Meander 2013-2, april - juni

Jaargang 12 nr. 2 • April - Mei - Juni 2013Afgiftekantoor: Geel 1 - P209043 • v.u. An Gijs - Weidestraat 11 2490 Balen

Belgie -BelgiqueP.B.-2440 Geel 1

BC1323

v.u.

An

Gijs

- W

eide

stra

at 1

1 -

2490

Bal

en

MeanderDriemaandelijks contactblad van Natuurpunt vzw - regio Meanderland: afdelingen Netebronnen, Balen-Nete, Geel-Meerhout en Ham

2 | Meander 2 | april-juni 2013

Colofon

Contactpersonen afdelingsbesturenAfdeling NetebronnenSecretaris: Jef Sas, 014-31 26 57www.natuurpuntnetebronnen.be

Afdeling Balen-NeteSecretaris: Tom Schildermans, 0473-66 10 99www.natuurpuntbalen-nete.be

Afdeling Geel-MeerhoutSecretaris: Louis Pals, 014-58 97 80www.natuurpunt.be/geel-meerhout

Afdeling HamContact: Frans Hoes, 0472-57 75 15Penningmeester: Rudi Hermans, 0477-74 03 01www.natuurpuntham.be

Met dank aan onze fotografenFrans Emmerechts, Geert Webers, Jan Albrecht, Rik Verborgt, Dirk Geenen, Naomi Dillen, Tom Schildermans, Wim Bosch, Mari-anne Horemans, Paul Wouters, Staf De Roover†Coverfoto’s: © Rik Verborgt, Dirk Geenen, Wim Bosch.foto’s colofon: © Geert Webers.

Deadline teksten volgende Meander:Zondag 28 april 2013 bij [email protected]: eind juni 2013Inlichtingen voor tekst en beeld: [email protected]

Naturpunt

Natuurpunt, vereniging voor natuur en landschap in Vlaanderen, telt meer dan 80.000 gezinnen als lid. De vereniging stelt zich tot doel om de natuur te beschermen door aankoop en beheer van natuurgebieden en door beïnvloeding van het overheidsbeleid inzake natuurbehoud en ruimtelijke ordening. Natuurpunt is eige-naar en beheerder van 16.500 hectare natuur, verspreid over ruim 500 terreinen in heel Vlaanderen. Daarnaast wil de vereniging ook een voortrekkersrol vervullen op het vlak van natuurstudie en natuur- en milieueducatie.

Lid wordenDoor overschrijving van 24 euro op rekeningBE17 230 00442 3321 met vermelding ‘nieuw lid’.Als lid ontvangt u automatisch het nationaal contactblad ‘Natuur.blad’. Extra abonnementen: Natuur.focus (natuurstudie en -be-heer) en Natuur.oriolus (vogelstudie), afzonderlijk elk 8,5 euro, beide extra abonnementen 14,5 euro.

MeanderMeander is het gratis driemaandelijks contactblad voor de leden van Natuurpunt in de afdelingen Balen-Nete, Geel-Meerhout, Ham en Netebronnen (Mol,Dessel). Andere geïnteresseerden kunnen een jaarabonnement op Meander nemen door overschrij-ving van 8 euro op rekening BE31 001 56350 0055 van Meander.

RedactieraadAn Gijs, Jef Sas, Frans Emmerechts, Jeannine Simonis, Jan De Schepper, Tom Schildermans, Goedele Reyniers, Jan Albrecht.

Contact / v.u.An Gijs, Weidestraat 11, 2490 Balen, tel. 014-32 28 53, mail: [email protected]

Oplage: 2.000 exemplaren

GiftenGiften voor de aankoop van natuurgebieden in de regio Meander-land zijn welkom op rekening 293-0212075-88 met vermelding van de naam en het nummer van het project dat je wenst te steunen:7703 - Keiheuvel (Balen)7709 – De Maat (Mol)7067 – Zammelsbroek (Geel)7088 - Neerhelst (Geel)7118 - Griesbroek (Balen)7725 - Buitengoor en Vleminksloop (Mol)7734 - De Vennen (Balen)7736 - Malesbroek (Geel/Meerhout)7739 - Molse Nete (Balen/Mol)7763 - Belsbroek-De Vloyen (Geel/Meerhout)7769 - Breeven (Geel)7779 - Scheppelijke Nete (Mol/Balen)7783 - Zelguis (Geel)7784 - De Bleken (Mol)8810 - De Rammelaars (Ham)8874 - Veldhovenheide (Ham)

Meander 2 | april-juni 2013 | 3

Milieu-activismeIs er leven na het aardappelproces?

Op 12 februari werden elf actievoerders veroor-deeld tot celstraffen van zes tot acht maanden, aan-gevuld met boetes. Ze werden ook veroordeeld tot een schadevergoeding van ongeveer 250.000 EUR (bron: De Standaard Online op 12 februari 2013).Ik wil hier niet ingaan op de discussie over ggo’s. On-geacht de vraag of de actievoerders een goed punt hadden of niet, een veel belangrijkere vraag is of ze dergelijke zware straffen verdienden. Ze werden uit-eindelijk veroordeeld wegens “bendevorming”, een misdrijf omschreven in de artikelen 322 tot 324 van het Strafwetboek. Indien de strafrechter oordeelde dat de definitie in de genoemde artikelen inderdaad op de actievoerders van toepassing is, moest hij tot een veroordeling overgaan. Door aan enkele van de actievoerders maar liefst acht maanden effectieve gevangenisstraf te geven (ter vergelijking: voor op-zettelijke slagen en verwondingen is de maximum-straf zes maanden gevangenisstraf) gaf hij echter aan wel bijzonder zwaar aan de feiten te tillen. Hiermee dreigt de rechter de veilige haven van het recht te verlaten, en in de woelige wateren van de politiek terecht te komen. Men kan zich de vraag stellen of dat wel de taak van een rechter is.Wat betekent dit nu concreet voor andere actie-voerders? Zolang men zich aan de wet houdt, uiter-aard niets. Wanneer men echter overgaat tot har-dere actie (en ik laat opnieuw in het midden of dat hier een goede keuze was), kan het wel een impact hebben. Het is een waarschuwing dat er geen reke-

ning gehouden wordt met het politieke doel van de actie, met het karakter van burgerlijke onge-hoorzaamheid, met het feit dat de actie eigenlijk een noodkreet was tegen de onverschilligheid die het onderwerp blijkbaar bij het brede publiek opwerpt. Het zou kunnen dat dit onder milieu-activisten een zogenaamd chilling effect teweeg zal brengen, of ze er met andere woorden in de toekomst voor zullen terugschrikken om nog tot hardere acties over te gaan. Of dat een goede evolutie zou zijn, moet iedereen voor zichzelf uit-maken.

Toon HuybrecHTsVoorzitter JNM Zandland

Foto’s: ©CC

©CC, Gerart

Voorwoord

Iedereen herinnert zich nog de beelden van die be-ruchte zondag eind mei 2011, toen ongeveer 250 actievoerders van de Field Liberation Movement een proefveld in Wetteren bestormden en deels vernielden. Ze deden dit als protest tegen het onderzoek naar genetisch gemodificeerde aardappelen.


MeanderlandEen nieuw initiatief! Schrijf nu in! Nieuwsbrief Meanderland is een feit! Naast de kleurenversie van de Meander komen de afdelingen van regio Meanderland nu ook naar buiten met deze gratis digitale nieuwsbrief om zo korter op de bal te kunnen spelen en u nog beter op de hoogte te houden van het natuurnieuws binnen de regio.

Nieuwsbrief

We werpen o.a. een korte blik op voorbije activiteiten en lopende projecten, geven een overzicht van geplande activiteiten en cursussen en doen een oproep wanneer we helpende handen kunnen gebruiken. Bovendien bieden we u interessante ‘Wistjedatjes’!

Geïnteresseerd? Schrijf nu online in op:www.natuurpuntnetebronnen.bewww.natuurpuntbalen-nete.bewww.natuurpunt.be/geel-meerhoutwww.natuurpuntham.be

… En vind onze maandelijkse nieuwsbrief weldra in uw mailbox!


Ik hurk neer en overzie de ravage. Wie heeft dit ge-daan? Drie weken geleden lagen deze twee mieren-terpen ook al door elkaar geschud. Waarschijnlijk dezelfde dader. Vroeger haalden fazantenkwekers mierenpoppen uit. Gebeurt dat nog? Of heeft een schalkaard erin zitten wroeten? Maar dit, dit is geen kwajongensstreek, het is verricht door iemand die de mieren hier weg wil! De reuzennesten liggen naast de zandweg. In beschermd natuurgebied! Voor niemand in de weg.

Er wonen in deze straat drammerige strevers, on-tevreden stemmingmakers die op dit mooie zandpad een betonweg willen. Ze hebben er hemel en aarde voor verzet. Gelukkig werd elke aanvraag telkens af-gekeurd door de overheid en nog wel omwille van deze beschermde bosmieren. Zo staat in het verslag van het Agentschap van Natuur en Bos. Deze mie-rennesten zijn de redders van de zandweg.

Terwijl ik neerzit bij het nest, bijt mierenzuur in mijn neus. Maar ik snuif ook nog een andere geur op. Een ondeugdelijke geur. Ik ruik bleekwater! Iemand heeft de mieren willen vergiftigen! Dit is opzet. Ik meld het vandalisme aan de opzichter van natuurreservaat de Liereman en hij waarschuwt meteen de politie.

Het bleekwater heeft slechts een gedeelte van de

De kolonie van de koningin

bosmieren gedood, maar het slaat dadelijk aan als een kwalijke reuk. Voor mieren is aanvallen dan het enige devies. Ze staan vijandig tegen alles wat vreemd ruikt; dat is logisch, want een mier ziet nu eenmaal niet al te best. Ze kennen vooral de geur die ze hun leven lang meedragen, de stamgeur. De tweede is de nestgeur, de omgevingsgeur van alles en nog wat dat aangesleept wordt. Geur is het paspoort van de mier, het wachtwoord. In een mierennest mag geen vreemdeling binnen. Toch leven er vaak indringers binnenskamers: geurimi-tators en onderduikers: zoals mee-etende kort-schildkevers, zakkevers, gastmieren en gespecia-liseerde vlinderrupsen. Ze worden als het Paard van Troje triomfantelijk binnengehaald, maar wat de eigenaars niet weten is dat al die kostgangers komen profiteren. Terwijl deze parasieten lustig eten van het mierenbroed scheiden ze een teugje nectar af wanneer een mier hen aanraakt. Met een zoethoudertje bedriegen de verstekelingen de ijverige mieren.

