In opdracht van:

Gemeente Zaanstad P. Duijn Stadhuisplein 100 1506 MZ Zaandam

Amsterdam, juni 2016

Versie juni 2016

Meetresultaten Luchtkwaliteit Zaandam 2015

Auteur: D. de Jonge GGD Amsterdam LO team Luchtkwaliteit Postbus 2200 1000 CE Amsterdam

auteur D. de Jonge doc 16-1122 beoordeeld J.H. Visser

projectnr 16-1203 31 blz incl 5 bijlagen goedgekeurd J. van der Laan

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

Aan de totstandkoming van deze rapportage werkten mee: Peter Wallast (opbouw en onderhoud op de meetstations) Jennes Meijdam (onderhoud Met-one BAM) Mariska Hoonhout (onderhoud en uitvoering referentiemethode PM) Peter Koopman (onderhoud en uitvoering referentiemethode PM) Jorrit van der Laan (kwaliteitscontrole) Harald Helmink (validatie) Dave de Jonge (projectleiding en rapportage) © GGD, Amsterdam, Nederland. Alle rechten voorbehouden.

GGD Amsterdam en/of de met haar gelieerde maatschappijen zijn niet aansprakelijk voor enige directe indirecte, bijkomstige of gevolgschade ontstaan door of bij het gebruik van de informatie of gegevens uit dit document, of door de onmogelijkheid die informatie of gegevens te gebruiken. De inhoud van dit rapport mag aan derden niet anders dan als één geheel worden ontsloten, voorzien van bovengenoemde aanduidingen met betrekking tot auteursrechten en aansprakelijkheid.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

3

Inhoud

Samenvatting 4

1 Inleiding 5

1.1 Gerelateerde rapportages 6

1.2 Meetstation Zaandam 6

2 Methoden 7

2.1 Meetmethoden 7

2.2 Validatie meetresultaten 7

2.3 Grenswaarden 8

3 Resultaten 10

3.1 Jaargemiddelde meetresultaten meetstation Zaandam (701) 10

3.2 Jaargemiddelde NO2 meetresultaten Palmesbuisjes 11

3.3 Pollutierozen 13

3.4 Meteorologie 2015 16

4 Conclusies 19

Bijlage 1: Meetresultaten automatische metingen 2015 20

Bijlage 2: Meetresultaten NO2 Palmesbuisjes metingen 2015 25

Bijlage 3: Datacaptures 2015 26

Bijlage 4: De Accreditatie van de GGD Amsterdam geldig voor 2015 27

Bijlage 5: Meetmethoden 29

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

4

Samenvatting

Samenvattend geldt voor het meetstation Zaandam dat in 2015 wordt voldaan aan de grenswaarden van NO2, O3, PM10 en PM2.5. De jaargemiddelde concentraties in 2015 van NO2, PM10 en PM2.5 zijn gedaald en zijn de laagste sinds de start in 2006 op het meetstation Zaandam. De dalingen in 2015 ten opzichte van 2014 zijn in lijn met het landelijke beeld en hangen samen met de gunstige meteorologische omstandigheden in 2015. Het aantal dagen met een PM10 concentratie van meer dan 50 µg/m3 is in 2015 de op twee na laagste sinds 2006. De jaargemiddelde NO concentraties zijn de afgelopen 3 jaar ongeveer gelijk gebleven. De jaargemiddelde ozon (O3) concentratie is dit jaar het hoogste sinds de metingen zijn gestart, het aantal keren dat de 8-uurgemiddelde ozonconcentratie boven de 120 μg/m3 is voorgekomen (9 keer) is ten opzichte van de drie voorgaande jaren gestegen.

Uit de vorm van de pollutierozen voor PM10 en PM2.5 is af te leiden dat de fijnstof concentraties op die

uit zuidelijk windrichtingen na, in 2015 duidelijk lager zijn dan in 2014. De metingen op het meetstation Zaandam zijn in 2015 zonder noemenswaardige technische problemen verlopen. De meetresultaten voldoen aan de eisen voor de data beschikbaarheid en zijn conform alle wettelijke meetvoorschriften tot stand gekomen. Uit de NO2 Palmesbuisjesmetingen op 11 locaties in de Zaanstreek blijkt dat er op 1 locatie niet wordt voldaan aan de grenswaarde. Deze locatie is op zeer korte afstand vanuit de rand van de weg geplaatst, namelijk 3 meter. Alle in 2015 gemeten jaargemiddelde NO2 concentraties zijn lager ten opzichte van 2014.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

5

1 Inleiding

Dit rapport beschrijft de meetresultaten over het jaar 2015 van de buitenluchtmetingen op het vaste meetstation Zaandam naar de concentraties stikstofoxide (NO), stikstofdioxide (NO2), ozon (O3), fijn stof (PM10) en ultra fijnstof (PM2.5) te Zaanstad. De meetlocatie is gelegen nabij het Wagenschotpad, buiten de directe invloedsfeer van het verkeer. De meetlocatie is daarom getypeerd1 als een stedelijke achtergrond. In deze rapportage zijn ook de resultaten van de 11 locaties met passieve (Palmes) NO2 bepaling opgenomen. Deze metingen vallen niet onder de NEN EN ISO/IEC 17025 scope van de afdeling Luchtkwaliteit (zie www.RvA.nl certificaat L426). De details wat betreft de accreditatie is terug te vinden in bijlage 4.

1 Het type meetstation is vastgesteld in het RIVM rapport Evaluation of the presentativeness of the Dutch air

quality monitoring stations : The National, Amsterdam, Noord-Holland, Rijnmond-area, Limburg and Noord-Brabant networks. http://www.rivm.nl/en/Documents_and_publications/Scientific/Reports/2013/augustus/Evaluation_of_the_presentativeness_of_the_Dutch_air_quality_monitoring_stations_The_National_Amsterdam_Noord_Holland_Rijnmond_area_Limburg_and_Noord_Brabant_networks

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

6

1.1 Gerelateerde rapportages In de voorgaande jaren zijn eveneens (jaar)rapporten gemaakt over de luchtkwaliteit in Zaanstad. De meest recente versie is terug te vinden op de website van de gemeente Zaanstad met als zoekterm “luchtkwaliteit”. Daarnaast zijn er rapportages van de gemeente Amsterdam en de provincie Noord-Holland. Gemeente Amsterdam: https://www.luchtmeetnet.nl/download# Provincie Noord-Holland: http://www.noord-holland.nl/web/Themas/Milieu/Luchtkwaliteit/Luchtkwaliteit-in-NoordHolland.htm Vanaf 2013 is de data, via een App met de naam Luchtkwaliteit, te raadplegen met behulp van een smartphone. In deze App is een aanvullende mogelijkheid om per meetstation per component een waarde in te geven, waarbij na overschrijding een alarmering op het scherm van de smartphone verschijnt. De data voor stikstofdioxide, ozon, fijn stof en ultra fijn stof worden door het RIVM opgenomen in een database. Het RIVM verzorgt dataverstrekking aan de Europese databank Airbase2. Eveneens ontvangt het Planbureau voor de Leefomgeving de gegevens van het RIVM en “ijkt” met deze data de berekende Grootschalige Concentratiekaarten3 (GCN).

1.2 Meetstation Zaandam

In mei 2006 is, in opdracht van de gemeente Zaanstad, gestart met buitenluchtmetingen te Zaandam

(bekend als meetstation nummer 701). De locatie is in samenwerking met de gemeente gekozen.

