Nationalisme in Duistland

Bij Duitsers het idee dat alle Duitsers in 1 staat, een natiestaat, verenigd moesten worden. Onder leiding van Rijkskanselier Otto von Bismarck van koninkrijk Pruisen komt de

eenwording tot stand.

Verenigde Duitse rijk Bismarck, rijkskanselier van het koninkrijk Pruisen, ging verbond aan met Noordelijke Duitse

staten. Kreeg oorlog met Frankrijk

Frans-Duitse oorlog (1870-1871) Frankrijk wilde geen sterke buurman Niemand hielp Frankrijk en Bismarck won De zuidelijke staten sloten zich aan bij Bismarck Pruisische koning Wilhelm I werd leider van de nieuwe bond en direct tot keizer uitgeroepen. Het nieuwe rijk werd het verenigde Duitse rijk (1871) Otto von Bismarck werd de eerste rijkskanselier van het verenigde Duitsland.

Staatsinrichting Keizerrijk Duitsland De vier machten in het rijk

KeizerRijkskanselier (soort minister-president)BondsraadRijksdag

De keizer! De keizer had veel macht iedereen moest naar hem luisteren, Hij benoemt en ontslaat de rijkskanselier en is militair opperbevelhebber

Rijkskanselier Hij had ook veel macht maar minder dan de keizerBenoemt ministersDe keizer liet veel bestuur over aan de rijkskanselierMocht rijksdag ontbinden (gevolg hiervan is nieuwe verkiezingen )

BondsraadHad redelijk veel macht Afgevaardigde van de vijfentwintig deelstaten Mag wetten voorstellen Begroting, wetten en verdragen goed en/of afkeuren Mocht rijksdag wegsturen

Rijksdag Weinig macht Volksvertegenwoordiging (gekozen door de burgers (mannen) )Begrotingen, wetten en verdragen goed en/of afkeuren Mocht niet de rijkskanselier of minister ter verantwoording roepen

Politiek Keizerrijk

De belangrijkste stromingen: Conservatieven en nationaal-liberalen

Vooral aanhang van hogere lagen bevolking De centrumpartij (het centrum)

Vooral aanhang katholieken en was de grootste partij tot 1912 De socialisten

Vooral aanhang industrie arbeiders Na 1917 splitsen communisten zich af

Gelaagdheid van de bevolking 1e adel, officieren en hoge ambtenaren2e grote fabrikanten en bankiers 3e werknemers in dienstsectoren, lage ambtenaren, kleine ondernemers, chefs van afdelingen van grote ondernemingen 4e boeren, arbeiders in de landbouw en de industrie, lage ambtenaren

Adel (junkers), officieren en hoge ambtenaren Hadden veel macht en aanzien

Grote fabrikanten en bankiers Iets minder aanzien. Verbonden met hoogste klassen en redelijk veel invloed.

Werknemers in dienstsectoren , lage ambtenaren, kleine ondernemers, chefs van afdelingen van grote ondernemingen

Niet veel aanzien

Boeren, arbeiders in de landbouw en industrie, lager ambtenaren Laagste groep, trouw aan de overheid en religie, weinig welvaart

Alliantiepolitiek van Bismarck

Duitse keizerrijk politieke economische en militaire grootmacht Bismarck voerde alliantiepolitiek want omringd door sterke buren

Alliantiepolitiek moest tot machtsevenwicht in europa leiden Door allianties

(samenwerkingsverbanden met andere landen) Duitslands positie versterken en vrede handhaven.

Koloniale conferentie van Berlijn

Bijeenkomst van 15 europes landen en de vernigde staten, gehouden in Berlijn in 1884-1885 Doel: de verdeling van Afrika De staten gaven zich zelf hiermee een rechtvaardiging voor de zogenaamde wedloop om

afrika De nieuwe grenzen liepen dwars door de afrikaanse samenleving heen

Troonbestijging Wilhelm II 1888

Weltpolitik van Wilhelm II Wilhelm versterkte mach Bismarck ontslagen 1890 Duitse Weltpolitik gericht op overzees imperialisme Duistland wilde kolonie net als alle andere landen

Vlootwet 1898Er kwam 408 miljoen mark beschikbaar voor de bouw van:

19 slagschepen Kustpantserschepen 12 zware kruisers 30 lichte kruisers

Wat was het doel hier van ? Machtsevenwicht van Europa doorbreken Concurreren met vloot Engeland Past bij groei militarisme

WO I – oorzaak 1: militarisme

Militarisme: De term militarisme betekent een voorliefde voor militair vertoon zoals uniformen, wapens, onderscheidingen, parades, rangen en titels, vlaggen, heldenverering, discipline en het principe van bevelen en gehoorzamen. Ook het kleden van kinderen in militaire uniformen is in vele ogen een kenmerk van militarisme.

Militarisme Vergroot de kans op oorlog Met name in Frankrijk en Duitsland na de Frans-Duitse oorlog Oorlog noodzakelijk om macht en invloed veilig te stellen

Militarisme-troepenopbouw England had lange tijd de beste marine gehad. Rond 1900 kwam duitsland met een gelijk

waardige marine Duitsland bouwde een grootland leger

Verdediging van het (jonge) land Angst om tussen twee superlanden ingesloten te raken

Frankrijk was een leger aan het opbouwen om Elzas-lotharingen terug te veroveren van Duitsland

Rusland bouwde een leger vanwege onenigheid met Oosterijk-Hongarije Over de balkan regio

WO I oorzaak 2: imperialisme

Imperialisme Groeide rivaliteit tussen Frankrijk, England en Duitsland Komt onder meer tot uiting in de strijd om de koloniën Frankrijk en Duitsland tegen Engelse dominantie

Gevolg hiervan: keizer wilhelm knoopt betrekking aan met Turkse rijk Turken geen vrienden England en Frankrijk

Duitsland eiste plaats onder de zon ze wilde ook koloniën

England en Frankrijk verzoenden zich in 1904 Duitsland bouwde veder aan leger

WO I oorzaak 3: Nationalisme

Nationalisme Diverse volken wilden zelfstandig worden

Gevolg hiervan: Veel Slavisch nationalisme en strijd voor onafhankelijkheid in de Balkanregio Oostenrijk-Hongarije was bang dat dit nationalisme ook zou overslaan naar andere in dat

land aanwezige bevolkingsgroepen. Oostenrijk-Hongarije nam Bosnië-Herzegovina in.

