mybabyjustcaresfor me

MCMAGAZINE

NR. 3VOORJAAR 2012

NINA SIMONEBURENOVERLASTNIEUWE SCHOONHEID

EENUITGAVEVAN MC THEATER

MC MAGAZINE ª 3

Laat mensen maar praten over die rare broek die je draagt, je

loensende oog of de kleur van je huid. ‘Wees gewoon jezelf’,

nog zo’n advies dat makkelijk gegeven is, maar niet makkelijk

opgevolgd. Het begint als je nog ligt bij te komen van je

geboorte, en eindigt pas als je lichaam is verbrand of opgegeten:

de oordelen. Alles wat we doen, dragen of zeggen onttrekt zich

aan het oordeel van anderen of laat zich door die oordelen

beïnvloeden. Hoe graag we het ook anders zouden willen.

Nina Simone vocht er haar hele leven tegen dat mensen haar

in hokjes wilden stoppen. Iedereen vond haar een jazz- en

soulmuzikant, zij vond zichzelf klassiek pianist. Haar grotendeels

witte publiek zag behalve een muzikant een zwarte vrouw. Nina

Simone keek in de spiegel en zag een vrouw. Haar hele leven

vocht ze tegen de barrières die anderen voor haar en haar

tijdgenoten opwierpen, of het nu ging om haar kleur, haar sekse,

haar muziek of haar mentale gezondheid. Onze voorstelling

Nina Simone (A)Live gaat over die strijd om zelf je identiteit te

mogen bepalen.

De voorstelling BH gaat daar ook over: wie bepaalt jouw

schoonheid? De fotoshoppers die vrouwenlijven gladstrijken,

innemen bij de heupen en opblazen bij de borsten, of wijzelf?

En ben je dapper of een loser als je wat vet laat afzuigen?

In de woorden van fotograaf Phil Toledano: “Wordt schoonheid

beïnvloed door hedendaagse cultuur? Door geschiedenis? Of

wordt schoonheid gedefinieerd door de hand van de chirurg?”

Bekijk zijn prachtige fotoserie in dit magazine en zoek zelf naar

het antwoord.

Ook de jonge makers die aan MC verbonden zijn schoppen tegen

de hokjesgeest. Medi Broekman zou kunnen kiezen voor een

glamourbestaan als mooie actrice, maar wil ook toneelschrijver

zijn. Dit voorjaar is haar prachtige voorstelling Muren hebben oren te zien. Theatermaker Quinsy Gario, die onder zijn

pseudoniem T. Martinus bij ons een voorstelling maakt, kan ook

wel genieten van de oordelen en hokjesgeest waar hij zo hard

tegen strijdt. Hij vindt het lekker om de vooroordelen door te

prikken. “Ik ben een plaaggeest,” zegt hij in het interview op

pagina 44. Maar de agressieve commentaren op zijn acties leest

hij niet.

En ook wij rekken net zo goed onze grenzen op. MC is niet

alleen een productiehuis, wij zijn een grootstedelijk cultuurhuis

voor theater, muziek, films en expo’s met eigen club, café en

restaurant. Wij hopen u snel bij ons in het MC Theater te zien.

MC

magazinecontent

DE EENZAAMHEID EN pRACHT VAN NINA SIMONE6

DE HYpE VAN STREETART32

MUZIEk IN AMSTERDAMSE kERkEN36

DE BANDS VAN 201248

TERREUR DOOR DE MUREN18

A NEW kIND Of BEAUTY: pHIL TOLEDANO24

editorial

M

MC PRESENTEERT

SPALBURG.NL MCONLINE.NL

NA Brommers KieK’n EN spieKerBoKs SpEELT JEffREY SpALBURG VANAf MAART 2012 ZIJN NIEUWE DERDE CABARETSOLO THUUs. JEffREY TOERT DOOR HET HELE LAND. Op 23 & 24 MAART 2012 SpEELT HIJ THUUS IN HET MC THEATER.

MC MAGAZINE ª 54 ª MC MAGAZINE

praatCONCERTEN

We hadden techno, we hadden soul. We hadden jazz, we had-

den rock ’n roll. In de tweede helft van vorig jaar werd ons the-

ater steeds meer ook een concertlocatie. George Duke kwam

langs, Azymuth was er, Perquisite sloot bij ons zijn tour af. De

VPRO liet de hele Nederlandse bandjesscene langskomen voor

de Song van het Jaar, Theo Parrish draaide op het Dekmantel-

feest tijdens ADE, Radio 6 zette elke vrijdagmiddag jazz- en

soulmuzikanten neer voor het programma Mijke’s Middag. In

2012 gaat MC door met het pand vol muziek trekken. Houd

mconline.nl in de gaten voor nieuwe namen.

DE DIRECTIE SpREEkT!

Dus wij moeten volgens goed gebruik ter inleiding van het MC Magazine als directie ons woord richten tot de lezer, zodanig dat dit zonder enige vorm van aarzeling verleidt tot het kopen van kaarten voor een evenement in het geweldigste theater van Amsterdam, Nederland en de wereld. Een theater waar sinds de opening in 2010 minstens 20.000 bezoekers één van de circa 350 activiteiten hebben bijgewoond van één van de vele makers, schrijvers, muzikanten, beeldend kunstenaars die wij een plek hebben gegeven. Een plek van waar-uit voorstellingen op tournee vertrokken en 11.000 be-zoekers in het land bereikten. Een theater waar min-stens 5668 leerlingen kennis hebben gemaakt met de producties en werkwijze van MC, waar naar hartenlust multidisciplinair wordt gewerkt, geëxperimenteerd, geprogrammeerd. Waar soms wordt gefaald, maar waar vooral successen worden gevierd. Waar cultureel ondernomen wordt zonder dat dit ten koste gaat van de kunst. Waar minstens vier festivals hun weg hebben gevonden naar een eigen publiek, en waar 100 dagen door het bedrijfsleven naar hartenlust is bijeengeko-men, gefeest, gegeten en gedronken. Waar een heel scala aan kleine en grote namen uit de muziek zijn opwachting heeft gemaakt en waar de internationale context nooit ver weg is. Een plek waar 19 mensen in loondienst en een veelvoud van freelancers en stagi-airs er elke weer voor zorgt dat alles op zijn artistieke pootjes terechtkomt.

Tegen alle financiële, politieke en economische stro-men in blijven we doen wat we moeten doen: de iden-titeit van deze stad, deze maatschappij, deze wereld vormgeven via de verhalen van kunstenaars die het lef hebben om te zijn wie ze zijn en ze te laten doen wat ze moeten doen bij ons in het MC Theater.

Lucien kembel Marjorie BostonAlgemeen directeur Artistiek directeur

TORI XLNina Simone zag zichzelf als griot, als verhalenverteller. Op 25

mei dicteert zij onze Tori XL in de Theaterzaal van de Stads-

schouwburg Amsterdam. Alles draait die avond om Nina Simo-

ne, om haar verhalen. Op de avond leveren allerlei (internatio-

nale) artiesten een bijdrage, muzikanten, acteurs, dichters. Een

unieke avond, met enkel uniek materiaal, rond een unieke vrouw.

DINEREN MET BHWie op vrijdag of zaterdag of naar de voorstelling BH komt in

het MC Theater kan een heus arrangement boeken: een diner

voor twee personen bij TOKO MC inclusief twee tickets voor de

voorstelling voor € 35,- p.p. Tussen 18.00 en 19.00 kun je aan

tafel. Op het menu o.a. :

VisRode mul, met couscous, amsoi

en een sweet pepper vinaigrette

VleesOrange chicken, met kousenband, sugarsnaps

en pistache-sinaasappel-kardemonrijst

VegaItal curry: Jamaican style groentecurry van kousenband,

oker, paprika en Antilliaanse funchi

BH speelt van 31 januari tm 11 februari 2012 in het MC Theater.

Tickets voor de voorstelling met of zonder menu koop je online

via www.mconline.nl of reserveer je via kassa@mconline.nl

AfROVIBESBegin april voeren poetrydames CIA en Zena Edwards het pu-

bliek vast een voorproefje van Afrovibes, het tweejaarlijkse fes-

tival met vernieuwende theatervoorstellingen, dansproducties

en beeldende kunst uit Zuid-Afrika. Afrovibes vult in september

het MC Theater, de twee dames delen er dan het podium met

Zuid-Afrikaanse muzikanten. In april krijg je ze puur.

YARD VIBESDe zomer begint bij ons al op zaterdag 3 maart, dan strijkt het

minifestival Yard Vibes neer in het MC Theater. Verwacht live

reggae, Caribisch eten, klassieke Jamaicaanse films en een

dancehall party met live acts…. info via www.mconline.nl

CONfERENTIETijdens ons RIGHTABOUTNOW festival (15 – 19 mei) komen

overdag slimme creatieven van over de hele wereld bij elkaar

om te discussiëren over de stand van de Europese identiteit op

de conferentie New Realities: Art and Identity in Multicultural

Europe. Het zijn nu eens niet politici die meningen rondbazui-

nen over de religieuze en raciale spanningen in Europa, maar

kunstenaars, schrijvers, theatermakers die zelf in de voorste linie

van de Europese identiteit opereren die die thema’s bediscus-

siëren. Behalve lezingen zijn er workshops. Om deel te nemen

moet je je van tevoren inschrijven, kijk op www.mconline.nl voor

meer informatie.

THEATERADVIESDAGVoor wie de eerste theaterervaring een trage Voltaire is aan het

handje van zijn leraar frans, komt waarschijnlijk niet snel terug in

het theater. Terwijl er zo ontzettend veel geschikt aanbod is. Op

de theateradviesdag krijgen docenten een selectie van voorstel-

lingen te zien, worden er vakinhoudelijke discussies gevoerd en

is er informatie over de educatieve programma’s die scholieren

verder laten kennismaken met theater. Op woensdag 30 mei bij

ons in het MC Theater. Aanmelden kan via:

www.theatereducatieamsterdam.nl/theateradviesdag

A SONG fOR NINAOp 18 mei presenteert MC tijdens het RIGHTABOUTNOW Fes-

tival een eigen huisband samengesteld uit de beste jonge ta-

lentvolle jazz- en soulmuzikanten uit Amsterdam en op vocalen

een internationale line-up bestaand uit Zara McFarlane (UK),

Gregory Porter (USA) en Sabrina Starke (NL). Zij zullen hun fa-

voriete Nina-nummers vertolken in hun eigen arrangement. Zara

werd onlangs getekend door Gilles Peterson op zijn eigen label

Brownswood en kreeg lovende reacties op haar pas verschenen

debuutalbum. Gregory is sinds een Grammy-nominatie en zijn

optredens in Paradiso en op North Sea Jazz snel uitgegroeid tot

een van de meest geliefde jazz-zangers van de scene. Sabrina

speelt de hoofdrol in de voorstelling Nina (A)Live en werkt in-

middels aan haar derde plaat.

MC THEATER TE HUUROp dagen dat we niet zelf spelen is het MC Theater te huur. Voor

grote of kleine evenementen, meetings, vergaderingen, mode-

shows, lustrums, festivals. Ons gebouw is superflexibel. Je kunt

de theaterzaal, volledig geoutilleerd, krijgen met de tribune erin

(170 zitplaatsen), of met de tribune eruit (500 mensen staand).

We hebben een prachtige hoge foyer, we hebben twee kleinere

intieme ruimtes met of zonder tribune. Je kunt voor één ruimte

kiezen, of het grootst aanpakken en gewoon alles vullen. En be-

langrijk: goede catering is aanwezig via Toko MC. Voor meer

informatie kun je contact opnemen met Joanna van Dorp van

MC: 020-6065050 of verhuur@mconline.nl

MC MAGAZINE ª 76 ª MC MAGAZINE

onmogelijk,eenzaam

& prachtignina simone

misschien werd Eunice Waymon voor het allereerst Nina

Simone lang voordat ze zichzelf die artiestennaam had

gegeven, lang voordat ze succesvol werd, de hogepries-

teres van de soul, de muze van de burgerrechtenbeweging in

Amerika, de onberekenbare diva, het heilige monster. Ze was

nog maar tien in 1943 maar op die bewuste avond in het stad-

huis van Tryon, North Carolina manifesteerde zich daar voor het

eerst Nina Simone en kristalliseerde zich daar, voor een paar

pijnlijke seconden, haar verhouding uit met de rest van de we-

reld. De relatie tussen tussen Simone en haar altijd afstandelijk

gebleven moeder, de verhouding tussen Nina en haar publiek

en de pijnlijke bewustwording van de verhouding tussen blank

en zwart.

Eunice Waymon, een door God gegeven wonderkind dat op

vierjarige leeftijd al op gehoor de psalmen op het huisorgel

speelde, stond op het punt een recital te geven in het stadhuis

van Tryon. In een arm zwart gezin geboren was het lot van Eu-

nice om, met de hulp van de blanke Miss Mazzy, die een fonds

voor haar had opgericht, ‘de eerste zwarte concertpianist’ te

worden. Daarvoor moest ze uiteindelijk gaan studeren aan het

Curtis Institute in Philadelphia. Haar lotsbestemming was het.

Het was de dag dat ze haar eigen gemeenschap versteld zou la-

ten staan en laten horen hoe goed deze haar geld had besteed.

Eunice nam plaats achter de vleugel om Bachs Toccata te spe-

len terwijl ze iets bemerkte in de zaal. Haar ouders, op de eerste

rij, werd door een stel blanken gevraagd om hun stoelen aan

hen te geven. Eunice stond op van haar pianokruk en verklaarde

niet te zullen spelen als haar ouders niet mochten blijven zitten.

Er waarde een sfeer van ongemak door het overwegend blank

publiek dat letterlijk met stomheid was geslagen door zoveel

zwarte brutaliteit. Haar moeder die zich al half gewonnen had

gegeven aan racistische conventies, staarde als in schaamte

naar de vloer en zei niets.

Het was voor het eerst dat Eunice, die door de grootse plan-

nen voor haar toekomst enigszins afgeschermd was opge-

groeid, een scherp beeld kreeg van de zwart/witverhoudingen

in Amerika. Het was voor het eerst dat ze applaus in ontvangst

mocht nemen, de eerste keer dat ze een diepe kloof gewaar-

werd tussen haar en haar moeder en ook de eerste van de daar-

opvolgende honderden keren dat Eunice zich ontzettend een-

zaam moet hebben gevoeld. Kijk, daar zat Nina.

Het concert was een succes. Maar toen ze zeven jaar later au-

ditie deed voor het Curtis Institute, werd ze afgewezen. Die af-

wijzing werd een groot trauma voor een verbitterde Nina die in

de eerste jaren van haar loopbaan altijd nog het idee koesterde

om opnieuw auditie te doen. Want Eunice Waymon speelde nu

eenmaal klassieke muziek, punt. Nina Simone, de artiestennaam

die Eunice aannam toen ze als barpianiste in de clubs van Phila-

delphia begon te werken, dié speelde jazz, gospel en folk om

het hoofd boven water te houden en om privélessen te betalen

voor een tweede kans op een auditie. En ook al volgde haar

carrière een ander pad, ze is altijd de klassieke pianiste geweest

die zich in een non-klassikale context bewoog. Luister naar Love

or Leave Me op haar debuutalbum Little Girl Blue. De pianosolo

klinkt door zijn melodische verkenning en het gebruik van con-

trapunt haast als een inventio van Bach.

Het was onmogelijk dat de kwaliteiten van Simone niet ont-

dekt zouden worden. Haar pianospel was technisch superieur

evenals haar improvisatietalent en muzikale inlevingsvermogen.

En hoewel haar stem maar twee octaven omvatte kon die don-

kere alt verleiden als fluweel en intimideren als de nacht, beurte-

lings sensueel, animaal, agressief en soeverein. Simone leefde in

haar songs. Little Girl Blue telde al klassiekers als My Baby Just

Cares For Me en I Loves You Porgy. Covers, zoals het grootste

deel van haar repertoire, maar nadat Nina eenmaal een num-

mer had gezongen bleef die versie voor altijd in het geheugen

gegrift.

Naar heersend gebruik in de muziekindustrie werd ook Nina

een poot uitgedraaid. De jonge zangeres kreeg voor haar eer-

ste album in 1958 een bedrag van 3000 dollar, feitelijk een uit-

koopsom waarmee ze afstand deed van al haar royalties. Dat

betekende dat ze met een hitsingle op zak, I Loves You Porgy,

nog een bijbaantje als huishoudhulp bij een blank gezin er op

na moest houden.

Maar haar ster rees snel en al gauw werd Nina een vaste be-

speler van de jazzclubs in de New Yorkse Village. Met de vele

ups en nog meer downs in haar carrière is één stelregel altijd

een constante gebleven: de muziek kwam op de eerste plaats,

de piano op de tweede en het publiek volgde, op afstand, als

derde.

Tekst Pablo Cabenda Fotografie Jack Robinson Archive

MC MAGAZINE ª 98 ª MC MAGAZINE

Nina tolereerde niets anders dan totale toewijding. Ze had

een relatie met haar publiek die pendelde tussen corrigeren

en schofferen. Een van de meest gedenkwaardige botsingen

vond plaats in 1967 in de grotendeels Jamaicaanse wijk Brix-

ton in Londen. Lang voordat het nummer in 1987 haar grootste

comeback bewerkstelligde, was My Baby Just Cares For Me een

tweede jeugd begonnen door de vele soundsystems in Jamaica.

Vanaf het begin van het concert bleef het publiek scanderen

om Nina’s Baby, een nummer dat ze zelf beschouwde als een

niemendalletje. Ze negeerde het rumoer totdat het ondraaglijk

werd. Haar diplomatieke respons? ‘Houd je kop! Ik zing die shit

niet. Ik ken de tekst niet eens meer.’ Het gejoel hield aan. Vervol-

gens speelde de zangeres de openingsmaten zonder de moeite

te nemen de melodie mee te neuriën. Vanaf de eerste akkoor-

den steeg er een glorieus gejuich op vanuit de zaal. Plots hield

ze op met spelen en vroeg ijzig: ‘Zijn jullie nou blij? Is dat wat

jullie willen?’ Doodse stilte. Vervolgens ging Nina Simone dood-

leuk door met de rest van haar set.

