Type 202630Meetcel voor vrij chloor,

gebonden chloor, chloor-dioxide;

Ozon

B 20.2630.0 NLGebruiksaanwijzing

04.05/00394442

Inhoudsopgave

1 Typografische conventies ........................................................ 3

1.1 Waarschuwingssymbolen .........................................................................3

1.2 Instructiesymbolen ....................................................................................3

2 Algemeen ................................................................................... 4

2.1 Voorwoord ..................................................................................................4

2.2 Toepassingsbereik .....................................................................................5

3 Instrument identificeren ........................................................... 8

3.1 Typeplaatje (kan afwijken) .........................................................................8

3.2 Typecodering ..............................................................................................8

3.3 Leveringsomvang .......................................................................................8

4 Omschrijving van het instrument ............................................ 9

4.1 Technische gegevens ................................................................................9

5 Montage ................................................................................... 11

5.1 Algemeen ..................................................................................................11

5.2 Doorstroomarmatuur type 202810/72-102-86 .......................................11

5.3 Inbouw van de meetcel ............................................................................12

6 Doorstroombewaking (optioneel) .......................................... 14

6.1 Algemeen ..................................................................................................14

6.2 Montage ....................................................................................................14

6.3 Aansluiting ................................................................................................15

7 Installatie ................................................................................. 16

7.1 Elektrische aansluiting ............................................................................16

7.2 Verdere verwerking van het uitgangssignaal van de meetcel .............17

Inhoudsopgave

7.3 Aansluiting van de meetcel 202630 en de doorstroombewaking op JUMO dTRANS Az01 18

8 Inbedrijfname .......................................................................... 19

8.1 Membraankap met elektrolyt vullen .......................................................19

8.2 Aanwijsformaat en meetbereik op het display instellen ......................20

8.3 Inlooptijden ...............................................................................................21

9 Kalibratie .................................................................................. 22

9.1 Algemeen ..................................................................................................22

9.2 Kalibreren met de JUMO dTRANS Az01 ................................................22

9.3 Nulpuntsinregeling ...................................................................................23

10 Meten ....................................................................................... 24

10.1 Speciale informatie bij chloormeetcellen ..............................................24

10.2 Speciale informatie bij chloordioxidemeetcellen ..................................24

10.3 Speciale informatie bij ozonmeetcellen .................................................25

11 Onderhoud / Opslag / Transport ........................................... 26

11.1 Onderhoud ................................................................................................26

11.2 Opslag /Transport ....................................................................................27

11.3 Verbruiksmateriaal ...................................................................................28

12 Fouten en storingen opheffen ............................................... 29

3

1 Typografische conventies

1.1 Waarschuwingssymbolen

1.2 Instructiesymbolen

Voorzichtig

Dit symbool wordt gebruikt, wanneer bij niet, of niet nauwkeurig opvolgen vande aanwijzingen persoonlijk letsel kan optreden!

Let op

Dit symbool worden gebruikt wanneer bij niet, of niet nauwkeurig opvolgenvan de aanwijzingen beschadigingen van machines of data kunnenoptreden!

Instructie

Dit symbool wordt gebruikt, wanneer u op iets bijzonders opmerkzaamgemaakt moet worden.

➩ Verwijzing

Dit symbool verwijst naar meer informatie in andere hoofdstukken, resp.paragrafen.

abc1 Voetnoten

Voetnoten zijn opmerkingen die betrekking hebben op bepaalde tekstdelen.Voetnoten bestaan uit twee delen:

Markering in de tekst en de voetnoottekst zelf.

De markering in de tekst wordt gedaan m.b.v. doorlopende getallen in'superscript'.

✱ Handelingsinstructie

Dit symbool geeft aan dat een uitvoerende activiteit wordt beschreven.

De afzonderlijke stappen worden door dit sterteken aangegeven.

Voorbeeld:

✱ Kruiskopschroef losdraaien.

4

2 Algemeen

2.1 VoorwoordDeze gebruikershandleiding lezen voordat u het instrument in bedrijf neemt.Bewaar deze gebruikershandleiding op een plaats die voor alle gebruikers toe-gankelijk is.

Help ons s.v.p. bij het verbeteren van deze gebruikershandleiding.

Uw opmerkingen zijn welkom.

Telefoon: +31 294 491497Telefax : +31 294 419577

Alle noodzakelijke instellingen zijn in de voor u liggende gebrui-kershandleiding beschreven. Mochten er bij de inbedrijfname tochnog problemen optreden, dan verzoeken wij u geen ontoelaatbarehandelingen uit te voeren. Hiermee kunt u uw garantie in gevaarbrengen!

Neem contact op met de dichtstbijzijnde vertegenwoordiging ofmet het hoofdkantoor.

Bij technische vragen:Telefoon: +31 294 491493Telefax: +31 294 419577 E-Mail: info.nl@jumo.net

Waarschuwing:

Een plotselinge uitval van een meetcel kan leiden tot een gevaar-lijke overdosering van een desinfectiemiddel (chloor, chloordi-oxide, resp. ozon).

In dit geval moeten geschikte voorzorgsmaatregelen worden geno-men.

Installatie op chloor, chloordioxide en ozongeur controleren, watercontroleren op ongewone verkleuring.

Bij sterke overdosering, kan de DPD-meting ➩ Hoofdstuk "Refe-rentie-methode", pagina 22, kleurloos blijven, omdat de kleurstofdoor het desinfectiemiddel wordt gebleekt.

