media.scholieren.net · Web viewNiet iedereen geloofden dat direct en de video van de...

DE BERLIJNSE

MUUR

Gijs Steinroth

4 Top

Hilfertsheem Beatrix

Begeleiders: Nienke Oggel, Tamara Legemaat & Maud Zeguers

3 november 2014

InleidingMijn naam is Gijs Steinroth, ik ben 16 jaar en ik heb mijn sectorwerkstuk gemaakt over de Berlijnse muur. Ik heb het onderwerp gekozen, omdat het bestaan van de Berlijnse muur mij op verschillende momenten in mijn leven opviel. Dit begon in de zomervakantie in 2006.

Samen met mijn broer spaarden wij de WK voetbal Paniniplaatjes. Nadat mijn broer en ik samen geld hadden gekregen om de Panini voetbalplaatjes te kopen, hadden we de plaatjes in ons boek gedaan en geruild. Diezelfde avond kon ik niet slapen, mijn vader zei hier heb jij je boek met je plaatjes, ga daar maar in lezen. Ik was erg geïnteresseerd wat er in het voorwoord stond. Nadat ik dat had gelezen zag ik dit kopje staan “Alle Landen die het WK hebben gewonnen”. Daar stonden alle landen op die het WK voetbal al een keer hadden gewonnen. Natuurlijk zocht ik uitgebreid naar Nederland, maar helaas kon ik Nederland niet vinden. Veder was er een ding wat mij eraan opviel, dat was dat Duitsland nog niet een keer het WK had gewonnen maar West-Duitsland wel. Ik vroeg naar aanleiding daarvan waarom West-Duitsland het WK wel had gewonnen en Duitsland als één land niet. Mijn ouders zijn toen begonnen met vertellen over de Berlijnsemuur en hoe zij dat hebben ervaren.

Het is me opgevallen dat er veel muren in de wereld zijn. De oudste muur die ik ken is meer dan 2500 jaar oud. Dat is de Chinese muur. Een andere muur is 1900 jaar oud en dat is de muur van Hadrianus (een Romeinse keizer) in noord Engeland. De jongste muur die ik ken is men pas begonnen met bouwen nadat de Berlijnsemuur al was afgebroken. Dat is de muur tussen Israel en Palestina. Ook met deze muur worden weer gezinnen van elkaar gescheiden.

Acht jaar later, deze winter, waren de Olympische winterspelen bezig in Sotsji. Ik was erg nieuwsgierig hoeveelste Nederland stond in het klassement nadat er twee dagen verstreken waren. Nederland stond toen eerste. Later wilde ik gaan kijken welke landen de meesten medailles hadden gehaald. Wat mij opviel was de DDR met de Duitse vlag erachter, hoewel Duitsland nu een land is, nog steeds boven Nederland staat in het medailleklassement. Oost-Duitsland heeft dus een grote invloed gehad op de sportgeschiedenis. Ook nu de Berlijnsemuur er niet meer is.

Bij de eerste les over het sectorwerkstuk moesten we een onderwerp kiezen. Ik dacht gelijk aan: “Wat heeft de Berlijnsemuur voor de wereld betekend?”. Dit werd mijn hoofdvraag.

Om deze vraag te beantwoorden heb ik een aantal deel vragen bedacht en deze heb ik uitgewerkt in de verschillende hoofdstukken van dit werkstuk namelijk; Hoe is de muur ontstaan? Wat gebeurde er toen de muur er stond? Hoe eindigde de muur? Wat gebeurde er na de muur? En wat weten mijn schoolgenoten nog van de muur? Door de antwoord op de deelvragen wil ik met de conclusie antwoord geven op de hoofdvraag: “Wat heeft de Berlijnsemuur voor de wereld betekend?”.

Bij mijn onderzoek werd ik geholpen door Mevrouw Legemaat, Mevrouw Oggel en Mevrouw Zeguers. Ik vind het een ingewikkeld onderwerp en ik vind het moeilijk om overzicht te bewaren en te krijgen, over het onderwerp maar ook over het maken van dit werkstuk. De Begeleidingssyllabus heeft mij hier stap voor stap mee geholpen.

2 | Gijs Steinroth, 4 Top, De Berlijnse Muur | 2014 – 2015

Inhoud Hoofdstuk 1: Ontstaan van de muur 4

Hoofdstuk 2: Tijdens de muur 7

2.1. Dagelijks leven 7

2.2. Stasi 9

2.3. Sporters 11

Hoofdstuk 3: Einde van de muur 13

Hoofdstuk 4: Na de muur 15

Hoofdstuk 5: Praktijkonderzoek 17

5.1. Onderbouwing 17

5.3. De uitslagen 18

5.4. Conclusie Praktijkonderzoek 19

Hoofdstuk 6: Conclusie 21

Hoofdstuk 7: Samenvatting 23

Bronnen 24

Bijlagen

a. “Over de Muur” 25

b. Vragenlijst 27


1.Ontstaan van de muur

Nadat Nazi-Duitsland zich had overgegeven aan het einde van de tweede wereldoorlog, hebben de overwinnaars, de Geallieerden, Nazi-Duitsland verdeeld over vier verschillende bezettingszones. Engeland, Amerika en Rusland kregen ieder een deel, later kreeg ook Frankrijk een deel. De oude hoofdstad van Duitsland, Berlijn dat in de bezettingszone lag van de Sovjet-Unie, was ook verdeeld onder vier Bezettingszones. Hierdoor ontstond een westers gebied in het oostelijke gedeelte dat onder de Sovjet-Unie viel (Bruggeman, 2013).

Berlijn ligt als enclave midden in het Sovjet gedeelte

De regering van de Sovjet-Unie voert in haar deel van Duitsland het communisme in. De regering heeft alle macht, ze bezitten fabrieken en grondstukken en ze bepalen waar mensen moeten gaan werken, kritiek op de regering word streng gestraft.

In het westen van Duitsland en Berlijn word het Kapitalisme ingevoerd. Bedrijven zijn in handen van de ondernemers, bedrijven proberen zoveel mogelijk winst te maken. Mensen hebben de vrijheid om te kiezen waar ze gaan werken en hoe ze hun geld uitgeven.

Beide landen vinden dat hun systeem het beste is. Het Kapitalistische westen is bang dat de Sovjet-Unie overal in Europa het communisme wilt invoeren. De Sovjet-Unie is bang dat ze wordt aangevallen door de kapitalistische landen. Zo ontstaan er twee machtsblokken. Het Kapitalistische Westblok en het communistische Oostblok (Visser, 2013).


Het westelijke deel van Berlijn was acht maanden lang alleen bereikbaar via de luchtbrug. Dit was omdat de Sovjet-Unie, Amerika, Engeland en Frankrijk niet toestond om over land door de Sovjetzone te rijden om zo Berlijn te bereiken. Dit leiden tot het ontstaan van de tweede staat.

Het bezette Berlijn door de Gealieerden

Op 23 mei 1949 is het Bondsrepubliek Duitsland opgericht, en op 7 oktober 1949 werd het Duitse Democratische Republiek opgericht. De BDR behoorden tot Amerika, Engeland, Frankrijk. De DDR behoorden tot het Sovjet-Unie.