Haar publiek vergaf haar haar wispelturigheid, haar onvoor-

spelbare woede-uitbarstingen en dat ze bij haar concerten op

zich liet wachten, want elke show was een openbaring waar je

gesticht uitkwam. Nina’s eigen verklaring voor de onvoorwaar-

delijke liefde van haar fans was: ‘Ik doe aan massahypnose.’ Ze

zal het zelf half geloofd hebben.

De zangeres werd een begrip, ze werd

bestempeld als de opvolger van Billie

Holiday na haar fameuze concert in Town

Hall in ’59 in New York. Een artieste ook

die, door slechte ervaringen, haar man Andy Stroud als mana-

ger aanstelde en vervolgens door hem als een werkpaard werd

behandeld.

De roem en de aandacht kwam met bakken maar waar ie-

dereen haar de hemel in prees was er van Nina’s moeder, pre-

dikante Mary Kate Waymon, niets dan stilzwijgende afkeuring.

De dochter die haar droom als concertpianiste had geparkeerd,

stuurde maandelijks een cheque naar haar ouders in Tryon maar

kreeg daar nooit een bedankje voor. In de ogen van haar moe-

der verdeed ze haar tijd met zondige muziek.

De New Yorkse glitterati waren verliefd op Nina. Ze hing

rond met sterren, wat begin jaren zestig voor een zwarte artiest

haast automatisch ook inhield contact met artiesten, schrijvers

en kunstenaars die zich associeerden met de zwarte Ameri-

kaanse burgerrechtenbeweging. De apolitieke zangeres raakte

bevriend met de schrijver James Baldwin, dichter Langston

Hughes en toneelschrijver Lorraine Hansberry. Die laatste druk-

te Simone met de neus op de feiten: of ze het nu leuk vond of

niet, ze maakte deel uit van de beweging omdat ze nu eenmaal

zwart was.

Haar ogen werden geopend door de moord op activist Med-

gar Evers en de bomaanslag op een kerk in Birmingham in ’63

waar vier meisjes om het leven kwamen. Ze beweerde zoveel

agressie te voelen dat ze een wapen zou kunnen trekken en zich

in het gewapend verzet kon storten. Maar dat deed ze niet. In

plaats daarvan schreef ze protestliederen als Mississippi God-

damn dat in het zuiden werd geboycot. Distributeurs kregen

regelmatig zendingen retour waarvan elke plaat consequent in

tweeën was gebroken.

Simones rol in de beweging was een gecompliceerde. Ze

diende als muze en leverde songs die als strijdliederen werden

gebruikt. Ze gaf lezingen maar heeft zelf niet actief deelgeno-

men aan protesten. Zelfs niet in de grote Mars naar Washington

van Martin Luther King. Ze voelde zich daar schuldig over. Maar

het simpele feit was dat de geëngageerde zangeres en inmid-

dels moeder zich voor protestacties niet vrij kon maken omdat

er van man/manager Andy altijd geld moest worden verdiend.

Het huwelijk was al snel uitgelopen op een puur zakelijke over-

eenkomst waarin een uitgeputte Nina steeds harder moest wer-

ken om aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Er waren

nogal wat mensen afhankelijk geworden van de ‘popster’ en een

platencontract met RCA voor tien albums drukte zwaar op haar

schouders. Wanneer Nina niet in de studio zat, trad ze op. Vijf

keer per week. Ze was als de dood dat ze net zo arm zou ein-

digen als haar ouders en daarbij was geld ook een middel om,

vergeefs, de liefde van haar moeder te winnen. Andy hield de

wind eronder en Nina greep naar de fles.

In zekere zin vond de teleurgestelde zangeres in de burger-

rechtenbeweging een nieuwe lotsbestemming. Nina was een

getrouwde vrouw die, opgejaagd door haar echtgenoot en

aangevreten door spijt omdat ze niet haar droomcarrière had

verwezenlijkt, een nieuwe levensvervulling vond door haar kunst

deel uit te laten maken van de geschie-

denis. Tegelijkertijd was ze doodongeluk-

kig in het liefdeloze huwelijk met Andy

en bleef altijd hunkeren naar mannelijk

gezelschap. Typerend. In een nachtelijk

gesprek met Louis Farrakhan, de opvolger van de vermoorde

Malcolm X in The Nation Of Islam, de beweging die separatisme

als oplossing voor het Amerikaanse racisme propageerde, pro-

beerde hij haar over te halen lid te worden van de Nation. Zij

probeerde hem het bed in te krijgen. Geen van beiden slaagde

in hun missie.

De muze was eenzaam. In haar autobiografie I Put A Spell on

You zegt ze: ‘Ik was anders. Ik had geen gemeenschap achter

me. Ik was een nationale ster en het was mijn job om te gaan

waar ik nodig was (…) Ik was rijk en beroemd maar ik was niet

vrij. Ik moest maanden soms jaren vooruit plannen. Dus ik voel-

de me deel van de strijd maar ook daarvan afgezonderd. Ik was

eenzaam in de beweging zoals ik waar dan ook eenzaam ben

geweest.’ Simones protestsong I Wish I Knew How It Would Feel

To Be Free opeens een hele ander klank.

Eenzaamheid hield aan en depressies verdiepten zich. Nina

begon zelfs te hallucineren maar was te moe om dat te besef-

fen. Andy zag het niet of wilde het niet zien. Niemand haalde er

een dokter bij. Inmiddels bloedde de burgerrechtenbeweging

na infiltratie door de CIA dood. Nina’s vrienden werden opge-

sloten, kozen voor een leven als balling of voor een gematigder

bestaan. Ze bleef achter, de ontwapende teleurgestelde radicaal

die nu tijdens haar concerten haar blanke publiek tegen zich in

het harnas joeg.

Haar uitbarstingen werden heftiger. Nina verweet Andy pu-

bliekelijk dat hij als haar man niet kon bevredigen en dat hij ver-

antwoordelijk was voor haar uitputting en depressies. Ze voch-

ten in het openbaar. Na een Europese tournee was Simone aan

het eind van haar Latijn en smeekte Andy om een paar vrije

dagen. Hij weigerde. Ze nam het eerste vliegtuig naar Barbados.

‘Ik doe aan massahypnose.’

DI 8 TM ZO 20 MEI 2012 IN HET MC THEATERTICKETS € 17,50 / € 15,00 (STADSPAS, 65+, CJP) VIA WWW.MCONLINE.NL

MC MAGAZINE ª 1110 ª MC MAGAZINE

Het was Nina’s eerste stop in een oneindige Odyssee die tot

in de jaren tachtig zou voortduren. Ze liet haar carrière achter,

haar politieke ballast, haar trouwring en haar dochter maar ze

kon niet weglopen van haar wanen. Pas in de jaren tachtig werd

bekend dat de gekwelde zangers aan een vorm van manische

depressie leed en daar als sinds de jaren zestig medicijnen te-

gen slikte.

Af en aan bezocht ze met haar dochter Lisa Barbados en

knoopte een affaire aan met de gehuwde premier Errol Barrow

in de naïeve hoop ooit met hem te trouwen. Bij een van haar

reizen terug naar de Verenigde Staten in 1972 kreeg ze te horen

dat ze de belasting honderdduizenden dollars verschuldigd was

en dat de dienst beslag had laten leggen op haar huis in Mount

Vernon. Andy was in geen velden of wegen te bekennen.

Met het besef dat ze nog maar voor één plaat in het krijt

stond voor RCA, die geen enkele interesse toonde voor con-

tractverlenging, en het besef dat haar ster langzaam aan het do-

ven is, zonder een vaste bron van inkomsten, reisde ze met haar

dochter Lisa en goede vriendin Miriam

Makeba naar Liberia. Daar werd ze

door de beau monde van Monrovia, de

nakomelingen van bevrijde slaven uit

Amerika, onderhouden en gefêteerd

als een diva. Maar door roddel en achterklap en een gebrek aan

een vermogende aspirant partner ziet ze zich genoodzaakt ver-

der te zwerven. Nu naar Zwitserland waar ze Lisa op kostschool

deed en hoopte, bankroet als ze was, in Europa concerten te

kunnen geven en zo in haar onderhoud te kunnen voorzien.

Een opname van het Montreux Jazzfestival in 1976 geeft een

inkijkje in de gemoedstoestand van Simone, een vrouw als een

open zenuw. Ze zingt een hartverscheurende versie van Fee-

lings en je ziet achter de piano een vrouw die ternauwernood

haar zielenpijn weet te beteugelen. Op dat moment is ze geen

performer meer maar een medium dat samenvalt met haar

kunst. Het is haast intimiderend in al zijn rauwe confronterende

schoonheid.

Maar na een vrije val raakte ze pas de bodem nadat ze met

een duistere Liberiaanse zakenman in zee ging die haar aan

contacten in Europa zou helpen. Hij overviel haar in een hotel-

kamer in Londen, sloeg haar bewusteloos en beroofde haar van

al haar geld. Helemaal op zichzelf aangewezen wist ze toch nog

in jazzclubs in Londen en Parijs concerten te regelen. Maar haar

reputatie als licht ontvlambare tante was haar vooruitgesneld

en Britse journalisten probeerden haar uit de tent te lokken. Die

waren met stomheid geslagen toen ze geconfronteerd werden

met een vrouw die met muren praatte en beweerde dat haar

dode vader naast haar zat.

In die periode kwam Nina uren te laat op concerten of soms

kwam ze helemaal niet opdagen. In Zwitserland stormde ze fu-

rieus een platenzaak binnen toen ze zag dat daar bootlegs van

haar platen werden verkocht en probeerde alles uit de schap-

pen te graaien. Op een festival in Pamplona arriveerde ze straal-

bezopen op het podium, werd weggeboed en van het podium

geëscorteerd. Eenmaal backstage liet ze haar nieuwe manager

weten dat ze hoognodig moest plassen, hurkt en urineerde ter

plekke op de grond. Het enige dat de verbouwereerde man

vond om de boel op te ruimen is een poster van Nina zelf. Si-

mone keek verbaasd op en zei dat het leek alsof op zichzelf had

gepiest.

Uiteindelijk verhuisde de getormenteerde diva naar Neder-

land, waar een kleine entourage een oogje in het zeil hield en

erop toezag dat ze op tijd haar medicijnen slikte. Nog één keer

zou het lot de zangeres gunstig gezind zijn. In 1987 werd My

Baby Just Cares For me een enorme hit door een reclame voor

Chanel parfum. Het betekende een grootse comeback die nieu-

we concerten in grotere zalen opleverde.

Maar verkeerde keuzes bleef de onmogelijke ster maken.

In een gril verhuisde ze naar Zuid Frankrijk met niemand van

haar entourage in de buurt om zich over haar te ontfermen. In

plaats daarvan benoemde ze een verpleger die ze in een psy-

chiatrische instelling in Los Angeles had ontmoet als persoon-

lijke verzorger/manager. Die hield de deur dicht voor haar oude

vrienden.

Simone wordt een verwrongen schaduw

van zichzelf, een karikatuur van een onmo-

gelijke diva die zichzelf naar de marge had

gemanoeuvreerd, dat gekke Amerikaanse

mens die haar buurjongen met een luchtdrukpistool beschoot.

Ze overleed in 2003 aan borstkanker tijdens haar verblijf in Car-

ry-le-Rouet.

Een tragische heldin die in de opera van haar eigen leven de

hoofdrol speelde. De artiest die geen man meer had, haar doch-

ter van zich vervreemdde, haar vrienden de toegang tot zich liet

ontzeggen en een glorieuze carrière zag verschrompelen.

Ze ontving nog wel een paar dagen voor haar overlijden een

eredoctoraat van het Curtis Institute, en gaf in 2001 haar laatste

concert in Parijs toen er al kanker was gevonden. Pijn lijdend

moest ze worden geëscorteerd naar haar vleugel maar ze wilde

het per se. De vrouw die alles had verloren en iedereen had ver-

laten, had aan het eind van haar leven nog maar één ding: haar

publiek. En hoewel de diva ongetwijfeld de woorden van Ma-

ria Callas onderschreef dat het publiek een monster was, was

contact daarmee de enige manier om haar eenzaamheid wat te

verzachten. Hoe ze het ook uitdaagde en bevocht, het monster

had haar nooit verlaten. Ze kreeg een staande ovatie. ª

NINA SIMONE (A)LIVE

Op 10 mei 2012 gaat de nieuwe MC voorstelling Nina Simone (A)

Live in première in het MC Theater. De voorstelling speelt in totaal

twaalf keer in het MC Theater, in de laatste speelweek is de voor-

stelling programmaonderdeel van het RIGHTABOUTNOW-festival

(15 tm 19 mei 2012), MC’s internationaal en interdisciplinair festival

in het MC Theater. Na deze speelperiode in het MC Theater zal Nina

Simone (A)Live in het najaar van 2012 (oktober tot en met half de-

cember 2012) op tournee gaan door Nederland om te beginnen in

de Stadsschouwburg Amsterdam.

“

Muziek kan echt een steun zijn. De

cd van India Arie: Testimony Vol

1, Life & Relationship, was een tijd

mijn bijbel. Ik zat in een lastige pe-

riode, moest mijn huis uit, spullen

opslaan en terug naar mijn ouders

in Rotterdam terwijl mijn leven in

Amsterdam was. Het was vreselijk,

ik voelde me zwaar ontheemd. Die

cd gaf me kracht.

”

Aisa Winter

ªAisa Winter

speelt in de voorstelling Nina Simone (A)Live

Fotografie Ruud Baan @ Witman kleipool

Styling Isis Vaandrager@ Eric Elenbaas Agency

Haar & make-up patricia van Heumen @

Angelique Hoorn Management

Beeldbewerking Jan Hibma

ze arriveert straalbezopen op het podium

MC MAGAZINE ª 1312 ª MC MAGAZINE

“Nina Simone weigerde zich in een hokje te laten stoppen.

Haar hele leven vocht ze tegen classificatie, ze weigerde

haar identiteit te laten bepalen door anderen. Als er werd

gezegd: ze is een jazzzangeres, dan zei ze: ik maak folkmuziek,

ik heb veel meer met Bob Dylan. En als er dan gezegd werd: ze

is folkmuzikant, dan zei ze: ‘ik ben klassiek pianist’.” Maarten van

Hinte, met artistiek directeur van MC Theater Marjorie Boston

regisseur van de voorstelling Nina Simone (A)Live, praat over

haar met een glimlach in zijn ogen. Het is vijf maanden voor

de première. De cast is net rond, Van Hinte zit midden in zijn

research. In een café vertelt hij met een cortado voor zijn neus

waarom MC voor de legendarische zangeres heeft gekozen. “Ze

weigerde zich te laten definiëren. Niet alleen door media en pla-

tenbazen, vooral ook door haar publiek, dat een parasitair mon-

ster kan zijn.”

Dat gevecht om haar eigen identiteit op te eisen, niet alleen

als zwarte vrouw, maar ook als het soort artiest dat ze was, is

voor MC de belangrijkste aanleiding om een voorstelling over

haar te maken. “Jonge creatieven van nu willen én acteur kun-

nen zijn, en dj en vormgever. Ze weigeren zich in hokjes te laten

plaatsen,” zegt Van Hinte. En voorbij die kunstenaarskwestie is

de identiteitsvraag iets wat iedereen tegenwoordig bezighoudt.

“Het is het grote vraagstuk van onze tijd.” Van politiek tot in-

dividu: wat is een Nederlander? Wat is een Europeaan? Waar

moet je dan aan voldoen? Waar hoor je bij en wie bepaalt dat?

De voorstellingen van MC gaan vaker over iconen van onze

tijd. Zoals Tony Montana in de voorstelling Scarfaced, als icoon

voor de lefgozerige buitenstaander die met niks begint en alles

krijgt. “Verhalen vertellen gaat goed aan de hand van iconen.

In het theater gebeurt dat vaak,” zegt Van Hinte. “Of het nou

de iconische types zijn in de commedia dell’arte, of Hamlet of

Othello. Iconen staan symbool voor verhalen die iedereen be-

grijpt. Via die iconen kun je communiceren.”

Nog steeds is Nina Simone, die tien jaar geleden overleed,

ook een icoon en inspiratiebron voor muzikanten. “Erykah Badu,

Lenny Kravitz, Lauren Hill, ze verwijzen allemaal naar Nina Simo-

ne, via tekst of muziek,” zegt Van Hinte. “Lil’ Wayne heeft haar

laatst nog gesampled.” Van Hinte denkt dat die status nog meer

dan door haar muziek, komt door haar karakter. Haar optredens

waren ook nooit alleen concerten, maar meer conferences. “Al-

tijd heel theatraal. Ze zocht direct contact met het publiek, op

een indringende manier. Vertelde verhalen over de nummers,

over zichzelf,” zegt Van Hinte. “In de jaren zestig, zeventig, wa-

ren die verhalen vaak politiek getint, later werd dat steeds per-

soonlijker en gekker.”

Als voorbereiding op het maken van de voorstelling las Van

Hinte alle boeken die er over Nina Simone te krijgen zijn, luister-

de hij alle opnames waar hij zijn oren bij in de buurt kon krijgen,

keek hij zoveel mogelijk films. “Dat theatrale van Nina Simone,

dat gebruiken we in de voorstelling. De voorstelling wordt ge-

speeld in een concertsetting uit de jaren zeventig met ruimte

voor contact met het publiek.” Voor de teksten putten Van Hinte

en Boston onder meer uit de verhalen die Nina Simone tussen

de nummers door aan het publiek vertelde. Van Hinte noemt

een voorbeeld. “Er is een prachtige opname van een concert

op het jazzfestival in Montreux in 1976. Nina Simone is drie jaar

afwezig geweest, ze woonde in Liberia. Na drie jaar stilte speelt

ze weer.” Meteen bij het begin vraagt ze of David Bowie ook in

de zaal is. Want, zegt ze, ze weet dat David Bowie ook in Mon–

treux is en dat hij haar zeker wil horen spelen. Is hij in de zaal? Ze

vraagt het een paar keer. Want alleen andere beroemde mensen

zouden haar begrijpen. “Het publiek zegt dat zij er wel zijn, of

dat ze dan toch voor haar kunnen spelen,” vertelt Van Hinte. Een

typische, ongemakkelijke interactie.