2 Algemeen

5

2.2 Toepassingsbereik

Algemeen Deze meetcellen worden gebruikt voor het bepalen van het gehalte vrijechloor, chloordioxide, resp. ozon in waterige oplossingen, (bijvoorbeeld indrink-, zwembad-, verbruiks-, proces- en koelwater).

Omschrijvingvan het instrument

Bij de JUMO meetcellen voor vrij chloor, chloordioxide en ozon betreft hetmembraanbedekte, amperometrische 2-elektrodenmeetsystemen.

De kathode bestaat uit goud (Au). De anode, die de functie van een gecombi-neerde referentie- en tegenelektrode vervult, bestaat uit zilver (Ag) en is voor-zien van een coating van zilverchloride (AgCl).

Het membraan bestaat uit een vuil- en waterafstotend PTFE-materiaal. Demembraankap, die de elektrodenruimte afsluit, wordt met een waterig alka-lichloride houdend elektrolyt gevuld.

Omdat het meetsignaal van amperometrische meetcellen temperatuurafhan-kelijk is, wordt een automatische temperatuurcompensatie uitgevoerd doormiddel van een geïntegreerde NTC-weerstand. Het aanbevolen bedrijfstempe-ratuurbereik ligt tussen de >0 °C en 45 °C.

De geïntegreerde elektronica van de meetcellen stelt een 4....20 mA stroom-signaal ter beschikking.

De kalibratie wordt uitgevoerd in een nageschakeld apparaat (aanwijsinstru-ment, regelaar, schrijver, PLC, etc.).

De meetcellen kunnen direct op een geschikt aanwijs- en regelinstrument wor-den aangesloten. Het aanwijs-/ regelinstrument JUMO dTRANS Az 01 (type-blad 20.2550) is bijzonder geschikt voor gebruik in combinatie met de meet-cellen. Het levert de nodige voedingsspanning voor de meetcellen en maakteen eenvoudige kalibratie van het meetsysteem mogelijk.

Meetcel voor vrij chloor

Met de meetcel voor vrij chloor kunnen de volgende anorganische chlorerings-middelen worden bepaald: chloorgas (Cl2), elektrolytisch gegenereerd chloor,natriumhypochloriet (NaOCl, bleekchloorloog), calciumhypochloriet (Ca(OCl)2)of chloorkalk (Ca(OCl)Cl).

Meetcel voor chloordioxide

Met de meetcel voor chloordioxide kan chloordioxide uit chloriet/chloor- enchloriet/zoutzuurinstallaties worden gemeten.

Meetcel voor ozon

Met de meetcel voor ozon kan bijvoorbeeld elektrolytisch gegenereerd ozonworden gemeten.

Met de meetcel voor gebonden chloor meet men bijv. Chloraine enz..Meetcel voor gebonden chloor

6

2 Algemeen

Details

(1) Pg-wartel(2) Kap(3) O-ring(4) 2-polige klem voor meetkabelaansluiting(5) Elektrodenschacht met geïntegreerde elektronica(6) O-ring(7) Elektrodentop (referentie-elektrode)(8) Meetelektrode(9) Transparante afdekking(10) Membraankap(11) Membraan (afbeelding kan anders zijn)(12) Ventielopening

- De meetgevoelige delen (7) en (8) niet met handen aanraken.

- De membraankap (10) pas bij de inbedrijfname opschroeven.

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)(8)

(9)(10)(11)

(12)

2 Algemeen

7

Aanwijzing- De meting is alleen mogelijk in een geschikte doorstroomarma-

tuur (JUMO type 202810/72-102-86).

- Het meetwater moet van drinkwater of zwembadwaterkwaliteit zijn.

- Het meetwater mag geen tensiden (oppervlakte-actieve stoffen, bijvoorbeeld uit was- reinigings- of desinfectiemiddelen) bevat-ten.

- Het meetwater mag geen hydrofobe stoffen (bijvoorbeeld oliën en vetten) bevatten.

- In afhankelijkheid van de pH-waarde (pH-verhoging) ontstaande afzettingen (bijv. kalk) kunnen het membraan blokkeren!

- Voor de kalibratie is een testset voor bepaling van het gehalte aan vrij chloor, chloordioxide resp. ozon (bijv. volgens de DPD-methode) nodig. De betreffende foto- of colorimetrische test-sets zijn in de handel verkrijgbaar (bijvoorbeeld Spectroquant of Microquant chloor-tests van de firma Merck).

- Om een storingsvrije sensorfunctie te waarborgen, moet telkens slechts één desinfectiemiddel worden gebruikt.

- Bij de bepaling van vrij chloor, moet met het volgende rekening worden gehouden: De pH-waarde van het meetwater moet lig-gen tussen 4,0 en 8,0 (houd rekening met invloeden op desin-fecterend vermogen, corrosie, resp. dissociatiecurve).Na het kalibreren van de meecel, moet de pH-waarde constant gehouden worden. De meetcel is niet geschikt voor het bepalen van organische chloreringsmiddelen (bijvoorbeeld producten op basis van cyanuurzuur). Dergelijke meetcellen zijn op aanvraag beschikbaar.

8

3 Instrument identificeren

3.1 Typeplaatje (kan afwijken)

3.2 Typecodering

3.3 LeveringsomvangTweedraads-meetcel incl. membraankap, elektrolyt en special schuurpapiervoor de reiniging van elektrodentoppen.

