PowerPoint-presentatie

Inleiding AnoukEen hele goede avond. In naam van NAVde Vlaamse Architectenorganisatie heet ik u van harte welkom hier in de Boerentoren voor een informatieavond rond renoveren.

Mijn naam is Anouk Van Hoofstadt en ik ben graag uw gastvrouw. Het wordt wel vaker gezegd: wij, Belgen, worden geboren met een baksteen in onze maag. Ieder van ons wil heel graag zijn eigen huisje. Maar gezien het snel dalend aantal bouwgronden, wordt dat droomhuis hoe langer hoe meer aangekocht en vervolgens grondig gerenoveerd. Zon renovatieproces kan op twee manieren starten. Het huis waarin je al een hele tijd woont, begint te verouderen of is niet meer aangepast aan de gezinssituatie en moet dringend onder handen genomen worden. Of je wil graag een huis kopen en je bent bereid om werken uit te voeren om van een betaalbaar pand je droomhuis te maken.

1

Om vanavond hele concrete voorbeelden te kunnen geven, hebben we een huis gezocht en gevonden.

Zo ziet de gevel er uit en dit is de vraagprijs. Ik wil meteen meegeven dat alle kosten en prijzen die we vanavond zullen opsommen, louter ramingen en richtprijzen zijn. Pin u daar dus niet op vast voor uw project.

Maar goed, ons huis dus. Is het zijn prijs waard? Wie kan mij helpen om in te schatten of dit een goede keuze is?

2VRAAGPRIJS150.000 EURMet zulke vragen trek je best naar een professional en voor het gemak komt die vanavond naar ons toe:

Graag uw applaus voor architect Peter Vermeulen / Tim Van der Stock Architect komt op

3Marktkennis en ervaring - aanbod en prijzen

Wijst objectief op positieve en negatieve aspecten

Staat van onderhoud & bouwkundige kwaliteit

Raming van de verbouwingskosten op basis van de oppervlakte, eerste wensen & eisen. Bezoek vooraf met een professionalAan architectWaarom is het aan te raden om de woning vooraf met een architect of andere professional te bezoeken?4

5Aandacht geven bij aankoopLigging/LocatieOrintatieNutsvoorzieningen : Wateraansluiting Elektriciteit - AardgasOverstromingsgebied/risicozone voor overstromingenAard van de grondaan architect:Stel, je vindt een huis in een buurt die je leuk vindt. Waar moet je absoluut op letten als je een huis gaat bezoeken?

6

7Aandacht geven bij aankoopBeschermdInventaris Bouwkundig erfgoedErfdienstbaarhedenOnteigeningVerkaveling verkavelingsvoorschriftenVolledig vergund - BouwovertredingenZonevreemd beperkingen inzake verbouwingen en uitbreidingenVoorkooprechten

Aan architectZijn er zaken waaraan je echt een bijzondere aandacht moet geven bij het aankopen van een woning?"Het feit dat een woning beschermd is of er bouwovertredingen begaan zijn, dat weet je als leek niet. Hoe kom je dit te weten?

8Aandacht voor het bouwtechnischeStabiliteit DakStaat van het metselwerk en de voegenTechnische voorzieningen: cv, water, elektriciteitRisico op CO-vergiftigingBeglazing Thermische/akoestische isolatieVocht- of schimmelvlekkenLaat je bijstaan door een architect9

10Energie Prestatie Certificaat (EPC)Keuring elektriciteitBodemattestStedenbouwkundige info

Documenten/Certificaten bij verkoopaan architect:Tegenwoordig moet je een hele reeks certificaten krijgen als je een huis koopt. EPC, elektriciteitskeuring, enz. Welke documenten zijn absoluut noodzakelijk en wanneer moeten die er zijn? Moet je die van bij je eerste bezoek al kunnen inkijken?Wie moet deze opvragen/beschikbaar stellen?

11Eerste raming voor ons project

GERAAMDE VERBOUWINGSKOSTEN + ANDERE KOSTEN VERBONDEN AAN DE VERBOUWINGbedrag btwtotaalVerbouwingswerken 130.000 7.800 137.800Ereloon veiligheidscordinator 850 178 1.028Ereloon Epb-verslaggever 750 158 908Ereloon ingenieur stabiliteit 1.350 284 1.634Ereloon Architect 14.000 2.940 16.940TOTAAL RAMING VERBOUWING 146.950 11.360 158.310aan de architectGoed, we hebben ons huis dus gevonden, maar ik wil toch weten wat het mij allemaal gaat kosten. Eerder kan ik mij niet huis niet kopen. Kunt u een raming maken voor de verbouwingswerken? 12

Inleiding Anouk

13Kosten verbonden aan de aankoop van de woningRegistratierechten AktekostenEreloon van de notarisDossierkosten woningkrediet

Kosten verbonden aan de verbouwing van de woningVerbouwingskostenErelonen:ArchitectVeiligheidscordinatorEPB-verslaggeverMet welke kosten rekening te houden? aan Rutger:De aankoopprijs van de woning kennen we maar zijn er daarnaast nog andere kosten waarmee we rekening moeten houden? 14Erelonen 21%Renovatie, verbetering, omvorming, herstelling of onderhoud woning 6% Priv-bewoningMinimaal 5 jaar oudEen aannemer moet de werken uitvoerenFactuur duidelijk vermelden waarom 6%Sloop en heropbouw: 6% in slechts 32 stadsgebieden ( ter voorkoming van leegstand en onbewoonbaarheid.) (vb. Brugge, Kortrijk, Gent, Leuven, Apen, Mechelen, )