De meetlocatie is getypeerd als “stadsachtergrond”, er zijn geen directe invloeden van verkeer.

In de onderstaande tabel 5 is aangegeven welke componenten worden gemeten. De met “Q”

aangeduide verrichtingen voldoen aan de criteria van de NEN EN ISO/IEC 170254.

Tabel 5:gemeten componenten op station 701 Zaandam

2 Zie http://air-climate.eionet.europa.eu/databases/airbase

3 Zie http://geodata.rivm.nl/gcn/

4 De accreditatie is terug te vinden op http://www.rva.nl/ ISO 17025, Nummer L426

MEETSTATION PM2.5 PM10 O3 NOx

701 Zaandam Q Q Q Q

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

7

2 Methoden

2.1 Meetmethoden Alle metingen op het meetstation 701 zijn conform of gelijkwaardig aan de EU referentie meetmethoden uitgevoerd. Vanaf 2010 zijn de metingen van stofdeeltjes (PM10 en PM2.5) met een automatische meetmethode uitgevoerd. Deze methode, met een zogenaamde Beta attenuation monitor (BAM) van Met-One, is –met een correctie- equivalent aan de referentie methode. De kalibratiefactor is landelijk vastgesteld in samenwerking met het RIVM. Hiertoe is de data van alle vergelijkende metingen van de BAM van alle vaste (publieke) meetstations in Nederland met de referentiemethode geanalyseerd. Voor 2015 is een kalibratiefactor van 0,96 voor PM2.5 en 0,97*BAM-1,9 voor PM10 vastgesteld.5 Gasvormig De metingen van NOx en O3 worden uitgevoerd gelijkwaardig aan de EU standaardmethode. Automatische PM10 en PM2.5 metingen Op basis van vergelijkende metingen met de referentiemethode in heel Nederland voor fijnstofmetingen zijn de meetresultaten PM10 dit rapportagejaar gecorrigeerd met een formule 0,97*BAM-1,9. De PM2.5 meetresultaten zijn gecorrigeerd met 0,96. Daarmee zijn de automatische PM metingen equivalent aan de Europese referentiemethode conform NEN-EN 12341:2014 en NTA 8019:2015. De correctiefactoren zijn nader toegelicht in het GGD Amsterdam rapport 16-1120 Bam correctiefactoren PM10 en PM2.5 2015. Referentiemetingen PM10 en PM2.5 De referentiemetingen PM10, ten behoeve van de controle van de equivalentie van de BAM, worden uitgevoerd met een zogenaamde LVS Kleinfiltergerät filterwisselaar (met gekoelde opslag na bemonstering) van het merk Derenda. Er wordt gebruik gemaakt van een 47mm kwartsvezelfilter van Whatman type QMA. De meetmethoden van PM10 en PM2.5 is conform NEN EN 12341:2014, en de NTA 8019:2015. Deze NTA beschrijft onder meer een procedure van voorbehandeling van het kwartsvezelfilter waardoor gewichtstoename van de veldblanco wordt beperkt.

2.2 Validatie meetresultaten Alle meetresultaten zijn gevalideerd volgens vaststaande criteria zoals vastgelegd in de kwaliteitsdocumentatie. Indien hieraan niet is voldaan volgt onmiddellijke afkeuring van het analyseresultaat. Uiteindelijk kan dit leiden tot afkeur van een berekend uur-, dag- of jaargemiddelde. In de bijlage 3 zijn het aantal goedgekeurde waarnemingen waarop het gemiddelde is gebaseerd weergegeven onder ‘aantal uren’ en ‘aantal dagen’. Om te voldoen aan de criteria uit de Europese regelgeving moet voor de meeste componenten 90% van de tijd, waarop een gemiddelde is gebaseerd, ook daadwerkelijk zijn gemeten.

5 Landelijk vastgesteld in de Bam werkgroep op 15 december 2015 te Bilthoven (RIVM).

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

8

2.3 Grenswaarden De ministeriële Regeling ‘beoordeling luchtkwaliteit 2007’ is op 15 november 2007 in werking getreden en bevat voorschriften over metingen en berekeningen om de concentratie en depositie van luchtverontreinigende stoffen vast te stellen. Verder schrijft de regeling rapportage voor van de uitkomsten van metingen en berekeningen. De regeling vereist ook een plan met maatregelen om een goede luchtkwaliteit te bewerkstelligen in geval van overschrijding. Alle grens- en richtwaarden zijn wettelijk vastgelegd in Bijlage 2 van de Wet milieubeheer. Voor wat betreft deze wettelijke grenswaarden wordt nog opgemerkt dat op 7 april 2009 door de Europese Commissie aan Nederland uitstel is verleend om te voldoen aan de luchtkwaliteitsnormen (derogatie EC). Dit uitstel is verleend op basis van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Voor fijnstof (PM10) moet Nederland voldoen aan de Europese grenswaarden vanaf 11 juni 2011, voor stikstofdioxide geldt de grenswaarde vanaf 1 januari 2015. 1.1 Meetmethode van NO2 met diffuse meetmethode (Palmesbuisjes) Vanaf 2006 worden er in de regio Zaanstad op 11 locaties met zogenaamde Palmesbuisjes de NO2 concentraties bepaald. Ter verankering worden ook op het meetstation (701) Zaandam Palmesbuizen geplaatst. De Palmesbuislocaties zijn weergegeven in onderstaande afbeelding 1. De codering en coördinaten zijn vermeld in tabel 1. Afbeelding 1: kaart met de meetlocaties

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

9

Tabel 1: coördinaten Palmesbuis locaties

Deze methode is in 1976 voor het eerst in de literatuur beschreven (Palmes, 1976) en wordt sindsdien op grote schaal toegepast. Palmes diffusiebuisjes worden gedurende langere tijd in de buitenlucht opgehangen, waarbij de monstername plaatsvindt door middel van diffusie van het in de lucht aanwezige stikstofdioxide (NO2) naar het adsorbens in het Palmesbuisje. Deze methode is relatief goedkoop en eenvoudig toepasbaar, omdat er geen infrastructurele voorzieningen nodig zijn. De buisjes vallen nauwelijks op en kunnen nagenoeg overal worden opgehangen, waardoor het mogelijk is een goed inzicht te krijgen in de ruimtelijke variatie in concentratie. Nadeel van de methode is de langere middelingstijd waarover de concentratie wordt gemeten. Dit is echter geen probleem wanneer het gaat om het bepalen van langdurige gemiddelden, zoals de jaargemiddelde concentratie stikstofdioxide (NO2).

X Y Benaming Code

52,47 4,75 Dorpsstraat 505, Assendelft z1

52,50 4,76 Popelstraat, Provincialeweg N203, Krommenie z2

52,50 4,78 Kerkstraat 331, Wormerveer z3

52,49 4,80 Wandelweg/Javastraat, Wormerveer z4

52,47 4,81 Pellekaanstraat/Leeghwaterstraat Koog ad Zaan z5

52,46 4,82 Jufferstraat/Dr scholtestraat, Zaandam z6

52,43 4,82 Houthavenkade, Provincialeweg N203, Zaandam z7

52,44 4,81 Houtveldweg, Zaandam z8

52,44 4,84 Kepplerstraat 31, Zaandam z9

52,44 4,81 Provincialeweg 168 N203, zaandam z10

52,43 4,84 Den Uylweg, Zaandam* z11

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

10

3 Resultaten

3.1 Jaargemiddelde meetresultaten meetstation Zaandam (701) Tabel 2: Gemeten concentraties meetstation Zaandam in µg/m3.

1) norm vanaf 1-1-2015

2) mag maximaal 18 maal per jaar overschreden worden.

