media.scholieren.net · Web viewVoor je ligt een boekverslag over ‘De (ver)wording van de...
67
N T
Transcript of media.scholieren.net · Web viewVoor je ligt een boekverslag over ‘De (ver)wording van de...
Tobias Servaas - Januari
InhoudsopgaveI. Inleiding blz. 2
II. Praktische Gegevens blz. 31. Titel & Auteur blz. 32. Jaar van Uitgave blz. 33. Gelezen Druk blz. 34. Datum Leesverslag blz. 3
III. Inhoud & Opbouw blz. 3
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
2
1. Typering blz. 32. Samenvatting blz. 33. Tijd blz. 44. Ruimte blz. 55. Personages blz. 56. Vertelwijze blz. 77. Structuur blz. 7
IV. Motieven, Thema & Motto blz. 71. Motieven blz. 72. Thema blz. 8
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
3
3. Titelverklaring blz. 84. Motto blz. 9
V. Persoonlijke Mening blz. 91. Beste gedeelte blz. 92. Boeken met hetzelfde thema blz. 93. Mijn mening blz. 9
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
4
I. InleidingVoor je ligt een boekverslag over ‘De (ver)wording van de jongere Dürer’, een roman geschreven door Léon de Winter. Je zult door het lezen van dit verslag meer te weten komen over onder andere de inhoud, de schrijfstijl en de achterliggende gedachte van het boek en misschien dat je na het lezen graag het boek zelf eens zou willen lezen of, als je dit al gedaan hebt, een andere kijk hebt op de roman. Veel plezier bij het lezen.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
5
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
6
II. Praktische GegevensII-1 Titel & Auteur“De (ver)wording van de jongere Dürer” door Léon de Winter
II-2 Jaar van Uitgave1978
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
7
II-3 Gelezen Druk1e druk (Uitgeverij ‘In de knipscheer B.V.’ te Haarlem)
II-4 Datum Leesverslag27 januari 2012
III. Inhoud & Opbouw
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
8
III-1 Typering‘De (ver)wording van de jongere Dürer’ is een psychologische roman omdat het onderwerp van het verhaal voornamelijk de gedachtes en uitspraken van de hoofdpersoon zijn.
III-2 SamenvattingHet boek begint als de 19-jarige hoofdpersoon Dürer net uit de jeugdgevangenis is gekomen, waar hij twee maanden heeft gezeten voor het stelen en vernielen van een taxi. Op de terugweg naar zijn ouderlijk huis in Amsterdam begint hij zich steeds meer te verwonderen over alle ogenschijnlijk normale dingen die hij
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
9
tegenkomt. Dürer zoekt overal een betekenis achter, maar komt tot de ontdekking dat die niet altijd te vinden is. Hij verzet zich tegen de nutteloosheid van alles en iedereen en in het bijzonder tegen de consumptiemaatschappij. Hij wordt afstandelijk tegenover zijn vrienden en familie en leidt een eenzaam bestaan. Constant zoekt Dürer naar de juiste woorden op zijn nieuwe gevoelens en ideeën uit te drukken en als hij ze vindt schreeuwt hij de woorden het liefst naar ieder die hij tegenkomt. Hij wordt verliefd op Joyce, een vriendin van zijn zus, maar zij zit hem niet zitten.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
10
In de gevangenis is Dürer in aanraking gekomen met het boekje ‘Uit het leven van een Nietsnut’, een echt bestaand boek geschreven door de Duitse romanticus Joseph von Eichendorff. Gedreven door de Nietsnut wil Dürer naar Italië: zijn beloofde land. Hij steelt spaargeld van een meisje, Karina, waar hij een keer mee naar bed gaat en nadat hij zijn moeder voor de laatste keer gedag zegt vertrekt hij.