Duits agressief nationalisme Het Duitse nationalisme was vooral gericht op andere

Met name tegen Frankrijk Leger, Duitse cultuur en nationaal verleden stonden centraal.

Voorbeeld: Hermansdenkmal (dat beeld waar hij tien min een filmpje over liet zien)

Bondgenootschappen eerste wereld oorlogen

In de aanloop naar de eerste wereld oorlog ontstaan 2 bondgenootschappen Triple alliantie (1882)

Duitsland, Oostenrijk – Hongarije en Italië(Italië liep over bij het begin van WO I )

Triple entente (1907)England, Frankrijk en Rusland

tijdens de eerste wereld oorlog kwamen de bondgenootschappen tegen over elkaar te staan.

Centrale Mogendheden (of Asmogendheden) GeallieerdenDuitse rijk Rusland tot 1917Oostenrijk – Hongarije Frankrijk Ottomaanse rijk EngelandBulgarije Italie

Amerika vanaf 1917+ 21 andere landen

De keizer wilde eerst Oostenrijk-Hongarije niet steunen bij een eventuele oorlog tegen Servië.

Door de groeiende macht van Rusland, de bondgenoot van Servië, veranderde hij van mening.

Duitse oorlogsvoorbereiding

Duitse landleger en marine Zijn beide zeer sterk vergroot en versterkt in de periode 1900 – 1914

Von schlieffen plan Aanvalsplan van Alfred von Schlieffen. Von Schlieffen stelde dat Rusland veel tijd nodig zou hebben om zich bij een oorlog te

mobiliseren. Plan: Eerst snel Frankrijk te verslaan, daarna de Russen aanvallen Doel: Tweefronten oorlog voorkomen.

Aanleiding eerste wereld oorlog

Moord op Franz-Ferdinand

De directe aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog was de moord op de Oostenrijkse aartshertog Franz-Ferdinand.

Dader: de Servische nationalist Gavrillo Princip . Bende De Zwarte Hand

De regering in Wenen hield Servië verantwoordelijk voor de aanslag.Duitsland zegde zijn bondgenoot Oostenrijk onvoorwaardelijke steun toe.

De laatsten stappen naar de oorlog

Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië. Rusland begon direct met mobilisatie van het leger. Duitsland mobiliseert ook. Duitsland werd bang. Volgens Von Schlieffenplan zou Rusland pas na een zege op Frankrijk

bestreden kunnen worden. Duitsland verzocht Rusland de mobilisatie te staken. Na de weigering verklaart Duitsland de

oorlog aan Rusland (1 augustus 1914) Duitsland verzocht Frankrijk zich buiten de strijd te houden. Na de weigering verklaart

Duitsland de oorlog aan Frankrijk (3 augustus 1914) Duitsland wilde Frankrijk aanvallen via België. Na de weigering van België verklaart Duitsland

de oorlog aan België (4 augustus 1914). Als reactie verklaarde Engeland de oorlog aan Duitsland. De Eerste Wereldoorlog is begonnen.

Het Von schlieffen plan mislukt

Drie factoren 1 sterke tegen stand belgen

Leger biedt dapper weerstand Diverse burgers schoten ook op Duitse soldaten (francstireurs) Gevolg: hard Duits optreden tegen Belgische burgers

2 deel van het duitse leger moest naar het oost front Eind augustus deel troepen verplaatst naar Oostfront

3 slag bij de marne Brits-Frans leger slaat gat tussen Eerste en Tweede Duitse leger. Opperbevelhebber Von Moltke (D) trekt troepen terug. Einde bewegingsoorlog/begin loopgravenoorlog

Loopgraven oorlog De Eerste Wereldoorlog speelde zich voornamelijk af in loopgraven. Het land tussen de loopgraven werd niemandsland genoemd. Soldaten maanden in loopgraven. Weinig tot geen terreinwinst. Veel slachtoffers.

Uitputtingsslagen De Duitse en Geallieerde troepen hadden ongeveer dezelfde hoeveelheid wapens en

soldaten.

De frontlijn veranderde niet veel tot 1917. Veldslagen om uit de impasse te komen (Verdun, Somme) hadden vele doden als gevolg

maar geen noemenswaardige terreinwinst. De heersende gedachte bij beide partijen was als je meer doden veroorzaakt bij de

tegenstander dan die tegenstander bij jou, win je de oorlog.

Einde eerste wereldoorlog (oostfront) In Rusland vond de communistische revolutie plaats. De revolutionairen wilden een einde

aan de oorlog. De Vrede van Brest-Litovsk maakte in maart 1918 een einde aan de oorlog aan het Oostfront. De Russische revolutionairen accepteerden de strenge vredesbepalingen om hun revolutie

veilig te stellen.De vrede van Brest-Litovsk

Het verdrag tussen communistisch Rusland en het Duitse keizerrijk. Door het verdrag verloor Rusland een groot deel van haar grondgebied waar een kwart van

de Russen woonden, een kwart van de industrie en negentig procent van de kolenmijnen.