3) richtwaarde voor de lange termijn voor de bescherming van de gezondheid van de mens: 120

microgram per m3 als hoogste acht-uurgemiddelde concentratie van een dag, gedurende een

kalenderjaar.

4) norm geldig voor stedelijke achtergrond in 2015, Daarnaast geldt er een reductieverplichting in

2020 van 15%. Hierbij hanteert het RIVM een periode van 2009 t/m 2011 ten opzichte van 2018

t/m 2020 waarin de reducties moeten worden bereikt (voorschriften 4.4 tot 4.7 in Bijlage 2 in de

wet milieubeheer).

5) norm vanaf 11-6-2011

6) mag maximaal 35 keer per jaar overschreden worden

7) meetperiode van mei 2006 t/m december 2006

8) De ruwe Met-One BAM PM10 data zijn voor 2010, 2012, 2013 en 2014 gecorrigeerd met 0,92.

9) De ruwe Met-One BAM PM10 data zijn voor 2011 gecorrigeerd met 0,90.

10) De ruwe Met-One BAM PM2.5 data zijn voor 2011, 2012, 2013, 2014 en 2015 gecorrigeerd met

0,96.

11) In 2012 zijn er nabij het meetstation langdurig werkzaamheden geweest die de meetresultaten

mogelijk negatief hebben beïnvloed.

12) Op basis van uurgemiddelden. Het jaargemiddelde op basis van daggemiddelde is afgerond 23

µg/m3.

13) De Met-One BAM PM10 data zijn voor 2015 gecorrigeerd met 0,97*BAM-1,9

14) Alle PM10 data is weergegeven exclusief (mogelijke) zeezout aftrek.

Stof Eenheid Norm 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

NO2 Gem.[jaar] 1

40 32 25 27 27 25 25 26 23 24 22

Max.[uur] 2 200 387

3*>200 123 182 152 138 121

260

1*>200 161 107 316

2*>200

NO Gem.[jaar] 9 8 7 8 8 8 9 5 5 5

O3 Gem.[jaar] 44 40 47 42 42 43 39 47 46 49

O3 N [8 uren] 3

120; n<25

16 2 19 6 7 12 5 5 6 9

PM10 Gem. [jaar] 5, 14

40 297 26 22 22 24

8 27

9 23

8 23

8 24

8,12 20

13

PM10 n<35 [24-uur] 6, 14

50 227 15 7 12 14

8 22

9 10

8 6

8 9

8 8

PM2.5 Gem.[jaar] 4

25

21 18 14 15 17 1710

1510

1510

1610

1310

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

11

3.2 Jaargemiddelde NO2 meetresultaten Palmesbuisjes Tabel 3: Gemeten concentraties NO2 met palmesbuisjes in µg/m3.

* zie opmerking over deze locatie op de volgende pagina.

Alle meetresultaten zijn per component en per meetlocatie weergegeven in bijlage 1 en 2. Afbeelding 2: Jaargemiddelde NO2 concentraties gemeten met Palmesbuisjes

Uit de tabel 3 en afbeelding 2 valt af te leiden dat alle concentraties in 2015 zijn afgenomen ten opzichte van 2014. Daarnaast is te zien dat er in de regio Zaanstad een NO2 Palmesbuisje meetlocatie is waar de concentratie met 46,8 µg/m3 in 2015 (wederom) boven de grenswaarde voor 2015 ligt. Deze locatie (z11) ligt aan de Den Uylweg te Zaandam. In afbeelding 3 is een foto opgenomen van deze meetlocatie. De oorzaak van de stijging in 2013 en 2014 bij het meetpunt Z11 ligt mogelijk in het feit dat daar rond die tijd een geluidscherm is geplaatst. Een andere oorzaak voor de hoge concentratie is, dat de meetlocatie ook op zeer korte afstand vanuit de rand van de weg is geplaatst, namelijk 3 meter. Voor toetsing van de

X Y Benaming Code 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

52,47 4,75 Dorpsstraat 505, Assendelft z1 26,1 27,5 26,1 26,9 24,8 22,6 22,5 22,3 23,6 21,7

52,50 4,76

Popelstraat, Provincialeweg N203,

Krommenie

z2 34,1 34,7 35,2 38,2 32,9 31,3 31,4 26,6 30,2 27,4

52,50 4,78 Kerkstraat 331, Wormerveer z3 31,9 30,6 30,2 30,5 28,9 29,5 31,9 25,6 26,9 23,7

52,49 4,80 Wandelweg/Javastraat, Wormerveer z4 35,6 33,2 32,7 33,1 29,9 27,3 28,4 25,1 25,6 22,8

52,47 4,81

Pellekaanstraat/Leeghwaterstraat

Koog ad Zaan

z5 34,8 34,4 33,5 33,5 30,5 30,0 30,2 27,3 28,1 25,9

52,46 4,82 Jufferstraat/Dr scholtestraat, Zaandam z6 31,9 30,7 33,6 34,6 30,6 29,0 27,1 24,9 26,6 25,2

52,43 4,82

Houthavenkade, Provincialeweg N203,

Zaandam

z7 47,7 46,6 50,6 46,1 37,6 39,4 37,4 31,7 32,9 31,7

52,44 4,81 Houtveldweg, Zaandam z8 32,5 32,4 34,5 35,1 28,7 28,6 29,8 27,3 28,4 24,9

52,44 4,84 Kepplerstraat 31, Zaandam z9 35,3 33,4 33,5 38,8 31,1 29,5 31,8 30,4 33,0 30,3

52,44 4,81 Provincialeweg 168 N203, zaandam z10 31,4 31,7 29,9 33,0 30,2 28,3 28,2 27,2 28,6 25,6

52,43 4,84 Den Uylweg, Zaandam* z11 45,0 45,4 56,2 53,6 46,8 45,2 41,0 44,1 51,6 46,8

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

12

grenswaarden wordt in de regel een afstand van 10 meter vanaf de rand van de weg aangehouden. In november 2015 is dit meetpunt verplaatst naar het nabij gelegen fietspad. Het jaargemiddelde van punt z11 is daarmee een resultaat van 11 metingen op de oude en 2 op de nieuwe locaties. Het gemiddelde van de 11 metingen op de oude locatie is 48 en die van de 2 metingen op de nieuwe locatie 41 µg/m3 .

Afbeelding 3: Foto van de meetlocatie z11, Den Uylweg Zaandam.

Het Palmesbuisje hing aan de paal waar de blauwe pijl naar toe wijst. Het geluidsscherm is enkele jaren

geleden geplaatst.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

13

3.3 Pollutierozen

Om te bepalen uit welke windrichting de hoogste concentraties worden gemeten zijn er pollutierozen

weergegeven voor PM2.5, PM10 en NO2. Bron van de achtergrond komt van Openstreetmap.nl

Afbeelding 4: PM2.5 jaargemiddeldeconcentraties 2010 (groen), 2011 (rood), 2012 (zwart), 2013 (oranje),

2014 (paars) en 2015 (roze). Schaal 0-50 µg/m3.