M.K. JUCHHEIM GmbH & Co, FuldaGermany

Messzelle für freies ChlorTyp: 202630/40-0200-000Messbereich: 0...2 mg/lF-Nr.: 00000000 00 0 0103 0005Serien Nr.: 01 01 0002

(1) Basistype202630 Meetcel voor vrij chloor of chloordioxide of ozon.

(2) Basistype-aanvulling40 Voor vrij chloor41 Voor vrij chloor (gereduceerde pH-afhankelijkheid, op aanvraag)42 Voor gebonden chloor45 Voor chloordioxide50 Voor ozon

(3) Meetbereik0050 0,00 ... 0,50 mg/l0200 0,00 ... 2,00 mg/l

(4) Typetoevoeging000 Geen

(1) (2) (3) (4)Bestelcode 202630 / 000

Bestelvoorbeeld 202630 / 40 - 0200 - 000

9

4 Omschrijving van het instrument

4.1 Technische gegevens

4.1.1 Meetcel

Meetkabel-aansluiting

2-polige klem, PG7-wartel

Voedingsspan-ning

UB 12 ... 30 V DC (galvanische scheiding aanbevolen)

Uitgangssignaal 4......20 mA

Belasting

Inlooptijd Meetcellen voor chloor en chloordioxide: ca. 1 u Meetcellen voor ozon: ca. 2 u

Aanstroom-snelheid

Min. 15 cm/s

Doorstroomhoeveelheid

Min. 30 l/u (in JUMO Doorstroomarmatuur type 202810/72-102-86)

Meetbereiken Vrij chloor/gebonden chloor:0...0,5 mg/l of 0...2,0 mg/l (ppm)

Chloordioxide of ozon:0...2,0 mg/l (ppm)(andere meetbereiken op aanvraag)

Resolutie 0,001 mg/l, bij meetbereik 0...0,5 mg/l

0,01 mg/l, bij meetbereik 0...2,0 mg/l

Meet-nauwkeurigheid

± 2% van de getoonde waarde

Signaalstabili-teit

Steilheidsverlies < 1% per maand

Aanspreektijd Chloormeetcel: t90 < 2 minChloordioxide-/ ozonmeetcel: t90 < 15 s

≤ UB – 11 V0,02 A

10

4 Omschrijving van het instrument

Bedrijfs-temperaturen /Temperatuur-compensatie

>0 ... 45°C

Druk-bestendigheid

Bedrijf onder druk mogelijk tot maximaal 1 bar

Ph onafhankelijk, geboden chloor 0,5 bar

Materiaal Schacht, kappen: PVC

Afmetingen van de meetcellen

Diameter: 25 mm, lengte: 220 mm

Gewicht Ca. 125 g

11

5 Montage

5.1 Algemeen

Aanwijzing ❏ De meting is uitsluitend mogelijk in een geschikte doorstroomarmatuur (bijvoorbeeld JUMO Doorstroomarmatuur type 202810/72-102-86, zie typeblad 20.2630).

❏ De meetcel kan onder constante drukomstandigheden tot 1 bar worden gebruikt.

❏ Bij gebruik onder druk, mogen geen luchtbellen in het water worden mee-gevoerd.

❏ Bij drukloos bedrijf, bij vrije uitloop van het meetwater, hebben luchtbellen geen invloed, voor zover deze het membraan niet afdekken. Luchtbellen voor het membraan verstoren het meetsignaal.

❏ De meetversterker en de aangesloten meetcel moeten permanent in bedrijf blijven. De meetcel mag niet droog staan.

5.2 Doorstroomarmatuur type 202810/72-102-86

Bevestiging van de armatuur

De doorstroomarmatuur (1) kan met een bevestigingsset DN 65 (2) aan demuur of een inbouwpaneel worden bevestigd.

78

125

108

Ø 9

106

(1)

(2)

12

5 Montage

5.3 Inbouw van de meetcel

Overzicht Type 202810/72-102-86

Inbouw

✱ Eerst O-ring (10), dan de drukring (9) en daaroverheen de kraag 1" (8) op de meetcel (1) schuiven (vanuit de Pg-wartel). De kraag (8) moet in de moer borgen.

✱ De zo voorbereide meetcel in de doorstroomarmatuur (3) steken en met de wartelmoer (2) fixeren.

(1) Meetcel (6) Kijkvenster

(2) Wartelmoer (7) Toevoerleiding G1/4A of DN10

(3) Doorstroomarmatuur (8) Kraag 1"

(4) Afvoerleiding G1/4A of DN10 (9) Drukring

(5) O-ring (10) O-ring

(1)

(2)

(5)

(6)

(4)

(8)

(10)

(9)

(7)

(3)

(afbeelding kan afwijken)

Let er bij de montage, resp. inbouw van de meetcel (1) op dat de O-ring en schroefdraad schoon en intact zijn.

Het transparante kijkvenster (6) kan voor onderhoudsdoeleinden van het armatuurhuis worden geschroefd.

5 Montage

13

14

6 Doorstroombewaking (optioneel)

6.1 Algemeen

Minimale aan-stroming

Opbouw De JUMO-doorstroombewaking bestaat uit het doorstroomarmatuur (1)artikelnr.: 00396470 en de doorstroombewakers (2) artikelnr.: 00396471.

Functie Met het instrument kan de minimale aanstroomsnelheid van 15 cm/s bewaaktworden.

6.2 Montage

De O-ring (3) moet in de moer van de doorstroombewakers (1) liggen.

✱ Doorstroombewaker (1) in de armatuur (2) schroeven

Voor een correcte werking, moet de chloormeetcel door het meet-medium met tenminste 15 cm/s worden aangestroomd.