De landen van het oosten van Europa en het Sovjet-Unie vormden samen het Oostblok, een gebied waar socialisme en communisme met harde hand regeerde. De DDR en de landen van het Oostblok hadden samen het pact van Warschau gemaakt.

De economische verschillen tussen de twee delen veranderde erg snel. In West-Berlijn steeg de welvaart erg snel en Oost-Berlijn bleef het zelfde. De Sovjet-Unie gebruikten hun zone om het herstel van de eigen productie in Rusland te bevorderen. De Oost-Berlijners mochten alleen Sovjet producten kopen. Deze waren vaak van slechte kwaliteit. Ook hadden de Oost-Duitsers weinig geld. Hierdoor ging de Economie in Oost-Duitsland slechter en werden de economische verschillen tussen de twee helften groter.


De inwoners van de DDR vluchtten steeds meer naar het westen. Vooral jonge Oost-Duitsers, Tsjechen en Polen zagen in West-Berlijn een poort naar het vrije westen. De Oost-Duitse autoriteiten begonnen al in een vroeg stadium beperkingen op te leggen aan het reizen tussen Oost- en West-Berlijn. Al vanaf het begin van het opsplitsen van Berlijn in vier bezettingszones werden er afbakening tussen de vier zones gebracht.

Het passeren van een zonegrens mocht alleen met toestemming. In december 1946 begon de Sovjet-Unie grenspolitie in te zetten om het verkeer tussen hun zone en de andere zones te controleren. Met deze grenswacht werden ook vuurwapens langs de grens geïntroduceerd. Door de bestuurdeerlijke verschillen werd de tweedeling alleen maar versterkt. In een verschrikkelijk hoog tempo nam het aantal barricades toe.

In 1952 werd de grens door middel van hekken, bewakers en alarm installaties afgesloten. Aan de Oost-Duitse kant werd een gebied ingevoerd van vijf kilometer breed waarmee je alleen met toestemming dat gebied mocht betreden. Die was vooral bedoeld voor de mensen die in dit gebied woonden. Direct langs de grens mocht niemand meer komen. Tien meter langs de grens werd het streng bewaakt met wapens, dit om ervoor te zorgen dat ze niet meer naar het vrije westen konden vluchten.

In Berlijn was het reizen tussen oost Berlijn en west Berlijn nog zeer eenvoudig. Smokkelaars kochten zo hun goedkopen goederen in oost Berlijn en dat verkochten ze met dikke winst in het westen. Ontevreden mensen uit de DDR en de andere Oostbloklanden zagen de zwakke grens in Berlijn als een ideale mogelijkheid om uit het strenge communisme uit te vluchten. Omdat vooral jonge hoogopgeleide mensen de DDR verlieten zou dat later voor de economie grote bedreigingen kunnen vormen (Komaat, 2014).

De leiders van oost Duitsland en de Sovjet-Unie, Walter Ulbricht en Nikita Chroesjtsjov, besloten in 1961 dan ook tot een zeer drastische maatregel. De bouw van een muur rondom west Berlijn moest het stopzetten van het ongewenste verkeer tussen de Oostbloklanden en west Berlijn. In de nacht van twaalf augustus tot op zondag 13 augustus 1961 werd door de oost Duitsers begonnen met de bouw van de Berlijnsemuur, een betonnen constructie van 45,3 kilometerlang en 3,60 meter hoog


De muur stond Geheel op het grondgebied van de DDR.

2.Tijdens de muur In dit hoofdstuk heb ik er voor gekozen om de gevolgen van de muur uit te leggen door het bekijken van uit drie standpunten. Het dagelijks leven, de geheime dienst in Oost-Duitsland en sporters (Richter, 2001).

2.1. Dagelijks levenVoor de gemiddelde burger was winkelen niet een leuk middagje winkelen van de ene winkel naar de ander van kijken, keuren en kopen zoals bij ons maar een uitputtingsslag waarmee veel tijd verloren ging. Die tijd werd vooral besteed aan wachten. In welk seizoen je ook in de DDR kwam, er waren altijd wel rijen wachtende. De een keer bij de slager, de andere keer bij de kledingzaak.

Neem de kleding, die veertig jaar lang verkocht werd. Als je één herenkostuum zag hangen leek het nauwelijks verschillend van een westers product. Echter, de Oost-Duitse kostuums waren na enkele weken dragen hun vorm en model kwijt en leken meer op gedumpte aardappelzakken.

De voedselvoorziening in de DDR was ten aanzien van basisartikelen als brood en aardappelen, redelijk. Dat was ook goedkoop, dankzij de hoge subsidies van de staat. De klant betaalde nooit de werkelijke kostprijs. In de tijd dat de SED (de communistische partij van Oost Duitsland)regeerde, was er vaak niets anders dan kool, maar wel in vier soorten. Verse sla en boontjes waren uitzondering en als er iets meer was zag het er bijna altijd onfris uit. Bij gebrek aan beter werd het natuurlijk toch wel gekocht.

Fruit was vaak zeldzaam, ook inheems fruit als appels. Ze werden in de DDR wel geteeld, maar gingen voor erg veel geld naar het buitenland en de hotels. Een enkele keer waren er hier en daar bananen en dat ging razend snel. Ze waren gewoonlijk snel uitverkocht en omdat het vaak om een partij ging


kregen de klanten er bijvoorbeeld maar vier. Vruchten als perziken en ananassen waren bijna nooit te koop.

Voor de winkels stonden altijd lange rijen

Ook over schoenen waren de Oost-Duitsers slecht te spreken. Wie voor de zomer bijvoorbeeld sandalen wilde kopen, liep daar nooit een zomer lang op want dan was de plastic schoen versleten. Ook dichte schoenen leefden nooit erg lang. Hier kwam de drager soms voor een onaangename verrassing te staan dat tijdens het lopen de zool los liet. Het aantal voorbeelden van artikelen die niet of nauwelijks te krijgen waren is ontelbaar. Soms waren er wel stelen van hamers te koop, maar niet de hamer zelf.

Om het urenlang bij de winkels wachten te voorkomen gingen veel Oost-Duiters vaak buitenshuis eten. Dat schiep dan onmiddellijk een nieuw probleem want er waren veel te weinig restaurants. En dus was de kans groot dat men een uur of langer voor het restaurant moest wachten totdat er een tafel vrijkwam. Bovendien waren in bijna alle restaurants een aantal tafeltjes gereserveerd, terwijl ze soms een hele avond leeg bleven.

Die tafels waren bestemd voor de leden van de communistische SED. In een Oost-Berlijns restaurant waren minstens drie tafels leeg, maar het gebeurde dat mensen aan een tafeltje moesten aanschuiven waar al andere mensen zaten te dineren.Overigens was de kaart in Oost-Duitse restaurants of zeer beperkt, of zeer uitgebreid, maar dan was de helft er niet, zodat het op hetzelfde neerkomt. De prijzen waren uiterst laag (Asmay, 2014).