Uit de pollutieroos van PM2.5 uit 2015 blijkt een duidelijke verlaging van de PM2,5 concentraties uit nagenoeg alle windrichtingen. Uitzondering hierop zijn de PM2.5 concentraties uit zuidelijk windrichtingen.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

14

Afbeelding 5: PM10 jaargemiddeldeconcentraties 2010 (groen), 2011 (rood), 2012 (zwart), 2013 (oranje)

en 2014 (paars).

Uit de pollutieroos van PM10 uit 2015 blijkt, net als die van PM2.5, een duidelijke verlaging van de PM10

concentraties uit nagenoeg alle windrichtingen. Uitzondering hierop zijn de PM10 concentraties uit

zuidelijk windrichtingen.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

15

Afbeelding 6: NO2 jaargemiddeldeconcentraties 2009 (blauw), 2010 (groen), 2011 (rood), 2012 (zwart), 2013 (oranje), 2014 (paars) en 2015 (roze). Schaal 0-50 µg/m3.

Uit de pollutieroos uit 2015 blijkt een duidelijke verlaging van de NO2 jaargemiddeldeconcentraties uit

nagenoeg alle windrichtingen.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

16

3.4 Meteorologie 2015 In dit hoofdstuk zijn de meteorologische gegevens opgenomen over de jaren 2015, 2014 en 2013 en zijn vergeleken met die van het langjarig gemiddelde (2003 – 2012). De gegevens zijn afkomstig van het KNMI station 240 te Schiphol (tabel 4). De verdeling van de windrichting is op basis van uurgemiddelden weergegeven in afbeelding 7. Afbeelding 8 laat zien hoe per windrichting de verdeling is van de windsnelheid. Op basis van deze gegevens zijn de pollutierozen bepaald. Tabel 4: Meteorologie tijdens de meetperiode en in vergelijking met het langjarig gemiddelde (2003-2012). Alle meetgegevens zijn afkomstig van KNMI station Schiphol.

Meetperiode 2015

Meetperiode 2014

Meetperiode 2013

Langjarig gemiddelde 2003-2012

Gemiddelde temperatuur in ºC 11,0 11,8 9,9 10,7 Totale hoeveelheid neerslag (mm) 885,1 826 791,9 834 Gemiddelde windsnelheid (m/s) 5,2 4,8 5,0 4,9 % noordenwind (320-40°) 14,3 15,5 22,4 17,6 % oostenwind (50-130°) 17,5 20,6 21,8 19,7 % zuidenwind (140-220°) 34,1 36,7 28,6 27,9 % westenwind (230-310°) 32,8 25,9 26,1 33,3 % windstil/variabel 1,3 1,2 1,2 1,6

Het weer in 2015 verschilde op enkele punten met de gemiddelde meteorologie en met name ten

opzichte van 2014 (KNMI Schiphol). Er is in 2015 ten opzichte van 2014 meer wind (8%), meer neerslag

(7%) en minder oostenwind (3%) en meer westenwind (7%) voorgekomen.

2015 is volgens het KNMI over heel Nederland beschouwd een warm en zonnig jaar geweest met een

normale hoeveelheid neerslag, het RIVM heeft specifiek voor het trendonderzoek op basis hiervan over

2015 de laagste ‘meteofactor voor PM10’ sinds 1999 berekend. Dit wil zeggen dat 2015 uit oogpunt van

PM10 als uitzonderlijk gunstig jaar kan worden bestempeld.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

17

Afbeelding 7: aantal uren wind uit betreffende windrichting Schaal 0 – 600 uur, meetpunt KNMI Schiphol (240)

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

18

Afbeelding 8: gemiddelde windsnelheid uit betreffende windrichting, schaal 0 – 8 m/s, meetpunt KNMI Schiphol (240).

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

19

4 Conclusies

Samenvattend geldt voor het meetstation Zaandam dat in 2015 wordt voldaan aan de grenswaarden

van NO2, O3, PM10 en PM2.5.

De jaargemiddelde concentraties in 2015 van NO2, PM10 en PM2.5 zijn gedaald en zijn de laagste sinds de

start in 2006 op het meetstation Zaandam. De dalingen in 2015 ten opzichte van 2014 zijn in lijn met het

landelijke beeld en hangen samen met de gunstige meteorologische omstandigheden in 2015. Het

aantal dagen met een PM10 concentratie van meer dan 50 µg/m3 is in 2015 de op twee na laagste sinds

2006.

De jaargemiddelde NO concentraties zijn de afgelopen 3 jaar ongeveer gelijk gebleven. De

jaargemiddelde ozon (O3) concentratie is dit jaar het hoogste sinds de metingen zijn gestart, het aantal

keren dat de 8-uurgemiddelde ozonconcentratie boven de 120 μg/m3 is voorgekomen (9 keer) is ten

opzichte van de drie voorgaande jaren gestegen.

Uit de vorm van de pollutierozen voor PM10 en PM2.5 is af te leiden dat de fijnstof concentraties op die

uit zuid en zuidwestelijk richtingen na, in 2015 duidelijk lager dan in 2014.

De metingen op het meetstation Zaandam zijn in 2015 zonder noemenswaardige technische problemen

verlopen. De meetresultaten voldoen aan de eisen voor de data beschikbaarheid en zijn conform alle

wettelijke meetvoorschriften tot stand gekomen.

Uit de NO2 Palmesbuisjesmetingen op 11 locaties in de Zaanstreek blijkt dat er op 1 locatie niet wordt

voldaan aan de grenswaarde. Deze locatie is op zeer korte afstand vanuit de rand van de weg geplaatst,

namelijk 3 meter. Alle in 2015 gemeten jaargemiddelde NO2 concentraties zijn lager ten opzichte van

2014.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

20

Bijlage 1: Meetresultaten automatische metingen 2015

Me

ets

tati

on

:7

01

- Z

aa

nd

am

Co

mp

on

en

t:

NO

Me

etp

eri

od

e:

20

15

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n u

urg

em

idd

eld

en

in

µg

/m3

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l ure

n

12

35

13

26

46

82

5,1

8712

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

128

129

132

136

175

181

219

316

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n d

ag

ge

mid

de

lde

n i

n µ

g/m

3

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l dagen

GP

ULA

U

23

46

13

20

36

56

5,1

362

22

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

36

37

41

44

49

52

71

82

Co

nce

ntr

ati

es

pe

r w

ind

rich

tin

g i

n µ

g/m

3 o

p b

asi

s va

n K

NM

I g

eg

eve

ns

Sch

iph

ol

WR

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

310

320

330

340

350

360

STIL

VA

R

Conc

11

12

23

43

48

14

12

15

15

17

15

11

10

97

44

22

22

22

31

12

22

21

68

Aanta

l135

160

141

147

206

221

245

187

134

127

131

148

126

165

165

216

299

341

398

554

526

312

360

393

363

364

360

297

195

259

262

190

143

114

108

104

41

75

Da

gg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

es

in µ

g/m

3

12

34

56

78

910

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Jan

21

11

27

30

10

21

10

11

21

63

782

18

16

637

52

21

12

84

Feb

61

22

87

35

01

15

22

23

42

49

12

36

10

42

53

112

11

14

Mrt

11

31

53

43

31

17

52

11

312

41

11

114

20

15

16

01

1

Apr

11

40

10

14

64

16

12

211

71

11

13

10

111

11

13

63

Mei

11

21

11

15

01

43

10

00

13

22

23

11

01

21

31

2

Juni

21

14

41

11

01

11

10

01

40

00

24

11

34

12

31

Juli

12

40

22

62

05

21

22

41

10

03

22

11

12

21

10

1

Aug

12

11

35

40

03

51

12

10

02

45

81

03

13

35

30

1

Sept

02

31

00

--1

52

13

14

24

27

21

56

10

419

41

35

2

Okt

68

10

25

12

65

29

32

32

13

38

13

26

11

315

32

13

25

41

17

20

20

Nov

52

36

71

15

13

32

31

12

31

00

11

----

01

016

51

18

21

00

1

Dec

91

61

00

17

73

41

42

20

44

913

44

31

12

43

23

13

16

53

Ma

an

dg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

e i

n µ

g/m

3R

-001-6

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Juni

Juli

Aug

Sept

Okt

Nov

Dec

99

43

12

22

310

10

7

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

21

Me

ets

tati

on

:7

01

- Z

aa

nd

am

Co

mp

on

en

t:

NO

2

Me

etp

eri

od

e:

20

15

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n u

urg

em

idd

eld

en

in

µg

/m3

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l ure

nE

U -

gre

nsw

aard

e (

2015)

16,1

21,0

28,1

36,6

47,7

56,2

64,5

74,3

21,7

8712

40

aanta

l ure

n m

et:

aanta

l ure

n m

et:

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

c >

200

c >

270

83,0

84,7

86,0

86,1

86,1

87,5

95,7

120,5

0(m

axim

aal 18 o

vers

chrijd

ingen p

er

jaar

toegesta

an)

0(m

axim

aal 18 o

vers

chrijd

ingen p

er

jaar

toegesta

an,

geld

t vo

or

(snel)w

egen >

40.0

00 m

tv/e

tmaal)

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n d

ag

ge

mid

de

lde

n i

n µ

g/m

3

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l dagen

GP

ULA

U

19,3

23,4

27,8

32,2

41,1

45,4

52,2

58,3

21,8

362

22

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

52,4

52,6

52,9

53,0

54,3

58,2

58,9

67,8

Co

nce

ntr

ati

es

pe

r w

ind

rich

tin

g i

n µ

g/m

3 o

p b

asi

s va

n K

NM

I g

eg

eve

ns

Sch

iph

ol

WR

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

310

320

330

340

350

360

STIL

VA

R

Conc

10

10

13

14

15

16

15

18

20

24

31

33

36

40

39

41

40

39

38

34

27

26

17

14

13

11

13

13

13

99

11

12

12

13

11

26

18

Aanta

l135

160

141

147

206

221

245

187

134

127

131

148

126

165

165

216

299

341

398

554

526

312

360

393

363

364

360

297

195

259

262

190

143

114

108

104

41

75

Da

gg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

es

in µ

g/m

3

12

34

56

78

910

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Jan

32

12

15

13

53

51

42

21

15

88

13

21

26

20

33

27

35

68

58

47

27

44

23

26

19

15

24

18

33

28

Feb

28

11

44

43

28

21

22

810

25

30

52

52

36

18

53

33

59

43

34

19

34

21

17

42

45

16

38

Mrt

12

824

829

36

42

30

30

17

42

34

16

13

922

35

21

13

14

812

41

48

13

35

13

35

10

12

9

Apr

75

22

79

10

29

27

23

37

29

22

14

48

35

11

97

11

16

99

10

33

18

10

625

32

22

Mei

78

13

10

14

14

10

32

11

18

32

20

13

46

15

11

26

16

16

13

30

12

10

44

19

12

26

819

Juni

16

17

12

21

27

911

56

910

12

17

65

10

28

64

718

15

513

29

28

11

28

16

13

Juli

16

29

19

11

22

14

32

74

24

24

915

13

21

913

811

26

11

15

714

815

12

87

37

Aug

14

27

20

16

24

31

24

59

30

22

10

922

12

57

19

33

33

34

22

10

25

13

23

27

24

27

820

Sept

618

28

84

3--

10

16

12

13

28

17

26

28

32

24

35

20

14

36

33

28

37

29

16

10

20

17

15

Okt

22

23

36

42

39

32

30

21

27

13

10

19

18

17

20

19

19

18

19

23

46

17

49

37

15

28

32

37

47

45

31

Nov

36

32

54

51

42

25

17

21

11

13

22

31

13

95

15

20

----

911

941

45

18

40

53

11

513

Dec

33

29

47

16

16

11

38

38

28

38

18

24

23

44

44

32

40

32

33

26

17

20

26

26

18

10

16

42

45

29

28

Ma

an

dg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

e i

n µ

g/m

3R

-004-1

1

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Juni

Juli

Aug

Sept

Okt

Nov

Dec

28,2

31,4

22,2

18,3

14,7

13,7

14,0

19,6

20,0

27,4

24,1

28,6

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

22

Me

ets

tati

on

:7

01

- Z

aa

nd

am

Co

mp

on

en

t:

O3

Me

etp

eri

od

e:

20

15

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n u

ur-

en

8-u

urg

em

idd

eld

en

in

µg

/m3

uurg

em

iddeld

en

8-u

urg

em

iddeld

en

aanta

l dagen m

et

8-u

urg

em

iddeld

e c

oncentr

atie >

120

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l ure

nm

ax

EU

- s

treefw

aard

e (

2010)

2013

2014

2015

52,5

59,4

65,4

71,5

81,0

90,3

105,7

131

48,8

8430

182,9

120

56

9

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

gem

iddeld

aanta

l ove

rschrijd

ingsdagen laats

te 3

jaar

167,7

173,3

175,4

181,4

182,1

196,9

202,0

202,6

7(m

ax 2

5 t

oegesta

an)