“In datzelfde concert zegt ze tijdens het nummer Feelings

ook iets prachtigs,” zegt Van Hinte. Simone zingt ‘teardrops

rolling down on my face, trying to forget my feelings of love’.

Dan laat ze de vleugel stil vallen, kijkt het publiek aan en zegt:

“Godverdomme. Ik bedoel, wat is het toch erg dat iemand zo’n

lied moet schrijven. (…)Dat er omstandigheden kunnen bestaan

die om zo’n lied vragen. Ik vind dat erg. Dat is erg. Ja! Kom dan,

vooruit, klappen! Wat is er met jullie?!” Wie naar de opnames

kijkt, het staat op YouTube, ziet via de camera een gezicht dat

de pijn van de woorden van het lied gelooft, bijna voelt. Het

publiek hoort alleen haar intonatie, ziet haar contouren, en lacht.

Schuchter weliswaar, maar lacht.

‘nina simoneis de oorsprong’

Wie zijn wij? Wie ben jij ten opzichte van anderen?

Wat is een Nederlander?

Identiteit is volgens Maarten van Hinte van het MC Theater een van de grote vraagstukken van

onze tijd. Het verhaal van Nina Simone is als geen ander geschikt om op zoek te gaan naar

de antwoorden.

Fotografie Mounir Raji

MC MAGAZINE ª 1514 ª MC MAGAZINE

“

Muziek heeft mij gered. We waren

in de gymzaal van mijn oude basis-

school tijdens een schoolvakantie,

iemand wist hoe je daar in moest

breken. Op het moment dat de

hele groep de stad in ging moest ik

naar de jongens met wie ik net was

begonnen te rappen. De volgende

middag kon ik niemand bereiken.

Eind van de middag begreep ik dat

de hele groep was opgepakt voor

een beroving. Dit is een cruciaal

moment geweest voor mij als per-

soon, artiest en mijn carrière.

”

GMB (Gery Mendes)

ªGMB (Gery Mendes)

speelt in de voorstelling Nina Simone (A)Live

MC gaat niet het levensverhaal spelen van Nina Simone, zegt

Van Hinte. Geen dramatisch verhaal van a tot z, maar een frag-

mentarische voorstelling. De cast bestaat uit zes mensen, en

iedereen speelt Nina Simone én de mensen om haar heen. “De

cast bestaat niet alleen uit zangers, maar is wel gekozen op mu-

zikaliteit,” zegt Van Hinte. “Iedereen heeft grote affiniteit met

muziek, en die zochten we omdat we graag willen dat de cast

de voorstelling mee vormgeeft. Via hun eigen muzikale achter-

grond kunnen de spelers associëren met Nina Simone.” Ook

al wordt het nadrukkelijk geen Nina Simone-coverbandavond,

het wordt wel een muzikale voorstelling. Klassiek pianist Lies-

beth Peroti speelt piano, Hans Dagelet trompet, Sabrina Starke

en Gery Mendes (GMB) zingen en spelen gitaar, en Aisa Win-

ter zingt. Originele Nina Simone-opnames zullen ook te horen

zijn, de zesde artiest op het podium is DJ

LOVESUPREME, MC’s vast muzikale vinyl-

graver in de gewelven van de muziekge-

schiedenis.

Niet alleen haar shows waren theatraal, Nina Simone was dat

zelf ook. “Sommige biografen beweren dat ze leed aan een mul-

tiple personality disorder,” zegt Van Hinte. “Soms lijkt dat inder-

daad zo. Kon ze de ene dag het ene zeggen, de andere dag iets

totaal anders.” Logisch trouwens, dat de hokjes waar anderen je

in willen stoppen dan sowieso niet kloppen.

Simone wordt gezien als een van de belangrijke figuren in de

civil rights movement. Ze was de muze, bij de beweging getrok-

ken door intellectuelen als James Baldwin. “Maar later heeft ze

uitspraken gedaan waaruit blijkt dat ze helemaal niet geloofde

in een vreedzame strijd,” zegt Van Hinte. Hij vertelt dat Simone

zelf ook wapens heeft geprobeerd. “Toen ze hoorde dat in Ala-

bamba een kerk met zwarte kinderen erin in brand was gesto-

ken is ze naar haar garage gegaan. Om een bom te maken. Haar

man, die ook haar manager was, heeft toen tegen haar gezegd:

jij kan geen bom maken, jij kan muziek maken. Dat is wat je moet

doen. Toen heeft ze in één ruk het protestnummer Mississippi

Goddamn geschreven.”

Van Hinte vertelt nog een verhaal dat illustrerend is voor Si-

mones zwalkende ideeën, wispelturigheid en impulsieve karak-

ter. Toen zij een keer met haar qua kleur gemengde band voor

B.B. King optrad op een festival, bleef ze vanuit de coulissen

B.B. King gadeslaan. De blueskoning speelde met bijna alleen

maar donkere muzikanten, alleen de toetsenist was wit. Tijdens

een van de nummers vlijde Simone zich naast de toetsenist op

de kruk. “Eerst was het leuk samen spelen, maar naarmate het

nummer vorderde duwde ze de pianist steeds verder van de

kruk. Toen dat gelukt was, wenkte ze haar eigen, zwarte, toet-

senist. Daar speelde ze even mee, stond op en liet haar eigen

toetsenist verder spelen. “De grootste bluesmuzikant hoorde

een zwarte pianist te hebben, vond ze,” zegt Van Hinte. Haar

toetsenist geneerde zich dood, maar de muzikanten van Simone

verdroegen haar buien.

Naarmate ze ouder werd, werden de

woede-uitbarstingen tijdens concerten

talrijker en ging de kwaliteit van haar spel

steeds meer fluctueren. “Ze heeft het ook

zelf gezegd, dat haar talent ook haar last

was,” zegt Van Hinte. “Talent is a burden, not a joy,” zei ze. “I am

not of this planet. I do not come from you. I am not like you.” De

last die talent meebrengt doet denken aan een recenter icoon,

Amy Winehouse, wier band tijdens een van haar laatste con-

certen met een verbeten glimlach nog maar eens het couplet

inzette in de hoop dat de zwalkende frontvrouw nu wel wat zin-

netjes zou meezingen. “We hadden ook haar als actueel icoon

kunnen kiezen,” zegt Van Hinte. “Maar wij gaan liever naar de

bron. Amy Winehouse borduurde voort op muziek die er was.

Nina Simone is de oorsprong.”

Het afgelopen halfjaar hebben Van Hinte en Boston bij allerlei

mensen hun kennis van Nina Simone gepeild. “Er is echt nie-

mand die nog nooit iets van haar gehoord heeft. Zelfs als ze

haar naam niet weten te verbinden aan nummers, dan kennen

ze nog wel een paar liedjes, of op z’n minst haar stem.” Daarom

denkt MC dat de voorstelling voor iedereen interessant is, zegt

Van Hinte. “Niet alleen voor de incrowd, iedereen kan er iets in

herkennen.” Dan spitst Van Hinte zijn oren. Als de koffiemachine

stilvalt is ze duidelijk te horen door de boxen van het café: Nina

Simone. ª

“Talent is a burden, not a joy

”

16 ª MC MAGAZINE MC MAGAZINE ª 17

het verhaal was nog warrig, maar Nikky Norton (26) had het publiek bij de kladden. In november stond ze met haar solovoorstelling The adventures of Sky, the reluctant hero

op het Hollandse Nieuwe festival in MC. Ze was de enige bui-tenlandse deelnemer, en werkte twee weken in Amsterdam aan haar voorstelling onder begeleiding van MC’s Mike van Alfen. “Ik had mijn eigen appartementje, heel leuk. Ik heb een paar spulletjes van mezelf op de vensterbank gezet en gedaan alsof ik in Amsterdam woonde,” zegt Nikky.

Ze kwam aan haar plek op Hollandse Nieuwe via een com-petitie in Engeland. Vorig jaar won ze de eerste prijs bij het Contact Theatre in Manchester, waar ze woont. In het prijzen-pakket: een uitwisseling met MC. Wat ze op Hollandse Nieuwe liet zien was een work in progress. Met dat nieuwe materiaal ging ze terug naar Manchester om de voorstelling daar verder uit te werken.

Voor het publiek op Hollandse Nieuwe was de voorstelling soms moeilijk te volgen, het verhaal ging van een eigenaresse van een succesvolle fastfoodketen naar een psychotisch meis-je, en misschien was dat wel dezelfde persoon. Het ging van realiteit naar iets wat vermoedelijk wanen waren. En er was een heel lang stuk waarin de hoofdpersoon vertelt over een ont-moeting met een roze ijsbeer, waarmee het uiteindelijk in een rapbattle tot een showdown komt. “De voorstelling is nog hele-maal niet af,” zei Nikky vlak na Hollandse Nieuwe. “Ik voel dat ik nog niet helemaal weet wat ik precies wil zeggen. Ik moet nog dieper graven.” Het is dan ook haar eerste solovoorstelling, een project waar ze nog langer aan gaat werken en waarin alles wat Nikky hiervoor deed moet samenkomen.

Als baby kwam Nikky vanuit Nigeria naar een dorp in Enge-land. Daar groeide ze op, in ingewikkelde en moeizame familie-constellaties. Ze hield altijd al van verhalen horen en vertellen. “Ik had een krantenwijk, en zat regelmatig bij mensen op de stoep om verhalen te horen en te kletsen,” zegt Nikky. “Later, tijdens de middelbare school, had ik een baantje in een bejaar-dentehuis. Oude mensen hebben ook altijd goede verhalen te vertellen.”

Een droom om actrice te worden, dat had ze als kind niet. “Acteurs die zeggen: ik speelde als kind ook altijd toneel, dat vind ik een beetje raar. Dat is wat normale kinderen allemaal doen.” Ze kan zich nog wel een moment herinneren dat ze the-ater bijzonder begon te vinden. “We speelden Tom Sawyer, en ik was Huckleberry Finn. Ik zei een heel klein zinnetje, en daarna lachte de hele zaal. Dat was zo’n raar en bijzonder ge-voel,” zegt Nikky.

Hoewel ze alleen de musical Cats had gezien, en A midsum-mernight’s dream, wist Nikky tegen de tijd dat ze de middelba-re school had afgemaakt dat ze naar de theaterschool wilde. Ze trok naar Manchester, maar werd niet meteen aangenomen op de academie. “Een van de eerste dingen waar ik heen ging was hiphoptheater. Zo anders, heel luidruchtig publiek, energieke performance met hele andere structuur.” Ze vond een baan-tje in een ander theater waar de kleine, kunstzinnige produc-ties stonden. “Zag ik ineens allemaal naakt op het podium, en kotsende mensen.” Ze ging zich ook bezighouden met spoken word, ging zelf optreden met gedichten. En tegen de tijd dat ze wel op de toneelschool werd toegelaten en daar Shakespeare en Tsjechov aan het doorgronden was, had ze al een hele leer-school aan andere theatrale invloeden opgeslurpt.

Hoewel ze het verhaal van Sky, die nachtenlang niet heeft geslapen en gekleed in pyjama met koeiensloffen de straat op gaat, in haar eentje bedacht en in haar eentje op het podium vertelt, voelt het voor Nikky niet als een solovoorstelling. “Ik werk met allerlei mensen samen, en misschien blijkt zelfs dat ik nog een karakter nodig heb.”

Al bij de ontwikkeling van het verhaal nodigde ze iedereen bij Contact Theatre uit om mee te denken. “Ik weet wel dat iedereen het druk heeft met andere dingen, maar ik heb ze ge-zegd: ik maak een Google Doc aan, en als jullie ideeën hebben kunnen jullie ze daarin zetten.” Een jongen van de marketing kwam meteen met een tip voor een film over slapeloosheid waar Nikky anders nooit op was gekomen.

Later dit jaar speelt Nikky een verder ontwikkelde versie van haar voorstelling op het Flying Solo Festival van het Contact Theatre, het festival waar ze vorig jaar de wedstrijd voor jonge makers won. Ze heeft al grote plannen voor de marketing, met een lokale groep reclamemakers. “Eerst wilden we iemand in een roze ijsberenpak ’s nachts als de pubs dichtgaan door de straten laten rijden in een ijscokarretje. En dat mensen dan de dag erna niet meer weten of ze nou echt een ijsje hebben gekregen van een roze ijsbeer of dat het een dronken droom was,” zegt Nikky. “Maar dat was te duur, dus nu komen er ijs-beerbeelden in de buurt van het theater.” Ze wil ook een nacht-wandeling doen met vips, met de verwarde Sky als gids. En Sky heeft haar eigen Facebookpagina. “Ik hoop dat mensen zich dan meer betrokken voelen bij Sky, dat je niet per se naar de voorstelling hoeft om iets mee te krijgen van het verhaal van dit meisje. En dat als je wel naar de voorstelling gaat, het dan extra bijzonder is omdat je al contact met haar hebt gehad.”

En oh ja, zegt Nikky, er is nog iets. “Ik ga ook werken met een 3D-sounddesigner, om het effect van de wanen te verster-ken. Hij kan geluid heel precies in de ruimte plaatsen, waardoor het bijvoorbeeld lijkt of er plots een rivier onder je stoel door-stroomt.” Het is duidelijk dat wat het publiek tijdens Hollandse Nieuwe in november zag, maar een fractie was van wat de voorstelling inmiddels is geworden. Als de goden Nikky en Sky goed gezind zijn, dan staan ze dit jaar nog in een Amsterdams appartement en op de vloer van het MC Theater. ª

Nikky Norton heeft alles in zich om uit te groeien tot een prachtige soloperformer. De

Britse kwam uit een dorp naar de stad met alleen Cats achter de kiezen. Ze werkte in een

arty theater met naakt en kots op het podium, ging naar hiphop theater, en volgde een

keurige theateropleiding met Shakespeare. “Dit jaar ga ik mijn eigen stem vinden.”

via kots en hiphopnaar een eigentheaterstem

Nikky Norton is opnieuw te zien in het MC Theater tijdens het

RIGHTBOUTNOW-Festival (15 tm 19 mei 2012) met een vervolg op

haar werkpresentatie The adventures of Sky, the reluctant hero.

een gehorige flat kan mooie anekdotes opleveren. Neem het

verhaal van Marjolijn Lanen. De plafonds en vloeren in haar

studentenflat in Utrecht waren behoorlijk geïsoleerd, maar

door de muren, bergingen boven de deuren en stopcontacten

denderde geluid het hele huis door. Dus toen de Russische huis-

genoot Anja met nieuwe liefde Boris ook een nieuw geluidspalet

aanboorde, lag buurmeisje Sanne elke nacht wakker. Ook in de

rest van de kamers was de Russische passie te horen. “De enige

veilige plek was de keuken. Met de tv aan,” zegt Lanen. Niemand

durfde het tegen de twee te zeggen, er werd een huisvergade-

ring belegd met op de agenda het abstracte en algemene punt

‘geluidsoverlast’. “We hoopten dat ze het dan zouden snappen.”

Voor het zover kwam had Lanen het agendapunt al aan Boris

verduidelijkt, bijna per ongeluk. “Hij zei: oh, maar ik heb nog

nooit seksende mensen hier gehoord,” zegt Lanen. “Ik heb hem

lang aangekeken. Toen begreep hij het. Daarna werd het een

stuk minder.”

Geluidsoverlast kan in plaats van eindigen in een anekdote

ook eindigen in slepende ruzies en ellende. “Vaak snappen men-

sen niet dat een ander last kan hebben van iets waar zij plezier

aan beleven,” zegt Bente Thé, directeur van stichting Beterbu-

ren. De stichting bemiddelt tussen ruziënde buren en heeft een

convenant met woningbouwcorporaties, de Amsterdamse poli-

tie en de gemeente Amsterdam. “Als je heel mooi piano speelt,

dan komt het niet bij je op dat iemand anders daar last van

Ruzies, seksgeluiden, schuivende

stoelen, een doffe bas die nooit dooft.

Geluidsoverlast van buren is er in alle

vormen. Vooral in de grote steden is het

een groeiend probleem.

“Wij konden er niet meer tegen, we zijn

gevlucht.”

terreur door demuren

kan hebben.” Volgens Thé wordt het steeds normaler om, als de

buren je erop wijzen dat zij dat pianospel liever niet dagelijks

horen, te zeggen: “Jammer voor jou, ik woon hier. Dit zijn mijn

vier muren en ik bepaal wat daar binnen gebeurt.”

Individualisering van de maatschappij draagt eraan bij dat

mensen last van elkaar hebben, denkt Thé. “Mensen hebben wel

dagelijks contact met een vriend in Australië, maar nooit met

hun buren. En als je geen contact hebt, ontstaan er veel snel-

ler irritaties.” Dan weet je niet dat de zoon net geslaagd is en

daarom een paar dagen luidruchtig is. Of dat de buren gaan

verbouwen en dat het een week gaat duren. Je weet ook niet

dat de buurman nachtdienst heeft, en het daarom vriendelijk is

om overdag niet met de deuren te slaan. “Als er iemand bij ons

komt met een probleem met zijn buren, en wij vragen wie dan

die andere partij is, dan weten ze bijna nooit wie die buren zijn.”

zegt Thé. “Dan is het: ‘een hele enge meneer’, ‘een vaag wijf’. Er

zijn veel vooroordelen.”