Btw-tariefaan Rutger/15Aankoopkost voor ons projectbedrag btwtotaalAANKOOPKOSTENAankoop van de woning 150.000 150.000Registratiekosten(abbatement + bijabattement wegens klein beschrijf) 5.750 5.750Ereloon notaris 1.878 394 2.272Forfaitaire Aktekosten

1.100 231 1.331Kredietakte 3.843 807 4.650Dossierkosten bank 350 350TOTAAL AANKOOPKOSTEN 162.921 1.432 164.353

De aankoopprijs van de woning kennen we maar zijn er daarnaast nog andere kosten waarmee we rekening moeten houden? 16Totale kost voor ons projectbedrag btwtotaalAANKOOPKOSTENAankoop van de woning 150.000 150.000Registratiekosten(abbatement + bijabattement wegens klein beschrijf) 5.750 5.750Ereloon notaris 1.878 394 2.272Forfaitaire Aktekosten

1.100 231 1.331Kredietakte 3.843 807 4.650Dossierkosten bank 350 350 GERAAMDE VERBOUWINGSKOSTEN + ANDERE KOSTEN VERBONDEN AAN DE VERBOUWINGVerbouwingswerken 130.000 7.800 137.800Ereloon veiligheidscordinator 850 178 1.028Ereloon Epb-verslaggever 750 158 908Ereloon ingenieur stabiliteit 1.350 284 1.634Architect 14.000 2.940 16.940TOTAAL 309.871 12.792 322.663

Nu we een goed beeld hebben van de aankoopkosten en geraamde verbouwingskosten krijgen we een totaal beeld hoeveel middelen we gaan besteden17Eigen inbreng:Minder risico voor kredietverstrekkerBetere voorwaarden voor het WKStreven naar 10% eigen inbreng op totale kostprijsplaatje (aankoop registratie aktekost - notaris )Spaargewoonte: Maandelijks een som opzij zettenMet behoud leefcomforteigenaar onroerend goed extra kosten

Vooraf sparen voor eigen inbreng?aan Rutger Gobien:Is het aan te raden om vooraf te sparen voor de aankoop van een woning of kan men alles lenen?

18Variabele rentevoetMinimum : 3 jaar Maximum : 30 jaar

Vaste rentevoetMinimum : 3 jaarMaximum : 30 jaar

Woningkrediet :Minimale en maximale looptijdenaan Rutger GobienLenen gebeurt steeds op langere termijn. Op welke termijnen wordt er vandaag gemiddeld geleend?

Na deze slideVideofragment vaste en variabele rentevoet19Variabele rentevoet:1-1-1 : +3/-33-3-3 : +2/onbeperkt dalen5-5-5 : +2/onbeperkt dalen(optionele variabiliteit)Vaste rentevoet

Woningkrediet: diverse renteformulesaan Rutger GobienEr zijn verschillende mogelijkheden om terug te betalen. Hoe kies je daaruit?

20FlexTime in een notendopCombinatie

Op datum renteherziening AUTOMATISCH!Beschikbaar saldo aangewendKosteloze gedeeltelijke vervroegde terugbetalingInkorting van de restlooptijd = verlagen van de totale kostprijs WKSpaarrekeningSparen in functie van je persoonlijke financile situatie (max. 3.600/lopend jaar)Start2SaveGewone KBC-SpaarrekeningWoningkredietMaandelijkse aflossingenVariabele rentevoetGelijkblijvende maandelijkse betalingen Afnemende maandelijkse betalingen (= vaste kapitaalsaflossing)Eenmalige kapitaalaflossing op eindvervaldag:Eenmalige kapitaalaflossing met maandelijkse betaling van renteOverbruggingskrediet: max. 12 maanden

Terugbetalingssystemenaan Rutger Gobien:En er zijn ook verschillende mogelijkheden om terug te betalen. Hoe kies je daaruit? 22Persoonlijke lening Hypothecaire leningKostenGeen kostenDossier kostenHypotheek kostTussenkomst notaris

FiscaalGeen fiscale aftrek onder woonbonus Fiscale aftrek onder woonbonusRenteRente afhankelijk van doel en looptijdRente afhankelijk van formule en looptijdLooptijd Afhankelijk van bedragMax. 30 jaar

Looptijd wettelijk bepaaldHerbruikbare Hypotheek

ToekenningSnelle beslissingBeslissing afhankelijk van bedragaan Rutger Gobien:Nu blijkt dat tijdens de verbouwingswerken het ontleende bedrag niet voldoende is, kan mn dan gewoon wat extra bij vragen aan de bank?23Opgelet : De fiscale aftrekbaarheid van woningkredieten is door de 6 de staathervorming sterk gewijzigd.Ieder gewest bepaalt zelf de invulling ervan.

Fiscaliteitaan Rutger GobienOver de woonbonus is de laatste jaren al veel gepraat. Wat is dit juist en hoe zit het nu eigenlijk op de dag van vandaag?24De woonbonus of -korfWelk gewest is bevoegd?Het gewest waar de belastingplichtige op 1/1/AJ zijn hoofdverblijfplaats heeft gevestigd.