Voorbeeld van een typisch Oost Berlijns appartement

1.2. StasiNa de scheiding van Oost- en West-Duitsland is er in Oost-Duitsland weinig steun voor de politieke leiders. Een reden daarvan is de televisie. Veel Oost-Duitsers kunnen de West-Duitse televisiezenders ontvangen en zien dat er aan de andere kant van de muur veel meer mogelijk is. In de supermarkten daar is meer te koop en de economische situatie is er veel beter door de invoering van de Duitse Mark (Vingerhoets, 2007).

Om te voorkomen dat de Oost-Duitsers naar West-Duitsland vertrekken, spoort de Stasi (de geheime dienst van de DDR) die mensen op om hun antennes af te breken. Omdat de Stasi ervan overtuigd is dat de economische situatie in Oost-Duitsland alleen maar beter kan worden als er met harde hand werd geregeerd, wordt er op allerlei manieren geïnfiltreerd om ‘de volksvijanden’ met kritiek op het communistische systeem uit te schakelen. Er worden telefoons afgetapt, mensen gefotografeerd en gefilmd enzovoorts. Ook zijn er veel burgers actief, die door hun infiltratie hoge functies krijgen aangeboden om bedrijven, scholen of ziekenhuizen te bespioneren. De Stasi heeft een enorme invloed op bijna ieder van het leven in de DDR en Oost-Berlijn.

De Stasi had gebruik gemaakt van verklikkers die als taak hadden om hun mede mensen te bespioneren en af te luisteren, om erachter te komen of ze iets zeiden of deden wat niet volgens de


regels en voorschriften was. Iedereen kon bij de Stasi zitten je zus, die ene man die naast je in de bar zit, zelfs de man waarmee jij getrouwd was.

Nadat de muur gevallen was hebben de Stasi leden geprobeerd om alle documenten te verwijderen. Dit is echter niet gelukt. De documenten werden opengesteld aan de vroegere burgers van de DDR en die waren geschokt over wat ze aantroffen. Het bleek dat er 85.000 mensen voor de Stasi werkten en dat er een half miljoen verklikkers waren, die aan de Stasi moesten doorgeven wat er in het land gebeurde (Donnerss, 2006).

Het logo van de Stasi.

Alle ex DDR burgers mochten in de documenten lezen wat er van hun is afgeluisterd. Woedend waren, niet alleen van het feit dat ze zijn afgeluisterd maar ook dat ze zijn afgeluisterd door hun vrienden en familie. Ook waren ze boos omdat de leiders luxueuze villa’s en jachthuizen bezaten en dure vakanties in het westen hielden.


Dit vogelhuisje kun je zien in het Stasi museum in Berlijn. De ingang voor het vogeltje is een cameralens.

Tijdens een demonstratie in Leipzig op 20 november 1989 lieten de demonstranten weten dat zij het volk waren en dat zij het daarom het voor het zeggen hadden. Toen de minister president Hans Mudrow vertelde dat hij de Stasi zou opheffen en een nieuwe geheime dienst zou invoeren was het volk woest.

Op 15 januari 1990 bestormden demonstranten het Berlijnse hoofdkwartier van de Stasi en haalden 122 kilometer dossiers die daar in de kelders lagen overhoop (Urielle, 2010).

Foto uit de film “Das Leben der anderen” die ik heb gezien voor dit werkstuk. Deze film gaat over de Stasi

1.3. Sporters


Het grootste sportland aller tijden, gemeten naar de behaalde titels en medailles en afhankelijk van het aantal inwoners, is de DDR. In de jaren 70 en de jaren 80 eindigde de DDR op de medaillespiegel standaard in de top drie landen. De Oost-Duitse sporters keerden vaak terug met meer medailles dan de Sovjet-Unie en de Amerikanen. Wat het belangrijkste was voor de machthebbers in de DDR is dat ze meer medailles hadden dan de BRD. De DDR haalden 176 medailles binnen en de BRD maar 39.

In de DDR was op school sport het hoofdvak. De DDR was het eerste land ter wereld waar de rol van sport in de grondwet werd vastgelegd. Daarin stond:

lichaamscultuur en sport als elementen van de socialistische cultuur de alzijdige lichaam en geestelijke ontwikkeling van de burgers dienden.

Op de “Deutsche Hochschule für Körperkultur” in Leipzig ontwikkelden sportwetenschappers een selectie systeem waarbij kinderen op jonge leeftijd vrijgesteld werden om zich verder te verbeteren in sporten, waarvan wetenschappers hadden gezegd dat ze er talent voor hadden. Er was zelfs een ministerie om alle sport prestaties en de superioriteit van het socialisme boven het kapitalisme aan te tonen. De successen waren te snel en te spectaculair. Hierdoor dacht de rest van de wereld dat er doping werd gebruikt door de top sporters van de DDR.

De DDR was tot de jaren 70 als sportland nog te verglijken met Nederland van toen. Uit het niets steeg het land erg snel naar de top. Vrouwelijke sporters blonken zwaar uit. De spierbundels konden niet alleen het gevolg zijn van intensieve training. Het vermoeden dat er doping in het spel was werd steeds sterker.

Na de val van de Berlijnsemuur bleek dat de andere sporters, die altijd vermoeden dat hen tegenstanders doping gebruikten gelijk hadden. Om zeker te zijn van hun overwinning werd er vaak door de sporters van de DDR doping gebruikt, zelfs kinderen van tien jaar gebruikten doping. Dit gebeurden vooral zonder dat de sporters het zelf wisten. Zij moesten dagelijks vitaminepreparaten slikken. Hiervan waren ze zelf niet van bewust. In werkelijkheid ging het om krachtige anabole steroïden, meestal was dit Oral Turinabol. De gene die hier uiteraard van wisten waren de politieke leiders van de DDR.

Na de Duitse hereniging op 3 oktober 1990 is bewezen dat men tot in de leiding van het partij en en de regering van de DDR op de hoogten was van de doping.

De afgelopen jaren zijn tientallen trainers, artsen, ambtenaren en politici veroordeeld tot voorwaardelijke celstraffen en boetes voor hun rol in het dopingsysteem. Zeker tienduizend sporters zijn tussen 1970 en 1989 voorzien van allerlei anabolen en hormoonpreparaten.


Dit is Ilona Slupianek een oud Oost-Duitse atlete. Zij is op 1977 in de Europacup gediskwalificeerd wegens doping.

De sporters kregen hierdoor een onherstelbare gezondheid. De sterke jonge vrouwen van toen die door de gebruik van de doping met hormonen erin zijn ze nu al afgetakeld. Dit was al voor hun veertigste. Deze kampioenen kunnen last hebben gehad van acné en menstruatiestoringen. Het herenigde Duitsland lijkt het verleden van de sportprestaties van de DDR zo snel mogelijk te willen vergeten. Toch zijn coaches en artsen uit de DDR nu nog actief in de Duitse sport (Parre, 2014).


