Mediaopvoeding voor kinderen in de basisschoolleeftijd...gesteld aan hun mediagebruik, is de kans...
Transcript of Mediaopvoeding voor kinderen in de basisschoolleeftijd...gesteld aan hun mediagebruik, is de kans...
Mediaopvoeding voor kinderen in de basisschoolleeftijd (6-12 jaar)
Nederlands Centrum JeugdgezondheidChurchilllaan 113527 GV Utrechtwww.ncj.nl
Het belang van actieve begeleiding
Vanaf de prepuberteit (9 jaar) kunnen zich specifieke problemen gaan voordoen, zoals:
• Eenobsessievebehoefteomcontacttehoudenmetvrienden.
• Hetgebruikvanmobieleapparaten(metoncontroleerbaarinternettenalsgevolg).
• Eenhangnaarmediaproductendievoorouderekinderenofvolwassenenbedoeldzijn.
• Excessiefofobsessiefmediagebruik(dooroudersvaakbenoemdals‘verslaving’).
Bij problemen gaan ouders vaak over tot een meer restrictieve begeleiding (regels en
beperkingenopleggen),waarbijdeactievebegeleiding(steuneneninspireren)inde
verdrukkingkankomen.Tochisjuistdieactievebegeleidingbelangrijk.Denkdaarbijaan:
• In de gaten te houdenhoehetmethunkindgaat.Dus:alertzijnopgedragsveran-
deringen,slaaptekort,enmogelijkobsessiefgedragmetgamenofsocialemedia.
• Praten over goede en slechte mediaervaringen,enwatdiemethetkinddoen.
Zoleerthetkindverantwoordelijkheidnemenvoorzijneigengedrag(bewustwording).
• Het kind leren nadenken over zijn mediagebruik, zodat het zelf de juiste
beslissingenkannemen(reflectie).
• Ambities stimuleren op het gebied van mediavaardigheden en zelf media
maken,zodathetkindzichcreatiefkanuiten(mediawijsheid).
Het nut van regels en grenzenWanneerkinderenvanjongsafaangewendzijndaterregelsengrenzenworden
gesteld aan hun mediagebruik, is de kans kleiner dat ze later in de puberteit problema-
tischgedragontwikkelen.Metregelsengrenzengaanzenietmindergamenof
internetten,maarwelbewuster.
Colofon
Detekstvandezebrochureistotstandgekomeninsamenwerkingmet
Mediaopvoeding.nl(dr.JustinePardoenenprof.dr.PeterNikken),oktober2013.
Ontwikkelingskenmerken bij kinderen van 6-9 jaar:• Kinderlijkefantasiewereld(monstersenengeboevenzijnreëlebedreigingen).
• Nogsterkgerichtopverhalenoverfamilieengezin.
• ‘Toneel’en‘rollen’wordenvaaknognietalszodanigherkend.
• Moeiteomtezienwatreclameis(quamedium:internetengameszijnlastigerdantv).
Ontwikkelingskenmerken bij kinderen van 10-12 jaar
• Toenemendeinteresseindebuitenwereld(hetJeugdjournaalwordtinteressant).
• Toenemendeoriëntatieopleeftijdgenoten,waardoorzeactieverwordenop
socialemedia.
• Toenemendebehoefteaanprivacy,waardoorzevakeralleenwillengamenofsurfen.
• Bewustwordingvandeverschillentussenjongensenmeisjes.
• Belangstellingvoorseks(huneersteinternet-pornozienzegemiddeldmet11jaar).
• Toenemendeinteresseinvolwassenen-tvenspannendeseries.
• Toenemendevoorkeurvoorgamesmet(vooralkomisch)geweld.
• Enthousiasmevoor‘idolen’endeambitieomzelfberoemdtewordenviamedia.
• Eerstemobieltje(steedsvakeraleensmartphone).
• Soms:startenmetzelfmediamaken(filmpjes,websites,games,apps,etc.).
tIP
s
Kinderen met ADHD of Ass
KinderenmetADHDofautisme-spectrum-stoornissen(ASS)zijndoorgaansmeer
verslavingsgevoelig;zekunnenhuneigengedragmindergoedreguleren.Het
gevenvanregelsengrenzenisdusbelangrijk,ookalshetgaatommediagebruik.
Ouders vinden het vaak moeilijk om deze kinderen van de media-apparaten af
te houden, omdat zij vaak tot rust komen als ze computeren, maar ze daarná
juistheftigereactiesvertonen.Danishetverleidelijkomhetkindmaarzijngang
telatengaan,omdaterdanminderconflictenzijn.Tochzienoudersweldatdat
geenoplossingis,vanwegedeverslavingsverschijnselendiealsneloptreden.