Amerika gaat meedoen (1917) Na meerdere aanvallen op Amerikaanse schepen verklaarde Amerika de oorlog aan

Duitsland. Voornaamste reden was de onbeperkte duikbotenoorlog van Duitsland. De aansluiting van de Amerikanen bij de geallieerde troepen leidde uiteindelijk tot de

nederlaag van Duitsland in 1918

Het einde van de eerste wereldoorlog (west front)

De nederlaag van Duitsland kwam als een verassing voor veel Duitsers. De Duitse keizer had de bevolking tot 1918 gezegd dat Duitsland aan het winnen was Ook was er op het grondgebied van Duitsland niet gevochten.

De oorlog werd verloren doordat De Amerikanen ook tegen de Duitsers ten strijde trokken in 1917. De geallieerden de Duitse havens blokkeerden zodat er gebrek aan voedsel, medicijnen en

benzine was in Duitsland. Binnenlandse onrust en uitbraken in Duitsland.

Legerleider Hindenburg en Ludendorff zagen dat de oorlog verloren was. De keizer besefte dit ook.

In vier stappen komt het Duitse keizerrijk ten val 1 Wilhelm II benoemde een nieuwe regering om vredesonderhandelingen te beginnen. (3-10- 1918)2 Duitse soldaten en arbeiders wilden direct vrede. Gevolg: muiterij en revolutiepogingen door leger en burgers.

Duitse soldaten en arbeiders wilden direct vrede. Gevolg: muiterij en revolutiepogingen door leger en burgers.

3 Op 9 november trad de Duitse regering af. Nieuwe regering socialistische met Ebert als Rijkskanselier4 Duitse regering riep de republiek uit. Gevolg: Wilhelm treedt af en vlucht naar Nederland

Wapenstilstand en vrede met de geallieerden werden gesloten door de nieuwe tijdelijke regering van Duitsland.In november 1918 hielden de gevechten aan het westfront op.

Conservatieven en Nationalisten gaven de regering de schuld van de nederlaag. Ze noemden ze de ‘November Criminelen’.Dolkstootlegende

Machtsstrijd socialisten en communisten In het nieuwe Duitsland streden communisten en socialisten om de macht. SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands) wilde een parlementaire democratie. De KPD (Kommunistische Partei Deutschlands) wilde parlement en partijen afschaffen en

vervangen door raden van arbeiders en soldaten. Net als sovjets in Rusland

Gevolg: Spartacusopstand (ook spartakistenopstand genoemd)

Spartakistenopstand In december 1918 en januari 1919 was er een communistische revolutie in Berlijn. Revolutionairen werden Spartakisten genoemd.

Leiders: Karl Liebknecht and Rosa Luxemburg. De opstand werd onderdrukt door het leger en de vrijkorpsen.

De vrijkorpsen waren groepen rechtse nationalistische, antisocialistische en anticommunistische soldaten.

Weimar RepubliekVerdrag van Versailles

Duitsland werd na de Eerste Wereldoorlog gedwongen het Verdrag van Versailles te tekenen. Het verdrag werd opgesteld door de Geallieerden.De volgende punten waren onderdeel van het verdrag:1 Duitsland verloor al hun overzeese koloniën2 Duitsland verloor veel land aan aangrenzende landen: 1/7de van het grondgebied en 1/10de van haar inwoners. Als gevolg van het verloren grondgebied kreeg de industrie van Duitsland (vooral de kool- en staalindustrie) een enorme klap.3 Het Duitse leger werd beperkt tot 100.000 soldaten.4 Duitsland werd als enige verantwoordelijk gehouden voor de oorlog en moest veel herstelbetalingen doen.

Parlementaire democratie werkt alleen als meerderheid bevolking erin gelooft en eraan mee wil werken. In Weimar Republiek niet het geval

Tegenstand democratie De communisten

Deden alleen mee aan de democratie om propaganda te maken voor het eigen ideaal. Wilden zelf alle macht

Nationalisten en conservatieven

Wilden herstel autoritaire staat zoals keizerrijk met weinig macht politieke partijen. Dolkstootlegende Socialisten schuldig aan Verdrag van Versailles.

Voormalige soldaten Werkeloos na de eerste wereld oorlog Sloten zich aan bij communistische, conservatieve of fascistische groepen.

Problemen voor de democratie Coalitie van Weimar gevormd door:

SPD – Sozialdemocratische Partei Deutschands (de sociaaldemocraten) DDP - Deutsche Democratische Partij (linksliberalen) Centrumpartij (confessionelen)

De DDP verliest zetels in de jaren 20 get gevolg hiervan Republiek verliest dan veel steun Socialisten en katholieken wantrouwden elkaar

De bezetting van het Ruhrgebied (1923)Volgens het verdrag van Versailles moest Duitsland veel herstel betaling doen, toen Duitsland dit niet meer kon betalen vielen de geallieerde het Ruhrgebied binnen * dit was het meest geïndustrialiseerde gebied van Duitsland

Duitsland ging veel geld bij drukken om proberen de crisis tegen te gaan hierdoor ontstond er HyperinflatieInflatie wordt heel snel heel groot en geld wordt vrijwel waardeloos. Gevolg hiervan ineenstorten van de Duitse economie

Dawesplan (1925)Duitsland kon het grote bedrag van de herstelbetalingen niet betalen. Om de herstelbetalingen weer op gang te krijgen leende Amerika geld aan Duitsland. Dit leidde tot een korte opleving van de Duitse economie. Fransen verlieten het Ruhrgebied. De Duitse economie werd door het Dawesplan wel afhankelijk van de Amerikaanse economie.