Bleekwater in dit nest is erger. Ook al zijn mieren storingen en ingrepen gewend. De groene specht breekt geregeld in, kapt holten, steekt zijn lange tong uit en doet zich te goed. Zulk bezoek is niets vergeleken met de grote ravage van vandaag.

Het is niet elke dag Koninginnedag in deze staat. Toch is het er één drukte en gedrang, één wriemelende massa, want er is vandaag iets vreselijks gebeurd. Deze keer hebben de patsers zich in de luren laten leggen. Hun metropool is door elkaar geschud en half ingestort. Een vandaal heeft de kolossale wereldstad op zijn kop gezet. Allemaal lopen ze als zenuwlijders heen en weer. Ze weten niet wat hun is overkomen. Overal liggen ook slachtoffers die weggesleurd worden. Ze botsen ermee op anderen, struikelen over elkaar heen. Vijf of zes wegen slingeren in alle richtingen, weg van de massa, maar met heldenmoed keren ze weer terug. In paniek proberen ze hun stad weer op te bou-wen.


Voorheen zagen slechts weinigen de machtige mierenterpen liggen. Door die lintjes winnen de nesten aan belang. Mieren werden vroeger nogal vaak bekeken als ongedierte. Maar velen weten nu dat het noeste werkers zijn. Terwijl som-mige wetenschappers en ook schrijvers mierensamenlevin-gen altijd vergeleken hebben met menselijke samenlevingen en daar lering uit hebben getrokken, lijkt mijns inziens een mierenkolonie toch meer op één superorganisme. Het is een eenheid en ze ondergaat natuurlijke selectie zoals een niet-sociaal dier. We kunnen ze beter begrijpen wanneer we hun kolonie als één superwezen beschouwen. Of is het een verzameling individuen? Er bestaan veel soorten mieren, dubbel zoveel als zoogdieren. En er bestaan veel soorten mierenkolonies. De eenvoudigste heeft één enkele koningin. Met allemaal zussen.

Waarom offeren de zussen hun eigen voortplanting op en helpen ze hun moederkoningin jongen te krijgen? Is dit al-truïsme? Dat druist in tegen de wetmatigheid van de natuur. Het antwoord is dodelijk voor Darwins theorie. Want heel merkwaardig is dat die zussen meer kopieën van hun genen doorgeven via hun zussen dan via eigen dochters. Vrouwe-lijke mieren hokken met hun moeder ten gunste van hun eigen genen. Als de koningin zonen voortbrengt is dat uit onbevruchte eieren. Zonen met een verwantschap van hon-derd procent. Al de zussen hebben dus een vader die zelf geen vader heeft. Koninginnen hebben met hun dochters een verwantschap van vijftig procent, maar zussen hebben een verwantschap van vijfenzeventig procent, een deel van de moeder en twee delen van de vader. De kinderen zijn dus meer van de zussen dan van de eigen moeder. Daarom is er soms ook een zekere spanning. Werkmieren en ko-ninginnen verschillen namelijk van mening over de relatieve verhoudingen van nieuwe koninginnen en mannetjes die een kolonie produceren en zelfs over wie die mannetjes moet voortbrengen. De koningin lijkt als eenzame strijder meestal te verliezen.

De koningin is zeker geen heerseres. Ze is evengoed een onschendbare zwoeger. Ze mag de hele dag eieren produ-ceren en nooit eens een uitstapje doen. Ze zit diep in een donkere kelder. Ze weet hier waarschijnlijk niet eens dat het dak boven haar stad was weggeslagen en dat er politie bij is geweest. Had ze het bleekwater gesnoven? Geen robijnrid-der die haar kwam redden. Hopelijk blijft het politielintje deze mierenstaat langer beschermen dan tot Koninginnedag.

AcHilles cools

Voorpublicatie uit: WOLVENAARD. Verschijnt in 2013 bij ATLAS, Amsterdam.

Tekeningen: Acihilles Cools

Ik staar nadenkend naar de opengebroken terp. De top is onthoofd. Vooral de bovenverdiepingen zijn vernietigd. Ge-zamenlijk herstellen de zwoegers hun neststructuren. Ze bouwen een nieuwe koepel met droge takjes, daaronder gangen en kamertjes. De een probeert de ander in te halen. Ze pakken het groots aan. Helemaal onderaan is het echte aardnest, als een Emmenthalerkaas doorboord met gaatjes. Daar zit de koningin, want ze is meer dan een moeder. Zij werkt en leeft in het donker. Eén keer is ze buiten geweest, toen ze haar bruidsvlucht hield. Ieder jaar worden nieuwe koninginnen geboren die ergens een kans wagen voor een nieuwe staat. Ze kunnen slechts vliegen voor één dag. Ko-ninginnedag. Een uitstap die ook gevaarlijk kan zijn.

Nergens zitten ze veiliger dan binnen in hun hoge terp. Het dak is van het grootste belang. Dat bedekt het nest zodat de warmte binnenblijft. Honderden lijfjes zorgen voor een hete bedoening. Tijdens de zomermaanden is er een constante temperatuur van 25 graden en altijd de juiste vochtigheid. Het bouwwerk regelt zijn eigen temperatuur die ’s nachts stijgt in plaats van daalt.

Na een uur zijn eindelijk de politieagenten ter plaatse. Ze kijken wat verbaasd naar de krioelende mieren. Ze houden afstand en zoals altijd zijn ze op hun hoede. Een agent begint te stampen omdat er enkele mieren op zijn schoen gekro-pen zijn. ‘Ze zijn wettelijk beschermd,’ zeg ik. ‘Wij hebben wel wat beters te doen’, bromt de dikste agent.‘Bosmieren steken niet, ze spuiten enkel zuur’.‘Ik moet het niet weten.’ Hij stampt en slaat dan heftig naar de onderkant van zijn broekspijpen. ‘Ze zijn ook heel nuttig en de soort is met uitsterven be-dreigd,’ zeg ik.‘Wat kunnen wij daar aan doen’.‘Kun je er misschien van die blauw-witte plastic politielintjes omheen spannen, dan vernielt men ze waarschijnlijk geen derde keer’.‘Dat gaat zomaar niet. Men kan dat lint meenemen, en wie weet wat doet men er dan mee,’ besluit de andere agent. Ze maken een vlugge notitie van hun bezoek, en na vijf minuten zijn ze alweer weg. Beslist geen mierenneukers.

Toch hebben ze mij op een idee gebracht! Ik weet vlakbij een chaletje in het bos dat met Nieuwjaar afgebrand is. Daar hangt al een half jaar een politielintje aan het poortje. Een uur later heb ik dat lint om de mierenterpen gespannen. Nu zal iedereen zien dat het beschermde dieren zijn, en mis-schien zal het de vandaal weerhouden om een derde keer toe te slaan.

En inderdaad, het werkt, De mieren worden maandenlang niet meer aangeraakt. Het lint is zelfs een blikvanger. Fiet-sers stoppen, wandelaars blijven kijken naar de krioelende bende. Er stopt zelfs af en toe een auto, misschien denken sommigen wel dat er iets begraven ligt. Als ze zien dat het mierennesten zijn, blijft men kijken naar de wriemelende massa die als een eenheid van coöperatief gedrag aan hun voortbestaan bouwen.

Achilles Cools


De kolonie van de koningin


(mede dankzij de vroege start van de najaarstellin-gen), Boomleeuwerik 1.250, Veldleeuwerik 33.093, Zwarte Mees 505, Pimpelmees 2.663, Koolmees 718, Vink 236.522, Appelvink 823 en Geelgors 167.

De prooivogels vormen ieder jaar een categorie apart. Een echte Buizerddag zat er dit najaar helaas niet in; de vogels kwamen meer gespreid door. Nu stalen Zeearenden de show. Nadat we in het vroege voorjaar al een voorbijtrekkend ex. hadden gemist, verschenen op 27 oktober twee onvolwassen vo-gels boven de putten. Enkele dagen later was het nog een keer raak, met weer een overtrekkend juveniel. Buiten Smellekens en kiekendieven, die opvallend ondervertegenwoordigd waren, haalden de andere prooivogels een vrij normaal peil.

Adrenaline-verhogende waarnemingen waren bui-ten de Zeearenden: Kleine Zilverreiger 5, Zwarte Ooievaar 9, Lepelaar 3, Rotgans 1, Slangenarend, Ruigpootbuizerd 4, Roodpootvalk 2, Morinelplevier 20, Breedbekstrandloper, Rosse Grutto’s 15 samen, Kleine Jager, Dwergstern, Velduil 4, Strandleeuwerik 4, Grote Pieper 6, Duinpieper 55, Roodkeelpieper 3, Buidelmees 7, Frater 2, IJsgors 7, Sneeuwgors 2, Ortolaan 7 en Grauwe Gors 1.

Het zijn natuurlijk niet alleen bijzonderheden die het trektellen zo populair maken, maar bijvoorbeeld ook groepen van een paar duizend Houtduiven bijeen, onophoudelijke stromen Vinken, strakke formaties Aalscholvers en Kraanvogels en groepen thermie-kende Ooievaars maken de trekteller gelukkig. In 2012 konden we ons geluk niet op, al werd de stem-ming regelmatig getemperd door de initiatieven om uitgerekend hier windturbines te plaatsen.

Voor alle gegevens zie: http://www.trektellen.nl/totalen.asp?telpost=253&jaar=2012&site=0&land=2&taal=1

Toon JAnsen

Bijzonder vogeltrekseizoen telpost Kristallijn-Maatheide

In 2012 werd op trektelpost Kristallijn/Maatheide meer dan 1.500 uren geteld. De kern bestond uit 12 personen. Het werd een heel bijzonder jaar, met 36 nieuwe dagrecords, waaronder Sperwer 206, Bontbekplevier 33, Gierzwaluw 1.543, Veldleeuwerik 16.169, Zwarte Mees 128, Pimpelmees 776, Kool-mees 695, Vink 56.548, Appelvink 169 en Geelgors 37.

Bij het opstellen van dit overzicht werden al bijna 700.000 vogels geteld en voor het einde van het jaar zal deze grens ongetwijfeld nog overschreden worden! Ruim een derde deel ervan werd in drie dagen tijd, op 18, 19 en 20 oktober, waargenomen. Met maar liefst 277.000 overtrekkende vogels leek Maatheide op die dagen wel Falsterbo.