3.Einde van de muurDe koudeoorlog bleef door gaan, maar de controle van de Sovjet-Unie over de andere Oost-Europese communistische landen begon zo hier en daar gaten te vertonen. De Sovjet Unie had intussen een nieuwe leider gekregen, Chroestsjov. Hongarije wilde, bijvoorbeeld , meer vrijheid, vrijheid van meningsuiting. Ook wilden ze de vrijheid om hun katholieke geloof te belijden. De Hongaarse president Imre Nagy prachtig, (regeerde van 1953 tot 1955). Hij verklaarde in 1956 dat Hongarije geen deel meer wilde uitmaken van het Warschaupact. Dat ging Chroestsjov te ver en stuurden 200.000 soldaten naar Hongarije. De Hongaren wilde de Sovjet-Unie tegen houden maar dat is niet gelukt. Imre Nagy werd gearresteerd gebracht naar Moskou en werd daar opgehangen. Dit soort dingen gebeurden steeds meer ook in andere delen van de wereld. Zoals de oorlog in Vietnam.

Volgens Erich Honecker, partijleider zou de muur er nog over vijftig of honderd jaar nog staan. De Oost-Duitse partijleider Erich Honecker van de SED was niet een populaire man, de hervormers van zijn eigen partij vonden zijn uitspraken uit de tijd en zetten hem in ook oktober 1989 af. Egon Krenz was zijn opvolger en had de leiding over de DDR, waaruit steeds meer inwoners vluchtten. Gorbatsjov was in de maand van de afzetting van Honecker naar Berlijn om de veertigste verjaardag te vieren van de DDR.

Honecker verwachtte massaal demonstraties in West-Berlijn en liet bij Checkpoint Charlie en nieuwe muur bouwen. Maar juist in Oost-Berlijn werd gedemonstreerd. De demonstraten werden ditmaal niet lastig gevallen. Aan de westelijke kant van de muur liet men zich niet onbetuigd. Woedende demonstranten smeten met stenen en flessen over de muur naar de Oost-Duitse grensbewakers. Dit was het moment dat Berlijn in opstand kwam.

Krenz beval de Oost-Duitsers het niet om te blijven maar hij verzocht het ze. Hij zij dat hij ze nodig had. En als klap op de vuurpijl maakte de politie bureau bekend dat de Oost-Duitsers voortaan een vergunning konden krijgen om naar het westen te reizen. Dit gold maar voor dertig dagen. Het ging in op middernacht op 9 november 1989 en de regering werd er naar doorgedrongen, omdat er in die nacht meer dan 11000 Oost-Duitsers via Tsjecho-Slowakije naar het westen vluchten.

De regering wist niet beter te doen dan een persconferentie te beleggen. Rond half zes die middag had de secretaris van de SED, Günter Schabowski, een vergadering met partijleider Egon Krenz. Hij kreeg een stuk papier over de nieuwe reiswet in de handen gedrukt en de opdracht om het op de persconferentie voor te lezen. Schabowki las het stuk vluchtig door, maar had de echte betekenis ervan niet door. Maar aan het einde van de persconferentie, om zeven uur, kondigde hij aan dat alle reisbeperkingen naar het buitenland waren opgeheven. De Volkspolizei zou direct beginnen met het verstrekken van uitreisvisa die langere tijd geldig zou zijn (Visser, 2013).

Journalisten waren verast, wanneer zou dat dan ingaan vroegen zij zich af. De zenuwachtige Schabowski gaf daar niet direct antwoord op. Per direct zover hij wist. En daarna verklaarde hij in steeds toenemende verwarring dat permanente emigratie via alle grens overgangen naar West-Berlijn en naar de BDR voortaan mogelijk zou zijn. Heel erg snel verspreidde het nieuws door de hele


wereld. Maar uiteindelijk ging men er vanuit dat de woorden van Schabowski inderdaad betekenden dat dit het geval was. Om 18:45 kwam het kwam het nieuws op het journaal van het West-Duitse tv-zender ZDF. Op het achtuur journaal van het West-Duitse tv-zender ARD werd gemeld dat de grens tussen Oost en West helemaal open was. Niet iedereen geloofden dat direct en de video van de persconferentie werd steeds opnieuw herhaald. De hoofdbewaker van de grensovergang bij de Bornholmer Strasse,Herald Jäger geloofde Schabowski niet. Hij kon het niet geloven, ‘wat bedoelde hij nou met onmiddelijke doorgang’. Om acht uur stond bij diezelfde Bornhilmer Strasse een grote menigte, die een half uur later tot duizend mensen was aangegroeid. De menigte werd de menigte zo groot dat Jäger besloot om de port te openen.

Checkpoint Charlie lag niet in een woonwijk en daar waren dus minder mensen, maar de sfeer was er stuk eigenaardiger. De grensbewakers hadden nog niet gehoord of de grens nu open was of niet en ze weigerden gehoor te geven aan de menigte of de grens nu open was of niet. Er verzamelde ook een menigte. Die riepen dat de Oost-Berlijners moesten worden doorgelaten, maar de grenswacht hield hun positie. Bij checkpoint Charlie was de druk steeds groter geworden en de grenswachters besloten om 23:45 om de mensen door te laten gaan. Mensen klommen op de muur gingen zitten om te kijken hoe de situatie zich veder zou ontwikkelen. Zelfs sommige grens wachters gaven toe aan de menigte legden hun wapens neer, deden hun helmen af en mengde zich in de menigte. Een paar grenswachters maakten foto’s van dat moment (Komaat, 2014).

De bevolking van Oost- en West Berlijn zit samen op de muur.


4.Na de muurNa de val van de muur veranderde de wereld. Het begon met Europa, waar het communisme in de landen die hiervoor bij het oostblok hoorde en dus commusistisch waren, werd anders.

In Tsjecho-Slowakije werd in de maand van de val van de muur een enorme massademonstratie gehouden, waarna de communistische partij werd opgeheven. In Polen koos de bevolking een maand later vakbondsleider Lech Walesa tot president. In Roemenie brak, ook al in december, een revolutie uit waarbij de communistische leider Ceausescu en zijn vrouw werden geëxecuteerd. Ook in Bulgarije werd ook hun communistische leider verdreven (Omslanawska, 2007).

In 1989 bestond de Sovjet-Unie nog steeds een unie van twaalf verschillende republieken, met Rusland als leider en geregeerd door Moskou. Maar ook in Rusland heerste onrust. In februari 1990 vond in Moskou een demonstratie van 250.000 mensen plaats die tegen het communisme waren. Tijdens de traditionele 1mei parade, de communisten vierden de dag van de arbeid altijd heel uitgebreid, waren er ook weer demonstranten, die de toespraak van Gorbatsjov voortdurend met geschreeuw en kreten onderbraken. Maar het zou nog tot 1991 duren voordat er een poging werd gedaan om Gorbatsjov af te zetten. Dit werd vooral gedaan door Boris Jeltsin, de toenmalige burgemeester van Moskou. Gorbatsjov kreeg in het Russische parlement steeds moeilijker. Op 24 augustus trad hij af als leider van de communistische partij van Sovjet-Unie. Toen ging het erg snel. Vijf dagen later werd die partij opgeheven en in december 1991 werd de Sovjet-Unie ontboden. De Republieken die vroeger onder de Sovjet-Unie vielen, waren vrij. Sommige landen verklaarden zich meteen onafhankelijk, zoals de Baltische staten Letland, Estland en Litouwen. Andere verenigden zich in de GOS, het Gemenebest van Onafhankelijke Staten. Maar al spoedig daarna verklaarden nog meer staten zich onafhankelijk, zoals Armenië, Wit-Rusland, Oekraïne, Georgië en Azerbeidzjan.