Dürer lift tot München mee met de Duitser Herwig Jungmann. In München aangekomen weet Dürer echter geen lift richting Rome te vinden en dus moet hij overnachten in een pension en nadat hij daar is weggestuurd een hotel. Daar
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
11
komt hij er achter dat Italië helemaal niet zo mooi is als hij dacht. Er heerst veel werkeloosheid en onvrede en het land is vaak negatief in het nieuws. Dürer weet
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
12
dan: “Het land dat ik bij mijn vertrek uit A. in gedachten had ligt niet aan de
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
13
andere kant van de Alpen, maar bestaat alleen in mijn hoofd. 1”
Na vijftien dagen is het Dürer nog steeds niet gelukt om een lift te vinden en om toch iets te doen stapt hij in een willekeurige trein. In de trein komt hij Sabine tegen, een Duitse fluitiste tot wie hij zich sterk aangetrokken voelt. Nadat hun wegen scheiden in Frankfurt besluit hij haar achterna te reizen, richting Hoek van Holland. Daar treffen ze elkaar weer en ze brengen samen de dag door. Sabine weet Dürers wereldbeeld volledig te veranderen, opeens ziet hij de logica van de simpele dingen weer in. De volgende dag verlaat zij hem echter weer en Dürer raakt in een depressie. Voor tien dagen eet hij niet meer, schrijft
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
14
veel en denkt vaak aan Joyce. De tiende nacht houdt hij een taxi aan en vermoord hij de bestuurder. Hij bedreigt een boerin en steelt haar auto, waarna hij naar Amsterdam rijdt. Compleet buiten zinnen gaat hij naar Karina die hem te eten geeft. Daarna gaat hij naar zijn ouderlijk huis waar hij zonder iets te zeggen dingen vernielt. Als hij weer vertrekt wordt hij aangehouden door de politie. Hij verkeert in een soort van coma en daarom komt hij voor lange tijd in een ziekenhuis terecht. Hij kan wel bewegen maar zegt niets tegen niemand. Nadat hij één keer de woorden “alles is goed” spreekt, zwijgt hij voortaan als het graf.
1 Citaat: hoofdstuk 11, pagina 159
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
15
III-3 TijdA. In het boek staat nergens een nauwkeurige aanduiding van de tijd waarin
het verhaal zich afspeelt, maar het zal rond de zelfde tijd zijn als waarin het geschreven is (1978). Ook wordt er in het boek gesproken over de Italiaanse crisis, die tussen 1975 en 1978 plaatsvond2. Aangenomen mag dus worden dat het verhaal zich in deze periode afspeelt.
B. De verhaaltijd van het boek is 59 dagen, bijna twee maanden dus. Van die 55 dagen spendeert hij drie weken bij zijn ouders in Amsterdam, twee dagen onderweg naar München, vijftien dagen in München, één dag
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
16
onderweg naar Hoek van Holland en tien dagen in Hoek van Holland. Daarna brengt hij nog onbepaalde tijd door in het ziekenhuis, maar dit wordt niet meer uitvoerig beschreven. De leestijd van het boek, 187 pagina’s dik, was ongeveer zeven uur.
C. De belangrijkste vertraging van het boek is gemakkelijk te vinden: deze vindt namelijk gelijk op de eerste twee bladzijdes plaats. In het stuk van “Dürer had zijn blik…” tot “…ontploffende benzinetanks en…”3 wordt beschreven hoe Dürer na zijn vrijlating de bus naar huis neemt en zich verwonderd en verontrust over alles wat hij ziet, namelijk een zoenend stelletje, een voetballende soldaat en een voorbijkomende goederentrein.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
17
Dit is een belangrijke vertraging omdat Dürer vanaf dit moment alles vanuit een nieuw oogpunt ziet en nergens meer ‘normaal’ over kan denken. Het moment komt ook vaak terug in het verhaal, namelijk wanneer Dürer deze voor hem onvergetelijke gebeurtenis aan iemand anders verteld of wanneer Dürer een oorzaak zoekt voor zijn abnormale gedrag.
2 Zie http://www.belpaese.nl/B2SMAAEC.HTML
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
18
D. Een opvallende versnelling is te vinden op de dag dat Dürer uit München vertrekt: van “Dürer verbleef…” tot “mijn hoofd. Dürer.”4. In een korte alinea wordt Dürers verblijf in München samengevat en verteld hij over zijn besluit om weg te gaan. Hier eindigt de reis van Dürer al (hoewel zijn (ver)wording nog niet wordt beëindigd). Door de versnelling voelt deze reis des te meer als een mislukking en wordt hij afgedaan tot een korte nutteloze periode in Dürers ontwikkeling.
E. Eigenlijk is het hele verhaal geschreven in een flashback. Het is volledig in de verledentijd verteld, met uitzondering van de momenten waarop Dürers nagelaten geschriften worden geciteerd en ook is het laatste
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
19
hoofdstuk, waarin het proces-verbaal en het verblijf van Dürer in het ziekenhuis worden beschreven, geschreven in de tegenwoordige tijd.