De trek verloopt ieder jaar anders, zo ook in 2012. Vogels waarvan er dit jaar opvallend veel gezien wer-den zijn: Drieteenstrandloper 25, Gierzwaluw 5.476

De herfst is natuurlijk het seizoen bij uitstek om iets van de vogeltrek mee te maken en waar kan je dat beter mee bele-ven dan op de trektelpost van Maatheide (zie hieronder het verslag 2012 van Toon Janssen).Ook nu is vanaf half februari de telpost aan de werfkeet op Maatheide (bijna) dagelijks bemand door leden van de vaste telgroep om zo de voorjaarstrek mee in kaart te kunnen brengen. Kom dus gerust zelf eens een kijkje nemen of volg dagelijks wat er over vliegt op www.trektellen.nl bij Kristallijn-Maatheide.Voor andere recente waarnemingen ga je natuurlijk kijken bij www.waarnemingen.be bij regio Meanderland. Is ook makke-lijk te bekijken via de link op www.natuurpuntnetebronnen.be en daar vind je nog veel meer nieuws!

Jef sAs

MeanderlandNatuurberichten Herfst 2012

Prooivogels Kristallijn/Maatheide 2012 1 Buizerd 22632 Sperwer 11653 Wespendief 1894 Torenvalk 1495 Bruine Kiekendief 1006 Boomvalk 797 Rode Wouw 478 Smelleken 439 Visarend 3710 Blauwe Kiekendief 3011 Zwarte Wouw 1812 Havik 1713 Slechtvalk 1614 Ruigpootbuizerd 415 Roodpootvalk 216 Grauwe Kiekendief 317 Zeearend 318 Slangenarend 1

Top tien 2012 Kristallijn/Maatheide

Vink 237344

Houtduif 201172

Spreeuw 65680

Veldleeuwerik 33114

Koperwiek 23140

Boerenzwaluw 20955

Kievit 10636

Graspieper 10306

Aalscholver 9678

Kokmeeuw 8799


Natuurberichten

Roofvogelhappening Maatheide

Op 23/09 organiseerde Natuurpunt Studie (vogel-werkgroep) op AKINDO en telpost Maatheide een heuse roofvogelhappening om het grote publiek kennis te laten maken met de najaarstrek van vooral roofvogels.

Het werd een erg druk, maar toch fijn evenement voor natuurliefhebbers en anderen. Helaas werk-ten, buiten een Rode Wouw (pas om 13.10 uur!), de prooivogels door de bewolkte lucht zonder noodza-kelijke thermiek niet mee. Om 8.50 uur viel al wel een Sneeuwgors in en een Beflijster bleef zelfs kort aanwezig rond de telpost zodat er toch enkele bij-zonderheden in de kijker kwamen.

Heel wat mensen zakten in de namiddag wel af naar Maatheide voor het vrijlaten van enkele roofvogels en steenuilen. Ook de pers was toen goed vertegen-woordigd zodat het nationale nieuws gehaald werd.

Maar ook in AKINDO was het behoorlijk druk bij de diverse stands, de workshops en zeker de catering.

Bijzondere waarnemingen vogels

Op 01/09 werden zeker 4 of misschien wel 5 Draai-halzen op doortrek waargenomen op Maatheide.

Op 02/09 hoorde Frits Van Hout een voor hem on-bekend licht ratelend/snorrend geluid uit het riet ko-men aan de kijkwand op de Kattestaart in Retie. Na een vergelijking met geluidsfragmenten thuis kwam hij uit op een roepend Kleinst Waterhoen! Op 03/09 kreeg André Nuyens het samen met Wim Bosch ook te horen en zo kon deze auditieve waarneming bevestigd worden. Wim kon die dag ook prachtige foto’s schieten van een jagende Visarend (zie op Bir-ding Kempen van 05/09) boven de Kattestaart.

Nog een late Visarend pleisterde van 09/10 tot zeker 17/10 aan de visvijvers achter het slachthuis van Mol op de grens met Meerhout (Karrestraat).

Ringgroep Demervallei: Roofvogels en uilen 2012

Van Herman Berghmans, ringer bij de werkgroep en ook zeer actief in regio Meanderland, ontvin-gen we volgende interessante gegevens als resul-taat van hun ringwerk in 2012.

Buizerd: 53 nesten waarop 102 pulli werden ge-ringd, gemiddeld eilegbegin (berekend op 42 nes-ten) = 29/03Havik: 49 nesten met 132 pulli geringd, geslachts-verhouding bij de pulli: 42% mannetjes en 58% vrouwtjes, gemiddeld eilegbegin bij de havik (be-rekend op 41 nesten) = 26/03Sperwer: 56 nesten met 175 pulli geringd, ge-slachtsverhouding bij de pulli : 55% mannetjes en 45% vrouwtjes, gemiddeld eilegbegin bij de sper-wer (berekend op 45 nesten) = 01/05Torenvalk: 40 nesten met 169 pulli geringd (al-lemaal in nestkast!), gemiddeld eilegbegin (op 36 nesten) = 17/04Slechtvalk: 9 nesten met 24 pulli geringd, ge-slachtsverhouding bij de pulli : 46% mannetjes en 54 % vrouwtjes, gemiddeld eilegbegin bij de slechtvalk (berekend op 8 nesten) = 17/03

Bosuil: 48 nesten met 118 pulli geringd, gemiddeld eilegbegin (berekend op 35 nesten) = 28/02, nest-plaatskeuze: 44 in nestkast in boom, 3 in toren-valkkast in boom en 1 in een kerkuilkast in schuurSteenuil: 67 nesten met 198 pulli geringd, gemid-deld eilegbegin (berekend op 56 nesten) = 13/04, nestplaatskeuze: alle 67 nesten in steenuilkasten!Kerkuil: 130 nesten met 489 pulli geringd! Gemid-deld eilegbegin (berekend op 96 nesten) = 19/03. Ook 2 tweede broedsels gevonden in 2012 (eileg-begin op 26/06 en 18/07).

Jef sAs

Foto’s Visarend: © Wim Bosch


Spinnen zijn als bio-indicatoren zeer geschikt om de effecten van verstoringen op het milieu in te schatten. Alle spinnen behoren tot de predatoren. De meeste soorten spinnen bouwen webben waar-mee ze vliegende of kruipende insecten en andere geleedpotigen als prooi vangen. Een groot aantal spinnen maakt echter geen vangwebben maar gaat actief op jacht naar een prooi. Deze soorten gebrui-ken hun spinrag om bijvoorbeeld een schuilplaats te maken waarin ze de nacht of dag doorbrengen of om hun eicocons in te weven. Belangrijk hierbij is dat er voldoende structuur in de vegetatie aanwezig is. Omdat natuurbeheer van invloed is op de vegeta-tie kan dit een effect hebben op het voorkomen en de dichtheid van spinnensoorten in een gebied. Een rijke spinnenfauna betekent dan ook dat een gunstig leefgebied voor allerlei insecten en dieren aanwezig is. De meeste spinnen van bij ons kennen een levens-cyclus van ongeveer 1 jaar. Alle spinnen hebben 6 tot 8 ogen die ontwikkeld zijn als puntogen of ocellen. Spinnen vormen tevens een belangrijke schakel in de voedselketen, omdat ze op hun beurt belangrijke prooidieren zijn voor amfibieën en reptielen, kleine zoogdieren en vogels.

De Sinaasappelspin behoort tot één van de mooi-ste van onze inheemse wielwebspinnen (Araneidae). Het vrouwtje kan tussen de 11 en 15 mm en het mannetje tussen de 6 en 8 mm groot worden. De acht ogen staan vooraan in twee rijen die dicht ach-ter elkaar gelegen zijn. Het kopborststuk van deze spin is roodbruin gekleurd en het achterlijf fel oranje met witgele stippen. Volwassen individuen van deze spin zijn te vinden van juni tot half september. De Si-naasappelspin schuilt overdag in een puntig opgerold blad, dat met de opening naar beneden wordt inge-sponnen in het kleine wielweb (ongeveer 20 spaken) op een hoogte van ca 30 cm (zie onderste foto). Hierdoor is deze feloranje spin nauwelijks zichtbaar tussen de vegetatie en wordt ze niet vaak gevonden. Vanuit haar goed gecamoufleerde schuilplaats is de Sinaasappelspin via een signaaldraad verbonden met haar wielweb, dat dicht bij de bodem wordt gewe-ven. De paartijd van deze soort valt in juni en juli en rond die tijd kan men mannetjes en vrouwtjes bei-den in dezelfde schuilplaats aantreffen. Het vrouwtje legt haar eitjes in juli of augustus waarna de jonge spinnen kort erna al uitkomen en overwinteren als halfvolwassen spinnen. In het daaropvolgende voor-jaar worden ze dan volwassen. Als biotoop verkiest de Sinaasappelspin vochtige graslanden en weiden aan schaduwrijke bosranden. Op de Vlaamse rode lijst staat deze soort als zeldzaam. Meer info bij [email protected]

Foto: Sinaasappelspin vrouw (Araneus alsine), © Paul & Marianne Wouters-Horemans

Ecologische werkgroep MeanderlandIn het monitorverslag van de Rammelaars Ham (excursie op 25/08) vonden we volgende leerrijke tekst van coördinatoren Marianne Horemans en Paul Wouters


Vlaanderen telt slechts vier wettelijk beschermde spinnensoorten, de zogenaamde ‘bijlage-soorten’ bij het soortenbesluit: de Wespspin, de Waterspin, de Gerande oeverspin en de Gewone mijnspin. Deze laatste is de enige vogelspinachtige die we in Vlaan-deren kennen. Ze meet slechts 1 à 1,5 cm (poten en gifkaken niet meegerekend) en is dus een pak min-der spectaculair dan haar tropische verwanten, die een lichaamslengte van wel 12 cm kunnen halen.

Dodelijke sok

De Gewone mijnspin leeft bij voorkeur op zandige, droge en warme plaatsen in losse grond, waarin de spin makkelijk kan graven. Het web van mijnspinnen wordt wel eens ‘kous’ of ‘sok’ genoemd omdat het uit twee haaks aan elkaar bevestigde buisvormige spinsels bestaat. Het grootste deel van het web (het ‘been’ van de kous) bestaat uit een 10 tot soms wel 50 cm lange tunnel die verticaal de grond in gaat. Die koker graaft de spin helemaal zelf en ze bekleedt de binnenkant met stevig spinsel. Prooien vangen doet ze via het ‘voet’-deel van het web. Dat is een 10 cm lang buisvormig spinsel dat op de grond ligt en dat

ze zorgvuldig camoufleert met plantenresten en aarde. Het lijkt daardoor erg sterk op een loslig-gende plantenwortel. Daarin zit de spin te wach-ten tot er een potentiële prooi over loopt. Via de trillingen die dat organisme veroorzaakt, lokali-seert de spin de exacte plaats, ze kruipt er aan de binnenkant van het spinsel naartoe en plant haar gifkaken in een houweelbeweging krachtig in de prooi, dus doorheen het web. Ze trekt de prooi dan naar binnen en repareert later de ka-potte buis.