In de JUMO-doorstroomarmatuur komt dat overeen met de mini-male doorstroomhoeveelheid van 30 l/h.

Onder de minimale stroomsnelheid geeft de chloormeetcel te lagewaarden aan. Dat kan leiden tot een gevaarlijke overdosering vaneen aangesloten regelinstallatie.

Boven deze minimale aanstroomsnelheid, wordt het meetsignaalslechts in geringe mate beïnvloed door de aanstroomsnelheid.

(3)

(1)

(2)

6 Doorstroombewaking (optioneel)

15

6.3 Aansluiting

Connector-uitvoering

Vanaf een stroomsnelheid van 15 cm/s is het contact (3+4) geopend.

Aansluiting van het aanwijs-instrument dTRANS AZ 01, type 202550

Type 202550/xx-665-888-140-23-00/000, zie typeblad en gebruikershandlei-ding 20.2550.

Bij een te geringe stroming, wordt de binaire ingang van het aanwijsinstrumentdTRANS Az 01 geschakeld - het instrument gaat in de "Hold" modus en eenalarm wordt geactiveerd.

Klemmen-indeling van de Jumo dTRANS AZ 01

4

1

3 -

NC

C

br

wt

NO

gn

signal

1

43

2

Connector 4polig

1817 19 21

2023

22L1

(L+) TE

N(L-)

1213

1011

1516

14

21

3

89 7

6

3 1

4

45

+ -

Doorstroombewaking chloormeetcel:

wt

br

Klem Aansluiting2

Voeding voor 2-draads meetversterker-

3 +7

Normsignaal-ingang-

8 +13

Binaire ingang 119

16

7 Installatie

7.1 Elektrische aansluiting

Algemene instructies

- Kabeldiameter ong. 4 mm

- Aderdiameter 2 x 0,25mm2

- Signaalkabels gescheiden van kabels met spanningen van > 60 V leggen

- Afgeschermde kabel met getwiste aders gebruiken

- Niet in de buurt van grote elektrische installaties leggen.

Aansluitschema

Aansluiting

✱ Kap (2) over de aansluitkabel schuiven.

✱ Aders op de klemmen (4) aansluiten, ➩ "Aansluitschema", pagina 16 en ➩ Hoofdstuk 7.3 "Aansluiting van de meetcel 202630 en de door-stroombewaking op JUMO dTRANS Az01", pagina 18.

✱ Kap (2) met de hand inschroeven, tot O-ring (3) afdicht.

✱ Pg-wartel (1) aandraaien.

Aansluiting SchroefklemmenVoedingDC 12…30 V

1 L+2 L-

Uitgang4…20 mA tweedraads

Gesuperponeerde stroom 4 ... 20 mA op voedingsspanning

1 L+

2 L-

Bij het afklemmen eerst de Pg-wartel (1) losdraaien!

(1)

(2)

(3)

(4)

7 Installatie

17

7.2 Verdere verwerking van het uitgangssignaal van de meet-cel

De in de schacht van de meetcel geïntegreerde elektronica levert een ongeka-libreerd 4....20 mA signaal. Het signaal kan met de meetversterker JUMO dTRANS Az 01 (typeblad20.2550) verder worden verwerkt.De JUMO dTRANS Az 01 vervult twee functies: Het levert de nodige voed-ingsspanning en maakt een eenvoudige kalibratie van het meetsysteemmogelijk. De meetcellen kunnen echter ook op andere aanwijsinstrumenten,regelaars, schrijvers, of PLC-systemen worden aangesloten, voorzover dezevoeding en kalibratie mogelijk maken.

PGM EXIT

K1 K2 K3 K4

C

Voedingsspanninguit dTRANS Az01

optioneel* :

mg/l

Meetcel voor vrij chloortype 202630/40,chloordioxidetype 202630/45,ozontype 202630/50

niet gekalibreerdsensorsignaal(stroom 4...20 mA)

Aanwijs-/regelinstrumentJUMO dTRANS Az01 Standaar uitgangen

2 relais + 1 binaire uitgang

● Gekalibreerde analoge uitgangvrij chloor, chloordioxide, ozon0(4)...20 mA of 0...10 VGalvanisch gescheiden

● Overige relais(bijv. alarm)

● Interfaces(Mod-/J-Bus, RS422/RS485, Profibus DP)

* Combinatiemogelijkhedenzie typeblad 20.2550

18

7 Installatie

7.3 Aansluiting van de meetcel 202630 en de door-stroombewaking op JUMO dTRANS Az01

Klemmen-indeling van de Jumo dTRANS AZ 01, type 202550

1817 19 21

2023

22L1

(L+) TE

N(L-)

1213

1011

1516

14

21

3

89 7

6

3 1

4

45

+ -

Doorstroombewaking (optioneel)

chloormeetcel:

wt

br

Klem Aansluiting2 -

Voeding voor 2-draads meetversterker3 +7 -

Normsignaal-ingang8 +13

Binaire ingang 119

19

8 Inbedrijfname

8.1 Membraankap met elektrolyt vullen

✱ De transparante afdekking (6) van de ventielopening (5) met kleine schroev-endraaier o.i.d. in de buurt van de ventielopening oplichten en enigszins naar de zijkant schuiven. Hierdoor wordt de ventielopening (5) geopend.

✱ Membraankap (7) van de schacht (1) van de meetcel schroeven, en tot de rand met het bijgeleverde elektrolyt vullen.