Is het de eigen woning?De woning die de belastingplichtige zelf betrekt of niet zelf betrekt omwille van sociale of beroepsredenen, contractuele belemmeringen of stand van de (ver)bouwwerken.

Zijn de voorwaarden voldaan?Enige eigen woningHypothecair krediet met hypothecaire inschrijvingMinimum looptijd 10 jaarBewonen op 31/12/kalenderjaaraan Rutger Gobien

25De Vlaamse woonbonus of -korfAftrekbaar bedrag PER belastingplichtige (inkomsten 2014) Basisbedrag van 1.520 euro + 760 euro gedurende de eerste 10 jaar + 80 euro bij minimum 3 kinderen

Belastingsvoordeel voor een gezin : (< 3 kinderen) (2.280 euro x 2) x 40 % = 1.824 euro + gemeentebelasting

Totaal fiscaal voordeel (zonder toekomstige indexering) :Lening op 20 jaar : 18.240 + 12.160 = 30.400 euroLening op 25 jaar : 18.240 + 18.240 = 36.480 euroLening op 30 jaar : 18.240 + 24.320 = 42.560 euroaan Rutger GobienHet gaat er dus om dat ik een bepaald bedrag kan aftrekken van mijn belastingen. Hoeveel is dat?

26De woonbonus of -korfWanneer is de korf optimaal gevuld met kapitaalaflossingen en intrestenUiteraard afhankelijk van de toegepaste renteIndicatief:Lening van 42.000 euro op 10 jaarLening van 58.000 euro op 15 jaarLening van 73.000 euro op 20 jaarLening van 84.000 euro op 25 jaarLening van 88.000 euro op 30 jaar27

Totaal gerelateerde aankoopkosten 164.353Totaal gerelateerde verbouwingskosten 158.310TOTAAL KOSTEN 322.663Beschikbare eigen middelen 124.000Te lenen bedrag bij de bank 198.663Hoeveel kunnen we lenen voor ons renovatieproject?aan Rutger GobienHoeveel kunnen we lenen voor ons renovatieproject?28Clinten wensen max.1.100 /mnd te betalen2 kids Jolien 2 jr. / Jelle 1 jr.Maand inkomen samen : 3.300 eur.Eigen inbreng 124.000 > 10% op totale kostprijsVoldoende terugbetalingscapaciteit aanwezig.Voorstel Woningkrediet29Voorstel WoningkredietKredietbedrag 80.577Vaste formuleLooptijd 300 maandenRente 2,99%Kredietbedrag 69.4233-jaarlijks herzienbare formuleLooptijd 192 maandenRente 2,01%Kredietbedrag 48.6633-jaarlijks herzienbare formuleLooptijd 192 maandenRente 2,01%Aankoop woningVerbouwen woningMensualiteit 380Mensualiteit 423Mensualiteit 297Totale mensualiteit 1.100 waarvan 720 wegvalt na 16 jaarFiscale optimalisatie30Uw leven:Overlijdensverzekering = SchuldsaldoverzekeringWoningverzekeringWaarvoor moet u zich zeker beschermen?Aan Rutger GobienWelke verzekeringen moet je afsluiten bij een lening en de aankoop van een woning? 31Wat wordt verzekerd?Uitbetaling van een kapitaal aan de bankinstelling bij overlijdenKapitaal = nog af te lossen (volledig of gedeeltelijk) uitstaand saldo van de leningWaarom verzekeren?t overlijden van een kostwinnaar, is behalve het morele leed , altijd een financile aderlating.De vaste kosten (eten, school, elektriciteit, water, verwarming, kleding, telefoon, verzekeringen,) blijven minstens even hoog.Schuldsaldoverzekeringaan Rutger Gobien

32Waarom verzekeren?Uw investering beveiligen!Een gemiddelde woning in Vlaanderen kost +/- 175.000 EUR Een klein keukenbrandje kost gemiddeld 6.500 EUR Een blikseminslag op de kabeldistributie kost gemiddeld 1.900 EUR Een overstroming kost gemiddeld 12.500 EUR Een inbraak + diefstal kost gemiddeld 3.700 EUR

Niet of slecht verzekerd = zelf financieel opdraaien om alles terug in de oorspronkelijke staat te herstellenWoningverzekeringaan Rutger Gobien

33Algemene Bouw Risicos (ABR)Verzekering voor de bouwerArbeidsongeschiktheidGewaarborgd WonenGratis verzekering aangeboden door de Vlaamse overheid. Helpt uw hypotheek mee te betalen als u zonder werk valt of ziek wordt.www.verzekeringgewaarborgdwonen.be

Andere verzekeringenaan Rutger GobienZijn er andere verzekeringen die men ook kan overwegen?

34

Inleiding Anouk

Videofragment rol van de architect35Evenementen: De Vlaamse RenovatiedagMijn Huis Mijn Architect www.zoekeenarchitect.be, Indomo AppFamilieleden, vrienden, kennissen,Informeren bij vakluiWoningen bekijkenTijdschriften

Waar vind ik een architect?aan architectMeneer de architect, is men verplicht om een architect te nemen voor een verbouwing of een renovatie? Hoe start je de zoektocht naar een architect? 36

37Veiligheidscordinatorepb verslaggeverAannemersProjectcordinatorIngenieur (technieken, stabiliteit, etc.)