III-4 RuimteA. Het verhaal speelt zich af in Amsterdam (in het boek worden alle
Nederlandse plaatsnamen afgekort dus eigenlijk A., maar uit verschillende aspecten kun je concluderen dat dit Amsterdam is), München en Hoek van Holland (H.v.H.). In Amsterdam is de belangrijkste locatie de flat van Dürers ouders. Dürer heeft een grote afschuw van deze ruimte, hij schrijft dat “de wanden van de woning op hem af leken te
3 Citaat: hoofdstuk 1, pagina 7 en 8
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
20
komen”5. De grauwe, betonnen flat is normaal ingericht met in ieder geval een televisie en een radio. In de andere ruimtes in het verhaal verblijft Dürer maar kort of er wordt niet of nauwelijks een beschrijving van gegeven.
B. In de hierboven beschreven flat is zeker sprake van belangenruimte. Ook al is er voor een gewoon persoon niets bijzonders aan, voor Dürer is het een bekrompen ruimte die bijdraagt aan zijn ergernis over de maatschappij, dat blijkt ook wel uit het hierboven genoemde citaat5. Ook op andere plaatsen waar Dürer komt is voor hem sprake van belangenruimte. Het winkelcentrum van Amsterdam, het winkelcentrum
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
21
in München en de rotonde waar Dürer wacht op een lift: allemaal plaatsen die Dürer beschouwt als beknellend en overbodig en die zo bijdragen aan zijn staat van vervreemding. In München worden deze gevoelens wellicht nog versterkt doordat het er continu regent.
III-5 PersonagesA. De enige hoofdpersoon van het verhaal is de 19-jarige Herman Dürer. Hij
heeft in de gevangenis gezeten en sinds hij hier uit is gekomen en het boek “Uit het leven van een Nietsnut” heeft gelezen is zijn blik op de wereld volkomen veranderd. Hij is werkloos en is niet van plan hier
4 Citaat: Hoofdstuk 11, pagina 127
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
22
verandering in te brengen, zo blijkt uit een gesprek met zijn vriend Peter: “Alleen in zijn dromen stond hij oog in oog met de waarheid waarop de meeste mensen hun brood verdienden, en die was, zoals hij zei, huiveringwekkend”6 en “Hij was van mening dat het beter was werkloos te zijn dan stupide werk te doen”6. Dürer is opzoek naar vrijheid en vooral bevrijding van de kapitalistische maatschappij. Hij hekelt deze maatschappij en haar inwoners en ook meent hij “in ieder voorwerp een moeilijkheid te ontdekken”7. Dürer wordt beschreven als een “magere, slecht uitziende jongeman”8. Hij is rationeel ingesteld en hij wordt snel kwaad, zoals ook blijkt uit het
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
23
fragment waarin hij beschrijft hoe hij een wildvreemde cafébezoeker slaat, eindigend met de woorden: “Dat soort mensen ergert me, ik word
5 Citaat: Hoofdstuk 3, pagina 36
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
24
kwaad en vlieg ze in blinde woede naar de nek.”9 Verder is Dürer eenzaam en asociaal en sluit hij zich zoveel mogelijk af voor anderen.