Zwarte donderdag (24 oktober 1929)Na jaren van economische vooruitgang begon de economie in 1929 te verslechteren.Toen de koersen van Wall Street in de ochtend van 24 oktober 1929 begonnen te dalen, ontstond er veel paniek. BeurskrachVeel beleggers en banken probeerden hun aandelen tegen elke prijs te verkopen. Hierdoor daalden de koersen van Wall Street nog verder.

De grote depressie De crisis in Amerika had wereldwijde gevolgen. Door het wereldkapitalisme waren veel landen sterk verbonden met de Amerikaanse economie. Binnen een paar weken was een groot deel van de wereld in een zware economische crisis. De crisis staat bekend als de Grote Depressie.

Crisis van Amerika naar Europa Amerika vroeg geleende geld terug aan Europa. Duitsland meeste getroffen. Gevolg:

Snel stijgende werkloosheid Politieke crisis Duitsland

Politieke crisis in Duitsland Coalitie democratische partijen sneuvelt in 1930. Rijksdag nog steeds weinig macht. Centrumleider Brüning wordt Rijkskanselier. Stelde Artikel 48 in werking.

Rijkskanselier ging regeren met noodverordeningen Rijkskanselier en Rijkspresident samen aan de macht Rijkspresident ondertekende noodverordeningen.

Nazi’s profiteerde

NSDAP profiteerde: Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei Leider Hitler werd Führer genoemd Bood alternatief om uit de crisis te komen Opgericht in 1919

Bierkellerputch Op 9 november 1923 probeerde Hitler samen met de S.A. en belangrijke Nazi's de Weimarrepubliek omver te werpen. De nazi’s werden gesteund door generaal Lüdendorff. Plan eerst München te veroveren en daarna door te gaan naar de regering in Berlijn.Al in München mislukte de staatsgreep omdat de opstandelingen door leger en politie gestopt werden. Hitler gearresteerd en naar de gevangenis gestuurd. In de gevangenis schreef hij Mein Kampf.

Mein Kampf:Hitlers punten:

Tegen de Weimarrepubliek Tegen het Verdrag van Versailles Tegen joden (antisemitisme) Tegen de democratie Tegen socialisme Tegen communisme

Hitler keert terug na zijn gevangen schap en den NSDAP begint opnieuw

Algemene kenmerken Facisme Totalitaire ideologie

Streven naar volledige controle over het maatschappelijk leven en de sociale en culturele organisaties.

Ultranationalistisch Tegen alles wat volk kan verdelen

Belang eigen groep vooropgesteld Wil corporatieve staat

Maatschappij georganiseerd in beroepsgroepen. Doel: voorkomen concurrentie en onderlinge strijd

Verering machtsvertoon en geweldAutoritaire structuur

Een leider ‘Hogeren’ leiden het volk

Cultuur onder controle van de staat. Intellectuelen waardeloos geacht Streven naar de instelling van een politieke dictatuur

Vrouwen moeten kinderen baren en voor gezin zorgen.

Nationaalsociaalisme Kwam op in de tijd dat Europa door de economische wereldcrisis getroffen werd. De NSDAP beloofde een uitweg uit de crisis. Binnen een paar verkiezingen de grootste partij.

Aanvullende kenmerken Rassenleer belangrijkste verschil met andere fascistenEén hoogwaardig ras

Arische blanke rasMinderwaardige rassen

Slavische volkerenVerderfelijke rassen

Zigeuners en vooral Joden werden parasietenrassen genoemd Haat tegen Joden: antisemitisme

Antisemitisme Tegen joden. De Nationaalsocialisten wilden joden volledig uit de samenleving verwijderen.

Anticommunistisch Gericht tegen alles wat met het communisme te maken heeft.

Tegen het Verdrag van VersaillesStreven naar Lebensraum

Leefruimte voor het Germaanse ras en het Duitse volk Leefruimte zou in Oost-Europa zijn Slavische volkeren zouden in dienst van het Germaanse ras staan.

De Duitse volksgemeinschaft De Duitse samenleving moest een nieuwe samenleving worden waar geen plaats was voor oude religies, ideologieën en klassenverschillen. In plaats daarvan moest een eensgezinde Duitse identiteit komen gebaseerd op ideeën over ras, strijd en leiderschap door de staat.

Nationaal-sociaallisten grijpen de machtTwee keer verkiezingen in 1932Juli 1932 de NSDAP de grootste partij

Von Hindenburg (rijkspresident) en Von Papen (rijkskanselier) wilden Hitler niet als nieuwe rijkskanselier.

November 1932 NSDAP weer de grootste partij Hitler rijkskanselier (30-01-1933) Von Papen vice-kanselier Kabinet met meerderheid conservatieven Doel: Hitler tevreden houden en onder controle houden

Rijksdagbrand Hitler schrijft nieuwe verkiezingen uit (01-02- 1933)

Verwachtte een meerderheid voor NSDAP De SA, het leger van de partij, zou daarvoor zorgen met terreur

Op 27 februari 1933 wordt de Rijksdag in brand gestoken.Gevolg:

Communisten krijgen de schuld De KPD (Duitse communistische partij)

Komintern (Internationale organisatie van communisten)

Communisten uitgeschakeld Communisten op grote schaal gearresteerd. Noodverordening ter bescherming van volk en staat werd aangenomen.

Maakt einde aan burgerrechten Politie mocht willekeurig mensen arresteren

KPD mocht deelnemen aan verkiezingen maar niet in parlement zitten.Het doel hiervan was dat er geen stemmen naar andere partijen gingen voor de NSDAP was het toch makkelijk om 2/3 van de stemmen te krijgen

Einde Weimar Republiek Bij de verkiezingen geen meerderheid NSDAP (44%). Wel steun van DNVP (nationalistische en conservatieve partij). Hitler besluit alleen te regeren. Hitler stelt Machtigingswet voor

Stelt Rijksdag, Rijkspresident en grondwet buiten werking.Belangrijke punten 1. Wetten kunnen behalve op de in de grondwet beschreven wijze ook door de regering worden uitgevaardigd. 2. Door de regering uitgevaardigde wetten kunnen van de grondwet afwijken.Met steun van de Centrumpartij wordt de wet aangenomen.