Andere betrokken actoren bij een renovatieprojectaan architectZijn er nog andere actoren vandaag betrokken bij de realisatie van een renovatie?Is er een verplichting om met hen samen te werken? Wat doen zij juist?38Architect = cruciaalRechterhand van de bouwheerEerste gesprek zonder verplichtingenUitgebreid takenpakket

Rol van de architectaan architect

Kunnen we rol van de architect en zijn taken eens overlopen want is wel een hele boterham.39= Studie van het bouwprojectRekening houden met:Wensen en behoeften (PvA)BudgetBestaande constructieStedenbouwkundige voorschriften (vb. nieuw meldingsplicht)Maak je bouwdroom tot realiteit

Taken van de architect:Voorontwerpaan architectLaat ons dit even in detail bekijken. Een architect begint dus met een voorontwerp. Wat houdt dat allemaal in?

40Basis = goedgekeurd voorontwerpDossier voor stedenbouwkundige aanvraag:SituatieplanInplantingsplanGrondplannenDoorsneden + geveltekeningenFotosAansluiting nutsleidingenInfo bouwmaterialen en techniekenTermijn aanvraag:Gemiddeld 105 dagen

Taken van de architect:Aanvraag stedenbouwkundige vergunningaan architectVervolgens moet er wellicht een bouwaanvraag ingediend worden. Welke informatie moet daarin meegenomen worden? Hoe lang duurt het voor je een antwoord hebt?

41BevatUitvoeringsplannen + bijpassende detailtekeningenBestek (of lastenboek)Eventueel: samenvattende of gedetailleerde opmetingsstaat Vormt de basis voor de prijsvragen

Taken van de architect:Uitvoeringsdossieraan architect

Als je een vergunning krijgt, dan kan de uitvoering beginnen. Ook daarvoor moet u een dossier maken. Wat houdt dit dan in?

42Bouwunie-bevraging - het eerste contact met de klant via :

(1) mond-aan-mond-reclame(2) contacten via architecten (3) een bestaande realisatie of werf.

www.vinduwaannemer.be Hoe vinden we een aannemer?aan Hilde / NadiaVoor de uitvoering hebben we nood aan een aannemer. Hoe vinden we deze?Hoe weet je dat deze zijn werk goed doet?43Algemene aannemer = 1 contract en 1 aanspreekpuntContracteert zelf de onderaannemers (uzelf heeft geen contract met hen)Gesplitste aanneming = u contracteert per lot een aparte aannemer die rechtstreeks voor u werkt (en die u rechtstreeks betaalt)Kiezen voor algemene aanneming of gesplitste aanneming?aan Hilde / NadiaWat is het verschil tussen algemene aanneming en een gesplitste aanneming?44Controle volledigheid en correctheid offertesAdviseren beste prijs/kwaliteitverhoudingNagaan of aannemer: Sociale en fiscale schulden?Verzekerd tegen beroepsaansprakelijkheid?Bijstand bij aanbesteding en toewijzingTaken van de architect:Bijstand in keuze aannemeraan architect

Bepaalt de architect mee met welke aannemers er wordt samengewerkt? 45via model van de architect, of door de aannemer zelf opgesteld

Tip ! Altijd werken met duidelijke en dus minstens schriftelijke overeenkomstenBelangrijke aanpassingen of bijbestellingen ? Geen probleem maar maak ondertekende bijlage of meerwerkbon op !Hoe een contract afsluiten met een aannemer?aan Hilde / NadiaHoe wordt een contract afgesloten met een aannemer?46Er zijn drie soorten overeenkomsten : Forfait (all-in prijs)Tegen prijslijstIn regieSoms is regie nuttig, zelfs noodzakelijk (bv. afbraakwerken)U moet dan regelmatig meerwerk-bonnen aftekenenIs het aan te raden om werken te laten uitvoeren in regie?aan Hilde / NadiaIs het aan te raden om werken te laten uitvoeren in regie?47= Controle uitoefening der werken:Regelmatig werfbezoekSpeuren naar uitvoeringsfoutenProblemen voorkomen of oplossenControleert ook:TijdschemaJuiste materialenAdviseert bij planning aannemersWerfverslagTaken van de architect:Controle op Bouwplaatsaan architect

Gaat u als architect controleren of al de partijen hun job goed doen? Hoe ver gaat dat? 48

aan architectHoe lang duurt een verbouwing?49Uitvoeringstermijn in overeenkomst aannemer: Of aantal werkdagen (enkel werkbare dagen)Of aantal kalenderdagen of vaste einddatumNiet naleven uitvoeringstermijn soms verschillende oorzaken : stel je aannemer dus enkel in gebreke als hij schuld treft !! belangrijke wijzigingen aan de opdracht : heeft zijn impact op de termijnRespecteren van uitvoeringstermijnenaan Hilde / NadiaZijn er uitvoeringstermijnen die de aannemers dienen te respecteren?50Stel aannemer/architect in gebrekeAlternatieven voor de rechtbank: verzoeningscommissieAanvaard door alle partijenGeschil technisch benaderen (niet juridisch)Deskundig verzoenerMinnelijke oplossing

Wat als het dreigt mis te lopen?aan Hilde / NadiaWat als het dreigt mis te lopen?