B.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
25
Dürer
SabineKarina
Peter
Joyce
Zuster
Vader Moeder
Herwig Jungma
nn
vrienden van Dürer
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
26
meisjes op wie Dürer verliefd is
vriendinnen
C. Het enige round character is hoofdpersoon Dürer. Hij ontwikkelt zich sterk in de loop van het verhaal, het boek heeft niet voor niets de titel ‘De (ver)wording van de jongere Dürer)’. In de loop van het verhaal krijgt hij steeds minder begrip voor de dingen om zich heen, met uitzondering van de momenten waarop hij hevig verliefd is, zoals wanneer hij met Sabine in Hoek van Holland is: “Dürer leek niet meer omringd door kale objecten, maar spiegelde zijn emoties, schiep een gevoelsband met de voorwerpen
6 Citaat: Hoofdstuk 5, pagina 57
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
27
om hem heen, waardoor het ‘vreemde’, het ‘afstotende’, verdween.”10 Wel is zijn toestand afwisselend ‘huiverend’ en ‘verwonderd’, zoals blijkt uit het volgende fragment: “Op deze avond liep Dürer door de wijk zonder pijnlijk getroffen te worden door de samenhangende misstanden, die hij sinds kort had ontdekt achter de objecten en de mensen. Het aantal meters tussen twee lantaarnpalen scheen hem nu een bizar raadsel, de oppervlakte van een putdeksel verwaarloosbaar. Beelden, waarvoor hij ’s ochtends nog had gehuiverd, hadden hun bedreigende gestalten verloren en waren nu, in het licht van zijn aanstaande vertrek, ongevaarlijk
7 Citaat: Hoofdstuk 1, pagina 8
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
28
geworden.”11 Deze wisselingen van gemoedstoestand komen meestal voor wanneer Dürer zichzelf een duidelijk doel heeft gesteld of wanneer het hem gelukt is om woorden te vinden voor dingen die Dürer doen huiveren of waarover hij zich verwondert. Het hoogtepunt (of eigenlijk dieptepunt) van Dürers (ver)wording vindt plaats als hij de taxichauffeur vermoordt, waarna hij wordt gearresteerd en als eindstation van zijn levensverhaal in eeuwig zwijgen vervalt.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
29
III-6 VertelwijzeDe belangrijkste vertelwijze in het verhaal is het personaal-perspectief (hij-perspectief). Het verhaal lijkt (alhoewel dit nergens expliciet gezegd wordt) te zijn geschreven door iemand die het cahier (dagboek) van Dürer heeft gevonden en uit de losse stukken tekst een lopend verhaal heeft samengesteld. Af en toe gebruikt deze anonieme schrijver (of is het Leon de Winter zelf?) citaten uit dit cahier, deze zijn dan vanuit het ik-perspectief geschreven. Ook gebruikt de schrijver citaten uit het politierapport over Dürers misdaad en vermeld hij gesprekken die hij zou hebben gevoerd met bekenden van Dürer nadat hij in het
8 Citaat: Hoofdstuk 12, pagina 174
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
30
ziekenhuis terecht is gekomen, ook deze gesprekken zijn opgeschreven vanuit een ik-perspectief.
In de allerlaatste zin van het boek verandert de vertelwijze ook nog eens naar het ik-perspectief. Hierin laat de schrijver zichzelf voor het eerst zien en geeft hij persoonlijk commentaar op de gebeurtenis: “Maar volgens mij keerde Dürer,
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
31
na zich verlost te hebben van een laatste leugen, deze wereld in triomf de rug
9 Citaat: Hoofdstuk 12, pagina 169
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
32
toe, en zou hij voortaan zwijgen als het graf.”12
III-7 StructuurA. Dit 187-pagina’s tellende boek is opgedeeld in veertien genummerde
maar onbenoemde hoofdstukken. Het verhaal is volledig chronologisch verteld: vanaf het moment dat de hoofdpersoon uit de gevangenis komt totdat hij in het ziekenhuis beland en met als enige uitzondering zeer korte terugblikken op kleine gebeurtenissen in zijn verleden.
B. ‘De (ver)wording van de jongere Dürer’ heeft een informatieve opening. In de eerste alinea wordt namelijk beschreven wie Dürer is en hoe hij
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
33
denkt. Na de woorden “Wat was er gebeurd?”13 begint het verhaal pas echt.
C. Dit boek heeft een gesloten einde. Dürer ligt in het ziekenhuis en volgens de schrijver zal hij nooit meer spreken12. De (ver)wording van Dürer is beëindigd.
IV. Motieven, Thema & Motto 10 Citaat: Hoofdstuk 12, pagina 166
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
34
IV-1 Motieven Kritiek op de consumptiemaatschappij: Dürer uit het gehele boek
door zijn kritiek op de consumptiemaatschappij en alles en iedereen die hieraan deelneemt. Bijvoorbeeld: “De reclameborden op het perron leken
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
35
Dürer overmatige bewijzen van hun eigen zinloosheid.”14 of het fragment
11 Citaat: Hoofdstuk 7, pagina 84
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
36
waarin Dürer op uitgebreide wijze voorwerpen in een warenhuis
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
37
bekritiseert15. Drang naar vrijheid: Dürer wilt zich losmaken van de maatschappij en
de verwachtingen waaraan hij zou moeten voldoen. Hij wil vrij zijn van het verstikkende beton in de grote stad en hij verwacht in Italië zijn volledige vrijheid te vinden: “Binnenkort wilde hij naar Italië vertrekken, niets dwong hem te blijven, besefte hij, weg met de verstarring en de
12 Citaat: Hoofdstuk 14, pagina 187
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
38
greep om zijn keel. Vrijheid! klonk het in het hoofd van de 19-jarige
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
39
werkloze jongere Dürer.”16
Zoektocht naar woorden: In het eerste gedeelte van het boek verklaart Dürer zijn gedrag door het onvermogen om alles bij de juiste naam te noemen. In de rest van het boek is Dürer hier steeds mee bezig en telkens als het hem lukt om de juiste woorden te vinden voelt hij zich weer een beetje beter: “Hij hoefde niet meer bang te zijn, hield Dürer zich voor, er bestonden zinnen waarmee hij de wereld kon bedwingen.”17.