Postzegel die ter gelegenheid van de Duitse eenwording werd uitgebracht


De DDR en de BDR waren op 3 oktober 1990 tot één Duitsland herenigd en dat leverde veel problemen op. De economie van de vroegere DDR was volkomen in elkaar gestort en Oost-Duitsland was een chaos. Niet alleen de samenvoeging, maar ook de zorg voor de economie was een voortdurende zorg. Hoe moesten de verarmde Oost-Duitsland niet de welvarendheid van West-Duitsland in gevaar zou brengen. Er heerste grootte werkloosheid en veel mensen kregen dus een uitkering. Gelijkheid tussen beide vroegere republieken bestond nog steeds niet. De Oost-Duitsers ergeren zich aan de West-Duitsers omdat zij arrogant zouden zijn. Omdat zij rijker zijn, betere banen hadden en ze kochten huizen in het oosten op. De West-Duitsers hebben zich ook geërgerd aan de Oost-Duitsers. Zeker vlak na de val van de muur, toen de stinkende en pruttelende Trabantjes (dit is de enige auto waar de Oost-Duitsers in mochten rijden)het verkeer verstopten en de Oost-Duitsers ze stonden allemaal in de rij voor de banken om hun welkoms cadeau konden ophalen. Dit is allemaal minder geworden. West-Duitsland geeft de Oost-Duitsers miljoenen om hun oude dorpen en steden op te knappen (Hil, 2014).

Egon Krenz, voormalig premier van de DDR, kreeg 6,5 jaar gevangenisstraf, Günter Schabowski, kreeg 3 jaar gevangenisstraf. Erich Honecker kreeg een beschuldiging van moord aan zijn broek, omdat hij de opdracht had gegeven om gericht te schieten op vluchtelingen. Hij stierf aan een dodelijke ziekte en ontsnapte aan zijn veroordeling.

Het leven na de muur was opener dan de periode daarvoor, toch is het is het voormalige Oost-Duitsland nog anders dan in het westen. De salarissen bleven er lager en slecht betaalde banen werden meestal gedaan door voormalige inwoners van de DDR. Ook was Oost-Duitsland vroeger een land waar geen immigratiewetten bestonden. In 1992 kwamen bijna tachtig procent van de Europese asielzoekers asiel in Duitsland aanvragen. Veel problemen zijn inmiddels opgelost. De Duitse regering blijft nog steeds vele honderden miljoenen in de voormalige DDR stoppen dit is wel te merken.

Het grote verschil tussen de mensen die in het Westen wonen en die uit het Oosten poets je niet zomaar weg, maar het verschil wordt steeds kleiner en ze groeien steeds meer naar elkaar toe. En zo is er inmiddels voorgoed een einde gekomen aan een in tweeën gescheurd land, dat weer bij elkaar is (Bot, 2014).


5.PraktijkonderzoekOm deze vraag te beantwoorden heb ik een onderzoek opgezet onder mijn schoolgenoten. Door middel van een enquête ga ik ze vragen stellen over de Muur. In dit hoofdstuk ga ik eerst de vragen die ik wil stellen onderbouwen, dan stel ik de vragen, ik geef de uitslagen en tot slot probeer ik daar conclusies aan te verbinden.

5.1. OnderbouwingIk heb er voor gekozen een anonieme vragenlijst te geven aan mijn schoolgenoten. Hierdoor hebben ze niet het gevoel dat het een test is die ze goed of fout kunnen maken. Wel loop ik het risico dat er grappenmakers tussen zitten, maar als dat er veel zijn kan ik die uitslagen er tussen uit halen. Ik ga dat dan wel vermelden bij de uitslagen maar doe er niks mee in de conclusies.

Ik heb gekozen voor meerkeuzevragen omdat dat makkelijker te beantwoorden is voor mijn schoolgenoten. Als het heel veel open vragen zijn dan is het niet uitnodigend om aan mee te doen. Ik heb er ook gekozen om wel één open vraag te stellen. Omdat dat wel iedereen kan vertellen wat hij zelf wil en ik dingen te horen kan krijgen die ik nog niet heb bedacht en ook echt antwoord kan krijgen op mijn onderzoeksvraag: Wat heeft de Berlijnse muur voor mij en mijn schoolgenoten betekend? Deze open antwoorden zal ik apart behandelen bij de bespreking van de Enquette maar ik heb er rekening mee gehouden dat niet iedereen deze vraag kan en wil beantwoorden.

Ik vind het belangrijk om te weten wat mijn schoolgenoten weten van de Berlijnse Muur daarom stel ik ook een paar controle vragen. Het was leuk geweest als ik deze enquête zelf had kunnen invullen voordat ik aan mijn werkstuk begon en nadat ik helemaal klaar was met mijn werkstuk en om dan het verschil te zien. Maar dat gaat helaas niet.

Voor de Powerpoint presentatie die we nog moeten geven over het werkstuk heb ik gekozen voor een uitwerking van de enquettte in procenten zodat ik in de powerpoint met grafieken kan werken dat is voor en presentatie namelijk heel erg duidelijk om dat je dan snel kan zien wat hoeveelheden betekenen.

Herdenkingsplaat op de plek waar de Berlijnse muur heeft gestaan


5.2. UitslagenAantal deelnemers : 46

Niet meegenomen in het onderzoek : 0

1. Heb jij wel eens gehoord van de Berlijnse Muur?

Ja (38) : 83 %

Nee (8) : 17 %

2. Bestaat de Berlijnse Muur nog?

Ja (23) : 50 %

Nee (23) : 50 %

3. Waar staat de Berlijnse muur?

In een Museum (11) : 24 %

Tussen twee landen (31) : 67 %

In een Berlijns Huis (4) : 9 %

4. Wie waren de Stasi?

De Geheime dienst van Hitler (20) : 43 %

Geheime dienst van DDR (19) : 41 %

Geheime dienst van de BDR (7) : 16 %

5. Wat betekent DDR?

Deutschland, Das Reich (5) : 11 %

Deutche Democratische Republik (36) : 78 %

Der Democtische Republik (5) : 11 %

6. Door wie werd de Berlijnse Muur gebouwd?

Door de Romeinen (16) : 35 %

Walter Ulbricht en Nikita Chroesjtsjov (23) : 50 %

De Amerikanen (7) : 15 %

7. Wat betekent de Berlijnse muur voor jou?

Niks (33) : 72 %

Ik weet dat hij bestaat/bestaan heeft maar niet waarom (8) : 17 %

Anders (5) : 11 %

->Namelijk: volgt opsomming


5.3. Conclusie praktijkonderzoek

Na het onderzoek heb ik alle formulieren die goed waren beantwoord/bruikbaar waren samengenomen en ben ik de antwoorden gaan turfen. Daarna heb ik de geturfde aantallen omgerekend in percentages. De percentages laten opvallende uitslagen zien.