Jenneke Harings kreeg haar vooroordeel bevestigd toen een

taxichauffeur haar thuis afzette en zei: “Jij woont naast Arie! Die

is nu met die heroïnehoer.” Ja, zoiets dacht ze al. De nieuwe

buurvrouw zag er in elk geval heel slecht uit, en in het gekrijs

doorklonk ook een tragisch leven. “’s Nachts was het altijd her-

rie. Of van neuken, of van ruzie. Vaak zijn ze dronken,” zegt Ha-

rings. “Van hem horen we alleen een diepe bas, haar kunnen

we letterlijk verstaan.” Harings heeft nooit wat van de geluids-

overlast durven zeggen. “We hebben ook andere overlast. Ze

laten de hond in de tuin poepen, de biobak stinkt enorm. Daar

heb ik wel eens vriendelijk wat van gezegd, maar ze willen het

gewoon niet begrijpen. Dan zeggen ze: ‘Joh, daar is zo’n bak

toch voor’.” Wel heeft ze met haar vriend wel eens ’s nachts op

de muur gebonkt om het lawaai te laten stoppen, en geroepen.

“Het hoogtepunt was toen we haar hoorde gillen: ‘Als jij mij niet

beft, dan pijp ik jou ook niet meer’.” Na een jaar gegil hebben

Harings en haar vriend nu minder last. “Ik denk dat ze een tijdje

opgenomen is geweest. Ze is wat rustiger.”

Volgens Jan Kramer van de Nederlandse Stichting Geluids-

hinder ervaart twintig procent van de Nederlanders wel eens

geluidsoverlast van de buren. “Loopgeluid wordt het meest ge-

noemd. Iedereen wil tegenwoordig harde vloeren, dat merken je

onderburen. Luide muziek staat op nummer twee.” Onderzoek

naar psychische of fysieke gevolgen van luidruchtige buren is

niet gedaan, zegt Kramer. “Maar er is wel onderzoek gedaan

naar de gevolgen van vliegtuig- en verkeersgeluid. Mensen ra-

ken gestrester, daarvan krijgen ze een hogere bloeddruk, en dat

verhoogt weer de kans op hart- en vaatziekten. Het effect per

individu is klein, maar omdat het over zo’n enorme groep gaat

die last heeft van geluidshinder, kun je waarschijnlijk wel stellen

dat er jaarlijks mensen vroegtijdig door overlijden.”

Ook het lijf van Marco Démoet was na een jaar zware overlast

één brok spanning. “De eerste nachten in het nieuwe huis kon ik

nog niet slapen. Het was stil, maar ik was zo gewend te luiste-

ren wanneer het geschreeuw weer zou beginnen dat ik niet kon

ontspannen.” Démoet stond vijftien jaar op de wachtlijst van de

woningbouwcorporatie om aan een mooi huis te kunnen komen.

Na een jaar vluchtte hij weg. De stad uit, naar Alphen aan den

Rijn. “We missen Amsterdam enorm, maar hier is rust.”

De vijftien jaar wachten gaf hem uitzicht over het IJ, in een

vrij nieuw pand in een leuke buurt op het KNSM-eiland. En ge-

noeg ruimte voor hem, zijn vriendin en een kind. Het leek ideaal,

maar overal om hen heen bleken luidruchtige buren te zitten.

“Ik was ook de enige die werkte, de rest was sowieso thuis. Aan

de ene kant had ik scheldende buren, boven twee alcoholisten

die ’s nachts met dubbele tong de hele Purple Rain plaat van

Prince zongen,” zegt Démoet. “En mijn onderbuurman was een

schizofrene Marokkaan met woedeaanvallen. Elke nacht. Hij

schreeuwde in het Berbers of Arabisch, dat weet ik niet, en het

enige Nederlandse woord was kanker. Hij begon altijd tussen

elf en één ’s nachts. Na een tijdje lag ik vanaf elf uur te luisteren

wanneer het zou beginnen.”

De man aanspreken had geen zin. De buurman ontliep Dé-

moet, deed de deur niet open of negeerde hem. “Kijk, een keer

een feestje is niet erg. Maar in ons huis was continu lawaai. En

altijd negatief lawaai. In die tijd heb ik me aangeleerd om te

lezen en te werken met een koptelefoon op.” Zijn vriendin werd

weer zwanger, ze hielden het er niet meer uit. Ook omdat de

woningcorporatie er niets aan deed. “Die vonden vooral die Ma-

rokkaanse man zielig,” zegt Démoet.

Thé zegt dat het heel lastig is om een echte overlastpleger

weg te krijgen. “Je moet een heel dik dossier opbouwen, dat kan

jaren duren.” Thé raadt aan om het in dat soort situaties samen

met andere buren te doen. “Dan sta je veel sterker.” In het geval

van psychiatrische patiënten kunnen zorginstanties ingeroepen

worden, maar ook dan is het moeilijk. Thé: “Die patiënten moe-

ten ook ergens wonen.” Ze heeft een keer bemiddeling gedaan

waarbij de ene partij enorme last hadden van de psychotische

aanvallen van de buurvrouw. Alles vloog dan door het huis. “Uit-

eindelijk zijn de klagende buren gaan helpen. Doordat ze wisten

waar de overlast door kwam, konden ze het beter aan.” Ze leer-

den ook de broer van de buurvrouw kennen, en hadden num-

mers om te bellen als ze aan de ogen van de buurvrouw zagen

dat het mentale onweer er weer aan zat te komen.

Voor Démoet lag het einde van het verhaal buiten Amster-

dam. Hij huurt nu met zijn gezin een woning met tuin, en heeft

het er ‘heerlijk rustig’. Hij heeft geluk, of kan inmiddels weer

goed genoeg ontspannen. Want volgens Thé ervaart niet ie-

dereen die de stad wegens geluid ontvlucht zo’n opluchting.

“Nederland is zo vol, bijna iedereen heeft buren,” zegt Thé. “Als

je buiten woont, dan hoor je het hele weekend ineens die blad-

blazers gaan. Of je wordt wakker van een kraaiende haan. Of er

voetballen kinderen voor je deur.”

Het enige moment waarop het lijf van Démoet weer in de

stress schiet is als hij op straat Arabisch of Berbers geschreeuw

hoort. “En dat heb ik ook met Purple Rain.” ª

18 ª MC MAGAZINE MC MAGAZINE ª 19

MC MAGAZINE ª 21

de VPRO voorspelt haar een gouden toekomst op onze tv

en in de Nederlandse film, ze staat op Mokkels.nl. Actrice

Medi Broekman, onder meer bekend van de serie Stellen-

bosch, staat met één been in glamourland. Maar ze wil meer

dan de spotlights, de rode lopers en mooie rollen. Ze wil ook

haar eigen verhalen vertellen. Ze schrijft. Vorig jaar werd voor

het eerst een tekst van haar gespeeld voor publiek. Broekmans

tekst Muren hebben oren was geselecteerd voor het Hollandse

Nieuwe festival van MC. Ze won er de schrijversprijs, en dat be-

tekent dat de tekst tot volledige voorstelling gemaakt wordt en

in maart in het MC theater te zien is.

Vijf personages, onder wie een meisje dat niet kan slapen en

een kind dat zijn ouders bespioneert, draaien om de hoofdper-

soon heen. Het stuk speelt zich af in een huis, en door de muren

komen flarden van hun levens en herinneringen. Broekman: “Ik

kan me snel verliezen in het verhaal van iemand anders. Ik hoef

maar iets te horen, en er is al een verhaal. Ik heb in een huis

gewoond waar de buren veel ruzie hadden, dat ging met me

aan de haal. Het waren hele gênante ruzies. De scène in het stuk

waarin de man overgeeft, dat heb ik gehoord.” De seks die op

het overgeven volgt in Muren hebben oren heeft Broekman erbij

verzonnen. “Dat verder fantaseren heb ik overal, in welk huis

ik ook woon. En ik heb in Amsterdam altijd in gehorige huizen

gewoond. Ik heb het ook met een gil op straat bijvoorbeeld, ik

beeld me meteen een situatie in. En vraag me af: moet ik iets

doen? En daarna: hoe erg is het dat ik niks gedaan heb? Je komt

er ook bijna nooit achter wat er is gebeurd.”

Door de ruziënde buren bleef haar fantasie maar ratelen.

“Ik heb ook een keer gehoord dat de buurman een Russische

prostituee had besteld. Tenminste, ik ging ervanuit dat dat zo

was. Maar toen ik hem later op straat zag vroeg ik me af of het

wel echt zo was. Want ik heb het niet gezien. En je vraagt hem

natuurlijk niet hoe het werkelijk zit, dat is privacyschending. Ik

wil ook niet weten wat hij allemaal van mij hoort.” In de tekst

vertellen de personages ook dingen over de buren die ze niet

gehoord kunnen hebben. Dat de muur koud is, welke hand de

seks bij de buren in gang zet. “Dat heb ik expres gedaan. Het ge-

bied waar realiteit overgaat in fantasie vind ik spannend,” zegt

Broekman. “Waar ligt de grens tussen de algemene werkelijk-

heid en gekte? Ik ben nieuwsgierig naar de momenten waarop

de grond onder je voeten lijkt te bewegen.”

Ze vertelt over haar eigen dementerende oma, en hoe zij zat

te praten met andere demente bejaarden in het verzorgingshuis.

“Ze zeiden dingen tegen elkaar als: ‘Ik ben gisteren met de trein

geweest’, en dan kwam er een antwoord met: ‘Jaaa, dat had ik

ook, toen ik daarnet met mijn voet onder de deken ging liggen.’

In woorden begrepen ze elkaar niet, maar toch zaten ze samen

in dezelfde belevingswereld en vonden zij het heel logisch om

op die manier een gesprek te voeren,” zegt Broekman. “Voor mij

zit er troost in de poging de ander te willen begrijpen, zonder

dat je misschien dezelfde woorden spreekt.”

Broekman houdt van tekst, op toneel en op het scherm, die

ruimte laat voor de interpretatie van de kijker. “Neem David

Lynch. De eerste keer dat ik iets van hem zag dacht ik allemaal

betekenissen te zien. Toen ik las dat hij helemaal niet weet waar-

om hij bijvoorbeeld kleine mannetjes in een scene zet, was ik

eerst teleurgesteld. Als de regisseur al niet weet wat hij ermee

bedoelt… Het haalde mijn motivatie weg om op zoek te gaan

naar betekenis, terwijl die zoektocht juist leuk is.” Nu kan ze

die ruimte toch waarderen. “Niet dat ik zomaar dingen in een

tekst plemp, het moet wel allemaal kloppen. Maar soms is in-

tuïtie genoeg, het hoeft niet allemaal beredeneerd te zijn. Als

het helemaal logisch is volgens het hoofd dan weet je vaak de

conclusie al.”

Ze heeft in haar tekst niet aangeduid wie wat moet zeggen.

Het zou door één persoon gespeeld kunnen worden, of door

schrijven op de grens vanrealiteit en gekte

medi broekmanEen jongen die in een andere tijd wil leven, een moeder die zich geen raad weet met

haar pasgeboren baby, een oude dame die de controle over haar hersenen kwijt is. Medi

Broekman schreef een toneelstuk vol ongemakkelijke flarden en herinneringen. “Ik hoop

dat het ook troostend is.”

Beeld Bateman + Dikkerboom

22 ª MC MAGAZINE

vijf. “Ik wil dat overlaten aan de regisseur en de acteurs. Mijn

eigen mening over het stuk ken ik, ik ben benieuwd naar de in-

terpretatie van anderen.” Als actrice weet ze dat het fijn is om

met een tekst te kunnen stoeien. “Als acteur moet je je de tekst

eigen kunnen maken om hem geloofwaardig te kunnen spelen.

Volgens mij is het ook heel gezond als de acteurs of de regis-

seurs een conflict krijgen met de tekst, dat er even een moment

is dat ze denken: ‘Wat een rot tekst!’.” Als het belangrijkste van

het stuk maar overkomt, vindt Broekman: “Dat je soms jezelf

kan verliezen in het horen van een ander.”

Toen de tekst gelezen werd op Hollandse Nieuwe, de teksten

worden daar niet gespeeld maar opgevoerd in een geënsce-

neerde reading, zat Broekman wel bij de repetities. “De acteurs

en regisseur vroegen me af en toe wat ik van iets vond, of hoe

ik iets bedoeld had. Soms deden ze iets met mijn commentaar,

soms niet.” De eerste keer dat ze in de zaal tussen het publiek

naar haar eigen tekst keek vond ze moeilijk. “Als actrice kun je

er nog wat aan doen. Kun je denken: deze keer ging dit niet

zo goed, maar de volgende keer doe ik het anders, beter. Als

schrijver heb je niks meer in de hand.” De regisseur zei haar dat

ze dat los moest laten, dat dat er nou eenmaal bij hoort. “De

tweede keer dat ik in de zaal zat ging het beter. Ik kon daardoor

na afloop ook beter naar de reacties en het commentaar van het

publiek luisteren.”

De stemmen in het stuk hebben iets naargeestigs. Een de-

menterende vrouw, een meisje dat maar in haar lege huis zit met

een onuitgepakte doos. Er is een moeder die niet weet wat ze

met haar baby aan moet, en over haar kind zegt: “Ze hoort niet

dat ik er ben. Of ik probeer iets liefs te doen en dan kijkt ze op

dezelfde manier naar de tafelpoot, naar mijn gezicht en naar ’t

raam. Er is geen verschil.” Er is een jongen die met zijn telescoop

kijkt naar een planeet die tweehonderd jaar eerder leeft dan wij,

en dat ook lijkt te geloven. Broekman: “Ja, het klopt wel alle

personages bungelen allemaal aan het randje. Maar het zijn ook

herinneringen, het kan zijn dat het alweer goed gekomen is. Het

zijn slechts momenten uit een leven. Het betekent niet dat ze er

nooit uitkomen. Ik hoop dat de tekst ook troostend is.”

Door haar prijs op Hollandse Nieuwe heeft Broekman nieuwe

contacten opgedaan, mensen die geïnteresseerd zijn in haar

teksten, en wie weet komt daar wat uit voort. “Ik ben in elk geval

weer aan het schrijven, een ander idee dat eruit moet. Over wat

er gebeurt als je helemaal vol van alles raakt maar geen manier

hebt om dat te uiten.” Of en zo ja hoe die tekst gespeeld gaat

worden, dat weet Broekman niet. Lachend: “De fondsen drogen

allemaal op natuurlijk, dus het is niet de beste timing. Maar ik

heb het nodig om te schrijven, ik kan al die dingen die in me om-

gaan toch niet steeds tegen mijn vriendinnen gaan ophangen.”

Bovendien wil ze ook blijven acteren. “Het zou de ideale combi-

natie zijn als ik het allebei kan doen.” Dus als ze geen rol heeft

op het podium of voor de camera, maakt ze dankbaar gebruik

van de luwte om te schrijven. ª

Er zijn mensen die op straat hard roepen en

lachen en er zijn mensen die help roepen en

waarop niemand reageert en er zijn mensen die

geesten zien in het bos en er zijn mensen die

weten dat geesten bestaan en er zijn mensen

die kunstwerken maken zodat de overledenen

daarop kunnen gaan zitten en er zijn mensen die

altijd verdriet hebben omdat ze een belangrijk

iemand zijn verloren en er zijn mensen die een

kind krijgen en vanaf dat moment zich alleen

nog maar gelukkig voelen en er zijn mensen

die zich bezorgd maken omdat hun kind groot

aan het worden is en er zijn mensen die worden

uitgehuwelijkt en er zijn mensen die naar de

andere kant van de wereld verhuizen en er

zijn mensen die alleen nog maar achter hun

computer zitten en er zijn mensen die kaarten

schrijven en cadeautjes inpakken en er zijn

mensen die zich verdrietig voelen omdat ze

ouder aan het worden zijn en er zijn mensen die

zich te groot voelen voor de wereld.

Uit: Muren hebben Oren, Medi Broekman

MUREN HEBBEN OREN VAN MEDI BROEkMAN

Medi Broekman won met haar toneeltekst Muren hebben oren in

november de Hollandse Nieuwe Toneelschrijfprijs 2011 van MC. Met

deze prijs krijgt zij bij MC artistieke en productionele begeleiding

om haar stuk verder uit te werken en opnieuw te laten spelen.

Muren hebben oren speelt van 13 tot en met 17 maart 2012 opnieuw

in het MC Theater en op 6 april in het Bijmerparktheater samen

met de winnaar van de Hollandse Nieuwe Makersprijs T. Martinus.

MC MAGAZINE ª 23

“

Songs schrijven geeft mij een

speciaal gevoel, vanuit het niets

ontstaat een lied. Je legt jezelf

bloot, bent afhankelijk van de

inspiratie die er op dat moment is.

Dat proces is heel spiritueel, heel

emotioneel.

”

Sabrina Starke

ªSabrina Starke

speelt in de voorstelling Nina Simone (A)Live

MC MAGAZINE ª 2524 ª MC MAGAZINE

phil toledanoa new kind of beauty

Artist statement

I’m interested in what we define as beauty, when we choose to create it ourselves.

Beauty has always been a currency, and now that we finally have the technological

means to mint our own, what choices do we make?

Is beauty informed by contemporary culture? By history? Or is it defined by the

surgeon’s hand? Can we identify physical trends that vary from decade to decade,

or is beauty timeless?

When we re-make ourselves, are we revealing our true character, or are we

stripping away our very identity?

Perhaps we are creating a new kind of beauty. An amalgam of surgery, art,

and popular culture? And if so, are the results the vanguard of human induced

evolution?

www.mrtoledano.com

MC MAGAZINE ª 27MC MAGAZINE ª 2726 ª MC MAGAZINE26 ª MC MAGAZINE

MC MAGAZINE ª 2928 ª MC MAGAZINE

DI 31 JANUARI TM ZA 11 FEBRUARI 2012 TERUG IN HET MC THEATER 20.30 UUR

Muzikale voorstelling van schrijfster Mariëlle van Sauers en regisseuse Marjorie Boston

geïnspireerd door de documentaire Beperkt Houdbaar van Sunny Bergman. Samen met

zes vrouwen van verschillende generaties en culturen brengen zij een brutale voorstelling

over de beleving van de eigen schoonheid. Met Jetty Mathurin, Marit van Bohemen,

Senna Gourdou, Bo Bojoh, Isabel Berenos, Wandana Biekram.