Liefde: Dit veel voorkomende motief speelt ook in dit boek een rol. Dürer verlangt gedurende het hele boek naar Joyce, de vriendin van zijn zus,
13 Citaat: Hoofdstuk 1, pagina 7
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
40
maar zij ziet hem niet zitten. Vaak ziet Dürer haar op plekken waar ze niet is of stelt hij zich voor dat zij bij hem is.
Betekenis: Dürer zoekt in het boek naar de betekenis die achter sommige dingen schuilt en hij vraagt zich soms af in hoeverre zijn gevoelens een ware betekenis hebben: “Allerlei gedachten en gevoelens die telkens voor de waarheid leken te staan, werden later tegengesteld aan andere gedachten en gevoelens, die eveneens de waarheid voor zich
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
41
opeisten.”18. Ook is Dürer opzoek naar de betekenis van zijn bestaan, maar hij slaagt er niet in om deze te vinden.
‘Uit het leven van een Nietsnut’: Dit boekje vindt Dürer in de gevangenis en hij is hier duidelijk door geobsedeerd. De beschrijvingen die ‘de Nietsnut’ geeft over liefde en Italië zijn voor Dürer treffend en hij ziet de Nietsnut als zijn grote voorbeeld. Er worden vaak fragmenten uit het boekje geciteerd.
Niet toevallig zijn veel van deze motieven kenmerkend voor de hippiecultuur in de jaren ’60 en ’70. Motieven als drang naar vrijheid, kritiek op de 14 Citaat: Hoofdstuk 1, pagina 8
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
42
consumptiemaatschappij en liefde zorgde ervoor dat dit boek ongekend populair werd bij de jongeren in die tijd.
IV-2 ThemaEen 19-jarige jongeman gaat, gedreven door zijn kritiek op de maatschappij en de aanlokkelijke woorden uit een romantisch boek, opzoek naar betekenis, vrijheid en liefde, maar hij verwordt hierbij uiteindelijk tot een krankzinnige.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
43
IV-3 TitelverklaringDe titel spreekt eigenlijk voor zichzelf: ‘De (ver)wording van de jongere Dürer’ staat voor de ontwikkeling (of herontwikkeling) van Dürer. Leon de Winter laat met ‘(ver)wording’ in het midden of Dürer voor de eerste keer tot ontplooiing komt, of dat hij na zijn gevangenschap opnieuw opgroeit maar dan op een totaal andere manier. De betekenis van ‘verworden’ kan ook anders opgevat worden namelijk als een verwording in de zin van achteruitgang of bederf, iets wat ook van toepassing is op de situatie van Dürer aan het eind van het boek.