51Voorlopige oplevering:Aangevraagd door aannemerZijn alle werken uitgevoerd volgens vereiste kwaliteitsnormen, plannen en bestek? Per lotStart van de 10 jarige aansprakelijkheidDefinitieve opleveringTaken van de architect:Bouwwerf begeleiden tot opleveringaan Hilde / Nadia / architectwanneer is een bouwwerk opgeleverd. Wat betekent dat in juridische termen? 52Geen vaste tarieven: ForfaitairProcentueel In regieVerschil renovatie en nieuwbouwAfhankelijk van omvang en taken opdrachtMaak goede afspraken wat wel/niet in het takenpakket zit = contractBetalingsmodaliteiten vastleggen

Ereloon van de architectaan architect

Ik heb u wel een budget gegeven, maar dat was eigenlijk voor u alle ins and outs had. Wanneer weet ik eigenlijk wat het mij echt gaat kosten? Wanneer weet ik hoeveel uw ereloon zal bedragen? Hoe wordt dat berekend?

53

Inleiding Anouk

Videofragment energiezuinig verbouwen met inlassing van enkele partners54Wat is de Vlaamse Energieprestatieregelgeving (EPB)?Doel: alle gebouwen energiezuinig en comfortabelVan toepassing: op gebouwen met vergunningsplichtige en meldingsplichtige werken

Enkele uitzonderingeninterne verbouwingen zonder werken aan de buitenschil, werken aan een niet verwarmde, vrijstaande garage,.Energiezuinig verbouwenaan Angeliques VerspeurtEn ondertussen hebben hier architect en energieconsulente Angelique Verspeurt en Jan Van Vaerenbergh van Eandis plaatsgenomen. Hartelijk welkom. We weten dat onze traditionele energiebronnen stilaan opgebruikt en uitgeput raken. Spaarzaamheid is dus de boodschap. Ook de overheid verplicht ons daar toe met o.a. de energieprestatieregelgeving. Een term die we beter kennen als EPB. Mevrouw Verspeurt kunt u kort schetsen wat die EPB precies inhoudt? Zijn de regels ook van toepassing voor renovaties en kleine uitbreidingen van bestaande woningen?

55Wat is de Vlaamse Energieprestatieregelgeving (EPB)?EPB-eisen op vlak van:Beperken energieverbruikEisen op vlak van goed binnenklimaat

-> eisen afhankelijk van- datum van de bouwaanvraag- aard van de werken (nieuwbouw, renovatie, .)- bestemmen (wonen, kantoor, school, industrie,.)

Energiezuinig verbouwenaan Angeliques VerspeurtEn ondertussen hebben hier architect en energieconsulente Anglique Verspeurt en Jan Van Vaerenbergh van Eandis plaatsgenomen. Hartelijk welkom. We weten dat onze traditionele energiebronnen stilaan opgebruikt en uitgeput raken. Spaarzaamheid is dus de boodschap. Ook de overheid verplicht ons daar toe met o.a. de energieprestatieregelgeving. Een term die we beter kennen als EPB. Mevrouw Verspeurt kunt u kort schetsen wat die EPB precies inhoudt? Zijn de regels ook van toepassing voor renovaties en kleine uitbreidingen van bestaande woningen?

56Toepassing van EPB-regelgeving op renovaties?-> Bouwvergunning na 1 januari 2015

aan Angeliques VerspeurtZijn de EPB-eisen ook van toepassing voor renovaties en kleine uitbreidingen van bestaande woningen?

57VerbouwingenIsolatie-eis -> voor nieuwe en na-gesoleerde wanden.Ventilatie-eis-> vervangen van ramen->toevoer lucht in droge ruimtesMinimale installatie eisen -> bij aanpassingen installatiesToepassing van EPB-regelgeving op renovaties?

58Uitbreidingen voor nieuwe wanden (U-max en R-min)Ventilatie-eis -> nieuwe delen zowel toevoer als afvoer Minimale installatie eisen -> bij aanpassingen installaties

Uitbreidingen >800m en/of met bijkomende wooneenheidIdem eisen nieuwbouw

Toepassing van EPB-regelgeving op renovaties?

59Ingrijpende Energetische renovatie75% bestaande en nieuwe wanden -> gesoleerd+ vervangen van technische installaties

Eisen: - E90- ventilatie eisen- isolatie-eisen wanden (Umax-eisen)

Toepassing van EPB-regelgeving op renovaties?

60Aangifteplichtige = houder van stedenbouwkundige vergunning

Verplicht de EPB-eisen na te levenAanstellen van een verslaggeverOndertekenen van de startverklaring en de voorafberekening ->Voor de start van de werkenDoorgeven wijzigingen materialen Verzamelen van de nodige stavingsstukkenVerslaggever op de hoogte brengen van einde der werken of ingebruikname of binnen 5 jaar na goedkeuring bouwaanvraag (snelste)

de taken van de aangifteplichtigeaan Angeliques Verspeurt:Wie is verantwoordelijk voor dit EPB verhaal? Wat zijn de taken van de aangifteplichtige? 61Bij niet of laattijdig indienen van de startverklaringBij niet of laattijdig indienen van de definitieve EPB-aangifteBij het niet behalen van de EPB-eisen

Boete=Afhankelijk van de overtredingVb: niet of laattijdig indienen van startverklaring = 250 euroNiet of laattijdig indienen van aangifte= 1000 euro + 1/m+ 10 euro/dagEnkel innen indien de geldboete vanaf 250 euro.Boetes voor aangifteplichtige door het Vlaams Energieagentschap ?aan Angeliques Verspeurt:Stel dat je geen aangifte doet, volgen er dan boetes?62Steeds combinatie van verschillende actiesReeds bij aankoop rekening houden met orintatie en vorm van het gebouwEerst isoleren, de rest komt later.Waarom?Beperken van warmteverliezen gezellig en comfortabel leefklimaatVochtproblemen en schimmelvorming voorkomentegen koude in winter /tegen oververhitting in de zomer.Volledige buitenschil inpakken met isolatieRamen en deuren ook aanpakken.Luchtdichtheid/bouwknopenEnergetische ingrepen bij renovatieaan Angeliques VerspeurtWelke energetische ingrepen zijn mogelijk bij het renoveren van een woning?

