Het tweede leven van erfgoed Strategieën voor het sociale web

Brussel, 20 maart 2009

Marco de NietStichting DEN

1. Waarom digitaliseren we cultureel erfgoed?

2. Hoe sociaal zijn erfgoedinstellingen?

3. Strategieën voor het sociale web

1. Inhoud

1. Waarom digitaliseren we?

Is dit digitalisering?

A - Beleid

B - Plannen

C - Uitvoering

D - Evaluatie

Voorbereiding

Vervaardiging

Beschrijving

Opslag

Toegang

Presentatie

Beheer & gebruik

Interoperabiliteit

Duurzaamheid

Of is dit digitalisering!?

Kwaliteitscyclus digitalisering

Raad voor Cultuur (NL)

Raad voor Cultuur (NL)

Fase 1: Digitaliseren - dezelfde dingen digitaal doen

Fase 2: Innoveren - nieuwe dingen doen

Fase 3: Transformeren - nieuwe organisatiestructuren

Digitale feiten

Digitale feiten

Toegankelijkheid voor het publiek (26% )Conservering (23%)Wetenschappelijk onderzoek (18%)Educatie (16%)Communicatie (14%)Anders (3%).

Wat is het doel van digitalisering van de eigen collectie?

Digitale feiten

Welk percentage van de digitale collecties is beschikbaar?

Economische groeidomeinen

binnen de creatieve sector

Uit: Diensteninnovatie in de creatieve en financiële sector (Telematica Instituut) e.a.

A - Beleid

B - Plannen

C - Uitvoering

D - Evaluatie

Voorbereiding

Vervaardiging

Beschrijving

Opslag

Toegang

Presentatie

Beheer & gebruik

Interoperabiliteit

Duurzaamheid

Digitalisering en het sociale web

2. Hoe sociaal zijn we?

Om sociaal te zijn, moet je aanwezig zijn...

Om sociaal te zijn, moet je aanwezig zijn...

Zoeksysteem Agrippa van het Archief en Museum

voor het Vlaams Cultuurleven(Letterenhuis.be)

Zoekmachine? Zoekmachine!

PBA = onderzoek naar de publieke belangstelling voor archeologie

Oorzaken van slechte vindbaarheid

• geen prioriteit• geen tijd• geen geld• geen kennis van ICT• geen motivatie• geen mogelijkheden i.v.m. de auteurswet

en ook....

Angst voor verlies van controle

Mensen komen toch wel naar onze websites, omdat wij gezag hebben en zulke

mooie content aanbieden....

Onze troef !

Informatie van erfgoedinstellingen is:

• van hoge kwaliteit• betrouwbaar• authentiek• door experts opgesteld• controleerbaar• educatief• doelgroepgericht

En het goede nieuws is dat gebruikers dat ook verwachten!

Deconstructie van gezag...

• Beschrijvingen van objecten zijn vaak op (zeer) elementair niveau

• Publicatie van databases laat vaak jaren op zich wachten: eerst alles op orde

• Collecties zijn bij lange na niet volledig ontsloten

• Veel aanwezige kennis is niet digitaal beschikbaar of vindbaar

Ontsluiting museale collecties

Bron: Monitor ICT-gebruik in musea (Museumvereniging/DEN, april 2008)

We hebben geen alleenrecht (meer) op de kennis over onze collecties.

3. Strategieën voor het sociale web

Strategieën

• Bestudeer succesvolle diensten op het web

• Maak informatiebeleid • Analyseer gebruikersgedrag

• Realiseer een basale open ICT-infrastructuur

• Innoveer je business model

1. Grootschalig en op maat

Binnen het sociale web zijn enkele zeer succesvolle, maar ook bijna monopolistische diensten ontstaan:

Youtube: filmpjesFlickr: foto’sDe.li.cio.us: bladwijzersEbay: tweedehands handelIMDB: informatie over filmsMyspace: muziekbands en datingLibrarything: boekencatalogiseringLinkedIn: zakelijke contacten?? Europeana: Europese cultuur ??

Kenmerken:- hoe meer aanbieders, des te aantrekkelijker wordt het er

te komen- ieder individu kan iets op maat halen of brengen

2. Maak informatiebeleid

Een informatieplan plaatst digitalisering en ICT in het hart van het beleid van de instelling.

De instelling legt afspraken vast over toegankelijkheid en duurzaamheid van digitale data en (herbruikbare) kennis over de collectie.

In het informatieplan wordt de ICT-infrastructuur geanalyseerd en geëvalueerd. In hoeverre kan een open webinfrastructuur ingezet worden voor dienstverlening?

De ICT-praktijk, inclusief digitalisering van de collectie, is niet meer incident-gedreven, maar komt voort uit beleidskeuzen.

3. Denk als een gebruiker

Welke gebruikswaarde hebben je digitale collecties? (halen)

Welke informatie zou je als gebruiker willen inbrengen? (brengen)

Doe gebruikersonderzoek en stel gebruikersprofielen op.

Wees kritisch naar je eigen diensten. Vergoelijk tekortkomingen niet.

Wees niet perfectionistisch. Kies voor een groeimodel en sta open voor inbreng van derden.

Doel van standaardisatie: “geslaagde overdracht van betekenis tussen deelnemers aan informatieverkeer”

4. Maak automatisch hergebruik van data

mogelijkZorg voor enkele basale ICT-voorzieningen die automatisch (her)gebruik van je data ondersteunen

• Maak het mogelijk dat anderen je data in mash ups gebruiken.

Zorg voor goede im- en exportmogelijkheden van je informatiesystemen.

• Breng je data naar plaatsen waar mensen komen.

Kortom:

Maak je infrastructuur zo generiek mogelijk en pas algemeen geldende ICT-standaarden toe.

DE BASIS voor vindbaarheid

Een set van zeven standaarden om vindbaarheid

van digitaal erfgoed te vergroten.

• HTTP• XML• UTF-8• Dublin Core• OAI-PMH• SRU• URI

5. Innoveer je business model

Denk grootschalig! Denk voorbij de grenzen van je eigen collectie, zoek het grotere verband.

Participeer actief, maar wees selectief. Doe het als je kennis kunt delen, doe het niet alleen om naamsbekendheid te vergroten.

Beschouw kwaliteit niet (meer) als jouw exclusieve recht.

Faciliteer participatie en kennisuitwisseling op jouw terrein. Beschouw jezelf als een partner in een (sociaal) netwerk.

Denk niet dat je het nog alleen kunt. Je bent geen vanzelfsprekende autoriteit meer.

Deel je kennis over digitalisering!

www.den.nl