Gevolg: Einde Weimarrepubliek en democratie.

Hitler elimineert tegenstanders Alle vakbonden worden opgeheven en worden vervangen door 1 nationaalsocialistische organisatieDeutsche Arbeitsfront (DAF)Allee politieke partijen werden verboden of heffen zichzelf op Je mag geen andere partijen oprichten Duitsland word een 1 partijstaat

De SA had Hitler geholpen om aan de macht te komen, maar hitler vreesde voor een opstand van de SA en leider Rohm. In de nacht van de lange messen wordt de top van de SA vermoordDe steun voor Hitler kwam nu van de SS (schutzstaffel), nieuwe elitetroepen van Hitler.

De rijkspresident Hidenburg sterft en Hitler neemt al zijn bevoegdheden over. Leger moet een eed van trouw zweren aan Hitler De kerk in Duitsland werd voorzichtig aangepakt (veel Duitsers waren christen en daarom probeerde Hitler de kerk een bondgenoot te maken)

Dachau 1933Direct na de machts overname wordt concentratie kamp dachau opgericht voor politieke tegenstanders.

Nazificatie van de samenleving

Nazificatie: Het organiseren van de samenleving volgens de leer van de nazi’s. Voorbeelden:

Jeugd

Kunst Media Bedrijfsleven Landbouw

Nazificatie jeugd: de jeugd word opgevoed volgens de leer van het nationaalsocialismeKernpunten:

Strijdbaar Nationalistisch Rassenbewust

Ze hadden een speciaal leerboek Onderwijzend personeel werd gezuiverd joden, communisten, socialisten en pacifisten ontslagen

JongerenorganisatiesJeugdbewegingen opgeheven of gingen op in de Hitlerjugend (HJ). Jongens van 10 tot 18 naar de HJ. Meisjes van 10 tot 18 naar de BdM Bund deutscher Mädel Vanaf 18 allen naar de Rijksarbeidsdienst (Bijvoorbeeld voor aanleg Autobahnen.)

Nazificatie media en kunst Er werd een ministerie voor volksvoorlichting en propaganda opgericht Joseph goebbels werd minister. Film en radio worden gebruikt om de massa te beïnvloeden

Zware censuur media

Voorbeeld Iedereen kreeg goedkope radio’s In 1939 had drie kwart van het duitse volk een radio

Rijkscultuurkamer Organisatie waar je verplicht lid van moest zijn om te werken in:

Pers, radio, film, literatuur, muziek en beeldende kunsten.

Censuur : verboden voor joden en politiek ontrouwbare personen Gevolg: beroepsverbod Nazifiactie kunstStreng censuurbeleid. Wat als ‘on-duits’ werd beschouwd werd verboden.Speciale tentoonstellingen werden georganiseerd over welke kunst en muziek ‘ontaarde kunst’ was.Kunst werd inbeslaggenomen en onder de marktwaarde verkocht in het buitenland of verbrand

Nazificatie bedrijfsleven Industriëlen mochten winst blijven maken. Wel accepteren dat NSDAP de leiding had.Staat grootste opdrachtgever.

Met name oorlogs industrie Voorbereiding op oorlog

Nazificatie boeren Op platteland was Arische ras volgens nazi’s best bewaard gebleven.

Verheerlijking boeren in propaganda

Oogstdankdag In praktijk moesten boeren zich onderwerpen aan de nazi’s

In dienst van oorlogsvoorbereiding

Positie van de vrouwVrouwen werden vereerd als moeder

Moederdag kreeg veel aandacht Kinderen krijgen werd aangemoedigd

moederkruisen onderscheiding 4,6 en 8 kinderen Tot de oorlog werden vrouwen gediscrimineerd

Werden snel ontslagen en weinig kans op onderwijs In de oorlog waren ook de vrouwen nodig in de industrie

Onderdrukking en terreur Twee doelstellingen nazi’s met terreur:

Verzet gevaarlijke tegenstanders uitschakelen Weifelaars en toekomstige tegenstanders schrik aanjagen

Machtigste terreurorganisatie: Schutzstaffel

Schutzstaffel:Rechtstreeks onder Hitler ,Leider Heinrich HimmlerBescherming leiders NSDAP met name Hitler, bescherming nationaalsocialistische staat

Uitschakelen tegenstanders Organisatie en beheer concentratiekampen Vermoorden miljoenen mensen

Eigen troepenmacht: de Waffen-SS. Elitetroepen naast gewone Duitse leger de Wehrmacht Vochten aan het front 850.000 man

De eerste concentratie kampen Eerste concentratiekampen voor politieke gevangenen en tegenstanders naziregime vanaf 1933. na de rijksdag brand Voorbeelden

Dachau Buchenwald Oranienburg/Sachsenhausen Ravensbrück Mauthausen

Vaak gebouwd door de gevangenen zelf

Nederlandse kampen Kamp Amersfoort

Met name politieke gevangenen Kamp Vught

Veel politieke gevangenen Redelijk aantal joden

Kamp Westerbork

Doorvoer kamp voor joden

Aanloop Neurenberger wetten Voor 1939 was de rassenpolitiek met name gericht tegen de Duitse Joden. Joden geïsoleerd en geterroriseerd. Een doel daarvan was Joden dwingen tot emigratie.In 1933 werden direct antisemitische maatregelen genomen.