Op de eerste vraag: “Heb jij wel eens gehoord van de Berlijnse Muur?” antwoord 83% met “ja” en 17% met “Nee”. Ik vind 17% die “Nee” antwoord wel erg hoog. Ik kan me moeilijk voorstellen dat je nog nooit van de Berlijnse Muur hebt gehoord. Toch is het blijkbaar zo. Ik moet er dus bij mijn presentatie niet van uitgaan dat iedereen al weet wat de Berlijnse Muur is.

Op de tweede vraag: “Bestaat de Berlijnse Muur nog?” antwoord 50% met ja en 50% met nee. Dat is een opvallende uitslag. Eerst dacht ik dat het kwam omdat al mijn schoolgenoten na 1989 zijn geboren en dus nooit in het journaal hebben gehoord dat de muur is afgebroken maar later dacht ik ook dat de vraag misschien niet zo duidelijk was. Want met de vraag kun je ook lezen “bestaan er nog overblijfselen van de muur?” en daarop is het antwoord natuurlijk “ja”. Dus misschien weet in werkelijkheid wel meer dan de helft van mijn schoolgenoten dat de Muur geen echte muur meer is.

Op de derde vraag: “Waar staat de Berlijnse muur?” antwoord 24%; In een museum, 67%; tussen twee landen en 9%; In een Berlijns huis. Gelukkig antwoord 67% dat de muur de tussen twee landen heeft gestaan en 24%: In een museum want die weten dat het dus iets historisch is. 24% neemt de Berlijnse Muur wel heel erg letterlijk en denkt dat het een muur is in een Berlijns huis. Deze groep schoolgenoten heeft dus geen idee. Dat komt ook wel overeen met de 17% leerlingen die nog nooit over de Berlijnse muur hebben gehoord.

Op de vierde vraag: “ Wie waren de Stasi?” antwoord 43% dat de Geheime dienst was van Adolf Hitler, 41% antwoord goed met de DDR en 16% dacht dat het de geheime dienst was van West Duitsland. Zelf vind ik het verbazingwekkend dat 43% dacht dat de Stasi de geheime dienst was van Adolf Hitler. Ik heb hier goed over nagedacht en ik denk dat veel schoolgenoten in de war waren met Nazi. Nazi’s waren aanhangers van het nationaal socialisme van Adolf Hitler en Nazi lijkt natuurlijk veel op Stasi. Beide hebben, terecht, een slecht naam.

Bij vraag 5 antwoord 11% met “Deutschland, das Reich” op de vraag wat DDR betekend. 78% weet het goed namelijk Deutsche Democratische Republik en 11% heeft het bijna goed met “Der democratische Republik. Dit is een heel goede score van mijn schoolgenoten want maar 11% zit er echt naast.

Op vraag 6: “Wie heeft de Berlijnse muur gebouwd?” antwoord 35% “De Romeinen” , 50% Walter Ulbricht en Nikita Chroesjtsjov, 15% denkt tenslotte; “de Amerikanen”. Dit vind ik ook geen gekke score. Walter Ulbricht en Nikita Chroesjtsjov zijn geen superbekende namen. De Romeinen vind ik ook geen gek antwoord want veel oude dingen in Europa zijn door de Romeinen gebouwd. Veel overblijfselen zijn van steen en bij een muur moet je natuurlijk aan steen denken. De schoolgenoten die hebben gekozen voor Amerikanen moesten waarschijnlijk aan het einde van de tweede wereldoorlog denken toen een groot deel van Duitsland door de Amerikanen werd bevrijd, ook niet gek dus.


Over de uitslag op de laatste vraag was ik wel heel erg verbaasd. Op de vraag: “Wat betekend de Berlijnse Muur voor jou?” antwoorden 72% met niks en dat vind ik erg veel. 17% antwoorden met; “Ik weet dat hij bestaat/bestaan heeft maar niet waarom en maar 11% vertelde wat de Berlijnse Muur voor hem of haar heeft betekend. Dit zijn maar 5 van 46 deelnemende leerlingen. Hieronder geef ik een opsomming van deze persoonlijke betekenissen:

1. Doet me denken aan de basisschool maar ik weet er niet veel meer van2. Nooit van gehoord3. Ik vond het zielig voor die mensen dat ze hun familie niet konden zien4. Bijzonder en wonderbaarlijk5. Geschiedenis, ik ben er geweest

Tot zover de conclusies over de enquête die ik heb gehouden.

In Berlijn waren, 25 jaar na de val van de muur, achtduizend ballonnen te vinden op de plek waar de Berlijnse Muur jarenlang heeft gestaan.

Met dit vuurwerk werd deze herdenking afgesloten


6.ConclusieOm mijn hoofdvraag: “Wat heeft de Berlijnse Muur voor de wereld betekend” te beantwoorden, heb ik bronnen bestudeerd in boeken en op Internet, films gekeken en heb ik ook een praktijkonderzoek gedaan waarin ik heb onderzocht wat de Berlijnse muur voor mijn schoolgenoten heeft betekent. Door het praktijkonderzoek, en de bestudering van de bronnen, het kijken naar de films en het schrijven van dit werkstuk is de betekenis van de Berlijnse muur voor mij groter geworden.

Waar in het begin mijn interesse vooral werd gewekt door de sportprestaties van de voormalige Oost Duitse atleten en het bestaan van verschillende muren in de wereld die landen en burgers scheiden (de muur tussen Israel en de palestijnen, de Chinese muur, de Muur van Hadrianus in Engelend) werd mijn interesse later vooral gewekt door wat dit voor de mensen die rond de muur leefde heeft betekend. De meest bekende toespraken, gehouden door Amerikaanse presidenten maken nu een indruk op mij.

Zoals de Amerikaanse president Kennedy die in een toespraak op 26 juni 1963 in West-Berlijn zegt “Ich bin ein Berliner” (http://www.jfklibrary.org/Asset-Viewer/Archives/JFKWHA-200-001.aspx). Hij onderstreepte de steun van de Verenigde Staten aan West-Berlijn, en dit 22 maanden nadat de communistische DDR, de Berlijnse Muur gebouwd had. De toespraak wordt als één van de beste toespraken aller tijden beschouwd en geldt als een belangrijk moment in de Koude Oorlog. Op 25 november 1963, drie dagen na de moord op president Kennedy en vijf maanden na deze toespraak, werd de Rudolph-Wilde-Platz omgedoopt tot John-F.-Kennedy-Platz.

En: “Tear down this wall!” ("breek deze muur af!") (https://www.youtube.com/watch?v=YtYdjbpBk6A ) was een oproep van de Amerikaanse president Ronald Reagan aan Michail Gorbatsjov, leider van de Sovjet-Unie, tijdens een toespraak aan de Brandenburger Tor nabij de Berlijnse muur op 12 juni 1987. Reagan daagde Gorbatsjov, toen secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, uit om de Berlijnse muur af te breken. De toespraak wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke toespraken van Reagan.