TICKETS € 17,50 / € 16,00 (STADSPAS, 65+, CJP) VIA WWW.MCONLINE.NL

“ We have standards of beauty that aren’t even found in nature.” - A. Levy

MC MAGAZINE ª 3130 ª MC MAGAZINE

RIGHTABOUTNOW

15 - 19 MAY 2012MC THEATERAMSTERDAM

An artist’s duty, as far as I’m concerned,

is to reflect the times- Nina Simone

‘SOULFUL MINDFOOD’

MC’S INTERDISCIPLINAIR EN INTERNATIONAAL FESTIVALVOOR NIEUWE VERHALENVERTELLERS

THEATERMUZIEKDANS

KUNST

MC-RIGHTABOUTNOW.NL M

NINA SIMONE (A)LIVEMC

BE LIKE WATERHETAIN PLATEL (GB)

THISRUPTIONALIDA DORS (NL)

SKY THE RELUCTANT HERONIKKY NORTON (GB)

BATTLE GROUNDDON'T HIT MAMA (NL)

A SONG FOR NINAZARA MAC FARLANE (GB)

GREGORY PORTER (VS)SABRINA STARKE (NL)

ESKA MTUNGZWAZI (GB)

TUCK AND PATTI (VS)

JUICE (NL)

32 ª MC MAGAZINE MC MAGAZINE ª 33

Street art: een van de grote kunsthypes van de laatste jaren. Totaal

overschat en plat, vindt de een. Creatieve verlevendiging van de stad,

vindt de ander. Wij vroegen de kenners wat zij van street art vinden.

Magdalena van street art duo ANonymous Psychonauts. Actief op de Amsterdamse straten.“Street art laat zien dat mensen bezig zijn met hun omgeving, dat ze hun leefomgeving willen het aan-

passen, individualiseren, en dat ze die omgeving niet alleen willen laten bepalen door instanties. Wat wij

maken hangt er een beetje van af, al doen we vooral gezichten. Soms vindt mijn vriend een leuke foto

van zijn favoriete rapper, soms kiezen we voor een gezicht dat waarschijnlijk verschillende emoties zal

opwekken. Onze sterkste basistechniek is de sjabloon, vaker stencil genoemd. Met die stencils kunnen

we dan direct op een muur schilderen. Wat we ook vaak doen is met die stencils thuis al posters spuiten,

en dan met deze posters en behanglijm de stad in. We plakken en schilderen op muren die er al vies

uitzien, op plekken waar we een soort zekerheid hebben dat ons werk de buurt inderdaad mooier maakt.

De laatste tijd gaan we toch voor legaal, we vragen winkeleigenaren of bewoners of we hun muren mo-

gen spuiten. Dan heeft het een langere levensduur en ziet het er meestal beter uit.”

anopsy.blogspot.com & www.flickr.com/photos/anonymous_psychonauts/

Niels Meulman, werd bekend als graffitischrijver Shoe in de jaren tachtig, werkt nu als kunstenaar buiten en binnen, en runt Unruly Gallery.“Ik gebruik die term street art zo min mogelijk, het blijft een lastig iets. Voor veel mensen is street art

alles wat in de buurt van Banksy komt, maar eigenlijk valt graffiti er ook onder. Ook als ik een elevator

pitch moet doen voor mijn galerie probeer ik het woord te vermijden, ik probeer het over de kunstenaars

te hebben. Omdat ik zelf mijn roots op straat heb, ken ik ook veel kunstenaars die hun school op straat

hebben gedaan. Maar om in Unruly Gallery te komen is een straatachtergrond niet noodzakelijk. Veel

kunstenaars gaan de fout in als ze van buiten naar binnen verhuizen. Ze proberen de kracht en snelheid

van de kunst op straat te vangen op doek of in een lijst. Dat is een contradictie, dat is een tijger in een

kooi. Ik heb ingezien dat je een vertaling van je werk moet maken als je het binnen wil laten zien, en daar

moet je je eigen manier voor vinden.” www.unrulygallery.com

Nicole Blommers, initiatiefnemer van Project Amsterdam Street Art, dat elk jaar een festival organiseert.“Street art is nog lang niet voorbij, er gebeuren nog zo veel interessante dingen. Er zijn zo veel grote

festivals, zo veel kunstenaars die mooie grote werken maken. Dat veel street artists ook de galeries in

gaan, dat is logisch, ze willen wat geld verdienen. En de mensen die toffe dingen zien op straat willen

die kunst ook zelf in huis hebben. De meeste kunstenaars blijven trouwens ook actief op straat. Er zijn

veel verschillende stijlen in street art, en kunstenaars ontwikkelen zich ook. Ik ben bijvoorbeeld groot

fan van de Franse kunstenaar C125. Hoe hij zich ontwikkelt is leuk om te volgen. Hij werkt met stencils,

die zijn zo gedetailleerd. Meestal werkt hij ook met meerdere lagen over elkaar. Of Blu, een Argentijnse

kunstenaar, die maakt gigantisch werk. De manier waarop hij zijn kunst presenteert is ook bijzonder, hij

maakt een soort animatiefilmpjes van het proces van het maken van zijn werk op de muren. Dat is ook

een manier om je te onderscheiden.” www.amsterdamstreetart.com

Oscar van der Voorn, eigenaar van de Go Gallery in Amsterdam, waar hij vaak street art laat zien.“Dat street art ook de galeries in ging komt door twee dingen. De street artists gingen beseffen dat ze

hun werk ook konden verkopen, en die spuitbussen kosten ook geld. Bovendien was street art zijn eigen

marketing, mensen wilden hebben wat ze op straat zagen. Ik merk het bij The London Police, die bij mij

tien jaar geleden voor het eerst exposeerden. Toen vooral met foto’s van hun werk op straat, ze wilden

eerst nog niks met de commercie van de galeriewereld. Maar ze kregen een kind, hypotheek. En er was

vraag. Nu hebben ze eind vorig jaar een grote expo gehad in New York, binnen een dag was de helft

van de doeken weg. De vraag wat goede street art is, die beantwoord je nu heel anders dan vijftien jaar

geleden. Nu kan een street artist ook binnen werken, maar ik vind wel dat zo’n kunstenaar begonnen

moet zijn op straat. En pure street art kan natuurlijk alleen op straat gemaakt zijn.” www.gogallery.nl

Radna Rumping, schrijver, organisator en cultureel programmeur“De term street art is bezoedeld, verwaterd, doordat hij als marketingterm wordt gebruikt. Er zitten echt

wel goede mensen tussen, voor hen lijkt het me ook lullig om door die term verbonden te worden met

al die andere mensen die generieke plastic poppetjes laten maken in Azië en die dan collector’s items

noemen. Ik geloof dat de kern van kunstenaarschap originaliteit is, en die originaliteit is er wel bij street

art, maar er is vooral heel veel hetzelfde. Overigens is street art niet van de laatste tien jaar, mensen als

Keith Haring en Basquiat waren er ook mee bezig, maar die noemen we gewoon kunstenaars.”

Sandor Sweet, begon als Juice in 1984 met graffiti. Nu is hij kunstenaar en werkt hij binnen en buiten.“Street art is een term die de media bedacht hebben. De hype is ontstaan toen er andere media ge-

bruikt gingen worden dan de traditionele graffitimarker en spuitbus. Posters, stencils, tegeltjes, stickers.

Daarmee is ook die explosie ontstaan. Ik heb daar nooit aan mee gedaan, dus ik vind dat ik ook niet

bij de street art hoor, ook al ben ik wel begonnen op straat. Ik ben ook altijd meer met letters bezig

geweest dan met plaatjes. Ik heb niet het idee dat ik profiteer van de hype rond street art. Voor binnen

maak ik heel ander werk dan op straat. Binnen gebruik ik meer materialen, bijvoorbeeld ook acrylverf, ik

kan gedetailleerder werken. De thema’s zijn binnen meestal ook wat anders, altijd wel maatschappelijk

geëngageerd. Zo heb ik een keer met drie andere kunstenaars met een achtergrond op straat geëxpo-

seerd in de Go Gallery onder de naam Globisten, en werken gemaakt die gingen over de toestand van

de wereld.” Juicefied.com

Boris Tellegen/Delta, een van de Amsterdamse graffitipioniers, nu kunstenaar.“Street art heeft natuurlijk meerdere definities. De een gebruikt het voor alles wat er gebeurt op straat,

de ander alleen voor de stroming van mensen die grappige dingen maken op straat zonder dat het gaat

om je naam achter te laten. Daarvan kwam een boom de laatste tien jaar ofzo. Maar als je er over nadenkt

was Loesje dat ook. En in de jaren tachtig had je Richard Hamilton, die zwarte schimmen maakte in

steegjes, alsof er iemand op je stond te wachten. Ik heb niet het gevoel dat ik onderdeel ben van street

art, maar ik word er wel regelmatig onder geschaard omdat ik uit de graffiti kom. Toch heb ik niet echt

een mening over street art, maar ik weet dat de puristen het helemaal niks vinden. Street artists gaan

voor het grote publiek, terwijl de graffiti scene het alleen voor elkaar deed. Dat het niet mocht, dat het

illegaal was, dat was bijzaak. Het ging erom zoveel mogelijk je naam te laten zien, dat was het spel.”

www.deltainc.nl

Van 7 april tm 20 mei 2012 exposeert kunstenaar Juice in het MC

Theater. Zijn expositie is ook programmaonderdeel van het

RIGHTABOUTNOW-Festival.

MC MAGAZINE ª 3534 ª MC MAGAZINE

SEXY BUURMEISJE“Mijn begeleidster bij mijn voorstelling Samsara vond

dat ik een beetje een platte kijk op de vrouw had, haha. De

voorstelling ging over een jongen die geen grip heeft op zijn

eigen gedachten, ook niet op wat hij aan moet met een vrouw

die hij leuk vindt. De functie van het sexy buurmeisje was dus

om zijn onmacht te laten zien. Ik denk dat mijn beeld van de

liefde af en toe wat clichématig is, het heeft niet altijd te maken

met de werkelijkheid. Daar hebben vrouwen trouwens net zo

goed last van.”

SAMSARA“De term staat voor herrie in je hoofd. De rondjes die je

gedachten draaien, daar heb ik ook last van. De laatste tijd gaat

het vooral over hoe ik verder moet met mijn creativiteit. Over

identiteit eigenlijk: wat wil ik met dit leventje aan?”

VERVELING“Verveling is ook een vorm van niet weten wat je met jezelf

aan moet. Als ik kijk naar een lijstje van wat ik moet doen, maar

ik voel weerstand om die dingen te gaan doen, dan verveel ik

me. Ik kan dagen slijten achter internet en ’s avonds denken: wat

heb ik gedaan?”

OpA“Ik heb hem nooit gekend, maar wel een voorstelling over

hem gemaakt, bij Likeminds. Mijn opa werd geboren in Somalië

en werkte op zijn vijftiende al op de grote vaart. Hij ging de hele

wereld over. Hij werkte in een Fordfabriek in Amerika, ontmoette

mijn oma in Azië. Toen de oorlog uitbrak in Cambodja zijn ze

met de kinderen naar Somalië gevlucht. Hij is een held voor me.

Ik voel me met hem verbonden. Ik heb ook een drang om te

reizen. Bij hem was het noodzaak, bij mij luxe. Maar misschien

zijn we allebei op zoek naar een thuis.”

THUIS“Ik voel me thuis in het gevoel van op reis zijn, op avontuur

gaan. Al kom ik er steeds meer achter dat dat niet het enige

thuis is, dat het ook aardig is om op een vaste plek een thuis te

gaan hebben.”

MURAkAMI“Mijn afstudeervoorstelling was geïnspireerd op Norwegian

Wood van Haruki Murakami. Ik herken veel in zijn hoofdper-

sonages, hoe zij met afstand de wereld observeren. Met veel

verwondering en liefde voor de mensen en structuren om hen

heen, maar ze hebben ook moeite om deel uit te maken van die

wereld.”

LIJM SNUIVEN“Dat deden de kinderen waar wij met Ubuntu, de stichting

die met straatkinderen theater maakt, eigenlijk niet. In Namibië

snoven ze een beetje benzine, in Ghana waren het meer jointjes.

Maar wij accepteren niet dat ze stoned op de repetitie komen. En

in Ghana werkten we ook met een groep kinderen die overdag al

naar een centrum kwamen, die waren al gemotiveerd.”

ACHTERLATEN“Die kinderen na zo’n theaterproject weer achterlaten is

moeilijk, maar we laten ze wel achter in een structuur. Bij het

eerste project in Namibië hadden we dat nog niet, nu werken

we altijd samen met een organisatie die permanent bezig is om

straatkinderen te helpen. Ubuntu komt iets extra’s brengen voor

de kinderen. En een mediaboost voor die organisatie, dat is ook

belangrijk. Ik houd met die kinderen contact via Facebook, met

de meesten gaat het goed.”

"thuis zit inhet avontuur

"fotografie Mounir Raji

Mike van Wetten (31) is theatermaker. Hij zwerft over de wereld, en werkt als ober in Amsterdam. In februari maakt hij een nieuwe presentatie bij MC in de serie Werktitels.

MIkE VAN WETTEN

Voor MC’s Hollandse Nieuwe theaterfestival maakte Mike van Wet-

ten de werkpresentatie Samsara. Op basis van deze presentatie

nodigde Marjorie Boston, artistiek directeur van MC, hem uit om

nieuw werk te presenteren tijdens de eerste Werktitel in het nieuwe

jaar op 3 en 4 februari in de kleine studio van het MC Theater.

MC MAGAZINE ª 37

’zingenis twee

keerbidden

’If you sing right, heaven belongs to you, zong ‘hogepriesteres van de soul’ Nina Simone. Zij speelde als klein grietje haar eerste noten op de piano in de kerk van haar vader. Ook op veel plekken in Amsterdam zingen en swingen gelovigen voor God.

tekst Annemiek Verbeek fotografie Atlynn Vrolijk en Annemiek Verbeek (p.40)

36 ª MC MAGAZINE

MC MAGAZINE ª 3938 ª MC MAGAZINE

zondagochtend, op een desolaat industrieterrein in

Amsterdam Zuidoost. De wind snijdt ijzig door de lucht.

Al het verkeer dat er rijdt, slaat rechtsaf richting de

bouwmarkt die op dit vroege tijdstip al open is. Aan het eind van

een doodlopende weggetje staat een onooglijk vierkant pand.

Ooit wit, maar al jaren smoezelig. Het onkruid groeit tegen de

gevel op. Links staat het clubhuis voor liefhebbers van Harley

Davidson-motoren. De zwarte gordijnen zijn dicht. Rechts is een

sloot, daarachter raast het verkeer over de snelweg. Niks, maar

dan ook helemaal niks verraadt dat hier een kerk zit.

De Triumphant Faith Chapel is een van de vele kleine,

bloeiende kerkgenootschappen in het stadsdeel. Ghanezen,

Kenianen, Nigerianen, Nederlanders, iedereen is welkom. Binnen

geen Jezusbeelden, offerkaarsen of schilderijen met Bijbelse

vertellingen. Wel staan er vijftien rijen rode stoelen, een beamer,

drumstel, trommels en een keyboard. Na half twaalf druppelen

ze binnen: mannen in nette pakken, vrouwen in kleurrijke

Afrikaanse jurken, strakke rokken en op sexy hakken, meisjes

met ingevlochten haar en bloemenjurken, jongens met stoere

sneakers en spijkerbroeken. Aan strenge kledingvoorschriften

doet deze God niet.

He touches my soul and he makes me howlHe touches my soul and I lost control

He touches my soul, he’s my Godand I know why

Een vrouw pakt de microfoon. De man naast haar zet de

beamer aan, op de muur verschijnt het woord ‘worship’.

Aanbidden. De vrouw gaat, onaangekondigd, voor in gebed.

Ze prevelt in het Engels over dankbaarheid, de grootheid en

barmhartigheid van God en de liefde voor de kinderen. Een

man loopt de zaal rond met een tamboerijn en geeft de maat

van het gebed aan. De mannen en vrouwen in de zaal prevelen

mee, ieder op zijn eigen tempo en met eigen woorden. Als het

gebed van de vrouw op het podium even later overgaat in een

lied, zingen de kerkgangers mee. Ogen gesloten, handen ten

hemel, heen en weer wiegend. Het gevoel via de stembanden

rechtstreeks naar God.

Met elk lied neemt het tempo toe, raakt het publiek meer

in vervoering, net als bij een zorgvuldig geregisseerde setlist.

Er komen muzikanten op het podium, meer zangers achter de

microfoon. De decibellen beginnen het niveau oorverdovend te

bereiken. De kleintjes hebben nergens last van. Ze spelen in de

kinderkamer, lopen rond, eten chips en koekjes of vallen op de

schouder van hun vader in slaap.

Het is warm in de bedompte ruimte, het zweet staat op

de voorhoofden. De kakofonie van muziek, gebed en gezang

bereikt zijn voorlopige hoogtepunt. Een man zoekt steun bij de

leuning van de stoel voor zich.

I really want to see youReally want to see you

Really want to see you, lordReally want to see you, lord

But it takes so long, my Lord (hallelujah)

Hemelsbreed nog geen tien kilometer verderop, op de

rand van Buitenveldert en Amstelveen, staat de 75 jaar oude

Augustinuskerk. De omgeving – van industrieterrein naar groene

woonwijk – is niet het enige dat de twee kerken als dag en nacht

van elkaar doen verschillen. Hier spat de katholieke allure van

af. Het imposante, gotische gebouw heeft aan de voorzijde een

enorme cirkel in glas-in-lood. Binnen, onder het minstens twintig

meter hoge plafond, branden honderden kaarsen. De verse

lelies in de vazen voor het altaar verspreiden hun kenmerkende

geur over de houten kerkbanken naar achteren, aan de muren

hangen schilderijen met beeltenissen van de heilige Maria en het

leven van Jezus.