Boycot Joodse winkels Joodse werknemers in overheidsdienst ontslagen

In 1935 werden de Neurenberger wetten ingevoerd

Neurenberger wetten Vastgesteld onder meer:

Joden en Duitsers geen seksuele relaties mochten onderhouden Huwelijken tussen Joden en Duitsers werden verboden.

Soort filteringssysteem dat zorgt voor een indeling van het Duitse volk naar percentage van joods bloed.Meer dan vijfhonderd opties om het percentage joods bloed vast te stellen. In ieder geval was je joods bij drie joodse grootouders. De uitkomst: Men was Joods, Ariër of Mischling.

Mischlinge:Ongeveer 1miljoen in Duitsland, Meer rechten dan Joden, maar minder dan Duitsers.Bijvoorbeeld mochten Mischlinge wel in het leger maar mochten zij daar geen officiersfuncties bekleden.

Emigratieplan In Duitsland werden Joden in de jaren ‘30 aangemoedigd om te emigreren.Alleen er was 1 probleem joden konden nergens terecht

De Verenigde Staten waren sinds 1924 gesloten voor immigranten. Andere landen waren gesloten voor immigranten sinds 1930 door de economische crisis. In de jaren ’30 raakte de wereld grotendeels gesloten voor Joden.

Kristallnacht 1938Op 7 november 1938 schoot de Joodse Herschel Grynszpan de Duitse diplomaat Ernst vom Rath dood in Parijs. Als reactie organiseren de Duitsers een grote pogrom. In de nacht van 9 op 10 november vindt de Kristallnacht plaats.

Honderden synagogen geplunderd en vernield. Veel synagogen in de brand gestoken. Veel Joodse winkels geplunderd en vernield. Joodse begraafplaatsen werden vernield. Veel Joden werden aangevallen door de SA. Zeker 91 Joden komen om het leven.

Gevolg kristallnacht Joden werden verantwoordelijk gesteld en moesten de schade betalen. Alle Joodse kranten, scholen et cetera werden gesloten. Aan de Joden wordt één optie gegeven: vertrekken.Maar nog steeds het probleem dat ze nergens heen konden

Operatie Barbarossa Door de nazi’s gezien als een campagne tegen het joodse bolsjewisme.

Nazi’s zagen de Joden als drijvende kracht achter de Russische staat. Rusland moest alleen daarom al verslagen worden.

Einsatzgruppen van de SS werden meegestuurd om communistische (joodse) mannen te vermoorden.Vanaf mei 1941 startten naast de Einsatzgruppen ook de politie en Wehrmacht met het op grote schaal vermoorden van Joden.Nu naast mannen ook vrouwen en kinderen.

Endlosung Het op grote schaal vermoorden van mensen was omslachtig. Nazi’s zochten naar een definitieve oplossing (Endlösung). Nieuwe methode: vergassing in vernietigingskampen.

Wannsee-conferentie:Plannen voor de totale vernietiging van het ‘Joodse ras’ en de praktische uitwerking ervan werden besproken.Doel: Endlösung tot beleid te maken van de gewone politiek.Vooral hoge ambtenaren aanwezig Onder leiding van Heydrich. Bijgestaan door SS-kopstukken, waaronder Adolf Eichmann.Beleidslijnen met betrekking tot het vernietigingsprogramma werden uitgezet.

Vernietigingskampen Gericht op systematische vernietiging van Joden en zigeuners.Auschwitz-Birkenau combinatie van werkkamp en vernietigingskamp. Gericht op vernietiging door dwangarbeid (Tot durch Arbeit).

Andere vervolgde groepen Homo’s Jehova’s getuigen Gehandicapten

Verzet Duitsland Het was moeilijk om verzet te plegen

Overal hielden leden van de NSDAP, SA en SS de bevolking in de gaten. Zeer groot deel bevolking stond achter Hitler. Kans op verraad was groot. Tijdens de oorlog zagen veel Duitsers, hoewel niet eens met Hitler, verzet als landverraad.

Gevolg van verzet was een grote pakkans Verzet vooral kleine verzetsgroepen

Socialisten en communisten Liberale, conservatieve en kerkelijke kringen Soldaten en studenten

Maar er was maar weinig kans van slagen Voorbeelden

Hulp bij onderduiken gezochte personen Verspreiden anti-Hitlerpamfletten Die Weisse Rose

Die Weisse Rose:Verzetsgroep van studenten uit München.

Kern: Sophie en Hans Scholl, Christoph Probst, Willi Graf, Alexander Schmorell en Professor Kurt Huber.Actief in 1942 en 1943.

Verspreidde pamfletten tegen de nationaalsocialistische dictatuur. Bij verspreiden pamfletten op de universiteit wordt de groep betrapt en overgeleverd aan de

Gestapo. Na proces wordt de kern van de groep geëxecuteerd.

De kerk Verdeelde houding kerken. Angst op verbod kerken. Op sommige punten eens met gedachtengoed nazi’s.

Anticommunistisch Belangrijke rol gezin Belangrijke rol van de vrouw als moeder

Twee belangrijke stromingen Evangelisch-lutherse kerk (protestanten) Rooms-katholieke kerk

Evangelisch-lutherse kerk splitst tijdens nationaalsocialisme: Duitse christenen die overtuigd nazi waren Belijdende Kerk die zich weigerde nationaalsocialisme te dienen

Katholieke kerk Erkende het nazi-regime in 1933.In ruil garandeerde Hitler de katholieken vrijheid van godsdienst in naziDuitsland

Concordaat van RomeToen Hitler zich niet aan het concordaat hield veroordeelde de paus in 1937 in een encycliek de nationaalsocialistische leer.( Duitse (!) naam van de encycliek: Mit brennender Sorge)

Verzet kerken In Duitsland met name protest als kerkelijke instellingen of verenigingen gevaar liepen. Weinig openlijk protest van kerkleiding. Verzet veelal door lagere katholieke geestelijken en dominees vanaf het preekgestoelte. Gevolg hiervan

Vaak gevangenis of concentratiekamp als gevolg In Dachau was een ‘Pfarrerblock’ waar priesters gevangen zaten.