Doordat het web volledig afgesloten is, heeft men lang gespeculeerd over hoe de soort haar prooien vangt. Een hypothese was dat ze ‘s nachts de kous open maakte en actief op jacht ging. Een andere theorie zei dat de spin regenwormen greep die toevallig langs of door haar ondergrondse koker passeerden.

‘Beats of love’

Terwijl de vrouwtjes hun hele leven in de grond doorbrengen, verlaten de mannetjes hun web wanneer ze volwassen worden en lopen dan in het najaar actief rond op zoek naar een vrouwtje. Wanneer ze het web van een volwassen vrouw-tje vinden, tokkelen ze er ‘in code’ op. Als hij niet op de juiste manier tokkelt, herkent het vrouw-tje hem niet als mogelijke partner en zal ze hem dus als prooi beschouwen. Als alles vlot verloopt, opent het mannetje de kous en paart met het vrouwtje in het beengedeelte. Soms blijft hij nog maanden bij het vrouwtje wonen. Wanneer hij sterft, wordt hij door het vrouwtje opgegeten. De jongen kruipen in het najaar uit het ei en blijven de hele winter nog bij de moeder in het nest. Bij de eerste warme dagen in het voorjaar versprei-den ze zich met de wind.

De Gewone mijnspin wordt met haar acht à tien jaar het oudst van alle Belgische spinnen.Ondanks haar wat schrikwekkende uiterlijk, heb-ben wij mensen niets te vrezen van deze fascine-rende spin.

Tekst: Koen Van Keer, Belgische Arachnologische Vereniging ARABEL Bron: http://www.arabel.ugent.be/

Foto: zwervend volwassen mannetje Gewone Mijnspin© Paul & Marianne Wouters-Horemans

Ecologische werkgroep Meanderland

Gewone Mijnspin is Europese spin van het jaar 2013Bericht Arabel op donderdag 20 december 2012

Elk jaar kiezen 85 spinnendeskundigen uit 24 Europese landen een ‘ambassadrice’ die de nog steeds wat verguisde diergroep van de spinnen in een positief daglicht moet stellen. Voor 2013 werd de Gewone mijnspin verkozen tot Europese spin van het Jaar.


Het is een opvallend gegeven dat er vrij veel zuur-minnende soorten voorkomen en dat soorten die overwegend niet houden van zuur water (bv. water-slakken) weinig aanwezig zijn. Dit is verwonderlijk gezien er basenrijk kanaalwater instroomt (?) en ge-zien kwel meestal eerder basenrijk is. Ik heb echter geen gegevens over de chemische eigenschappen van het water in het gebied.Aan de kevers te zien is het meeste aanwezige wa-ter regenwater, wat van nature vanzelf zuur is (en nog kan verzuren omwille van de organische onder-grond).Hieronder een omschrijving van de eisen van de in-teressantste waargenomen soorten.

Waterroofkevers(rode lijst: Scheers, 2012)Waterroofkevers tellen iets meer dan 100 soorten in Vlaanderen met lengtes tussen 2 en 40 mm. De adulten en larven zijn rovers die zich voeden met prooien die overeen komen met de grootte van de kevers zelf. De larven gaan op het land om op de oever te verpoppen.Acilius canaliculatus staat momenteel niet meer op de rode lijst, maar de rode lijst geeft zelf aan dat dit wellicht een onderschatting is, maar de gegevens zijn wat ze zijn en in een volgende versie van de rode lijst zal deze soort hoogst waarschijnlijk weer op de rode lijst staan. Het is een zuurminner die voor-komt in de 2 verbonden vijvers met 2 sparren.Hydroporus erythrocephalus is een bijna in gevaar zijnde zuurminnende soort, die voorkomt in de 2 verbonden vijvers met 2 sparren. Hier kwam ook een restant van een waterslak voor. Achteraf beke-ken herinner ik me niet meer of ik ook levende slak-ken vond. Als die er zijn, is het water niet extreem zuur.Hydroporus incognitus is niet bedreigd, maar wel een kwelindicator die voorkomt in de oude turfput-ten.Hydroporus melanarius is volgens de rode lijst mo-menteel niet in gevaar, maar flitst wel rood op in waarnemingen.be. Het is een zuurminnende soort van ondiepe, beschaduwde plassen die voornamelijk voorkomt in broekbossen. Deze komt voor in de oude turfputten nabij de luikse beek. Hier kwam ook

de minder algemene soort Copelatus haemorrhoi-dales voor, die echter een voorkeur heeft voor meer open water (dan nu aanwezig is bij de turfputten). Agabus sturmii is een niet bedreigde kensoort voor verlandende wateren (met veel bladval). Ze zal op verscheidene plaatsen in het gebied voorkomen, maar werd zeker gezien in de twee verbonden vij-vers. Deze herbergen een hoog aantal soorten nl. 17 soorten waterroofkevers en spinnende watertorren.Ilybius chalconatus (kwetsbaar) is een kwelindica-tor die voorkomt in ondiepe plasjes met veel blad-val. Deze soort voelt zich thuis in het moeras in de buurt van het infobord over ijzererts.

Spinnende watertorren (geen Vlaamse rode lijst)Spinnende watertorren tellen een 70-tal soorten en leven in het water tussen waterplanten of tussen ontbindende vegetatie en organisch materiaal op de oever. De adulten eten plantaardig dood organisch materiaal, maar de meeste larven zijn predatoren.Enochrus affinis en Helochares punctatus zijn zuur-gebonden soorten, waarbij de eerste soort nog veel sterker beperkt is tot zuur water dan de tweede soort. Beide soorten komen voor in de ijzerrijke vij-ver nabij het bezoekerscentrum.

RuighaarwaterkeversRuighaarwaterkevers tellen een 10-tal soorten leven langs oevers waar ze zich voeden met half verteerde plantenresten. Ze schrapen hier laagjes af waarmee ze zich voeden. Dit schraapsel bevat wellicht vooral bacterieën en schimmels. De eieren worden afgezet in stukjes afgebroken plantenstengels of takjes. De larven lijken op ritnaalden en leven gedurende 2 jaar langs de oever, eten detritus en verpoppen na 2 jaar (en ca 8 vervellingen).Het zijn minder algemene kevers waarvan de alge-meenste soort in het genus nl. Dryops luridus voor-komt langs de Gerhoevenloop.

Water- en oppervlaktewantsen(Bonte e.a., 2001)De Bosschaatsenrijder (Gerris gibbifer) staat op de rode lijst als kwetsbaar. Er zijn maar een 15-tal vind-plaatsen in de kempen gekend voor 1987 en daarna

Macro-invertebratenMet een standaard waternet werden enkele vijvers, beken en moerassen in De Rammelaars bemonsterd. Alle waarnemingen staan ingegeven op www.waarnemingen.be

Verkennend onderzoek in De Rammelaars

Ham 7 April 2012


nog slechts een 3-tal waarnemingen. Het betreft meestal zwervers, maar het is de moeite waard om deze soort op te volgen. Ze werd gevonden op de Luikse beek en in de literatuur staat het biotoop omschreven als bospoelen, vennetjes, veenputten, grachten en genormaliseerde beekjes in een bosom-geving maar niet te beschaduwd. De soort is onmis-kenbaar doordat er op de buik, tussen de poten een duidelijke gele knobbel te zien is (met een handlou-pe), die echter bij de mannetjes veel duidelijker te zien is dan bij de vrouwtjes.

Steenvliegen(geen Vlaamse rode lijst)De steenvlieg Nemoura cinerea leeft duidelijk in de Gerhoevenloop want er werden zowel larven als adulten aangetroffen. Dit is de minst kritische steenvliegensoort die ook in licht verontreinigd en minder zuurstofrijk water kan voorkomen én ze verdwijnt als de waterkwaliteit zou afnemen dus een goed teken dat deze soort er nog zit.

Amfibieën(Bauwens & Claus, 1996)De Vinpootsalamander is een zeldzame soort die voorkomt in zuur water in een bosachtige omgeving.

Eventuele beheersuggesties zijn:• Behoud (of verhoging ?) grondwaterstand • Gefaseerd ruimen van enkele turfputten zodat

er altijd verlande en geruimde (gedeelten van) putten aanwezig zijn met alle stadia daar tus-senin.

Met dank aan Johan Rottiers en het team van De Rammelaars voor de toestemming en het aanwijzen van potentieel interessante locaties in het gebied.

nobby THys,[email protected]

Macro-invertebraten

foto’s:• Gerris Gibbifer, Bosschaatsenrijder, © Hans Henderickx.• Agabus Sturmii, waterroofkever, © Hans Henderickx.• Gerris Gibbifer M, © Hans Henderickx.• Gerris Gibbifer V, © Hans Henderickx.• Lissotriton helveticus, vinpootsalamander, ©CC Luis Miguel Bugallo Sánchez


Apr

il |

1. Donderdag 23 mei 2013 19u30 tot 22u30Beschrijving: Vegetatiekundige begrippenAfspraakplaats: Pastorij, Lichtaartsebaan 200, Sint Jo-zef Olen

2. Donderdag 30 mei 2013 19u30 tot 22u30Beschrijving: PlantengemeenschappenAfspraakplaats: Pastorij, Lichtaartsebaan 200, Sint Jo-zef Olen

3. Donderdag 6 juni 2013 19u30 tot 22u30Beschrijving: Gebruik van Synbiosys voor het ver-werken van inventarisatiegegevensAfspraakplaats: Pastorij, Lichtaartsebaan 200, Sint Jo-zef Olen

4. Zaterdag 8 juni 2013 9u-12uBeschrijving: Praktijk Bostype MaasloopAfspraakplaats: Containerpark, Pauwelsstraat, He-renthout

5. Zaterdag 15 juni 2013 9u -12uBeschrijving: Praktijk DotterbloemgraslandtypeAfspraakplaats: Einde Larumsebrugweg, aan de ka-naaldijk te Geel-Larum

6. Zaterdag 22 juni 2013 9u -12uBeschrijving: Praktijk HeitypeAfspraakplaats: Paradeplein Teunenberg, Boeren-krijglaan 51, Olen

Waarom hokken planten samen? In 2013 bestaat de regionale plantenwerkgroep “Thalictrum” 10 jaar. We kijken al 10 jaar naar planten binnen onze reservaten in Geel, Herentals en Westerlo en trachten deze zo correct mogelijk te inventariseren. maar wat vertellen deze planten ons? Wat zijn hun onderlinge relaties? Wat is vegetatiekunde of syntaxonomie? Wat zit er achter het begrip associatie? Allemaal belangrijk, nu we sinds 2012 gestart zijn met het verwerken van de inventarisaties met het programma Synbiosys. Welke mogelijkheden biedt dit programma en zijn er nog andere methoden om onze inventarisaties te interpreteren en deze op een objectieve manier aan de verschillende beheerteams van de reservaten door te spelen en te bespreken?Daarom hebben we Hans Vermeulen van Natuurpunt Educatie gevraagd om deze en andere vegetatiekundige begrippen samen te vatten in een cursus die drie theoretische en drie praktijklessen omvat.