15 Fragment: Hoofdstuk 10, pagina 141-149, “Hij moest…” tot “…centrum van A.”
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
44
IV-4 MottoHet motto van ‘De (ver)wording van de jongere Dürer’ luidt:
“Om een (jammer genoeg fantastisch) voorbeeld te geven: als alleen al alle reclame makende en alle indoctrinerende informatie- en ontspanningsmedia zouden verdwijnen, zou het individu in een traumatische leegte gedompeld worden, waar hij de kans zou krijgen zich te verwonderen en te denken, zichzelf (of liever gezegd, de negatieve kant van zichzelf) en zijn samenleving te leren kennen. Beroofd van zijn onechte vaders, leiders, vrienden en afgevaardigden zou hij weer opnieuw moeten leren spreken. Maar de woorden en zinnen die hij
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
45
zou vormen, zouden wel eens heel anders kunnen uitvallen, evenals zijn
16 Citaat: Hoofdstuk 5, bladzijde 64
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
46
verlangens en angsten.” 19
Dit motto lijkt op een aanleiding voor Leon de Winter voor het schrijven van dit boek. Herbert Marcuse stelt in dit motto dat iemand die zich niet blootstelt aan indoctrinerende informatie- en ontspanningsmedia zichzelf zal leren kennen en compleet zal veranderen in zijn manier van denken, spreken en schrijven, en niet per definitie op een positieve manier. Leon de Winter lijkt dit vermoeden te willen bevestigen door hier een boek over te schrijven.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
47
V. Persoonlijke MeningV-1 Beste gedeelteHet beste gedeelte van het boek vind ik het gedeelte waarin Dürer de voorwerpen in een warenhuis bekritiseerd15. De beschrijvingen zijn niet alleen grappig maar ook herkenbaar of openbarend. Ogenschijnlijk de meest normale dingen weet De Winter hier in een negatief daglicht te zetten en het zet je
17 Citaat: Hoofdstuk 3, bladzijde 44
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
48
weldegelijk aan het denken over het daadwerkelijke nut van sommige voorwerpen.
V-2 Boeken met hetzelfde thema‘Philip en de anderen’ van Cees Nooteboom is een boek met ongeveer hetzelfde thema als ‘De (ver)wording van de jongere Dürer’. Beide boeken gaan over de ontwikkeling van een jongeman, met als grootste verschil de tijd waarin het verhaal zich afspeelt en waarin het geschreven is.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
49
V-3 Mijn meningHoewel ‘De (ver)wording van de jongere Dürer’ niet het beste boek is dat ik ooit heb gelezen, heeft het wel indruk op me gemaakt. Dürers (of Leon de Winters) kritiek op de maatschappij heeft me aan het denken gezet, maar heeft me ook duidelijk gemaakt dat het verzetten tegen de maatschappij niet echt bevorderlijk is voor je eigen geluk. Sowieso heeft dit boek bijgedragen aan mijn mening dat veel nadenken over de manier waarop geluk bereikt kan worden (helaas) niet zal lijden tot geluk.
18 Citaat: Hoofdstuk 4, bladzijde 48
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
50
Afgezien van de uitwerking die het boek op me had vind ik de schrijfstijl van De Winter goed en toepasselijk. Hij schrijft afwisselend en met mooie woorden die ingewikkeld maar begrijpelijk zijn. De schrijfstijl zorgt er samen met de moeilijke inhoud wel voor dat het geen boek is waar je zomaar doorheen leest: om dit boek goed te lezen moet je je tijd en rust nemen. Het is ook geen boek dat je moeilijk kan wegleggen of waarin je altijd verder wilt lezen en wat mij betreft had er wel meer verhaallijn in mogen zitten. Zeker op het begin herhaalt De Winter wel heel vaak hetzelfde gevoel en gebeurt er erg weinig nieuws.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
51
Ik kan mij ook moeilijk verplaatsen in de hoofdpersoon. Hij heeft dan wel ongeveer dezelfde leeftijd en in sommige gevallen ook de zelfde opvattingen als ik, maar de situatie waarin Dürer leeft verschilt te veel om mij verwant te voelen aan hem. Dit komt voornamelijk doordat ik het boek wel erg gedateerd vindt: het vertegenwoordigt wellicht de gevoelens en gedachte van de tijd waarin het is geschreven, maar het zou onmogelijk in deze tijd kunnen afspelen. Natuurlijk zorgt deze gedateerdheid voor het succes dat dit boek had en geeft het mij een betere voorstelling van het leven in die tijd, maar voor mij was het leuker geweest als De Winter de thematiek in een minder tijd gerelateerd kader had gegoten. 19 Citaat uit De Eendimensionale Mens van Herbert Marcuse
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
52
‘De (ver)wording van de jongere Dürer’ is naar mijn mening een boek dat zijn uitwerking niet mist en de kracht heeft om iemands mening drastisch te veranderen. Ik beschouw het eerder als een betoog dan als een echt verhaal, maar dat neemt niet weg dat ik het goed geschreven en interessant vind. Ik zou het boek niet aan iedereen aanraden maar voor wie belangstelling heeft in het leven van een jongere eind jaren ’60 of open staat voor kritiek op zowel de huidige als de maatschappij toentertijd is dit zeker interessant.
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
53
“De
(ver
)wor
ding
van
de
jong
ere
Dür
er”
– N
eder
land
s Bo
ekve
rsla
g
54