Verzet vanuit het leger Grootste bedreiging voor Hitler. Meeste hoge officieren wel conservatief maar geen nazi’s.

Angst dat Hitler Duitsland ten gronde zou richten Niet eens met gruweldaden SS

Eed van trouw aan Hitler wel belangrijk. Bekendste aanslag op Hitler: Aanslag door de officier Claus von Stauffenberg Aanslag Von StauffenbergVeel soldaten deserteerden uit het leger.

1933-1934 Duitsland trekt zich terug uit de Volkenbond en van een ontwapeningsconferentie. Duitsland en Polen sluiten een niet-aanvalsverdrag.

1935Saarland wordt teruggegeven volgens Verdrag van Versailles. Duitsland overtreedt wel regels van verdrag door

Invoeren dienstplicht Leger en vloot opbouwen Negeren verbod op wapenproductie

Volkenbond veroordeelt de schending van het verdrag.

1936Duitse troepen trekken (gedemilitariseerde) Rijnland binnen. Duitsland erkent Italiaanse verovering Ethiopië. Duitsland en Italië sluiten bondgenootschap

De As Rome-BerlijnDuitsland en Italië steunen met troepen actief de fascisten van Franco in de Spaanse Burgeroorlog.

1938Oostenrijk Hitler werkte samen met de Oostenrijkse Nazi partij. Doel:

Oostenrijkse bevolking overtuigen zich te verenigen met Duitsland. Gevolg:

Oostenrijk besloot een referendum te organiseren Oostenrijk onafhankelijk of samengaan met Duitsland?

Hitler wacht niet op referendum. Op 11 maart 1938 valt Duitse leger Oostenrijk binnen.

Vereniging van Oostenrijk en Duitsland was in het Verdrag van Versailles verboden.Groot-Brittannië en Frankrijk ondernamen geen stappen. De vereniging wordt de Anschluss genoemd.

Het studetenland Duitsland wilde het Sudetenland innemen. In die regio meer dan 3 miljoen Duitssprekende mensen.Voelden zich volgens Hitler gediscrimineerd door de Tsjechische en Slowaakse meerderheid.Frankrijk en Tsjecho-Slowakije hadden een overeenkomst.Frankrijk zou Tsjecho-Slowakije bijstaan in het geval van een Duitse aanval.

De crisis De Franse minister-president Daladier wilde geen oorlog beginnen over Tsjecho-Slowakije. De minister-president van GrootBrittannië, Chaimberlain, wilde dit ook niet. Italië ondersteunde Duitsland. Hitler stelde dat hij Sudetenland zou innemen om de Duitsers die daar woonden te beschermen.

Appeasement Definitie: Concessies doet aan een mogelijke agressor om oorlog te voorkomen.Beleid van Engeland en Frankrijk ten opzichte van Hitler. Chaimberlain had verschillende ontmoetingen met Hitler. Op de Conferentie van München besloten GrootBrittannië en Frankrijk dat Duitsland het Sudetenland mocht innemen. Duitsland nam het gebied onmiddellijk in. Duitsland en Italië sluiten militair bondgenootschap.

1939 Tjecho-Slowakije Hitler wilde ook de rest van Tsjecho-Slowakije. Op 15 maart 1939 viel Nazi-Duitsland Tsjecho-Slowakije binnen. Groot-Brittannië en Frankrijk deden niets. Hitler richtte nu zijn aandacht op Polen. De Fransen en Engelsen maakten bekend dat ze de Poolse onafhankelijkheid zouden garanderen.

Hitler was er niet van overtuigd dat Groot-Brittannië en Frankrijk Polen ook daadwerkelijk zouden helpen.

Duitsland en polen Duitsland zegt niet-aanvalsverdrag met Polen op. Oorzaak:

Duitsland wilde Danzig (Gdansk) terug. Stond onder toezicht Volkenbond Polen weigerde Duitsland een doorgang naar Oost-Pruisen.

Molotov-Von Ribbentrop PactHitler bood Stalin een nietaanvalsverdrag aan. Stalin accepteerde het aanbod omdat het hem tijd zou geven zijn eigen leger goed te organiseren. Het verdrag is genoemd naar de twee ministers van Buitenlandse Zaken die het verdrag ondertekenden. Ook Hitler-Stalin Pact genoemd.

Geheime clausule Het niet-aanvalsverdrag zorgde voor vrede tussen de Soviet-Unie en Duitsland. In het geheim spraken de Duitsers en de Russen af dat ze Polen zouden verdelen. Rusland mocht de Baltische Staten overnemen

Hitler valt polen binnen Op 1 september 1939 valt Hitler Polen binnen. Op 3 september verklaren Engeland en Frankrijk de oorlog aan Duitsland. Engeland had de tijd van appeasement gebruikt om hun leger op te bouwen. Hitler gebruikte de Blitzkriegmethode bij de aanval op Polen.

Blitzkrieg Tanks, infanterie, artillerie met luchtsteun op grote kracht en snelheid door de vijandelijke verdedigingslinie.

Er wordt geen acht geslagen op de flanken.Door constante beweging probeert men met de Blitzkrieg de vijand te verwarren.Mede door hoge snelheid is het moeilijk om te reageren voor de tegenstander.