63OPMERKINGNormaal geen K- en E-peil voor verbouwingen

BESTAAND SITUATIEVolume bestaand = zoals nieuwe volumeGeen isolatie in muren, wanden, vloeren.Enkel glasGaskachelGeen ventilatiesysteem

KENEBverw147209220

Energetische ingrepen bij renovatieaan Angeliques VerspeurtKunnen we dit eens bekijken aan de hand van onze rijwoning?

64Afbraak bestaande achterbouw en herbouwen

- Houtskelet met Muurisolatie: 20cm isolatie (= 0,038 W/(m.K)) Vloerisolatie: 8cm isolatie (= 0,027 W/(m.K)) Dakisolatie: 18cm isolatie (= 0,022 W/(m.K)) Houten buitenschrijnwerk met dubbel glas (U=1,1)- Gaskachel

CONCLUSIEHeel grote impact op stookkosten verwarmingKENEBverw103158161147209220

Energetische ingrepen bij renovatie65+ BESTAAND DAK ISOLEREN

24cm isolatie (= 0,039 W/(m.K))+ dakvlakraam met dubbelglas

KENEBverw80132129103158161

Energetische ingrepen bij renovatieCONCLUSIEGrote impact op stookkosten verwarming66+ VLOER IN BESTAAND DEEL ISOLEREN

8cm isolatie (= 0,027 W/(m.K))

CONCLUSIE Zeer geringe impactKENEBverw7813012680132129

Energetische ingrepen bij renovatie67+ BESTAAND RAMEN VERVANGEN

Houten ramen en deuren met dubbel glas (U=1,1)

KENEBverw5910910478130126

CONCLUSIEGrote impact op stookkosten verwarmingEnergetische ingrepen bij renovatie68KENEBverw349071

59109104+ BESTAANDE GEVELS ISOLEREN

Gevelisolatie 12cm (= 0,032 W/(m.K))

CONCLUSIEGrote impact

Energetische ingrepen bij renovatie69KENEBverw349071Energetische ingrepen bij renovatieAlgemene conclusie

pas na alles te isoleren E-peil 90 (= eis van ingrijpende energetische renovatie)2/3de besparing op stookkosten voor verwarming

Let op: risico op oververhitting (screens)

70Isolatie langs de buitenkant:Koudebruggen worden herleid tot minimumIsolatie wordt niet onderbrokenVlakke ondergrond nodigEenvoudige controle op uitvoeringNiet bij alle woningen mogelijk door plaatsgebrek (rooilijndecreet)Buitenuitzicht wijzigt / wel veel mogelijkheden

Hoe bestaande muren isoleren?

aan Angeliques VerspeurtIn de case werden de muren langs de buitenzijde gesoleerd. Heeft dit voordelen en wat indien dit niet mogelijk is?71Isolatie in de spouw:Binnen- en buitenafwerking wordt behoudenGeen ruimte-innameGrondige doorlichting van buitenmuur en spouwNiet mogelijk bij alle gevelstenenBestaande mortelresten = koude bruggenVerhoogd risico op waterinfiltratie= gespecialiseerde klus Een kwaliteitskader -> eisen producten, uitvoerders, uitvoeringswijzeSpouw minstens 50mmVoorwaarde tot bekomen van na-isolatie premie netbeheerder

Hoe bestaande muren isoleren?

72Isolatie langs binnen:Door bestaande binnenmuren kan isolatie niet doorlopen kans op koude bruggenVochthuishouding en luchtdichtheid belangrijkBestaande muur moet waterdicht zijnBinnen volume vermindertUitzicht langs buiten blijft behouden

Conclusie: Naisoleren van bestaande woningHaalbaarheid per project bekijkenNauwkeurige uitvoering en gebruik van juist materialen zeer belangrijk

Hoe bestaande muren isoleren?

73Isoleren + luchtdichtheid verzorgen maar ook ventileren!Gezond binnenklimaatAanvoeren van verse luchtVermijden condensatie en schimmel -> afvoeren van woonvochtAfvoer van geurenSpleten en kieren = ongecontroleerd Basisventilatie = gecontroleerdLuchttoevoer en luchtafvoer Op natuurlijke wijzeOp mechanische wijze

Ook ventileren?Architect Angeliques VerspeurtIsoleren maar ook ventileren. Maar staan isoleren en ventileren nu niet net haaks op elkaar? 74Vanaf 1 januari 2015 dakisolatienormEengezinswoning, studio en appartementenminimumnorm = R-waarde dakisolatie van 0,75m K/W ( 3 4 cm)Geen dakisolatieweegt door in beoordeling woonkwaliteitvanaf 2020 woning ongeschikt In de Vlaamse WooncodeArchitect Angeliques VerspeurtNaast de EPB-eisen, bestaat er ook nog de dakisolatienorm? 75Elektriciteit - aardgas - netten - distributieEandis voert exploitatietaken uit voor zeven distributienetbeheerders voor elektriciteit en aardgas: Gaselwest, IMEA, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en SibelgasEandisaan Jan Van VaerenberghEr zijn ook nog tal van andere energiebesparende maatregelen die je kan doorvoeren tijdens je renovatie die misschien minder moeilijk te realiseren zijn. Ik denk maar het vervangen van een stookketel bijvoorbeeld. Daarvoor kom ik bij u, meneer Van Vaerenbergh. U vertegenwoordigt Eandis. Eandis is de afkorting van elektriciteit, aardgas, netten en distrubutie. Een mondvol, maar wat zijn de taken van Eandis?