Door het terugzien van deze toespraken, mijn werkstuk en de conclusies uit mijn enquête heb ik heel ander beeld gekregen bij het belang van de Berlijnse Muur voor de wereld.

Het belangrijkste voor mij is dat de Berlijnse muur uiteindelijk is afgebroken, hoe ongeloofwaardig mensen dat ook vonden toen de Muur er nog stond. De noodzaak voor de muur verdween. Net zoals de noodzaak verdween voor de Chinese Muur en de noodzaak verdween voor de Muur van Hadrianus.

Ik denk dat de noodzaak voor de muur tussen Israel en Palestina in de toekomst ook zal verdwijnen hoewel niemand nu nog de oplossing ziet voor dat probleem. Net zoals niemand de oplossing zag voor het oplossen van het probleem van de Berlijnse muur.


https://www.youtube.com/watch?v=YtYdjbpBk6A

https://www.youtube.com/watch?v=YtYdjbpBk6A

http://nl.wikipedia.org/wiki/John-F.-Kennedy-Platz

http://www.jfklibrary.org/Asset-Viewer/Archives/JFKWHA-200-001.aspx

Reagan bij de Brandenburg Tor - "tear down this wall"

Dat is het goede nieuws dus. Ik heb gezien dat Muren niet voor altijd zijn. Dat is hoopvol. Maar de andere kant is dat er ook weer steeds een nieuwe muur wordt gebouwd. Na de Muur van Hadrianus en de Chinese Muur werd de Berlijnse Muur gebouwd en toen die was gevallen begon men in het Midden oosten met de bouw van een muur tussen Israel en Palestina. Ook in Belfast in Noord Ierland staat een muur tussen protestantse en katholieke volkswijken, hoewel het voor de wereld vrede is in Ierland. Vroeger was daar een burgeroorlog. De wereld denkt dat die burgeroorlog voorbij is. Toch staat er nog een muur die mensen scheidt.

Dat is het slechte nieuws. Mensen bouwen steeds weer nieuwe muren en er vallen weer slachtoffers, weer worden families uit elkaar gehaald en weer ontstaan er een hopeloze en uitzichtloze situaties.

Misschien moeten alle Israëlische en Palestijnse schoolkinderen een werkstuk schrijven over de Berlijnse muur zodat ze er achter komen dat hij ooit zal verdwijnen, ook al is nu nog niet bekend hoe.

Als ik antwoord moet geven op de vraag “Wat heeft de Berlijnse muur betekent voor de wereld?” kom ik tot de volgende conclusie: Mijn generatie herinnert zich de Berlijnse muur nog maar amper (praktijkonderzoek). Door boeken, websites en films wordt de herinnering levend gehouden in de wereld. Hiervan leren we dat muren gebouwd voor de oplossing tussen conflicten in de wereld die onoplosbaar lijken, uiteindelijk worden afgebroken. Maar dat er helaas ook steeds weer nieuwe muren worden gebouwd.


7.SamenvattingIn dit werkstuk begon ik met het geven van een inleiding. In de inleiding heb ik besproken hoe ik op dit onderwerp ben gekomen en waarom ik het graag wilde maken. Ook heb ik de hoofdvraag geformuleerd en de deelvragen die ik moest beantwoorden om tot het antwoord op de hoofdvraag te komen“Wat heeft de Berlijnsemuur voor de Wereld betekend”. De deelvragen werden eigenlijk mijn hoofdstukindeling.

Om mijn hoofd vraag te beantwoorden heb ik een aantal tussen vragen bedacht en deze heb ik uitgewerkt in de verschillende hoofdstukken van dit werkstuk namelijk; Hoe is de muur ontstaan? Wat gebeurde er toen de muur er stond? Hoe eindigde de muur? Wat gebeurde er na de muur? En deed ik een praktijkonderzoek; wat weten mijn schoolgenoten nog van de muur? Door de antwoorden op de tussenvragen heb ik in de conclusie antwoord gegeven op de hoofdvraag: Wat heeft de Berlijnse muur voor de wereld betekend?

Om antwoord te geven op de deelvragen heb ik veel bronnen bestudeert. In mijn werkstuk heb ik vermeld wat mijn bronnen zijn. Dit zijn boeken, websites en films. Ik heb bij elke bron vermeld wat ik er van heb geleerd en wat ik heb gebruikt.

Ik ben begonnen te schrijven over de reden waarom de muur is ontstaan als gevolg van de bevrijding van Nazi-Duitsland door de geallieerden.

In het tweede hoofdstuk geef ik antwoord op de vraag wat er gebeurde in de jaren dat de muur er stond. Hier heb ik drie verschillende onderwerpen genomen om het antwoord te vinden. Namelijk; hoe zag het dagelijks leven er uit tijdens de jaren van de Berlijnse muur. Wat betekende het om in Oost en West Berlijn te wonen? Het volgende onderwerp dat ik heb gekozen was de Stasi omdat dit heel veel heeft betekent voor de Oost Berlijners en tot slot heb ik voor het beantwoorden van de deelvraag in dit hoofdstuk gekeken naar de sporters omdat dit een van de onderwerpen was waarom ik op het idee kwam op dit onderwerp te kiezen.

In hoofdstuk drie geef ik antwoord op de deelvraag hoe het einde van de muur kwam en welke gebeurtenissen in de geschiedenis hebben bijgedragen tot de val van de muur. In hoofdstuk vier geef ik antwoord op de deelvraag hoe het ging in de periode na de muur.

In hoofdstuk vijf verliet ik voor mijn onderzoek de bronnen zoals films, websites en boeken en ging ik over op een heel andere bron namelijk mijn schoolgenoten door een enquête. Door middel van vragen vond ik het antwoord op de vraag wat de Berlijnse muur voor hun heeft betekent. Toen ging ik mijn conclusies schrijven en antwoord geven op de vraag wat de Berlijnse muur voor de wereld heeft betekent en wat ik heb geleerd van dit onderzoek.

Ik heb gezien dat Muren er niet voor altijd zijn. Maar de andere kant is dat er ook weer steeds nieuwe muren worden gebouwd. De geschiedenis herhaald zich.


Bronnen

Asmay. (2014, januari 18). panorama van de berlijnse muur. Retrieved from www.plazilla.com: http:plazilla.com/page/429506346/panorama-van-de-berlijnse-muur

Bot, R. (2014, 2 28). Checkpoint Charlie. Retrieved from www.wikipedia.nl: http://en.wikipedia.org/wiki/Checkpoint_Charlie

Bruggeman, R. (2013, november 9). Val van de Berlijnse muur. Retrieved from isgeschiedenis.nl: http://www.isgeschiedenis.nl/toen/november/val-van-de-berlijnse-muur/

Demie. (2014, december 1). Berlijnse Muur. Retrieved from www.berlijnvoorbeginners.nl: http://www.berlijnvoorbeginners.nl/berlijnsemuur.htm

Donnerss, F. H. (Director). (2006). Das Leben der Anderen [Motion Picture].