Hier oefenen elke dinsdag zo’n twintig kinderen van

kinderkoor Prima Voce aan hun repertoire. Deze zondag is het

de maandelijkse ‘gezinsviering’, waarin zij centraal staan en de

hele dienst in het teken van jonge kinderen staat.

Voordat hun vaders, moeders, oma’s en opa’s en de reguliere

kerkgangers binnen zijn, moet er nog flink geoefend worden.

Zij aan zij staan ze voor het altaar, twintig jongens en meisjes,

twee microfoons aan hun voeten. Dirigent Magda Lesiak

neemt plaats achter de piano om de kinderen te begeleiden.

Ze zwaait al vijftien jaar streng doch rechtvaardig de scepter

over het kinderkoor. Valse noot? Te langzame inzet? Stoppen en

opnieuw beginnen.

Celeste (11) zingt in het koor en speelt piano. Ze vertelt dat

muziek maken voor haar het allerbelangrijkste is. “Ik doe het

’t liefst altijd en overal. Ik zit ook op de musicalschool.” Haar

favoriete artiest is Michael Jackson, en ‘huilliedjes’ vindt ze maar

niks. “Ik zing liever moderne nummers. Op school vertel ik niet

echt dat ik in de kerk zing, maar ze weten het wel. Soms komen

er ook klasgenoten kijken bij een voorstelling.” Tobias (9) vindt

het vooral gezellig om in het koor te zingen. Hij speelt ook hobo

en hoorn. “Dat hoorde ik een keer op een cd, en toen wilde ik

het meteen zelf spelen. Ik maak liever muziek dan dat ik er naar

luister.”

De akoestiek is zoals je die verwacht in een kerk. Hol,

galmend, prachtig. De kinderen zingen: “Een nieuwe dag, een

nieuw begin... Dans met ons een rondedans. Iedereen krijgt een

nieuwe kans. Het oude ging voorbij. God houdt van jou en mij...”

De zoete, heldere kinderstemmen vullen de ruimte. De kinderen

hebben rode konen, een jochie van een jaar of tien plukt aan

de rand van zijn trui en kijkt zenuwachtig naar de grond als de

eerste mensen op de kerkbanken plaatsnemen.

MC MAGAZINE ª 4140 ª MC MAGAZINE

Het is braaf, de liedjes die ze zingen. Hier en daar vergeten

ze een noot. Het eindnummer geeft een gospelsausje aan

het geheel. De honderd bezoekers klappen mee, de kinderen

hebben duidelijk plezier.

“Zingen is twee keer bidden”, verklaart dirigent Lesiak na

afloop de rol van muziek in het geloof. “Het telt dus dubbel. Dat

is echter niet de enige reden waarom muziek zo’n belangrijke rol

vervult bij de kerkdiensten. Door te zingen, toon je makkelijker

emotie, krijg je eerder contact met je eigen gevoel. En zo maak

je ook makkelijker contact met God.”

In waking, eating, working, dreaming, sleeping, Serving, meditating, chanting, divinely loving, My soul will constantly

hum, unheard by any: God! God! God!

Terug naar Zuidoost. Naar de Bijlmer dit keer. Want als er

iemand is die vol passie kan praten over de rol van muziek in

de kerk, dat is het reverend Emmanuel Koney van de Temple

of God’s Fire. Elke zaterdag gooit hij de deuren open van De

Kandelaar – een gebouw waar vijftien verschillende lokale

kerken gebruik van maken – om jongeren muziekles te geven.

Het licht dat door de groen, geel, rood en blauw gekleurde

ramen naar binnen sijpelt, vormt de enige aankleding van de

verder sobere ruimte.

Met een busje, gekocht met donaties, halen mensen van

zijn kerkgemeenschap kinderen uit de buurt op. Een collectie

spiksplinternieuwe instrumenten staat op ze te wachten,

evenals een uitgebreide lunch na afloop. Tegen de middag is er

een groep van tien jongeren tussen de tien en zestien jaar druk

bezig met de gitaren, drumstellen, blazers, een trits keyboards.

De dominee is klein en potig, heeft een kaarsrechte houding

en spreekt elk woord gedecideerd, maar met een onmiskenbaar

Afrikaans accent uit. “Gods werk doe je niet alleen met mensen

van je eigen kerk, maar voor de hele gemeenschap. Door samen

met hen bezig te zijn in het huis van God, hoop ik dat ze geraakt

worden door Zijn energie.”

De achttienjarige Nico was vier jaar geleden één van de

jongeren die hier elke zaterdag muziek kwamen maken. Nu

is hij actief in de kerk en geeft hij vrijwillig les. Geduldig laat

hij de anderen zien wat de beste houding is, hoe je een gitaar

vasthoudt, geeft hij de maat aan door op zijn knie te slaan.

“Muziek maken hoort bij onze manier van geloven”, vertelt hij

later. “Net zoals het ook normaal is dat we actief zijn in de kerk.

We geven iets terug aan de gemeenschap die ook aan ons

zoveel gegeven heeft.”

“We zijn hier in het huis van God, daar hoort blijdschap bij”,

zegt reverend Koney met een brede glimlach op zijn vriendelijke

gezicht. “En is er een betere manier om je blijdschap te tonen,

dan zingen en muziek maken? Dansen en zingen brengt je

dichter bij God. Daarmee laat je God zien en horen dat je blij

bent met het leven dat hij je gegeven heeft.” ª

De cursieve teksten hierboven komen uit songteksten van Nina Simone.

“

Muziek geeft me rust en energie

tegelijkertijd. Een soort mentale

kungfu. Toen ik met volle maan m’n

ribben brak heeft muziek me naar

huis gebracht.

”

DJ LOVESUpREME (Gaby Damude)

ªDJ LOVESUpREME

speelt in de voorstelling Nina Simone (A)Live

Kinderkoor Prima Voce zingt elke maand in de Augustinuskerk. Ze repeteren elke week een paar uur. V.l.n.r. Tobias (9), Lisa (10) en Celeste (11).

MC MAGAZINE ª 4342 ª MC MAGAZINE

Fotografie Mounir RajiStyling Isis Vaandrager@ Eric Elenbaas Agency

Haar & make-up patricia van Heumen @ Angelique Hoorn Management Assistent fotografie Jeffrey flu

Meer dan een jaar geleden werd het nieuwe MC Theater op het Westergasfabriekterrein ingewijd met de theatervoorstelling BH. Een voorstelling over

de beleving van de eigen schoonheid geïnspireerd op de documentaire Beperkt Houdbaar van Sunny Bergman met v.l.n.r. actrices Marit van Bohemen, Isabel Berenos, Jetty Mathurin, Wandana Biekram, Senna Gourdou en Bo Bojoh. De voorstelling is deze winter van 31 januari tm 11 februari 2012 opnieuw

te zien in het MC Theater en op 12 februari in het Bijlmerparktheater in Amsterdam Zuidoost.

MC MAGAZINE ª 4544 ª MC MAGAZINE

quinsy Gario (27) zegt het belangrijkste op het einde van

het interview. “Ik durf het nu aan om eerlijk te zijn. De

vrouw over wie mijn voorstelling gaat wilde niet dat ik het

over onze liefde had. Maar ik laat me de mond niet meer snoe-

ren.” Over die specifieke liefde wil de dichter en theatermaker

verder niks kwijt, te kwetsbaar. Maar over de liefde in het alge-

meen, daar gaat hij in zijn drieluik, dat hij dit jaar bij MC speelt,

van alles over zeggen.

Wat ga je vertellen over de liefde?“Ja... ik moet eigenlijk het eerste zeggen wat er in me opkomt,

want anders doe ik toch weer wat ik ook doe in mijn gedichten:

schuilen achter woorden. Ik zeg het gewoon. Het eerste deel

gaat over liefde van mezelf voor mezelf. Het tweede deel over

liefde voor een ander, en het begrip dat liefde voor een ander

begint met liefde voor jezelf. Het derde deel gaat over het ver-

tellen aan de buitenwereld over de liefde. Dat je beseft dat je de

liefde die je voelt voor een ander niet hoeft te verbergen voor

de blikken van anderen.”

Vorig jaar november won Gario, die graag en veel een lach

lacht die tegen de gniffel aanhangt, de makersprijs tijdens het

festival Hollandse Nieuwe, onder zijn pseudoniem T. Martinus.

Een paar weken later was hij volop in het nieuws met zijn Zwarte

Piet is Racisme-campagne. Iedereen in Nederland en daarbuiten

had een mening over hoe hij tijdens zijn kunstproject, zo noemt

hij het zelf, of zijn demonstratie, zo zag de politie het, bij de

intocht van Sinterklaas in Dordrecht door de politie hardhandig

werd afgevoerd.

In het nieuwe jaar gaat hij weer verder met zijn drieluik. De

eerste twee delen, die hij speelde op het Fringe Festival en Hol-

landse Nieuwe, beginnen met de hoofdpersoon die ontwaakt

in een kamer en niet weet waar hij is. Hij gaat op zoek naar zijn

verleden, zijn identiteit. Dit jaar maakt Gario/T. Martinus bij MC

het laatste deel, en speelt hij de drie delen in een avondvullend

programma achter elkaar, op verschillende plekken in het MC

Theater.

Een half jaar geleden beschreef je het tweede deel van je drieluik nog met termen als postkolonialisme, xenofobie, identiteit. Waar zijn die thema’s gebleven?“Die zitten er ook nog in, in alle drie de delen. De locaties

waar de delen zich afspelen, Amsterdam, Parijs en Manchester

hebben allemaal te maken met handel van goederen en ideeën,

met import en export. Maar nu vind ik dat je die begrippen min-

der voorop moet stellen, het is toch al onderdeel van wat je

doet.”

Toen stelde je die termen nog wel op de voorgrond.“Ach ja, ten tijde van het Hollandse Nieuwe festival was ik

nogal boos. Ik was teleurgesteld in de reactie van sommige

mensen op mijn Zwarte Piet is Racisme-T-shirts. Mensen zeiden

dat ik niet zelf iets mocht beginnen, maar me aan had moeten

sluiten bij andere acties. Toen dacht ik: ik ga even goed voor ze

neerzetten waar ik mee bezig ben en wat ik doe. In mijn teksten

gaat het ook vaak over het besef waar we vandaan komen en

hoe we gekomen zijn tot het punt waar we nu zitten. Nu denk ik

eerder dat je die thema’s met je mee moet dragen, maar dat het

niet de hoofdmoot moet zijn. Ik verschuilde me toen achter die

thema’s, in plaats van ze te belichamen.”

plaaggeestover deliefde

Quinsy Gario is een vrolijke jongen van 27 die zich bezighoudt met zware thema’s als

postkolonialisme, racisme, Zwarte Piet. “Die termen zijn een beetje mijn schild.”

fotografie Wayta patmo

MC MAGAZINE ª 4746 ª MC MAGAZINE

Waar verschuilde je je dan voor?“Ik had het er laatst over met een vriendin van mij. Ze vertelde

wat ze dacht toen ze me voor het eerst ontmoette: ‘Wie is deze

kwast nou? Heel erg obnoxious, met allemaal intellectuele ter-

men lopen strooien, iets zeggen en dan weglopen.’ En zo ben ik

ook wel. Ik kijk op die manier eerst de kat uit de boom.”

Hoe verhoudt de vrolijke, ondernemende, open jongen zich tot die boze, strijdlustige thematieken?“Misschien is het ook wel een wand. Dat ik daardoor niet na

hoef te denken over andere dingen, over mezelf. Zelfbescher-

ming door middel van grootse thema’s.

Ik vind het interessante thema’s om te behandelen. Het is

ook een fascinatie met de blindheid van anderen, hoe sommige

mensen dingen niet willen zien, en gelukkiger zijn omdat ze het

ook niet zien. Dan denk ik: ik ga daar even in prikken. Ik ben ook

een beetje een plaaggeest.”

Je wilt kennis verspreiden. Maakt kennis gelukkig?“Kennis maakt me niet gelukkig, maar het geeft me wel een

schild. Het zorgt ervoor dat ik minder snel gekwetst kan wor-

den door opmerkingen, omdat ik weet waar de opmerking die

geplaatst wordt vandaan komt. Daardoor kan ik beter reageren,

kan ik uitleggen waarom ik denk dat een opmerking racistisch

is. Okee, jij noemt mij aap omdat de schaamlippen van Sarah

Baartman na haar dood in 1815 door Georges Cuvier gebruikt

werden om een link te leggen tussen Afrikanen en apen. Dat jij

dat niet weet, dat vertel ik je nu even. Zodat je zelf kan naden-

ken over hoe die term bij jou terechtgekomen is.”

Als je aan het publieke debat deelneemt dan krijg je gega-randeerd nog veel meer racisme over je heen. “Maar het is net als bij een ontstoken wond. Af en toe moet

er wat pus uit, dan komt het schone bloed pas. En ik lees de

reacties op internet niet hoor.”

Wat vind je leuk aan performen?“Ik vind contact met het publiek heel vet. De manier waarop

mensen reageren op wat je zegt, zorgt ervoor dat jij er nog meer

uit kan halen. Het laatste jaar heb ik ook veel gedaan aan impro-

visatiedichten. Op het podium gaan staan zonder dat je precies

weet wat je gaat zeggen. Het publiek is medemaker op dat mo-

ment, zijn reactie zorgt dat je een bepaalde kant op gaat. Ik heb

een paar keer voor publiek gestaan dat ik dacht: moet ik nou

wel zeggen wat ik wil gaan zeggen? Doe je het toch, denk je: dit

loopt verkeerd af. En dan gaat het toch goed.”

Geef eens een voorbeeld?“Ik was in 2010 in Venlo, het was rond de tijd dat de Antillen

als land stopten met bestaan. Ik deed een keihard gedicht over

hoe er in Nederland tegen Antillianen aangekeken wordt. Hoe

ze altijd alleen maar gezien worden als economisch verlies. Je

denkt Venlo, PVV-country. Maar die mensen stonden gewoon

te klappen. Ik won die avond de poetry-slam. Door dat soort

ervaringen heb ik ook geleerd om mensen niet in een hoekje te

stoppen. Mensen in die regio stemmen wel PVV, maar ze weten

eigenlijk niet waar ze op stemmen.

Op het podium staan is ook kennis delen. In de wereld van je

publiek treden, en dat zij in jouw wereld treden, dat is best wel

magisch.”

Waarom wilde je poetry naar het theater brengen?“Ik was met Poetry Circle Nowhere in Manchester bij het Con-

tact Theatre, daar werkten we aan een voorstelling met onze

groep van poets. Dat was heel leuk, maar ik merkte dat mijn

reikwijdte beperkt werd. Dus ik dacht: laat ik het alleen probe-

ren. Ik merkte dat ik meer wilde doen met performen. Per avond

een of twee gedichten doen, dat is leuk, maar met meer tijd kan

je ook meer vertellen.”

In het eerste en tweede deel word je in je eentje wakker in een kamer. Ga je dat in het derde deel ook doen?“Nee. Wakker worden laat zien dat je even tot rust bent ge-

komen en dan weer verder gaat. In het derde deel zit de rust

erin dat je iemand anders hebt gevonden met wie je altijd rustig

kan zijn.” ª

THE pRINCIpLES Of CERTAINTIES VAN T. MARTINUS

T. Martinus won met zijn presentatie The Thief of Certainties in

november de Hollandse Nieuwe Makersprijs 2011 van MC. Met

deze prijs krijgt hij bij MC artistieke en productionele begeleiding

om zijn stuk verder uit te werken en opnieuw te laten spelen. The

Principles of Certainties speelt van 13 tot en met 17 maart 2012

in het MC Theater en op 6 april in het Bijmerparktheater samen

met de winnaar van de Hollandse Nieuwe Toneelschrijfprijs Medi

Broekman. De opname van radioprogramma Mijke’s Middag is iedere

vrijdagmiddag van 16.00 - 19.00 uur gratis te bezoeken in het

MC Theater. Het programma van Mijke’s Middag vind je op

mijkesmiddag.radio6.nl

met een grote koptelefoon op haar blonde haar en een

flinke bol als microfoon in de hand loopt presentator

Mijke van Wijk (37) tussen de tafeltjes door. Haar billen

ontwijken biertjes, ze zwaait naar iemand aan de andere kant

van de foyer van het MC Theater en zoekt een rustig plekje om

naar de band te kijken die staat te spelen. Elke vrijdagmiddag

verruilt het programma Mijke’s middag, op werkdagen tussen

16.00 en 19.00 uur te horen op Radio 6, de studio in Hilversum

voor het MC Theater. Dan komen jazz en soul niet uit de compu-

ter, maar live uit instrumenten op het podium bij MC in Amster-

dam. Elke vrijdag spelen er drie acts, eventueel begeleid door

de huisband The Ob6ions. “Live maakt muziek extra speciaal,”

zegt Van Wijk. “En op vrijdag zoeken we ook iets meer de ran-

den van de programmering op. Echte piepknorjazz houden we

er sowieso buiten, maar het mag op vrijdagmiddag wel iets ge-

waagder dan gemiddeld overdag op Radio 6.”

Van Wijk, die psychologie studeerde, presenteert het pro-

gramma nu twee jaar. “Hiervoor heb ik altijd bij nieuwspro-

gramma’s op de radio gewerkt. Als redacteur, als nieuwslezer

en nieuwspresentator.” Voor het programma dat Mijke’s Middag

werd heeft ze auditie gedaan, ze werd gevraagd om mee te

dingen naar de plek omdat de eindredacteur wist dat ze een

jazz- en soulhart heeft. “Ik maakte een tapeje, en werd gekozen.

Ik denk omdat ze hoorden dat ik niet echt een dj ben. Van hits

aankondigen op 538 zou ik niet gelukkig worden. Ik vind dit leuk

omdat ik van deze muziek houd.”

Ze begon aan jazz als tiener. Haar saxofoondocent voerde

haar Sonny Rollins en Canonball Adderley. “Dat vond ik te gek.”