Cursus: “Waarom hokken planten samen”

De prijs van de cursus bedraagt voor leden 36€, niet-leden 40 €, exclusief onkosten voor nota’s.Inschrijven kan via [email protected] en overschrijving op rekening BE84 0013 7166 3559 van Natuurpunt Geel-Meerhout met vermelding “cursus Thalic-trum 2013”.Graag willen wij het aantal deelnemers be-perken tot 15 wegens organisatorische re-denen en krijgen medewerkers van “Thalic-trum” en “Waterleven” voorrang.

Thal

ictr

um

foto: Breedbladige Orchis, © Frans Emmerechts


Zondag 7 aprilNP NetebronnenExcursie door natuurdomein De Most, Balen. ANB-boswachter Manu Vermeulen gidst ons hopelijk tot bijde Middelste Bonte Specht, een nieuwkomer in de regio. Ook Blauwborstjes zullen onze aandacht krijgen.9-12 uur. Afspraak: parking natuurdomein De Most op de Pelterweg in Balen om 9 uur. Info: Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected] of Manu Vermeulen, tel. 0479- 67 94 65

Maandag 8 april WG Waterleven Scheppen waterbeestjes vijver Neerhelst, Geelsamen met WG Thalictrum.14-17u. Afspraak: Einde Larum-sebrugweg aan de kanaaldijk, Geel-Larum. Info: Jeannine Si-monis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Maandag 8 april WG WaterlevenDeterminatie waterdiertjes vijver Neerhelst18-22 uur.Afspraak: Pastorie St.-Jozef Olen, Lichtaartseweg 200. Info: Jeannine Simonis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Maandag 8 april NP NetebronnenCursus ‘Leven in en om de tuinvijver’. Theorieles 1: waterbeestjes (Joeri Cortens)+ NP Educatie. 19.30-22.30 uur. Afspraak: Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, 2400 Mol. Info en inschrijven (verplicht): Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Zaterdag 13 april NP Geel-Meerhout Zwerfvuilopruimactie ZammelsbroekInfo: Koen Thibau, tel. 0498-12 47 29, mail: [email protected]

Maandag 15 april NP-NetebronnenCursus ‘Leven in en om de tuinvijver’. Theorieles 2: libellen en amfibieën (Joeri Cortens)samen met NP Educatie. 19.30-22.30 uur. Afspraak: Ecocen-trum De Goren, Postelsesteenweg 71, 2400 Mol. Info en in-schrijven (verplicht): Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Activiteiten MeanderlandA

pril

| Zaterdag 20 april WG WaterlevenNemen van watermonsters en wateranalyse09-12u en 13u. Afspraak: 9 uur: Vorselaar – Westerlo – Geel Neerhelst. 13uur: Bedrijvenpark Dikberd Unit 13B Dikberd 14, Herentals.Info: Jeannine Simonis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Zondag 21 april NP HamZelf aan de slag met kruiden! Les 1.Een vervolg op de kruidencursus van 2012Herboriste Gabrielle Nauwelaerts geeft 2 praktische lessen in het maken van bereidingen met kruiden. 10u tot 12.30u. Natuur.huis De Rammelaars, Broekstraat z/n, Ham. Kosten 24 EUR incl materialen. Verplicht inschrijven bij [email protected] of tel. 0472 577515.

Zondag 21 april NP Geel-MeerhoutOpening bezoekerscentrum Watermolen MeerhoutMet wandelingen, animatie, een hapje en een drankje. Zie pagina 23 van deze Meander voor meer info.Info: Luc Vandenbergh, tel. 0499-63 20 07, mail: [email protected] of Jo Dox, mail: [email protected]

Zondag 21 april NP Balen-NeteDotterbloemenwandeling in de Vennen, Balen. Laarzen aangeraden! 14-16.30 uur. Afspraak: Parking FC Cools, Peer Luytendijk, BalenInfo: Jan Mallants, tel. 014-81 70 09

Zondag 21 april NP Geel-MeerhoutWandeling door het Zammelsbroek. Thema: biodiversiteit. 14-16.30 uur. Afspraak: Kerk Geel-Oosterlo om 14 uur.Info: Koen Thibau, tel. 0498-12 47 29, mail: [email protected]

Maandag 22 april NP Netebronnen Cursus ‘Leven in en om de tuinvijver’. Theorieles 3: aanleg van een vijver (John Kinnen –Ecoworks)Samen met NP Educatie + Ecoworks. 19.30-22.30 uur.Afspraak: Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, 2400 Mol. Info en inschrijven (verplicht): Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]


Activiteitenkalender

Woensdag 24 april NP HamZelf aan de slag met kruiden! Les 2.Een vervolg op de kruidencursus van 2012Herboriste Gabrielle Nauwelaerts geeft 2 praktische lessen in het maken van bereidingen met kruiden. 19.30 tot 22u. Natuur.huis De Rammelaars, Broekstraat z/n, Ham. Kosten 24 EUR incl materialen. Verplicht inschrijven bij [email protected] of tel. 0472 577515.

Zaterdag 27 april NP-Netebronnen Cursus ‘leven in en om de tuinvijver’Praktijkles 1: lesgevers Joeri Cortens en John Kinnen. Samen met NP Educatie + Ecoworks. 9-12 uur. Afspraak: lo-catie nog nader te bepalen. Info en inschrijven (verplicht): Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Zaterdag 27 april Ecologische WG MeanderlandMonitoring van een perceel in reservaat Molse NeteMol -Gompel. Laarzen! 9-12 uur. Afspraak: parking naast kerk Mol-Gompel om 9 uur. Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected]

Zondag 28 april NP NetebronnenExcursie door reservaat De Maat en Verkallen. Op zoek naar voorjaarsbloeiers en -zangers.9-12 uur. Afspraak: Parking taverne Jagershof voor de Bai-leybruggen Sas 3, Waterstraat, Mol. Info: Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Zondag 28 april NP Geel-MeerhoutWandeling door reservaat NeerhelstMet aandacht voor de voorjaarsbloeiers.14-16.30 uur. Afspraak: einde Larumsebrugweg aan de ka-naaldijk, Geel-Larum. Info: Leon Dille, tel. 0498-18 67 46, mail: [email protected]

Dinsdag 30 april NP-NetebronnenNachtegalenwandeling op en rond De Maat.Hier zitten ze nog, kom mee luisteren! Samen met De Gagel. 19-22u. Afspraak: parking aan de Kleppende Klipper, Water-straat 53, Mol. Info: Gagel: Swa Heylen, tel. 014-31 22 78 of Netebronnen: Jef Sas, tel. 014-31 26 57

Woensdag 1 mei NP Ham Dauw-wandeling 6uur en ochtendwandeling 8 uur.Aansluitend ontbijt, 6 euro. Natuur.cafe de hele dag geopend tot 18:00, Natuur.huis De Rammelaars, Ham. Info Frans Hoes

Vrijdag 3 mei WG MicrasteriasMonitoring van twee vennen in het Schupleer.Micrasterias: sieralgen en kranswieren 14-16.30 uur. Afspraak: aan de Schaapstal, 2290 Vorselaar op het einde van de Dijkbaan om 14 uur. Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected]

Zaterdag 4 mei NP Geel-MeerhoutOchtendwandeling in het Bels Broek6 uur. Afspraak: Markt Meerhout. Info: Filip Debrabandere, tel. 014-30 43 16, mail: [email protected]

Zondag 5 mei NP NetebronnenVroegochtendwandeling langs de Molse Nete. Voorjaarszang in het ochtendkoor! Samen met De Gagel. 6-8.30 uur. Afspraak: parking naast kerk Mol-Gompel. Info: Guy Hannes, tel. 014-31 71 54, mail: [email protected]

Maandag 6 mei WG WaterlevenScheppen waterbeestjes in 2 vennen in het Schupleer.Inventarisatie wateren oeverplanten samen met plan-tenwerkgroep Thalictrum 14-17 uur. Afspraak: aan de Schaapstal, Vorselaar op het einde van de Dijkbaan om 14 uur. Info: Jeannine Simonis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Maandag 6 mei WG WaterlevenDeterminatie waterdiertjes uit de vennen in Vorselaar.18-22u. Afspraak: Pastorie St.-Jozef Olen, Lichtaartseweg 200. Info: Jeannine Simonis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Dinsdag 7 mei: NP Netebronnen Cursus ‘Leven in en om de tuinvijver’.Theorieles 4: waterplanten (Hans Vermeulen). Samen met NP Educatie. 19.30-22.30 uur. Afspraak: Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, 2400 Mol. Info en inschrijven (verplicht): Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Donderdag 9 mei – 12 mei NP NetebronnenNatuurvierdaagse naar de Elbe- en Weserdelta, Duitsland.Info: Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Zaterdag 11 mei Ecologische WG MeanderlandMonitoring van 3 eilandjes in de Vennen, Balen. Laarzen! 9-12u. Afspraak: parking voetbalterrein FC Cools, Peer Luytendijk, Balen. Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected]

Zaterdag 18 mei NP NetebronnenCursus ‘Leven in en om de tuinvijver’. Praktijkles 2: waterplanten (Hans Vermeulen)9-12 uur. Afspraak: locatie met tuinvijver nog nader te bepa-len. Info en inschrijven (verplicht): Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Donderdag 23 mei PlantenWG ThalictrumCursus ‘Waarom hokken planten samen?’Theorie: Vegetatiekundige begrippen. Samen met NP Educa-tie. 19.30 -22.30 uur. Afspraak: Pastorie St.-Jozef Olen, Licht-aartsebaan 200. Info en inschrijven (verplicht): Jeannine Si-monis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Mei

|

Juni

|


Activiteitenkalender

Zaterdag 25 mei Ecologische WG Meanderland Inventarisatie en monitoring van percelen in Geel Wilders. Samen met WG Thalictrum. 9-12 uur. Afspraak: Grote Nete/Albertkanaal t.h.v. de waterskiclub, Kemeldijk, Geel Win-kelomheide. Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected]