✱ De verticaal gehouden schacht (1) van de meetcel vast op de gevulde membraankap (7) schroeven; hierbij er op letten dat overtollig elektrolyt ongehinderd uit de ventielopening kan uittreden.

✱ De transparante afdekking (6) terugschuiven, tot de afdekking weer in de moer ligt en de ventielopening afsluit.

Het elektrolyt kan bij het opschroeven van de membraankap uit deventielopening (5) spuiten! Veiligheidsbril dragen!

Gemorste vloeistof (waterige oplossing van een alkalihalogenide)onder stromend water afspoelen.

Niet aan de elektrodentop (3/4) komen of vuil maken!

Is de membraankap (7) volledig (tot de aanslag) opgeschroefd?

De eerste inschroefweerstand wordt bereikt door de afdichtendeO-ring (2). De membraankap (7) moet verder opgeschroefdworden, tot deze in contact komt met de schacht (1) van de meet-cel!

Bij volledig opgeschroefde membraankap mag de meetcel niet methet membraan (8) in contact komen. Hierdoor wordt deze namelijkbeschadigd en onbruikbaar!

(1)

(3)

(2)

(4)

(5)(6)

(7)

(8)

20

8 Inbedrijfname

8.2 Aanwijsformaat en meetbereik op het display instellen Voor de inbedrijfname moeten op de dTRANS Az01 het gewenste aanwijsfor-maat en de meetbereikgrenswaarden van de meetcel worden ingesteld.

✱ Op de dTRANS Az 01 de configuratiemodus kiezen:De knop 2 maal langer dan 2 seconden indrukken.

Display format ✱ De knop zo vaak korter dan 1 seconde indrukken totdat "rAng" wordt getoond. De Parameter "rAng" bepaalt het aanwijsformaat.Voor de meting van vrij chloor, chloordioxide en ozon zijn de volgende aan-wijsformaten gebruikelijk:

✱ Gewenste "rAng" met de knop of kiezen en met de knop beves-tigen.

Meetbereik (ook in de configuratiemodus)

✱ De knop zo vaak korter dan 1 seconde indrukken totdat "SIL" in het dis-play verschijnt.

✱ Het display met de knop of op de onderste meetbereikgrenswaarde van de chloormeetcel instellen.

✱ De knop 1 maal korter dan 1 seconde indrukken - "SIH" verschijnt in het display.

✱ De waarde met de knop of op de bovenste grenswaarde van het meetbereik van de meetcel instellen.

Voorbeeld: Chloormeetcel met "rAnG = 29" -> Meetbereik 0...2 mg/l

Instelling "SIL" => 0.00

Instelling "SIH" => 2.00

Verdere instellingen

De parameters C111 en C211 in de configuratiemodus, moeten de volgendeinstellingen hebben:C111: x1xx (x = waarde naar keuze)C211: xx2x

PGM

rAng Aanwijsformaat Opmerking27 0 zonder decimalen28 0,0 een decimaal29 0,00 twee decimalen30 0,000 drie decimalen

PGM

PGM

PGM

PGM

8 Inbedrijfname

21

8.3 InlooptijdenDe inlooptijd van meetcellen voor chloor, resp. voor chloordioxide bedraagt inde regel ongeveer 1 uur. Daarna kan de meetcel worden gekalibreerd.

De ozon-meetcel heeft een inlooptijd van ongeveer 2 uur nodig.

Kalibratie herhalen

Op de dag na de eerste inbedrijfname, moet de kalibratieprocedure wordenherhaald.

22

9 Kalibratie

9.1 AlgemeenDe meetcel moet regelmatig, al naar gelang de eisen, met bepaalde intervallenworden gecontroleerd, resp. gekalibreerd. Aanbeveling: wekelijks, of vakernaar gelang de eisen t.a.v. nauwkeurigheid

9.2 Kalibreren met de JUMO dTRANS Az01

Referentie-methode

Uitgangssitua-tie

De benodigde instellingen op het aanwijsinstrument worden uitgevoerd➩ Hoofdstuk 8.2 "Aanwijsformaat en meetbereik op het display instellen",pagina 20.

De meetcel is ingebouwd in een geschikt doorstroomarmatuur.➩ Hoofdstuk 5 "Montage", pagina 11e.v.

De inlooptijd van de meetcel is verstreken en de meetwaarde is stabiel.➩ Hoofdstuk 8.3 "Inlooptijden", pagina 21.

Procedure ✱ In de uitloop van de doorstroomarmatuur (of in de directe buurt hiervan) een watermonster nemen.

✱ Direct de concentratie (vrij chloor, chloordioxide of ozon) van het monster met een geschikte referentiemethode bepalen.

✱ Het aanwijsinstrument dTRANS Az 01 op de referentiewaarde inregelen, hiervoor:

✱ Knop zo vaak korter dan 1 seconde indrukken totdat "Code" wordt getoond.

✱ Met de knop en 0110 invoeren. Op knop drukken. Het operator-niveau, "Cal" en het handmatig activeren van "Hold" wordt ontgrendeld.

✱ Op knop drukken.

✱ knoppen en gelijktijdig indrukken. De kalibratie wordt gestart.