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n d

ag

ge

mid

de

lde

n i

n µ

g/m

3

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l dagen

GP

ULA

U

52,3

57,4

61,1

67,4

74,6

80,6

89,2

102,3

48,8

357

54

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

89,3

89,5

96,2

97,2

100,8

102,2

102,4

119,1

Co

nce

ntr

ati

es

pe

r w

ind

rich

tin

g i

n µ

g/m

3 o

p b

asi

s va

n K

NM

I g

eg

eve

ns

Sch

iph

ol

WR

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

310

320

330

340

350

360

STIL

VA

R

Conc

62

64

57

56

53

53

50

50

48

43

36

43

30

25

25

25

27

29

28

33

43

45

59

61

62

65

63

63

61

61

62

62

57

62

56

59

25

62

Aanta

l131

156

138

145

200

218

232

179

130

121

127

143

118

155

163

211

289

333

377

531

504

309

354

383

355

353

350

288

186

246

256

186

133

111

109

101

40

69

Da

gg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

es

in µ

g/m

3

12

34

56

78

910

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Jan

28

59

58

60

98

23

44

55

63

67

63

52

50

57

39

41

15

15

516

639

36

45

55

44

56

43

37

Feb

41

63

27

23

25

28

37

70

59

----

211

25

30

10

27

13

23

30

55

39

60

61

27

18

61

39

Mrt

68

74

54

69

40

42

30

44

40

53

28

37

43

49

40

28

23

31

57

74

67

59

28

18

54

41

60

35

70

72

76

Apr

76

70

54

72

66

67

8--

43

48

64

61

61

34

56

70

76

75

76

69

72

75

84

64

64

64

63

45

47

60

Mei

78

81

54

77

71

75

75

58

82

74

58

61

68

77

86

70

78

56

66

65

68

57

68

76

68

67

62

74

53

64

47

Juni

60

55

62

68

87

70

65

71

74

75

84

101

83

89

71

63

53

59

63

59

42

51

61

70

58

67

61

58

49

70

Juli

119

97

75

102

60

56

47

52

57

64

90

52

43

46

39

85

63

68

70

40

55

59

69

80

69

57

51

58

59

60

66

Aug

75

88

81

49

66

54

54

67

75

45

33

58

81

74

57

58

61

52

45

60

49

96

102

55

57

41

38

42

42

73

52

Sept

70

55

44

59

64

64

56

56

45

50

54

39

54

39

38

25

46

28

45

58

42

28

32

21

24

37

46

39

40

44

Okt

41

34

14

20

14

14

20

36

27

40

50

34

40

32

19

23

20

925

31

17

36

16

26

43

16

52

11

65

Nov

12

37

629

34

33

58

59

48

37

57

66

55

59

48

63

--62

57

63

----

----

558

68

61

Dec

39

49

18

49

45

51

11

15

40

22

44

40

44

51

25

13

27

12

22

55

42

47

33

49

51

41

87

27

33

Ma

an

dg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

e i

n µ

g/m

3R

-005-1

1

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Juni

Juli

Aug

Sept

Okt

Nov

Dec

38,0

34,8

48,5

61,4

68,1

66,5

64,8

60,7

44,8

23,4

41,6

31,1

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

23

Me

ets

tati

on

:7

01

- Z

aa

nd

am

Co

mp

on

en

t:

PM

10

BA

M1

02

0 g

ec

orr

ige

erd

me

t fo

rmu

le P

M1

0 *

0,9

7 -

1,9

Me

etp

eri

od

e:

20

15

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n u

urg

em

idd

eld

en

in

µg

/m3

Zeezout

corr

ectie

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l ure

naandeel zeezout

Jaarg

em

iddeld

e

16,9

19,3

22,4

26,5

33,7

41,8

55,6

73,1

19,5

8645

316,5

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

100,5

100,7

100,8

101,3

112,1

160,0

181,6

205,3

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n d

ag

ge

mid

de

lde

n i

n µ

g/m

3

Zeezout

corr

ectie

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l dagen

aandeel zeezout:

Jaarg

em

iddeld

eE

U -

gre

nsw

aard

eG

PU

LA

U

17,1

19,0

21,4

25,2

31,1

39,1

51,1

58,9

19,5

361

316,5

40

44

Aanta

l dagen m

et:

Aanta

l corr

ectie d

agen

gecorr

igeerd

aanta

l

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

c >

gre

nsw

aard

e

50

t.g.v

. zeezout:

ove

rschrijd

ingsdagen

51,4

52,0

53,6

54,5

58,2

58,7

59,9

86,5

84

4(m

axim

aal 35 o

vers

chrijd

ingen p

er

jaar

toegesta

an)

Co

nce

ntr

ati

es

pe

r w

ind

rich

tin

g i

n µ

g/m

3 o

p b

asi

s va

n K

NM

I g

eg

eve

ns

Sch

iph

ol

WR

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

310

320

330

340

350

360

STIL

VA

R

Conc

16

17

15

18

21

20

21

24

25

25

29

27

29

29

29

27

24

23

22

21

19

19

17

17

16

15

16

16

16

14

14

16

17

18

16

15

19

16

Aanta

l135

160

141

147

204

217

239

179

133

126

129

146

120

164

165

209

296

338

399

552

516

314

356

391

370

357

355

296

190

255

262

191

143

117

112

106

41

74

Da

gg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

es

in µ

g/m

3

12

34

56

78

910

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Jan

54

22

14

15

28

26

17

15

16

17

20

13

69

617

15

19

26

27

38

32

40

29

24

18

20

14

11

10

13

Feb

11

911

10

11

20

20

32

14

827

49

50

30

51

87

37

26

38

16

914

13

13

19

22

17

16

Mrt

14

14

12

16

20

18

33

30

17

23

17

22

21

23

24

38

60

58

55

39

10

831

41

19

15

19

20

16

15

16

Apr

16

10

17

88

623

18

27

52

34

19

12

27

25

98

812

18

15

12

14

40

14

89

12

16

12

Mei

11

912

10

13

14

14

25

16

21

19

16

12

614

16

13

16

10

12

14

29

19

14

10

12

18

15

19

911

Juni

15

----

----

16

17

13

14

19

17

22

29

24

13

13

25

17

11

11

22

14

16

19

19

16

17

21

11

11

Juli

20

27

25

23

11

12

22

10

12

17

29

15

12

10

10

815

11

911

913

717

15

10

12

14

14

14

11

Aug

18

28

21

18

23

23

22

13

15

22

18

16

21

20

15

13

712

30

31

35

33

32

17

14

13

14

19

17

21

22

Sept

12

15

13

12

15

13

11

11

16

13

19

26

19

16

12

11

15

20

15

19

26

15

13

15

18

13

12

12

15

15

Okt

21

28

46

59

32

17

15

18

18

29

25

26

28

13

26

26

20

19

25

14

18

15

28

25

15

27

34

35

29

30

39

Nov

41

30

39

21

25

11

12

20

20

22

22

19

19

14

21

16

13

21

16

12

89

15

17

917

23

13

20

18

Dec

18

19

24

18

17

16

27

24

22

22

17

20

15

36

43

21

29

27

25

20

11

10

18

18

15

12

41

38

23

19

25

Ma

an

dg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

e i

n µ

g/m

3R

-002-8

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Juni

Juli

Aug

Sept

Okt

Nov

Dec

20,5

24,3

24,7

16,9

14,4

17,0

14,4

20,2

15,2

25,8

18,7

22,3

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

24

Me

ets

tati

on

:7

01

- Z

aa

nd

am

Co

mp

on

en

t:

PM

2,5

ge

co

rrig

ee

rd m

et

fac

tor

0,9

6

Me

etp

eri

od

e:

20

15

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n u

urg

em

idd

eld

en

in

µg

/m3

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l ure

n

9,2

11,0

14,2

18,4

25,9

33,8

46,2

65,9

12,7

8577

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

90,5

91,0

91,0

96,0

96,5

135,3

165,2

200,1

Pe

rce

nti

ele

n e

n m

ax

ima

op

ba

sis

va

n d

ag

ge

mid

de

lde

n i

n µ

g/m

3

P 5

0P

60

P 7

0P

80

P 9

0P

95

P 9

8P

99,5

Jaarg

em

iddeld

eaanta

l dagen

Gre

nsw

aard

e (

2015)