Op de middelbare school pikte ze nog meer op. “We hadden

een groepje, Wolfert Brederode die nu een bekend jazzpianist

is, die zat daar ook in. Gingen we stiekem wijntjes drinken en

platen draaien. We stimuleerden elkaar.”

Ook al stelt de eindredacteur de platen en de live acts samen,

Van Wijk zorgt ook dat ze zelf zoveel mogelijk op de hoogte

blijft van wat er uit komt. “Ik ga veel naar concerten, en als ik

iets tofs heb gezien zeg ik ook tegen mijn eindredacteur dat ik

die band graag in het programma zou hebben.” Veel acts klop-

pen zelf bij het programma aan om er op te treden, het is een

goede plek voor promotie. “Vaak is het programma maanden

van tevoren al vol.”

Afhankelijk van de acts wordt het programma opgenomen

in het café of in de foyer van MC. De middag is voor iedereen

gratis toegankelijk, het is er altijd gezellig druk. “Soms komen

mensen uit Leeuwarden of uit Brabant om een act te horen. Live

is natuurlijk ook nog leuker dan op de radio,” zegt Van Wijk.

“Biertje erbij, de muzikanten live aan het werk zien, even met ze

kletsen.” Goede plek voor de vrijdagmiddagborrel.ª

radiomaken in M theater

MC MAGAZINE ª 4948 ª MC MAGAZINE

MC over pien feith: “Een puike zangeres die met haar sterke

liedjes een brug slaat tussen indiepop en diepe elektronica. Haar

stem houdt het midden tussen de warme vocalen van Feist en

de Scandinavische Lykke Li. We zijn heel benieuwd naar haar

nieuwe album.”

Mijn muziek: “Popmuziek met invloeden uit de elektronische

muziek. Het blijven liedjes.”

Melancholie: “Ja, mijn muziek klinkt wat melancholisch, dat is

mijn karakter. Zo lang ik muziek maak zit dat er al in. Maar bij dit

album, Dance on time, is dat al een stuk minder. Ik wilde dat mijn

muziek meer mijn gevoel zou weerspiegelen. Ik denk dat als je

ouder wordt, je ook wat relaxter wordt.”

Ableton: “Ik zat hiervoor in de singer-songwriter- en bandjes-

hoek. Ik luisterde al wel veel hiphop en elektronische muziek. Ik

heb mezelf produceren aangeleerd. Ik ben achter Ableton gaan

zitten, en gaan proberen. Het is een hele andere manier van mu-

ziek schrijven, alles is mogelijk, heel bevrijdend. Het duurde wel

een tijd voor ik het onder de knie had. Over deze plaat heb ik

twee jaar gedaan.”

Biertje: “Als singer-songwriter speel je meestal in een kleine

setting, en omdat je kleine liedjes maakt vraag je ook van het

publiek om stil te zijn. Ik kreeg er genoeg van om zoveel van het

publiek te eisen. Van mij mocht er ook best een biertje gedron-

ken worden, een beetje dansen. Wat gewicht eraf gooien, wat

humor en relativering.”

Remixen: “Ik heb het hele album laten remixen, door mensen

als Nuno Dos Santos, Applescal en Sotu the Traveller. Een paar

mensen kende ik via, via, de namen kende ik sowieso wel. Ik

heb gewoon mailtjes gestuurd en het gevraagd. Mensen denken

dat het allemaal afgescheiden scenes zijn, maar iedereen is juist

heel open.”

2012: “Veel nieuwe nummers schrijven, ik wil niet te lang wach-

ten met een opvolger. Ik werk ook aan wat tracks met Fellow en

ik wil wat dingen met Applescal gaan doen.”

pien feithwww.pienfeith.nl

MC over karsu Dönmez: “Een mix van Nina Simone, Melody Gar-

dot en af en toe zelfs een vleugje Led Zeppelin. Aanstormend

talent met een heel eigen stemgeluid dat je mee terugneemt

naar je ouders’ oude ongepolijste jazz- en bluesplaten met een

vleugje van nu.”

Mijn muziek: “Jazzy met een lichte sound erin.”

Repeteren: “Met de band doe ik dat in een studio die ik huur bij

MuzyQ in Amsterdam-Oost. Verder oefen ik op een elektrische

piano op mijn kamer. Dan zet ik mijn koptelefoon op zodat mijn

familie er geen last van heeft. Als we op tour zijn hoef ik niet

echt te repeteren, maar als er een concert aankomt dan oefen

ik elke dag.”

Handen: “Ik merk dat ik dingen begin te vermijden die gevaarlijk

kunnen zijn. Laatst zou ik gaan paardrijden, en toen dacht ik op

het laatst: toch maar niet. Ik heb een keer bijna al mijn vingers

gebroken, dat zou echt verschrikkelijk geweest zijn. Soms denk

ik er wel aan om mijn handen te verzekeren.”

Tofste optreden: “In de Carnegie Hall. Met een heel orkest, zo’n

ervaring. En op het Taksimplein in Istanbul. Dingen waarvan ik

zelfs nooit bedacht had dat ze zouden kunnen gebeuren.”

Schrijven: “Schrijven doe ik thuis. Ideetjes krijg ik overal. Die

zet of zing ik dan in mijn telefoon, en die schakelt meteen door

naar mijn computer. Als ik die dan thuis aanzet dan poppen die

ideetjes meteen weer op.”

fans: “Dat vind ik een gek woord. Vooral vanuit het restaurant

van mijn vader waar ik voor publiek begon te spelen, heb ik een

krimng van fans opgebouwd. Maar een Duits stel dat speciaal

voor mijn optreden naar België was gereden was bijzonder, en

een fan uit Istanbul die enkel en alleen naar Amsterdam kwam

voor een concert van mij. Dan wil ik ook iets aardigs terugdoen,

dan vraag ik: kom na afloop maar met de band mee eten.”

Dromen: “Gek misschien, omdat ik die meisjesdroom van op-

treden al bereikt heb, maar ik sta nog steeds met een borstel of

shampoofles in mijn kamer voor de spiegel te blèren.”

karsu dönmez

Het geluid van live muziek vult steeds vaker het MC Theater. In de bar, in de grote zaal, of in de foyer. Van rauwe hiphop tot ingewikkelde jazz. Van hipstersoul tot afrobeat. De muziekprogrammeurs van MC geven je hun tips van Amsterdamse muzikanten. Ga ze checken!

fotografie Sharon Jane Dompig

www.karsu.nl

MC MAGAZINE ª 5150 ª MC MAGAZINE

papalino (trommels), Abel (zang), Rowan (bas), kaj (gitaar).

MC over TDTMCM: “De oppermachtige piratenkoningenrock uit

Amsterdam-Noord - met hiphopinvloeden en THUGLIFE-credo

– zorgt voor veel vuurwerk op het podium. We lazen op Twit-

ter dat ze op sommige plekken al niet meer welkom zijn, dat is

punkrock zoals het ooit bedoeld is.”

Abel is de capo van de band en heeft antwoorden.

Onze muziek: “Normaal geef ik een fucking debiel antwoord

hierop, want als antwoord moet je jezelf in een hokje stoppen.

Maar laatst had ik het ineens: ‘Overwinningsmuziek’. Voor als

je terugkomt van het slagveld en je hebt gewonnen. Mother-

fuckers.”

Amsterdam-Noord: “Daar komen wij vandaan. Er gebeurde

daar niks. Toen zijn we de band begonnen omdat we toch nooit

zoveel deden. Vanaf dat moment is Noord helemaal de shit ge-

worden, MTV is toen ook naar Noord verhuisd enzo.”

Rare naam: “Eerlijk, die naam heeft God ons gegeven. Die kwam

ineens op ons vallen. Iemand zei een keer: ‘Is die naam omdat

jullie zoveel jonkos roken en daardoor munchies krijgen en dan

tosti’s maken en dan niet willen dat er iemand aan je tosti komt?’

Niet hoe het gegaan is, maar wel de beste uitleg.”

Schrijven: “We maken de nummers samen. Kijk, eigenlijk zou-

den we allemaal in een andere band moeten spelen. De gitarist

in een heavy metal stoner band, de bassist in een vreemd ex-

perimenteel jazzrockensemble, de drummer in 30 Seconds to

Mars en ik had bij The Wu-Tang Clan gemoeten. Maar we zitten

in TDTMCM. Iedereen speelt wat de fuck hij wil spelen zonder

het geheel uit het oor te verliezen.”

Oost: “We wonen nu in een bandhuis in Oost, we zijn stiekem

uit Noord vertrokken toen niemand keek. Ja hoor, er durven an-

dere mensen te komen. Er woont zelfs een meisje bij ons. Soms

kookt ze.”

2012: “We gaan het beste album van de wereld uitbrengen, ik

denk dat het DE PIRATENKONING (met nadruk op de capslock)

gaat heten. Verder doen we een geheimzinnig project in samen-

werking met Ome Omar onder de werktitel ‘Kwaad Koninkrijk’.

Aan het eind van het jaar gaan we allemaal dood ofzo, dus voor

die tijd gaan we knallen.”

the don’t touch my croque–monsieurs

www.tdtmcm.com

Alvin Lewis (zang, gitaar), Eddy Addai (drums), Shanku Tuhu-sula (bas)

MC over Seeka: “Een harde, frisse en energieke band met inter-

nationale allure. Seeka bestaat uit drie talentvolle topmuzikan-

ten die vol passie de stage rocken!”

Zanger Alvin Lewis geeft de antwoorden.

Mijn muziek: “Seeka maakt een cross-over tussen rock, hiphop

en elektro, met soul als rode draad. Maar het gaat echt om de

rockmuziek, uit het hart, zonder concessies.”

Bevrijdend: Ik heb veel gitaar gespeeld bij andere bands en for-

maties. Ik had nooit het gevoel dat ik vastzat, maar was wel op

zoek naar nog iets anders. Ik wilde mijn gitaar weer echt laten

klinken, ik was het zat dat het altijd zo zacht moest.”

Zingen: “Het is de eerste keer dat ik zing, daardoor kreeg ik

met Seeka wel weer die spark en die lekkere spanning op het

podium.”

publiek: “Ik ben niet meer de gitarist die af en toe shine pakt, ik

moet gitaar spelen, zingen, de band leiden én de aandacht van

het publiek erbij houden. Het moeilijkste is de stilte tussen de

liedjes. Een andere zanger zei me een keer: bedenk van tevoren

wat je tussen elk nummer doet of zegt, dan heb je houvast. Nu

kan ik er al veel losser mee omgaan.”

pete philly: “We waren voorprogramma van Pete Philly. Het pu-

bliek zag drie gasten die eruit zien alsof ze funk gaan spelen,

en dan komt er rock uit. Het viel live heel goed, het is elke keer

gelukt om zieltjes te winnen.”

Tofste optreden: “Op een festival in Litouwen. Het publiek ging

helemaal los, en we speelden niet eens heel goed. Krijgen we

nog steeds mailtjes over.”

2012: “Dan komt ons album uit. Er staat een nummer op, Scream

my name. Dat gaat over dromen. Ik wil dat het publiek onze

naam scandeert. Ik wil Lowlands, Pinkpop. Ik denk niet dat dat

lukt dit jaar, maar in mijn dromen is the sky the limit.”

Iloveseeka.com

seeka

MC MAGAZINE ª 5352 ª MC MAGAZINE

“

Op een dag zag en hoorde ik

Louis Armstrong. Ik had nog nooit

een neger gezien. Excusez le mot

NEGER. Ik had nog nooit jazz ge-

hoord. Wat ik zag en hoorde had ik

in mijn onderbewustzijn of in mijn

vorige leven al eens meegemaakt,

zo scheen mij toe, maar ervaren

zeker niet. Toen ik Louis Armstrong

zag en hoorde spelen wist ik het

zeker: ik wilde een trompet.

”

Hans Dagelet

ªHans Dagelet

speelt in de voorstelling Nina Simone (A)Live

MC over Sef: “Sef weet dat hij goed kan rappen. Hij hoeft voor

zijn gevoel geen ingewikkelde flows en rijmschema’s te gooien

op de luisteraar om dat te bewijzen. Voor zijn debuutalbum De

Leven is hij popmuziek gaan maken, voor hem is dat het über-

genre. Zijn grootste inspiratiebron daarin is Michael Jackson,

de sound van zijn album is dan ook 80’s elektropoprap. Fris en

gewaagd.”

frontman: “Het is gek om voor het eerst frontman te zijn. Bij

Flinke Namen (de groep waar Sef hiervoor in zat) praatte er

altijd wel iemand op het podium door als jij stil was. Nu maakt

er niemand je zin af. Qua ademhaling heb ik het tegen het einde

van het concert nu soms nog wel even lastig, haha. Maar als

het in je eentje lukt om een goed concert te geven, dan is het

geluksgevoel ook groter.”

Gedistingeerd: “Ik vind een gedistingeerde, statische aanpak

beter passen bij de muziek die ik nu maak. Beter dan in een jog-

gingbroek en een mic in je hand over het podium rondspringen.

Het duurt nu wel wat langer voor ik het publiek mee krijg, het

publiek moet echt naar mij toe komen in plaats van andersom.

Maar de focus ligt daardoor erg op de muziek, en de mensen

kunnen mijn teksten verstaan.”

Michael Jackson: “Ik was nooit van het gillen of huilen. Ik wilde

op hem lijken. Wilde ook lakschoenen, en als ik gel in m’n haar

deed trok ik ook zo’n krulletje op mijn voorhoofd. Hij is nog

steeds mijn held.”

Het: “Ik voel me niet medeschuldig aan het verdwijnen van het

lidwoord ‘het’. Kom op, de taal veranderd gewoon, daar doe je

niks aan. We gebruiken nu ook niet meer zoveel ‘sch’ als vroe-

ger, daar waren vast ook mensen rouwig om. En voor mensen

die Nederlands moeten leren is het alleen maar fijn als er minder

‘het’ is, dat is het allermoeilijkst om te leren.”

Art work: “Het is veel moeilijker om art work voor jezelf te ma-

ken, omdat alles kan. Je wordt niet beperkt door de wens van

anderen. Daarom heb ik voor mijn eigen plaat zelf alleen het ka-

der gemaakt en anderen gevraagd om per track iets te maken.”

2012: “Ik hoop dat mensen dit jaar begrijpen wat ik doe, dat het

iets anders is dan wat ik hiervoor deed, zodat ik ermee door kan

gaan en op festivals kan staan.”

www.deleven.nl

sef

MC MAGAZINE ª 5554 ª MC MAGAZINE

bij het vak filosofie denk je eerder aan met je neus in de boeken dan aan met je smoel op het podium. “Ik heb wel eerst gevraagd of alle leerlingen dit leuk vonden hoor,”

zegt filosofiedocent Alexander Kauffman als de laatste repeti-tie voor de voorstelling begint. De vijfentwintig vijfdeklassers van het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam maken met hun fi-losofieklas een theaterpresentatie van hun eigen filosofische gedachten. De repetities vinden plaats in de aula van de school tegenover Paradiso. “Ik houd ervan om andere dingen te pro-beren,” zegt Kauffman. “Filosoferen kan op zoveel manieren.” En dus ook in het theater.

De leerlingen schreven zelf de teksten die in het werkscript staan dat ze tijdens de repetitie in hun hand hebben. Over twee weken al staan ze twee avonden in het MC Theater. Johan van Aalst en Lenne Koning, beiden theatermaker en werkzaam voor MC Theater, hebben de teksten in een theatrale vorm ge-goten en leiden de repetitie. Eerst worden de leerlingen even losgemaakt. “Om weer wakker te worden na een lange school-dag,” zegt Koning. Van vier tot zes ’s avonds geconcentreerd knallen is inderdaad niet makkelijk. De concentratie wordt ver-hoogd met een klapspelletje en de energie gaat weer stromen met de oefening ‘hooligan’, waarbij in crescendo schreeuwen en schoppen en de vuist in de lucht pompen de Redbull is.

De eerste scène gaat over de definities van waarheid van de leerlingen. “Iets dat klopt, waar niets fout aan is, en wat je fei-telijk niet kunt ontkennen”, vindt Sem. Volgens Pelle is het: ‘Iets waarvan ik zeker weet dat het klopt. Ik kan ervan uitgaan dat de waarheid inderdaad is zoals het lijkt’. Tijmen vindt: “Waar-heid is allesomvattend, de oplossing en oorzaak van alles. Al-thans, dat denken de meeste mensen. In mijn ogen is waarheid

slechts een mythe, of beter zelfs een illusie”. Terwijl de filoso-fiedocent vanaf de kant meekijkt, zetten Van Aalst en Koning de leerlingen in de ruimte neer, geven theatrale aanwijzingen en bereiden ze vast voor op hoe het straks moet op het po-dium: ‘Harder praten, achterin moeten ze het straks ook horen’.

Een andere scène gaat over de waarheid van woorden. Hoe waar kunnen woorden zijn als ze zoveel verschillende beteke-nissen kunnen hebben? Om dat te tonen is er een korte liefdes-dialoog die door twee leerlingen op vijf verschillende manie-ren gespeeld wordt. In de liefdevolle versie moet het stel bijna tongen, langzaam moeten ze naar elkaar toe neigen. Gegiechel tijdens de repetitie. Koning: “Het moet nog langzamer. Het pu-bliek moet denken: oh nee oh nee, gaan ze nou echt…, gaan ze nou echt tongen?”

De vorm van de theaterpresentatie is een Tori, zoals het bij het MC Theater heet. Deze tories worden elke maand op zondagmiddag gehouden. Tori betekent ‘verhaal’ in het Suri-naams, tijdens een tori vertelt iemand zijn of haar verhaal, op een theatrale manier. Dus geen toneelstuk met een drama van begin tot eind, maar losse scènes, van vertellingen tot filmpjes en associaties, die op een theatrale manier met elkaar verbon-den worden. “De eerste opdracht was om je eigen definitie van waarheid in een presentatie te laten zien,” zegt Van Aalst. “Ze moesten dus zelf meteen nadenken over een vorm. Wij hebben die vormen uitvergroot, en alles aan elkaar gelast.”