Geschikte referentiemethoden voor kalibratie vindt u bijvoorbeeldin de volgende normen: Chloor (DIN EN ISO 7393-2)Chloordioxide (DIN 38408-5)Ozon (DIN 38408-3)

Dikwijls wordt voor het kalibreren de fotometrische bepaling metde DPD-methode gebruikt (DPD = N,N-diethyl-1,4-fenyleendia-mine). Dergelijke testsystemen zijn in de handel verkrijgbaar.Leveranciers zijn bijvoorbeeld Merck (Spectroquant),Macherey-Nagel (Nanocolor) etc.

Het display van dTRANS Az 01 toont na aanvang van de kalibratieeen meetwaarde, die is afgeleid van de ideale steilheid 100%.

PGM

PGM

EXIT

PGM

9 Kalibratie

23

✱ Met de knoppen en het display op de verkregen referentiewaarde instellen.

✱ Op de knop drukken. De ingestelde waarde wordt overgenomen; de dTRANS Az 01 keert terug in de meetmodus.

opgeslagen steilheid con-troleren

✱ Op de dTRANS Az 01 de configuratiemodus kiezen:De knop 2 maal langer dan 2 seconden indrukken.

✱ De knop een aantal keren korter dan 1 seconde indrukken totdat "SLOP" (steilheid) wordt getoond.De steilheid wordt in % weergegeven.

Steilheid hand-matig instellen

✱ De dTRANS Az 01 met code 0300 ontgrendelen.

✱ Op de dTRANS Az 01 de configuratiemodus kiezen:De knop 2 maal langer dan 2 seconden ingedrukt houden.

✱ De knop zo vaak korter dan 1 seconde indrukken, totdat "SLOP" (steil-heid) wordt getoond.De parameter "SLOP" (steilheid) met de knoppen of wijzigen.

✱ Druk op knop - de gewijzigde parameter wordt overgenomen.

9.3 NulpuntsinregelingEen nulpuntsinregeling van de membraanbedekte meetcel is niet nodig. Wan-neer geen analyt in het meetwater aanwezig is, wordt ongeveer nul aangege-ven. Het nulpunt is onafhankelijk van wijzigingen in de doorstroomhoeveel-heid, de geleidbaarheid, de temperatuur en de pH-waarde.

Bij afbreken van de kalibratie en behoud van de oude waarde voor desteilheid:

✱ Druk op knop i.p.v. op knop .

Wanneer de kalibratie afgebroken wordt en voor de steilheid 100%wordt geprogrammeerd:

✱ Knop en tegelijkertijd indrukken (de kalibratie wordt gestart).

✱ Geen verandering door bediening van de knoppen of uit-voeren.

✱ Druk op knop .

PGM

EXIT PGM

PGM

PGM

Wanneer de waarde voor de steilheid onder de 40% is gedaald,moeten de membraankap en het elektrolyt worden vervangen enmoet de elektrodetop worden gereinigd.➩ Hoofdstuk 11.1.1 "Reinigen van de elektrodetop / membraan-kap en elektrolyt vervangen", pagina 26.

PGM

PGM

PGM

PGM

PGM

24

10 Meten

10.1 Speciale informatie bij chloormeetcellenDe meetcel meet het gehalte vrij chloor.

Vrij chloor ontstaat door toepassing van anorganische chloorproducten(Chloorgas, natriumhypochlorietoplossing, Calciumhypochlorietoplossing,etc.). De „chemische verschijningsvorm“ van vrij chloor (HOCl, OCl- of Cl2(aq.))verandert met de pH-waarde.

Omdat amperometrische sensoren als gevolg van de verschillende oxidatie-vermogens verschillend sterk reageren op de afzonderlijke verschijningsvor-men van vrij chloor, moet de pH-waarde constant gehouden worden.De pH-waarde wordt dikwijls op het bereik 7,2 en 7,4 ingesteld.

Meer informatie hierover vindt u in de vakliteratuur, of ook in de JUMO bro-chure „Informationen zur amperometrischen Messung von freiem Chlor, Chlor-dioxid und Ozon in Wasser“.

In principe is de meetcel in een pH-bereik van pH 5,5 ... pH 8,0 inzetbaar.Belangrijk is dat de pH-waarde bij de kalibratie, en latere meting gelijk is,omdat de meetcel bij pH-variaties verschillende chloorwaarden weergeeft. DeDPD-meting „vrij chloor“ maakt herkenning van verandering in het chloorge-halte hier niet mogelijk.

Bij toepassen van organische chloorproducten of chloorstabilisatoren, (in deregel op (Iso)-cyanuurzuurbasis) kan het tot grote verschillen komen tussen deDPD-meting en het signaal van de chloormeetcel. Voor deze toepassing is eenspeciale chloormeetcel, waarvan het meetsignaal onafhankelijk is van de cya-nuurzuurconcentratie, leverbaar via JUMO. Deze meetcel is ook geschikt voorhet meten van vrij chloor.

10.2 Speciale informatie bij chloordioxidemeetcellenDe chloordioxidemeetcel is vrijwel ongevoelig voor chloor. Zij meet ongeveerslechts 3 % van het beschikbare chloor (bij pH 7,2 en 15 °C). Bij stijgende pH-waarde resp. en / of dalende temperatuur, wordt de chloorinvloed nog gerin-ger.

De meetcel is in het bereik onder de pH 5 tot aan de stabiliteitsgrens vanchloordioxide in alkalische oplossingen toepasbaar.

Waarschuwing:

Een plotselinge uitval van een meetcel kan leiden tot een gevaar-lijke overdosering van een desinfectiemiddel (chloor, chloordi-oxide, resp. Ozon).

In dit geval moeten geschikte voorzorgsmaatregelen worden geno-men.