GP

ULA

U

9,5

11,0

13,8

18,3

24,0

32,3

43,4

51,1

12,7

359

25

44

max 8

max 7

max 6

max 5

max 4

max 3

max 2

max 1

43,6

46,2

48,0

48,5

48,7

50,7

52,7

79,0

Co

nce

ntr

ati

es

pe

r w

ind

rich

tin

g i

n µ

g/m

3 o

p b

asi

s va

n K

NM

I g

eg

eve

ns

Sch

iph

ol

WR

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

310

320

330

340

350

360

STIL

VA

R

Conc

10

11

10

12

16

15

16

18

19

18

22

19

22

21

21

19

18

16

16

14

12

11

10

99

88

88

77

910

10

10

10

14

12

Aanta

l133

159

140

147

204

217

239

179

133

126

129

146

120

164

165

210

296

338

396

547

510

310

351

381

361

358

349

293

187

250

261

189

143

117

109

106

41

73

Da

gg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

es

in µ

g/m

3

12

34

56

78

910

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Jan

49

10

65

23

21

10

10

810

98

66

69

818

24

24

35

32

37

23

10

10

811

78

11

Feb

74

79

10

20

16

11

53

24

42

44

25

51

79

25

18

34

15

712

98

12

19

712

Mrt

86

76

710

26

24

14

14

915

19

20

21

35

53

48

42

31

96

27

35

17

10

914

97

8

Apr

84

93

55

17

16

24

46

29

13

719

16

66

68

11

97

11

31

13

86

710

8

Mei

57

10

711

98

15

916

14

10

74

710

612

67

915

12

96

610

811

67

Juni

7--

----

--8

65

58

712

17

93

312

63

414

55

812

10

11

14

98

Juli

13

21

19

19

76

11

54

920

97

711

712

55

65

65

14

10

56

65

55

Aug

919

12

710

12

96

712

10

712

13

75

26

19

19

24

22

21

96

67

98

13

16

Sept

46

54

43

34

87

14

18

810

55

812

811

17

97

99

86

79

9

Okt

15

21

36

49

24

14

98

10

20

16

17

21

922

23

16

16

21

712

813

15

617

26

26

20

19

30

Nov

34

26

27

14

19

76

11

910

910

11

59

87

96

54

47

12

47

17

59

--

Dec

--11

17

910

920

19

11

15

98

729

34

12

16

14

18

14

57

912

78

19

22

17

13

17

Ma

an

dg

em

idd

eld

e c

on

ce

ntr

ati

e i

n µ

g/m

3R

-017-5

Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Juni

Juli

Aug

Sept

Okt

Nov

Dec

15,0

19,2

18,3

12,2

8,9

8,0

8,8

11,0

8,0

18,2

10,6

13,9

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

25

Bijlage 2: Meetresultaten NO2 Palmesbuisjes

metingen 2015

4weeks gemiddelde NO2 concentraties in µg/m3

periode 1 periode 2 periode 3 periode 4 periode 5 periode 6 periode 7 periode 8 periode 9 periode 10 periode 11 periode 12 periode 13

van 30-12-2014 27-1-2015 23-2-2015 24-3-2015 20-4-2015 19-5-2015 16-6-2015 7-7-2015 31-7-2015 8-9-2015 6-10-2015 5-11-2015 1-12-2015

tot 27-1-2015 23-2-2015 24-3-2015 20-4-2015 19-5-2015 16-6-2015 7-7-2015 31-7-2015 8-9-2015 6-10-2015 5-11-2015 1-12-2015 29-12-2015 gemiddelde

verhouding meetstation monitor/buisje 0,89 0,91 0,94 0,98 0,99 1,09 1,05 1,05 1,00 0,96 0,95 0,85 0,81 0,96

concentratie NO2 µg/m3

Z1 Dorpsstraat Assendelft 26,62 26,50 22,17 18,18 15,35 17,42 21,43 14,19 18,95 22,17 29,05 24,11 25,44 21,66

Z2 Provinciale weg N203 Krommenie 35,50 33,81 30,19 24,57 22,77 23,96 23,00 24,17 11,97 27,95 38,10 27,91 32,31 27,40

Z3 Kerkstraat Wormerveer 30,62 33,35 24,06 23,59 18,32 17,42 19,34 18,92 19,45 24,57 30,96 24,53 23,02 23,70

Z4 Wandelweg Wormerveer 31,06 34,72 19,81 18,68 18,81 11,98 24,04 12,97 23,13 29,53 21,99 26,65 22,78

Z5 Provinciale weg N203 Koog a/d Zaan 34,17 29,70 28,78 23,10 21,29 21,23 20,91 19,45 25,06 33,34 24,53 28,67 25,85

Z6 Dr. Scholtenstraat Zaandam 31,06 35,63 30,19 24,57 20,79 19,60 19,86 15,76 17,95 29,87 31,43 21,15 29,88 25,21

Z7 Provinciale weg N203 Zaandam 42,60 44,77 36,80 28,51 27,72 15,25 20,91 18,92 18,95 37,58 38,10 35,53 46,84 31,73

Z8 Houtveldweg Zaandam 31,50 33,81 27,36 21,62 21,29 11,98 22,47 14,19 19,95 29,87 35,72 22,84 31,50 24,93

Z9 Kepplerstraat Zaandam 38,16 42,03 27,36 26,54 25,74 26,13 20,91 17,87 32,92 32,77 38,10 27,91 37,15 30,28

Z10 Provinciale weg N203 Zaandam 30,17 39,29 27,36 22,61 21,78 15,25 23,00 15,76 17,95 31,80 36,19 21,99 29,88 25,62

Z11 Den Uylweg Zaandam 49,70 52,99 50,95 43,25 42,08 40,84 50,70 38,36 44,88 54,45 57,62 38,49 44,02 46,79

Z13 Meetstation 30,17 28,32 22,17 16,22 15,84 11,98 16,20 13,66 11,47 21,20 31,91 21,57 31,50 20,94

gemiddelde: 34,28 36,24 28,93 24,29 22,65 19,42 23,56 19,18 20,57 30,04 35,84 26,05 32,24 27,24

minimum: 26,62 26,50 19,81 16,22 15,35 11,98 16,20 13,66 11,47 21,20 29,05 21,15 23,02 20,94

maximum: 49,70 52,99 50,95 43,25 42,08 40,84 50,70 38,36 44,88 54,45 57,62 38,49 46,84 46,79

Meetstation (automatische methode) 28,31 30,66 24,50 19,14 15,61 13,10 17,02 12,49 17,78 24,42 28,91 20,01 28,17 21,55

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

26

Bijlage 3: Datacaptures 2015

Datacaptures in 2015

Meetstation Component [tijdseenheid]

Datacapture [%]

Langste uitval

701 Zaandam NO2[u] 99 2 dagen NO[u] 99 2 dagen PM10 [dag] 99 4 dagen PM2.5 [dag] 98 4 dagen O3 [u] 96 4 dagen

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

27

Bijlage 4: De Accreditatie van de GGD Amsterdam geldig voor 2015

In 2015 zijn voor deze rapportage de onderdelen 1,3, 5, 6 en 9 van toepassing.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