Gespecialiseerdeopvoedingsondersteuningkandannodigzijn.
tIP
s
Voor ouders is het een hele uitdaging om het mediagebruik van kinderen tussen 6 en 12 jaar ingoedebanenteleiden.JehebtnognietuitgevondenhoeFacebookwerktofje ontdektdatzealweermetietsnieuwsbezigzijn.Delaatsterageishetmakenvanfilmpjesvan 36 seconden, die je in het openbaar online zetviajemobieletelefoon.Veelkindereningroep8doendital,terwijloudersvaakvannietsweten.
WatkunjealsJGZ-professionaldoen?
Erissteedsmeeronderzoekbeschikbaarrondondermeerdeinvloedvanmediaop
kinderenindeleeftijdvan6-12jaar.Ouderskunnendaarindeopvoedinggebruikvan
maken.AlsJGZ-professionalhebjeechtergeenofficiëlerichtlijnenalshetgaatom
mediaopvoeding.Bovendiengaathetooknietomhetgevenvanstandaardoplossingen.
AlsJGZ-professionalkunjewelhetvoortouwnemenenoudersuitnodigentevertellen
overhoeerthuiswordtomgegaanmetmedia,inrelatietothetwelbevindenvan
kinderen.Jekuntbijvoorbeeldvragen:“Watvindtjebelangrijkindemediaopvoeding?”
“Welkeregelshebbenjulliethuis?”Oudersvertellendanwelkekeuzeszemaken,wat
erwelennietgoedgaat,waarzezichweleensaanergerenenwelkeoplossingen
goedwerkeninhetgezin.
Ouders vinden het doorgaans prettig om hun ervaringen met media te delen, omdat
hetookvoorhennieuwisenzesteedsvoornieuweuitdagingenkomentestaan.Net
alszijkunjealsJGZ-professionalooknietalleontwikkelingenbijhouden,maardathoeft
ookniet.Doortepratenoverhoehetthuisgaatmetmediareflecterenoudersoverhun
eigenmediaopvoeding.Zokunjehenhelpennadenkenoverhoezeeenbepaalde
situatie(anders)kunnenaanpakkenenkrijgenoudersmeervertrouweninhunaanpak
opditgebied.
AlsJGZ-professionalkunjevragenvanoudersbeantwoorden,zeverwijzennaargoede
websites(metgevalideerdeinformatie)enjekunthenverwijzennaarmeergespeciali-
seerdeondersteuningbijproblemen(bijvoorbeeldmetobsessiefgedrag).Ookishet
belangrijkdatjezelfweetwaarjemeerinformatiekuntvinden.Omjehiervoorgoed
toeterusten,isditfactsheetgemaakt.
Watismediaopvoeding?
Mediaopvoedingisdatdeelvandeopvoedingdateropgerichtisomkinderenbewust
en selectief met het media-aanbod om te laten gaan en ervoor te zorgen dat kinderen
leren de inhoud van dat aanbod kritischtebeschouwenenopwaardeteschatten.
Steedsvakergaathetookomhetmakenvangezonde keuzes: niet alleen de inhoud
van media doet ertoe, maar ook de tijd die je eraan besteedt en dat moet niet ten
kostegaanvananderebelangrijkeactiviteiten,zoalssportencontactmetvrienden.
Verschillen tussen ouders
Oudersdieveelervaringhebbenmetnieuwemediazijnbeterinstaatomdepositieve
ennegatieveaspectenvoorhunkindereninteschatten.Doordatzevakerdevoorde-
lenzien,gamenensurfenzeookvakersamenmethunkinderen.Oudersdieminder
ervaringhebbenmetnieuwemedia,hebbenjuistvakerzorgen,vooraloverseks,
geweld,groftaalgebruik,digitaalpesten.Zijzijneerdergeneigdomgrenzentestellen
aanhetmediagebruikenzienminderdekansenenmogelijkheden.
Ontwikkelingskenmerkenen mediavoorkeuren
Kinderentussende6en12jaarmakeneensterkeontwikkelingdoor.Indezeperiode
wordenookdeverschillengroterinhetgedragtussenjongensenmeisjesenontwik-
kelenkinderenhuneigeninteresse-gebieden.Tochzijneralgemeneontwikkelingsken-
merkentezien.Met9jaarisereenbelangrijkeontwikkelingssprong,dieerinmiddels
ooktoegeleidheeftdatinhetsysteemvanKijkwijzerdeleeftijd9isingevoerd.
Ouders hanteren de volgende soorten mediaopvoeding (in aflopende mate van populariteit)
1. toezicht houden–indebuurtblijvenomsneltekunnenreagerenalsdatnodigis.
2. gezamenlijke mediabeleving – samen gamen, samen tv-kijken, leuke apps
uitwisselen,YouTube-filmpjesensurftipsaanelkaardoorsturen,etcetera.
3. actieve begeleiding – commentaar geven, observeren, helpen en uitleg geven
(overveiligheid,privacy,auteursrecht,commerciëlemisleiding,etcetera).
4. restrictieve begeleiding–regelsstellenenbeperkingeninvoeren.Eventueel
metbehulpvantechnischemiddelen(softwarevoorouderlijkecontrole,zoals
timersenfilters).
tIP
s