Oorzaken tweede oorlog Drie stromingen onder wetenschappers:1.Vooral Hitler, maar ook Frankrijk, Engeland en de SovjetUnie oorzaak 2. Vooral Engeland en Frankrijk oorzaak 3. Vooral Hitler en aanhang oorzaak

Vooral Hitler maar ook Frankrijk, England en SU zijn de oorzaak Hitler was uit op Lebensraum in het oosten.

Oorlog dus onvermijdelijk.Politiek Engeland, Frankrijk en Rusland oorzaak

Engeland en Frankrijk kwamen Hitler teveel tegemoet. Rusland maakte door niet-aanvalsverdrag de weg vrij voor aanval op Polen.

England en Frankrijk de oorzaak Verdrag van Versailles belangrijkste oorzaak oorlog.

Hitler probeerde terug te winnen wat Duitsland verloren had.Frankrijk en Engeland lieten Hitler te lang zijn gang gaan.Frankrijk en Engeland hadden de communistische Sovjet-Unie niet zo moeten wantrouwen.

Dan zouden Frankrijk, Engeland en Sovjet-Unie een verdrag hebben kunnen sluiten.

Nu wel verdrag Hitler-Stalin uit angst.

Hitler en aanhang oorzaak Wetenschappers noemen Hitler’s ideeën en grote aanhang onder Duitse bevolking oorzaak.Nemen het daarnaast op voor Engeland en Frankrijk:

Engeland en Frankrijk voelden zich schuldig over zware sancties in Verdrag van Versailles. Lieten Hitler onrechtvaardigheden herstellen Gaven op Conferentie van München toe omdat zelfbeschikkingsrecht ook voor

Duitssprekenden moest gelden. Engeland en Frankrijk bang voor oorlog na de Eerste Wereldoorlog. Wantrouwen Engeland en Frankrijk tegen Sovjet-Unie gerechtvaardigd.

De grote alliantie en de asmogenhedenDe Grote Alliantie (Geallieerden) bestond uit:

De Verenigde Staten De Sovjet Unie Groot-Brittannië

De Asmogendheden bestonden uit: Duitsland Italië Japan

1940 Engeland en Frankrijk hadden de oorlog verklaard aan Duitsland om Polen te beschermen op (september 1939).

Begonnen niet met de Duitsers te vechten.Hitler veroverde Denemarken (april 1940) en Noorwegen (mei 1940. Chamberlain en Deladain werden vervangen. In Engeland werd Winston Churchill ministerpresident.

Nederland In mei 1940 valt Hitler Frankrijk en Nederland binnen.Nederland capituleert na bombardement op Rotterdam.

Frankrijk Frankrijk verbrak bondgenootschap met Engeland. Frankrijk sloot wapenstilstand met Duitsland.

Noordelijk Frankrijk werd bezet Zuidelijk Frankrijk bleef ‘vrij’ (Vichy-Frankrijk) Het Vichy-regime daar was marionettenregering van de nazi’s.

Frankrijk en England In Engeland werd een regering van Vrije Fransen uitgeroepen.

Leider: Generaal De Gaulle Wilde strijd voortzetten tegen Duitsland

Engeland wees vredesaanbod van Duitsland af.Engeland zou een jaar alleen tegen de Duitsers strijden.Slag om England Luchtveldslag waarbij Hitler probeerde Engeland te verslaan.Vervolgens zou Hitler Engeland binnenvallen.

De Duitse luchtmacht (Luftwaffe) probeerde de Engelse Royal Air Force (RAF) te verslaan. Juli tot september 1940

Engeland wint.Eerste nederlaag Duitsland.Een van de keerpunten in de oorlog.

Verenigde staten Neemt deel aan de oorlog na aanval Japan op Pearl Harbor (december 1941).

Japan bondgenoot Duitsland.

Economisch overzicht geallieerden Geallieerden voorsprong op Asmogendheden

Veel grotere industrie Veel hogere productie oorlogsmateriaal Veel grotere legers

Op het slagveld leidde dit tot overwicht geallieerden.Duitsland, Italië en Japan moeten steeds meer veroveringen opgeven.

Oostfront Duitsland verovert Joegoslavië en Griekenland april 1941

Operatie Barbarossa Duitsland opende op 22 juni 1941 de aanval op de SovjetUnie: Operatie Barbarossa. Schending van het Niet-Aanvalsverdrag met Sovjet-Unie. Begin zeer succesvol voor Duitsland.De strenge winter en het grote verzet van de Russen zorgde voor de nederlaag van Duitsland.

Ander beleid Duitser in het oosten In het westen wilde Duitsland door nazificatie de bevolking voor zich te winnen.In het oosten een veel harder beleid.Oorzaak

Beleid Lebensraum te creëren in oosten voor Duitse volk. Racistische ideologie nazi’s Volkeren in Oost-Europa minderwaardig ras Zouden als knechten in dienst van het ‘Arische volk’ moeten werken Het radicale anticommunisme van de nazi’s.

StalingradEen keerpunt in de oorlog. Hitler lijkt de stad te veroveren. De Russen weten, gesteund door de strenge winter, de Duitsers te verslaan. Meer dan een miljoen mensen kwamen om het leven.

Westfront

Italië Meeste Duitse troepen aan het Oostfront, gevolg hiervan Te weinig troepen voor andere fronten ,Italië capituleert september 1943

D-DAY 6 juni 1944Decision DayAmerikaanse, Britse en Canadese troepen vallen Frankrijk binnen, via de kust bij Normandië. De operatie (Overlord) begin van de bevrijding van Europa.

Nederlaag DuitslandZowel vanuit westen als oosten vallen geallieerden Duitsland binnen.

Op 20 april 1945 staan de russen in berlijn Op 30 april 1945 plegen Hitler en Goebbels zelfmoord. Op 8 mei 1945 capituleert Duitsland.