28

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

29

Bijlage 5: Meetmethoden

De automatische PM10 en PM2.5 met de Met-one BAM 1020a monitoren zijn op basis van referentiemetingen gecorrigeerd en getoetst op equivalentie met de referentiemethode (zie GGD rapport 16-1120). In 2012, 2013 en 2014 is gezamenlijk met (o.a.) het RIVM voor de Met-one Bam 1020a een landelijke correctie bepaald van 0,92 (met USA afscheider) voor PM10 en 0,96 voor PM2.5. Op enkele locaties wordt er gebruik gemaakt van een EU PM10 afscheider. Hiervoor heeft de GGD een factor van 0,95 voor 2014 bepaald. Net als voorgaande jaren is er voor 2015 gezamenlijk met (o.a.) het RIVM voor de Met-one Bam 1020a een landelijke correctie bepaald. Voor 2015 kwam deze uit op een formule BAM*0,97-1.9 voor PM10 en 0,96 voor PM2.5. Op alle meetlocaties die in beheer zijn bij de GGD Amsterdam werd er in 2015 met een EU PM10 afscheider gemeten. Alle hier genoemde verrichtingen worden conform de aangegeven normvoorschriften uitgevoerd. Als nauwkeurigheidseisen zijn de geldende Europese criteria overgenomen, alleen voor de meting van zwaveldioxide kon hieraan niet worden voldaan. De hoogte van de gemeten concentraties zwaveldioxide liggen echter ver onder de geldende grenswaarden, waarmee de grotere meetfout (>15% van de meetwaarde uitgedrukt als 95%BI) voor de toetsing aan normen geen specifiek probleem levert. Nadere informatie over de meetonzekerheid van de verrichtingen die onder accreditatie zijn gebracht kan op verzoek worden verkregen bij GGD Amsterdam, Cluster leefomgeving, afdeling luchtkwaliteit. Meetnauwkeurigheid en toegepaste apparatuur

component apparatuur

Meetprincipe Meetfrequentie nauwkeurigheid bij de jaarlimiet (95%BI)

GGD Document

PM2.5 Metone BAM 1020

Beta verzwakking Controle met gravimetrie

uurlijks ± 17,6% 16-1120

PM10 Metone BAM 1020

Beta verzwakking Controle met gravimetrie

uurlijks ± 13,0% 16-1120

NO/NOx Thermo 42i API 200e

Chemiluminescentie 10 seconden ± 9,9% ± 8,1%

14-1134

O3 Thermo 49i UV 10 seconden ± 9,7% 12-1161

Het Palmes diffusiebuisje is een cilindrisch buisje met een lengte van 7,2 cm. en een doorsnede van 1,1 cm. Het buisje wordt aan één kant afgesloten met een (zwarte) dop waarin zich een met triethanolamine (TEA) gecoat grid bevindt. Via de open kant van de buis diffundeert het stikstofdioxide naar de gesloten kant, waar het door het TEA wordt geabsorbeerd in de vorm van nitrietionen. Om overbelading te voorkomen, worden de buisjes iedere vier weken in het veld gewisseld. De beladen buisjes worden in het laboratorium geanalyseerd volgens de door Palmes (1976) beschreven methode. Kort samengevat komt het erop neer dat de nitriet ionen van het grid geresorbeerd worden met behulp van Salzman reagens (naftyleen diammoniumdichloride), waarna de nitrietconcentratie spectrofotometrisch wordt bepaald. De stikstofdioxideconcentratie in de lucht (in µg/m3) wordt per Palmesbuisje berekend uit de hoeveelheid nitriet in µg absoluut, waarbij per meetperiode een blanco is meegenomen. De preparatie en analyse van de buisjes is uitgevoerd door Bureau Blauw in Wageningen. De accreditatie van deze organisatie is te vinden op www.RvA.nl certificaat nr. L400.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

30

Beoordeling kwaliteit Palmesbuizen Voor de Palmesbuis metingen uitgevoerd conform de beschreven meetstrategie is een foutenbeschouwing ontwikkeld. Een foutenschatting (GGD rapport 12-1163) op basis van het meetjaar 2011 laat zien dat verankering met de chemiluminescentiemethode op circa 12 locaties leidt tot een 95% betrouwbaarheidsinterval (2.sd) van ± 12% van de jaargemiddelde Palmesmeetwaarde. Omdat de prestaties van Palmesbuizen jaarlijks kunnen verschillen wordt deze berekening jaarlijks geactualiseerd. Over het meetjaar 2012 is GGD rapport 13-1115 opgesteld, over meetjaar 2013 is dat GGD rapport 14-1116. Beide foutenanalyses tonen ter hoogte van de toekomstige limietwaarde van 40 µg/m3 (2015) een eenzijdig 95% betrouwbaarheidsinterval (2.sd) van rond de 10%. Op sommige achtergrondstations kon dit (bij beduidend lagere jaargemiddelden) niet helemaal worden gehaald. Metingen met Palmesbuizen voldoen niet aan de wettelijke eisen zoals deze in Nederland zijn geformuleerd, omdat met Palmesbuizen geen uurgemiddelde concentraties bepaald kunnen worden. In tegenstelling met wat eerder op basis van andere foutenbenaderingen werd gedacht voldoen de jaargemiddelde metingen van de stikstofdioxide concentratie met Palmesbuizen echter wel aan de eis die de Europese Unie stelt aan de meetnauwkeurigheid van de referentiemethode (±15%). Gemiddelden De meetgegevens zijn op uurbasis geanalyseerd. De term ‘n’ wordt gebruikt voor het aantal metingen. De term ‘gem’ wordt gebruikt voor gemiddelde. Daggemiddelden worden berekend uit de uurgemiddelden. Om tot een daggemiddelde te komen zijn minimaal 13 uurgemiddelden vereist. Voor PM2.5 is dit minimaal 18 uur. Maandgemiddelden worden berekend uit de daggemiddelden. Er zijn minimaal 16 daggemiddelden nodig om tot een maandgemiddelde te komen. Het toetsbare jaargemiddelde is voor de gasvormige componenten berekend uit de uurgemiddelden. Voor PM10 en PM2.5 is het toetsbare jaargemiddelde uit de daggemiddelden bepaald. In de databladen zijn zowel de jaargemiddelden die zijn bepaald uit de uurgemiddelden als die van de daggemiddelde weergegeven. Percentielen en maxima Of percentielen en maxima berekend mogen worden hangt af van de GPU. GPU = Grootste Periodieke Uitval: het grootste aantal dagen in een schuivende periode van 30 dagen waarop geen daggemiddelden beschikbaar zijn. Er worden geen percentielen of maxima berekend als de GPU groter dan 10 dagen is. Voor SO2 geldt een andere norm, namelijk de LAU; Langste Aaneengesloten Uitval. Dit is het grootste aantal op elkaar volgende dagen, binnen de meetperiode, waarop geen daggemiddelden beschikbaar zijn. Voor SO2 geldt een LAU van maximaal 5 in de winterperiode en 10 in de zomerperiode. Het p98 wil zeggen de 98 percentielwaarde van de op grootte gesorteerde (van laag naar hoog) gegevensreeks. De 98 percentielwaarde is de waarde van het getal op de gesorteerde getallen reeks welke hoort bij het 98/100 getal van die reeks. Pollutieroos Er wordt gewerkt met een pollutieroos bestaande uit 36 sectoren van 10o. sector 1 loopt van 5-14o. sector 2 loopt van 15-24o. ... ... sector 36 loopt van 355-4o.

GGD Amsterdam

16-1122

Versie

juni 2016

31

In de pollutieroos is de hoogte van de gemiddelde concentratie van die stof, en uit welke richting deze komt, af te lezen. Dat wil zeggen, hoe langer de vector vanuit het hart van de cirkel, des te hoger de concentratie van die stof uit die richting. Voor de gemiddelde concentratie per windrichtingssector wordt uitgegaan van de uurgemiddelden. De windsnelheid van het uurgemiddelde moet minimaal 0,5 m/s zijn.