Installatie op chloor, chloordioxide en ozongeur controleren, watercontroleren op ongewone verkleuring.

Bij sterke overdosering, kan de DPD-meting ➩ Hoofdstuk "Refe-rentie-methode", pagina 22, kleurloos blijven, omdat de kleurstofdoor het desinfectiemiddel wordt gebleekt.

10 Meten

25

10.3 Speciale informatie bij ozonmeetcellenDe ozonmeetcel is vrijwel ongevoelig voor chloor. Zij meet ongeveer slechts 3% van het beschikbare chloor (bij pH 7,2 en 25 ×C).

De meetcel is in een pH-bereik van pH 1 ... pH 14 inzetbaar.

26

11 Onderhoud / Opslag / Transport

11.1 Onderhoud

11.1.1 Reinigen van de elektrodetop / membraankap en elektrolyt ver-vangen

Algemeen Wanneer kalibratie vanwege een te geringe waarde niet langer mogelijk is,moet de top van de elektrode worden afgeschuurd (4) (meetelektrode) en hetelektrolyt en eventueel ook de membraankap (7) vervangen.

Procedure ✱ De transparante afdekking (6) van de ventielopening (5) met kleine schroe-vendraaier o.i.d. in de buurt van de ventielopening oplichten en enigszins naar de zijkant schuiven. Hierdoor komt de ventielopening (5) vrij.

✱ De membraankap (7) van de schacht (1) van de meetcel afschroeven; daar-bij stroomt lucht door de vrijgelegde ventielopening.

✱ De elektrodetop (3) met schone papierdoek schoonmaken.

✱ Met het meegeleverde speciale schuurpapier uitsluitend de top van de droge elektrode (4) reinigen. Hiervoor het speciale schuurpapier op een papieren doek leggen, aan een hoek vasthouden en met de elektrodetop de verticaal gehouden meetcel 2 tot 3 keer over het schuurpapier gaan.

✱ Indien nodig nieuwe membraankap gebruiken.

✱ Membraankap (7) tot de rand met meegeleverde elektrolyt vullen.

✱ Transparante afdekking (6) opzij schuiven, zie hierboven.

✱ De verticaal gehouden schacht (1) van de meetcel vast op de gevulde membraankap (7) schroeven; hierbij er op letten dat overtollig elektrolyt ongehinderd uit de ventielopening kan uittreden.

✱ De transparante afdekking (6) terugschuiven, tot de afdekking weer in de

De bruine coating op de gecombineerde tegen- en referentie-elek-trode (3) mag niet afgeschuurd worden!

(1)

(3)

(2)

(4)

(5)(6)

(7)

(8)

11 Onderhoud / Opslag / Transport

27

moer ligt en de ventielopening (5) afsluit.

11.1.2 Verwijderen van kalkafzettingen op de membraankap.

✱ De transparante afdekking (6) van de ventielopening (5) met kleine schroe-vendraaier o.i.d. in de buurt van de ventielopening oplichten en enigszins naar de zijkant schuiven. Hierdoor komt de ventielopening (5) vrij.

✱ Membraankap (7) afschroeven, elektrolyt weggieten.

✱ Membraankap (7) gedurende enige uren in een ca. 1% zoutzuuroplossing leggen.

✱ Voor de inbedrijfname goed met schoon water spoelen.

✱ De transparante afdekking (6) terugschuiven, tot de afdekking weer in de moer ligt en de ventielopening (5) afsluit.

11.2 Opslag /Transport

Voorbereiding ✱ De transparante afdekking (6) van de ventielopening (5) met kleine schroe-vendraaier o.i.d. in de buurt van de ventielopening oplichten en enigszins naar de zijkant schuiven. Hierdoor komt de ventielopening (5) vrij.

✱ De membraankap (7) afschroeven.

✱ Membraankap en elektrode (3) met schoon water afspoelen en stofvrij dro-gen.

✱ De droge membraankap (7) losjes op de elektrodenschacht (1) schroeven. Het membraan (8) mag niet tegen de elektrodetop (4) aanliggen!

Opnieuw in bedrijf nemen

✱ De elektrodetop (4) met het meegeleverde speciale schuurpapier reinigen➩ "Reinigen van de elektrodetop / membraankap en elektrolyt vervangen", pagina 26.

✱ Nieuwe membraankap (7) gebruiken.

Is de membraankap (7) volledig (tot de aanslag) opgeschroefd?

De eerste inschroefweerstand wordt bereikt door de afdichtendeO-ring (2). De membraankap (7) moet verder opgeschroefd wor-den, tot deze in contact komt met de schacht (1) van de meetcel!

Bij volledig opgeschroefde membraankap mag de meetcel niet methet membraan (8) in contact komen. Hierdoor wordt deze namelijkbeschadigd en onbruikbaar!

De standtijd van het membraan is zeer sterk afhankelijk van dewaterkwaliteit en bedraagt ongeveer 1 jaar.

Voorkom sterke vervuiling van het membraan!

28

11 Onderhoud / Opslag / Transport

11.3 VerbruiksmateriaalArtikelnummer (TN)Benaming

00396471 Doorstromingsbewaking

00396470 Armatuur voor doorstromingsbewaking

00392611 Armatuur voor meetcel

29

12 Fouten en storingen opheffen

Fout/Storing Mogelijke oorzaken Oplossen PreventieveMaatregelen

(1) Gering, of te hoog uitgangssignaal van de meetcel.