76U bespaart een pak als u voor aardgas kiest:

Een condensatieketel op aardgas verbruikt tot 40% minder dan een oude verwarmingsketel

Vlot combineerbaar en compatibel met een zonneboiler

Premies enkel nog voor beschermde klanten:800 Tel uw winst uitaan Jan Van VaerenberghEen groot deel van de premies is afgeschaft, heeft het nog zin om een oude gasketel te vervangen door een nieuwe condensatieketel?Wie zijn die beschermde klanten? 77Overschakelen, wat levert het op ?Investering :Aankoop en installatie van een condensatieketel op aardgas en buis in schoorsteen4.315 euroStandaardaansluiting aardgas 250 euroNeutralisatiekosten oude stookolietank875 euroTerug te krijgen :Rele kostprijs (netto investering)5.440 euroOude ketel :verbruikskosten 3 000 liter stookolie (= 31 800 kWh per jaar) aan bv. 0,713 euro per liter2.139 euroNieuwe ketel: te verwachten verbruik 21000 kWh per jaar aan 0,06 euro/kWh aardgas1.218 euroVerwachte jaarlijkse besparing- + 921 euroVerwachte terugverdientijd5 6 jaaraan Jan Van Vaerenbergh

Zullen we het voordeel samen even becijferen?

78Dien een aanvraag in bij Eandiselektronisch via www.eandis.betelefonisch : 078 35 35 34of in n van onze klantenkantorenOntvang een prijsoffertemet o.m. de prijs van uw aansluiting, de minimumtermijn van uitvoering, uw EAN-code stuur uw schriftelijk akkoord terugContacteer Eandis opnieuw om uw meter te plaatsen en/of in dienst te stellen als ude voorbereidende werken heeft uitgevoerdeen contract heeft afgesloten met een leverancierbeschikt over een keuringsattest van de installatie

Aansluiten op Het Net in drie stappenaan Jan Van VaerenberghWat moet je doen om aan te sluiten op het net? Wat zijn de drie belangrijkste punten? 79Kan het op de definitieve plaats ?

Moet het echt tijdelijk ?

Stond er een meter en is hij tijdelijk of definitief herbruikbaar ? Elektriciteit op de werfaan Jan Van VaerenberghStel, ik zit met een grote renovatie waardoor ik tijdens de werken niet in mijn huis kan wonen. Er is dus misschien nog geen reguliere aansluiting. Wat moet ik doen om toch elektriciteit op de werf te hebben?

80BelastingverminderingSoorten premies: Vlaamse Overheid Provincies en gemeentenVia netbeheerder EANDIS/INFRAXEen duidelijk overzicht via:www.premiezoeker.be www.energiesparen.bewww.wonenvlaanderen.beWoonloketten van uw gemeentewww.infrax.be of www.eandis.beBelastingvermindering en premiesWe hadden het daarnet al heel even over de premies. Premies die voor een groot gedeelte afgeschaft zijn. Laten we dit hoofdstuk afsluiten door samen te kijken naar wat er nog wel mogelijk is.

Mevrouw Verspeurt waar moet je je gaan informeren over belastingvermindering en premies?

81Belastingvermindering voor dakisolatiewerken

voor woningen die al minstens 5 jaar in gebruik zijn.30% van uitgaven met max. van 3050 euro (2015)Rd-waarde minstens 2,5 mK/W (d/l)Uitgevoerd door aannemer Zowel voor eigenaar, huurder, vruchtgebruiker,.

Informeer u goed!!!! Wijzigt regelmatiginfolijn financin op 02 57 257 57 of info.tax@minfin.fed.be

Belastingvermindering 2015

aan Angeliques VerspeurtWat is er nog mogelijk op het vlak van belastingvermindering?

82Belastingvermindering voor dakisolatiewerken

Belastingvermindering 2015

Voorwaarde:Rd-waarde moet minstens 2,5 mK/WRd voor 24 cm dakisolatie=6,15 mK/W=> voorwaarde is voldaan

Bouwheer betaalt 4550 euro 30% van 4450= 1365 euro

CONCLUSIEJe betaalt 4550-1365= 3185 euro

OPGELET: geen recht op fiscaal voordeel indien je geen belastingen betaalt.

83Vlaamse verbeteringspremie => aanpakken van problemen in woning

Per werkzaamheid vast premiebedrag + factuur dubbel van premie bedrag

Premies van de Vlaamse Overheid

+ overbevolkingaan Angeliques VerspeurtVan welke premies kan je als verbouwer genieten binnen het Vlaamse Gewest?