Van Aalst verzorgt de educatie bij MC, en het project bij het Barlaeus is een MC Takes Over. “Daarbij nemen we een vak over en ontwikkelen wij een nieuw lesprogramma dat theater combineert met dat wat leerlingen voor het vak moeten doen. Uiteraard doen we dat vooral met vakken die niet direct met

theater te maken hebben.” MC wil ermee laten zien dat theater niet alleen moeilijk en marginaal is, maar dat je theater kunt gebruiken in het hier en nu om te communiceren over van alles.

De scholieren van het Barlaeus communiceren over illusie, over orde scheppen in de chaos, over chaos. Kim gebruikt een fragment uit George Orwells 1984 om iets over haar wereld-beeld duidelijk te maken. Om het voor het publiek interessant te houden kozen Van Aalst en Koning voor een filmfragment van de beroemde scène waarin beulen de hoofdpersoon be-dreigen met zijn grootste angst: ratten. Een deel van de tekst van Kim daarna: “Als het werkelijk zo is dat we uiteindelijk, als we genoeg worden gemarteld, geestelijk of fysiek, we een ander persoon altijd zouden verraden, dan... Dat er een punt bestaat waarop we ons eigen mens niet meer zijn, een punt waarop we eigenlijk helemaal geen mens meer zijn. Hoe kun-nen we dan nog vertrouwen in enige vorm van relaties, of ver-trouwen in onze eigen goedheid met de wetenschap dat dit punt bestaat?”

De makers gunnen het publiek een lichtvoetiger einde van de Tori dan deze zwaarmoedige overdenkingen: Marco Bor-sato’s De waarheid schalt uit de speakers, terwijl de leerlingen een slapstickachtige bewegingsfrase uitoefenen geïnspireerd op Daphne Deckers beruchte huppel uit de bijbehorende vi-deoclip. Serieus en grappig. Nu nog in de koude, tl-verlichte aula. Twee weken later op de zwarte theatervloer, en eindigend met applaus. ª

"filosofielesop het podium

"fotografie Jean van Lingen

Spot aan! Wat is waarheid? ‘Iets wat geen leugen is’. ‘Iets heel persoonlijks’.

Scholieren van het Barlaeus deden hun filosofieles in het MC Theater.

Waarheid

God was onze schepper,

maar nu niet meer,

de aarde was het middelpunt,

maar nu niet meer,

dood was slechts het begin,

maar nu niet meer,

Latijn was de taal van de wetenschap,

maar nu niet meer,

spinazie maakte je sterk,

maar nu niet meer,

tijd stond vast,

maar nu niet meer,

aanrecht was ons enige recht,

maar nu niet meer,

Henk was een man,

maar nu niet meer,

niets kon sneller dan licht,

maar nu niet meer,

ooit was alles zeker,

maar dat is het nooit geweest.

Uit de Tori van de filosofieklas van het Barlaeus Gymnasium.

Een gedicht van Walijne Rijnbergen.

MC MAGAZINE ª 5756 ª MC MAGAZINE

DATUM TITEL MAkER LOCATIE TIJD pAGINA

JANUARI

DI 31 JAN BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

fEBRUARI

WO 1 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

DO 2 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

VRIJ 3 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

VRIJ 3 FEB WERKTITEL VAN MIKE VAN WETTEN MIKE VAN WETTEN/MC MC THEATER, KLEINE STUDIO 21.00 U 34

ZA 4 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

ZA 4 FEB WERKTITEL VAN MIKE VAN WETTEN MIKE VAN WETTEN/MC MC THEATER, KLEINE STUDIO 21.00 U 34

ZO 5 FEB MC TORI O.L.V. BAS VAN RIJNSOEVER MC MC THEATER 15.00 U

DI 7 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

WO 8 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

DO 9 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

VR 10 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

ZA 11 FEB BH MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.30 U 42

ZO 12 FEB BH MC AMSTERDAM, BIJLMERPARKTHEATER 15.00 U 42

ZO 19 FEB MC STUDIO SESSION/FRA FRA BIG BAND MO MUSIC ACTIVATION/MC MC THEATER 15.00 U

MAARTZO 4 MRT MC TORI O.L.V. RAYMI SAMBO MC MC THEATER 15.00 U

DI 13 MRT MUREN HEBBEN OREN MEDI BROEKMAN/MC MC THEATER 20.00 U 20

DI 13 MRT THE PRINCIPLES OF CERTAINTIES T. MARTINUS/MC MC THEATER 21.00 U 44

WO 14 MRT MUREN HEBBEN OREN MEDI BROEKMAN/MC MC THEATER 20.00 U 20

WO 14 MRT THE PRINCIPLES OF CERTAINTIES T. MARTINUS/MC MC THEATER 21.00 U 44

DO 15 MRT MUREN HEBBEN OREN MEDI BROEKMAN/MC MC THEATER 20.00 U 20

DO 15 MRT THE PRINCIPLES OF CERTAINTIES T. MARTINUS/MC MC THEATER 21.00 U 44

VR 16 MRT MUREN HEBBEN OREN MEDI BROEKMAN/MC MC THEATER 20.00 U 20

VR 16 MRT THE PRINCIPLES OF CERTAINTIES T. MARTINUS/MC MC THEATER 21.00 U 44

VR 16 MRT THUUS JEFFREY SPALBURG/MC ROTTERDAM, THEATER ZUIDPLEIN 20.15 U 2

ZA 17 MRT VIA BRASIL TRIBUTE TO ELIS REGINA MC THEATER

ZA 17 MRT MUREN HEBBEN OREN MEDI BROEKMAN/MC MC THEATER 20.00 U 20

ZA 17 MRT THE PRINCIPLES OF CERTAINTIES T. MARTINUS/MC MC THEATER 21.00 U 44

ZA 17 MRT THUUS JEFFREY SPALBURG/MC UTRECHT, SCHILLER THEATER 2

ZO 18 MRT MC STUDIO SESSION/CRIANZAS MO MUSIC ACTIVATION/MC MC THEATER 15.00 U

VR 23 MRT THUUS JEFFREY SPALBURG/MC MC THEATER 20.30 U 2

ZA 24 MRT THUUS JEFFREY SPALBURG/MC MC THEATER 20.30 U 2

VR 30 MRT THUUS JEFFREY SPALBURG/MC GORKUM, ’T PAND 20.30 U 2

ZA 31 MRT THUUS JEFFREY SPALBURG/MC ENSCHEDE, THEATER CONCORDIA 20.30 U 2

ApRIL

ZO 1 APR MC TORI MC MC THEATER 15.00 U

DI 3 APR THUUS JEFFREY SPALBURG/MC ROSSUM, HAVEZATHE HET EVERLOO 20.30 U 2

VR 6 APR BEN WILLIAMS LIVE CONCERT MC THEATER

VR 6 APR MUREN HEBBEN OREN MEDI BROEKMAN/MC AMSTERDAM, BIJLMERPARKTHEATER 20.00 U 20

VR 6 APR THE PRINCIPLES OF CERTAINTIES T. MARTINUS/MC AMSTERDAM, BIJLMERPARKTHEATER 21.00 U 44

DI 10 APR THUUS JEFFREY SPALBURG/MC BOEKELO, T VERBORGEN THEATER 20.30 U 2

VR 13 APR THUUS JEFFREY SPALBURG/MC BORNE, KULTURHUS DE BIJENKORF 20.30 U 2

ZA 14 APR THUUS JEFFREY SPALBURG/MC NOOTDORP, CULTURA NOOTDORP 20.00 U 2

ZO 15 APR MC STUDIO SESSION/FRANKLIN CAESAR QUINTET MO MUSIC ACTIVATION/MC MC THEATER 15.00 U

DI 17 APR THUUS JEFFREY SPALBURG/MC STEGEREN, DE HONGERIGE WOLF 20.00 U 2

DO 19 APR THUUS JEFFREY SPALBURG/MC HOOGEVEEN, THEATER DE TAMBOER 20.15 U 2

VR 27 APR THUUS JEFFREY SPALBURG/MC EERSEL, CC DE MUZENVAL 20.30 U 2

MEI

VR 4 MEI MC/THEATER NA DE DAM MC THEATER

DI 8 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.00 U 6 & 12

WO 9 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.00 U 6 & 12

DO 10 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.00 U 6 & 12

VR 11 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.00 U 6 & 12

VR 11 MEI THUUS JEFFREY SPALBURG/MC ARNHEM, POSTTHEATER 20.30 U 2

ZA 12 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.00 U 6 & 12

ZO 13 MEI MC TORI O.L.V. ALIDA NESLO MC MC THEATER 15.00 U

DI 15 MEI RIGHTABOUTNOW CONFERENCE MC MC THEATER, ALLE ZALEN 10.00 - 17.00 U

DI 15 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.00 U 6 & 12

DI 15 MEI RIGHTABOUTNOW FESTIVAL* MC MC THEATER, ALLE ZALEN VA 20.00 U 31

WO 16 MEI RIGHTABOUTNOW CONFERENCE MC MC THEATER, ALLE ZALEN 10.00 - 17.00 U

WO 16 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 20.00 U 6 & 12

WO 16 MEI RIGHTABOUTNOW FESTIVAL* MC MC THEATER, ALLE ZALEN VA 20.00 U 31

DO 17 MEI RIGHTABOUTNOW CONFERENCE MC MC THEATER, ALLE ZALEN 10.00 - 17.00 U

DO 17 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 19.30 U 6 & 12

DO 17 MEI RIGHTABOUTNOW FESTIVAL* MC MC THEATER, ALLE ZALEN VA 19.30 U 31

VR 18 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 19.30 U 6 & 12

VR 18 MEI RIGHTABOUTNOW FESTIVAL* MC MC THEATER, ALLE ZALEN VA 19.30 U 31

VR 18 MEI THUUS JEFFREY SPALBURG/MC DEN HAAG, THEATER PEPIJN 20.30 U 2

ZA 19 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 19.30 U 6 & 12

ZA 19 MEI RIGHTABOUTNOW FESTIVAL* MC MC THEATER, ALLE ZALEN VA 19.30 U 31

ZO 20 MEI NINA SIMONE (A)LIVE MC MC THEATER, THEATERZAAL 15.00 U 6 & 12

ZO 20 MEI MC STUDIO SESSION MC MC THEATER 15.00 U

MA 21 MEI THUUS JEFFREY SPALBURG/MC ALMELO, THEATER HOF 88 20.15 U 2

DO 24 MEI THUUS JEFFREY SPALBURG/MC HOORN, SCHOUWBURG HET PARLL 20.30 U 2

VR 25 MEI TORI XL MC STADSSCHOUWBURG AMSTERDAM 5

WO 30 MEI THEATERADVIESDAG MC THEATER, ALLE ZALEN 10.00 - 17.00 U

JUNI

ZO 3 JUNI MC TORI MC MC THEATER 15.00 U

ZO 17 JUNI MC STUDIO SESSION MC MC THEATER 15.00 U

VR 29 JUNI MC WERKTITEL MC MC THEATER 20.30 U

ZA 30 JUNI MC WERKTITEL MC MC THEATER 20.30 U

IEDERE VRIJDAGMIDDAG IN HET MC THEATER. RADIOSHOW MIJKE’S MIDDAG MET LIVE SOUL & JAZZ. WWW.RADIO6.NL

* HET RIGHTABOUTNOW FESTIVAL IS VAN 15 TM 19 MEI IN HET MC THEATER, OP HET PROGRAMMA STAAT O.A. NINA SIMONE (A)LIVE EN THISRUPTION VAN ALIDA DORS

M agenda 2012

OVER HET pROGRAMMA VAN HET MC THEATERHet MC Theater presenteert voorstellingen uit het eigen productiehuis, maar

ook events en festivals met internationale en nationale programmering. De

voorstellingen van het productiehuis gaan ook op tournee langs andere steden

in binnen – en buitenland. Het programma van het MC Theater is altijd volop in

ontwikkeling. In samenwerking met restaurant en club Toko MC worden events /

clubavonden en concerten opgezet in samenwerking met creatieve collectieven

van de stad. De agenda in dit magazine is daarom niet compleet. Het up-to-date

programma vind je op www.mconline.nl

TICkETS VOOR VOORSTELLINGEN VAN MCDe prijzen voor tickets en events varïeren tussen € 6,- en € 17,50 en koop je online

via www.mconline.nl. Tickets voor voorstellingen buiten het mc theater koop je via

de het desbetreffende theater.

GROEpSRESERVERINGEN MC THEATERHet is mogelijk om met een groep naar de voorstelling te komen. Vanaf 10

personen kunnen we u, afhankelijk van de voorstelling een korting aanbieden.

Neem contact op met Rianne Meehan via rianne@mconline.nl

SCHOOL / EDUCATIE MCIndien u als docent met een groep leerlingen/studenten naar een voorstelling wilt

óf meer informatie wilt over de educatie programma’s van MC, neem dan contact

op met Johan van Aalst via johan@mconline.nl

RESTAURANT TOkO MCHet MC Theater heeft een eigen restaurant, Toko MC, met gerechten uit de modern

caribische keuken. Reserveren bij Toko MC kan via www.tokomc.nl of via 020-

4750425.

Support yo

ur

Local D

esig

ner

facebook.com

/TjunkPage

twitter.com

/_Tjunk

Iwan SmitAngry ZooRotterdam 26,-

HoaxOwlUtrecht 18,-

GestiftKoeboyDen Haag 24,-

Retard GeniusStrijder SysteemAmsterdam

22,50

Uitgever

MC

Hoofdredactie

Liedewij Loorbach

Teksten

Pablo CabendaAnnemiek VerbeekLiedewij Loorbach

Grafisch ontwerp

UNDOG

Redactie

Brian ElstakLiedewij LoorbachHester Mol

Beeld

Annemiek Verbeek, Atlynn Vrolijk, Christabel Bateman, Daniel J. Ashes, Jack Orbinson Archive, Jean van Lingen, Laura Andalou, Liza Dikkerboom, Mounir Raji, Phil Toledano, Ruud Baan, Sharon Jane Dompig, Wayta Patmo

Oplage

7.500 exemplaren

Drukkerij

Drukkerij Die Keure, België

MC is een theater- en productiehuis voor

nieuwe verhalenvertellers. Makers en

schrijvers die een binding hebben met de

nieuwe stad: kosmopolitisch, dynamisch

en grenzeloos.

MC TheaterPolonceaukade 5

1014 DA AMSTERDAM

T 020 - 606 5050

F 020 - 606 5060

kassalijn 020 - 606 5040

www.mconline.nlwww.twitter.com/mconlinewww.facebook.com/mctheater

Annemiek Verbeek fietste op drie

winderige, koude zondagen naar kerken

in uithoeken van Amsterdam. Bikkel!

Annemiek is een fantastische freelancer:

www.annemiekverbeek.nl

Atlynn Vrolijk ging voor dit nummer

thematisch te werk. Ze fotografeerde

kerken voor het stuk ‘Zingen is twee keer

bidden’, en nam relihunk Arie voor de

camera. www.atlynnvrolijk.nl

Zelfs het getyp van pablo Cabenda moet

wel ritmisch klinken. Deze journalist (o.a.

de Volkskrant) heeft zoveel muziek in z’n

donder dat het geluid uit de pagina’s lijkt

te komen. Voor dit magazine schetste hij

Nina Simone, pijnlijk helder.

Sharon-Jane Dompig bijt zich vast in

haar studie aan de Willem de Kooning

Academie in Rotterdam. Gelukkig wilde

ze naar Amsterdam forensen om de

muzikanten vast te leggen voor dit

magazine. www.sharonjane.com

Isis Vaandrager is een van Nederlands

coolste stylisten. Met de portretten van

de cast van Nina Simone (A)Live ging ze

los. Met prachtig resultaat.

www.isisvaandrager.com

Jean van Lingen is MC’s trouwe

huisfotograaf, hij laat het nooit afweten,

documenteert alles. Daar maakt het

magazine dankbaar gebruik van. Hij

maakte de foto van Nikky Norton tijdens

Hollandse Nieuwe. www.jeanvanlingen.nl

Mounir Raji nam de actrices van BH

voor de lens. Geen makkie. Ondanks zijn

underdogpositie, qua leeftijd en geslacht,

lukte het hem om een goede foto te

maken. mounirraji.blogspot.com

Brian Elstak schildert en werkt bij

MC. Voor dit magazine zocht hij alle

beeldmakers uit en drukte hun met hun

neus herhaaldelijk op deadlines.

www.lifeofbrian.nl

Hester Mol is hoofd communicatie van

MC en overziet streng doch rechtvaardig

de deadlines en de financiën van het

magazine. Zonder Hester geen magazine.

Liedewij Loorbach bedacht de artikelen,

schreef de meeste stukken en houdt het

concept van het magazine in de gaten;

ook wel: hoofdredacteur.

www.liedefiximperium.com

Ruud Baan houdt ervan ingewikkelde

foto’s te maken. Bewegend water vastleg-

gen, mensen in sprong portretteren zodat

ze vastgeprikt lijken in de lucht. Voor dit

magazine portretteerde hij de cast van

Nina Simone. www.ruudbaan.com

Wayta patmo laat zich inspireren door de

stijl van de jaren vijftig en de mentaliteit

van de jaren negentig. Voor dit magazine

fotografeerde ze een artiest van nu,

Quinsy Gario. www.teamwayta.com

Bateman + Dikkerboom combineren

fotografie en illustratie. In dit magazine

nam het duo, afgestudeerd aan de

Willem de Kooning Academie, actrice en

schrijfster Medi Broekman onder handen.

www.batemanplusdikkerboom.com

58 ª MC MAGAZINE

MC MAGAZINE MAkERSCOLOfON

mixin.nl

60 ª MC MAGAZINE

MC is een grootstedelijk cultuurhuis voor nieuwe verhalenvertellers:

theatermakers, muzikanten, filmmakers, kunstenaars die een binding

hebben met de nieuwe stad: kosmopolitisch, dynamisch en grenzeloos.