Drie, D. (2014, november 1). info. Retrieved from www.berlijnsemuur.info: http://www.berlijnsemuur.info/

Hil, H. (2014, november 1). Duitse Democratische Republiek. Retrieved from www.wikipedia.nl: http://nl.wikipedia.org/wiki/duitse_democratische_epubliek

Komaat, A. (2014, november 1). Berlijnse Muur. Retrieved from www.wikipedia.nl: http://nl.wikipedia.org/wiki/Berlijnse_Muur

Omslanawska, M. (2007). Berlijn. Amsterdam: Van Reemst.

Parre, O. v. (2014, november 9). In de DDR was doping de norm. Retrieved from www.nos.nl: http://nos.nl/archief/2005/sport/achtergronden/doping/indeddrwasdopingdenorm.html

Richter, R. S. (Director). (2001). Der Tunnel [Motion Picture].

Urielle. (2010, augustus 14). 's werelds meest effectieve inlichtingendienst. Retrieved from www.kunst-en-kultuur.infonu.nl: http://kunst-en-kultuur.infonu.nl/geschiedenis/58975-stasi-'s-werelds meest effectieve inlichtingendienst

Vingerhoets, T. (2007). De Berlijnse muur. Ellessy.

Visser, Y. (2013, november 9). Berlijnse Muur. Retrieved from www.istoriek.nl: http://histriek.net/berlijnse-muur/1849/


Bijlagena. “Over de Muur”

Op de volgende bladzijde geef ik als afsluiting van mijn sectorwerkstuk de tekst van het lied: “Over de muur” van de Nederlandse muziekgroep Klein Orkest die in de Nederlandse Top 40 belandde. Het lied werd uitgebracht ter ere van een grote Vredesdemonstratie op het Malieveld in Den Haag. Harrie Jekkers koos er bewust voor om geen partij te kiezen en besloot om de situatie te beschrijven. Het lied geeft de situatie weer in een verdeeld Europa na de Tweede Wereldoorlog. In het Westen heerste (zogenaamde) vrijheid en in het Oosten werd iedereen onderdrukt. Het lied behandelt de situatie in de verdeelde stad Berlijn.

Oost-Berlijn wordt genoemd als stad van het voorbeeld van de benoemde heilstaat die Lenin (eerste leider van de Sovjet-Unie) en Karl Marx (bedenker van het communisme) voor ogen stond; tegelijkertijd wordt geconstateerd dat je in die zogenaamde heilstaat op je woorden moest passen bij een afwijkende mening

West-Berlijn wordt genoemd als bolwerk van vrijheid, voorbeeld van het kapitalisme. De rijkdom wordt verbeeld door porno, peepshow, zuipen en gokken. Daartegenover werd als contrast de wijk Kreuzberg genoemd die in die jaren bekend stond als zeer arm. De daar wonende immigranten uit Turkije, maar ook geboren Duitsers kwamen om in armoe. Vrijheid bleek daar alleen voor de rijke mensen. Demonstreren mocht wel, maar alleen als het niet anders kon.

Centraal in het nummer staan echter vogels. Deze vliegen over de muur van Oost- naar West-Berlijn als symbolische brug tussen die twee delen van een stad. Ze kunnen naar beide stadsdelen zonder te worden neergeschoten.

De titel van het lied is tweevoudig: De vogels vliegen over de muur, maar het lied gaat ook over die muur. Toen die muur in 1989 viel, kwam het plaatje opnieuw in de belangstelling en ook weer in de Top 40; toen op cd-single. https://www.youtube.com/watch?v=sVghH346RIk

Harry Jekkers


https://www.youtube.com/watch?v=sVghH346RIk

http://nl.wikipedia.org/wiki/Berlin-Kreuzberg

http://nl.wikipedia.org/wiki/Karl_Marx

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lenin

Over de muurOost Berlijn, ünter den Linden.Er wandelen mensen langs vlaggen en vaandels.Waar Lenin en Marx nog steeds op hun voetstuk staan.

En iedereen werkt, hamers en sikkels.Terwijl in parade pas de wacht wordt gewisseld.Veertig jaar socialisme, er is in die tijd veel bereikt.

Maar wat is nou die heilstaat, als er muren omheen staan?Als je bang en voorzichtig met je mening moet omgaan.Ach wat is nou die heilstaat, zeg mij wat is ie waard?Wanneer iemand die afwijkt voor gek wordt verklaard.

En alleen de vogels vliegen van oost naar west Berlijn, worden niet teruggefloten, ook niet neergeschoten.Over de muur, over het ijzeren gordijn.Omdat ze soms in het westen, soms ook in het oosten willen zijn.Omdat ze soms in het westen, soms ook in het oosten willen zijn.

West Berlijn, de Kurfürstendam.Er wandelen mensen langs porno en piepshow.Waar Mercedes en Cola nog steeds op hun voetstuk staan.

En de neonreclames die glitteren lokkend.Kom dansen kom eten, kom zuipen kom gokken.Dat is nou veertig jaar vrijheid, er is in die tijd veel bereikt.

Maar wat is nou die vrijheid, zonder huis, zonder baan?Zoveel turken in Kreuzberg, die amper kunnen bestaan.Goed je mag demonstreren, maar met je rug tegen de muur.En alleen als je geld hebt dan is de vrijheid niet duur.

En de vogels ze vliegen van west naar oost Berlijn, worden niet teruggefloten, ook niet neergeschoten.Over de muur, over het ijzeren gordijn.Omdat ze soms in het oosten, soms ook in het westen willen zijn.Omdat er brood ligt soms, bij de gedächtniskirche.Soms op het Alexanderplein.


b. Vragenlijst (Anoniem)1. Heb jij wel eens gehoord van de Berlijnse Muur? ⃝ Ja

⃝⃝ nee

2. Bestaat de Berlijnse Muur nog? ⃝ Ja

⃝⃝ Nee

3. Waar staat de Berlijnse muur? ⃝ In een Museum

⃝ Tussen twee landen

⃝ In een Berlijns Huis

4. Wie waren de Stasi? ⃝ De Geheime dienst van Hitler

⃝ Geheime dienst van DDR

⃝ Geheime dienst van de BDR

5. Wat betekent DDR? ⃝ Deutschland, Das Reich

⃝ Deutche Democratische Republik

⃝ Der Democtische Republik

6. Door wie werd de Berlijnse Muur gebouwd ⃝ Door de Romeinen

⃝ Walter Ulbricht en Nikita Chroesjtsjov

⃝ De Amerikanen

7. Wat betekent de Berlijnse muur voor jou? ⃝ Niks

⃝ Ik weet dat hij bestaat/bestaan heeft

maar niet waarom

⃝ Anders, namelijk:


media.scholieren.net · Web viewNiet iedereen geloofden dat direct en de video van de...

Documents

Transcript of media.scholieren.net · Web viewNiet iedereen geloofden dat direct en de video van de...