84Vlaamse aanpassingspremie voor ouderen =>aanpassen woning naar behoefte inwonende ouder

Premie = 50% van bedrag van goedgekeurde factuur max. 1250 euro en min. 600 euro

Premies van de Vlaamse Overheid

85Vlaamse renovatiepremie ?

Wordt momenteel omgevormdPremie? of belastingvermindering?Nieuwe regeling zal gekend zijn midden 2015Op de hoogte blijven-> aanmelden via www.wonenvlaanderen.be

aan Angeliques VerspeurtEn wat met de renovatiepremie? Kan men hier ook nog van genieten?

86Energielening

Financieren energiebesparende maatregelen Zoals: dak-, vloer-, muurisolatie, Hoogrendementsglas Plaatsen zonneboiler, PV-panelen, geothermische warmtepomp,.. ook onderhoud ketel of uitvoeren van energie-audit

max. 10.000 euro lenenTerugbetalen op 5 jaar aan 2% of 0% Lokale Entiteit in gemeente (soms bijkomende regels)

Lening van de Vlaamse Overheidaan Angeliques VerspeurtVoor energiebesparende maatregelingen kan met ook een lening afsluiten?

87Premies van uw gemeente- of provinciebestuurTe informeren per gemeente- of provinciebestuur

Meest recente overzicht-> www.energiesparen.be/subsidies

aan Angeliques VerspeurtNaast de belastingsvermindering en de Vlaamse Overheid, zijn er nog de gemeenten en provincies?

88De netbeheerders geven dezelfde vastgelegde premies, overal dezelfde voorwaarden

De premies zijn geldig voor facturen met factuurdatum vanaf 01/01/2014

Alle werken dienen uitgevoerd en gefactureerd te worden door een aannemer, behalve dakisolatie

Enkel woningen die zijn aangesloten op het distributienet van de netbeheerder voor 01/01/2006 komen in aanmerking. (geen herbouw)

Premies van de netbeheerdersEnkele algemene voorwaarden vanaf 01/01/2012aan Jan Van VaerenberghWelke premies geeft de netbeheerder nog en wat moet je daarvoor doen? 89De aanvraagformulieren dienen opgestuurd te worden naar de netbeheerder (Eandis of Infrax) uiterlijk 12 maanden na factuurdatum of online indienen.

Per uitvoeringsadres kan de premie maar 1 keer worden aangevraagd gedurende een periode van 12 maanden voor eenzelfde type investering voor facturen 2013.Voor Nieuwe investeringen factuurdatum 2014 geldt deze beperking niet meer.

Indien er meerdere facturen zijn, dienen deze samen te worden ingediend in 1 aanvraagdossier.

De aanvraagformulieren en de volledige voorwaarden kunt u downloaden op www.infrax.be of www.eandis.be

50% hogere premies voor beschermde afnemers

Premies van de netbeheerdersEnkele algemene voorwaarden vanaf 01/01/2012aan Jan Van VaerenberghMag ik besluiten dat je wat de premies betreft, heel aandachtig moet blijven en geregeld gaan kijken op websites om de laatste veranderingen mee te hebben? Dan rest mij nog alleen maar u beide te danken voor uw bijdrage aan deze avond. Graag een applaus voor mevrouw Verspeurt en Meneer Van Vaerenbergh.

90Hoeveel premie van de netbeheerder voor de uitgevoerde werken ?

berekend op de premievoorwaarden 2015ISOLATIELaten plaatsen door aannemer vanoppervlakteeenheid premiepremiebedragVloerisolatie36,04 m6 EUR/m 216,24Buitenmuurisolatie36,67 m15 EUR/m 550,05dakisolatie43,06 m8 EUR/m 344,48Totaal te ontvangen premies via Eandis 1.110,77VERVANGEN VAN ENKEL GLASLaten vervangen van enkel glasnaar glas met waarde 1,1 W/mK en de U-w waarde van max1,7 W/mKoppervlakteeenheid premiepremiebedragVoorgevel13,1 m48 EUR/m 628,8Achtergevel7,49 m48 EUR/m 359,52Totaal te ontvangen premies via Eandis 988,32aan Eandis:Kunnen we premies van de netbeheerder eens bekijken aan de hand van onze rijwoning?

91Energiefit-sessiesBroed je op een duurzaam verbouwproject?

Laat je goed informeren. Voor een lagere energiefactuur en een beter wooncomfort.

Bekijk het Energiefit-aanbod van Eandisen schrijf je in voor een gratis sessie in jouw buurt!

Meer info & inschrijven: www.eandis.be/energiefit

92aan Eandis:Mensen die op zoek zijn naar bijkomende informatie rond energiezuinig renoveren kunnen zij ergens terecht?

19/05/201592Eandis Energiefit-sessies

Anouk

Hebt u er zin in gekregen om die renovatie te starten, of bent u - in tegendeel een beetje terughoudender geworden. Laat u dan inspireren door het volgende koppel. Ze steken met plezier de de handen uit de mouwen steken en verliezen er hun goed humeur niet bij. Filmpje verbouwers

Dat was het voor vanavond. Ik hoop dat u nuttige informatie gekregen hebt. Ik dank al onze experts voor hun bijdrage. Ik dank u voor uw aanwezigheid en wil u graag uitnodigen voor een hapje en drankje. Meteen ook de gelegenheid om nog even persoonlijk contact te hebben met onze gasten. Veel succes met uw renovatie en tot ziens. 93