfalt en ontwikkelingen in bio- & nanotech-nologie zijn actueel. Rond 2025 zullen de R&D-investeringen in China 80 procent hoger zijn dan die in Duitsland, aldus ad-viesbureau Roland Berger (2011).

7Tot slot corporate social responsibility. Het aantal en de omvang van belangen-groeperingen voor milieu, mensenrech-ten en sociale rechtvaardigheid neemt toe. Wij kennen al de impact van Stichting Wakker Dier in relatie tot de ‘kiloknaller’.

Nieuwe businessmodellenOude businessmodellen verdwijnen en nieuwe verschijnen. V&D vecht voor zijn bestaan, terwijl Action groeit. Uber en Airbnb bedreigen de traditionele taxi- en reisbranche. Nieuwe markten ont-staan, kritische succesfactoren veranderen en concurrentievoordeel krijgt een ande-re inhoud. Stilstand is achteruitgang, de commodity trap is wat dan nog rest. Het aanpassen van het eigen businessmodel is in Nederland inmiddels een topprioriteit voor directies. Uit onderzoek van Beren-schot (2015) bleek dat 80 procent van de Nederlandse bedrijven dit jaar het busi-nessmodel fundamenteel wijzigt. In het verlengde hiervan zijn innovatie en kwali-teit belangrijke onderscheidende factoren. Ook zal steeds intensiever gezocht worden

naar nieuwe marktsegmenten voor be-staande diensten en producten. Onderaan de pagina staan kenmerken van toekomst-bestendige businessmodellen.

Kansen voor inkoopInkoop kan een rol spelen bij het grijpen van kansen die uit de megatrends voort-komen. Mits inkoop proactief de business ondersteunt bij de realisatie van het (nieu-we) businessmodel. De demografische ontwikkeling en de economische machts-verschuiving leiden bijvoorbeeld tot het betreden van nieuwe markten in landen met een sterk groeiende bevolking en dito gezinsinkomen. In deze context kan met uitgekiende local sourcing en partne-ring voorzien worden in de vaak specifie-ke behoefte van de nieuwe middenklasse. Dichter bij huis zien we dat het segment 60+ sterk groeit. Deze vaak koopkrach-tige groepen hebben eigen behoeften; de drie S’en: simplicity, service and safety (Roland Berger, 2014). Kansen dus voor waardenetwerken die hun businessmodel bouwen rondom bijvoorbeeld zelfstandig-heid bevorderende ICT en nieuwe ver-voersmiddelen. Een stagnerende beroeps-bevolking zal leiden tot meer uitbesteding om de productiviteit te verhogen. En dat is een strategisch inkoopthema bij uitstek.

Van risico’s naar kansenBig data wordt ook voor de inkoop-functie een onderscheidende factor. Stel je voor, voorafgaand aan een onderhan-deling heb je met één druk op de knop de beschikking over de kostenstructuur, beschikbaarheid, financiële stabiliteit, or-derportefeuille en overcapaciteit van jouw

(potentiële) leverancier. De problematiek rondom grondstoffenschaarste en prijsvo-latiliteit leidt tot een sterke focus op in-kooprisicomanagement en het mitigeren of zelfs ombuigen van risico’s naar kansen. Dit betekent enerzijds dat de inkoop snel moet kunnen inspelen op veranderende markten, anderzijds moet het samen met de business customer of choice worden voor juist die kritieke grondstoffenleveranciers.

Slimme stoffenTen aanzien van technologische ontwik-kelingen is duidelijk dat de organisatie netwerken en partnerships nodig heeft om snel continue te kunnen innove-ren. Inkoop kan de regie voeren binnen een waardenetwerk. Juist de samenwer-king binnen netwerken leidt tot resul-taten, Inkoopkansen op het gebied van klimaatverandering en corporate social responsibility zijn er volop. Samen met het waardenetwerk, ecovriendelijke pro-ducten en diensten ontwikkelen en ver-markten. Daarnaast dual sourcing-strate-gieën ontwikkelen om de gevolgen van bijvoorbeeld een overstroming van een productiesite in een werelddeel te beheer-sen. Maar ook een krachtiger inzet, met het waardenetwerk, op circulaire inkoop.

GlocalInkoop zal bij dit alles, waarschijnlijk meer dan nu het geval is, center-led georganiseerd worden. Een kleine strategische corporate staf en een lenige ‘glocal’ tactisch/operatio-nele uitvoering van inkoopactiviteiten bin-nen de business. Verbinden en waardevol sa-menwerken lijken zo de grote inkoopthema’s van de nabije toekomst. £

KENMERKEN VAN TOEKOMSTBESTENDIGE BUSINESSMODELLEN

• Coöperatief samenwerken met partners; ondernemen als kunst van het nieuwe samenwerken.

• Niet eigendom van, maar toegang tot productiemiddelen is belangrijk. • Commitment voor langere termijn uitspreken met grote betrouwbaarheid binnen de relatie.• Sterkere sociale inbedding en verankering in de lokale samenleving.• Meer werken binnen waardenetwerken met veel gelijkwaardigheid en wederkerigheid. • Creëren van meervoudige waarde; naast economische ook sociale en ecologische waarden.• Euro’s zijn niet altijd meer nodig als ruilmiddel; alternatief geld (zoals bitcoins) is een optie.

Verbinden en waardevol samenwerken zijn de kernthema’s van het nieuwe businessmodel volgens Jan Jonker van Nijmegen School of Management (2012).

DEAL! JULI 2015 31