Zondag 26 mei NP Geel-MeerhoutOrchideeënwandeling Neerhelst14-16.30 uur. Afspraak: Larumsebrugweg aan kanaal. Info: Marc Verachtert, tel. 014-58 39 71, mail: [email protected]

Donderdag 30 mei Planten WG ThalictrumCursus ‘Waarom hokken planten samen?’Beschrijving plantengemeenschappen.19.30- 22.30 uur. Afspraak: Pastorie St.-Jozef Olen, Licht-aartsebaan 200. Info en inschrijven (verplicht): Jeannine Si-monis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Vrijdag 31 mei NP NetebronnenHoutsnip- en Veenmollentocht in res. De Maat /Verkallen19.30-23 uur. Afspraak: parking aan de Kleppende Klip-per, Waterstraat, Mol. Info: Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Zondag 2 juni NP Geel-MeerhoutWandeling bij Bosgebied Engstraat.In kleinschalig landbouwgebied9.00 – 11.30 uur. Afspraak: parking Speeltuin kinderweelde. Info: Luc Vandenbergh, tel. 0499-63 20 07, mail: [email protected]

Donderdag 6 juni Planten WG ThalictrumCursus ‘Waarom hokken planten samen?’Gebruik van Synbiosys voor inventarisatie.19.30 -22.30 uur. Afspraak: Pastorie St.-Jozef Olen, Licht-aartseweg 200. Info en inschrijven (verplicht): Jeannine Si-monis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Vrijdag 7 juni WG MicrasteriasInventarisatie en staalnames op natuurgebied Den Diel, MolSieralgen en kranswieren.14-16 uur. Afspraak: parking Den Diel aan de Baileybruggen op Sas 3 De Maat (kant Postel). Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected]

Juni

|

Zaterdag 8 juni Planten WG ThalictrumCursus ‘Waarom hokken planten samen ?’Praktijk bostype Maasloop.9-12 uur. Afspraak: Containerpark, Pauwelsstraat, He-renthout. Info en inschrijven (verplicht): Jeannine Simonis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Zaterdag 8 juni Ecologische WG MeanderlandInventarisatie en monitoring van natuurgebied Den Diel. Samen met WG Micrasterias + LibellenWG Vlaanderen. Laarzen! 9-12 uur. Afspraak: parking Den Diel aan de Bai-leybruggen op Sas 3 De Maat (kant Postel). Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected] of Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Zaterdag 8 juni NP Netebronnen Inventarisatie libellen op de Wurft en de KoemookMol-Postel. Samen met Libellen WG Vlaanderen. Laarzen! 13.30-16.30 uur. Afspraak: parking Den Diel aan de Bailey-bruggen op Sas 3 De Maat (kant Postel). Carpool.Info: Jef Sas, tel. 014-31 26 57, mail: [email protected]

Zondag 9 juni NP NetebronnenGluren bij de buren:Bezoek aan het Turnhouts Vennengebied. Life-project met veel weidevogels.13.15 uur (14 uur) – 16.30 uur. Afspraak: 13.15 uur Dessel Markt met carpool. 14 uur bezoekerscentrum Klein Enge-landhoeve Turnhout. Info: Paul Verhoeven, tel. 0472- 26 21 34

vrijdag 14 juni NP NetebronnenNachtzwaluwen excursie in de Liereman en de Braekeleer.Oud-Turnhout. 19u - 23u. Afspraak: Dessel Markt om 19u (carpooling) of 19.45u bij Achilles Cools, Hoge Mierdse Heide 174, 2360 Oud-Turnhout. Info : Jef Sas , tel.014/31265 of mail : [email protected] ; Achilles Cools, tel. 0473/599358

Zaterdag 15 juni Planten WG ThalictrumCursus ‘Waarom hokken planten samen?’Praktijk: dotterbloemgraslandtype9-12 uur. Afspraak: reservaat Neerhelst, einde Larumse-brugweg aan de kanaaldijk, Geel-Larum. Info: Jeannine Simo-nis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Zondag 16 juni NP NetebronnenZomerexcursie door natuurreservaat Het Buitengoor, MolUnieke flora! Laarzen! 14-16.30 uur. Afspraak: Ecoctrum De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol. Info: Frans Michiels, tel. 0472- 56 39 75

Zondag 16 juni NP Geel-Meerhout Wandeling De Zegge14 – 17 uur. Afspraak: Ingang Mosselgoren (volg pijlen)Info: Marc Verachtert, tel. 014-58 39 71, mail: [email protected]


Juli

|Zondag 16 juni NP Geel-Meerhout

Wandeling Dekshoevevijver14 – 16.30 uur. Afspraak: parking, Fransebaan. Info: Roger Buyl, tel. 014-58 08 12, mail: [email protected]

Zaterdag 22 juni Planten WG ThalictrumCursus ‘Waarom hokken planten samen?’Praktijkles 3: heitype (Hans Vermeulen)9-12 uur. Afspraak: Paradeplein Teunenberg, Boerenkrijglaan 51, Olen. Info en inschrijven (verplicht): Jeannine Simonis, tel. 014-59 31 65, mail: [email protected]

Zaterdag 22 juni Ecologische WG MeanderlandMonitoring percelen aan de KoeienkraalIn reservaat Buitengoor, Mol. Laarzen! 9-12 uur. Afspraak: Ecocentrum De Goren, Postelsesteenweg 71, Mol. Info: Ma-rianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected]

Zondag 23 juni: NP NetebronnenGespleten Nete-wandelingIn het stroomgebied van de Scheppelijke Nete, MolSamen met De Gagel. 14-16.30 uur. Afspraak: Gompelbaan, Mol-Gompel t.h.v. viaduct met Zuiderring. Info: Luc De Groof, tel. 0494- 29 79 49

Zondag 30 juni NP Geel-MeerhoutVlaamse kermis met Natuurpunt-stand. 14-17 uur. Afspraak: Winkelomheide, Kemeldijk. Info: Marc Verachtert, tel. 014-58 39 71, mail: [email protected]

Juli en augustus op zondagen NP HamExpositie “Op speurtocht in de bodem”. 13-18uur, op zonen feestdagen. Natuur.huis De Ramme-laars. zie pagain 24 in deze Meander.

Zaterdag 6 juli: Ecologische WG MeanderlandMonitoring percelen aan Centennial Griesbroek, Balen.Laarzen! 9-12 uur. Afspraak: Vloedbeemdenstraat 31, Ba-len-Olmen. Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected]

Zaterdag 6 juli NP Geel-MeerhoutZwerfvuilopruimactie ZammelsbroekInfo: Koen Thibau, tel. 0498-12 47 29, mail: [email protected]

Zondag 7 juli NP Geel-MeerhoutZomerwandeling de Vloyen14-16.30 uur. Afspraak: parking taverne “de Watermolen”, Meerhout. Info: Jo Dox, tel. 0494-42 35 78, mail: [email protected]

Zondag 14 juli NP Geel-MeerhoutWandeling thema waterleven Zammelsbroek14-16.30 uur. Afspraak: kerk ZammelInfo: Louis Pals, tel. 014-58 97 80, mail: [email protected]

Zondag 21 juli NP Balen-NeteDaguitstap naar blauwgraslanden in de DommelvalleiHechtel-Eksel. Samen met Ecologische WG Meanderland.9-16.30 uur. Afspraak: Marktplein Balen-Centrum om 9 uur. Kostendelend vervoer. Info: Marianne Horemans en Paul Wouters, tel. 0496-51 02 79, mail: [email protected] of Tom Schildermans, tel. 014- 32 28 53 of mail: [email protected]

foto’s: wandeling, © Balen NeteBroedvogel-inventarisatie, © Frans EmmerechtsInspectie begaanbaarheid De Rammelaars, © Jan Albrecht


Leven in en om de tuinvijverCursus april-mei 2013 Natuurpunt Netebronnen

Er worden 4 theorielessen georganiseerd die door-gaan op maandagen 8, 15 en 22 april en op dinsdag 7 mei 2013 in Ecocentrum De Goren, Postelsesteen-weg 71, 2400 Mol, telkens van 19.30 tot 22.30 uur.

De praktijklessen gaan door op zaterdagvoormidda-gen 27 april en 18 mei van 9 tot 12 uur.De locaties (met tuinvijver) voor de praktijklessen worden later nog bepaald.

Lesgevers: Joeri Cortens en Hans Vermeulen (Na-tuurpunt Educatie) en John Kinnen (Ecoworks)

Info en inschrijven bij secretaris Jef Sas, tel. 014-31 26 57 of mail: [email protected] Prijs: 30 EUR voor Natuurpunt-leden en 50 EUR voor niet-leden, te storten op rek. nr. BE 18 001 1577791 65 van NP Netebronnen met vermelding van ‘cursus tuinvijver’.

De inschrijvingen zijn echter beperkt tot maximum 20 deelnemers!

nete

bron

nen

foto’s: De Rammelaars vijver 1, © Jan AlbrechtGewone geel gerande watertor, © Frans Emmerechts


foto: Bontje, ©Eddy Vaes

Balenin beeldFotografen:Naomi DillenDirk GeenenTom Schildermans


Indianen in het Griesbroek!Sinds oktober van vorig jaar kunnen geo-cachers hun hart ophalen in het Gries-broek. Aan de hand van simpele vragen vind je de coördinaten om je via 12 waypoints door het Griesbroek te leiden. Deze zoektocht leidt je naar de schat van opperhoofd Halveteen.

Geocaching is een vorm van natuurbeleving die de laatste jaren enorm aan populariteit wint.Bij geocaching verstopt men een cache die aan de hand van gps-coördinaten kan opgespoord wor-den. Een cache is gewoonlijk een kleine waterdichte doos, voorzien van een logboek en de “schat”. Na het verstoppen van de schat maakt de plaatser via geocaching.com de locatie bekend aan andere geo-cachers. Als je de cache vindt, kan je je registreren in het logboek en een klein geschenk uit de schat ruilen.

Als je zelf opperhoofd Halveteen achterna wil gaan kan je alle informatie daarvoor terug vinden via de link op www.natuurpuntbalen-nete.be.

bale

n-ne

te

foto’s:©CC


Een bezoek aan de wasserij en watermolen brengt je even terug in de tijd. Een tijd waar in het gebouw de was werd gedaan, vervolgens kostbare diamanten onder de loep werden genomen en daarna schors werd gemalen. Kortom van molen over diamantslijperij en wasserij tot infocentrum.