Kalibratie verkeerd. Kalibratie conform de DPD-methode herha-len➩ "Uitgangssitua-tie", pagina 22.

Indien nodig meetcel vaker kalibreren.

(2) Te laag uitgangssig-naal van de meetcel.

Meetcel laat zich niet op de DPD-waarde inregelen.

pH-waarde bij de meting hoger als bij de kalibratie (alleen bij chloor).

pH-waarde bij meting en kalibratie constant houden, ∆pH ≤ 0.05.

pH-regeling verbete-ren.

Aanslag op de elektro-dentop (meetelek-trode)

Elektrodentop reini-gen ➩ "Reinigen van de elektrodetop / membraankap en elektrolyt vervangen", pagina 26.

Indien nodig onder-houdsinterval verkor-ten.

Aanstroming van de meetcel te gering.

Aanstroming verho-gen.

Minimale aanstroming bewaken ➩ Hoofd-stuk 6 "Doorstroombe-waking (optioneel)", pagina 14e.v..

(3) Te laag uitgangssig-naal van de meetcel.

Meetcel laat zich niet op de DPD-waarde inregelen.

of ook afnemend, of gelijkblijvend uitgangs-signaal van de meetcel bij stijgende DPD-waarde of variabel sig-naal

Membraan bescha-digd: Elektrolyt treedt naar buiten - meetwa-ter treedt naar binnen.

Membraankap ver-nieuwen ➩ "Reinigen van de elektrodetop / membraankap en elektrolyt vervangen", pagina 26.

Membraanbeschadi-ging voorkomen. Sen-sor bij opgeschroefde membraankap niet stoten. Aanstroming van grote delen of glassplinters voorko-men.

Inwerking van tensiden uit was- en reinigings-middelen op het mem-braan. De hydrofobi-sche eigenschappen van het membraan gaan verloren - Door-slag van water of ionen mogelijk.

Membraankap vervan-gen ➩ "Reinigen van de elektrodetop / membraankap en elektrolyt vervangen", pagina 26. Extra watervervanging voor opnieuw gebruik van de chloormeetcel (ver-wijderen van alle tensi-desporen).

Tenside-inwerking op het membraan voorko-men. Na de reiniging van de installatie, reini-gingsmiddel en andere desinfectiemiddelen volledig wegspoelen.

30

12 Fouten en storingen opheffen

(4) Te hoog uitgangs-signaal van de meet-cel.

Meetcel laat zich niet op de DPD-waarde inregelen.

Naaste de analyten bevinden zich in het meetwater nog andere oxidatiemiddelen, bij-voorbeeld Cl2, ClO2, O3, H2O2, chloor op cyanuurbasis.

Deze stoffen niet toe-voegen. Water vervan-gen.

Reinigings- en desin-fectiemiddelen na gebruik volledig ver-wijderen.

NaOCl, Ca(OCl)2, CaCl(OCl), Cl2 (ook elektrolytisch gegene-reerd), ClO2 of O3 uit-sluitend apart gebrui-ken (niet in combinatie met elkaar).

(5) DPD- en sensor-waarde corresponde-ren, trend redoxme-ting klopt, maar het setpoint wordt niet gehaald.

Regelparameter fout. Regelparameter opti-maliseren.

Per tijdseenheid gedo-seerde desinfectiemid-delhoeveelheid is te hoog.Concentratie-overschrijding voordat het meetwater de meetcel bereikt.

Toevoerhoeveelheid per tijdseenheid redu-ceren. Concentratie van het desinfectie-middel in de in addi-tiefoplossing reduce-ren.

Installatiedoorstro-ming is te langzaam.

Vermenging verbete-ren.

Constructieve maatre-gelen nemen voor betere vermenging.

(6) Sensorwaarde en DPD-waarde corres-ponderen niet, Sen-sorwaarden variëren: teveel / te weinig, trend van de redoxme-ting correspondeert met de sensorwaarde.

Foute regelparame-ters voor de zuurdose-ring (chloorspecifiek)

Regelaarparameters optimaliseren.

Per tijdseenheid gedo-seerde zuurhoeveel-heid is te hoog. Verzu-ring treedt op, voordat het meetwater de pH-elektrode heeft bereikt (chloorspecifiek).

Zuurtoevoerhoeveel-heid per tijdseenheid reduceren. Zuurcon-centratie in additiefop-lossing reduceren.

Installatiedoorstro-ming is te langzaam.

Vermenging verbete-ren.

Constructieve maatre-gelen nemen voor betere vermenging.

(7) Ongewoon trage reactiesnelheid van de sensor

Membraan deels geblokkeerd door ver-vuilingen zoals kalk of olie.Desinfectiemiddel toe-treding tot de sensor wordt belemmerd.

Membraankap vervan-gen ➩ "Reinigen van de elektrodetop / membraankap en elektrolyt vervangen", pagina 26. Extra watervervanging voor opnieuw gebruik van de chloormeetcel (ver-wijderen van alle ver-ontreinigingen).

Maatregelen voor de verbetering van de waterkwaliteit nemen.

Fout/Storing Mogelijke oorzaken Oplossen PreventieveMaatregelen

M. K. JUCHHEIM GmbH & CoHausadresse:Moltkestraße 13 - 31, 36039 Fulda, GermanyLieferadresse:Mackenrodtstraße 14, 36039 Fulda, GermanyPostadresse:36035 Fulda, GermanyTelefon: (06 61) 60 03-0Telefax: (06 61) 60 03-5 00E-Mail: mail@jumo.netInternet: www.jumo.de