Er zijn tal van leuke dingen te beleven op deze dag. Op de infomarkt kan je onder meer de aquaria met vissen, planten en onderwaterleven bewonderen aan de VMM-infostand.

Geel-MeerhoutOpening Wasserij: Erfgoeddag 21 aprilOp 21 april, op Erfgoeddag, opent het nieuwe bezoekers- en infocentrum aan de watermolen in Meerhout. Van 13 uur tot 18 uur organiseren de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), de gemeente Meerhout, Natuurpunt en heel wat partners tal van activiteiten.

Tijdens Erfgoeddag zetten organisaties over heel Vlaanderen het lokale erfgoed in de kijker. Net als de voorgaande jaren werkt Erfgoeddag ook dit jaar rond één thema: Stop de tijd!

Met een enthousiaste gids wandel je langs de Grote Nete om het Grote NeteWoud te verken-nen. Je kan een bezoek brengen aan de permanente tentoonstelling van de Vlaamse Milieumaatschap-pij ‘Weg Van de Nete’ of aan de tentoonstellingen die je terug naar het verleden flitsen om het ver-haal van Peer Plimp te ontdekken. Voor de kin-deren zijn er zoeken doespelletjes. Het geheel wordt muzikaal opgevrolijkt. De toegang is gratis!

De Wasserij : Uitvalsbasis voor toerisme en natuurDe wasserij naast de watermolen werd ingericht als bezoekers- en infocentrum en is de draaischijf voor de verkenning van de waardevolle natuur in de vallei van de Grote Netevallei. Op de boven-verdieping geeft een interactieve tentoonstelling een overzicht van de verschillende facetten van het watersysteem. Je komt er tal van dingen te weten over de kwantiteit en de kwaliteit van het water, het beheer van de waterlopen, de fauna en de flora. Je krijgt er ook tips over hoe je duurzaam kan omgaan met water. De toegang is gratis. De wasserij is de thuishaven voor Natuurpunt, Vallei van de Grote Nete en VVV-Meerhout, organisa-ties die werken rond natuurbeleving en toerisme. Zij houden vanaf 21 april de wasserij open op - woensdag van 9 tot 17 uur- donderdag van 9 tot 17 uur- vrijdag van 9 tot 17 uur- zondag van 13 tot 17 uur

De Vlaamse Milieumaatschappij is vandaag de ei-genaar van de oude wasserij. De VMM renoveerde de oude wasserij tot dit hedendaags infocentrum in samenwerking met de gemeente Meerhout. Het project is deels gesubsidieerd door het Eu-ropese project INWA ge

el-m

eerh

out


De gevolgen van bodemdegradatie zijn niet alleen landbouwkundig, maar belangen iedereen aan (mod-derstromen, waterkwaliteit, voedselproductie, …).Natuurpunt Ham nodigt alle leden uit om een rondreizende tentoonstelling ivm onze bodem te bezoeken. Deze gratis tentoonstelling werd reeds enkele jaren geleden gelanceerd en reist sindsdien het Vlaamse en Waalse land rond. Ze toont op een eenvoudige en efficiënte manier wat een bodem is, welke functies hij vervult, de bedreigingen waaraan hij wordt blootgesteld en welke beschermingsmaat-regelen er bestaan. De tentoonstelling is aangevuld met interactieve activiteiten die het grote publiek beter toelaten de bodem en zijn rol die hij in ons dagelijks leven speelt, te ontdekken.

Op speurtocht in de bodemOnze bodemkwaliteit wordt bedreigd! Verharding, erosie, verlies aan organisch materiaal, achteruitgang van de biodi-versiteit, verzilting,…hebben een nega-tieve invloed op de kwaliteit van onze bodem. We staan er soms te weinig bij stil hoeveel we aan ‘onze bodem’ te danken hebben.

Enkele activiteiten:• Een interactive quiz aan de hand van een touch-

screen.• Textuurdoos om het verschil tussen meerdere

bodemtexturen te voelen.• Zoeken naar het verband tussen de bodem en

planten.• Ontdekken van de bodemstructuurDe Nederlandstalige tenoonstelling staat van 1 juli tot 31 augustus in Natuur.huis De Rammelaars in Ham. Op zonen feestdagen van 13 tot18 uur

Volg tussen de 2 kanalen in Ham op (richting Tes-senderlo) de bruine bordjes met ‘Natuurgebied De Rammelaars’. Na ongeveer 2 km zie je aan de lin-kerkant onze houten chalet. Het natuur.huis is elke zonen feestdag open van 31 mei tot 30 september. Voor meer info: [email protected] of 0472 57 75 15

Tentoonstelling juli & augustusin Natuur.huisDe Rammelaars


ww

w.n

atuu

rpun

tham

.be

Brhambézesteunen natuurgebiedDe RammelaarsAan wilde bramen ontbreekt het niet in dit vochtig natuurgebied. Voor de natuurbeheerder is dit zelfs niet altijd een graag geziene plant, vooral door zijn alles-overheersend karakter, maar ook als indicatie van een voedselrijke bodem, net hetgeen wat onze kwetsbare flora niet waardeert.

Piet, één van de vele vrijwilligers in het beheerteam van Na-tuur.Ham, houdt zich in zijn vrije tijd bezig met het verzame-len van deze heerlijke vruchten.Dit verzamelen is tijdrovend en je komt er niet van af zonder kleerscheuren. Na vele uren werk vertrekken deze vruch-ten naar de proefbrouwerij in Lochristi voor het brouwen van een uniek streekbier, het Brhambézebier. Dit heerlijk verfrissend fruitbier wordt volledig gebrouwen met biolo-gische ingrediënten en Poperingse hop. Enkele kilo’s gaan naar de Wroeter in Kortessem en keren terug als coulis of suikervrije confituur. Voor elk van deze producten gaat een flink deel van de winst naar het beheer van dit gebied. Zo kon Piet in 2012 een bedrag van 315 euro schenken aan de werking.Deze streekproducten zijn zowel te koop in zijn bioschen-kerij De Groene Ridder als in het bezoekerscentrum De Rammelaars. Proost!!!

Bioschenkerij De Groene Ridder, Bergstraat 6, Ham.

foto:’s © Jan Albrecht, © Staf de Roover†, ©CC.

Natuur.huis De Rammelaars in Ham opent vanaf 31 maart elke zonen feestdag zijn deuren. Je kan er terecht voor een flinke wan-deling, een frisse pint bio-bier en een gezellig babbeltje. Het natuur.café is geopend vanaf 13 uur en sluit rond 18 uur. De vrijwilligers ontvangen je met open armen en geven graag advies als je een korte of langere wandeling wil maken in het mooie kleinschalige landschap. De wandelaar wordt uitgenodigd om de bloemrijke hooilanden en de broekbos-sen van deze prachtige Kempische beekvallei te bezoeken. Wie dat wenst, kan uiteraard een aantal Natuurpunt-bro-chures en -uitgaven mee naar huis nemen. Natuurpunt Ham verkoopt er ook de kaarten van het ‘Wan-delnetwerk Kempense Landduinen’. Deze route passeert aan het Natuur.huis. Je kan in het Natuur.huis terecht voor een aantal Natuur-punt-artikelen zoals verse honing en het speciale Bhram-bézebier. Voor de kinderen is er een leuke speelhoek met interessante (natuur)boekjes en verrassingen. Groepen, scholen en verenigingen zijn erg welkom in ons natuurgebied. We stellen graag een aangepast programma op maat voor. Het Natuur.huis is ook beschikbaar voor kleine feestjes. Voor de tarieven en meer info kan je terecht bij Goedele Reijniers ([email protected] - 0499-28 21 59). Voor info over wandelingen contacteer je best Frans Hoes. ([email protected] - 0472-57 75 15).

De Rammelaars verwachten je!


From: [email protected]: undisclosed recipientsDate: 2013-07-08 20:00Subject: To Transition Town TotnesPriority: High

Hello Mothers and Fathers at homeWe have arrived in Totnes about one hour ago. The last details from our campsite are being fixed, but meanwhile I am already getting everything ready for the next few days. It is time consuming but I wanted to take the time to inform you that all of us have arrived in one piece and without any damage.I suppose your son/daughter has already informed you about our activities for the next few days, but I would like to make sure eve-rything is well understood. As my Dutch is very poor, I will continue in English, but here at the camp there are people who are able to translate in case of emergency.So, the planning for this camp.Most of us left from Belgium this morning by train while some others left a few days ago by bike.Now, during the first evening, we will/are set(ting) up camp at a campsite near Totnes from where we will visit the different projects happening in the city.During the next 5 days, we will be doing this, assisted by 'Big Green Canoe' (BGC) a local enterprise responsible for the tourists that have been flooding this small market town with its 8.000 inhabi-tants.After this 5 day tour in Totnes, we will take some rest, have a walk, check something on our own during the 6th day. Most important is to get rested for the next day, because then we will visit Martin Crawford's Agroforestry Research Trust, just outside of Totnes. This will give us an idea of how food forests can work in temperate climates. Your kids can expect to see crazy things. A garden in no less than seven (7) layers and hardly any maintenance (harvest is the most time consuming part). When we have inhaled this dose of ideas for the gardens back home, we will go to Dartmoor for some wild England. I hope you put some sturdy walking shoes in their backpacks as they will need them here.The last days will be open for debate as we will see so many things, we will decide together what we will do during the remaining days. I already have some option worked out, but I don't want you to come here because it will be too good to stay at home.If it goes not too well and your son/daughter wants to, (s)he will return home on the 18th of July. So I hope you don't have to come here to drag him/her home.

Tot in den draai (they told me this means: goodbye)

ArTur JNM

Zand

land

Hoppa, Deze mail ga ik natuurlijk niet echt sturen, maar er staat al wel wat interessants in. Het kamp naar Tot-nes is gepland van 8-18juli. We moeten echter nog kijken met BGC of dit voor hen past, dus het kan nog een klein beetje schuiven.

Wil je al meegaan?Laat dan zo snel mogelijk iets weten! Voorwaarden om mee te mogen: <26jaar, JNM-lid zijn (kost je 5 euro als je dat nog niet bent) en Engels verstaan. De tour in Totnes en de ART gaan in het Engels zijn, dus als je het niet verstaat, heb je er weinig aan. Als je Engels niet perfect is, is dat geen probleem. BGC is gewoon om met anderstaligen om te gaan, maar een tolk wordt er niet voorzien.

Wamoetakosten? Aangezien we in Totnes rondgeleid worden (anders zie je helaas weinig), gaat het niet goedkoop wor-den, maar volgens mij gaat het het wel waard zijn. Alles bij elkaar hopen we voor ongeveer 600 euro de trip te kunnen rondkrijgen. Voor de drinkebroers/zussen: bier is niet inbegrepen. Eten, slapen, tea, tour, vervoer e.d. wel. Belangrijk is wel om er rekening mee te houden dat we voor de trein nog geen juist bedrag kunnen doorgeven maar daar op 150 euro geteld hebben. Dit is na de gidsen de grootste kost.

Tuur VAngeel

Excursie JNM

kampenzomer! www.jnm.be/kampen


Excursie naarHet Zammelsbroek (P)Op 13 april gaan we naar het natuurgebied Het Zammelsbroek in Geel. De afwisseling tussen natte moerassen en droge zandgronden zal zorgen voor een interessante excursie. Bovendien vinden we hier ook tal van vogelsoorten terug. We krijgen een rondleiding van nie-mand minder dan de conservator, Koen.Dus piepers: zet jullie excursierugzakje al maar klaar en ga samen met ons op pad op 13 april. Ik hoop jullie daar te zien. Tot dan.

sTeVen

Voorjaarsflora in Elsloo (I + GL)In mei trekken we naar het Bunderbos in Elsloo. Het Bunderbos is voor de plantenkenners een geliefde plaats vanwege zijn rijke en zeld-zame vegetaties. Het is een bronbos dat op een helling ligt, waardoor de soortenrijkdom nog verhoogd wordt. Bosanemoon, ook de zeer zeldzame gele variant, parelgras, aronskelk, verschillende dovenetels, bosaardbei, … de lijst gaat nog lang door. Bij de rijke flora hoort een al even rijke fauna, waaronder een grote populatie vuursalamanders, maar deze krijgen we waarschijnlijk niet te zien. In ieder geval is deze excursie dé uitstap bij uitstek om in een prachtige omgeving tot rust te komen en je plantenkennis serieus uit te breiden. Zeker niet missen dus!

KeVin

Activiteiten april - juni 2013

Piepers13/04 13u30-17u: Natte voeten in het Zammelsbroek20/04: Regionale piepdag (JNM prov. Antwerpen)11/05 13u30-17u: Tuinkabouters25/05 13u30-17u: Knutselen met afval08/06 13u30-17u: Verdien je vakantie-activiteit

Ini’s en Gewone Leden :Paasvakantie: Zwart Paterkeskamp en Ininatuurdaagse (Na-tionaal)27/04 13u30-17u: Waarnemingencontest (excursie)04/05: Excursie voorjaarsflora naar Elsloo18/05 voormiddag: Dag v/d biodiversiteit (milieuactiviteit)

Meer info op www.jnm.be/zandland [email protected]

Lente!

JNM

Zand

land

kampenzomer! www.jnm.be/kampen


Natuurpunt Ham zoekt.Natuurpunt Ham zoekt ter ondersteuning en aanvulling van onze enthousiaste groep vrijwilligers al enige tijd naar:

Penningmeester• houdt het financiele reilen en zeilen in de gaten, • communiceert hierover met het dagelijks bestuur en

met Natuurpunt Mechelen, • treedt op als kassier.• denkt mee over de financiele planning.• wil zich verdiepen in het optimaal (financieel) functio-

neren van een natuurpuntafdeling.• heeft enige boekhoudkundige kennis.• kan omgaan met eenvoudige digitale financiële adminis-

tratie.

Co-natuurbeheerder• heeft een brede interesse in natuurbeheer en denkt

mee na over de Hamse natuurgebieden• ondersteunt en overlegt met het beheerteam en neemt

af en toe zelfstandig beheerinitiatieven• werkt geregeld mee met beheeractiviteiten• maakt af en toe een verslag en volgt beheerplanningen

goed op. • onderhoudt contacten met andere afdelingen. • heeft liefst ook nog 2 rechterhanden

Co-beheerders krijgen indien gewenst een Natuurpunt cur-sus beheer aangeboden.

Secretaris• ontvangt en verdeelt post (brochures, uitnodigingen,

activiteitenkalenders, etc. ), zowel op papier als digitaal.• nodigt (bestuurs)leden uit voor vergaderingen en over-

leg.• maakt verslagen van samenkomsten en verdeelt ze • verzorgt de ledenadministratie• volgt mee de subsidiedossiers op • communiceert en organiseert mee het drukwerk voor

activiteiten• treedt op als tussenpersoon tussen (bestuurs)leden en

penningmeester ivm betalingen• schrijft af en toe (korte) artikels voor tijdschrift Me-

ander • verdiept zich in een optimale werking van de plaatse-

lijke natuurpuntafdeling.

Vorig jaar was herboriste Gabrielle Nauwelaerts te gast in Ham. Ze vertelde honderduit over kruiden en hun toepassingen. De theoretische lessenreeks werd toen afgewisseld met enkele wandelingen in het na-tuurgebied. Om echt met kruiden aan de slag te gaan was de tijd helaas te beperkt.Op vraag van heel wat deelnemers breien we een ver-volg aan de basiscursus. Gabrielle komt tijdens twee praktische lessen samen met de deelnemers een aan-tal bereidingen maken op basis van kruiden.

Voor info kun je contact opnemen met: onze bestuursleden:

Johan Rottiers (Voorzitter/Beheer)[email protected]

Frans Hoes (Activiteiten/Secretariaat)[email protected]

Zelf aan de slag met kruiden!Kruidencursus Ham

zondag 21 en woensdag 24 april

Een greep uit de mogelijkheden: zalfjes (gelaatscrème/dag-crème), bodymelk, shampoo, badolie, … Dit alles op basis van o.a. smeerwortel, goudsbloem, arnica, rozemarijn, laven-del, ceder,…

Deze vervolgcursus gaat door op zondag 21 april van 10u tot 12.30u en op woensdag 24 april van 19.30u tot 22u. in het Natuur.huis De Rammelaars. Natuurpuntleden betalen voor beide lessen 24 euro, niet-leden betalen 30 euro. Ui-teraard zijn alle materialen en geprepareerde staaltjes in-begrepen in de prijs. Extra producten kunnen (vrijblijvend) gekocht worden na de les.

Verplicht inschrijven bij Frans Hoes, Bremstraat 5b in Ham, via mail: [email protected] of tel. 0472 577515. Be-talen kan op de eerste les. Wacht vooral niet te lang met inschrijven want het aantal plaatsen is beperkt!

ww

w.n

atuu

rpun

tham

.be

ww

w.n

atuu

rpun

tham

.be

DB43/391034A3

UW TUIN IS ONZE ZORG

Bewust tuinieren ...

met als resultaat een mooie,duurzame tuin waarin plant,dier en mens zich goed voelen.

TUINONTWERP • TUINAANLEG • TUINONDERHOUD • VERHARDING

Ecologisch tuinadvies

FEESTZAAL

Laat u verrassen door het gezellige comfort van onzefeestzaal ’t Veldt! Ideaal voor familiefeestjes, babyborrels,communies, lentefeesten,... tot 60 personen.

Uw klanten informeren, uw medewerkers bijscholen of klinken op jullie samenwerking in een gezellige en sfeervolle omgeving?

Als tussen winteren lentehet ijs breekt,bloeit in de tuiniets moois open.

Geert De Kockere

Boek dan snel ’t Veldt!- Vlot bereikbaar- Ruime parking- Beamer en flip-over aanwezig- Uitgeruste keuken en moderne toog- Mooie tuin met tuinterras

Neem een kijkje op onze website

www.veldt.beOf neem contact op voor informatie

[email protected]

Asberg 37 - 2470 Retie - T. 0473 28 22 62 - [email protected] - www.groeba.be

Like us on Facebook!

391034A3 - C07 Ed : 136/SKT CMYK 15-02-13 19u15 KLP 1e versch: 21-02-2013 VTW:JOCHEN VAN DER STIGHELEN

Turnhoutsebaan 19 - 2400 Mol - T 014/32 04 28 - F 014/32 36 [email protected] - www.dezwervermol.be

ma 13u - 18u / di-vrij 09u30 - 18u / za 09u30 - 17u

o.a. Jack Wolfskin, Vaude, The North Face, FjallRäven, Marmot, Mammut, Schöffel, ...

5% rechtstreekse korting op vertoon van lidkaart Natuurpunt

ww

w.n

atuu

rpun

tham

.be

mail: [email protected] tel. 0474.888.166

SERVICEF�TSWOON- EN ZORGCENTRUM

www.asresidenties.beINFO 0476/ 60 11 45

[email protected]

Wij staan erop om dé referentie te worden in de zorgwereld, waarbij zorg staat voor empathie, betrokkenheid en een leefwereld die openstaat voor iedereen. Zo gaan we er prat op om iedere bewoner het thuisgevoel te geven met de mogelijkheden om desgewenst te kunnen rekenen op wat meer ondersteuning. Hierbij staan we open voor allerlei wisselwerkingen, zoals een artsenprakijk, een kinderdagverblijf, het open tuin project en een vrijwilligerswerking.

Info over de Alfons Smet Residenties of het Open Tuin Project kan u krijgen door eenvoudige mail [email protected] of door te bellen naar 014 37 88 54.

U kan ons per post bereiken op: Het Kuiltje 11 - 2470 Retie.

EEN NIEUWE KIJK OP OPTIEK VANDERLINDENEen hoge vakkennis en jarenlange ervaring gecombineerd met moderne

apparatuur en een vernieuwde winkel garandeert de beste service.

Optiek Vanderlinden, sinds 1953 uw vertrouwen waard!OP LOEPEN EN VERREKIJKERS Nikon, Steiner, Minox, Huygens: 10% korting voor leden van Natuurpunt!

Om bij Natuurpunt de bomen de hemel in te laten groeien is er altijd behoefte aan helpende handen. Lokale afdelingen kunnen het beheer of activiteiten maar invullen voor zover de handen reiken. Daarom is elke handreiking altijd welkom. Mocht je in je agenda een onbenut plekje over hebben of op een mooie ochtend wakker worden niet wetend wat te doen:

Schud iets uit de boom.En neem contact op met je lokale afdeling!

Natuurpunt Regio Meanderland:NP Balen-Nete, NP Geel-Meerhout, NP Ham, NP Netebronnen

Meander 2013-2, april - juni

Documents

Transcript of Meander 2013-2, april - juni